PREVENTIE VAN ZIEKENHUISCRIMINALITEIT. een integrale benadering vanuit de preventiepiramide

Federaal netwerk “Veiligheid en preventie in de ziekenhuizen” Informatievergadering “Ziekenhuiscriminaliteit” Brussel, 8 mei 2008

PREVENTIE VAN ZIEKENHUISCRIMINALITEIT een integrale benadering vanuit de preventiepiramide

[email protected]


1. INLEIDING 2. ZIEKENHUISCRIMINALITEIT 3. PREVENTIE: INTEGRAAL EN POSITIEF 4. BESLUIT [email protected]


1. INLEIDING

2. ZIEKENHUISCRIMINALITEIT 3. PREVENTIE: INTEGRAAL EN POSITIEF 4. BESLUIT

[email protected]


1. INLEIDING

2. ZIEKENHUISCRIMINALITEIT

3. PREVENTIE: INTEGRAAL EN POSITIEF 4. BESLUIT

[email protected]

ZIEKENHUISCRIMINALITEIT Weinig onderzoek in België F.O.D. Binnenlandse Zaken (1993, Deklerck): 51 ziekenhuizen van de provincie Antwerpen Kleinschalige en lokale bevragingen bevestigen de bevindingen van 1993

[email protected]

ZIEKENHUISCRIMINALITEIT “Alle vormen van criminaliteit die zich op het domein of binnen de

morele verantwoordelijkheid van het ziekenhuis voordoen” – met bijzondere aandacht voor die criminaliteitsvormen die de belangen van patiënten, bezoekers en personeel schaden DEKLERCK J. Ziekenhuiscriminaliteit: een integrale en positieve aanpak. In: Handboek Criminaliteitspreventie, Leuven, afl. 7, Kluwer Editorial, juni 1998, p. 4.

Vier categorieën: . . . .

diefstal vandalisme agressie oneigenlijk gebruik van ziekenhuiseigendommen [email protected]

ziekenhuiscriminaliteit DIEFSTAL WAT:

. . . .

geld, persoonlijke bezittingen (bv. juwelen, portefeuille, fietsen, kledij) ziekenhuiseigendommen: zeer uiteenlopend kamers, vestiaires, cafeteria, secretariaten, voorraad, “overal”, etc. specifiek: doktersbriefjes ; wanbetalingen

SLACHTOFFERS: . patïenten . personeel . ziekenhuizen DADERS:

. bezoekers, personeel: gelegenheidsdiefstal . buitenstaanders: . (systematische) gelegenheidsdieven, . professionelen -> gericht, bv. apparatuur

ALGEMEEN: . grootste probleem . ongelijk verdeeld [email protected] . (groot-)stedelijke vs. landelijke ziekenhuizen

ziekenhuiscriminaliteit VANDALISME WAT:

. binnen: liften, toileten, signalisatie, meubilair, automaten, etc. . buiten: auto’s, afval, groenbeschadiging, gebouwen, graffiti, etc.

SLACHTOFFERS: . ziekenhuizen . bezoekers, personeel DADERS: . ieder, kinderen en jongeren, . passanten en buitenstaanders ALGEMEEN:

. 1/4 à 1/3 weing of geen problemen (Deklerck, 1993) . algemeen voorkomend . specifieke vorm: erosievandalisme [email protected]

ziekenhuiscriminaliteit AGRESSIE EN GEWELD WAT:

. verbaal (meestal) -. fysiek (beperkter) . psychiatrische afdelingen (afdelingseigen), spoedafdelingen

DADERS: . bezoekers . patiënten . buitenstaanders SLACHTOFFERS: . personeel . in veel mindere mate: patiënten, bezoekers ALGEMEEN: . . . . .

werkt in op subjectieve veiligheid zware criminaliteit is (zeer) zeldzaam ongelijke verdeling (1/3: geen probleem, 1993) grote maatschappelijke gevoeligheid oorzaken: hyperassertiviteit (bv. bezoekweigering), alcohol en [email protected] druggebruik, multi-ethniciteit, eisen en frustratie

Ziekenhuiscriminaliteit ONEIGENLIJK GEBRUIK VAN ZIEKENHUISGOEDEREN WAT:

. zeer uiteenlopend, van beperkt tot “systematisch” . telefoneren, copiëren, “eten van de kar”, databestanden en ICT, …

DADERS: . vooral personeel . andere groepen (zeer beperkt) SLACHTOFFER: . ziekenhuizen . indirect: anderen (verrekening kostprijs, etc.) ALGEMEEN: . 1/3 van de ziekenhuizen geen probleem (1993, Deklerck) . tolerantie: goede sfeer bewaren -> evenwichtsoefening

[email protected]

Ziekenhuiscriminaliteit PROFIEL VAN EEN RISICOZIEKENHUIS

Risicobeperkend:

Risicoverzwarend:

Kleinschaligheid geen PAAZ geen spoeddienst landelijk chronische zieken

grootschaligheid wel PAAZ wel spoeddienst (groot-)stedelijk accute opvang

[email protected]


1. INLEIDING 2. ZIEKENHUISCRIMINALITEIT

3. PREVENTIE: INTEGRAAL EN POSITIEF

4. BESLUIT

[email protected]

Preventie RECENTE ONTWIKKELINGEN ALGEMEEN: . opkomst veiligheidssamenleving . verderzetting van individualisering -> interpersoonlijke conflicten . daling van tolerantie:

. t.a.v. jongeren . agressie en geweld . toename van criminaliteit = toename van registratie en aangifte? ZIEKENHUISPREVENTIE: . tendensen, sinds 1993: zelfde problemen, in dezelfde verhouding . groei van preventieinitiatieven: lokaal, provinciaal, nationaal . groei van veiligheid: technopreventie, management . groei van communicatie en bemiddeling [email protected]

Preventie INTEGRALE AANPAK

Beveiliging en situationele preventie zijn onvoldoende

Grondintuïtie: “het moet breder” . positief klimaat,… . gastvrijheid, . aandacht voor de patiënt, ziekte integrale en positieve benadering: de PREVENTIEPIRAMIDE [email protected]

De preventiepiramide * Ordening: orde in de problemen, orde in het antwoord

* Verruiming: breed leren kijken

* Oriëntatie: ontwikkelingsruimte, pedagogisch project, leefklimaat op school niet vergeten: positieve finaliteit [email protected]

De preventiepiramide

GRONDSPANNING PROBLEEMGERICHTHEID - WELZIJN PROBLEEM toenemende probleemgerichtheid

[email protected]

WELZIJN uiteindelijk doel: algemeen welzijn


5 NIVEAUS PROBLEEM toenemende probleemgerichtheid

NIVEAU

4 3 2 1 0

[email protected]



NIVEAU 4: curatieve maatregelen

* vraag = probleem * antwoord = probleem oplossen * voorbeelden

NIVEAU

4

PROBLEEM toenemende probleemgerichtheid

CURATIEVE MAATREGELEN

3 2 1 0

[email protected]


CURATIEVE MAATREGELEN Voorbeelden . . . . . . . . . .

alarm-interventies bv. bij agressie registratie en aangifte: bijzonder formulier? PV? opsporing en vervolging (politie en parket) aanspreekpunt naar de betrokkenen en de politie toe slachtofferonthaal en -begeleiding sanctionering, bestraffing, bemiddeling dossieropvolging verzekeringen en schadecompensatie schadeherstel [email protected]


NIVEAU 3: specifieke preventiemaategelen

NIVEAU

* vraag = mogelijk probleem * antwoord = probleemgericht (probleem komt in de verf) * voorbeelden

4


3

SPECIFIEKE PREVENTIEMAATREGELEN


2 1 0

[email protected]


SPECIFIEKE PREVENTIEMAATREGELEN Voorbeelden toegangsbeheer en toegangscontrole, sleutelbeheer badges en selectieve toegangverlening slagbomen cameratoezicht raam- en deurbeveiliging compartimentering bewaking, toezicht en controle door bevoegde diensten (uniform) safes en afsluitbare kastjes probleemgerichte sensibilisering, weerbaarheidstraining markering en registratie van apparaten en toestellen verankering medische apparatuur politiepatrouille

* “klassieke” beveiliging en technopreventie [email protected]


NIVEAU 2: algemene preventiemaategelen

NIVEAU

* vraag = mogelijk probleem * antwoord = welzijnsbevorderend: probleem komt in de schaduw * voorbeelden

4


3


2


ALGEMENE PREVENTIEMAATREGELEN

1 0

[email protected]


ALGEMENE PREVENTIEMAATREGELEN Voorbeelden bezoekersonthaal: receptie, stewards, herkenbaarheid personeel, … bezoekersstromen sturen klein- versus grootschaligheid groeninplanting onderhoud en gebouwenverfraaiing adequate verlichting stimulering van de informele sociale controle werken met betaalkaarten en facturen tijdmanagement: te lange wachttijden vermijden bezoekers- en patiënteninformatie tijdverdrijf voor kinderen en anderen compartimentering van wachtkamers bij de spoedafdeling structuur en inplanting van de parkings

* verruiming * positieve oriëntatie

[email protected]


NIVEAU 1: algemeen leefkwaliteitsbevorderend klimaat

NIVEAU

* vraag = welzijn * antwoord = welzijnsbevorderend * voorbeelden

4


3


2 1


ALGEMENE PREVENTIEMAATREGELEN ALGEMEEN LEEFKWALITEITSBEVORDEREND KLIMAAT

0

[email protected]


ALGEMEEN LEEFWALITEITSBEVORDEREND KLIMAAT Voorbeelden positief personeelsbeleid goede basiszorg en ziekenbegeleiding goede verloning inspraakkanalen communicatie tussen directie en personeel communicatie met bezoekers en patiënten algemene basishouding van directie en personeel goede dienstverlening eveneens: maatregelen van niveau 2, indien niet gerealiseerd vanuit preventieperspectief -> indirect preventief

* fundament * positieve oriëntatie [email protected]


NIVEAU 0: de bredere maatschappelijke context

NIVEAU

* de maatschappelijke achtergrond * wat maakt het moeilijk? wat biedt kansen? * voorbeelden

4


3


2 1 0


ALGEMENE PREVENTIEMAATREGELEN ALGEMEEN LEEFKWALITEITSBEVORDEREND KLIMAAT DE SAMENLEVING IN HAAR SOCIALE, POLITIEKE EN ECOLOGISCHE DIMENSIE

[email protected]


DE BREDERE SAMENLEVING Voorbeelden géén instellingsmaatregelen op dit niveau conditionerende context opkomst van de veiligheidssamenleving overheid: kansen en begrenzingen, F.O.D. politiek subsidiebeleid media internationale ontwikkelingen

* de conditionerende context kan beïnvloed worden [email protected]


POSITIEVE EN NEGATIEVE ORIENTATIE

NIVEAU

* positief: op welzijn - negatief: op problemen * fundamenteel en altijd terugkerend spanningsveld * voorbeelden

4


3


2 1 0

ALGEMENE PREVENTIEMAATREGELEN


- oriëntatie + oriëntatie

ALGEMEEN LEEFKWALITEITSBEVORDEREND KLIMAAT DE SAMENLEVING IN HAAR SOCIALE, POLITIEKE EN ECOLOGISCHE DIMENSIE

[email protected]



SPECIFIEKE EN FUNDAMENTELE AANPAK


3


2 1 0

ALGEMENE PREVENTIEMAATREGELEN ALGEMEEN LEEFKWALITEITSBEVORDEREND KLIMAAT DE SAMENLEVING IN HAAR SOCIALE, POLITIEKE EN ECOLOGISCHE DIMENSIE

[email protected]


specifieke aanpak

4


fundamentele aanpak

NIVEAU

* specifiek: op syptomen - fundamenteel: op grondkwaliteiten * fundamenteel en altijd terugkerend spanningsveld * voorbeelden



BELEIDSTERUGKOPPELING

NIVEAU

3 2 1 0

specifieke aanpak

4




SPECIFIEKE PREVENTIEMAATREGELEN ALGEMENE PREVENTIEMAATREGELEN ALGEMEEN LEEFKWALITEITSBEVORDEREND KLIMAAT DE SAMENLEVING IN HAAR SOCIALE, POLITIEKE EN ECOLOGISCHE DIMENSIE [email protected]


fundamentele aanpak

* uit feiten kan men veel leren… * …en oplossingen zoeken op alle niveaus * voorbeelden


BELEIDSTERUGKOPPELING Voorbeelden Inzicht: Registratie binnen het ziekenhuis Registratiebeleid naar binnen en naar buiten toe Aangifte aan de politie

Terugkoppeling Op welk niveau is een maatregel mogelijk? Samenwerking met politie, security? Algemeen ziekenhuisbeleid?

Praktijk veel aandacht aan eenduidig aangifte en registratieformulier (cf. Deklerck, 1993) allerlei versies en praktijken in de voorbije jaren [email protected]


ATTITUDEVORMING EN STRUCTURELE MAATREGELEN

NIVEAU

3 2 1 0



specifieke aanpak

4

attitudevorming = sensibilisering, structurele maatregelen = ingrijpen in de (infra-)structuur hand in hand en nauw op elkaar betrokken op alle niveaus voorbeelden

CURATIEVE MAATREGELEN SPECIFIEKE PREVENTIEMAATREGELEN ALGEMENE PREVENTIEMAATREGELEN


ALGEMEEN LEEFKWALITEITSBEVORDEREND KLIMAAT DE SAMENLEVING IN HAAR SOCIALE, POLITIEKE EN ECOLOGISCHE DIMENSIE ATTITUDEVORMING STRUCTURELE MAATREGELEN [email protected]

fundamentele aanpak

* * * * *


ATTITUDE EN STRUCTUUR Voorbeelden ATTITUDEVORMING sensibilisering van de betrokkenen door folders, flyers, boodschappen via CCTV, personeelsvergaderingen, hangers, stickers, servietten, gesprekken, mededelingen, studiedagen, borden, etc. STRUCTURELE MAATREGELEN iedere ingreep in de (infra-)structuur, die delinquentie verhindert, terugschroeft, onmogelijk maakt.

* Het ene werkt niet zonder het andere * Hou beide (zo) dicht mogelijk bij elkaar [email protected]

De preventiepiramide, een oriëntatiekader voor integrale en positieve preventie

[email protected]

De preventiepiramide PREVENTIEPIRAMIDE

DIRECTE EN INDIRECTE PREVENTIE curatie toenemende probleemgerichtheid

Niveau

4

indirecte preventie

3

directe preventie 2

1

indirecte preventie

op problemen georiënteerd

preventie als marge tussen curatie en welzijn op welzijn georiënteerd

welzijn [email protected]

uiteindelijk doel: algemeen welzijn


1. INLEIDING 2. ZIEKENHUISCRIMINALITEIT 3. PREVENTIE: INTEGRAAL EN POSITIEF 4. BESLUIT [email protected]

DE PREVENTIEPIRAMIDE * Hiërarchie * Oriëntatie * Integraal

NAAR EEN INTEGRALE EN POSITIEVE PREVENTIE

[email protected]

© Standaarduitgeverij

[email protected]


[email protected]


[email protected]


[email protected]

PREVENTIE VAN ZIEKENHUISCRIMINALITEIT. een integrale benadering vanuit de preventiepiramide

Recommend Documents