Procedure Plaatsing en installatie PA Jan Hoekstra
Inhoudsopgave: Hoofdstuk 1. Inleiding. 1.1. Algemeen. Hoofdstuk 2. Geluidsontwerp. 2.1. Algemeen. 2.2. Stageplan. 2.3. Logisch schema. 2.4. Kabelplan. 2.5. Inputlist. 2.6. Outputlist. Hoofdstuk 3. Opbouw PA. 3.1. Inleiding. 3.2. Werkplanning. 3.3. Uitvoering.
3 3 4 4 4 6 7 8 8 9 9 9 10
Bijlagen: 1 2
Sjabloon inputlist. Sjabloon outputlist.
Procedure Installatie PA Leeuwarden, 1 november 2002 Jan Hoekstra
2
Hoofdstuk 1. Inleiding. 1.1. Algemeen. Het plaatsten, installeren en afregelen van een PA is een intensieve klus die vaak onder zeer grote tijdsdruk moet plaatsvinden. Meestal ben je met een aantal mensen (crew) om de klus te klaren dus wordt er verlangd dat je goed kunt samenwerken. Vandaar dat het plaatsen en inregelen van een PA een goed georganiseerde handeling moet zijn waarbij de verschillende taken goed moeten worden verdeeld. De volgende activiteiten kunnen worden onderkend: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Overleg met band, organisatie, om helder te krijgen wat de wensen zijn. Opzetten van stageplan. Logisch blokschema opstellen van PA. Inputlist invullen. Outputlist invullen. Taken verdelen. Opzetten PA Soundcheck.
Of je nu met een kleine PA te maken krijgt of een groot systeem, je zult vooraf een duidelijk plan moeten maken.
Figuur 1 Voorbeeld PA
Procedure Installatie PA Leeuwarden, 1 november 2002 Jan Hoekstra
3
Hoofdstuk 2. Geluidsontwerp. 2.1.
Algemeen.
Voordat je ook maar een speaker kunt plaatsen zul je een plan moeten gaan bedenken hoe je de band wilt gaan uitversterken. We noemen dit het maken van een geluidsontwerp. Een aantal factoren zijn van belang voor het maken van zo’n ontwerp n.l.: • •
De wensen van de band en/of de organisatie. De beschikbare (financiële) middelen.
Een geluidsontwerp bevat o.a. de volgende documenten: • • • • • 2.2.
Stageplan. Logisch schema van de installatie. Kabelplan. Inputlist. Outputlist. Stageplan.
Een stageplan bestaat uit een tekening van de zaal, het podium, waarop duidelijk de verschillende speakers, microfoons, monitoren, instrumenten (backline), stageblocks, enz. worden aangegeven. Voor zeer grote producties wordt de plaatsing van speakers, microfoons, enz. op aparte tekeningen aangegeven. Als voorbeeld het speakerplan voor de productie “Man of La Mancha” waarvoor Tony Meola het geluidsontwerp heeft gemaakt.
Figuur 2 Speakerontwerp "Man of La Mancha"
Procedure Installatie PA Leeuwarden, 1 november 2002 Jan Hoekstra
4
Een eenvoudiger voorbeeld:
Figuur 3 Eenvoudig stageplan.
Procedure Installatie PA Leeuwarden, 1 november 2002 Jan Hoekstra
5
2.3.
Logisch schema.
In een logisch schema geef je blokschematisch alle benodigde componenten aan en de onderlinge verbindingen. Je beschrijft blokschematisch de loop van het signaal vanaf de bron, b.v. een microfoon, t/m de speakers, b.v. de monitoren. Door het samenstellen van dit schema krijg je inzicht in het door je zelf bedachte ontwerp en worden eventuele fouten binnen dit ontwerp sneller zichtbaar. We nemen als voorbeeld de volgende installatie:
Figuur 4 Eenvoudige PA.
Aanvullende gegevens: • • • • • • • •
Alle bronnen, microfoons en DI’s, worden via een multikabel aangeboden aan de mengtafel. Vier AUX kanalen worden gebruikt voor het aansturen van vier verschillende monitorgroepen. FOH speakers zijn opgesplitst in MID/HIGH en SUB (low) en zijn passief (geen eigen versterker). Via een stereo actief crossoverfilter wordt het uitgangssignaal van de mengtafel opgesplitst in de twee frequentiegebieden (MID/HIGH en SUB (low). Aparte versterkers (amplifiers) worden gebruikt om de speakers aan te sturen. Per kanaal wordt voor zang en bass gebruik gemaakt van compressors. Voor de snare, kick, tom high, tom low en floor wordt per kanaal gebruik gemaakt van (noise)gates. AUX 5 en 6 worden gebruikt voor het aansturen van een stereo soundprocessor unit (reverb, echo, enz.). De uitgangen van deze unit komen op de mengtafel terug op respectievelijk de kanalen 18 en 19.
Procedure Installatie PA Leeuwarden, 1 november 2002 Jan Hoekstra
6
Het logisch schema:
Figuur 5 Logisch schema
2.4.
Kabelplan.
Een kabelplan bestaat uit een tekening van de zaal, het podium, waarop duidelijk de loop wordt aangegeven van de verschillende kabels. Handig is het om gebruik te maken van het stageplan. Je kunt gebruik maken van verschillende kleuren om het onderscheid aan te geven tussen spanning-, signaal of speakerkabels. De verdeling over de verschillende groepen (220V) kan ook in deze tekening worden aangegeven. M.b.v. dit kabelplan kun je ook bepalen welke en hoeveel kabels je mee moet nemen naar een klus.
Figuur 6 Kabelplan
Procedure Installatie PA Leeuwarden, 1 november 2002 Jan Hoekstra
7
2.5.
Inputlist.
Een inputlist wordt ook wel priklijst genoemd. Op een inputlist geef je aan op welke kanalen van de mixer welke instrumenten binnen komen. Ook wordt de koppeling tussen de verschillende stageblocks aangegeven. Zie bijlage 1. Tevens wordt ook het gebruik van effectapparatuur aangegeven op deze lijst. 2.6.
Outputlist.
Op een output list geef je aan hoe de verschillende uitgangen worden toegepast en hoe deze worden gekoppeld aan de verschillende stageblocks. Zie bijlage 2.
Procedure Installatie PA Leeuwarden, 1 november 2002 Jan Hoekstra
8
Hoofdstuk 3. Opbouw PA. 3.1.
Inleiding.
De volgorde waarin een set wordt opgebouwd is voor een groot deel afhankelijk van de situatie waarin deze moet worden opgebouwd. Een mogelijke volgorde is: 1.
Frontspeakers plaatsen, monitoren uitleggen, stageblocks plaatsen, mengtafel (FX-rack) plaatsen, spanningsvoorziening plaatsen, signaalkabels aansluiten, speakers aansluiten. Front testen, monitoren testen, m.b.v. een CD of roze ruis front eq-en. Instrumenten en backline opstellen (band). Microfoons, DI’s plaatsen en aansluiten. Inregelen tafel, soundcheck.
2. 3. 4. 5.
Je ziet dat er per stap een groot aantal activiteiten zijn genoemd die tegelijk kunnen worden uitgevoerd. Werk je dus met meerdere personen, de crew, is het van belang dat je een goede werkplanning opzet waarin een goede taakverdeling is opgenomen. 3.2.
Werkplanning.
Voor het maken van een werkplanning zul je eerst de verschillende activiteiten moeten onderkennen. Daarna kunnen personen (verantwoordelijkheden) worden gekoppeld aan deze activiteiten en kunnen deze in de tijd worden uitgezet. Uitgaande van een crew van vier personen zou de verdeling er als volgt uit kunnen zien: Stap: Crew: 1 Piet en Klaas
Activiteit: • Frontspeakers plaatsen • Monitoren uitleggen • Spanningsvoorziening plaatsen • Mengtafel (fx-rack) plaatsen • Stageblocks plaatsen en aansluiten • FX-rack aansluiten • Testen tafel • Signaalkabels aansluiten • Speakerkabels aansluiten • Versterkers aansluiten • In overleg met Irma versterkers inschakelen. • Front testen m.b.v. CD • Monitoren testen m.b.v. CD • Bandleden helpen met plaatsen backline en instrumenten. • Plaatsen en aansluiten van DI’s en microfoons. • Controleren of er signaal binnen komt. • Afregelen monitoren • Soundcheck. • Wegwerken kabels • Overbodig materiaal, b.v. flightcases, opruimen
Irma en Jaap
2
Piet en Klaas
Irma en Jaap 3
Piet en Klaas
Irma en Jaap
4
Irma, Jaap en band Piet en Klaas
Procedure Installatie PA Leeuwarden, 1 november 2002 Jan Hoekstra
9
3.3.
Uitvoering.
Iedereen kent zijn verantwoordelijkheden en voert de opgegeven taken gedisciplineerd uit. Overzicht, orde en netheid zijn van groot belang.
Procedure Installatie PA Leeuwarden, 1 november 2002 Jan Hoekstra
10
Inputlist Project: Locatie: Datum: Technicus: Ass. Technicus:
Kanaal:
Instr.:
________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________
Micr.: Insert:
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
Procedure Installatie PA Leeuwarden, 1 november 2002 Jan Hoekstra
11
SB1
SB2
SB3
Outputlist Project: Locatie: Datum: Technicus: Ass. Technicus:
Kanaal:
Functie:
________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________ ________________________________
Opmerkingen
Procedure Installatie PA Leeuwarden, 1 november 2002 Jan Hoekstra
12
SB1
SB2
SB3