Proefhoofdstuk Tuinontwerper

Proefhoofdstuk Tuinontwerper www.centrumvoorafstandsonderwijs.be

www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] 03 292 33 30

Kom je cursus inkijken: Antwerpen, Frankrijklei 127, 2000 Gent, Oude Brusselseweg 125, 9050 Hasselt, Simpernelstraat 27, 3511 Brussel, Timmerhoutkaai 4, 1000 +32 3 292 33 30 [email protected] Maak van je opleiding Tuinontwerper een succes! Beste toekomstige student, Hartelijk dank voor je interesse in de opleiding Tuinontwerper aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs. Op de volgende pagina’s vind je een hoofdstuk en de volledige inhoudstafel van deze thuisstudie terug. Ook krijg je alle nodige informatie over de werking van onze school. Neem deze info rustig door, zo krijg je een goed beeld van de inhoud van de cursus en weet je zeker dat je voor de opleiding kiest die het beste bij jou past. Noteer alvast dat alle diploma’s die je via het CVA behaalt erkend zijn en uitermate praktijk- en dus jobgericht!

Heb je na het inkijken van dit proefhoofdstuk nog vragen? Geef ons gerust een seintje op het nummer 03 292 33 30 of mail ons op [email protected]. Onze opleidingsconsulenten beantwoorden al jouw vragen en geven je persoonlijk advies omtrent je studiekeuze. Blader je graag door de volledige cursus? Ook dat kan. Het Centrum voor Afstandsonderwijs geeft je op vier plaatsen in België de mogelijkheid om de cursussen geheel vrijblijvend in te kijken. Je kan de cursussen

inkijken in de campussen van Het Centrum Voor Avondonderwijs VZW in Antwerpen, Gent en Hasselt of in Brussel. Je hoeft hiervoor geen afspraak te maken, kom gewoon vrijblijvend langs. Ik wens je veel leesplezier en alvast veel succes met je studie!

Jo Vandevelde Opleidingsconsulent Centrum Voor Afstandsonderwijs


Tuinontwerper: beroep met toekomst!

Deze moderne en praktijkgerichte opleiding kwam tot stand in samenwerking tussen het Centrum Voor Afstandsonderwijs en zelfstandige beroepsdeskundigen met jarenlange ervaring. Een duidelijke structuur maakt deze cursus zeer overzichtelijk. Op deze manier garanderen wij je een vlot studietraject. Op de volgende pagina’s vind je de volledige inhoudstafel van de opleiding en een gratis onderdeel uit de cursus terug.


1. GESCHIEDENIS 1.1 De prehistorie 1.2 De oudheid 1.2.1 Mesopotamië 1.2.2 Egypte 1.2.3 Perzië 1.2.4 De Kelten 1.2.5 De Grieken 1.2.6 De Romeinen

1.3 De Middeleeuwen 1.3.1 Merovingische tuinen ( tot +/- 800 ) 1.3.2 Kloostertuinen 1.3.3 Karolingische tuinen 1.3.4 De gesloten tuin 1.3.5 Islamitische invloed 1.3.6 De Gotische tuin 1.3.7 Veldtuinen


1.3.8 De liefdesgaard 1.3.9 Landelijke moestuinen 1.3.10 Burgertuinen 1.3.11 Samengevat

1.4 Tuinontwikkeling in China 1.4.1 Ontstaan 1.4.2 Westerse invloed

1.5 Pre- Colombiaanse tuinen 1.5.1 De drijvende tuinen van Tenochtitlan 1.5.2 Vermoeden van tuincultuur 1.5.3 Koloniale tuinen

1.6 De Renaissance 1.6.1 Italiaanse tuin 1.6.2 De Nederlanden 1.6.3 De botanische tuin

1.7 De 17e eeuw 1.7.1 Frankrijk 1.7.2 Nederland 1.7.3 Vlaanderen 1.7.4 Invloed van de Barok 1.7.5 Samenvatting van de Franse invloed www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] 03 292 33 30

1.8 De 18e eeuw 1.8.1 Verloop 1.8.2 Engelse stroming 1.8.3 Pomologie 1.8.4 Groentekweek

1.9 De 19e eeuw 1.9.1 Verzameltuinen 1.9.2 Fruittuinen 1.9.3 Bloemenkwekers 1.9.4 Exotische tuinen 1.9.5 Victoriaanse park 1.9.6 Cottagetuinen 1.9.7 Bostuinen 1.9.8 Pastoortuinen 1.9.9 De moestuin

1.10 De 20e eeuw 1.10.1 Formeel modernisme 1.10.2 Landelijke stijl 1.10.3 Nostalgie 1.10.4 Moderne tuin


1.11 De 21e eeuw 1.11.1 Minimalisme 1.11.2 Ecologische siertuin 1.11.3 Ecologische moestuin

1.12 De toekomst 2. SOORTEN TUINEN 2.1 Natuurtuin of cultuurtuin 2.1.1 De natuurtuin 2.1.2 De cultuurtuin

2.2 Indeling naar stijl 2.2.1 Formele tuin 2.2.2 Informele tuin

2.3 Indeling naar functie 2.3.1 Een gebruikstuin 2.3.2 Een representatieve tuin 2.3.3 Een decoratieve tuin

2.4 Indeling naar sociaal karakter 2.4.1 Openbare tuin 2.4.2 Privé tuin


3. HET ONTWERP 3.1 Het ontwerpen 3.2 De compositie 3.2.1 Herleiden tot de abstractie 3.2.2 Indeling in vlakken / Horizontale vlakvulling 3.2.3 Vormen licht of donker 3.2.4 Centrifugaal – centripetaal 3.2.5 Welke verhoudingen 3.2.6 Landschapscompositie / Verticale vlakvulling 3.2.7 Vlak- volume 3.2.8 Vorm bepaalt indruk 3.2.9 Omgeving bepaalt vorm 3.2.10 Visuele suggestie

3.3 Aspecten van het ontwerp 3.3.1 Iets visualiseren 3.3.2 Een schets 3.3.3 De ontwerptekening 3.3.4 De doorsnede 3.3.5 De isometrische projectie 3.3.6 De perspectieftekening


3.4 Soorten plannen 3.4.1 Een schetsmatig plan 3.4.2 Het grondplan 3.4.3 Het vlekkenplan 3.4.4 Een basisplan 3.4.5 De ontwerptekening 3.4.6 Het structuurplan 3.4.7 Het beplantingsplan

4. ONTWERPTECHNIEKEN 4.1 Tekenbenodigdheden 4.2 Tekentips 4.2.1 Tekenen van lijnen

4.3 Compositiebepalende factoren 4.3.1 Beschikbare elementen 4.3.2 Assen

4.4 Technische opbouw van het ontwerp 4.4.1 Vlekkenplan

4.5 Technieken om te komen tot een compositie 4.5.1 Schetsen 4.5.2 Patronen maken


4.5.3 Vlakverdeling

4.6 Tekenen op schaal 4.6.1 Een plattegrond op schaal

4.7 Uitvergroten 4.8 Besluit 5. RUIMTELIJKE PRESENTATIE 5.1 Profieldoorsnede 5.2 Voor- en zijaanzicht 5.3 De perspectieftekening 5.3.1 Enkele basisbegrippen 5.3.2 Bepalen van het standpunt

5.4 Soorten perspectieven 5.4.1 Isometrie 5.4.2 Dimetrisch perspectief 5.4.3 Eénpuntperspectief 5.4.4 Twee vluchtpunten perspectief 5.4.5 Een derde vluchtpunt 5.4.6 Kikkerperspectief 5.4.7 Vogelperspectief 5.4.8 Rasterperspectief


5.4.9 Ballonperspectief

5.5 Schaduwbepaling 5.6 Weerspiegeling 5.7 Menselijke figuren 5.8 Bruikbare maten 5.9 Symbolen 5.9.1 Technische symbolen 5.9.2 Beplantingssymbolen 5.10. Besluit

6. STIJLBEPALING 6.1 Waarom een stijl 6.1.1 Doel 6.1.2 De bewoner 6.1.3 Algemene verwachting

6.2 Hoe een stijl bepalen 6.2.1 Voorbereiding 6.2.2 Psychische factoren 6.2.3 Fysische factoren

6.3 De uitvoering 6.3.1 Welke stijl


6.3.2 Patroon bepalen

6.4 Specifieke ontwerpen 6.4.1 Volgens de stijl van de woning 6.4.2. Volgens grootte van het terrein 6.4.3 Volgens de omgeving 6.4.4 Volgens de functie van de tuin 6.4.5 Volgens de culturele uitstraling 6.4.6 Volgens de plantencombinatie

6.5 Plantenopbouw 6.5.1 Begroeide ruimte – open ruimte 6.5.2 Invloed van extra elementen 6.5.3 Beplante vlakke gedeelten 6.5.4 Het volume 6.5.5 Verticale uitwerking 6.5.6 Schaalverhouding 6.5.7 De vorm 6.5.8 De massa 6.5.9 Middelpunt zoeken 6.5.10 Planten groeperen

6.6 Planten en hun functie 6.6.1 Volgens hoogte www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] 03 292 33 30

6.6.2 Volgens hun verschijningsvorm 6.6.3 Volgens functie 6.6.4 Volgens levensduur 6.6.5 Andere functies

6.7 Het kleurenspel 6.7.1 Kleur 6.7.2 Kleurverandering 6.7.3 Intensiteit 6.7.4 Harmonisch geheel 6.7.5 Stemming creëren 6.7.6 Licht- donker

6.8 Geur 6.8.1 Effect van geur 6.8.2 Toepassing

6.9 Het beplantingsplan 6.10. Besluit 6.11 Taak: Hoofdstuk 6 7. DE INVULLING VAN EEN TUIN 7.1 Aanwezige elementen 7.2 Aanvullende elementen


7.2.1 De vlakke delen 7.2.2 Ruimtelijke delen

7.3 Extra elementen 7.3.1 Ruimtelijke waterelementen 7.3.2 Verlichting 7.3.3 Leidingen 7.3.4 Vuur 7.3.5 Beelden en ornamenten 7.3.6 Potten en bakken 7.3.7 Tuinmeubelen 7.3.8 Speeltoestellen en houten structuren 7.3.9 Bouwsels 7.3.10 Zonwering 7.3.11 Baden

7.4 Besluit 8. PLANTEN 8.1 Welke planten gebruiken 8.1.1 Planten kiezen

8.2 Benaming van planten 8.2.1 Biologisch onderscheid 8.2.2 Herkenning www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] 03 292 33 30

8.3 Planten en hun eigenschappen 8.3.1 Onderscheid volgens de vereiste aan licht 8.3.2 Onderscheid volgens functie 8.3.3 Borderplanten

8.4 Het aanbod 8.4.1 Vormbomen 8.4.2 Fruitbomen 8.4.3 Bos en haagplanten 8.4.4 Klimplanten 8.4.5 Bladplanten 8.4.6 Azalea en rododendron 8.4.7 Rozen 8.4.8 Botanische heesterrozen en hun hybriden 8.4.9 Coniferen 8.4.10 Siergrassen 8.4.11 Bamboe 8.4.12 Varens 8.4.13 Vaste planten 8.4.14 Kruiden

8.5 Planten definiëren op plan 8.6 Besluit www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] 03 292 33 30

8.7 Taak 9. SPECIALE SITUATIES EN TIPS 9.1 Perceel aanpassen 9.1.1 Breder maken 9.1.2 Dieper maken 9.1.3 Groter en ruimer maken 9.1.4 Kleiner maken 9.1.5 Dichterbij brengen

9.2 Stijl aanpassen 9.2.1 Minder statisch 9.2.2 Symmetrie – asymmetrie 9.2.3 Asymmetrie 9.2.4 Van asymmetrisch naar symmetrisch 9.2.5 Meer statisch 9.2.6 Symmetrie

9.3 Afwijkende vorm 9.3.1 Gecombineerde vorm 9.3.2 Vloeiende lijn 9.3.3 L –T- of U – vorm 9.3.4 Veelhoek


9.4 Effecten creëren 9.4.1 Accentueren 9.4.2 Verhullen 9.4.3 Lichtinval 9.4.4 Looprichting afdwingen 9.4.5 Gazon verruimen 9.4.6 Levendiger maken

9.5 Een voortuin 9.5.1 Stijl 9.5.2 Toegankelijkheid 9.5.3 Parkeren 9.5.4 Extra zitplek 9.5.5 Planten 9.5.6 Zijdelingse ruimte

9.6 Situeren van planten 9.6.1 Weersinvloeden 9.6.2 Bodem 9.6.3 Ruimte

9.7 Niveauverschillen 9.7.1 Aanwezige niveauverschillen 9.7.2 Niveauverschillen creëren www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] 03 292 33 30

9.7.3 Begrensde niveauverschillen 9.7.4 Oplopend – aflopend 9.7.5 Oplopende begrenzing 9.7.6 Aflopende begrenzing

9.8 Andere aandachtspunten 9.8.1 Vijvers 9.8.2 Dak- en balkontuinen

9.9 Besluit 9.10 Taak 9 10. HET ONTWERP IN STAPPEN 10.1 Bewonersprofiel 10.1.1 Bestemming 10.1.2 Voorkeuren 10.1.3 Mogelijke vragen 10.1.4 Fysieke elementen 10.1.5 Selectie maken

10.2 Omstandigheden en beperkingen 10.2.1 Het budget 10.2.2 Fysieke beperkingen 10.2.2.1 Benodigdheden

10.2.2.2 De omgeving www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] 03 292 33 30

10.2.2.3 Het perceel

10.2.2.4 Terrein opmeten

10.2.2.5 Niveauverschillen opmeten

10.2.2.6 Zuurgraad meten

10.2.2.7 Aanwezige elementen

10.2.2.8 Besluit

10.3 Het ontwerp tekenen 10.3.1 De schets 10.3.2 Het grondplan 10.3.2.1 De aanwezige factoren

10.3.2.2 Overige aanduidingen

10.3.3 Een vlekkenplan 10.3.4 Vlakkencompositie 10.3.5 Niveauverschillen opvangen 10.3.6 Rustpunten dichterbij brengen 10.3.7 Aanpassing van het patroon 10.3.8 Vlakkencompositie 10.3.9 De uitvoering als visuele maquette 10.3.10 Verticale uitwerking

10.4 Materiaalkeuze 10.4.1 Materiaalkeuze verharde delen


10.4.2 Beplantingsmateriaal 10.4.3 Verdere invulling 10.4.4 Extra elementen

10.5 Totaalontwerp 10.6 Besluit 10.7 Taak 12. OPVOLGING 12.1 Onderhoud 12.1.1 Verantwoord onderhoud 12.1.2 Snoeien 12.1.3 Composteren 12.1.4 Mulchen 12.1.5 Irrigeren

12.2 Problemen achteraf 12.2.1 Ingrepen 12.2.2 ziekten en plagen 12.2.3 Waterhuishouding

12.3 Wetgeving 12.4 Besluit 12.5 Taak 12


13. KERNWOORDEN UIT DE CURSUS 13.1 Kernwoorden bij hoofdstuk 1 13.2 Kernwoorden bij hoofdstuk2 13.3 Kernwoorden bij hoofdstuk 3 13.4 Kernwoorden bij hoofdstuk 4 13.5 Kernwoorden bij hoofdstuk 5 13.6 Kernwoorden bij hoofdstuk 6 13.7 Kernwoorden bij hoofdstuk 7 13.8 Kernwoorden bij hoofdstuk 8 13.9 Kernwoorden bij hoofdstuk 9 13.10 Kernwoorden bij hoofdstuk 10 13.11 Kernwoorden bij hoofdstuk 11 13.12 Kernwoorden bij hoofdstuk 12 14. BRONNEN EN INTERESSANTE BOEKEN


HOOFDSTUK 3: HET ONTWERP 3.2 De compositie 3.2.1 Herleiden tot de abstractie Een manier om een beetje voorafgaand te oefenen met het interpreteren van vormen is aan de hand van bestaande foto’s ( in één of ander tijdschrift ) de abstracte vormen en lijnen te zoeken en ze te af te bakenen. Op die manier hebben we de foto herleid tot zijn abstractie. Het leren zien van deze basisvormen versterkt onze mogelijkheid om tot geslaagde ontwerpen te komen. Niet iedereen zal dezelfde basisvormen herkennen. Door het abstract maken van onderstaande foto zal elk individu afwijkende accenten onderscheiden. Dat verschil in interpretatie maakt deel uit van onze originaliteit in waarnemen en scheppen.

Aan de hand van deze willekeurige foto zoeken we de meest essentiële lijnen die het beeld bepalen. Een trucje is : naar de foto kijken met de ogen half dicht geknepen.


Nu zien we beter welke vormen echt overblijven en kunnen we de lijnen tekenen die bepalend zijn voor het beeld. Wanneer we uitgaan van het ontwerpen van een tuin bij een bestaande woning, gebruiken we de vormen en de lijnen, die in het concept van de woning vervat zitten, als inspiratiebron voor de verdere

compositie. Niet alleen de woning, maar ook de zichtbare omgeving of eventueel aanwezige, bestaande elementen bepalen mee de lijnen vlakverdeling van ons ontwerp. Onbewust gaat ook de indruk die we krijgen bij het eerste

bezoek aan de locatie, bepalend zijn voor ons creatief proces.

3.2.2 Indeling in vlakken / Horizontale vlakvulling Wanneer we een tuin ontwerpen moeten we het terrein ( basisvlak ) opdelen in meerdere vlakken. Bij het maken van een compositie van een tuinontwerp is het van belang te zoeken naar de juiste verhouding tussen harde massa en zachte massa. ( verharde vlakken en beplante vlakken ).

Het is niet voldoende van elk evenveel te voorzien en ze dan samen te proppen binnen een omkadering. We moeten daarentegen zoeken naar een uitgebalanceerd evenwicht tussen alle aanwezige factoren. Om ons te oefenen in het vinden van dat evenwicht experimenteren we met eenvoudige vlakken die we tot een evenwichtige compositie schikken.

Aan de hand van een voorbeeld zoeken we, vertrekkend van een bepaald vlak ( huis ) naar een vlakverdeling die in een boeiende relatie staat t.o.v. dat vlak.

Door uit te gaan van dit voorbeeldvlak maken we andere identieke vlakken aan. Die gaan we verschuiven t.o.v. elkaar tot we een samenstelling krijgen die ons bevalt. Dat doen we bvb. met een A 4 blad en uitgeknipte stukken papier.


Deze verdeling is niet zo geslaagd. Het overwicht zit te veel naar rechts en het geheel geeft een rommelige en flauwe indruk, ondanks dat we uitgaan van ons basisvlak.

Dit lijkt beter. Het geheel is boeiender en komt eveneens evenwichtiger over t.o.v. de beschikbare ruimte.


3.2.3 Vormen licht of donker

Dit zijn dezelfde vormen. Toch lijkt het geheel anders door de witte achtergrond donker te maken.

Door de lichte vlakken aan elkaar te koppelen bekomen we een vormenpatroon dat in relatie staat t.o.v. de achtergrond. We krijgen een contrastwerking tussen licht en donker.


Hetzelfde vormenpatroon, maar een andere indruk. We stellen dus vast dat niet alleen de vorm van de vlakken en de compositie ervan bepalend zijn, maar ook of ze positief of negatief, als leegte of als opvulling worden gebruikt. We experimenteren nog wat verder en onderzoeken nog enkele mogelijke opstellingen.

Een andere opstelling met dezelfde vlakken.

3.2.4 Centrifugaal – centripetaal


Nog een andere mogelijkheid. Wanneer we de positieve naast de negatieve vorm leggen, beelden we ons in dat de witte binnenvorm een vlak oppervlak en de zwarte buitenvorm een plantenvolume zou zijn.

Stel dat de zwarte binnenvorm een plantenvolume zou zijn, dan zou de leegte rondom zeker geen geborgen gevoel creëren binnen een veronderstelde tuin. Een conclusie die we hieruit trekken is dat, om een gezellig gevoel op te wekken, de leegte binnenin en de volumes aan de buitenkant moeten zitten.

3.2.5 Welke verhoudingen? Om tot harmonieuze composities te komen, werken we met vormen die in harmonieuze verhouding staan tot het kader waarin ze worden gebruikt.

3.3 Afgeleide verhoudingen Dat zijn bvb. vormen, waarvan de maten afgeleid zijn uit één van de aanwezige hoofdelementen.

Interessant is het om nieuwe vlakken te introduceren in ons concept. Bijvoorbeeld: een cirkel. Die moet liefst in verhouding staan tot ons oorspronkelijk vlak. De eerste is duidelijk te klein, de tweede te volumineus en de

derde is beter. Opgepast: zowel de grote als de kleine mogen gebruikt worden in de compositie, maar dan spelen ze ofwel een overheersende ofwel een onderdanige rol.


Door een cirkel toe te voegen die qua omvang niet stoort t.o.v. de andere vlakken, krijgen we een ander vormenpatroon.

Ook hier zijn verschillende opstellingen mogelijk. We besluiten dat, ondanks de opbouw evenwichtig moet zijn, er talloze composities te maken zijn en dat door toevoeging van andere vormen, die mogelijkheden vergroten en boeiender worden.


De vlakken hoeven niet altijd recht te liggen. Door ze diagonaal te verschuiven wordt weer een nieuw effect verkregen.

Weer een andere mogelijkheid is om afgeleiden, kleiner of groter, van ons basisvlak te gebruiken, waardoor we nog verder in detail werken.

3.4 De gulden snede Naast het gebruik maken van bestaande maten is het mogelijk maten af te leiden die zich volgens de “gulden snede” verhouden tot onze gegeven basiselementen.

We kunnen dus werken maten die zich volgens de “gulden snede” verhouden tot de woning of de maten van de woning, of een ander toonaangevend element. (Bvb. het perceel.) Vlakken die zich volgens de gulden snede verhouden tot het basisvierkant zijn eveneens aangewezen. Het toepassen van de gulden snede is zelfs aanbevolen.

 Ter informatie De gulden snede ( Formule: 1- x/x = x/1 ). Dat is bij benadering de verhouding van 1 tot 0,618. Het is een verhouding die we overal in de natuur aantreffen.

Een geheel, zoals bvb een tuin, opgebouwd volgens die verhouding geeft een zeer harmonieuze indruk. Omdat het een natuurlijk gegeven is gaan ook wij, als onderdeel van de natuur, spontaan neigen om deze verhouding na te streven in een compositie.


Een alom bekend voorbeeld is de opbouw van een spiraalvormige zeeschelp.

Voorbeeld van de vlakkenopbouw volgens de gulden snede.

3.5 Vlakken schuiven tot compositie Aan de hand van een A4 blad en enkele uitgeknipte vlakken schuiven we de vlakken onderling tot we een, naar ons gevoel, evenwichtig beeld hebben. Een handige manier om de vlakverdeling te vergemakkelijken gaat als volgt. We vertrekken vanuit een getekend rooster, dat we als transparant vel aanbrengen op de schets van het grondplan. Het rooster

bestaat uit vierkanten met de zijden gelijk aan een afmeting van een op het perceel aanwezig element. Hieronder een voorbeeld van een eenvoudige rastervorm, waarop een bepaald vlak als maateenheid.


Een afmeting die meerdere keren aanwezig is, zoals bijvoorbeeld een weerkerende breedte van een raam, een afstand tussen twee ramen, enzovoort…, is ideaal om te gebruiken als maateenheid. Dit omdat de vlakken, op die manier gecreëerd, achteraf niet storend overkomen. Op het rooster van vierkanten brengen we ook diagonalen aan door de overstaande hoeken van de vierkanten te verbinden. Op die manier bekomen we diagonalen onder een hoek van 45°. We knippen vierkante vlakken met de grootte van de vierkanten op het rooster. Eventueel ook vierkante vlakken met de halve en dubbele afmeting van de vlakken. Door de vierkante vlakken te verschuiven over het raster zoeken we tot we een compositie bekomen die ons ideaal overkomt.

3.2.6 Landschapscompositie / Verticale vlakvulling Naast de compositie van het grondplan is het eveneens mogelijk via schuiven met vormen een landschap te simuleren.

Het immers niet enkel binnen het grondvlak dat we een compositie moeten maken. We krijgen te maken met een ruimtelijk geheel. Daarom moet ook de vlakverdeling in verticale zin uitgebalanceerd zijn. Terwijl de vlakverdeling van een plattegrond zich eerder binnen een vierkant of een robuuste rechthoek afspeelt, verloopt de vlakverdeling van een zijdelings aanzicht overwegend binnen een uitgerekte rechthoek. Er is dus een andere benadering die zich opdringt.


De vormen en het werkvlak waar we in zijaanzicht mee te maken krijgen gaan er eerder zo uit zien.

Of zo. We zien in beide gevallen dat de massa van de vormen zich , in tegenstelling tot de compositie van het plattegrond, onderaan bevindt en dat we bovenaan het werkvlak meer lege ruimte hebben. Het komt er dus op aan desondanks een evenwichtige opbouw te vinden.

Door alle vlakken donker te maken tot één geheel, a.h.w. een skyline, zien we beter wat we bedoelen. Licht en donker moeten in een boeiend evenwicht staan t.o.v. mekaar.


3.2.7 Vlak- volume Ook de verhouding van de vlakke delen ten opzichte van de volumedelen moet in evenwicht zijn. We zien dat, wanneer we een tuinprofiel bekijken, we te maken krijgen met gevulde en lege ruimte. Die moeten we met mekaar in evenwicht brengen.

In bovenstaande opstelling is het vlak van de lege ruimte veel te overheersend tegenover het vlak van het boompje rechts. Dit is dus geen evenwichtige compositie.

We zien hier een verdeling die verwijst naar de gulden snede en krijgen de indruk dat de ruimte links in een goede verhouding staat tot de ruimte rechts.


In bovenstaand geval staat de ruimte links in een evenwichtige verhouding tot de ruimte die de boom inneemt.

In deze symmetrische opbouw staat de ruimte middenin goed t.o.v. de twee bomen opzij.

Wanneer meer bomen of planten worden toegevoegd blijven we zorgen voor een evenwichtige verdeling zodat de ene ruimte de andere niet verstikt. Een goede verhouding voor een tuin is 1/3 hoge delen en 2/3 lage delen. Voor de lage delen zijn planten tot 0,75 m inbegrepen.


Voor een evenwichtige tuin is de verhouding tussen de lengte, de breedte en de hoogte : 5/3/1 een goede benadering.

Wanneer we nu de hoogte sterk laten afwijken van de juiste verhouding, krijgen we een gevoel van leegte of een gevoel van insluiting. Ook als de volume- elementen in de tuin zich in die verhouding gedragen merken

we dat er iets niet klopt.


3.3 Zoeken naar evenwicht In de praktijk is het handig te werken aan de hand van foto’s van het terrein. M.a.w : van het bestaande landschap zonder de toe te voegen elementen. Door de elementen afzonderlijk te tekenen op transparant papier en ze te verschuiven over het onderliggende landschap komen we tot de gewenste compositie. We vertrekken hierbij van een wit blad met als basis de bestaande gegevens, zoals het huis, bestaande bomen, enz... waarop de afzonderlijke toe te voegen elementen verschuiven tot een juiste compositie. Belangrijk is de tuin bij het begin te zien als een lege ruimte die we moeten aankleden. Dat gebeurt in functie van

bestaande gegevens, zoals bvb. het huis en het omringende landschap. We houden rekening met zowel de lijnvormigheid als de massa van de toegepaste elementen in het ontwerp.

Als simpel voorbeeld hier een landschap met een huis. We hebben de aan te brengen elementen op transparant papier getekend. We hebben een partij coniferen, een boom, een struik en een vijver. Door te schuiven met de transparantjes zoeken we de juiste plek voor de inplanting van elk element.


Dit is dan weer een andere opstelling. En zo kunnen we doorgaan tot we tevreden zijn met de compositie. Dit is natuurlijk een extreem simpel voorbeeld, maar het geeft aan hoe we mogelijk te werk gaan.

3.4 Vlakken verschuiven als correctie Als we de opbouw van het grondplan willen controleren is het nuttig een profieltekening te maken van de tuin. De techniek van het verschuiven van landschapselementen laat ons dan toe om de opbouw van het grondplan eventueel te corrigeren.

Deze correctie doen we dan via een profieldoorsnede. Hoe we die maken, zien we in volgend hoofdstuk. De elementen die zichtbaar worden op de profieldoorsnede gaan we dan beoordelen op hun positionering. Zijn we niet tevreden met totaalbeeld, dan kunnen we via deze techniek van transparanten de elementen onderling verschuiven tot een goede compositie bereikt wordt.

3.2.8 Vorm bepaalt indruk Hoe we een tuin ervaren hangt af van het observatiepunt waar we ons bevinden. Ook de onderlinge schikking van de elementen en de omkadering waarbinnen we het geheel bekijken. Dat is te ervaren door een tuin of een landschap te bekijken door een gat in een blad papier.


Als voorbeeld hebben we een totaalbeeld van een tuin.

Als we een deel van de foto bedekken krijgen we een beeld met minder diepgang en de aandacht wordt getrokken door het gebouwtje.

Wanneer we een ander deel afdekken krijgen we een ruimere indruk van de tuin. Tevens een gevoel van verscheidenheid.


Nemen we dit gedeelte in het vizier, dan krijgen we plots veel meer diepgang. De aandacht verdwijnt mee met het slingerende pad naar de verte toe. Het beeld is onrustiger dan het volgende, mede door de slingerbeweging van het pad.

Bij dit beeld krijgen we meer een indruk van rust en ligt de aandacht eerder bij de twee bomen. Bij het ontwerpen is het nodig te denken in vormen.

3.2.9 Omgeving bepaalt vorm De vormen in het landschap waarin we onze compositie situeren zijn mee bepalend voor de vormgeving van ons ontwerp. Zo zal een tuin in een landelijk kader harmonischer overkomen met vloeiende natuurlijke vormen en een tuin in een stedelijk gebied beter ogen met geometrische patronen.


Willen we daarentegen een stevige contrastwerking creëren, dan verkrijgen we dat effect door het omgekeerde te doen.

Het blijft echter aangewezen om steeds de verhoudingen te respecteren en het geheel boeiend te houden. Om te voorkomen dat het geheel vervelend, grotesk of storend overkomt is het best de verhoudingen van het huis als maatstaf te nemen voor de verdere uitbouw van het concept.

Hoewel de compositie van de tuin in bovenstaand voorbeeld binnen de muren in orde lijkt, is er in het rechtse voorbeeld iets dat storend werkt. De vormgeving rechts correspondeert niet met de formaliteit van de omgevende verstedelijkte omgeving. De lijnen en vormen van de tuin zijn te vloeiend en te onregelmatig.

Een strakkere opstelling en toepassing van mathematische vormen komen beter over. Ondanks het gebruik van ronde vormen in het concept, komt dit toch niet storend over omwille van de opbouw.


In bovenstaand geval werd gekozen voor een formele rechtlijnige uitvoering die beantwoordt aan het beeld van de omgeving.

Een natuurlijke omgeving bepaalt eveneens het vormengebruik. Bevat het omliggende landschap gebogen lijnen, zoals hieronder, dan worden die ook best doorgevoerd rondom de woning.

Een natuurlijk landschap kan eveneens strakke lijnen bevatten. In dat geval worden ook die weer doorgetrokken in de aankleding rond de woning.


Wollige vormen in het landschap laten dan weer gebruik van meer onregelmatige, vloeiende vormen toe.

Een bestaande boom of bomengroep is eveneens een aanleiding om inspirerend te werken bij het toepassen van de vormgeving.


De grillige, slingerende lijnen in de stammen van deze oude olijfbomen zetten aan tot toepassing van slingerende bloemen- en waterpartijen doorheen de tuin.

3.2.10 Visuele suggestie We weten dat vormen en combinaties ervan, onze indrukken kunnen beïnvloeden.

3.3 Lijn en vorm Door te spelen met lijnen en vormen laten we een ruimte groter, kleiner, korter of langer lijken. Strakke horizontale lijnen laten een ruimte bijvoorbeeld breder lijken. Vloeiende vormen roepen zachtere gevoelens op en strakke vormen komen formeler over.

In het linkse voorbeeld wordt de aandacht vastgehouden door het verspringen van het patroon van het pad. De wisselwerking van het lijnenspel boeit en houdt ons visueel vast. In het rechtse voorbeeld verdwijnt de aandacht mee met de vluchtende lijnen naar de horizon. De tuin boeit ons helemaal niet.


Door de wisselwerking van het lijnenspel wordt de aandacht vastgehouden, maar situeert zich ter hoogte van de kronkel in het pad. Als we een ruimtelijk element toevoegen ( rechts ) ontstaat er een verticale impuls die het ruimtelijk effect verhoogt. Hierdoor krijgt de tuin meer ‘ body’ en verschuift de aandacht naar het midden.

Door het geheel van het patroon te laten deelnemen aan de verticale uitbouw verhoogt de spanning van het geheel. Er ontstaat een sterk driedimensionaal gevoel. Dit ontwerp straalt meer kracht uit dan de vorige. Hieronder een mooi voorbeeld van hoe de verharde vlakken, ondanks hun dode materie, het dynamisch effect in een tuin kunnen bepalen.


3.4 Licht en kleur Niet alleen vormen, maar ook kleuren bepalen onze indruk. Donkere kleuren komen dichterbij en verkleinen een ruimte en lichte kleuren hebben een verruimend effect. Een kleine zwartgeschilderde ruimte geeft een beklemmend, somber gevoel en diezelfde ruimte in de oranje kleur lijkt veel groter en warmer. Als tuinontwerper maken we dan ook gebruik van het gamma aan beschikbare optische effecten om ons doel te bereiken. Bij het verder uitwerken van een ontwerp laten deze technieken toe om kleinere details te accentueren of te verbergen. Een ongewenst detail wordt dan bvb als het ware gecamoufleerd door vormen en kleuraanpassing en de aandacht wordt weggezogen door iets wat we in de schijnwerper willen plaatsen.

Bij een vluchtige blik naar deze opstelling wordt onze aandacht naar het bloemenornament getrokken. De stookolieketel links in de opstelling wordt daardoor uit de aandachtsfeer geweerd. Zelfs de boom , die toch vrij centraal staat is niet het eerste wat ons opvalt. Het ornament is omwille van zijn lichtere kleuren en door de lijnen op de voorgrond die er naartoe wijzen, hetgeen wat ons visueel aantrekt. (een storend element als de ketel zou natuurlijk beter verborgen worden achter de struik.)

3.5 Oefeningen 1.

Zoek 3 afbeeldingen waaruit blijkt dat je het principe van de gulden snede begrijpt.

2.

Herleid nu een van die foto’s tot een abstracte schets.

3.

Zoek op internet een foto van een tuin die je niet zo mooi vindt en maak er een schets van (bovenaanzicht). Maak dan met de elementen in deze schets een mooiere versie van de tuin.


Afstandsonderwijs = studeren op je eigen tempo Een thuisstudie volgen aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs is de meest flexibele manier om je erkend diploma te behalen. Met een thuiscursus start je namelijk wanneer het jou het beste uitkomt. Je studeert waar en wanneer je wil, en legt examen af wanneer jij er klaar voor bent. Erg handig als jouw leven meer is dan studeren alleen! Tijdens je studie kan je rekenen op de professionele begeleiding van een persoonlijke docent. Met de taken die je docent aan elk hoofdstuk heeft toegevoegd, oefen je jezelf in de praktijk, en bereid je je optimaal op het examen voor. Heb je vragen, of wil je je gemaakte oefeningen uit de cursus laten verbeteren? Dan stuur je je docent een mailtje via het online leerplatform (je krijgt een toegangscode bij inschrijving). In het inschrijvingsgeld is twaalf maanden begeleiding van je docent inbegrepen. Klaar met studeren? Dan leg je examen af op één van onze campussen in Antwerpen, Brussel, Gent of Hasselt. Je hebt vijf jaar de tijd om je examen af te leggen en je beslist zelf wanneer je dit wil doen. Dit kan bijvoorbeeld al na drie maanden, maar ook na een jaar; de keuze is aan jou! Geslaagd? Dan krijg je je diploma binnen de 14 dagen. Je kan hiermee meteen solliciteren als werknemer of als zelfstandige starten (mits je ook een attest bedrijfsbeheer hebt). Al onze diploma’s zijn erkend en zijn een fikse meerwaarde op de arbeidsmarkt. Niet van de eerste keer geslaagd? Geen nood. Je kijk je examen in, en leert van je fouten. Vervolgens mag je gratis herexamen afleggen. Examen afleggen is trouwens nooit verplicht.


Zes ijzersterke redenen om te studeren aan het CVA 1. Je behaalt een erkend diploma  Het Centrum Voor Afstandsonderwijs bezit het ISO 9001-2008 certificaat. Dit is een onafhankelijk kwaliteitslabel dat elk jaar opnieuw, na een grondige audit, moet worden toegekend. Zowel ons cursusmateriaal als de docenten en de secretariaatswerking kregen en krijgen een positieve beoordeling. Dit is jouw beste garantie voor een kwaliteitsvolle en degelijke opleiding.  Het Centrum Voor Afstandsonderwijs is door een groot aantal beroepsfederaties erkend. Je kan je met je diploma bij deze federaties aansluiten en genieten van allerlei voordelen. Bij werkgevers in verschillende sectoren heeft het diploma een grote troef bij je sollicitatie en biedt het je vaak werkzekerheid.  Bovendien zijn onze diploma’s internationaal erkend door de International Association of Professional Education (IAPE), die alle beroepsopleidingen wereldwijd registreert en accrediteert. De IAPE controleert en beoordeelt de kwaliteit van professioneel onderwijs van instellingen zoals universiteiten, hogescholen, publieke en private opleidingsverstrekkers, docenten en onderwijsinstellingen voor volwassenen. 2. Je kiest voor een praktijk- en jobgerichte opleiding  Al onze opleidingen en cursussen worden ontwikkeld en geschreven door zelfstandige specialisten met jarenlange beroepservaring. Je gaat er meteen mee aan de slag. Dankzij onze jarenlange ervaring weten we precies welke onderwerpen, extra uitleg of praktijkvoorbeelden het verschil maken. Hierdoor bereik je snel je doel: je carrière een boost geven of een nieuwe job vinden.  Het contact tussen jou en je docent is maximaal door gebruik van ons online studentenplatform. Al je vragen zullen binnen de 48 uren worden beantwoord.  Momenteel is er in het bedrijfsleven veel vraag naar goed opgeleide werknemers. Het diploma dat je behaalt is een internationaal erkend diploma. Deze cursus biedt daarom zeer goede perspectieven op de arbeidsmarkt en een groot voordeel tijdens je sollicitatie. Veel afgestudeerde studenten startten reeds hun eigen succesvolle zaak na het volgen van een opleiding bij het CVA. Wij zijn dan ook een echte ondernemersschool die startende


ondernemers met veel plezier begeleidt in hun eerste stappen naar een carrière als zelfstandig ondernemer.

3. Je kiest voor maximale flexibiliteit  Thuisstudie is uiterst flexibel. Jij bepaalt zelf wanneer je studeert, hoe lang, en wanneer je examen aflegt. Je hebt je toekomst dus zélf in de hand! Ideaal als je je studie wil combineren met een job, kinderen of andere activiteiten. 4. Je weet zeker dat je de opleiding kiest die bij je past  Nog vragen? Extra informatie nodig? Kom dan gewoon langs op onze secretariaten (Antwerpen, Brussel, Gent, Hasselt) voor een adviserend gesprek met één van onze professionele opleidingsconsulenten. Zij helpen jou met veel plezier bij het ontwikkelen van een studietraject dat volledig aan jouw eisen en wensen voldoet. Je kan er ook je volledige cursus inkijken! 5. Je kan boeiende stages lopen  Het CVA helpt je carrière op weg! Heel wat studenten kiezen ervoor om tijdens hun opleiding stage te lopen, ook al is dat in de meeste gevallen geen verplichting. Je docent begeleidt je in jouw keuze van een stageplaats en jouw opleidingsconsulenten brengen de nodige papieren in orde. Een handige manier om praktijkervaring op te doen, waardevolle referenties te krijgen en connecties te leggen! 6. … Dit aan een uiterst scherpe prijs!  Wist je dat het CVA elk jaar meer dan 12.000 studenten telt? Door die schaalgrootte kunnen we jouw cursus tegen een bijzonder scherpe prijs laten drukken en verzenden. Zonder in te boeten op de kwaliteit van het lesmateriaal.  Het examen dat je aflegt op onze school is in je inschrijvingsgeld inbegrepen (inclusief herkansingen!). Geen verborgen kosten bij het CVA!  Je kan mogelijk genieten van extra financiële voordelen bij je inschrijving, zoals de Ondernemerskorting voor startende ondernemers, korting indien meerdere familieleden dezelfde opleiding volgen, korting bij het volgen van een studietraject dat bestaat uit meerdere cursussen enz. Bel onze opleidingsconsulenten (03 292 33 30) tijdens je inschrijving om te weten voor welke korting jij in aanmerking komt.


Overtuigd? Start vandaag nog! Schrijf je snel en eenvoudig in: Wie studeert aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs heeft een streepje voor. Moderne werkgevers hechten veel belang aan permanente bijscholing en een praktijkgerichte kennis. Onze school bouwde in de loop der jaren op dit vlak een ijzersterke reputatie op. Alle diploma’s die je behaalt via het Centrum Voor Afstandsonderwijs zijn erkend, en verhogen je kansen op de arbeidsmarkt. Jouw keuze gemaakt? Dan hoef je je alleen nog in te schrijven. Je hebt hiervoor 3 opties: 1. Je vult het inschrijvingsformulier in op www.centrumvoorafstandsonderwijs.be 2. OF je mailt naar [email protected] 3. OF je maakt gebruik van het inschrijvingsformulier op de volgende pagina (als je je rechtstreeks op één van onze locaties komt inschrijven). Je inschrijving is pas definitief nadat we ook je cursusgeld ontvangen. Het inschrijvingsgeld voor de cursus tuinontwerper bedraagt €239 en bevat de kostprijs van het cursusboek, de begeleiding van jouw docent en het (her)examen bij ons op school. Na ontvangst van je inschrijvingsgeld krijg je van ons een bevestigingsmail. Je krijgt je cursus dan binnen de week toegestuurd, zodat je meteen aan de slag kan! Veel succes!


INSCHRIJVINGSFORMULIER THUISSTUDIE TUINONTWERPER Naam: Voornaam: Straat + Huisnummer: Postcode + Gemeente: Telefoon: GSM: E-mailadres: Geboortedatum: Heb je bij ons al een cursus gevolgd?

JA - NEE

Wens je een factuur na je betaling?

JA - NEE

Bij ja, vul hier je bedrijfsnaam en BTW-nummer in: O Ik ga akkoord met de algemene voorwaarden zoals ze vermeld staan op onze website.

(handtekening)

Je inschrijving is pas definitief nadat we ook je inschrijfgeld ontvangen. Het inschrijvingsgeld voor de cursus tuinontwerper bedraagt €239 en bevat de kostprijs van de cursus, de begeleiding van je docent en je examen bij ons op school (en eventuele herexamens).

Veel succes met je opleiding en je verdere carrière!


Proefhoofdstuk Tuinontwerper

Recommend Documents