Preventiefiche
Bescherming van de ogen en het gezicht 1 Beschrijving In deze fiche komt de bescherming van de ogen en het gezicht op bouwwerven aan bod. De fiche geeft een overzicht van de risico’s, de regelgeving die van kracht is in België en de preventiemaatregelen.
2 Risico’s De ogen zijn voor de mens ongetwijfeld één van de kostbaarste zintuigen, maar ze zijn tegelijk ook zeer kwetsbaar. In de bouwsector zijn er verschillende risico’s die de fysieke integriteit van dit kostbare zintuig bedreigen. De risico’s waartegen de oog- en aangezichtsbeschermingsmiddelen in de bouwsector bescherming bieden, kunnen opgedeeld worden in drie categorieën: •• mechanische risico’s (wegspringende deeltjes, scherven of stofpartikels, gloeiende deeltjes, schokken, enz. kunnen letsels, perforaties van het hoornvlies, scheuren van de iris en katarakt veroorzaken); •• chemische risico’s (wegspattende vloeistoffen, vaste stoffen, gassen en dampen, enz. kunnen brandwonden, problemen met het hoornvlies, virale infecties en conjunctivitis veroorzaken); •• fysische risico’s (infrarode en ultraviolette stralingen bij laswerkzaamheden, zonnestraling, laserstralen, enz. kunnen brandwonden aan het netvlies, katarakt, een vernietigd oog en een dof netvlies veroorzaken).
Navb-cnac Constructiv kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de gepubliceerde informatie, ook al streeft de organisatie naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. De raadgevingen in deze preventiefiche ontslaan de lezer niet van de verplichting om de geldende regelgeving na te leven. Reproductie is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van navb-cnac Constructiv en duidelijke bronvermelding.
Preventiefiche PBM004-v01 1/5
navb-cnac Constructiv Het preventie-instituut van de bouw Koningsstraat 132/4, 1000 Brussel • constructiv.be
[email protected] • T +32 2 552 05 00 • F +32 2 552 05 05
Preventiefiche
Bescherming van de ogen en het gezicht 3 Regelgeving Voor de regelgeving verwijzen we naar het koninklijk besluit van 13 juni 2005 betreffende het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) (Belgisch Staatsblad van 14 juli 2005). De werkgever is verplicht om de risico’s te identificeren en preventiemaatregelen te nemen. Als deze maatregelen niet volstaan, moeten er PBM’s gebruikt worden. De PBM’s moeten voldoen aan bepaalde eisen (geschikt zijn voor het risico; beantwoorden aan de heersende omstandigheden op de arbeidsplaats; afgestemd zijn op de vereisten met betrekking tot de ergonomie, het comfort en de gezondheid van de werknemer; geschikt zijn voor de drager; op elkaar afgestemd zijn als er meerdere PBM’s tegelijk gebruikt worden). De werkgever moet de PBM’s gratis ter beschikking van de werknemers stellen. Bij de keuze van de PBM’s moet hij een beoordeling maken van het PBM dat hij van plan is te gebruiken en moet hij het advies vragen van de preventieadviseur, de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer en het CPBW. De werkgever bepaalt de omstandigheden waaronder de PBM’s gebruikt moeten worden. De werkgever heeft ook verplichtingen inzake de aankoop en het gebruik van PBM’s. Hij moet zijn werknemers opleiden en informeren over het gebruik van PBM’s. Bijlage II-6 van dit koninklijk besluit verplicht het dragen van een beschermingsbril en het gebruik van aangezichtsschermen onder andere voor de volgende werknemers: a) werknemers wier ogen worden blootgesteld aan het contact met stoffen die een uitgesproken prikkelende werking uitoefenen op de ogen, zoals het stof van steenkoolpek en andere stofdeeltjes of dampen van bijtende stoffen; b) werknemers die tewerkgesteld zijn aan het las- of snijwerk van metalen met de brander of met de elektrische lichtboog; d) werknemers die tewerkgesteld zijn aan de bewerkingen waarbij infrarode stralen of stralingen die aanleiding geven tot een intense warmteverspreiding worden gebruikt; e) werknemers die tewerkgesteld zijn aan de bewerkingen waarbij lampen met elektrische lichtboog of andere bronnen van ultraviolette stralen worden gebruikt; f ) werknemers die tewerkgesteld zijn aan het droog slijpen, het houwen met wegslingering van scherven, het bikken, het schoonhameren of aan andere bewerkingen die aanleiding kunnen geven tot het wegslingeren van kwetsende deeltjes, van weggesmolten metaal, van bijtende vloeistoffen, enz. die de ogen kunnen aantasten; g) werknemers die aan kankerverwekkende en mutagene agentia blootgesteld kunnen worden.
Preventiefiche PBM004-v01 2/5
navb-cnac Constructiv Het preventie-instituut van de bouw Koningsstraat 132/4, 1000 Brussel • constructiv.be
[email protected] • T +32 2 552 05 00 • F +32 2 552 05 05
Preventiefiche
Bescherming van de ogen en het gezicht 3.1 Normen De algemene voorschriften voor PBM’s die de ogen beschermen, worden hernomen in NBN EN 166 ‘Oogbescherming - Eisen’. Ook andere normen kunnen van toepassing zijn, zoals: •• NBN EN 169: Oogbescherming - Filters voor lassen en verwante technieken - Doorlatingseisen en aanbevolen gebruik; •• NBN EN 170: Oogbescherming - Ultravioletfilters - Doorlatingsfactoren en aanbevolen gebruik; •• NBN EN 171: Oogbescherming - Infrarood-filters - Doorlatingseisen en aanbevolen gebruik; •• NBN EN 172: Oogbescherming - Zonlichtfilters voor industrieel gebruik; •• NBN EN 207: Oogbescherming - Filters en oogbeschermers tegen laserstraling (laser oogbescherming).
4 Preventiemaatregelen 4.1 Eigenschappen van de beschermingsmiddelen voor de ogen en het gezicht Er bestaan PBM’s die aangepast zijn aan de risico’s: •• Tegen mechanische risico’s wordt meestal een beschermingsbril gebruikt met een weerstandbiedend montuur met weerstandbiedende glazen, die voorzien is van beschermende zijkapjes. •• Tegen chemische risico’s wordt meestal een aangezichtsscherm of een bril-masker met een panoramische kijkruit gebruikt. •• Tegen fysische risico’s wordt een bril of aangezichtscherm met getint kijkglas gedragen, waarvan de eigenschappen bepaald worden door de golflengte van de uitgezonden straling.
Preventiefiche PBM004-v01 3/5
navb-cnac Constructiv Het preventie-instituut van de bouw Koningsstraat 132/4, 1000 Brussel • constructiv.be
[email protected] • T +32 2 552 05 00 • F +32 2 552 05 05
Preventiefiche
Bescherming van de ogen en het gezicht De glazen of kijkruiten zijn meestal vervaardigd uit polycarbonaat, een materiaal dat meer weerstand biedt en lichter is dan glas. Ze moeten in ieder geval weerstand bieden tegen afschuring, schokken en veroudering. Er kunnen ook andere eigenschappen in aanmerking komen bij de keuze van de glazen, in functie van de bestaande risico’s (verhoogde weerstand tegen impact, bescherming tegen wegvliegende vloeistoffen, tegen stof, tegen gassen, tegen vlambogen, tegen verschillende stralingen). De glazen of kijkruiten mogen het zicht niet vervormen. Ook wie een bril met correctieglazen draagt, moet een beschermingsbril kunnen dragen. Er kan gekozen worden voor een bril die boven de correctiebril gedragen wordt. Er kan ook gekozen worden voor beschermingsmiddelen met geïntegreerde correctieglazen. Hierbij willen we opmerken dat de keuze van in de beschermingsbril geïntegreerde correctieglazen geen bijkomende kosten met zich mag meebrengen voor de werknemers. Ook het montuur moet gekozen worden in functie van de aanwezige risico’s. Het moet precies aangepast kunnen worden en comfortabel zijn en mag het gezichtsveld van de gebruiker niet hinderen. De bril moet licht zijn en zich aanpassen aan de vorm van het gezicht van de gebruiker. Het is belangrijk een model te kiezen dat compatibel is met andere PBM’s die de gebruiker mogelijk zal dragen.
4.2 Markering De markering moet zowel op de glazen als op het montuur aangebracht zijn. Ze wordt hernomen in de norm NBN EN 166 ‘Oogbescherming - Eisen’. Hieronder vindt u enkele gebruikte symbolen: Markering kijkruiten + montuur Mechanische weerstand (S = verhoogde stevigheid, F = impact met lage energie, B = impact met gemiddelde energie, A = impact met hoge energie) Andere (3 = druppels en vloeistoffen, 4 = grote vaste deeltjes, 5 = gassen en fijne stofdeeltjes, 8 = elektrisch booglassen, 9 = gesmolten metaal en brandende producten, K = oppervlakkige schade door kleine deeltjes, R = verbeterde reflectiecoëfficiënt) Identificatie van de fabrikant
Kijkruiten (glazen) CE Nr. filter (2 en 3 = UV, 4 = infrarood, 5 en 6 = zonlicht) Nr. tint (1,2 tot 15; hoe hoger het nummer, hoe donkerder de tint) Optische klasse (1 = voortdurend gedragen, 2 = met tussenpozen gedragen, 3 = occasioneel gedragen)
Montuur EN 166
Preventiefiche PBM004-v01 4/5
navb-cnac Constructiv Het preventie-instituut van de bouw Koningsstraat 132/4, 1000 Brussel • constructiv.be
[email protected] • T +32 2 552 05 00 • F +32 2 552 05 05
Preventiefiche
Bescherming van de ogen en het gezicht 4.3 Raadgevingen – Onderhoud •• eerste hulp: recipiënten voorzien met daarin water of een oplossing van een neutraliserend product voor oogbaden; •• de glazen reinigen met zeepwater en afvegen met een zacht doekje om krassen te vermijden; •• om beschadiging van de brillen en aangezichtsschermen te voorkomen moeten ze na gebruik op een daartoe bestemde plaats opgeborgen worden; •• brillen of aangezichtsschermen met krassen of waarvan het montuur beschadigd is, op tijd vervangen; •• een dampwerend product voorzien.
5 Referenties en nuttige documentatie •• navb-cnac Constructiv. Navb dossier 131, Persoonlijke beschermingsmiddelen in de bouwsector. Beschikbaar op navb.constructiv.be > Welzijnsinfo > Publicaties.
Preventiefiche PBM004-v01 5/5
navb-cnac Constructiv Het preventie-instituut van de bouw Koningsstraat 132/4, 1000 Brussel • constructiv.be
[email protected] • T +32 2 552 05 00 • F +32 2 552 05 05
