presenteert
2012
Lesmap Leerkracht
Beste leerkracht Binnenkort kom je met je leerlingen naar de musical De Producers. In deze lesmap bieden we je een voorstel om het bezoek samen met de leerlingen voor te bereiden. Het eerste deel van de lesmap richt zich voornamelijk op informatie opzoeken en het genre musical. In het tweede deel is er plaats voor reflectie, waarbij we aan de hand van een recensie en tekstfragmenten uit het script van De Producers ingaan op soorten humor en de grenzen daarvan. Afsluitend kunnen de leerlingen beide delen samenbrengen doordat ze zelf een recensie schrijven. Uiteraard zijn wij zeer nieuwsgierig naar jouw ervaring met deze lesmap. Stuur ons je feedback op
[email protected]. We wensen je een boeiende les en alvast een prettige voorstelling.
Met vriendelijke groeten Musical van Vlaanderen vzw
Voorwoord
2
1 Voorbereiding
4
Opzoeken van informatie over De Producers
WERKTEKST 1: Achtergrondinformatie De Producers
5
2 Over De Producers en wat is musical?
Informatie De Producers
8
Musical clichés
8
3 De recensie
3a
Tekstanalyse
10
RECENSIE
11
WERKSCHEMA
12
Reflectie: Soorten humor
13
WERKTEKST 2: Fragmenten uit script De Producers
15
Grenzen humor
16
4 Zelf een recensie schrijven
17
3b
3c
Musical Van Vlaanderen - De Producers ‖ 3
1
Voorbereiding Opzoeken van informatie over De Producers Leerdoel: de leerlingen kunnen informatie verzamelen en structureren. OPDRACHT Vraag de leerlingen om informatie op te zoeken over de voorstelling De Producers. Enerzijds inhoudelijke informatie over het verhaal, de personages, eerdere (film-)versies, anderzijds praktische informatie zoals waar en wanneer de voorstelling speelt. Deze opdracht kan een huistaak zijn of kan in de computerklas uitgewerkt worden. De gevonden informatie moeten de leerlingen gebruiken in de volgende les. Het uiteindelijke doel zal zijn om met alle gevonden informatie een gefundeerde recensie te schrijven. Maak eventueel gebruik van de 5 W-vragen om de leerlingen te sturen. Wat Waarom Wie Wanneer Waar
ALTERNATIEF Je vindt hieronder een werktekst met informatie over De Producers. Deze kan worden gekopieerd en uitgedeeld aan de leerlingen. Zij moeten dan zelf geen opzoekwerk verrichten.
Musical Van Vlaanderen - De Producers ‖ 4
WERKTEKST: Achtergrondinformatie De Producers PRAKTISCH
Plaats
Data zondag 12/2 Try-out woensdag 15/2 Avant-première donderdag 16/2 Première zondag 19/2 di-vrij 21/2 - 25/2 zondag 26/2
Prijzen
Cat 1: 44€ - Cat 2: 39€ - Cat 3: 34€
Tickets
MUSICHALL.BE – 0900/69.9
Producent
Musical van Vlaanderen vzw
Capitole Gent 20u00 20u00 (enkel genodigden) 20u00 (enkel genodigden) 15u00 20u00 15u00
HET VERHAAL: We maken een flop! Broadway producent Max Bialystock en zijn sullige accountant Leo Bloom maken – na de zoveelste onsuccesvolle show - een plannetje om toch geld te verdienen met het maken van een musical. Het plan kan alleen lukken als ze een musical produceren die zeker een flop zal worden en onmiddellijk na de première sluiten moet. Ze zoeken een waanzinnig slecht script en vinden dat bij Franz Liebkind, een duivenmelker met Nazisympathie. Ze stellen een creatief team samen dat van hun stuk ‘Springtime for Hitler’ een gegarandeerde flop zal maken. Meer dan 100 procent aandelen worden verkocht aan naïeve oude vrouwtjes. Het plan is om na de première met het geld naar Rio te vluchten. Ze gaan er van uit dat niemand onraad zal ruiken omdat een show die na de première afgelast wordt, nooit geld opbrengt. Spijtig genoeg voor de twee oplichters wordt de productie door omstandigheden en tegen alle verwachtingen in toch een succes. Leo vlucht naar Rio met het geld en met Ulla, hun Zweedse blonde secretaresse en castlid van ‘Springtime for Hitler’. Max wordt gearresteerd. Leo keert terug naar New York om Max te verdedigen en een deel van de schuld op zich te nemen. Ze vliegen allebei voor een korte tijd in de gevangenis. Wanneer ze terug vrijkomen, gaan ze opnieuw naar Broadway waar hun nieuwe productie die ze samen in de gevangenis schreven - ‘Prisoners of Love’ – een groot succes wordt. Musical Van Vlaanderen - De Producers ‖ 5
THE PRODUCERS Eerst de film... The Producers is een Amerikaanse Comedy & cultfilm uit 1968 die geschreven en geregisseerd werd door Mel Brooks. Het was de eerste langspeelfilm waarvan Brooks de regie op zich nam. De hoofdrollen werden vertolkt door Gene Wilder (Bloom), Zero Mostel (Bialystock) en Kenneth Mars (Franz Liebkind). De film won een Academy Award voor Beste Script en acteur Gene Wilder werd genomineerd voor Beste Mannelijke Bijrol. Springtime for Hitler, de Hitler-musical, maakte al deel uit van de eerste versie. “I was never crazy about Hitler…. If you stand on a soapbox and trade rhetoric with a dictator you never win… That’s what they do so well: they seduce people. But if you ridicule them, bring them down with laughter, they can’t win. You show how crazy they are.” Mel Brooks, interview Augustus 2001.
...vervolgens een musical... Drieëndertig jaar na de film The Producers, engageerde Brooks librettist Thomas Meehan (Annie) om samen met hem van de succesvolle film een musical te maken. Brooks componeerde en schreef de songteksten voor 19 nieuwe songs. De productie kreeg een aantal try-out voorstellingen in Chicago en werd meteen een groot succes. De première op Broadway ging door op 19 april 2001 in het St. James Theatre. De show werd één van de meest succesvolle musicals in jaren, een echte Broadway-hype. Nathan Lane werd gecast als Max Bialystock en Matthew Broderick als accountant Leo Bloom. De regie en choreografie was in handen van Susan Stroman, zij bedacht onder meer de dansende oude dametjes met hun looprekje. The Producers verzamelde 15 nominaties voor een Tony Award en verzilverde er 12 van.
...en dan de musicalfilm. Door het succes op Broadway kon een verfilming van de musical niet uitblijven. Brooks wou een getrouwe filmversie van de musical op scène en engageerde dezelfde hoofdrolspelers. Voor de rol van de blonde vamp Ulla koos hij voor de bekende actrice Uma Thurman. In december 2005 werd de film gereleased door Universal Columbia Pictures. De musicalfilmversie van The Producers kon niet opboksen tegen de andere films die op dat moment in de zalen te zien waren. Het werd dus geen box-office succes. De musicalfilm zorgt wel voor een blijvende herinnering aan de schitterende stage-musical die The Producers was op Broadway.
Musical Van Vlaanderen - De Producers ‖ 6
MEDEWERKERS CREATIVES Script, Muziek en Liedteksten Mel Brooks Script Thomas Meehan Regie en Choreografie Martin Michel Vervlaamsing Script en Vlaamse Spelregie Stany Crets Vertaling Frans van Deursen Arrangementen Jeroen Sleyfer Muzikaal Leider/Dirigent Alex Roosemeyers Decorontwerp Robin Wagner Kostuumontwerp William Ivey Long Pruiken/Visagie Sjoerd Didden Klankontwerp Ramon Van Stee Lichtontwerp Jaak Van De Velde
HOOFDCAST Carmen Ghia Jeremy Baker Roger Debris Gene Bervoets Max Bialystock Koen van Impe Leo Bloom Jonas van Geel Franz Liebkind Jan van Looveren Ulla Ann van den Broeck
Musical Van Vlaanderen - De Producers ‖ 7
2
Over De Producers en wat is musical? Informatie De Producers Leerdoel: de leerlingen kunnen efficiënt informatie overbrengen in een kort mondeling antwoord.
OPDRACHT Vraag de leerlingen om de opgezochte informatie bij zich te nemen. Stel gerichte vragen. Probeer zo uit te maken of alle leerlingen de juiste informatie ter beschikking hebben. Dit zijn mogelijke vragen die je kan gebruiken. - Wat is het verhaal van De Producers? - Wie zijn de belangrijkste personages? - Wie is de hoofdcast van De Producers? - Vertel eens wat over de geschiedenis van de musical en film The Producers en de Vlaamse versie De Producers. - Wie is het creatieve team van De Producers? - Waar en wanneer speelt de voorstelling De Producers?
Musical clichés Leerdoel: de leerlingen zijn zich bewust van verwachtingen en vooroordelen.
OPDRACHT Vraag aan je leerlingen wat zij van ‘een musical’ verwachten. Laat hen eerst in hun werkmap een top 3 opstellen. Ze spreken hun verwachting nog niet uit. Laat hen dan een klassikale top 5 maken. Vraag een leerling aan het bord. Iedereen leest zijn top 3 voor. Elke unieke eigenschap wordt opgeschreven. Laat ook een streepje zetten als de eigenschap al op het bord staat. De eigenschap met de meeste strepen, komt bovenaan in de top 5 enz. De top 5 wordt in hun werkmap overgeschreven. Musical Van Vlaanderen - De Producers ‖ 8
Mogelijke eigenschappen van of clichés over musical, zijn:
- Er wordt gedanst. - Er wordt gezongen. - Er wordt gedanst, geacteerd en gezongen op hetzelfde moment. - Mensen beginnen plots te zingen. - Grote decors - BV’s die meespelen - Happy end - Veel glitter en glamour - Flauwe verhalen en veel show - Slechte acteurs, vaak zangers die niet echt goed acteren - Geen live muziek -…
Laat de leerlingen dan het fragment uit de film The Producers bekijken. Laat de leerlingen in hun werkmap concrete voorbeelden uit de musical top 5 noteren. Als afrondingsfase van dit leermoment kun je de leerlingen een definitie van musical laten schrijven. Dit kan eventueel in de vorm van een wicki.
TIP Na de voorstelling gezien te hebben, kun je eventueel de top 5 ook nog eens herbekijken. Of de concrete voorbeelden aanvullen.
Musical Van Vlaanderen - De Producers ‖ 9
3
Recensie 3.a Tekstanalyse Leerdoel: De leerlingen kunnen een informatieve en argumentatieve tekst begrijpen en structureren.
OPDRACHT Laat de leerlingen de recensie die in hun werkmap zit grondig lezen. De recensie gaat over de Nederlandse versie van De Producers die eerder dit jaar speelde. Laat hen de informatie gestructureerd weergeven in het structuuroverzicht in hun werkmap. In de werkmap zit een minimale structuur. Je kan de leerlingen op weg helpen door de structuur te verduidelijken als volgt:
- Titel
- Praktisch (wie, wat, waar, wanneer)
- Inleiding
- Het Verhaal
- De Opvoering: Argumenten voor
- De Opvoering: Argumenten tegen
- Besluit
Je kan het schema dat de leerlingen hebben, hieronder terugvinden. Opgelet: De informatie die specifiek Nederlands is zoals namen van acteurs, plaats opvoering etc, vervangen de leerlingen meteen door de Vlaamse informatie.
Musical Van Vlaanderen - De Producers ‖ 10
RECENSIE Uit: De Volkskrant
Musical Van Vlaanderen - De Producers ‖ 11
Musical Van Vlaanderen - De Producers ‖ 12
-
-
-
-
-
-
HET VERHAAL
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
INLEIDING
-
-
-
+
DE OPVOERING
-
-
PRAKTISCH
TITEL
} ✩✩✩✩✩
WERKSCHEMA: SCHRIJFPLAN RECENSIE
3.b Reflectie: Soorten humor Leerdoel: De leerlingen maken kennis met soorten humor en reflecteren over humor.
OPDRACHT In de recensie die ze net gelezen hebben, staan veel woorden die verband houden met humor. Haal klassikaal al die woorden uit de tekst. De woorden die gevonden kunnen worden: slapstick, cynisme, satire, kolder, geestig. Bespreek de woorden die ze niet kennen. Laat hen eventueel woorden die ze niet kennen, verklaren door gebruik te maken van de context. Enkele voorbeelden even kort geduid: Slapstick: een bekend voorbeeld is ‘De Dikke en de Dunne’. Visuele humor met onverwachte of overdreven gebaren. Vaak ook gewelddadig. Bijvoorbeeld: een deur in het gezicht krijgen. Cynisme: Scherpe en kwetsende humor. Vaak kritiek op maatschappij of mens. Bijvoorbeeld: lachend een sigaret opsteken en zeggen dat we toch allemaal sterven. Satire: Humor met scherpe kritiek op maatschappij. Andere veelvoorkomende vormen van humor: Ironie: Het tegenovergestelde zeggen van wat je eigenlijk bedoelt. Door de manier waarop je het zegt, laat je merken dat je het niet meent. Op zich zeg je echter niets fout. Bijvoorbeeld als iemand je vraagt om vuilzakken buiten te zetten, antwoorden met ‘Dat doe ik zéér graag’. Sarcasme: Scherpe humor, een beetje agressief, de humor is tegelijk een aanval op iemand of iets. Parodie: Humor die gebruikmaakt van een verhaal, lied, gedicht… om ergens mee te spotten. Dit kan onschuldig of agressief gebeuren. Er worden steeds elementen uit een bekend origineel genomen om die dan uit te vergroten. Een ander woord voor parodie is persiflage.
Musical Van Vlaanderen - De Producers ‖ 13
Leerdoel: De leerlingen kunnen de net opgedane kennis zelfstandig toepassen. OPDRACHT In de werktekst op de volgende pagina kan je een paar fragmenten uit het script van De Producers vinden. De leerlingen moeten argumenteren welke vorm van humor op welk fragment van toepassing is. De fragmenten en plaats om hun antwoord te verklaren zijn in hun werkmap te vinden.
TIP Er zijn zeven fragmenten. Eventueel kan je de klas ook in zeven verdelen en elk groepje één fragment toewijzen. Er zijn meerdere vormen van humor mogelijk bij één fragment. De bedoeling is dat de leerlingen hun antwoord kunnen beargumenteren.
Musical Van Vlaanderen - De Producers ‖ 14
WERKTEKST: Fragmenten uit het script De Producers 1 MAX: Recensies verschijnen blijkbaar een pak sneller als de recensenten het in de pauze al afbollen. 2 MAX leest voor uit de krant: Aan het einde van ‘Screwloose’, Max Bialystock’s onnozele Hamletmusical, zijn alle personages steendood. Waarschijnlijk van de verveling. 3 Reactie PREMIEREPUBLIEK: Het script, de liedjes/Het kon niet boeien/Wat hij doet met Shakespeare/ Doen slagers met koeien 4 Max vertelt over vroeger toen hij nog een groot producent was. Reactie OMSTAANDERS: Wij geloven je verhalen. Wij geloven je terstond. En je trekt nog volle zalen. En de aarde is niet rond. 5 MAX bij het lezen van het script Lente voor Hitler: Een flop? Dat is nog zacht uitgedrukt. Dit is een catastrofe. Een wereldramp. Absoluut beledigend voor iedereen, ongeacht geloof, ras of religie. Een gegarandeerd-na-één-voorstelling-afgeblazen-pareltje. 6 FRANZ: Hitler! Dat was pas een schilder! Die kon in één middag een heel appartement schilderen. 7 ROGER: Het tweede bedrijf moet natuurlijk helemaal worden herschreven. Ze verliezen de oorlog. Hallokes! Veel te pessimistisch!
Musical Van Vlaanderen - De Producers ‖ 15
3.c Grenzen humor Leerdoel: De leerlingen kunnen op een empathische manier hun mening kenbaar maken.
LESVERLOOP
De recensent spreekt over ‘onbeschaamde humor’. Het stuk doorbreekt en speelt met een aantal taboes. Meest in het oog springt het onderwerp van de musical-in-de-musical: Springtime for Hitler of Lente voor Hitler. Stel de leerlingen de volgende vragen: - Is Lente voor Hitler grappig (door de overdrijving) of smakeloos? - ‘We want to get people laughing; we don’t want to offend anybody’ – Mel Brooks. Is dit een argument of ben je altijd verantwoordelijk voor hoe een grap overkomt? - Kun je inderdaad overal mee lachen? Mag dat? Is er een grens? - Ken je een grap die absoluut niemand kan beledigen? - Waarom lachen we met moeilijke thema’s? - Is WO II een onderwerp voor een musical? (Eventueel refereren aan musicals met zware thema’s zoals Je Anne over Anne Frank, Lelies over een pedofiele priester, Evita over de vrouw van een dictator.) - Maakt het wat uit dat de schrijver, Mel Brooks, zelf een Jood was? ‘Look at Jewish history. Unrelieved lamenting would be intolerable. So, for every ten Jews beating their breasts, God designated one to be crazy and amuse the breast-beaters. By the time I was five I knew I was that one.’ – Mel Brooks
TIP Na het bekijken van de voorstelling kan je nagaan of er nog taboes in de voorstelling zaten. Bijvoorbeeld het personage Ulla dat vooral haar lichamelijke kwaliteiten in de verf zet of de oude vrouwen die nog seksuele verlangens hebben. Musical Van Vlaanderen - De Producers ‖ 16
4
Zelf een recensie schrijven Leerdoel: De leerlingen kunnen de verkregen informatie (uit tekst, de opvoering, vanop het internet) en hun eigen mening samenbrengen in een zelfgeschreven recensie. OPDRACHT Grijp terug naar de analyse van de recensie. Laat de leerlingen een schrijfplan opmaken. Eventueel kunnen ze terugvallen op het schrijfplan in hun werkmap. Er is ook plaats voorzien voor hun eigen recensie. Voorbeeld schrijfplan: - Inleiding: welk stuk, schetsen verhaal en medewerkers - Midden: Wat vond je van het stuk? Argumenten pro en contra. - Conclusie of besluit: Aan- of afraden om te gaan kijken.
Musical Van Vlaanderen - De Producers ‖ 17