Prijsvraag innovatieve ideeën voor de Spoorzone Delft Doel Doel van de prijsvraag is het genereren van ideeën voor alternatieve concepten in en rond de Spoorzone Delft, tijdens de bouw van de Spoortunnel maar mogelijk ook erna. Zij dienen gericht te zijn op het garanderen of verbeteren van de bereikbaarheid, de vitaliteit en de leefbaarheid van de Spoorzone en het omringende gebied. Het is de bedoeling dat deze ideeën later kunnen worden opgepakt door belanghebbenden, zoals de Gemeente, OBS, ondernemers, bouwers, bewoners e.d. Mogelijkerwijs wordt het winnende concept (gedeeltelijk) gerealiseerd, zodra het een goed uitkomst biedt voor de knelpunten binnen de Spoorzone.
Prijsvraag Ontwerp een concept dat kan bijdragen aan de verbetering van de Spoorzone Delft rondom een van de drie thema’s Bereikbaarheid, de Vitaliteit of de Leefbaarheid. Rekening moet gehouden worden met de bouwfasering van de spoortunnel en andere relevante ontwikkelingen in de omgeving van het project, zoals de vernieuwing van de Sebastiaansbrug en de doortrekking van tramlijn 19 (zie verderop meer uitwerking over de drie thema’s).
Systeemgrenzen Als systeemgrenzen gelden alle fysieke objecten (gebouwen, infrastructuur) en ruimtelijke activiteiten die van belang zijn voor de Bereikbaarheid, Vitaliteit en Leefbaarheid van de Spoorzone. Het gaat om alle bewoners, bedrijfsactiviteiten en bezoekers van het gebied van de Spoorzone en de directe omgeving daarvan. Al het (potentieel) doorgaande verkeer en bestemmingsverkeer door en in de Spoorzone, de alternatieve routes voor dat verkeer, de parkeervoorzieningen in de omgeving van de Spoorzone en de mogelijkheden het gedrag van gebruikers te beïnvloeden. In onderstaande figuur is het gebied aangegeven. Ruwweg gaat het om het gehele grondgebied van de gemeente Delft met een focus op het Spoorzone gebied, in kleur aangegeven in onderstaande figuur.
Figuur 1 Ruimtelijke afbakening van de systeemgrenzen van het Spoorzone gebied
Randvoorwaarden Concepten die worden voorgesteld dienen te voldoen aan de volgende randvoorwaarden: ze dienen niet meer te kosten dan de huidige plannen, inclusief uitruilmogelijkheden tussen verschillende kostendragers. niet te leiden tot vertraging in de uitvoering van de spoortunnel en daaraan gekoppelde voorzieningen (St Sebastiaansbrug, tramlijn 19) kunnen rekenen op voldoende draagvlak.
Indientermijn, prijs en beoordeling Ideeën en concepten in de vorm van schriftelijke of elektronisch uitgewerkte projectplannen, maquettes en of visuele uitingsvormen kunnen tot 15 april worden ingeleverd. Graag een telefonische afspraak maken met Floor Borgonjen (06-24324177) of Berend Jan (0624225250) om langs te komen op Stationsplein 42 (onderste bel, rechts naast de trap naar de stationshal). De prijsuitreiking van de prijsvraag, o.m. bestaande uit een prijs van 500 Euro zal worden uitgereikt tijdens het Symposium ‘Delft Bouw aan je Toekomst’ dat gehouden wordt op 19 april 2010 in de Veste te Delft. Voor de beoordeling van de verschillende inzendingen zal een jury worden samengesteld die de inzendingen zal beoordelen op de criteria (alle drie even belangrijk): 1. Originaliteit 2. Relevantie voor de Spoorzone (toepasbaarheid, verwacht draagvlak) 3. Kwaliteit van de uitwerking (onderbouwing) 4. Aansluiting bij doelstellingen Werkplaats Spoorzone Delft (WeSD), een van de organisatoren van het symposium.
Achtergrondinformatie 1. Projectorganisatie Spoorzone Delft De gemeente Delft en ProRail werken samen in het project Spoorzone Delft. Voor de uitvoering van het project Spoorzone Delft heeft de gemeente Delft in 2007 het Ontwikkelingsbedrijf Spoorzone Delft BV (OBS) in het leven geroepen. Het OBS heeft tot taak de overeenkomsten uit te voeren die zijn vastgelegd met de betrokken partijen. Dit zijn afspraken op het gebied van stedelijke ontwikkeling (bouw van woningen en kantoren) en het knooppunt voor het openbaar vervoer (stationshal in opdracht van ProRail en het stadskantoor). In opdracht van het ministerie van Verkeer en Waterstaat is ProRail in Delft formele opdrachtgever voor de aanleg van de tunnel en de bouw van het ondergronds station. In opdracht van OBS bouwt ProRail de ondergrondse parkeergarage en een deel van de inrichting van de openbare ruimte. ProRail heeft in 2008 de bouw van de spoortunnel Delft gegund aan de Combinatie CrommeLijn VOF (CCL). De opdracht aan CCL bestaat uit de bouw van een spoortunnel van 2,3 kilometer, een ondergronds station, een parkeergarage langs de Spoorsingel, het bouwrijp maken van het gehele plangebied en voor de uitvoering van een groot deel van het ontwerp van Busquets voor de inrichting van de openbare ruimte. CCL is een consortium dat bestaat uit de volgende bedrijven:
• • •
Aannemingsmaatschappij CFE NV Mobilis BV (Haverkort Voormolen) Dura Vermeer Groep NV
CCL ontwerpt en bouwt de tunnel, het ondergronds station en de ondergrondse parkeergarage Spoorsingel binnen de door ProRail gestelde eisen. De drie aannemers binnen het consortium hebben veel ervaring met ondergronds bouwen en het bouwen van diepwanden in het bijzonder. Grontmij maakt de ontwerpen. Zie verder: http://www.spoorzonedelft.nl/Het_project/Heden/Projectorganisatie.aspx
2. WeSD Werkplaats Spoorzone Delft (WeSD) opereert al sinds 2006 in het spoorgebied. WeSD is een onafhankelijke vereniging, die verschillende partijen rond de spoorzone met elkaar verbindt. WeSD draagt geen verantwoordelijkheid voor de bouwprojecten, maar werkt wel nauw samen met de bouwers. WeSD creëert daarbij ruimte om waardevolle initiatieven en innovatieve ideeën tot uiting te brengen, waarbij betrokkenheid een cruciale factor is. Ontmoetingen met burgers, bestuurders en bouwers vormen hier een basis voor. Partijen waar WeSD regelmatig mee om de tafel zit
zijn onder andere bovengenoemde partijen, maar ook culturele en onderwijsinstellingen als de VAK, De Nieuwe Amateur (DNA), Openbare bibliotheek DOK Delft, TUDelft en poppodium Ciccionina. Samen met deze partijen zijn een aantal kunstprojecten en evenementen gerealiseerd zoals het blauw schilderen van de slooppanden, de blauwe fietsenstalling met graffiti en gedichten en het festival Ontspoord in het oude Serpo gebouw. Ook werkt WeSD samen met basisscholen, voortgezet onderwijs en universiteiten voor het opzetten van educatieve programma’s rondom de Spoorzone. Het samenwerkingsverband TUDelft, Gemeente en WeSD streeft naar het opzetten van een fysieke werkplaats, zodat colleges plaats kunnen vinden in het Spoorzone gebied. Zie verder: http://www.werkplaatsspoorzonedelft.nl/
3. Thema’s 3.1 Bereikbaarheid Zoals bekend, is de Spoorzone niet het enige bouwproject dat momenteel plaatsvindt is in Delft. De Sebastiaanbrug zal voor een lange periode afgesloten worden en ook de parkeergarage bij de Koepoortbrug is nog in aanbouw. De gemeente tracht deze projecten op elkaar af te stemmen, maar er zullen situaties ontstaan waarbij meerdere grote aders de stad in en uit afgesloten zijn, wat zijn effect heeft op de bereikbaarheid van Delft. Spoorzone Delft heeft voor de bereikbaarheid rond de tunnel een bereikbaarheidsplan opgesteld. De uitgangspunten van dit bereikbaarheidsplan zijn veiligheid, duidelijkheid en zo min mogelijk faseringen. Omleidingen blijven voor langere tijd in stand: dit geniet de voorkeur boven steeds weer wisselende situaties. Spoorzone Delft streeft daarmee naar een zo rustig mogelijk straatbeeld te creëren. Het huidige stationsplein is sinds eind 2009 veranderd in een grote bouwput. Hier worden zowel het ondergronds station als de ondergrondse fietsenstalling gerealiseerd. Tijdens de bouw is er geen plaats voor het huidige busstation. Dat wordt daarom verplaatst naar de achterzijde van het station. Deze situatie blijft gedurende een aantal jaar in stand, zodat voor reizigers en andere belanghebbenden gedurende lange tijd duidelijk is waar zij moeten zijn en volgens welke route zij moeten lopen/fietsen. Zie verder: http://www.spoorzonedelft.nl/Het_project/Heden/Bereikbaarheid.aspx
3.2 Vitaliteit De doelstellingen ten aanzien van de vitaliteit van Delft dienen aan te sluiten bij de plannen van de gemeente op het gebied van de Ruimtelijk Economische ontwikkeling. Deze zijn verwoord in het plan ‘de kracht van Delft’. Hierin worden allerlei initiatieven genoemd om te zorgen dat de Delft zich kan blijven ontwikkelen en vernieuwen.
Aandacht kan binnen dit thema worden besteedt aan het aantrekkelijk maken en houden van de binnenstad voor of door ondernemers. Of aan de wijze waarop Delft als Kennisstad maximaal kan worden uitgebuit. Zie verder: http://www.dekrachtvandelft.nl/2009.html
3.3 Leefbaarheid Leefbaarheid kan worden uitgedrukt in meetbare elementen, zoals de luchtkwaliteit en geluidhinder. Door de aanleg van de Spoorzone wordt bijvoorbeeld de geluidhinder van het treinverkeer verminderd en de luchtkwaliteit en de leefbaarheid van het gebied positief beïnvloed. Leefbaarheid kan ook meer op de ervaring en beleving van de mensen zijn gestoeld. Zo is bijvoorbeeld de klantbeleving van de Stationsomgeving voor de Nederlandse Spoorwegen een belangrijk element van de klanttevredenheid van het product Spoor. De bezoeker van Delft krijgt stappend uit de trein een eerste indruk van de stad Delft en kan blij verrast zijn of in de bouwput een unheimisch gevoel krijgen. Vertrekkende reizigers zouden hun wachttijd aangenaam willen doorbrengen, zodat wachttijd niet wordt gezien als onaangenaam. De NS (met name NS Poort) is zeer geïnteresseerd in creatieve ideeën die de klantbeleving doen verbeteren. Uiteraard kan ook aan andere doelgroepen (bijvoorbeeld omwonenden) gedacht worden als het gaat om de Leefbaarheind in de Spoorzone. Concepten kunnen bedacht worden voor tijdens de bouwperiode, maar er kunnen ook ideeen worden aangedragen ter vergroting van de Leefbaarheid na de realisatie van het project. Zie verder: http://www.project.vrom.nl/project.asp?code_prjt=10727&code_prgm=28
4. Fasering van de Spoortunnel De uitvoering van het project Spoorzone neemt ruim tien jaar in beslag. Een project van deze omvang vraagt een gedegen voorbereiding en planning. Omdat de tunnel dwars door de stad wordt aangelegd, moeten eerst voorzieningen worden getroffen voordat het werk echt kan beginnen. De globale planning van de werkzaamheden is als volgt: 2009: Start uitvoering In 2009 starten de voorbereidende werkzaamheden, zoals het verleggen van kabels en leidingen, slopen, verplaatsen tram Phoenixstraat en het verplanten van bomen. Begin 2010 start het ‘echte’ werk aan de tunnel. Dan verschijnt de eerste diepwandstelling in de Phoenixstraat 2011: Start bouw stadskantoor en stationshal Het station en de eerste fase van het stadskantoor komen direct boven de spoortunnel. Zodra
de tunnel in gebruik is en het oude spoor weg is, kan het tweede deel van het stadskantoor worden gebouwd, op de locatie van de spoorbaan die vrijkomt. 2012 – 2013 Afbouw spoor en station 2013: Start bouw woningen De ontwikkelaars Ballast Nedam en NS Poort beginnen in 2013 met de bouw van de eerste woningen in het gebied. 2013: treinen rijden ondergronds De treinen rijden voortaan door de eerste tunnelbuis met 2 sporen. Het spoorviaduct kan vervolgens worden gesloopt, waarna de bouw van de tweede tunnelbuis voor nog eens 2 sporen kan beginnen. 2012 – 2016
• • •
Bouw westelijke tunnelbuis (koker 3 & 4) Phoenixstraat en Engelsestraat Bouw parkeergarage Spoorsingel Phoenixstraat/Spoorsingel inrichting openbare ruimte definitief
2016: Spoortunnel klaar 2020: Laatste nieuwbouw klaar De laatste fase van de stedelijke ontwikkeling kan in 2020 klaar zijn. Zie verder: http://www.spoorzonedelft.nl/Het_project/Heden/Planning_en_fasering.aspx
