Proefhoofdstuk Lifecoach

Proefhoofdstuk Lifecoach www.centrumvoorafstandsonderwijs.be

www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30

Kom je cursus inkijken: Antwerpen, Frankrijklei 127, 2000 Gent, Oude Brusselseweg 125, 9050 Hasselt, Simpernelstraat 27, 3511 Brussel, Timmerhoutkaai 4, 1000 +32 3 292 33 30 [email protected] Maak van je opleiding lifecoach een succes! Beste toekomstige student, Hartelijk dank voor je interesse in de opleiding lifecoach aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs. Op de volgende pagina’s vind je een hoofdstuk en de volledige inhoudstafel van deze thuisstudie terug. Ook krijg je alle nodige informatie over de werking van onze school. Neem deze info rustig door, zo krijg je een goed beeld van de inhoud van de cursus en weet je zeker dat je voor de opleiding kiest die het beste bij jou past. Noteer alvast dat alle diploma’s die je via het CVA behaalt erkend zijn en uitermate praktijk- en dus jobgericht! Heb je na het inkijken van dit proefhoofdstuk nog vragen? Geef ons gerust een seintje op het nummer +32 3 292 33 30 of mail ons op [email protected]. Onze opleidingsconsulenten beantwoorden al jouw vragen en geven je persoonlijk advies omtrent je studiekeuze. Blader je graag door de volledige cursus? Ook dat kan. Het Centrum Voor Afstandsonderwijs geeft je op vier plaatsen in België de mogelijkheid om de cursussen geheel vrijblijvend in te kijken. Je kan de cursussen inkijken in de campussen van Het Centrum Voor Avondonderwijs VZW in Antwerpen, Gent en Hasselt of in Brussel. Je hoeft hiervoor geen afspraak te maken, kom gewoon vrijblijvend langs.

Ik wens je veel leesplezier en alvast veel succes met je studie!

Jo Vandevelde Opleidingsconsulent Centrum Voor Afstandsonderwijs


Lifecoach: een beroep met toekomst!

Deze moderne en praktijkgerichte opleiding kwam tot stand in samenwerking tussen het Centrum Voor Afstandsonderwijs en zelfstandige beroepsdeskundigen met jarenlange ervaring. Een duidelijke structuur maakt deze cursus zeer overzichtelijk. Op deze manier garanderen wij je een vlot studietraject. Op de volgende pagina’s vind je de volledige inhoudstafel van de opleiding en een gratis onderdeel uit de cursus terug.


1

Inleiding

2

Handleiding

3

Wat is een life coach? 3.1

Wat is coaching?

3.2

Wat doet een life coach?

3.3

Wat heb je als life coach te bieden?

3.4

De verschillende coachingsvormen

3.4.1

Persoonlijke coaching

3.4.2

Groepscoaching

3.4.3

Afstandscoaching

3.5 3.5.1

Coaching

3.5.2

Therapie

3.5.3

Consultancy

3.5.4

Doceren, onderwijzen en trainen

3.6 4

Coaching versus therapie, consultancy en doceren

Oefeningen Hoofdstuk 3

Basisvaardigheden van een goede life coach 4.1

Hoe goed ben je op dit moment zelf te coachen?

4.2

De gedragscode van een life coach

4.2.1

Respect

4.2.2

Integriteit


4.2.3

Verantwoordelijkheid

4.2.4

Professionaliteit

4.3 4.3.1

Opbouwen van een vertrouwensrelatie tussen cliënt en coach

4.3.2

De cliënt ondersteunen in het bedenken van eigen oplossingen

4.4 5

Oefeningen hoofdstuk 4

Communicatievaardigheden 5.1

Wat is communicatie?

5.2

Het doel van communicatie

5.3

Vormen van communicatie

5.3.1

Verbale en non-verbale communicatie

5.3.2

Intra- en interpersoonlijke communicatie

5.4

Vaardigheden voor een effectieve communicatie

5.4.1

Actief luisteren

5.4.2

Observatie versus interpretatie

5.4.3

De kunst van het vragen stellen

5.4.4

Flexibiliteit

5.4.5

Eerst begrijpen, dan pas begrepen worden

5.4.6

Lichaamshouding

5.5 6

Kenmerken van een goede coaching


Geven en ontvangen van feedback 6.1

Inleiding

6.2

Wat betekent feedback?

6.3

Soorten feedback

6.4

Hoe verloopt feedback? www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30

6.5

Het Johari-venster

6.6

Belemmerende factoren in het geven en ontvangen van feedback

6.7

Geven van feedback

6.7.1

Geef blijk van je goede bedoelingen

6.7.2

Beschrijf nauwgezet wat je hebt geobserveerd

6.7.3

Geef aan wat de impact is van het gedrag of de actie

6.7.4

Vraag de andere persoon om een reactie

6.7.5

In een discussie focus leggen op oplossingen

6.7.6

Gewenste feedback

6.8 6.8.1

Concentreer je op de boodschap, niet op de persoon

6.8.2

Luister kalm en aandachtig

6.8.3

Verhelder de feedback

6.8.4

Erken de zorgen van de andere persoon

6.8.5

Ga niet verdedigen of verklaren

6.8.6

Geef suggesties

6.9 7

Ontvangen van feedback


Oplossen van conflicten 7.1

Inleiding

7.2

Wat is een conflict?

7.2.1

Een conflict tussen twee individuen

7.2.2

Een groepsconflict

7.3 7.3.1

7.4

Effectief leren omgaan met conflicten Leren omgaan met woede



8

Motivatietechnieken 8.1

Inleiding

8.2

Wat is motivatie?

8.3

Wanneer speelt motivatie een belangrijke rol?

8.4

Van waar komt motivatie?

8.4.1

Intrinsieke motivatie

8.4.2

Extrinsieke motivatie

8.5

Motivatietheorieën

8.5.1

De behoeftenpiramide van Maslow

8.5.2

Het ruilmodel

8.5.3

Het reflexmodel

8.5.4

Herzberg en zijn onderscheid tussen motivatiefactoren en arbeidstevredenheid

8.5.5

Doel-motivatie theorie van Locke en Latham

8.6

Een cliënt motiveren tot gedragsverandering – motivationeel interviewen (MI)

8.6.1

Het stellen van open vragen

8.6.2

Ondersteuning en bevestiging geven

8.6.3

Reflectief luisteren

8.6.4

Cliënt zelf tot verandering laten komen

8.6.5

Weerstand van de cliënt ombuigen

8.6.6

Ondersteunen en versterken van eigen effectiviteit

8.6.7

Discrepantie ontwikkelen

8.6.8

Is er een 'Cue to action'?

8.6.9

Niet discussiëren


8.7

9

De verschillende fasen binnen motivatie

8.7.1

Voorbeschouwingsfase

8.7.2

Overpeinzingsfase

8.7.3

Voorbereidingsfase

8.7.4

Actiefase

8.7.5

Fase van gedragsbehoud en terugval

8.8

Opdracht Hoofdstuk 8

8.9


Persoonlijkheid 9.1

Inleiding

9.2

Kernkwadranten van Daniel Ofman

9.2.1

Kwaliteit

9.2.2

Valkuil

9.2.3

Allergie

9.2.4

Uitdaging

9.3

De roos van Leary

9.3.1

De assen van de Roos van Leary

9.3.2

8 basisgedragingen volgens Leary

9.3.3

De invloed van gedrag op ander gedrag

9.3.4

Een voorbeeld ter verduidelijking

9.4

De Mental Preference Theory van Ned Herrmann

9.4.1

De creator of innoverende

9.4.2

De communicator

9.4.3

De organisator

9.4.4

De analyticus


9.5

Opdrachten Hoofdstuk 9

9.5.1

Maak je eigen kernkwadrant

9.5.2

De Roos van Leary

9.6


10 Commerciële vaardigheden 10.1 Inleiding 10.2 USP analyse 10.3 SWOT analyse 10.3.1

Wat zijn de sterktes/strenghts van een concept?

10.3.2

Wat zijn de zwaktes/ weaknesses van een concept?

10.3.3

Wat zijn de kansen/opportunities van een concept?

10.3.4

Wat zijn de bedreigingen/threats voor een concept?

10.4 Oefeningen Hoofdstuk 10 11 Het intakegesprek. Verzamelen van relevante informatie 11.1 Jezelf kort voorstellen 11.2 Verbaal en non-verbaal gedrag van de coach 11.3 In kaart brengen van de verwachtingen van de cliënt 11.4 Essentiële vragen tijdens het intakegesprek 11.5 Een voorbeeld intakegesprek 11.6 Opdrachten Hoofdstuk 11


12 Formuleren van doelen 12.1 Inleiding 12.2 Het coaching bilan 12.3 Doelen formuleren 12.3.1

Specifiek

12.3.2

Meetbaar

12.3.3

Actief

12.3.4

Realiseerbaar

12.3.5

Toekomstgericht

12.4 Het actieplan 12.5 In kaart brengen van belemmerende factoren 12.5.1

Gebrek aan vaardigheden

12.5.2

Gebrek aan zelfeffectiviteit

12.5.3

Belemmerende psychische factoren

12.5.4

Een niet-helpende sociale context

12.5.5

Tegenslag en aanhoudende stress

12.6 Inschakelen van hulpbronnen 12.6.1

Werken met beloningen

12.6.2

Beroep doen op sociale steun

12.6.3

Werken met rolmodellen

12.7 Opdracht Hoofdstuk 12 12.8 Oefeningen Hoofdstuk 12


13 Soorten life coaching 13.1 Inleiding 13.2 Personal coaching 13.2.1

Toepassingsmogelijkheden voor personal coaching

13.2.2

De voordelen van personal coaching

13.2.3

Relevante technieken binnen personal coaching

13.2.4

Kernkwadranten van Daniel Ofman

13.3 Assertiviteitscoaching 13.3.1

Inleiding

13.3.2

Wat is assertiviteit?

13.3.3

Relevante technieken binnen assertiviteitscoaching

13.4 Stresscoaching 13.4.1

Inleiding

13.4.2

Wat is stress?

13.4.3

Uitingsvormen van stress

13.4.4

Gevolgen van stress

13.4.5

Ontstaan van stress

13.4.6

Relevante technieken binnen stress coaching

13.5 Time coaching 13.5.1

Inleiding

13.5.2

Toepassingsmogelijkheden van time coaching

13.5.3

Relevante technieken binnen time coaching

13.6 Financiële coaching 13.6.1

Inleiding

13.6.2

Opstellen van een inkomsten-uitgaven patroon


13.7 Carrière coaching 13.7.1

Inleiding

13.7.2

Definities

13.7.3

De 3 basispijlers van een organisatie

13.7.4

Zinvolle technieken binnen carrière coaching

13.8 Oefeningen Hoofdstuk 13 14 Praktijk 14.1 Opdracht Hoofdstuk 14 15 Hoe vind ik mijn eerste cliënten? 15.1 Inleiding 15.2 Welke is jouw doelgroep? 15.3 Welke is jouw doelgroep? 15.4 Enkele praktische tips om jouw eerste cliënten te vinden 15.4.1

Ken je cliënten

15.4.2

Maak je zaak/praktijk zichtbaar voor je cliënten

15.4.3

Breng je eigen zaak altijd en overal onder de aandacht

15.4.4

De opening van je nieuwe zaak is de beste reclame

15.4.5

Mond aan mond reclame

15.4.6

Bepaal je strategie aan de hand van de marketingmix

15.4.7

Imago

15.5 Opdrachten Hoofdstuk 15 15.6 Oefeningen Hoofdstuk 15


16 Hoe start ik een bijberoep of hoofdberoep als life coach? 16.1 Inleiding 16.2 Wat is ondernemen en werken als zelfstandige life coach? 16.3 Durven ondernemen 16.3.1

Angst voor kritiek van en afgaan voor de directe en indirecte omgeving

16.3.2

Angst voor onregelmatige inkomsten

16.3.3

Angst voor het zwarte gat als men faalt

16.3.4

Angst voor het sociaal statuut van de zelfstandige

16.3.5

Angst voor succes

16.4 Welke commerciële aanpak is de beste? 16.5 Hoe start je als zelfstandige life coach praktisch? 16.5.1

Naam van de onderneming kiezen

16.5.2

Inschrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO)

16.5.3

Openen van een financiële rekening

16.5.4

B.T.W.-nr. aanvragen

16.5.5

Aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds

16.5.6

Bewijzen beroepskennis

16.5.7

Vergunningsplichtige beroepen

16.5.8

Bewijzen kennis bedrijfsbeheer

16.5.9

Nationaliteitsvoorwaarde

16.5.10

Formaliteiten voor vennootschappen

16.6 Welke prijzen moet ik vragen? 16.6.1

Ken je waarde!

16.6.2

Wees standvastig in je prijsbepaling!

16.6.3

Wees in het begin niet te bescheiden!

16.6.4

Pas op met het geven van korting www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30

16.7 De belasting op de toegevoegde waarde (BTW) 16.7.1

Hoe vaak moet een zelfstandige de BTW-aangifte indienen en wanneer?

16.8 De boekhouding van een zelfstandige 16.8.1

Aankoopfacturenboek

16.8.2

Verkoopfacturenboek

16.8.3

Financiële dagboeken (thesaurieboeken)

16.8.4

Inventaris

16.9 Een voorbeeld uitgewerkt 16.9.1

Je winst en je belastingen

16.9.2

Het koopcontract tussen de ondernemer en de cliënt

16.10 Het sociaal statuut van de zelfstandige 17 Voorbereiding op het examen 17.1 Inleiding 17.2 Praktisch 18 Index 19

Bronvermelding


HOOFDSTUK 5: COMMUNICATIEVAARDIGHEDEN 5.1

Wat is communicatie?

In dit hoofdstuk leer je je bewust worden van je eigen communicatie. Communicatie is een complex begrip, waarvan geen eenduidige of allesomvattende definitie bestaat. Communicatie omvat het volgende: 

Communicatie is een interactie tussen twee of meerdere individuen. Er wordt een boodschap doorgegeven.



Communicatie is een poging om informatie door te geven.



Communicatie is een proces van boodschappen zenden en ontvangen.

Sommige definities leggen het accent op de boodschap, andere definities op het zenden en het ontvangen van de boodschap.

boodschap zender

5.2

ontvanger

Het doel van communicatie

Het doel van communicatie is om iets mee te delen, om zich te uiten. Met behulp van communicatie trachten mensen dichter bij elkaar te komen en elkaar te begrijpen. Communicatie leidt tot verbondenheid.

5.3

Vormen van communicatie

We communiceren op verschillende manieren met onze omgeving, door middel van spraak, schrijven, houding, gedrag, kleding, ... Niet communiceren is onmogelijk! Ook al zeggen we niets, we brengen steeds een boodschap over. We kunnen een onderscheid maken tussen verbale en non-verbale communicatie (Seebregts; 2007).


5.3.1

Verbale en non-verbale communicatie

Verbale communicatie is communicatie waarbij we woorden gebruiken. Vaak wordt de meeste aandacht gegeven aan de verbale communicatie, communicatie door middel van het gesproken woord. Toch blijkt deze vorm van ondergeschikt belang. Uit tal van onderzoeken is gebleken dat: 

55 % van de betekenis van de boodschap wordt bepaald door lichaamstaal, houding, gebaren, gezichtsuitdrukking, oogcontact, kleding, ...



38 % van de betekenis van de boodschap wordt bepaald door stemkwaliteit, toon, stemvolume, ritme en intonatie van de stem.



Slechts 7 % van de impact van je betoog wordt bepaald door de inhoud van de boodschap.



Hieruit blijkt dat de non-verbale boodschap veel belangrijker is voor effectieve communicatie dan de eigenlijke verbale boodschap. De woorden bepalen de inhoud van de boodschap,de nonverbale communicatie bepaalt of de boodschap ook daadwerkelijk overkomt.

Wanneer deze man zegt: “Ik ben vredelievend”, dan zou dit best kunnen. Alleen zal hij weinig mensen hiervan kunnen overtuigen met zijn verschijning en houding. Het is dus van groot belang dat non-verbale en verbale boodschap overeenkomen met elkaar. In dit geval spreken we van congruente communicatie. 5.3.2

Intra- en interpersoonlijke communicatie

Intra-persoonlijke communicatie betekent alle communicatie met jezelf. Voorbeelden: denken, piekeren, voelen, ervaren, gebed, meditatie, zelfreflectie, ... Onder inter-persoonlijke communicatie verstaan we alle communicatieprocessen waarbij meerdere personen betrokken worden. Hier is er dus sprake van een wederzijdse uitwisseling; soms actief, soms passief. Het is niet noodzakelijk dat alle personen actief bij het proces betrokken zijn. Enkel en alleen door de aanwezigheid is er al sprake van een mogelijke invloed en dus van communicatie. www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30

5.4

Vaardigheden voor een effectieve communicatie

Om op een effectieve en krachtige wijze te kunnen communiceren zijn een aantal persoonlijke vaardigheden noodzakelijk. Training en veel oefening zijn nodig om deze vaardigheden te integreren (Seebregts; 2007). 5.4.1

Actief luisteren

Als coach dien je in de gesprekken actief te luisteren naar de cliënt. Deze vaardigheid splitsen we op in een aantal stappen. Stap 1: Houd de lichaamstaal van de cliënt steeds in de gaten. Om je cliënt beter te begrijpen, kan het helpen op zijn/haar lichaamstaal te letten. Door

naar je

gesprekspartner te kijken, ga je beter horen en verstaan wat deze zegt. Je luistert dan niet alleen met je oren, maar ook met je ogen! Een voorbeeld: een cliënt zegt dat hij zich goed voelt maar zijn lichaam ziet er gespannen uit. Bedenk dat lichaamstaal de waarheid spreekt. Stap 2: Geef feedback met behulp van non-verbale communicatie. Geef feedback door een ondersteunende blik of te knikken met je hoofd. Dit is een communicatievorm die we non-verbale communicatie noemen. Gebruik “hmm” geluiden of korte zinnen zoals: “ja, dat begrijp ik”. Hiermee geef je de cliënt feedback dat hij bij jou zijn ei kwijt kan. Je motiveert hem om verder te praten. Onderbreek je cliënt niet, houd simpelweg je mond tot je gesprekspartner is uitgepraat, ook al ben je het niet met haar/hem eens. Stap 3: Luister naar de noden, problemen, doelen, waarden en overtuigingen van de cliënt. Spreken is slechts half werk, luisteren is het belangrijkste! Wat een persoon zegt, vertelt iets over wie hij is, wat hij wil, wat hij hier doet en misschien zelfs wat hij niet zegt maar stiekem wel wilt. Luister naar wat de ander vertelt en niet naar wat je zelf wil horen. Blijf niet hangen bij wat je niet hebt gehoord, maar luister onmiddellijk verder. Luister naar signaalwoorden, ze maken de structuur en gedachtegang van de tekst duidelijk. Zoek sleutelwoorden en geheugensteuntjes in de tekst. Neem eventueel een leeg blad om deze keywords te noteren. Zoek verbanden met zaken die je al weet. Probeer ook de bedoelingen en de gevoelens achter de woorden te achterhalen: luister tussen de regels door. Stap 4: Vat samen wat de cliënt je vertelt. Herhalen en samenvatten van wat de cliënt je vertelt wordt parafraseren genoemd. Door te parafraseren geef je de cliënt erkenning voor zijn gevoel, kan je even checken of je de cliënt wel goed begrepen hebt, breng je de cliënt terug tot de essentie, houd je het gesprek gaande en laat je zien dat je luistert.


Enkele voorbeelden: 

“Dus als ik het goed begrijp, is jouw droom ...”



“Dus je bedoelt dat je ...”

Je kan ook benoemen wat je ziet bij de cliënt. Enkele voorbeelden: 

“Ik merk op dat het je raakt”



“Ik merk op dat je hiermee niet akkoord gaat, ... klopt dat?”

Stap 5: Toon empathie, leef je in in het verhaal van de cliënt Heeft je cliënt iets gedaan wat jij niet snel zou doen of heeft hij/zij een andere mening, veroordeel dat dan niet maar probeer je in hem/haar in te leven. Hoe moet die situatie voor je cliënt hebben aangevoeld? Hoe zou hij/zij tot die mening zijn gekomen? 5.4.2

Observatie versus interpretatie

Een waarneming/observatie is dat wat wij werkelijk zien, horen, proeven, ruiken of voelen zonder dat wij daar enige betekenis aan geven. Alles wat we waarnemen heeft een directie invloed op ons gevoel van welbevinden. Op deze wijze ervaren wij de wereld om ons heen. Zodra er een betekenis aan een ervaring wordt gekoppeld is er sprake van een beoordeling of interpretatie. Een voorbeeld: “Ik observeer een persoon op straat.” Dit is een observatie. “Ze ging zo raar dat ik erom moest lachen.” Dit is een interpretatie. De observatie wekt een gevoel op. Zuiver en objectief waarnemen is één van de belangrijkste schakels voor een effectieve communicatie, zowel met jezelf als met anderen. Miscommunicatie, onderlinge strijd, spanning en een gevoel van onzekerheid hebben nagenoeg altijd te maken met een beoordeling of interpretatie van een situatie, gesprek of gebeurtenis. Oordelen, beoordelen, interpreteren, analyseren, een mening vormen; we doen het continu. Bij alles wat we zien, horen of voelen hebben we onze eigen mening en beoordeling. Je ziet de wereld door jouw bril. We maken gebruik van onze herinneringen, ervaringen, ideeën en waarden om een waargenomen gebeurtenis in een voor ons passend kader te plaatsen. Op zich is daar niets mis mee, het is een gevolg van hoe we denken, hoe onze hersenen werken.


Wellicht vraag je je af waarom we eigenlijk continu oordelen, beoordelen en meningen vormen? Als we dat niet zouden doen, zouden we toch veel beter met elkaar kunnen communiceren? Beoordelen is een belangrijk aspect van onze natuur. Niet beoordelen zou tot gevolg hebben dat wij er nu niet meer zouden zijn. Als we niet zouden beoordelen, zouden we niets in een kader kunnen plaatsen en niets kunnen vergelijken. Juist door ons beoordelingsvermogen zijn we in staat om situaties, die goed voor ons zijn, te herhalen en te verbeteren; terwijl we situaties, die slecht voor ons zijn, kunnen vermijden. Een voorbeeld: in contact komen met het verkeer. We voelen aan dat dit een gevaarlijke situatie is en we gaan dus ook niet spontaan oversteken op een drukke baan.

Beoordelen is dus nodig, daardoor kunnen we evalueren, groeien, gedachten uitwisselen, betekenis geven aan ervaringen, zaken vergelijken en analyseren. Helaas zijn we ons vaak niet meer bewust van het continu oordelen. Beoordelen kan eveneens negatieve gevolgen hebben voor onze communicatie en ons dagelijks functioneren. Onze taal zit vol met woorden die een interpretatie of beoordeling aangeven. Je geeft constant betekenis aan je waarnemingen en je wilt deze via de taal uitdrukken. Het gevaar bestaat echter dat de betekenis die wij aan iets geven niet overeenkomt met de intentie van de ander of de werkelijke situatie, met miscommunicatie en misverstanden mogelijk tot gevolg. Vandaar dat het zo belangrijk is dat we een scheiding leren aanbrengen tussen een zuivere waarneming en een beoordeling/interpretatie.


Een voorbeeld uit de praktijk:

Er is veel spanning tussen een koppel. Beide partners hebben veel klachten over elkaar. De spanning is om te snijden, er is regelmatig ruzie. Volgende opmerkingen, verwijten kwamen naar voren: 

“Zij laat mij nooit eens beslissen.”



“Mijn man luistert nooit naar mij, ik moet altijd alles zelf doen.”



“Zij denkt dat zij alles beter weet.”



“Volgens mij heeft hij een hekel aan mij, hij waardeert mijn inzet helemaal niet.”

Dit zijn allemaal oordelen die een communicatie in de weg staan. Als beide partners vanuit deze oordelen een gesprek beginnen eindigt het steeds in wederzijds onbegrip, miscommunicatie en weerstand. Ten slotte kan ook taal een beoordeling bevatten. Er zijn veel woorden in ons taalgebruik die duidelijk aangeven dat er niet over een zintuiglijke waarneming wordt gesproken. Door deze te herkennen is het eenvoudig om een onderscheid te maken tussen beoordelen en waarnemen. Een aantal veelgebruikte taalpatronen die beoordelen zijn: 

Het woord “niet” of “nooit”: Iets wat er niet is kan ook nooit waargenomen worden. Spreek liever positief in wat er wel is.



De werkwoorden “moeten”, “mogen”, “niet kunnen”: deze werkwoorden geven informatie over je overtuigingen als spreker, maar niets over de werkelijke waarneming.



Vergelijkende woorden zoals “groter”, “kleiner”, “mooier”, “dikker”, “dunner”, “beter”: als beide aspecten van de vergelijking genoemd worden en waarneembaar zijn, is er wel sprake van een waarneming. Een voorbeeld: “Jij bent groter als je broer” is een waarneming. Maar: “gisteren zag ze er mooier uit in dat kleedje” is niet objectief en dus geen waarneming maar wel een beoordeling/interpretatie.



Veralgemeningen zoals “niemand”, “iedereen”, “alles”, “nooit”, “altijd”



“Te” is enkel goed in te-vreden




“Te groot”, “te klein”, “te mooi”: geven een oordeel weer.



Gedachten of gevoelens van anderen invullen: denken te weten wat een ander denkt of voelt. Een voorbeeld: “Zij vindt mij niet aardig”, “hij denkt dat ik dat gedaan heb.”



“Ik ben het met je eens, maar ….”: betekent eigenlijk: “Ik ben het niet met je eens, maar ik wil je wel een beetje gelijk geven”. Je sluit je af voor de mening en opvattingen van de ander. Je creëert daardoor snel een oordeel. Daarentegen: “Ik ben het met je eens, en ik ben ook van mening dat…. “ geeft direct een stuk meer ruimte om je eigen mening te uiten en de ander in zijn of haar waarde te laten.

Algemeen kunnen we vaststellen hoe moeilijk zuiver waarnemen is en het leren loslaten van onze oordelen. Werkelijk loslaten van je oordelen en interpretaties is een constant proces van oefening, bewustwording en zelfreflectie. Het is zinvol om hier dagelijks even bij stil te staan en er bewust van te worden. 5.4.3

De kunst van het vragen stellen

Vragen leiden tot een effectieve uitwisseling van informatie. Dit is wezenlijk voor een goede coaching. Iedereen kan vragen stellen maar leveren de vragen ook altijd de juiste informatie op? In veel gevallen laten vragenstellers waardevolle informatie liggen of sturen ze de antwoorden door de manier waarop ze de vraag stellen. Alleen wie zich goed voorbereidt, krijgt de informatie die hij wenst. Belangrijk tijdens coaching is effectief communiceren. Wanneer je duidelijk en direct communiceert en je je cliënt voorziet van de nodige feedback, help je de cliënt begrijpen vanuit een ander gezichtspunt. Gebruik daarnaast ook taal die de grootst mogelijke positieve impact heeft op de cliënt. De kunst van het vragen stellen is: luisteren, samenvatten en doorvragen. Er zijn verschillende soorten vragen. Welk type het meest geschikt is, hangt af van je doel en van de situatie. Een geoefende vragensteller switcht naar gelang de situatie tussen de verschillende soorten vragen (Seebregts; 2007 en Cook & Poole; 2011). Open vragen Met open vragen laat je de ander zonder terughoudendheid praten. Je vergaart brede, algemene informatie. Omdat je de ander de ruimte geeft, zijn open vragen prima voor het creëren van een goede verstandhouding. Een nadeel kan zijn dat open vragen veel tijd kosten, vooral als de ander maar blijft praten. Het is dan moeilijk om alle informatie te onthouden en het gesprek te sturen. Volgende open vragen kan je gebruiken om samen met de cliënt heldere en bereikbare doelen te formuleren. - Wat wil je? Zorg steeds voor een positief geformuleerd doel. Gebruik dus geen ontkenningen zoals: “ik wens zeker niet….”.


- Hoe weet je dat je bereikt hebt wat je wilt? Zorg hier voor een zintuiglijke beschrijving. - Waar, wanneer en met wie wil je je doel bereiken? Creëer een duidelijke context. - Is het werkelijk een doel dat je zelf wilt? Is het iets dat je werkelijk voor jezelf wilt of (gedeeltelijk) voor anderen. - Wat houd je tot nu toe tegen je doel te bereiken? - Ben je bereid daar wat aan te doen en zo ja, wat precies? - Hoe zou jij de vergelijking maken tussen “je doel bereiken” met “een reis maken”? Om een reis te maken moet je weten waar je heen wilt, maar ook waar je nu bent. Om van de ene naar de andere plek te komen heb je hulpmiddelen en energie nodig. Motivatie is de energiebron voor deze reis. Deze motivatie, deze energie is te halen uit het verschil tussen de huidige situatie en de gewenste situatie. Als je niet weet wat je wilt, zal je het niet bereiken. - Ga na welke gevolgen het bereiken van je doel zal hebben. Dit zowel voor jezelf als voor mensen uit je omgeving. Wat zal er gebeuren als je je doel hebt bereikt? Wie of wat zullen hier ook gevolgen van ondervinden? Kies je daarvoor? - Is het bereiken van je doel de moeite waard? Levert het doel meer op dan dat het je kost? Als je eigenlijk tevreden bent met je huidige situatie, waar wil je dan de energie vandaan halen om de reis naar je doel te gaan maken? Wees helder naar jezelf hoe je het nu ervaart. Zoek concrete situaties waarin je je belemmeringen voelt. Schrijf deze op. Wat doe je, denk je en voel je nu in de huidige situatie en wat zal je doen, denken en voelen in de gewenste situatie. - Welke hulpmiddelen schakel je in om je doel te bereiken? Onder hulpmiddelen verstaan we: materialen, inzichten, vaardigheden en ervaringen die jou kunnen helpen om je doel te bereiken. Op praktisch en materieel vlak is het belangrijk om te weten wat je nodig hebt. Bv: een computer, vervoer, pen en papier, een telefoon, etc. Ook is het belangrijk om te weten welke vaardigheden en ervaringen je wilt inzetten om je doel te bereiken. Meestal zal je over de nodige vaardigheden bezitten. De bewustwording hiervan zal het aanzienlijk eenvoudiger maken om met een positief gevoel naar je doel toe te werken. Door je in te leven in een situatie uit het verleden waarin je deze vaardigheden gebruikte, kan je het bijbehorende gevoel weer oproepen.


- Hoe zal je in kleine stapjes je doel kunnen bereiken? Zijn er hulpmiddelen noodzakelijk die je nog niet hebt, dan is het belangrijk om deze eerst te ontwikkelen. Wellicht door ze aan te schaffen, ze te leren of anderen te vinden die wel over specifieke vaardigheden of materialen bezitten. Welke stappen ga je ondernemen? Veel doelen zijn niet in één stap te bereiken. Het is dan belangrijk om tussenstappen te definiëren en een duidelijke en haalbare eerste stap te formuleren. Dit zorgt ervoor dat je werkelijk aan je doel gaat werken en dat je jezelf motiveert om verder te gaan. Is de stap te groot dan kan je het gevoel krijgen dat je je doel nooit zal bereiken. Het is dan onmogelijk voldoende motivatie te vinden om helemaal voor je doel te gaan. Formuleer dan een minder omvattend doel. Hieronder volgen nog vragen die zinvol kunnen zijn tijdens een coachingsgesprek: 

Hoe is het op je werk?



Wat houd je bezig?



Beschouw je jezelf als een uitzonderlijk persoon?



Waar haal jij je energie vandaan?



Welk moment beschouw jij als het meest gedenkwaardig in je leven?



Hoe ga je doorgaans om met stress en problemen?



Wat is er het meest aan jou veranderd in je leven?



Wat is altijd hetzelfde gebleven?



Wanneer je je leven zou herdoen, zou je dan andere keuzes maken? Welke?



Hoe zie je je toekomst?



Wat geeft je een gevoel van identiteit, van erbij te horen?



Voel je dat je een specifieke missie hebt in het leven?



Wat/wie geeft je leven zin?



Op welke manier werd je beïnvloed door je relatie met: je ouders, eventueel je kinderen, al of niet levenspartner?



Hoe ben je omgegaan met het verlies van belangrijke mensen in je leven?



Hoe ga je om met ziekte?



Welke zijn volgens jou de belangrijkste waarden in het leven?




Welke rol speelt humor in je leven?



Wie heeft je het meest beïnvloed en vooral, hoe voel je dit aan?

Probeer zoveel mogelijk 'waarom' vragen te vermijden. ‘Waarom’ vragen geven weinig tot geen nieuw inzicht. Een 'waarom' vraag wordt meestal gevolgd door een rechtvaardiging, verklaring, bevestiging of uitgebreide uitleg over de situatie, die niets aan de situatie veranderd. Gesloten vragen Gesloten vragen worden gebruikt wanneer men behoefte heeft aan specifieke informatie. Wanneer men een

spraakwater

even

concreter

wil

laten

antwoorden.

Gesloten

vragen

beperken

de

antwoordmogelijkheden. Ze zijn geschikt als je in een kort tijdsbestek specifieke informatie wilt verzamelen. Het antwoord is vaak: ja, neen, soms, een tijdsstip, een datum, etc. Enkele voorbeelden van gesloten vragen: 

Om hoe laat sta je op?



Welke andere mensen dan je ouders waren voor jou rolmodellen?



Wie ben je het meest dankbaar?



Wat vind je het leukst op je werk?



Ben je voor of tegen een 40 uren werkweek?

Suggestieve vragen Een bijzondere categorie is de suggestieve vraag. In dergelijke vraagstelling klinkt het gewenste antwoord al door. Suggestieve vragen zijn over het algemeen af te raden. Maar soms kunnen ze nuttig zijn, bijvoorbeeld als je de ander wilt overhalen of als je een bevestiging wilt van een gezamenlijk streven. Met suggestieve vragen kunnen we sturen en zelfs manipuleren. Als je je niet bewust bent van je suggestieve vraagstelling, kan dit problemen veroorzaken. Je geeft de cliënt geen ruimte om zelf na te denken. De kans dat de cliënt een sociaal antwoord zal geven, is groot. Enkele voorbeelden van suggestieve vragen: 

We zitten hier toch om je te helpen beter te laten functioneren?



Denk je niet dat deze oplossing dé oplossing is om assertiever te worden?


5.4.4

Flexibiliteit

Binnen communicatie dienen we ons flexibel op te stellen. Wanneer je een boodschap wenst over te brengen maar het lukt niet, dan heb je al snel een gevoel van frustratie en heb je de neiging om de verantwoordelijkheid voor dit falen bij de ander te leggen. Toch zijn we als communicator zelf verantwoordelijk over hoe onze boodschap overkomt. Communiceren is observeren welke reacties jouw boodschap teweegbrengt bij de ontvanger. Jouw observaties bepalen of je je gedrag/communicatie zult aanpassen zodat je boodschap dusdanig overkomt. Voorbeelden: 

Een niet-flexibele communicator zegt: “Hij begrijpt me niet. Hij biedt weerstand.”



Een flexibele communicator vraagt: “Heb ik me niet goed uitgedrukt?” in plaats van “Heeft u me niet goed begrepen?” Op deze manier krijgt de persoon feedback en kan achterhalen waar de communicatie fout liep.

Problemen in communicatie ontwikkelen zich doordat wij als mens vaak vastzitten in oude patronen. Ons leven wordt sterk gestuurd door automatisch gedrag. We noemen dit gewoontes. Dit zijn handelingen die we automatisch uitvoeren, zonder erbij na te denken. Het is een automatische reactie op een impuls vanuit de buitenwereld. Bij menselijk gedrag spreken we van conditionering. Als we een bepaald gedrag (doen, denken, voelen) in een bepaalde situatie vaak herhalen, wordt het een automatisme. Hierdoor kunnen we snel en automatisch reageren. Zonder deze conditioneringen zouden we bijvoorbeeld nooit kunnen autorijden. Stel je eens voor dat je alles bewust zou moeten doen: schakelen, gas geven, remmen, op het verkeer letten, alle borden en verkeerstekens zien, plotseling reageren, etc. Als je dat allemaal bewust moet doen, zal je niet ver komen met de auto. Een bekend onderzoek op het vlak van conditionering is het onderzoek van Pavlov. Iedere keer als een hond te eten kreeg, werd er een bel geluid. Tevens werd de speekselvorming van de hond geobserveerd. Na enige keren deze combinatie (eten met bel) werd nadien enkel de bel geluid. Uiteindelijk was enkel het geluid van de bel voldoende voor speekselvorming bij de hond. Ook lezen is geconditioneerd. Probeer eens de tekst hieronder te lezen. Velogns Eenglnse odnerzerkoes makat het niet uit in wleke vglodroe de ltetres in een worod saatn. Het eigne beneglkrije is dat de ersete en de ltstaae letetr op de jstuie paalts saatn. De rset kan een rmtelmoje zijn en tcoh kun je goowen lzeenwat er saatt. Dat kmot odamt je hseneren niet ideree lteter aprat lzeen, maar het worod als geehel. Dat je bovenstaande tekst kunt lezen, is enkel mogelijk omdat ook het lezen volledig door middel van conditionering plaatsvindt.


Hoe noodzakelijk conditionering ook is, het is ook vaak de oorzaak van heel veel vervelende gevoelens en beperkend gedrag. Stel, een collega lijkt op je wiskundeleraar, aan wie je een hekel had. Iedere keer als je je collega aankijkt, krijg je datzelfde onbestendige gevoel, waardoor een open en fijne communicatie onmogelijk wordt. Een bepaalde blik, een houding, een bepaald woord, een plaats, specifiek voedsel, een geur, ... ze kunnen allemaal sterke diepe herinneringen oproepen, waardoor je niet meer vrij bent om je vrij te bewegen of te reageren. Wees je dus bewust van je eigen geconditioneerd gedrag. Doorbreek patronen en wees flexibel. 5.4.5

Eerst begrijpen, dan pas begrepen worden

Een belangrijke regel binnen communicatie is: 'eerst begrijpen, dan pas begrepen worden.' Zorg ervoor dat je eerst de ander begrijpt, dat de ander werkelijk het gevoel heeft begrepen en gehoord te worden. Daarna mag je de focus pas leggen op jouw boodschap die je aan de ander wenst over te brengen. Als iemand zich niet gehoord of begrepen voelt, dan zal deze jou gegarandeerd ook niet horen of willen begrijpen. 5.4.6

Lichaamshouding

Je eigen lichaamshouding geeft meteen weer hoe jij je voelt. Zijt je hiervan bewust. Kijk maar eens om je heen. Je ziet direct wie zich depressief, onzeker voelt of iemand die blaakt van zelfvertrouwen. De stemming van de persoon heeft dus een directe invloed op de lichaamshouding. Omgekeerd geldt dat ook. Je lichaamshouding heeft een enorme invloed op je stemming en je functioneren. Probeer je maar eens ellendig en moedeloos te voelen als je fier rechtop staat. Of probeer je krachtig, blij en levenslustig te voelen als je helemaal onderuitgezakt zit. Het is onmogelijk om een krachtige, zelfzekere uitstraling te hebben als daar een slappe lichaamshouding aan ten grondslag ligt (Rebel; 2007).


Een oefening: Wil je je krachtig voelen, het idee hebben dat je de wereld aan kan, daadkrachtig en zelfzeker overkomen? Dan helpt de volgende lichaamshouding hierbij: 

voeten stevig op de grond zetten of in kleermakerszit gaan zitten;



focus leggen op je zwaartepunt in je buik, net boven de navel;



rug recht, schouders ontspannen;



je hoofd recht;



je ademt rustig vanuit je buik.

Niet enkel je lichaam maar ook je gezicht spreekt boekdelen. Kijk maar eens om je heen wat je allemaal kan aflezen van de gezichtsuitdrukking van mensen.

Tenslotte is ook de lichamelijke verzorging van groot belang in hoe we overkomen op onze omgeving. Een goede fysieke verzorging is enorm belangrijk. Hieronder verstaan we voldoende beweging, gezonde en evenwichtige voeding en ruimte voor rust en ontspanning.


Ook de lichaamshouding van de coach is van essentieel belang tijdens de gesprekken met een cliënt. Een luie houding benadeelt het luisteren. Doe geen twee dingen tegelijkertijd. Luisteren alleen al is een activiteit. Leg alles neer. Pruts of praat niet terwijl je luistert. Zet je telefoon uit, zorg dat je niet gestoord wordt. Kijk de cliënt aan terwijl je luistert en zelf het woord neemt.


Vragenreeks 1) Wat kan een mogelijke oorzaak zijn van een conflict tussen twee individuen? a) wanneer de persoon niet aan de verwachtingen voldoet b) het niet behalen van een vooropgesteld doel c) wanneer feedback als kritiek wordt ervaren d) wanneer iemand de impact van een actie niet duidelijk formuleert 2) Welke van volgende uitspraken is juist? a) Boosheid zet aan tot actie b) Boosheid ontstaat uit woede c) Woede ontstaat uit boosheid d) boosheid is een emotie, woede is een gevoel 3) Formuleer drie methodes in het leren omgaan met woede en bespreek deze. ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………


Afstandsonderwijs = studeren op je eigen tempo

Een thuisstudie volgen aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs is de meest flexibele manier om je erkend diploma te behalen. Met een thuiscursus start je namelijk wanneer het jou het beste uitkomt. Je studeert waar en wanneer je wil, en legt examen af wanneer jij er klaar voor bent. Erg handig als jouw leven meer is dan studeren alleen! Tijdens je studie kan je rekenen op de professionele begeleiding van een persoonlijke docent. Met de taken die je docent aan elk hoofdstuk heeft toegevoegd, oefen je jezelf in de praktijk, en bereid je je optimaal op het examen voor. Heb je vragen, of wil je je gemaakte oefeningen uit de cursus laten verbeteren? Dan stuur je je docent een mailtje via het online leerplatform (je krijgt een toegangscode bij inschrijving). In het inschrijvingsgeld is twaalf maanden begeleiding van je docent inbegrepen. Klaar met studeren? Dan leg je examen af op één van onze examenlocaties in Antwerpen, Brussel, Gent of Hasselt. Je hebt vijf jaar de tijd om je examen af te leggen en je beslist zelf wanneer je dit wil doen. Dit kan bijvoorbeeld al na drie maanden, maar ook na een jaar; de keuze is aan jou! Geslaagd? Dan krijg je je diploma binnen de 14 dagen. Je kan hiermee meteen solliciteren als werknemer of als zelfstandige starten (mits je ook een attest bedrijfsbeheer hebt). Al onze diploma’s zijn erkend en zijn een fikse meerwaarde op de arbeidsmarkt. Niet van de eerste keer geslaagd? Geen nood. Je kijkt je examen in, en leert van je fouten. Vervolgens mag je gratis herexamen afleggen. Examen afleggen is trouwens nooit verplicht.


Zes ijzersterke redenen om te studeren aan het CVA 1. Je behaalt een erkend diploma  Het Centrum Voor Afstandsonderwijs bezit het ISO 9001-2008 certificaat. Dit is een onafhankelijk kwaliteitslabel dat elk jaar opnieuw, na een grondige audit, moet worden toegekend. Zowel ons cursusmateriaal als de docenten en de secretariaatswerking kregen en krijgen een positieve beoordeling. Dit is jouw beste garantie voor een kwaliteitsvolle en degelijke opleiding.  Het Centrum Voor Afstandsonderwijs is door een groot aantal beroepsfederaties erkend. Je kan je met je diploma bij deze federaties aansluiten en genieten van allerlei voordelen. Bij werkgevers in verschillende sectoren heeft het diploma een grote troef bij je sollicitatie en biedt het je vaak werkzekerheid.  Bovendien zijn onze diploma’s internationaal erkend door de International Association of Professional Education (IAPE), die alle beroepsopleidingen wereldwijd registreert en accrediteert. De IAPE controleert en beoordeelt de kwaliteit van professioneel onderwijs van instellingen zoals universiteiten, hogescholen, publieke en private opleidingsverstrekkers, docenten en onderwijsinstellingen voor volwassenen. 2. Je kiest voor een praktijk- en jobgerichte opleiding  Al onze opleidingen en cursussen worden ontwikkeld en geschreven door zelfstandige specialisten met jarenlange beroepservaring. Je gaat er meteen mee aan de slag. Dankzij onze jarenlange ervaring weten we precies welke onderwerpen, extra uitleg of praktijkvoorbeelden het verschil maken. Hierdoor bereik je snel je doel: je carrière een boost geven of een nieuwe job vinden.  Het contact tussen jou en je docent is maximaal door gebruik van ons online studentenplatform. Al je vragen zullen binnen de 48 uren worden beantwoord.  Momenteel is er in het bedrijfsleven veel vraag naar goed opgeleide werknemers. Het diploma dat je behaalt is een internationaal erkend diploma. Deze cursus biedt daarom zeer goede perspectieven op de arbeidsmarkt en een groot voordeel tijdens je sollicitatie. Veel afgestudeerde studenten startten reeds hun eigen succesvolle zaak na het volgen van een opleiding bij het CVA. Wij zijn dan ook een echte ondernemersschool die startende


ondernemers met veel plezier begeleidt in hun eerste stappen naar een carrière als zelfstandig ondernemer. 3. Je kiest voor maximale flexibiliteit  Thuisstudie is uiterst flexibel. Jij bepaalt zelf wanneer je studeert, hoe lang, en wanneer je examen aflegt. Je hebt je toekomst dus zélf in de hand! Ideaal als je je studie wil combineren met een job, kinderen of andere activiteiten. 4. Je weet zeker dat je de opleiding kiest die bij je past  Nog vragen? Extra informatie nodig? Kom dan gewoon langs op één van onze inkijklocaties (Antwerpen, Brussel, Gent, Hasselt) voor een adviserend gesprek met één van onze professionele opleidingsconsulenten. Zij helpen jou met veel plezier bij het ontwikkelen van een studietraject dat volledig aan jouw eisen en wensen voldoet. Je kan er ook je volledige cursus inkijken! 5. Je kan boeiende stages lopen  Het CVA helpt je carrière op weg! Heel wat studenten kiezen ervoor om tijdens hun opleiding stage te lopen, ook al is dat in de meeste gevallen geen verplichting. Je docent begeleidt je in jouw keuze van een stageplaats en jouw opleidingsconsulenten brengen de nodige papieren in orde. Een handige manier om praktijkervaring op te doen, waardevolle referenties te krijgen en connecties te leggen! 6. … Dit aan een uiterst scherpe prijs!  Wist je dat het CVA elk jaar meer dan 12.000 studenten telt? Door die schaalgrootte kunnen we jouw cursus tegen een bijzonder scherpe prijs laten drukken en verzenden. Zonder in te boeten op de kwaliteit van het lesmateriaal.  Het examen dat je aflegt op onze school is in je inschrijvingsgeld inbegrepen (inclusief herkansingen!). Geen verborgen kosten bij het CVA!  Je kan mogelijk genieten van extra financiële voordelen bij je inschrijving, zoals de Ondernemerskorting voor startende ondernemers, korting indien meerdere familieleden dezelfde opleiding volgen, korting bij het volgen van een studietraject dat bestaat uit meerdere cursussen enz. Bel onze opleidingsconsulenten (03 292 33 30) tijdens je inschrijving om te weten voor welke korting jij in aanmerking komt.


Overtuigd? Start vandaag nog! Schrijf je snel en eenvoudig in: Wie studeert aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs heeft een streepje voor. Moderne werkgevers hechten veel belang aan permanente bijscholing en een praktijkgerichte kennis. Onze school bouwde in de loop der jaren op dit vlak een ijzersterke reputatie op. Alle diploma’s die je behaalt via het Centrum Voor Afstandsonderwijs zijn erkend, en verhogen je kansen op de arbeidsmarkt. Jouw keuze gemaakt? Dan hoef je je alleen nog in te schrijven. Je hebt hiervoor 3 opties: 1. Je vult het inschrijvingsformulier in op www.centrumvoorafstandsonderwijs.be 2. OF je mailt naar [email protected] 3. OF je maakt gebruik van het inschrijvingsformulier op de volgende pagina (als je je rechtstreeks op één van onze locaties komt inschrijven). Je inschrijving is pas definitief nadat we ook je cursusgeld ontvangen. Het inschrijvingsgeld voor de cursus lifecoach bedraagt €379 en bevat de kostprijs van het cursusboek, de begeleiding van jouw docent en het (her)examen bij ons op school. Na ontvangst van je inschrijvingsgeld krijg je van ons een bevestigingsmail. Je krijgt je cursus dan binnen de week toegestuurd, zodat je meteen aan de slag kan! Veel succes!


INSCHRIJVINGSFORMULIER THUISSTUDIE LIFECOACH Naam: Voornaam: Straat + Huisnummer: Postcode + Gemeente: Telefoon: GSM: E-mailadres: Geboortedatum: Heb je bij ons al een cursus gevolgd?

JA - NEE

Wens je een factuur na je betaling?

JA - NEE

Bij ja, vul hier je bedrijfsnaam en BTW-nummer in: O Ik ga akkoord met de algemene voorwaarden zoals ze vermeld staan op onze website.

(handtekening)

Je inschrijving is pas definitief nadat we ook je inschrijfgeld ontvangen. Het inschrijvingsgeld voor de cursus lifecoach bedraagt €379 en bevat de kostprijs van de cursus, de begeleiding van je docent en je examen bij ons op school (en eventuele herexamens).

Veel succes met je opleiding en je verdere carrière!


Proefhoofdstuk Lifecoach

Recommend Documents