PBM’s voor de bescherming van de handen en armen Ongevallen met letsels aan handen en armen maken een groot deel uit van het totale aantal arbeidsongevallen. Beschermende handschoenen zijn dan ook geen overbodige luxe. Het aanbod op de markt is zeer groot. Vooraleer een keuze te maken, moet onderzocht worden welke de risico’s op de werkplaats aanwezig zijn.
Veiligheidshandschoenen Algemeen Er zijn een aantal voorwaarden waaraan alle goede veiligheidshandschoenen moeten voldoen:
geschikt zijn voor de hand die de handschoen zal dragen: sommige werknemers zullen een kleine maat nodig hebben, andere een grote maat voldoende stevig zijn zonder afbreuk te doen aan de vingergevoeligheid van de handschoen slijtvast zijn en bestand tegen scheuren duurzaam gemarkeerd zijn met naam en/of logo van de fabrikant, maataanduiding, aanduiding van handschoentype en vervaldatum (indien van toepassing)
pictogram veiligheidshandschoenen Bij gebruik van een beschermende handschoen kan het nuttig blijken om onder de veiligheidshandschoenen lichte katoenen handschoenen te dragen, bijvoorbeeld om zweten tegen te gaan. Verder is het goed om na het dragen van handschoenen de handen te wassen. Die zijn immers in contact geweest met een bepaald materiaal in de handschoen. Dit materiaal kan effecten hebben op de huid. Voorbeelden zijn additieven in rubber, latex wegwerphandschoenen met een hoge pH-waarde en het chroomgehalte in lederen handschoenen. De meeste veiligheidshandschoenen kunnen eenvoudig gereinigd worden. In de documentatie die de leverancier aanlevert moet dan vermeld worden hoe de handschoen schoongemaakt moet worden en gedurende hoeveel reinigingscycli de prestatieniveaus van de handschoen gegarandeerd kunnen worden.
Keuze afhankelijk van risico’s De keuze voor een bepaald type beschermende handschoen hangt af van het risico waartegen de handschoen moet beschermen. Meestal worden de volgende risico’s onderscheiden:
mechanische risico's: de handschoen zal bestand moeten zijn tegen snijden, scheuren, prikken, elektriciteit, ... hitte en vuur: weerstaan aan vlammen, isoleren bij contacthitte, convectiehitte en stralingshitte, of beschermen tegen projecties van gesmolten metaal koude: isoleren bij convectiekoude en contactkoude, waterdicht zijn, niet kraken of scheuren bij lage temperatuur chemische en biologische risico's (chemicaliën en micro-organismen): de handschoen moet vooral vloeistofdicht zijn. Denk eraan dat er geen handschoenen zijn die tegen alle soorten chemicaliën beschermen. Het meest geschikte handschoenmateriaal moet worden gekozen op basis van het type chemische stof waarmee gewerkt wordt. In de gebruikersinstructies moet een lijst terug te vinden zijn van de chemicaliën waartegen de handschoen getest is. Handschoenen die gebruikt worden in handschoenkasten moeten een boord hebben die op de opening van de kast aangesloten kan worden. straling: beschermen tegen uitwendige straling. Zulke handschoenen bevatten lood of een ander zwaar materiaal dat in staat is om de straling af te zwakken. Om te beschermen tegen radioactieve besmetting wordt gekozen voor een vloeistofdichte handschoen met een materiaal dat chemisch bestand is tegen de radioactieve stof
Veiligheidshandschoenen tegen mechanische risico's (Lid Febelsafe) tegen chemische risico's (Lid Febelsafe)
Veiligheidshandschoenen
Vaak zal een handschoen tegen verschillende soorten risico’s tegelijk moeten beschermen. Ook het gebruikte materiaal hangt af van de beroepsrisico’s. Enkele voorbeelden hiervan:
lederen handschoenen kunnen geschikt zijn tegen snij- en perforatierisico’s als er grote mechanische risico’s zijn, kan gekozen worden voor handschoenen die opgebouwd zijn uit een vlechtwerk van metalen ringetjes (maliënkolderhandschoen) tegen stralingshitte beschermt materiaal met een reflecterende aluminiumlaag, maar tegen contacthitte is hittebeschermend materiaal of materiaal met veel lucht (bv. vilt) veel effectiever
Als het materiaal van de handschoen allergieverwekkende of irriterende substanties bevat, moet dit via de gebruiksinstructies gemeld worden aan de gebruiker. Let op! Uit de risicoanalyse die voor een bepaalde werkpost gemaakt wordt, kan blijken dat het dragen van handschoenen een extra risico met zich meebrengt. Mensen die bijvoorbeeld werken aan machines en daarbij handschoen zouden dragen, kunnen met hun hand in de machine getrokken worden. Vaak zal ook blijken dat er eerst andere preventiemaatregelen getroffen moeten worden.
Specifieke types veiligheidshandschoenen
Naast handschoenen die beschermen tegen bepaalde risico’s, zijn er nog specifieke types van veiligheidshandschoenen, zoals de handschoenen die lassers dragen. Deze handschoenen moeten meestal tegen zeer veel van de genoemde risico’s tegelijkertijd beschermen. Lashandschoenen moeten bijvoorbeeld elektrische weerstand hebben, slijt-, snij- scheur- en prikvast zijn, isoleren tegen hitte en weerstaan aan metaalspatten. Verder zijn er nog handschoenen en wanten voor elektriciteitswerken, handschoenen voor brandweerlieden, ... Soms moet ook de voorarm beschermd worden. Er worden dan meestal armkappen of manchettes gebruikt die de voorarm bedekken (van pols tot elleboog). Zulke kappen worden bijvoorbeeld gebruikt door werknemers in slachthuizen die instaan voor het uitbenen van de dieren (gebruik van messen).
Informatie op veiligheidshandschoenen Elke handschoen moet leesbaar en duurzaam gemarkeerd worden met:
naam of logo van de fabrikant aanduiding van het handschoentype maataanduiding de vervaldatum (indien toepasselijk) verwijzing naar relevante normen passende pictogrammen
De betekenis van de pictogrammen die zich op de handschoenen bevinden, wordt weergegeven in onderstaande tabel. Chemische risico's Kouderisico's Risico's met hitte en vuur Stralingsrisico's Snijwonden en messteken Biologische risico's Kettingzaag Uitrusting voor brandweer Aansporing om informatieve nota te lezen
Dermatologische producten In sommige werksituaties kunnen geen handschoenen gebruikt worden en kan de huid toch beschadigd worden.
Bijvoorbeeld wanneer met agressieve producten wordt gewerkt die door kortstondig of langdurig contact de huid acuut of chronisch kunnen aantasten. In dat geval kunnen beschermende crèmes of zalven worden gebruikt. Deze dermatologische producten doen dan dienst al beschermlaag. De beschermingsduur is meestal niet langer dan enkele uren. De crème wordt voor de start van de werken aangebracht op een zuivere, goed gewassen en gedroogde huid. Na het werk wordt de crème met een reinigingsmiddel verwijderd.
Normen handschoenen EN 420 Algemene eisen voor handschoenen, o .a. constructie en ontwerp, beschermingsgraad, reiniging, onderhoud en opslag, houdbaarheid, maatvoering en gebruiksaanwijzing.
EN 388 Beschermende handschoenen tegen mechanische risico's Onderverdeling:
A Schuurweerstand 1-4 B Snijweerstand 1-5 C Scheurbestendigheid 1-4 D Perforatieweerstand 1-4
EN 1082 Handschoenen en armbeschermers tegen snijden en stoten door handmessen.
EN 511 Beschermende handschoenen tegen koude Onderverdeling:
A Bestendigheid tegen koude B Bestendigheid tegen contact-koude C Waterafstotend
EN 407 Beschermende handschoenen tegen thermische gevaren (hitte en vuur) Onderverdeling:
A. Bestendigheid tegen ontvlambaarheid B. Bestendigheid tegen contacthitte C. Bestendigheid tegen geleidingshitte D. Bestendigheid tegen stralingshitte E. Bestendigheid tegen kleine spatten gesmolten materiaal (druppels) F. Bestendigheid tegen grote spatten gesmolten materiaal (massa)
EN 374 Beschermende handschoenen tegen chemicaliën en micro-organismen Doorbraaktijd > 30 min voor minstens 3 chemicaliën uit onderstaande lijst (pictogram aangevuld met codeletters voor de 3 chemicaliën waarvoor de handschoen een doorbraaktijd van >30 min haalde) Bescherming tegen micro-organismen
EN 12477 Beschermende handschoen voor laswerken
EN 421 Handschoenen die beschermen tegen radioactieve besmetting. Handschoenen die beschermen tegen ioniserende straling.
Categorieën Handschoenen worden op basis van het risico in 3 categorieën ingedeeld:
Categorie 1: handschoenen van eenvoudig ontwerp. Bescherming tegen minimale risico’s. Categorie 2: handschoen van intermediair ontwerp. Bescherming tegen middelzware risico’s (o.a. mechanische risico’s). Categorie 3: handschoen van complex ontwerp. Bieden de hoogste graad van bescherming. Bestemd voor het voorkomen van dodelijke risico’s of voor risico’s die ernstige en onomkeerbare schade aan de gezondheid kunnen veroorzaken en waarvan de ontwerper aanneemt dat de gebruiker de acute effecten niet tijdig kan waarnemen.
