PFY014_100_Am&OffDes_nl flash
22/05/07
11:50
Page 18
Pro-Building [Inrichting & Office Design]
Vlaamse overheid neem haar intrek in nieuwe kan
18
Profacility Magazine juni 2007
PFY014_100_Am&OffDes_nl flash
22/05/07
11:50
Page 19
De Vlaamse overheid beschikt sinds kort over een nieuwe architecturale parel in de omgeving van het Noordstation in Brussel. Het Ellipsgebouw is ruim, functioneel en modern en kan bovendien met een aantal ecologische troeven uitpakken. De verhuizing was voor de Vlaamse Gemeenschap ook een uitstekende gelegenheid om haar nieuwe werkfilosofie uit te breiden naar alle ambtenaren.
mt antoren Het onthaal en de inkomhal vormen het grote visitekaartje van het hoge gebouw.
Het moderne Ellips-gebouw telt 21 verdiepingen en ligt in de Noordwijk van Brussel.
A
ls de inkomhal van een gebouw zijn visitekaartje is, dan zijn we hier te gast bij een gastheer met heel ernstige referenties. Het Ellips-gebouw is gelegen langs de Koning Albert II-laan in de buurt van het Noordstation. De moderne constructie bestaat uit verschillende delen, waaronder een gebouw van zeven verdiepingen en een torengebouw van een twintigtal verdiepingen, waarvan de elliptische vorm op de vorm van een vliegtuigvleugel lijkt. Midden december 2006 namen de eerste 900 werknemers hun intrek in het gebouw. Begin maart 2007 kregen ze het gezelschap van ongeveer 600 andere ambtenaren van de overheid van de Vlaamse Gemeenschap. Maar laten we nog eens naar de inkomhal terugkeren. Die valt in de eerste plaats op door haar grootte - of veeleer door haar hoogte. Meteen krijgt u al een idee van de omvang van het hele gebouw: een totale oppervlakte van 52.000 m2, verdeeld over 21 verdiepingen. De inkomhal lijkt in de eerste plaats erg diep, terwijl de vloeroppervlakte uiteindelijk minder groot is dan men aanvankelijk verwacht. Die indruk wordt nog versterkt door de grote glazen wanden die uitzien op de groene ruimten buiten het gebouw en door de slim opgestelde verlichtingspunten. Recht tegenover de ingang prijkt een cirkelvormige onthaaldesk, waarvan de houten contouren een herhaling vormen van de afwerking van de kolommen in de hall. Recht tegenover die desk verwelkomt een zeil de bezoekers met daarop een Vlaamse ambtenaar die iedereen een ‘Welkom op uw nieuwe werkplek!” toewenst. En wie er nog zou aan twijfelen: daarnet zagen we ook nog een handvol gele fietsen die met een zwarte leeuw zijn getooid. Een duidelijk bewijs dat dit gebouw door de overheid van het noordelijke landsgedeelte is ingenomen…
Richting Brussel, Noordwijk De verhuizing van de Vlaamse Gemeenschap naar het Ellipsgebouw is het resultaat van een interne reorganisatie. “Van zeven departementen zijn we uitgegroeid tot 13 beheersdomeinen”, legt Patrick Bieghs uit, die over het volledige grondgebied van het Vlaamse Gewest verantwoordelijk is voor het facility management. “Bovendien kreeg het Gewest met de Lambermont-hervormingen meer bevoegdheden toevertrouwd (onder meer op het vlak van de landbouw), waardoor de overheid nog eens 1.000 extra ambtenaren heeft binnengehaald. We hebben dan ook van de gelegenheid geprofiteerd om de departementen en hun locatie te reorganiseren en onze aanwezigheid in de noordwijk van Brussel te concentreren”. Na anderhalf jaar verhuizen, heeft de Vlaamse overheid in Brussel nu onderdak gevonden in 5 verschillende gebouwen. “Op die manier hebben we verschillende schaalvoordelen kunnen realiseren. Zo hebben we voortaan genoeg aan twee grote restaurants en cafetaria’s - tegenover vier vroeger”, voegt Patrick Bieghs er nog aan toe. Profacility Magazine juni 2007
19
PFY014_100_Am&OffDes_nl flash
22/05/07
11:50
Page 20
[Inrichting & Office Design]
De geur van verse verf Na de verhuizingen kwam het erop aan om iedereen een behoorlijke werkplaats toe te wijzen en de beschikbare ruimte zo efficiënt mogelijk in te delen. Het Vlaamse gewest, dat ongeveer 30.000 vierkante meter werkruimte nodig had voor zijn ambtenaren, heeft intussen 17 van de 21 verdiepingen voor zijn rekening genomen - hetzij 60% van de totale oppervlakte. De eigenlijke kantoorruimten werden ondergebracht in het ‘vleugelvormige’ gedeelte van het gebouw. Die zijn bereikbaar via de trap of de liften in het middengedeelte van het gebouw. Liften die overigens geen overbodige luxe zijn voor wie naar de bovenste verdiepingen moet - vanwaar men een uniek panoramisch zicht krijgt over Brussel. De Vlaamse ambtenaren doen er overigens best aan om nog zoveel mogelijk van die uitkijk te genieten, want intussen werkt men druk verder aan de bouw van een ander torengebouw vlakbij, dat een deel van het panorama aan het zicht zal onttrekken…
Anders werken Bij een nieuw gebouw hoort een nieuwe manier van werken. De Vlaamse overheid opteerde dan ook voor een flexibele inrichting van de kantoorruimte. Net zoals in een groeiend aantal privé-bedrijven, zullen sommigen beweren. Daar is Patrick Bieghs het niet helemaal mee eens. “In 1996 zijn we al met dit soort inrichtingen op kleine schaal begonnen. Aanvankelijk was dit bedoeld voor de 22 leden van de dienst gebouwen, waar ik deel van uitmaakte. Die keuze was ook vrij logisch aangezien wij zelden op kantoor waren, maar wel vaak op werven. In 2001, bij de verhuizing naar het Boudewijngebouw, werd deze organisatie op een volledige verdieping toegepast - voor 80 tot 90 personen. Daarna werd het concept uitgebreid tot 140 en daarna 180 personen, of een volledig departement.” In september 2005 werd beslist om de volledige nieuwe vestiging van de Vlaamse Gemeenschap in flexibele kantoorruimten in te rich-
Flexibel tot in de details: de stoelen en werkruimten (hier een ‘cockpit’) zijn volledig instelbaar.
20
Profacility Magazine juni 2007
ten. Dit leidde tot het concept ‘anders werken’. Volgens Patrick Bieghs vereist dit concept ook een “mentaliteitswijziging die niet altijd wordt aanvaard of in de praktijk omgezet. In dit verband komt het erop aan om de mensen te coachen en de nodige verantwoordelijkheidszin bij te brengen. Ze worden voortaan niet meer geëvalueerd op basis van hun aanwezigheid, maar wel op basis van het werk dat ze hebben gerealiseerd.”
Cockpits en lounges In de praktijk betekent dit dat de ambtenaren niet meer over eigen kantoren beschikken, maar dat ze hun werkposten kiezen in functie van de taak die ze moeten uitvoeren. Ze hebben hierbij de keuze uit klassieke kantoorinrichtingen, individuele bureaus (de zogenaamde ‘cockpits’), team cockpits voor vergaderingen in kleine groep, ruimere lounges of een bibliotheek… De ambtenaren beschikken hierdoor over een totale vrijheid… of toch bijna, want ze blijven ondanks alles op dezelfde verdieping - de verdieping die aan hun departement is toegewezen. De flexibiliteit houdt dus wel op aan de liften of de trappen… Opvallend is verder de ‘touch down’-ruimte tussen de verschillende werkposten, waar een handvol kleine werkplaatsen zijn voorzien compleet met computers waarmee ambtenaren onder meer toegang hebben tot het internet. Het meubilair is sober, ergonomisch en functioneel. De hoogte van de bureaus en de stoelen is volledig instelbaar. De vloer ten slotte is bedekt met rubber of synthetisch tapijt (flotex) - een vloerbedekking die niet alleen onderhoudsvriendelijk (met water afwasbaar) is, maar ook nog eens een aantal akoestische troeven biedt. Bovendien is deze oplossing veel aangenamer voor mensen die aan de ene of andere allergie lijden. De toepassing van flotex werd pas goedgekeurd na anderhalve maand discussies en het groene licht van de arbeidsarts. Julien BALTUS I Fotos : Erik DUCKERS
Origineel: in de ‘touch down’-zone kan men surfen in afwachting van het begin van een vergadering.
PFY014_100_Am&OffDes_nl flash
22/05/07
In de ‘lounges’ kunnen meer informele vergaderingen worden gehouden.
De kantoren sluiten nauw aan op de elliptische vorm van een deel van het gebouw.
11:50
Page 21
Flexibele en ergonomische werkruimten met een uniek zicht op Brussel Noord.
Iedere ambtenaar beschikt nog altijd over een individuele opbergruimte.
Profacility Magazine juni 2007
21
PFY014_100_Am&OffDes_nl flash
22/05/07
11:50
Page 22
[Inrichting & Office Design]
Belangrijkste gegevens van het gebouw • Oppervlakte: 52.000 m2 • Oppervlakte die door het Vlaamse Gewest wordt ingenomen: 31.000 m2 • Bouwheer: Access-Immomills Development s.m. • Architect: Montois Partners - Art & Build s.m • Adviserende ingenieur akoestiek: VENAC Acoustical Engineering • Controlebureau: SECO • Coördinator veiligheid - gezondheid: aCSC Bouw • Algemene aannemer: Cordeel nv • Liften: Schindler • Sanitaire ruimten: Robbijns • HVAC/Elektriciteit: Cegelec • Koud plafond: Interalu • Brandbeveiliging: Le sprinkler rationnel • Branddetectie: TSE bvba Inrichtingen en meubilair • Verlichtingstoestellen: Tolemail nv • Valse plafonds: AMG Belgium • Toegangscontrole: Electro Entreprise Gullegem • Valse vloeren: Dynabat nv • Onmiddellijke omgeving: Avant-Garden • Mobiele wanden: Beddeleem • Meubilair: Bekaert Building Company • Mobiele archivering: Bruynzeel
22
Profacility Magazine juni 2007
Ellips: groene berekening Hoewel dit niet het hoofdcriterium was, speelde het milieu-aspect wel degelijk een rol in de keuze van de Vlaamse gemeenschap voor het Ellips-gebouw. Voor de nieuwe werkplaats werd zelfs een ‘GreenCalc’-index berekend - een methode die uit Nederland afkomstig is en waarmee de milieuprestaties van kantoorgebouwen worden vergeleken. Opvallend in dit verband is het feit dat het gebouw bewust niet werd uitgerust met airconditioning, maar wel met een koelend plafond en speciale beglazingen met uitstekende isolerende eigenschappen. Daarnaast wordt bij de nieuwe werkmethodes met de flexibele kantoren ook minder papier verbruikt. In dit concept moeten de individuele printers plaats maken voor één servicezone per verdieping, met gemeenschappelijke fotokopieermachines en printers. Ten slotte ligt het gebouw op minder dan een kilometer wandelen van het Noordstation. Wat ook een manier is om iedereen voor het woonwerkverkeer op de trein te krijgen.
