Presentatie Digitaal Materiaal
13-10-08
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
13-10-08
Introductie Archief bestanden Document bestanden Internet gerelateerde bestanden Beeld bestanden Geluid + Bewegend Beeldmateriaal Tips
Pag.
1. Introductie
* doel van de cursus * wat is een bestand? * vergelijking digitaal materiaal: 6 “V”s
13-10-08
Doel van de cursus
* aanscherpen ict basisvaardigheden * wegwijs maken bij gebruik digitaal materiaal * uitwisselen van bestanden: waar op letten?
13-10-08
Pag.
Wat is een bestand?
* * * *
geordende verzameling van gegevens “bestandsnaam + . + extensie” gelezen of bewerkt met software (programma) bewaard op harde schijf, usb-stick, dvd, cd-rom, etc
13-10-08
Pag.
Oefening “Bestanden - Formaten”
13-10-08
Pag.
Hou rekening met de 6 “V”'s * * * * * *
Vertrouwelijkheid van inhoud Vorm en inhoud Verschillende systemen Volume van het bestanden Vrije toegankelijkheid van bestanden Virussen
13-10-08
Pag.
Vertrouwelijkheid * Zijn mijn vertrouwelijke gegevens veilig? vb. MS Word, hotmail, google docs, ... * Wie beheert deze gegevens? U of de software fabrikant?
13-10-08
Pag.
Vorm en inhoud * Is het formaat gebruiksvriendelijk? * Welk formaat gebruik ik het best in welke situatie? vb. .ppt vs .pdf
13-10-08
Pag.
Verschillende systemen * Is mijn bestand leesbaar voor Linux (UNIX), Windows en Apple? * Hoe kan ik bestanden uitwisselen met mensen die een ander OS gebruiken? vb. .pdf
13-10-08
Pag.
Volume * Wat is de snelheid van mijn internet verbinding? * Wat is deze voor mijn doelpubliek? (vb. Modem vs. breedband) * Welke schijfruimte heb ik? (vb. Quotum PointCarré = 100MB)
13-10-08
Pag.
Vrije toegankelijkheid * Vrije toegankelijkheid: formaten waarvan de technische specificaties openbaar zijn en gestandaardiseerd (eigenschappen van producten zijn gepubliceerd) vb. verkoop bouwgrond in m2 * Welke software kan mijn bestand openen? (uitwisseling bestanden) * Is mijn bestand “bestand” tegen de toekomst? “Kan mijn bestand worden gelezen binnen 100 jaar?” vb oude formaten Word niet meer leesbaar?
13-10-08
Pag.
Virussen * Computer systemen zijn kwetsbaar (vb. Windows) * Bij welk soort bestand moet ik opletten? (exe, MS Excel) * Tips: - Ken ik de bron (afzender) van het bestand? - Email adres niet zomaar vrijgevevn of ketting emails beantwoorden. - Anti-virus software updaten!
13-10-08
Pag.
2. Archief bestanden
Zip, tar, gz, etc...
13-10-08
Wat? * gecomprimeerd bestand welke andere bestanden kan bevatten * comprimeerbaarheid relatief * toepassingen: * email * file downloads * archivering (backups) * PointCarré
13-10-08
Pag.
Oefening “Zippen en Unzippen”
13-10-08
Pag.
3. Document en kantoor bestanden * plain text * MS Word vs OpenOffice.org * pdf
13-10-08
Platte tekst (plain text)
* Vaak is tekst zonder opmaak voldoende. * Voordelen: * kleine bestanden (blabla.txt vs blabla.doc) * nooit virussen * uitwisselbaarheid * Sotfware: Notepad++ (versus Notepad)
13-10-08
Pag.
MS Office Commerciëel software pakket van Microsoft. (Word, Excel, Powerpoint, Access) * Vertrouwelijkheid: Office slaat serie gegevens op zoals computer gegevens, naam van organisatie, revisie informatie, verwijderde stukken, etc. Privacy van gevoelige gegevens! * Vorm en inhoud: Zeer gebruiksvriendelijk. (kwestie van gewoonte) * Verschillende systemen: Windows en Apple. (Unix systemen hebben problemen) Soms compatibiliteitsproblemen tssn verschillende versies. * Volume: Erg groot. (versies worden immers bijgehouden, enz) * Vrije toegankelijkheid: “OOXML” ISO. (OOXML maakt gebruik van niet-open MS standaarden) Gegevensuitwisseling met andere apparatuur dus bijna onmogelijk. * Virussen: Macro's! 13-10-08
Pag.
OpenOffice.org Gratis open source pakket. (Writer, Calc, Impress, ...) * Vertrouwelijkheid: enkel inhoud + layout. * Vorm en inhoud: - Even gebruiksvriendelijk als MS Office. - Export naar pdf mogelijk! * Verschillende systemen: - Beschikbaar voor elk systeem: Unix, Windows, Apple. - Geen versieproblemen. * Volume: Beduidend kleiner dan equivalenten in MS Office. * Vrije toegankelijkheid: - Formaat is vrijgegeven. (XML gebaseerd) - OpenDocument Format (standaard goedgekeurd door ISO) - Gegevensuitwisseling met andere apparatuur dus eenvoudiger. * Virussen: Geen!
13-10-08
Pag.
Oefening “Knippen, plakken, shortcuts” Oefening “Text - Opmaak”
13-10-08
Pag.
PDF * Portable Document Format * Open formaat (sinds 2007) ontwikkeld door Adobe. * Vorm en inhoud: - Layout blijft bewaard en kan gelezen worden op elk systeem. - Moeilijk aan te passen, maar daarom niet 100% veilig. - Pdf wordt meestal gegenereerd vanuit andere software. * Volume: Vaak is pdf kleiner dan orginele formaat. (compressie!) * Virussen: geen! * Hoe maak ik een pdf? - MS Office: Dit kan met extra software: PDFCreator, PrimoPDF, ... - OpenOffice.Org (en Office 2007) heeft ingebouwde funktionaliteit - Adobe pdf-writer. (commerciëel)
13-10-08
Pag.
Oefening “PDF”
13-10-08
Pag.
4. Internet gerelateerde bestanden * html * xml
13-10-08
HTML Opmaaktaal voor web pagina's * Vertrouwelijkheid: Bevat geen andere info tenzij door de auteur toegevoegd. * Vorm en inhoud: - hyperlinks (documenten binden aan elkaar: struktuur!) - niet makkelijk bewerkbaar (editors gebruiken of taal aanleren) - Layout dient met css te gebeuren. Soms moeilijk printbaar. * Verschillende systemen: Compatiebel met alle systemen. Nadeel: Verschillende scherm resoluties geven andere layout effecten * Volume: Vrij klein tenzij met figuren. * Vrije toegankelikheid: Open standaard vastgelegd door W3C. * Virussen: geen (wel opletten met javascript) * Software: adobe dreamweaver (commerciëel), nvu (gratis). Liever FrontPage en PS-Office niet gebruiken (ondersteunen standaarden niet) 13-10-08
Pag.
XML * Extensible Markup Language - Extensible: gebruikers kunnen eigen “tags” definiëren - Markup: opmaak van data in “boomstruktuur” * Open standaard (W3C) * Structurele data uitwisseling tussen verschillende informatie systemen, leesbaar door mens en machine. * Voorbeelden: XHTML, RSS, ..., ... * Tip: Del.icio.us, iGoogle <xml version=”1.0”> <message>
stijn bruno Dag Stijn! 13-10-08
Pag.
5. Grafische bestanden * * * * *
13-10-08
wat is resolutie? GIF PNG JPG/JPEG TIFF (niet besproken)
Resolutie * computerscherm: pixels! * uitgedrukt in aantal pixels op X en Y as vb 800x600 * toepassingen: * beeldschermen * grafische bestanden
13-10-08
Pag.
Oefening “Resolutie en Pixels”
13-10-08
Pag.
GIF * * * * *
Graphic Interchange Format (standaard) 256 kleuren mogelijk rudimentaire transparantie mogelijk automatisch lossless gecomprimeerd (LZW) Bewegend beeld mogelijk - max 10 frames (beter alternatief is flash) - Interlacing! * Ondersteund door vele browsers en programma's * Geschikt voor: tekeningen, grafieken, logo's * Niet geschikt voor foto's (beperking van kleuren)
13-10-08
Pag.
JPG/JPEG
* * * * * *
Joint Photographic Experts Group (standaard) full color (16 milj. kleuren) geen transparantie mogelijk automatisch lossy gecomprimeerd (instelbaar) Ondersteund door alle browsers en programma's Geschikt voor: foto's (beter dan png)
13-10-08
Pag.
JPEG Compressie: 1, 60, 90%
13-10-08
Pag.
PNG * * * * *
Portable Network Graphics patent-free full color (16 milj. kleuren) volledige transparantie mogelijk automatisch lossless gecomprimeerd (beter dan GIF) * Ondersteund door meeste browsers en programma's * Geschikt voor: tekeningen, grafieken, logo's, foto's!
13-10-08
Pag.
Oefening “Grafische Bestanden Downloaden” Oefening “Resolutie en Pixels + resizen en croppen”
13-10-08
Pag.
Besluit * Bestandsgrootte afhankelijk van: - formaat - grootte van de afbeelding (vb digitale camera!) *Resizing (herschalen) of cropping (knippen) * Software: * Paint.Net * Gimp * Tip: Nooit kleiner formaat resizen naar groter formaat.
13-10-08
6. Geluid en beeld
13-10-08
4a. Geluid * WAV - (windows) zeer groot (lossless) (10MB/min) - kan cd kwaliteit aan (44 Khz/16-bit audio signalen) * AIFF (Audio Interchange File Format) - niet gecomprimeerd (lossless container format zoals wav) - enkel Macintosh - cd kwaliteit * MP3 - gecomprimeerd (lossy – onhoorbare freq): 10x kleiner dan wav - gepatenteerd * OGG (Ogg Vorbis) - gecomprimeerd (lossy) - open standaard * WMA (Windows Media Audio) - Microsoft formaat. - Ingebouwde kopie beveiliging DRM. (te vermijden) 13-10-08
Pag.
4b. Bewegende beelden * FLASH - Meest bekend - Geen open standaard - OpenOffice kan naar flash exporteren - Niet alle systemen kunnen het ondersteunen (vb Linux) - Text is niet leesbaar voor blinden of zoekmachines. * MPEG (Moving Picture Experts Group) - standaard formaat - MPEG1: Digitale camera's, kleine opname's - MPEG2: Commerciële DVD's - MPEG4: streaming * MOV (Quicktime) (Apple) * WMV (Windows Media Video) * REAL (RAM) & STREAMING VIDEO - video wordt beetje per beetje gedownload en gebuffered 13-10-08
Pag.
7. Algemene Tips
13-10-08
Algemene tips * Naamgeving voor bestanden: - gebruik veelzeggende, unieke naam (handig voor studenten) - Gebruik geen spaties maar underscores bv niet “les1.pdf” maar “Cursus_Digitaal_Materiaal_Les1.pdf” * Comprimeer je bestanden. (bijv. zip formaat) - Software: 7-zip, filzip, winzip (niet gratis) - Comprimeerbaarheid: * Weinig: (reeds gecomprimeerd): gif, jpg, pdf, mp3, mpeg * Veel: MS Office bestanden, bmp (grafisch formaat) * Macintosh gebruikers: Extensie toevoegen voor Windows gebruikers! * Gebruik unzip functie in PointCarré om verschillende documenten tegelijk te uploaden: * Maak een archief aan * Upload deze file met optie “Zip bestand decomprimeren”
13-10-08
Pag.
