Namens het Preventienetwerk Brandveiligheid willen we u als bestuurder uitnodigen voor:
“Presentatie concept convenant: “Brandveiligheid in de zorg” 9 mei 9.00 - 12.00, Locatie: De Buitenhof, Nieuw Herlaer 2, 1083 BD Amsterdam Aanleiding: In augustus 2013 is met bestuurders (olv Rob van Dam), de Brandweer Amsterdam Amstelland en Jan van Egmond van VWS afgesproken om te verkennen wat de mogelijkheden zijn om met alle zorginstellingen in Amsterdam te komen tot een hoger maatschappelijk verantwoord niveau van brandveiligheid in de regio Groot Amsterdam. Dit onder andere naar aanleiding van de vraag over de minimale ruimte in het Bouwbesluit en het toewerken naar een risico gestuurde omgeving via risicoprofielen. Op dit moment wordt door een aantal inhoudsdeskundigen van verschillende organisaties hard gewerkt aan het inhoudelijk vormgeven van een convenant. De Brandweer Amsterdam-Amstelland zit hierbij als adviseur aan tafel. In mei is het concept convenant af. Doel convenant: Het concept convenant heeft als doel een maatschappelijk aanvaardbaar niveau van brandveiligheid te behalen in zorginstellingen in de regio Groot Amsterdam. Uitgangspunt is het toewerken naar drie niveaus (brons, zilver, goud) van brandveiligheid, waarbij brons van het wettelijke niveau uitgaat. Na tekenen van het convenant krijgen zorginstellingen de ruimte om aan het voorgestelde niveau te voldoen. Doel bijeenkomst: Het doel van deze bijeenkomst is u te informeren over de inhoud van het convenant en u mee te nemen in de achterliggende gedachten. Daarnaast is het doel te verkennen of u als organisatie geïnteresseerd bent in deelname en wat daar eventueel nog voor zou moeten gebeuren. Voor wie is deze bijeenkomst: Deze bijeenkomst is bedoelt voor de bestuurders van alle zorginstellingen in de regio groot Amsterdam en één of twee inhoudelijk deskundigen van zijn/haar organisatie. Meer informatie: In de bijlage van deze mail is een uitgebreide toelichting te vinden van het traject tot nu toe. Voor vragen kunt u contact opnemen met Christèle Warmerdam (
[email protected]) en Félice de Charro (
[email protected]) . Met vriendelijke groet, namens alle betrokkenen bij het opstellen van het convenant* Félice de Charro, Christèle Warmerdam en Linda van de Poll
*
Participanten werkgroep innovatiedenktank: opstellers van het Concept Convenant Naam Ton van der Horst
Functie Manager Bouw & Beheer / Voorzitter werkgroep innovatie denktank
Organisatie Zonnehuisgroep Amstelland
Jan van Haaster
Hoofd BHV en Veiligheid/ Voorzitter preventienetwerk brandveiligheid
HVO-Querido
Aad Groen
Coördinator Brandveiligheid
AMC
Wim Claessen
Teamleider Huisvesting
Amstelring
Reinout de Vries
Adviseur Veiligheid
Arkin
Cyril Harkisoon
Coördinator brandveiligheid Servicediensten / KAM Vakspecialist services
AVL-NKI
Beleidsmedewerker Kwaliteit, Arbo, Milieu & Veiligheid Stafafdeling onroerend goed Hoger veiligheidskundige HRM, arbo & milieu Hoger veiligheidskundige HRM, arbo & milieu Senior adviseur Brandveilig Leven
Cordaan
Brandweer Amsterdam-Amstelland
Frans de Wit
Senior Adviseur Proactie en Brandveiligheidsadviseur Senior adviseur
Ron Beij
Senior adviseur/HOvD
Brandweer Amsterdam-Amstelland
Marianne Spitz
Senior juridisch adviseur
Brandweer Amsterdam-Amstelland
Félice de Charro Christèle Warmerdam
Beleidsmedewerker Programmaleider Cure
SIGRA SIGRA
Kees van Hesteren Janna Pekarova Jaap van Hilst Jack Smit Goos de Jong Annemiek Dorland Ron Galesloot
BovenIJ Ziekenhuis
Ons Tweede Thuis VU/ VUmc VU/ VUmc Brandweer Amsterdam-Amstelland
Brandweer Amsterdam-Amstelland
Aan: Bestuurders van Amsterdamse Zorginstellingen Amsterdam, 21 februari 2014
Kenmerk: 2014- xxxx/FC/PP/MR Projectnummer: 10600 Betreft: Ontwikkelingen brandveiligheid en uitnodiging informatie bijeenkomst 9 mei 2014.
Geachte bestuurder, Op 28 augustus 2013 is met bestuurders (olv Rob van Dam), de Brandweer Amsterdam Amstelland en Jan van Egmond van VWS afgesproken om te verkennen wat de mogelijkheden zijn om met alle zorginstellingen in regio Groot Amsterdam te komen tot een hoger maatschappelijk verantwoord niveau van brandveiligheid. In deze brief schetsen we kort waarom vanuit SIGRA brandveiligheid in de zorg een aandachtspunt is en welke acties tot nu toe zijn ondernomen. Noodzaak verbeteren brandveiligheidsniveau in de zorg In december 2011 hebben vier Rijksinspecties het rapport ‘Brandveiligheid van Zorginstellingen’ uitgebracht. Het rapport geeft aan dat de brandveiligheid van veel zorginstellingen nog steeds ernstig tekort schiet. Ten aanzien van de onderzoeken in 2003 en 2007 is er geen of weinig verbetering. In 30% van de gevallen moest zelfs acuut worden opgetreden tegen brandgevaarlijke situaties. Deze constatering geeft aan dat ondanks alle inspanningen die in het laatste decennium in de brandveiligheid van zorginstellingen zijn gestopt, het resultaat nagenoeg nihil is. Ook blijkt dat de ontwikkelde instrumenten voor het Actieprogramma Brandveiligheid (Ministerie van Binnenlandse Zaken, 2007) vooralsnog weinig effect sorteren. De conclusies uit het rapport ‘Brandveiligheid van Zorginstellingen (2011)’zijn: De bouwkundige brandveiligheid van veel zorginstellingen schiet tekort. De gebruiksvoorschriften worden redelijk goed nageleefd. De bedrijfshulpverlening is lang niet overal op orde. De meeste zorginstellingen beschikken over geïmplementeerd brandveiligheidsbeleid. Dat beleid is echter vaak onvoldoend geborgd. Het brandveiligheidsbewustzijn van medewerkers in de zorg is vaak onvoldoende. Leden van de Raad van Bestuur en directieleden geven te weinig sturing op het gebied van de brandveiligheid van zorginstellingen. Er wordt te weinig gedaan aan voorlichting over brandveiligheid aan patiënten en cliënten. Het gemeentelijk toezicht schiet tekort. Het toezicht op de brandveiligheid van zorginstellingen is versnipperd, niet transparant en op onderdelen onvolledig.
Voldoen aan regelgeving ≠ brandveiligheid (Brand bij Rivierduinen) In 2011 is er een dodelijke brand bij GGZ Rivierduinen geweest. Deze instelling voldeed aan alle wet en regelgeving. Ondanks dat leidde dit niet tot het gewenste brandveiligheidsniveau. De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft hieruit conclusies getrokken o.a. dat de brandveiligheidsmaatregelen niet goed afgestemd worden op de mate van zelfredzaamheid van de patiënten en dat deze maatregelen niet in onderlinge samenhang worden bekeken. Daarnaast bevelen de gezamenlijke rijksinspecties in hun onderzoek naar brandveiligheid in de zorg aan dat bij grotere zorginstellingen één persoon verantwoordelijk voor de brandveiligheid moet worden gemaakt en dat bestuurders van zorginstellingen op het gebied van brandveiligheid meer sturing moeten geven aan de organisatie. Verder deed de Onderzoeksraad voor Veiligheid aan de brancheorganisaties voor zorginstelling naar aanleiding van de brand bij Rivierduinen de volgende aanbevelingen: Stimuleer zorginstellingen bij het opzetten van een brandveiligheidsbeleid waarin beheersmaatregelen op basis van een systematische risico-analyse op de verschillende gebieden (bouwkundig, organisatorisch, technisch en inventaris), periodiek in onderlinge samenhang worden bezien en worden afgestemd op de mate van zelfredzaamheid van de patiënten. Zorg voor uitwisseling van kennis en de ontwikkeling van normen en help de instellingen bij het maken van realistische scenario’s Zorg voor uitwerking van het centrale begrip zelfredzaamheid en stimuleer dat dit begrip op uniforme wijze wordt vertaald en verankerd in het brandveiligheidsbeleid van zorginstellingen Ook deed de raad aanbevelingen aan de ministers van BZK, SZW, LenM en WWS en aan de VNG: Zorg voor samenhang in het beleid en toezicht op brandveiligheid Stimuleer de branche om de risico’s die verbonden zijn aan de mate van zelfredzaamheid van patiënten/bewoners te vertalen naar concreet te nemen maatregelen in het brandveiligheidsbeleid. Evalueer deze aanpak in 2015. Voornemen om gezamenlijk de brandveiligheid in de regio groot Amsterdam te verbeteren; stappen tot nu toe Preventienetwerk brandveiligheid Naar aanleiding van bovenstaande aanbevelingen is door SIGRA en de Brandweer Amsterdam Amstelland in 2012 het Regionaal Preventienetwerk Brandveiligheid opgericht. Het doel van het preventienetwerk is de brandveiligheid in zorginstellingen in de regio Groot Amsterdam naar een hoger niveau van brandveiligheid te brengen. Dit wordt onder andere gedaan door kennis en ervaringen te delen en gezamenlijk projecten op te pakken. Brandweer Amsterdam Amstelland zit in het preventienetwerk als adviseur aan tafel. Daarnaast zijn andere keten- en netwerkpartners betrokken, zoals de gemeenten, GHOR, woningbouwcorporaties en VWS. Bestuurlijk overleg met VWS In het bestuurlijk overleg van 28 augustus 2013 met VWS, onder leiding van Rob van Dam, is afgesproken om te onderzoeken of er voor brandveiligheid een convenant opgesteld kan worden, dat vergelijkbaar is met het duurzaamheidsconvenant voor milieu, waaraan zowel de care en cure deelnemen.
Werkgroep Innovatiedenktank In vervolg hierop is besloten een werkgroep ‘Innovatie Denktank Brandveiligheid1 op te richten om een concreet voorstel uit te werken voor een brandveiligheidsconvenant, gericht op maximale risicoreductie. De leden van deze werkgroep zijn inhoudelijk deskundig op het gebied van brandveiligheid, en een deel is ook betrokken geweest bij de totstandkoming van het milieu convenant. Stand van zaken ontwikkeling Convenant Brandveiligheid Momenteel wordt er hard gewerkt aan een concept convenant voor Brandveiligheid, waarin zowel Care en Cure kunnen deelnemen. Conform het milieu convenant zal er ook gewerkt worden met een brons (+), zilver (++) en goud (+++) niveau, waarbij het minimale niveau (tevens basisniveau) wet- en regelgeving is. Dit is zowel op risicomanagement als op risicobewustzijn uitgewerkt. Brons/ zilver is meer de organisatie op het gebouw aanpassen en goud is het gebouw op de organisatie aansluiten. Dit houdt tevens in dat bij brons van een groter restrisico sprake is dan bij goud. In de bijlage van deze brief is het raamwerk voor brons, zilver en goud toegevoegd. Vervolgstappen Het concept convenant wordt op dit moment nog nader vorm gegeven door de inhoudsdeskundigen. De komende maanden worden gebruikt om het concept convenant met diverse netwerkpartners in de zorg en de bevoegde organen te bespreken, en eventueel aan te vullen. Het concept convenant wordt aankomende periode aan de daarin geïnteresseerde bestuurders voorgelegd. Als er behoefte is om hierover binnen de organisatie van gedachten te wisselen, horen wij dat graag. Het voorstel is om 9 mei 2014 van 9.00 uur tot 12.00 uur een bestuurlijke bijeenkomst te beleggen waarin het concept convenant wordt toegelicht. Daarnaast hopen we dat een aantal bestuurders van zorginstellingen aan kunnen geven of zij wel of niet willen deelnemen aan het convenant, dan wel horen wat er nog nodig is om deel te nemen. Wat zijn de voordelen van deelname aan het convenant: Mogelijkheid tot het genereren van positieve media aandacht. Landelijk zichtbaar voorop lopen in de richting die vanuit VWS en koepels wordt ingezet. Een structureel inzicht hebben in de risico’s van de organisatie, de te nemen maatregelen en bijbehorende kosten om te voldoen aan brons (uitgaande van huidige wet en regelgeving), zilver of goud. Deelname aan het convenant geeft bewegingsvrijheid om gefaseerd in de tijd passende maatregelen te nemen om de brandveiligheid te verbeteren. Inzicht in alle brandveiligheidsverplichtingen en inzicht in waar de verantwoordelijkheden liggen binnen de organisatie. Als bestuurder expliciet de verantwoordelijkheid nemen voor de brandveiligheid in de eigen organisatie. Het brandveiligheidsbewustzijn in alle lagen van de organisatie borgen. 1
De werkgroep ‘Innovatiedenktank’: Zonnehuisgroep Amstelland, VUmc, AMC, Cordaan, BovenIJ ziekenhuis, Arkin, Amstelring, AVL-NKI, HVO-Querido, Ons Tweede Thuis, SIGRA en Brandweer Amsterdam-Amstelland.
Vaste evaluatiemomenten en risico-inventarisaties. Brandveiligheid wordt aan het begin van het bouwproces al meegenomen. Gezamenlijk opereren op het gebied van brandveiligheid leidt onder andere tot schaalvoordelen op het gebied van inkoop en kennisdeling.
We hopen dat u op deze manier op de hoogte bent van de voortgang en 9 mei 2014 in uw agenda heeft gezet. Voor vragen kunt u contact opnemen met Christèle Warmerdam (
[email protected]) en Félice de Charro (
[email protected]) . Met vriendelijke groet, mede namens het gehele Preventienetwerk Brandveiligheid in de Zorg, de werkgroep Innovatiedenktank en de adviserende leden van de Brandweer Amsterdam Amstelland. Christèle Warmerdam, Linda van de Poll en Félice de Charro
Bijlage: Eerste aanzet concept convenant brandveiligheid Doel Het doel is het verbeteren van de brandveiligheid in zorginstellingen (Cure en Care) in de regio Amsterdam met als resultaat een blijvend bedrijfsmaatschappelijk aanvaardbaar niveau van brandveiligheid. Per niveau, brons, zilver en goud zijn de criteria in aparte overzichten weergegeven (zie bijlage 1). In deze oplopende reeks is de bedrijfscultuur van repressief naar pro-actief, met voor zilver de tussenfase preventief , meegenomen. Gebruikte afkortingen BIO LTHP MJOP PvA RI&E ALARP
Bouwkundig, installatief en organisatorisch Langetermijn huisvestingsplan Meerjarenonderhoudsplan Plan van aanpak Risico-inventarisatie en evaluatie As low as reasonably possible
Toetscriteria brons, zilver en goud.
Items
Niveau
Gebouwaanpassing aan de organisatie BRONS
Wetgeving
Bouwbesluit 2012 (bouwkundig)
Voldoen aan eisen bestaande bouw. Bij verbouwingen/renovatie die de grootte van een brandcompartiment van 500 of 1000 m2 overstijgen worden de nieuwbouweisen toegepast. In het kader van veilig vluchten wordt het nieuwbouwniveau toegepast: loopafstanden max. 30 m en horizontaal vluchten twee brandcompartimenten verder. Advies: start in de initiatiefase voor nieuwbouwplannen een overleg met de brandweer in het kader van toekomstbestendig bouwen.
Organisatie
Toetsing
Brandveiligheidsinstallatie Aantoonbare werking en onderhoud van de installatie(s). Bij vervanging van de installaties dienen deze gecertificeerd te zijn. Arbo-wet Hebben van een RI&E en bijbehorend PvA Arbo-wet BHV Art. 15 BHV-taken (organisatorisch) BHV-plan gedifferentieerd naar dag, avond, nacht en weekendsituatie. Hierin is tevens aangegeven of gefaseerd ontruimen bij een automatische brandmelding tot de mogelijkheden behoord. Beheerssysteem Standaard onderhoudsplan om het minimumniveau te handhaven. Beleid Vaststellen van het brandveiligheidsbeleid, jaarlijks het brandveiligheid opnemen in het sociaal jaarverslag. Gedrag Gerichte voorlichting (basis voorlichtingspakket: op juiste wijze intern alarmeren) Bedrijfscultuur Niveau op basis van repressie. Basis interne toetsing (nog vaststellen welke methodiek gebruikt kan worden (bijv. Firefish)
Items
Niveau
Organisatie aanpassen aan het gebouw ZILVER
Wetgeving
Organisatie
Toetsing
Bouwbesluit 2012 (bouwkundig)
Voldoen aan eisen nieuwbouwniveau. Toepassen gelijkwaardigheidprincipe voor bijv. - Sprinklerinstallatie; - Dynamische brandscheidingen; - Afsluiten van (med.)zuurstof lokaal buiten het toepassingsgebied; - Waterleidingsprinklers in risicovolle ruimten; - Blusbom of blusspuitbus. Herkenbaar maken van brandwerende scheidingen Bij vervanging van inventaris de brandvertragendheid als beoordelingscriterium meenemen in de besluitvorming. Brandveiligheidsinstallatie Op juiste wijze in- en extern alarmeren. Arbo-wet Geactualiseerde RI&E/PvA Arbo-wet BHV Inrichting BHV-organisatie op basis van een scenario(organisatorisch) analyse. Toepassen van snelle effectieve oplossingen volgens ALARP-principe. Beheerssysteem MJOP incl. begroting van de financiële middelen Beleid Lange termijn visie/ambitie BIO, Toepassen van een uitvalcompensatieplan (wat als “iets” uitvalt , inclusief borging). Brandveiligheid-issues maken onderdeel uit van overdrachten in continudiensten. Brandveiligheid is vast onderdeel van het bedrijfsjaarplan. Gedrag Bewustwording medewerkers (voorlichtingspakket +) Bedrijfscultuur Niveau op basis van preventie. Jaarlijkse Interne audit en externe audit. Frequentie van de externe audit afhankelijk van het vorige rapport. Hoe minder tekortkomingen hoe lager de frequentie van de externe audit. De organisatie is op ieder moment inspectie ready!
Items
Niveau
Optimale balans organisatie en gebouw GOUD
Wetgeving
Bouwbesluit 2012 (bouwkundig)
Brandveiligheidsinstallatie Arbo-wet Arbo-wet BHV (organisatorisch) Organisatie Beheerssysteem Beleid Gedrag Bedrijfscultuur Toetsing
Organisatie is dusdanig stabiel dat ongewenste gebeurtenissen geen invloed hebben op het veiligheidsniveau en continuïteit van die organisatie. Geen extra eisen t.o.v. zilver Geen extra eisen t.o.v. zilver Brandveiligheidniveau is als redundant uitgevoerd. Sturing op een robuuste brandveiligheidorganisatie Hoge mate van brandveiligheid bewustzijn bij elke medewerker en derden. Het niveau is gebaseerd op pro-actie. Interne audit cyclus met borging door externe audit. Frequentie externe audit afhankelijk van resultaten (hoe beter hoe lager)