Proefhoofdstuk Journalistiek

Proefhoofdstuk Journalistiek www.centrumvoorafstandsonderwijs.be

www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30

Kom je cursus inkijken: Antwerpen, Frankrijklei 127, 2000 Gent, Oude Brusselseweg 125, 9050 Hasselt, Simpernelstraat 27, 3511 Brussel, Timmerhoutkaai 4, 1000 +32 3 292 33 30 [email protected] Maak van je opleiding journalistiek een succes! Beste toekomstige student, Hartelijk dank voor je interesse in de opleiding journalistiek aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs. Op de volgende pagina’s vind je een hoofdstuk en de volledige inhoudstafel van deze thuisstudie terug. Ook krijg je alle nodige informatie over de werking van onze school. Neem deze info rustig door, zo krijg je een goed beeld van de inhoud van de cursus en weet je zeker dat je voor de opleiding kiest die het beste bij jou past. Noteer alvast dat alle diploma’s die je via het CVA behaalt erkend zijn en uitermate praktijk- en dus jobgericht! Heb je na het inkijken van dit proefhoofdstuk nog vragen? Geef ons gerust een seintje op het nummer +32 3 292 33 30 of mail ons op [email protected]. Onze opleidingsconsulenten beantwoorden al jouw vragen en geven je persoonlijk advies omtrent je studiekeuze. Blader je graag door de volledige cursus? Ook dat kan. Het Centrum Voor Afstandsonderwijs geeft je op vier plaatsen in België de mogelijkheid om de cursussen geheel vrijblijvend in te kijken. Je kan de cursussen inkijken in de campussen van Het Centrum Voor Avondonderwijs VZW in Antwerpen, Gent en Hasselt of in Brussel. Je hoeft hiervoor geen afspraak te maken, kom gewoon vrijblijvend langs.

Ik wens je veel leesplezier en alvast veel succes met je studie!

Jo Vandevelde Opleidingsconsulent Centrum Voor Afstandsonderwijs


Journalistiek: erkende opleiding en praktijkgerichte cursus

Deze moderne en praktijkgerichte opleiding kwam tot stand in samenwerking tussen het Centrum Voor Afstandsonderwijs en zelfstandige beroepsdeskundigen met jarenlange ervaring. Een duidelijke structuur maakt deze cursus zeer overzichtelijk. Op deze manier garanderen wij je een vlot studietraject. Op de volgende pagina’s vind je de volledige inhoudstafel van de opleiding en een gratis onderdeel uit de cursus terug.


1. Wat is journalistiek? 1.1.

Definitie

1.2.

Kies je kanaal

1.3.

Kies een thema

1.3.1.

Special interest

1.3.2.

Regiojournalistiek

1.3.3.

Sportjournalistiek

1.3.4.

Financieel-economische journalistiek

1.3.5.

Onderzoeksjournalistiek

1.3.6.

Undercover journalistiek

1.3.7.

Chequeboek-journalistiek

1.3.8.

Vakpers

1.3.9.

Project- of bedrijfsjournalistiek

1.4.

Burgers maken het nieuws

1.5.

Test jezelf!

2. Hoe kom je aan nieuws? 2.1.

Wat is de nieuwswaarde van een gebeurtenis?

2.1.1.

Objectieve en structurele criteria

2.1.2.

Overige factoren

2.1.3.

Nieuws op maat van de adverteerder

2.1.4.

Technische en organisatorische uitdagingen

2.2.

Soorten berichten

2.2.1.

Het klassieke nieuwsbericht

2.2.2.

Achtergrondstuk en nieuwsanalyse

2.2.3.

Standpunt

2.2.4.

Column

2.2.5.

Interview

2.2.6.

Reportage

2.2.7.

New journalism

2.2.8.

Recensie

2.2.9.

Profiel

2.2.10. Service-rubriek 2.2.11. Human interest 2.2.12. Lifestyle 2.2.13. Beeldreportage 2.2.14. Kaarten en infografieken

2.3.

Hoe kom je aan een primeur en hoe ontstaat een perslek?

2.4.

Hoe ga je om met woordvoerders? www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30

2.5.

Op welke manier verkrijg je informatie van de overheid?

2.6.

Exclusiviteit

2.7.

Test jezelf!

2.8.

Oefeningen

3. Steeds snellere informatiestroom 3.1.

De journalist selecteert

3.2.

Welke rol spelen persagentschappen?

3.2.1.

Mondiale agentschappen

3.2.2.

Internationale agentschappen

3.2.3.

Nationale agentschappen

3.2.4.

Regionale agentschappen

3.2.5.

Thematische agentschappen

3.3.

Hoe te filteren en te objectiveren

3.4.

Test jezelf!

3.5.

Oefeningen

4. Hoe ga je als journalist aan de slag? 4.1.

Planning

4.1.1.

Wat beoog je?

4.1.2.

Voor wie is je stuk bestemd?

4.1.3.

Randvoorwaarden

4.2.

Bronnen

4.2.1.

Bronnen vermelden en checken

4.2.2.

Wat met anonieme bronnen?

4.2.3.

Het principe van woord en wederwoord

4.3.

Hoe neem je een interview af?

4.4.

Wat is je rol tijdens een persconferentie?

4.5.

Onder embargo

4.6.

Respecteer deadlines

4.7.

Test jezelf!

4.8.

Oefeningen

5. Hoe schrijf je een goed journalistiek stuk? 5.1.

De eland-structuur

5.1.1.

Titel als eyecatcher

5.1.2.

Intro: de essentie

5.1.3.

Vertel je verhaal in de body

5.2.

Geef je tekst reliëf met kaderstukjes en streamers

5.3.

Voorzie foto’s van onderschriften

5.4.

Bied je tekst ter inzage aan bij de geïnterviewden

5.5.

Hou rekening met een aantrekkelijke vorm en structuur

5.6.

Corrigeer en redigeer www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30

5.7.

Test jezelf!

5.8.

Oefeningen

5.8.1 Oefening 1

6. Met welke regelgeving, codes en aanbevelingen moet je rekening houden? 6.1.

Erkende statuten

6.1.1.

Beroepsjournalist

6.1.2.

Journalist van beroep

6.2.

Code van de Raad voor de Journalistiek

6.3.

Recht op antwoord

6.4.

Hoe ga je als journalist om met slachtoffers?

6.5.

Waarop let je bij berichtgeving over allochtonen?

6.6.

Waarop let je bij berichtgeving over psychisch zieken?

6.7.

Waarop let je bij berichtgeving over zelfdoding?

6.8.

Waarop let je bij berichtgeving over gerechtsjournalistiek?

6.9.

Richtlijnen in verband met het internet

6.10. Test jezelf! 7. Aan de slag! 7.1 Bereid je voor 7.1.1 Wat is je rol op een persconferentie? 7.1.2 Welke informatie is nuttig op gemeenteraadszittingen?

7.2 Verzamel het nieuws 7.3 Respecteer uitnodigingen 7.4 Waarop let je bij sfeerreportages? 7.5 Straal het imago van je medium uit! 7.6 Hoe ga je om met nieuws dat heet van de naald is? 7.7 Werk in team 7.8 Wees collegiaal 7.9 Test jezelf! 8. Werken als zelfstandig journalist 8.1 Hoe bereid je je voor? 8.2 Welke rechten heb je als freelancer? 8.3 Je mogelijkheden als zelfstandige in bijberoep 8.4 Hoe vraag je een ondernemings- en BTW-nummer aan? 8.5 Beroepsaansprakelijkheid 8.6 Hoeveel verdien je? 8.7 Hoe zit het met auteursrechten? 8.8 Werken met een aannemingscontract 8.9 Test jezelf! www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30

9. Instellingen en verenigingen 9.1.

Instellingen

9.1.1.

Commissie van Eerste Aanleg voor de Erkenning en de Bescherming van de titel van Beroepsjournalist

9.1.2.

Raad voor de Journalistiek

9.1.3.

Journalisten Auteursrechten Maatschappij

9.1.4.

Sofam

9.1.5.

Fonds Pascal Decroos

9.2.

Belgische verenigingen

9.2.1.

Algemene Vereniging van Beroepsjournalisten in België

9.2.2.

Vereniging van Journalisten van de Periodieke Pers

9.2.3.

Vlaamse Vereniging van Beeldjournalisten

9.2.4.

Sportspress.be

9.2.5.

Belgische Vereniging van Landbouwjournalisten

9.2.6.

Unie van de Belgische Filmpers

9.2.7.

Aviation Press Club

9.2.8.

Vereniging van de Belgische Muziekpers

9.2.9.

Nationale Vereniging van Beroepsfotografen

9.2.10. Belgische Vereniging voor Interne Communicatie 9.2.11. Vereniging voor Maritieme en Logistieke Journalisten en Publicisten 9.2.12. Vereniging van Onderzoeksjournalisten

9.3.

Internationale verenigingen

9.3.1.

International Press Association

9.3.2.

International Federation of Journalists

9.3.3.

Reporters sans frontières

9.3.4.

Belgische uitgeversverenigingen

9.3.5.

European Travel Press

9.4.

Belgische uitgeversverenigingen

9.4.1.

Belgische Vereniging van Dagbladuitgevers

9.4.2.

The PPress

9.4.3.

Vlaamse Nieuwsmedia

9.4.4.

Belgische Vereniging voor Audiovisuele Media (BVAM)

9.5 Test jezelf! 10. Belgisch medialandschap 10.1. Oplage-, kijken luistercijfers 10.2. Printmedia 10.2.1. Welke dagbladen zijn er? 10.2.2. Welke tijdschriften zijn er?

10.3. Audiovisuele media 10.3.1. Radio en televisie 10.3.2. Productiehuizen

10.4 Virale media www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30

HOOFDSTUK 5: HOE SCHRIJF JE EEN GOED JOURNALISTIEK STUK? Artikels schrijven voor kranten, tijdschriften of internetpagina’s leer je door het regelmatig en veelvuldig te doen. Je leest, luistert, kijkt om je heen, neemt nota’s en probeert in je gedachten al een ontwerptekst of concept van het artikel uit te bouwen. Het is echter niet zo eenvoudig als het op het eerste gezicht lijkt. Op je allereerste kleine tekstjes zal je misschien uren zwoegen. Je moet immers elk woord wikken en wegen. Wat je schrijft, moet juist zijn. Het artikel moet ook logisch opgebouwd zijn. Kortom: het moet een journalistiek verantwoord verhaal zijn dat de lezer kan boeien. Begin met korte, eenvoudige artikels. Waag je pas aan ingewikkelde materie en meer uitgebreide dossiers wanneer je die kleine redactionele stukjes goed onder de knie hebt. Als je in het begin van je journalistieke loopbaan voor het eerst een gemeenteraad of een symposium moet volgen, zal je een gezonde spanning ervaren. Het is net die adrenaline die veel journalisten als een meerwaarde ervaren. Je wordt ondergedompeld in een veelheid aan objectieve informatie met daarbovenop talrijke commentaren. Het is aan jou om streng te selecteren om een behoorlijk en goed onderbouwd artikel over te houden. Vraag eventueel raad aan een collega of lees er gelijkaardige verslagen in diverse media op na. Zo krijg je een duidelijk beeld van welke informatie bruikbaar is en wat niet meteen geschikt is voor het doelpubliek van jouw medium.

5.1. De eland-structuur De structuur van een artikel verschilt grondig van die van papers, verhalen en projectnota’s. Je moet een voor de lezer scanbare tekst opstellen die hij diagonaal kan doornemen.Titel, inleiding, tussentitels en streamers laten hem besluiten of hij jouw tekst wil lezen. Hou een eland-structuur voor ogen:


A = Het gewei met kleine en grote aftakkingen symboliseert titel, boven- en ondertitel. B = De kop staat voor de inleiding. C = Een neus die aanspreekt om verder te lezen. D = De ogen als blikvanger. E = Het lichaam als body (verhaal). F = De schoft staat voor de overgang tussen kop en body. G = Het artikel moet op zijn poten staan. H = Het staartje bevat een eventuele slotconclusie of praktische informatie. Over de hele lijn moet je artikel opgebouwd zijn als een omgekeerde driehoek. De belangrijkste elementen primeren en naarmate het artikel zijn einde nadert, neemt de nieuwswaarde af. Vermeld niet eerst alle argumenten en weinig essentiële punten. De conclusie, het nieuws, staat bovenaan. Minder belangrijke informatie verdwijnt naar achter. Dat concept laat toe om een tekst snel te kunnen inkorten om redactionele of technische redenen zonder te raken aan de essentie van het artikel.

5.1.1. Titel als eyecatcher Het gewei van de eland vormt de TITEL van de reportage, bij voorkeur vergezeld van een boven- of ondertitel en enkele aandachtspunten of kerngedachten die bij publicatie als streamer in de tekst kunnen worden gebruikt. Samen vormen zij de blikvanger van het artikel en zetten zij aan tot verder lezen. De titel is eenvoudig, pakkend en compact en spreekt de lezer direct aan. De zorgvuldig gekozen woorden onthullen ook al iets over wat de lezer verderop in het artikel mag verwachten. Saaie, stereotype en ronduit slechte titels zijn nefast voor de impact van een misschien heel boeiende en interessante reportage.


De titel moet ook de lading dekken en weergeven waarover het artikel effectief gaat. Je mag geen valse verwachtingen creëren door je titel wat sterker te maken dan wat er in realiteit staat in het onderliggende artikel. Daarnaast spelen er heel wat elementen mee, die per medium of redactie kunnen verschillen: -

Mag je lidwoorden verwijderen uit courante uitdrukkingen?

-

Staat een titel in tegenwoordige of verleden tijd?

-

Vermeld je personen met voor- en familienaam in de titel?

-

Mag je het koos- of troetelnaampje van iemand gebruiken?

-

Mag je komma’s, puntkomma’s, dubbele punten, vraag- en uitroeptekens plaatsen?

-

Wat met aanhalingstekens wanneer je iemand citeert in de titel?

-

In welke mate mag je een citaat parafraseren op het gevaar af om een verkeerde indruk te wekken?

-

Welke afkortingen mag je gebruiken en welke laat je beter achterwege?

Titels maken is niet evident. Denk er daarom al eens over na tijdens het interview of de reportage. Onderweg naar de redactie of huis zet je alle informatie nog eens op een rijtje in je geheugen. Soms heb je meteen een beklijvende titel, een andere keer lijkt het niet goed te komen. Gelukkig kan je dan rekenen op een bedreven collega of eindredacteur die meteen de perfecte titel uit zijn klavier tovert. Een titel die ‘vol loopt’ en die over de volle breedte van het artikel schittert. Een titel wordt meestal vergezeld van een korte boventitel die de titel beter situeert. Occasioneel komt er nog wel eens een ondertitel voor, zij het dat die tegenwoordig meer en meer wordt vervangen door enkele ‘bullet points’ met enkele sloganachtige krachtlijnen. Op heel wat pagina’s beperkt de ondertitel zich tot een plaatsnaam, bedrijfssector of sport- of cultuurdiscipline. 5.1.2. Intro: de essentie In de INLEIDING vertel je in enkele krachtige zinnen waarover je artikel of reportage handelt. De intro moet in principe kunnen volstaan voor bijvoorbeeld een korte nieuwsflash die op de cover van de krant of op een nieuwssite wordt gepubliceerd. Samen met de titel en onder- of boventitel laat de intro de lezer toe om te oordelen of hij het bericht voldoende nieuwswaardig acht om het verder te lezen. De intro bestaat uit hooguit enkele lijntjes die de lezer moeten prikkelen. Dit is niet zozeer een samenvatting van het verhaal. De inleiding herneemt evenmin de titel en de eerste zin van het eigenlijke artikel. Voorzien van een blikvanger zoals een citaat of een merkwaardig getal kan de inleiding de nieuwsgierigheid van de lezer opwekken.


In de inleiding geef je theoretisch een antwoord op de 5W+H-vragen: wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe. Afhankelijk van het onderwerp selecteer je slechts enkele vragen. Waar en wanneer een persconferentie wordt gehouden, is bijvoorbeeld niet altijd relevant. Een andere keer is het antwoord op die vragen misschien wel primordiaal omdat je een evenement wil aankondigen. Hoe die manifestatie wordt georganiseerd, kan dan van ondergeschikt belang zijn. Als je vastzit bij het schrijven van je inleiding is het vaak beter eerst de ‘body’ neer te pennen, alles netjes te ordenen en daarna de inleiding te schrijven. Verkies je toch om meteen een inleiding te schrijven, beschouw je die best niet meteen als een stukje kant-en-klaar afgewerkte tekst. Aarzel niet om je inleiding in een later stadium nog aan te passen. Met een onzorgvuldige of slordig geschreven inleiding maak je een verkeerde introductie. Het is de aanloop tot het artikel en die moet bekoren. 5.1.3. Vertel je verhaal in de body De BODY is de inhoud of het eigenlijke verhaal. Hou hierin steeds voor ogen welk soort bericht je schrijft en tot welke doelgroep je het richt. De lezer moet het verhaal kunnen volgen en het moet ook voldoende logisch zijn opgebouwd. Bij de samenstelling van je artikel of reportage moet je rekening houden met de voorkennis van je publiek. Het kan nuttig zijn om enkele aspecten te duiden in de eerste alinea. Zo kan de lezer vlot de overgang maken tussen de inleiding en het eigenlijke verhaal. Plaats om de twee tot drie paragrafen krachtige tussentitels om de alinea’s af te bakenen. Hou het overzichtelijk met geen te lange paragrafen en voorzie eventueel enkele citaten van een bedrijfs- of projectverantwoordelijke. De tussentitel geeft in enkele woorden weer wat in de volgende paragrafen aan bod komt. Probeer zo concreet en rechtstreeks mogelijk te schrijven. “Wat is de problematiek van lastminutereserveringen?” spreekt veel minder aan dan “Hoe kan ik vlot een lastminute-reis reserveren?” Elke alinea moet logisch aansluiten op de vorige en elke alinea van een nieuwsbericht moet ook de laatste kunnen zijn. Dit laat toe om een tekst indien nodig zeer snel te kunnen inkorten of aanpassen. De alinea's hebben inhoudelijk een afnemende prioriteit. Ten behoeve van de leesbaarheid in de krantenkolommen zijn alinea’s kort. Zij bevorderen inzicht en structuur en geven de lezer gelijktijdig een overzicht. Evident is dat het artikel stevig is onderbouwd en overeind blijft staan. In een meer historisch gericht artikel, een nieuwsanalyse of achtergrondverhaal kan je elke poot kaderen als respectievelijk verleden, heden, toekomst en conclusie of streefdoel. Het artikel wordt afgerond met een korte slotconclusie, een verwijzing naar een mogelijk vervolg of wat beknopte praktische informatie zoals verwijzingen naar websites.


Een redactioneel verantwoord artikel biedt geen ruimte voor literaire beschouwingen en filosofische overwegingen. Schrijf bij voorkeur in de tegenwoordige tijd. Vermijd een ‘hoera’-stijl met superlatieven als grandioos, uniek, groots,… Die wekken al snel de indruk dat jij als journalist pretendeert het warm water te hebben uitgevonden. Tal van initiatieven of bijzondere aspecten zijn reeds door iemand ontwikkeld in binnen- of buitenland. Geef dat aan en vermeld waarop de initiatiefnemers zich hebben geïnspireerd. Allerhande toevoegingen zoals ™, ®, of © worden meestal niet gebruikt in redactionele artikels. Beeldmerken van bedrijfs- en productnamen waarbij hoofdletters en kleine lettertjes, vet of cursief worden geplaatst om de aandacht van de lezer te trekken, worden doorgaans niet nageleefd in redactionele bijdragen.

5.2. Geef je tekst reliëf met kaderstukjes en streamers Bij langere artikels en in dossiers is het aangewezen om er één of twee kaderstukjes bij te plaatsen waarin je bepaald aspect extra in de kijker plaatst. Denk hiervoor aan opvallende getallen, een top 5 of top 10 of een korte opsomming van enkele tips. Je kan dat kaderstukje ook gebruiken om een bepaald begrip toe te lichten of om wat zakelijke informatie van een organisatie te vermelden. De plaatsing van kaderstukjes moet je vooraf wel overleggen met de redactieverantwoordelijke en de lay-outredactie. Ook streamers bevorderen de aantrekkelijkheid van je artikel. Het is meestal een korte zin, een quote of een citaat dat in een groter lettertype middenin de tekstkolommen wordt geplaatst. Met een streamer vestig je extra aandacht op de inhoud en de toon van het artikel. Een streamer verlevendigt de presentatie van het artikel en spoort de lezer bijkomend aan om het artikel te lezen. Wanneer je een quote of citaat als streamer gebruikt, dan moet dat ook letterlijk terug te vinden zijn in het artikel.


5.3. Voorzie foto’s van onderschriften Foto’s worden steevast voorzien van een onderschrift, zelfs fotootjes die op amper één kolombreedte worden afgedrukt. Achter elk onderschrift wordt ook de naam van de beroepsfotograaf vermeld. Eventueel kunnen namen van bedrijven en organisaties worden vermeld wanneer zij de foto rechtenvrij te beschikking hebben gesteld. Een onderschrift is zelden langer dan één of twee lijntjes. Bij losse of alleenstaande foto’s die worden gepubliceerd zonder bijhorend artikel is het onderschrift wat langer. Vergelijk het in zekere zin met de inleiding van een artikel. Heel beknopt vermeld je de belangrijkste feiten. Hou hierbij rekening met de 5 W+H-vragen Wanneer je personen individueel benoemt, doe dat dan steevast van links naar rechts.

5.4. Bied je tekst ter inzage aan bij de geïnterviewden Na afloop van een interview gebeurt het soms dat de geïnterviewde je vraagt om de ontwerptekst ter inzage te krijgen. Neem hiertoe eventueel zelf het initiatief wanneer je minder vertrouwd bent met de materie of wanneer het een diepgaand interview is geweest. Let wel, het gaat om jouw ontwerptekst die nadien eventueel nog licht gewijzigd kan worden door de eindredactie of lay-out-redactie. De tekst wordt slechts ter inzage bezorgd om feitelijke onjuistheden (cijfers, jaartallen, chronologie van de feiten, plaatsaanduiding) te vermijden of om bepaalde woorden of situaties te verduidelijken. Principieel is de tekst als dusdanig niet vatbaar voor algemene correcties. Wanneer de geïnterviewde vindt dat je een bepaald citaat onjuist of onvolledig hebt weergegeven, dan mag hij of zij een correctie of aanpassing voorstellen. Die moet je dan wel voldoende zichtbaar aanbrengen in de ontwerptekst. Een ontwerptekst die ter inzage wordt gestuurd dient niet om terug te keren op ingenomen standpunten, om nieuwe standpunten te vertolken, om krasse uitspraken te minimaliseren of om nieuwe elementen aan te voeren. De tekst moet hoe dan ook een weergave blijven van het interview. Wanneer er fundamentele aanpassingen zijn gebeurd, overleg je die best even met de redactieverantwoordelijke en de geïnterviewde. Daarom is het ook belangrijk je eventuele opnames en nota’s van het gesprek zorgvuldig bij te houden tot na de publicatie van het artikel. Het ter inzage overhandigen van een tekst staat geenszins gelijk met het laten goedkeuren ervan of het geven van toelating tot publicatie. Dat kan enkel en alleen door de redactieverantwoordelijke of de hoofdredacteur en niet door de geïnterviewde.


Wanneer je meerdere personen interviewt, bijvoorbeeld tijdens een rondetafelgesprek, dan geldt het ter inzage verlenen in principe enkel voor de persoonlijke citaten. Theoretisch zou je elkeen afzonderlijk de passages moeten overhandigen waarin enkel hij of zij wordt geciteerd. Uit praktische overwegingen is dat misschien niet altijd haalbaar. Geef in dat geval in een begeleidende commentaar duidelijk en eenduidig aan dat elkeen mag reageren op de weergave van zijn standpunt. Vermeld ook dat het niet de bedoeling is om plots nieuwe elementen aan te brengen die stof kunnen opleveren voor een nieuwe discussie of herziening van standpunten en reacties door andere gesprekspartners. Wanneer de geïnterviewde correcties wil aanbrengen, moet hij die aantoonbaar motiveren. Gewoon zeggen dat iets fout is weergegeven, volstaat niet. Stel bij het ter inzage verlenen van een ontwerptekst een ultimatum. Zeg bijvoorbeeld dat je reacties uiterlijk op die bepaalde dag tegen dat tijdstip moet hebben. Je kan meestal ook

geen garantie geven dat

nadien bezorgde correcties of aanvullingen nog kunnen gebeuren. Commentaar op titels, onder- of boventitels, streamers en inleidingen mag je negeren, omdat die behoren tot de verantwoordelijkheid van eind- en layout-redactie. Wanneer de geïnterviewde vraagt om de publicatie van het artikel uit te stellen, dan moet hij dat zo spoedig mogelijk laten weten en niet wachten tot de vooropgestelde deadline. Ook moet hij concreet aangeven waarom hij dat wil. In overleg met redactieverantwoordelijken en hoofdredactie wordt dan bekeken hoe de verslaggeving van het interview verder wordt afgehandeld. Als de geïnterviewde aangeeft dat hij een uitspraak niet heeft bedoeld zoals jij ze hebt opgetekend of geïnterpreteerd, vraag je even of hij het niet met andere woorden kan uitleggen. Misschien kom je in onderling overleg wel tot een oplossing. Het kan echter niet de bedoeling zijn om terug te komen op eerder ingenomen standpunten. Als iemand zich gewoon heeft vergist en verkeerde cijfers of conclusies heeft getrokken omdat iets hem of haar was ontgaan, heb je er geen enkel belang bij om foute informatie te publiceren. Die moet je nadien toch rechtzetten. Begripvol aanpassen is een uitgangspunt voor een vertrouwensrelatie. Soms moet je personen tijdens het uittikken van je verslag ook tegen zichzelf beschermen. Tijdens een vurige discussie spreken geïnterviewden al eens krasse en smeuïge taal. Een bedrijfsleider of politicus is voldoende vertrouwd om met de media om te gaan. Die weet zeer goed wat de draagkracht van zijn woorden is. Anders is het bij ondergeschikten in een organisatie en personen die niet vertrouwd zijn met de media. Hun standpunten moet je soms wat nuanceren om te vermijden dat zij in een conflictsituatie terecht komen. Laat in dergelijke zaken vooral het gezond verstand primeren!


5.5. Hou rekening met een aantrekkelijke vorm en structuur Tot voor de intrede van tekstverwerkingssystemen en leesbaarheidsonderzoeken konden journalisten er vrijwel op los schrijven. Er bestonden wel richtlijnen over de lengte van artikels maar daarmee werd doorgaans soepel omgesprongen. Ook technisch kon er soms nog wel een mouw aangepast worden om een artikel op een bepaalde pagina te wringen. Nu gaat het er allemaal veel strakker aan toe en moet de redacteur zijn artikel schrijven binnen bepaalde ‘formats’ of ‘templates’ van het gebruikte redactiesysteem. Zo wordt bijvoorbeeld bepaald dat een titel tussen 40 en 60 lettertekens en spaties moet tellen. Als je minder dan 40 of meer dan 60 karakters hebt gebruikt, weigert het redactieprogramma je titel onherroepelijk. Er gelden ook normen voor inleidingen (bijvoorbeeld tussen 220 en 250 aanslagen) en zuivere tekstgedeelten (bijvoorbeeld tussen 1000 en 4000 tekens). Zelfs voor je initialen gelden er specifieke normen: met of zonder puntjes, kleine letters of hoofdletters of combinaties van de eerste letters van je familienaam met de eerste letter van je woonplaats. Die beperkingen houden qua lengte ook in dat je meer dan eens toegevingen moet doen in de functieomschrijving van geïnterviewde personen. Als iemand ‘sales & marketing manager business development & special products’ op zijn visitekaartje heeft staan, dan heb je sowieso al 65 lettertekens gebruikt. 65 tekens die je misschien zinvoller kan benutten in een redactioneel artikel dat maximaal 500 tekens mag zijn. In dergelijke situaties kan je de functie-omschrijving beperken tot bijvoorbeeld ‘marketing-verantwoordelijke’.


Typografie en lay-out bepalen veel meer dan vroeger de uitstraling van een artikel en de opbouw van de pagina. Lettertype, regelafstand, spatiëring, splitsing van woorden op het einde van de regel en plaatsing van illustraties zijn het werkterrein van grafisch geschoolde lay-outjournalisten en grafici die een evenwichtig geconcipieerde pagina nastreven. Titels die elkaar niet raken, twee naast elkaar geplaatste koppen in verschillende lettertypes, foto’s die netjes zijn verdeeld over de pagina’s, voldoende witruimte tussen de teksten, kaderstukjes en streamers maken een pagina immers zoveel ordelijker en leesbaarder. Meer dan eens moet je als redacteur codes integreren in je artikel. Door bijvoorbeeld #KOP#, #INL# en #TEK# voor respectievelijk de titel, de inleiding en de tekst te tikken, kan je artikel automatisch worden verwerkt door het redactieprogramma.

5.6. Corrigeer en redigeer Het lijkt misschien voor de hand liggend en evident, maar je artikel moet foutloos zijn geschreven. Daarmee let je in de eerste plaats op een keurig en correct taalgebruik waarbij woorden juist worden gespeld. Tikfouten zijn bijgevolg uit den boze! Vroeger was de ‘Woordenlijst der Nederlandse Taal’, beter bekend als ‘Het Groene boekje’, je metgezel bij het uittikken van een artikel of reportage. Nu kan je in hoge mate vertrouwen op

de

spellingscontrole

van

menig

tekstverwerkingsprogramma. Via http://woordenlijst.org/gereedschap/ kan je de spellingscontrole van de Woordenlijst Nederlandse Taal als zoekbalk of zoekmachine integreren in internetbrowsers zoals Internet Explorer, Mozilla Firefox en Google Chrome. Doe je dat liever niet, dan kan je op http://woordenlijst.org de woordenlijst online consulteren. Je kan ‘Het Groene boekje’ van de Nederlandse Taalunie ook nog altijd in gedrukte vorm (SDU Uitgevers, Den Haag, 1.056 pag., ISBN 9789012105903, € 25,95) aankopen om er snel even een woord in op te zoeken. Op http://taaladvies.net vind je een antwoord op talrijke taal- en spellingskwesties. Gebaseerd op de ervaringen van taaladviseurs en taaladviesdiensten in België en Nederland krijg je er praktische tips. Regelmatig worden nieuwe taaladviezen gepubliceerd. Taaladvies omvat ook een lijst van organisaties die zich bezig houden met taaladvies en taalnormen, een uitgebreide lijst met naslagwerken en een overzicht van aardrijkskundige namen. Twijfel je aan de schrijfwijze van een woord, en vind je het ook niet terug in de woordenlijst van de Nederlandse Taalunie? Vraag dan advies via [email protected].


Spelling en taalgebruik kan je controleren dankzij diverse handige hulpmiddelen. Dat geldt niet voor telefoonnummers en gsm-nummers of nummers van bankrekeningen. Tik of ‘copy-paste’ die heel nauwgezet over en verifieer ze alleszins met het oorspronkelijke document. De redacteur van een tekst beschouwt men nog steeds als de slechtste corrector. Over je eigen fouten lees je immers makkelijk heen. Je leest woorden die er niet staan en ziet over woorden heen die er ten onrechte staan. Mogelijk was je even afgeleid op het ogenblik dat je die zin of alinea schreef. Er kwam een telefoontje binnen of iemand sprak je aan. Je had de juiste zin nog in je hoofd, tikte die nadien meteen uit en vergat een oude zinsnede te wissen. Daarom is het in vele gevallen beter om je tekst even te laten nalezen door een collega of een persoon die minder vertrouwd is met het onderwerp. Op de redactie is die taak meestal weggelegd voor de eindredacteur die de teksten nog even naleest en persklaar maakt. De kans is groot dat hij je nog wijst op enkele slordige zinsconstructies, vergeten letters of woorden en tikfouten. Hij kan je ook vragen om iets duidelijker te schrijven opdat iedereen het meteen zou begrijpen. De tekst mag dan nog van jouw hand zijn, het is dankzij dit teamwerk dat het artikel er alleen maar beter op wordt!


5.7. Test jezelf! 1. Wat is de ideale structuur voor een artikel? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. Waarom moet je rekening houden met het principe van de omgekeerde driehoek? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. Aan welke criteria kan je de kwaliteit van een titel aftoetsen? …………………………………………………………………………………………………………………………….………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. Wat zijn ‘bullet points’? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. Hoe ziet een intro er inhoudelijk uit? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………


6. Moet je in de inleiding alle W-vragen en de H-vraag beantwoorden? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 7. Wat is een ‘streamer’? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 8. Wanneer kan je een tekst ter inzage voorleggen en met welke consequenties moet je dan rekening houden? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 9. Wat zijn ‘formats’ of ‘templates’? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 10. Waarom is de redacteur de slechtste ‘corrector’? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………


5.8. Oefeningen 5.8.1. Oefening 1 Je bent regioredacteur bij een lokale krant en in de late namiddag krijg je onderstaand persbericht binnen. Het is aan jou om het te verwerken tot een artikel dat de volgende dag in het streekkatern kan verschijnen. Het persbericht telt ongeveer 1.900 lettertekens (spaties inbegrepen). Maak er een kort en treffend artikel van dat ongeveer 750 lettertekens (spaties inbegrepen) bevat. Voorzie het bericht ook van een passende titel.

Edegem Gemeentebestuur wenst monumentale dreef Arendsnest in ere te herstellen. De wegenis van de Boerenlegerstraat ter hoogte het domein Arendsnest is al geruime tijd in zeer slechte staat. De voorbije jaren werden er verschillende pogingen ondernomen om samen met de eigenaars de weg te herstellen en te verfraaien. Eind 2012 bereikte het gemeentebestuur met de meeste boordeigenaars een principieel akkoord over een gratis grondafstand bij een definitieve heraanleg. Daardoor kon eind vorig jaar overgegaan worden tot een tijdelijke herstelling met asfalt. Om een duurzame herstelling mogelijk te maken zal het gemeentebestuur beroep doen op een studiebureau. De omgeving van het Arendsnest kent immers verschillende complexe knelpunten die best in één keer worden aangepakt: -

de dreef moet worden gesaneerd of opnieuw aangeplant;

-

de slechte staat van de oever van de kasteelgracht vraagt speciale stabiliteitstechnieken;

-

volgens het waterhuishoudingsplan van de gemeente krijgt de kasteelgracht best een nieuwe overloop die via een buffergracht rechtstreeks wordt aangesloten op de Edegemse Beek;

-

de nutsleidingen moeten worden gesaneerd;

-

een distributiecabine (Eandis) moet worden bijgeplaatst;

Belangrijk gegeven is ook dat het domein Arendsnest een beschermd dorpsgezicht is terwijl de grond van de wegenis geen openbare eigendom is of geen eigendom van de gemeente is. De inzet van een extern studiebureau kan nieuwe inzichten opleveren. Bovendien kan een studiebureau ons administratief bijstaan in geval van grondverwerving en/of onteigening.


Het beoogde deel van de Boerenlegerstraat bevindt zich tussen huisnummer 220 en de Prins Boudewijnlaan. In de studieopdracht zal het gemeentebestuur ook aandacht besteden aan het verlengde deel van de Boerenlegerstraat aan de overzijde van de Prins Boudewijnlaan.

De studieopdracht wordt begroot op 15 000 euro.


Vragenreeks 1. Wat is de ideale structuur voor een artikel? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. Waarom moet je rekening houden met het principe van de omgekeerde driehoek? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. Aan welke criteria kan je de kwaliteit van een titel aftoetsen? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. Wat zijn ‘bullet points’? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. Hoe ziet een intro er inhoudelijk uit? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 6. Moet je in de inleiding alle W-vragen en de H-vraag beantwoorden? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… www.centrumvoorafstandsonderwijs.be [email protected] +32 3 292 33 30

7. Wat is een ‘streamer’? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 8. Wanneer kan je een tekst ter inzage voorleggen en met welke consequenties moet je dan rekening houden? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 9. Wat zijn ‘formats’ of ‘templates’? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 10. Waarom is de redacteur de slechtste ‘corrector’? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………


Afstandsonderwijs = studeren op je eigen tempo Een thuisstudie volgen aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs is de meest flexibele manier om je erkend diploma te behalen. Met een thuiscursus start je namelijk wanneer het jou het beste uitkomt. Je studeert waar en wanneer je wil, en legt examen af wanneer jij er klaar voor bent. Erg handig als jouw leven meer is dan studeren alleen! Tijdens je studie kan je rekenen op de professionele begeleiding van een persoonlijke docent. Met de taken die je docent aan elk hoofdstuk heeft toegevoegd, oefen je jezelf in de praktijk, en bereid je je optimaal op het examen voor. Heb je vragen, of wil je je gemaakte oefeningen uit de cursus laten verbeteren? Dan stuur je je docent een mailtje via het online leerplatform (je krijgt een toegangscode bij inschrijving). In het inschrijvingsgeld is twaalf maanden begeleiding van je docent inbegrepen. Klaar met studeren? Dan leg je examen af op één van onze examenlocaties in Antwerpen, Brussel, Gent of Hasselt. Je hebt vijf jaar de tijd om je examen af te leggen en je beslist zelf wanneer je dit wil doen. Dit kan bijvoorbeeld al na drie maanden, maar ook na een jaar; de keuze is aan jou! Geslaagd? Dan krijg je je diploma binnen de 14 dagen. Je kan hiermee meteen solliciteren als werknemer of als zelfstandige starten (mits je ook een attest bedrijfsbeheer hebt). Al onze diploma’s zijn erkend en zijn een fikse meerwaarde op de arbeidsmarkt. Niet van de eerste keer geslaagd? Geen nood. Je kijkt je examen in, en leert van je fouten. Vervolgens mag je gratis herexamen afleggen. Examen afleggen is trouwens nooit verplicht.


Zes ijzersterke redenen om te studeren aan het CVA 1. Je behaalt een erkend diploma  Het Centrum Voor Afstandsonderwijs bezit het ISO 9001-2008 certificaat. Dit is een onafhankelijk kwaliteitslabel dat elk jaar opnieuw, na een grondige audit, moet worden toegekend. Zowel ons cursusmateriaal als de docenten en de secretariaatswerking kregen en krijgen een positieve beoordeling. Dit is jouw beste garantie voor een kwaliteitsvolle en degelijke opleiding.  Het Centrum Voor Afstandsonderwijs is door een groot aantal beroepsfederaties erkend. Je kan je met je diploma bij deze federaties aansluiten en genieten van allerlei voordelen. Bij werkgevers in verschillende sectoren heeft het diploma een grote troef bij je sollicitatie en biedt het je vaak werkzekerheid.  Bovendien zijn onze diploma’s internationaal erkend door de International Association of Professional Education (IAPE), die alle beroepsopleidingen wereldwijd registreert en accrediteert. De IAPE controleert en beoordeelt de kwaliteit van professioneel onderwijs van instellingen zoals universiteiten, hogescholen, publieke en private opleidingsverstrekkers, docenten en onderwijsinstellingen voor volwassenen. 2. Je kiest voor een praktijk- en jobgerichte opleiding  Al onze opleidingen en cursussen worden ontwikkeld en geschreven door zelfstandige specialisten met jarenlange beroepservaring. Je gaat er meteen mee aan de slag. Dankzij onze jarenlange ervaring weten we precies welke onderwerpen, extra uitleg of praktijkvoorbeelden het verschil maken. Hierdoor bereik je snel je doel: je carrière een boost geven of een nieuwe job vinden.  Het contact tussen jou en je docent is maximaal door gebruik van ons online studentenplatform. Al je vragen zullen binnen de 48 uren worden beantwoord.  Momenteel is er in het bedrijfsleven veel vraag naar goed opgeleide werknemers. Het diploma dat je behaalt is een internationaal erkend diploma. Deze cursus biedt daarom zeer goede perspectieven op de arbeidsmarkt en een groot voordeel tijdens je sollicitatie. Veel afgestudeerde studenten startten reeds hun eigen succesvolle zaak na het volgen van een opleiding bij het CVA. Wij zijn dan ook een echte ondernemersschool die startende


ondernemers met veel plezier begeleidt in hun eerste stappen naar een carrière als zelfstandig ondernemer. 3. Je kiest voor maximale flexibiliteit  Thuisstudie is uiterst flexibel. Jij bepaalt zelf wanneer je studeert, hoe lang, en wanneer je examen aflegt. Je hebt je toekomst dus zélf in de hand! Ideaal als je je studie wil combineren met een job, kinderen of andere activiteiten. 4. Je weet zeker dat je de opleiding kiest die bij je past  Nog vragen? Extra informatie nodig? Kom dan gewoon langs op één van onze inkijklocaties (Antwerpen, Brussel, Gent, Hasselt) voor een adviserend gesprek met één van onze professionele opleidingsconsulenten. Zij helpen jou met veel plezier bij het ontwikkelen van een studietraject dat volledig aan jouw eisen en wensen voldoet. Je kan er ook je volledige cursus inkijken! 5. Je kan boeiende stages lopen  Het CVA helpt je carrière op weg! Heel wat studenten kiezen ervoor om tijdens hun opleiding stage te lopen, ook al is dat in de meeste gevallen geen verplichting. Je docent begeleidt je in jouw keuze van een stageplaats en jouw opleidingsconsulenten brengen de nodige papieren in orde. Een handige manier om praktijkervaring op te doen, waardevolle referenties te krijgen en connecties te leggen! 6. … Dit aan een uiterst scherpe prijs!  Wist je dat het CVA elk jaar meer dan 12.000 studenten telt? Door die schaalgrootte kunnen we jouw cursus tegen een bijzonder scherpe prijs laten drukken en verzenden. Zonder in te boeten op de kwaliteit van het lesmateriaal.  Het examen dat je aflegt op onze school is in je inschrijvingsgeld inbegrepen (inclusief herkansingen!). Geen verborgen kosten bij het CVA!  Je kan mogelijk genieten van extra financiële voordelen bij je inschrijving, zoals de Ondernemerskorting voor startende ondernemers, korting indien meerdere familieleden dezelfde opleiding volgen, korting bij het volgen van een studietraject dat bestaat uit meerdere cursussen enz. Bel onze opleidingsconsulenten (03 292 33 30) tijdens je inschrijving om te weten voor welke korting jij in aanmerking komt.


Overtuigd? Start vandaag nog! Schrijf je snel en eenvoudig in: Wie studeert aan het Centrum Voor Afstandsonderwijs heeft een streepje voor. Moderne werkgevers hechten veel belang aan permanente bijscholing en een praktijkgerichte kennis. Onze school bouwde in de loop der jaren op dit vlak een ijzersterke reputatie op. Alle diploma’s die je behaalt via het Centrum Voor Afstandsonderwijs zijn erkend, en verhogen je kansen op de arbeidsmarkt. Jouw keuze gemaakt? Dan hoef je je alleen nog in te schrijven. Je hebt hiervoor 3 opties: 1. Je vult het inschrijvingsformulier in op www.centrumvoorafstandsonderwijs.be 2. OF je mailt naar [email protected] 3. OF je maakt gebruik van het inschrijvingsformulier op de volgende pagina (als je je rechtstreeks op één van onze locaties komt inschrijven). Je inschrijving is pas definitief nadat we ook je cursusgeld ontvangen. Het inschrijvingsgeld voor de cursus journalistiek bedraagt €299 en bevat de kostprijs van het cursusboek, de begeleiding van jouw docent en het (her)examen bij ons op school. Na ontvangst van je inschrijvingsgeld krijg je van ons een bevestigingsmail. Je krijgt je cursus dan binnen de week toegestuurd, zodat je meteen aan de slag kan! Veel succes!


INSCHRIJVINGSFORMULIER THUISSTUDIE «CURSUS» Naam: Voornaam: Straat + Huisnummer: Postcode + Gemeente: Telefoon: GSM: E-mailadres: Geboortedatum: Heb je bij ons al een cursus gevolgd?

JA - NEE

Wens je een factuur na je betaling?

JA - NEE

Bij ja, vul hier je bedrijfsnaam en BTW-nummer in: O Ik ga akkoord met de algemene voorwaarden zoals ze vermeld staan op onze website.

(handtekening)

Je inschrijving is pas definitief nadat we ook je inschrijfgeld ontvangen. Het inschrijvingsgeld voor de cursus journalistiek bedraagt €299 en bevat de kostprijs van de cursus, de begeleiding van je docent en je examen bij ons op school (en eventuele herexamens).

Veel succes met je opleiding en je verdere carrière!


Proefhoofdstuk Journalistiek

Recommend Documents