Presentatie Jannes en Eelkje de Jong.
4 oktober 2013
SOS congres.
Parallelsessie. Ervaringen van ouders: Ouders en hulpverleners / personeel werkzaam in de zorg hebben een gemeenschappelijk doel: Het welzijn van de kinderen/bewoners van Kinder-Gezins-Vervangende-Tehuizen of instellingen. Ieder heeft zijn eigen invalshoek. De instelling vanuit hun visie of beleid. De ouders hebben een emotionele component. Wij Jannes en Eelkje zijn de ouders van twee verstandelijk gehandicapte kinderen, Boukje en Uitze respectievelijk 30 en 28 jaar oud/jong. Wij willen graag onze ervaringen als ouders met u delen, dit is voor ons heel kwetsbaar en roept altijd weer emoties op. Toch denken wij dat we dat we door onze ervaringen met u te delen, een bijdrage kunnen leveren aan het welzijn van de bewoners binnen instellingen maar dat lukt alleen wanneer de o.a. beleidsmakers, leidinggevenden hiervoor openstaan en te accepteren dat we niet perse perfect zijn. Het is verheugend dat deze parallel sessie plaats vindt en met uw aanwezigheid kunt u ook binnen uw organisatie hier aandacht aan geven. Voor u aanwezigen is dit wellicht “een ongemakkelijke waarheid”. Het is ook een harde waarheid. Even onze situatie. Om meer “gewone” vader en moeder te zijn voor onze kid’s dachten wij dat het zou helpen om de zorg te delen zodat wij ook meer tijd aan onze kinderen te kunnen besteden en minder aan het “zorgen’. Boukje was 12 jaar toen ze naar het Kinder Gezins Vervangend Tehuis GEERANJA gingen in Ommoord Rotterdam. Dit is een KGVT van Pameijer. Uitze was 14 jaar toen hij daar ook naar toe ging. Direct heeft het misbruik plaatsgevonden door een leidinggevende. Bij alle twee. Na aangifte en een rechtszaak bleek dat binnen een jaar een vrijwilliger (aan hem verbonden als visvriend) zich in ook aan beide kinderen heeft vergrepen, let wel ergste vorm van verkrachting. Aangifte, rechtszaak, veroordeling.
Toen B & U naar Ipse/de Bruggen in Zwammerdam, Boukje weer misbruikt, conflict, slepende rechtszaak (2 jaar) Conflict over de begeleiding van Uitze. Uitze verhuist naar een gezinshuis met een PGB. Boukje verhuist naar Sliedrecht ASVZ en gaat wonen binnen een beschermde “getraumatiseerde” vrouwen groep. Daar wordt een (later) veroordeelde vrouw in geplaatst welke haar kind heeft vermoord. Weer een conflict, nu over de plaatsing van deze persoon in de kwetsbare groep. Boukje verhuist naar een gezinshuis met een PGB. Wat gebeurd er wanneer deze dingen gebeuren binnen de instellingen??? Dan treed er een (voor ons) vreemd mechanisme in werking iets wat we nooit hadden verwacht, (en ook nooit hadden kunnen bedenken) Instellingen gedragen zich vaak (onbewust) aanmatigend, hautain naar de ouders. Zijn in eerste instantie vol ongeloof en denken dat de slachtoffers manipuleren. Zij hebben een houding van : “wij hebben er voor gestudeerd, hebben de kennis en expertise in huis en weten wat we moeten doen”. Misbruik is o.a. het gevolg van een machtsongelijkheid. Afhankelijkheid van ouders naar instelling = ook een vorm van misbruik. Leidinggevende naar bewoners. Bewoners onderling, de sterkste wint altijd. Machtsmisbruik door machtsongelijkheid. Wanneer zij (de ouders) meegaan in het beleid, de visie, de werkwijze ben je een “top ouder”. Is dit niet het geval dan wordt je heel snel een “lastige ouder”. (dit gaat van het ene op het andere moment) Is het helemaal geëscaleerd, dan trekt de instelling zicht terug en gaat de zaak naar de verzekering, traineren, tijd rekken in dan de “tactiek”. Dan verhard “de strijd” en komt er een rechtszaak. De onderlinge verhoudingen zijn dan “verziekt”. Wij J & E hebben een checklist voor ouder(s) die in zo’n situatie komen. Het enige waar de instelling dan gevoelig voor is, is publiciteit. Bij de Pameijer en Ipse/de Bruggen heeft dat (grote) gevolgen gehad.
Wat ervaren ouders als hun kind misbruikt wordt? 1. Ontreddering bij de ouders, vertrouwen in de instelling/medewerkers is weg. 2. Instelling is “besmet terrein” geworden. 3. Kind heeft dan juist steun nodig, wil (mogelijk) zijn/haar verhaal kwijt en dat kan/mag niet om het zuiver te houden voor het verhoor door de politie. 4. Instelling “schermt” met de mededeling dat er een melding naar “de Inspectie” is gedaan. (wassen neus, want dit is verplicht) 5. Instelling zal in het begin er alles aan doen om “de zaak” intern af te handelen. 6. Damage controle, onwelkome publiciteit voorkomen. Niet het slachtoffer staat centraal maar het voorkomen van negatieve publiciteit voor de organisatie. 7. Klacht indienen heeft geen enkele juridische waarde, geld alleen voor intern gebruik om (mogelijk) de richtlijnen en protocollen bij te stellen. Kost ouders veel tijd en energie maar is uitermate teleurstellend. 8. Dan haken ouders af en wachten gelaten af wat er gebeurd of (in ons geval) wij werden ontzettend kwaad, natuurlijk op de dader maar later ook op de instelling. Dan bekoelt de relatie direct en ga je van participeren “top ouder” in een oogwenk naar lastige ouder.
Wat zijn de grootste zorgen en hoe zou hulp eruit moeten zien? Collegialiteit kent grenzen, wanneer men vermoeden heeft van (ongezonde) belangstelling van collega’s moet men “aan de bel trekken” bij een niet pluis gevoel. Ga naar b.v. een vertrouwens persoon. Heeft men kennis van een strafbaar feit dan is men verplicht conform het burgerlijkwetboek , wat voor iedereen geldt, hiervan melding te doen. Instellingen: Bescherm zo’n “klokkenluider”. Een toedekkend klimaat onder het mom van collegialiteit, loyaal aan het bedrijf, is een foute instelling onder elkaar. Laat men dit “sudderen” dan komt het als een boemerang terug op de hele organisatie.
Wat adviseren J & E aan hulpverleners en andere ouders?
1. Altijd aangifte, waarheidsvinding door de politie. 2. Direct vragen naar een gespecialiseerde rechercheur en met deze een studio verhoor plannen. Snelheid is geboden. 3. Reageer als, instelling, zoals je ook zou doen wanneer dit zou gebeuren in je eigen (privé) situatie. 4. Openheid van zaken. 5. Eerste contact door de directie, (geen maatschappelijk werker welke een standaard verhaal afsteekt op een “maatschappelijkwerkers toontje”) 6. Eén contact persoon binnen de instelling waar de ouders altijd/direct contact mee kan hebben (24uur) Er zijn 1001 vragen die in de eerste dagen gesteld moeten kunnen worden. Als ouder ben je “verdoofd” en moet je op ieder moment je vragen kunnen stellen. (zeker de eerste dagen) Als voorbeeld bij de politie familie rechercheur bij ingrijpende zaken, moord, verkrachting. 7. Slachtoffer en dader altijd scheiden. Dader weg plaatsen, slachtoffer in eigen omgeving houden. Dit geld voor de werk en voor de woonomgeving. Een dader personeelslid kan/moet lopende het onderzoek op non-actief gesteld worden.
Kijk eens naar een fabrikant van auto’s, wanneer er noodzaak is om verkochte exemplaren terug te roepen, soms duizenden, dan is het niet schadelijk voor het merk maar groeit het vertrouwen van de consument omdat het veiligheid ’s gevoel toeneemt. Of nu recentelijk dat het Radboud ziekenhuis in Nijmegen de sterfte cijfers openbaar maakt om o.a. de ziekenhuizen onderling te stimuleren verbeteringen door te voeren. Ziekenhuizen gaan zich afvragen waarom bij hun het wel of niet goed gaat en leren van elkaar. Resultaten uit het buitenland geven aan dat de algehele kwaliteit omhoog gaat. En dat is natuurlijk in het belang van de patiënten en binnen instellingen van hun bewoners.
Dank voor uw aandacht, Gelegenheid voor het stellen van vragen.
