PBM’s voor de bescherming van het lichaam (beschermende kleding) Algemene vereisten Beschermende kleding beschermt het hele lichaam of die delen van het lichaam die nog niet beschermd worden door hand- en armbescherming, voet- en been bescherming of hoofdbescherming. Beschermende kleding beschermt het lichaam tegen specifieke risico’s, zoals:
vuur, hitte, koude of slechte weersomstandigheden slechte zichtbaarheid verdrinking en onderkoeling in water mechanische risico’s (snijden, gegrepen worden door bewegende delen, impact van projectielen, of bij werkzaamheden als zandstralen of werken met kettingzagen) biologische en chemische agentia radioactiviteit
Vaak gaat het om beschermende schorten, jassen, pakken, ... Er is ook kleding voor eenmalig gebruik (wegwerpkleding). Zo’n kleding wordt over de gewone werkkleding aangetrokken. Wegwerpkleidng wordt gebruikt in zeer stoffige ruimtes, bij de verwijdering van asbest of bij werken waarbij veel deeltjes vrijkomen (bv. verfspuiten). Het type risico waartegen de kleding beschermt of de specifieke toepassing waarbij de kleding gebruikt kan worden, staat aangegeven met een pictogram op de kleding. . Beschermende kleding is niet hetzelfde als werkkleding. Die laatste heeft niet de bedoeling om de werknemer te beschermen tegen risico’s die zijn veiligheid en gezondheid kunnen schaden. Werkkledij (bv.
overall, stofjas) moet eigenlijk enkel vermijden dat de werknemer zichzelf of zijn kleren vuil maakt. Voor werkkledij bestaat een apart KB dat is opgenomen in de Codex over het welzijn op het werk ()Titel VII, Hoofdstuk I). Pictogram beschermende kledij Goede beschermende kledij moet aan een aantal voorwaarden voldoen:
comfortabel zitten en op maat zijn gemaakt zijn uit stevige materialen voldoende ventileren, zodat de kledij vanbinnen niet te vochtig wordt of te veel isoleert. Dit kan immers leiden tot oververhitting goed reinigbaar zijn. In de informatieve nota die de leverancier met de kledij meelevert, moet duidelijk uitgelegd worden hoe de beschermende kledij het best onderhouden kan worden zonder het materiaal aan te tasten antistatisch zijn, zodat geen ontladingen van statische elektriciteit kunnen ontstaan. Kledij wordt meestal antistatisch gemaakt door er metaalvezels in te verwerken rekening houden met de aard en de zwaarte van het uitgevoerde werk
Types beschermende kleding De keuze voor een bepaald type beschermende kleding hangt af van het risico waartegen het kledingstuk moet beschermen.
Bescherming tegen vuur, hitte, koude en neerslag Kledij die beschermt tegen hitte en vuur wordt gedragen door o.a. brandweerlieden en lassers. Hun kledij is gemaakt uit brandremmende materialen en moet isoleren tegen warmte (zowel convectiewarmte als stralingswarmte). Soms zal de kledij hittereflecterend moeten zijn. Er zit dan een aluminium laag in de kleding die de infraroodstraling weerkaatst. Als de kledij moet isoleren tegen projecties van gesmolten metaal, worden meestal wol of leder gebruikt. Let erop dat de sluitingen en zakken afgedekt zijn met een voldoende brede klep, zodat er geen gloeiend materiaal in terecht kan komen. Beschermende kledij tegen koude en neerslag moet voldoende thermisch isoleren en waterdicht zijn. Er is ook winddichte kledij op de markt.
Hogezichtbaarheidskleding Meestal spreekt men van signalisatiekleding of kleding met signaalfunctie. Deze kleding wordt bijvoorbeeld gedragen door mensen die werken langs de openbare weg, vuilnisophalers en werknemers van hulpdiensten (bv. ambulanciers).
Hogezichtbaarheidskleding is fluorescerend en/of retroreflecterend. Fluorescentie betekent dat opvallende kleuren worden gebruikt (geel, rood en oranje), zodat de zichtbaarheid overdag toeneemt. Bij retroreflectie wordt een lichtbundel weerkaatst en dit verhoogt vooral de zichtbaarheid ’s nachts. Op retroreflecterende kleding zitten reflecterende banden. Het aantal, de plaatsing en de breedte van de banden zijn vastgelegd in normen. Er zijn drie klassen signalisatiekledij. Klasse 3 garandeert de hoogste zichtbaarheid.
Bescherming tegen mechanische risico's Volgende onderverdeling kan gemaakt worden:
kleding voor werkomstandigheden waarbij het risico bestaat gegrepen te worden door sneldraaiende machineonderdelen kleding voor het werken met messen en andere snijgereedschappen kleding voor het werken met kettingzagen (er bestaan zaagbroeken die verhinderen dat de ketting het been kan raken) uitrustingen die beschermen tegen de impact van steek- of vuurwapens uitrustingen voor zandstraalwerk
Bescherming tegen chemische en biologische agentia Kleding die beschermt tegen stoffen met gevaarlijke eigenschappen moet vooral voldoende afsluiten en bestand zijn tegen het binnendringen van de gevaarlijke stof. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen gasdichte kleding (ofwel geventileerd ofwel met persluchtapparaat binnen of buiten het pak), niet-gasdichte geventileerde kleding, kleding met vloeistofdichte verbindingen, kleding met neveldichte verbindingen, stofdichte kleding en beschermkledij tegen kleine projecties. De kledij kan het hele lichaam bedekken of slechts een deel ervan (mouw, schort, labojas, ...).
Bescherming tegen besmetting met radioactiviteit Dit soort kledij kan geventileerd of niet-geventileerd zijn. In geventileerde kleding wordt perslucht ingeblazen, zodat de kleding in lichte overdruk staat tegenover de omgeving.
Bescherming tegen verdrinking en onderkoeling in water Het gaat hier om reddingsvesten (belang van drijfvermogen in functie van het gewicht van de gebruiker), overlevingspakken, duikerspakken en pakken voor werkzaamheden onder water.
Informatie op beschermende kleding
Op beschermende kleding moet volgende informatie aangeduid worden:
de materiaalsamenstelling onderhoudsetiket naam van fabrikant of invoerder naam of code van het product aanduiding van de maat CE-markering pictogrammen die aangeven tegen welke risico’s de kledij beschermt Slechte weersomstandigheden Kouderisico's Risico's met hitte en vuur Stralingsrisico's Statische elektriciteit Bewegende delen Impact van projectielen Snijwonden en messteken Biologische risico's Slechte zichtbaarheid Uitrusting voor brandweer Kettingzaag Uitrusting voor motards Zandstralen Aansporing om informatieve nota te lezen
Normen beschermingskledij EN 340 Bepaalt de algemene voorschriften voor beschermende kledij.
EN 343 Bescherming tegen barre weersomstandigheden (een combinatie van regen, sneeuw, mist, vochtigheid, wind, en temperatuur -5°C). Parameters:
X: waterdichtheid (3 niveaus) Y: ademende eigenschap (3 niveaus)
EN 342 Bescherming tegen kou. Parameters:
X: resulterende thermische isolatie getest met ondergoed type B Y: luchtdoorlaatbaarheid (3 niveaus) Z: ademende eigenschap (3 niveaus)
EN 471 Signalisatiekledij met hoge zichtbaarheid voor professioneel gebruik. Parameters:
X: oppervlakte, fluorescerend en retro-reflecterend materiaal (3 niveaus) Y: kwaliteit van het retro-reflecterend materiaal (2 niveaus).
EN 533 = EN ISO 14116 Bescherming tegen hitte en vlammen: materialen en materiaalcombinaties met een beperkte vlamverspreiding.
EN 531 Bescherming tegen industriële hitte. Categorieën:
A: essentiële voorwaarden = beperkte vlamverspreiding index 3 B: (B1-B5) isolatie tegen convectiewarmte C: (C1-C4) isolatie tegen stralingswarmte D: (D1-D3) isolatie tegen gesmolten aluminiumdruppels E: (E1-E3) isolatie tegen gesmolten gietijzer.
ENV 50354 Bescherming tegen vlamboog. Deze norm bepaalt het testen van en de classificatie voor materialen en kledingstukken die worden gedragen wanneer het risico op blootstelling aan elektrische vlambogen aanwezig is. Kleding die aan deze norm voldoet vat geen vuur en smelt niet op de huid, en voorkomt zo ernstige gevolgen bij blootstelling aan een elektrische vlamboog. Classificatie:
Klasse 1 : 4 kA Klasse 2 : 7 kA
Specifieke gevaren door accidentele elektrische vlambogen ontstaan door hoge temperatuur, drukpieken en verdamping en spatten van heet en gesmolten metaal, de effecten van hitteflux, lawaai, UV-straling, hete olie of de gevolgen van fysieke en mentale schokken.
EN 1149/1, EN 1149/2, EN 1149/3 Bescherming tegen statische elektriciteit.
1: Bepaalt de elektrostatische eisen en testmethodes voor kledij die bescherming biedt door elektrostatische verspreiding ter voorkoming van gevaarlijke ladingen. 2: Bepaalt de testmethode voor het meten van de verticale elektrische weerstand van materialen die worden gebruikt voor het maken van beschermende kledij. 3: Bepaalt methodes voor het meten van de verspreiding van elektrostatische ladingen van het oppervlak van materialen die worden gebruikt voor het maken van beschermende kledij.
EN 465 Bescherming tegen vloeibare chemicaliën. Eisen voor beschermende pakken met neveldichte verbindingen. Spraytest
EN 466 Bescherming tegen vloeibare chemicaliën. Jettest.
EN 467
Bescherming tegen vloeibare chemicaliën. Eisen voor kledingstukken die delen van het lichaam beschermen tegen chemicaliën.
EN 13034/6 Voor beschermende kledij (type 6) tegen gevolgen van contact met vloeibare chemicaliën type 6.
EN 368 Bescherming tegen vloeibare chemicaliën. Weerstand van materialen tegen doordringen van dergelijke vloeistoffen.
EN 381 Beschermende kledij voor gebruikers van kettingzagen.
EN 470-1 = EN ISO 11611 Beschermende kledij voor lassen en aanverwante processen. Van toepassing op beschermingskledij die gedragen wordt bij omgevingstemperatuur gedurende een periode van 8 uur, en bescherming biedt tegen kleine wegspringende deeltjes gesmolten metaal (EN 348), toevallig contact met vlammen (EN 532) en UV-straling.
EN 510 Eisen voor beschermende kledij voor gebruik op plaatsen waar het risico bestaat om te worden gegrepen door bewegende delen.
EN 469 Beschermende kledij voor brandweerlieden.
ESD Bescherming tegen beschadiging door statische elektriciteit.
EN 393 Drijfhulpmiddelen 50N
EN 395 Reddingsvesten 100N
Normen Wegwerpkledij EN 943 type 1 en type 2
EN 14605 type 3 en type 4
EN 13982-1 (en EN 13982-2) type 5
EN 13034 type 6
