praktijkseminarie – de operationele aanpak valorisatieproblematiek SBO – maatschappelijke finaliteit Prof. Dr. Ann Jorissen (UA) IWT, 11 januari 2010 SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
1
Effective Governance of Private Enterprises: the influence of multiple stakeholders’ incentives on organizational outcome and the mediating role of governance
SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
2
Inhoud: bestuursmechanismen in profit en social profit organisaties • Interacties tussen de primaire stakeholders in de organisatie (eigenaars – financiers/ bestuurders/ management/ werknemers) – Bestuursstructuren (formeel en informeel): AV, RVB, DC, OR – Processen binnen die structuren – Informatiestromen binnen en tussen die structuren
SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
3
Multi‐disciplinair Wetenschappelijk Team • Universiteit Antwerpen – project coördinatie – Departement Accounting en Financiering – Departement Management
• Universiteit Gent – Departement vennootschapsrecht
• Vrije Universiteit Brussel – Departement micro‐economie voor profit‐ en non‐ profitorganisaties
• Onderaanneming Universiteit Utrecht SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
4
Vragen aangereikt door het IWT • Hoe stel ik de begeleidingscommissie samen • Hoe betrek ik deze bij het opzet en uitvoering van het project • Hoe gaan we om met eventuele valorisatiebarriéres, knelpunten en conflicten
SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
5
Ervaring • Voorbereiding voortraject: start zomer 2007 – indiening voortraject april 2008 • Financiering voortraject: oktober 2008 – september 2009 • Vierjarig SBO project: oktober 2009 – september 2013
SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
6
Waarom een SBO project? • Door nauwe samenwerking met GG – (1) onderzoek doen dat anders niet mogelijk is en daardoor ook academisch vernieuwend – (2) valorisatie maximaal kansen geven
SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
7
Kritische Succesfactoren • Aandacht voor valorisatie vanaf de eerste onderzoeks”drafts” ivm mogelijk SBO voorstel • Keuze van de leden van de gebruikersgroep • Interactie met de leden van de gebruikersgroep bij opzet project • samenwerking met de leden van de gebruikersgroep tijdens de uitvoering van het project • Wetenschappelijk team op dezelfde lijn houden • Voldoende inzet personeelsleden op valorisatie SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
8
Aandacht voor valorisatie vanaf het prille begin (1) • wetenschappelijke onderzoeksvragen formuleren die aanleiding geven tot valorisatie‐opportuniteiten (geen FWO omvormen tot SBO) – Voor humane wetenschappen : spanningsveld tussen topics waarmee je internationale wetenschappelijke publicaties kan bereiken en valorisatie in Vlaanderen ‐
SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
9
Aandacht voor valorisatie vanaf het prille begin (2) • Keuze van onderzoeksthema waarvoor een brede waaier van maatschappelijke actoren kan aangesproken worden • Keuze van onderzoeksthema waarvoor actoren ook interesse hebben – Dit onmiddellijk aftoetsen bij een beperkt aantal relevante actoren ‐ werkgevers (VBO, VOKA, UNIZO, VERSO), werknemers (ABVV, ACV) , overheid (kabinet v/d Minister President) SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
10
Kritische Succesfactoren • Aandacht voor valorisatie vanaf de eerste onderzoeks”drafts” ivm mogelijk SBO voorstel • Keuze van de leden van de gebruikersgroep • Interactie met de leden van de gebruikersgroep bij opzet project • samenwerking met de leden van de gebruikersgroep bij uitvoering project • Wetenschappelijk team op dezelfde lijn houden • Voldoende inzet personeelsleden op valorisatie SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
11
Keuze van de leden van de gebruikersgroep (1) • Belangrijk in de allereerste fase = eigen netwerk – voor eerste aftoetsing en daarna voor ondersteuning voortraject • Maatschappelijke actoren, waarmee men een zeer breed draagvlak bereikt nl alle partijen die met het thema in contact komen, deze groep kan verder samengesteld worden tijdens het voortraject • Overleg met IWT voorafgaand aan indienen van een voortraject SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
12
Keuze van de leden van de gebruikersgroep (2) • Actoren die waardering hebben voor wetenschappelijk onderzoek • Duidelijke afspraken rond aanleveren van resultaten = wetenschappelijke resultaten • Er moet een vertrouwensrelatie zijn nl beide partijen gaan beter worden van het onderzoek – leden van de GG bepalen mee de onderzoekslijnen SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
13
Kritische Succesfactoren • Aandacht voor valorisatie vanaf de eerste onderzoeks”drafts” ivm mogelijk SBO voorstel • Keuze van de leden van de gebruikersgroep • Interactie met de leden van de gebruikersgroep bij opzet project • samenwerking met de leden van de gebruikersgroep tijdens de uitvoering van het project • Wetenschappelijk team op dezelfde lijn houden • Voldoende inzet personeelsleden op valorisatie SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
14
Interactie met de leden van de gebruikersgroep bij ontwikkeling project • Bij indiening voortraject – met beperkte groep – maar toch uiteenlopende belangen of visies • werkgevers (VBO, VOKA, UNIZO, VERSO), werknemers (ABVV, ACV) , overheid (kabinet v/d Minister President)
• Tijdens het voortraject ‐ met de volledige groep – uitbreiding die ervoor zorgt dat alle relevante partijen erbij zijn – CBFA, IBR, Graydon, Guberna (vroeger Instituut der Bestuurders), Vlaamse Administratie, Gerechtelijke instanties (justitie en gerechtelijke SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB politie)
15
Doelstelling bij deze interacties – voor indiening voortraject • De gesprekken met de leden van de gebruikersgroep verliepen met elke partij afzonderlijk • Bij voorfase voortraject werden brede onderzoeksvragen voorgelegd aan de leden van de GG • Er werd consensus bereikt rond deze vragen en de leden van de GG steunden het voorstel tot voortraject SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
16
Interacties tijdens het voortraject – voor indiening 4‐jarig SBO voorstel • Tijdens het voortraject werden de onderzoeksthema’s verder afgelijnd in gesprekken telkens op de locatie van de gebruiker en op het einde werden concrete onderzoeksvragen geformuleerd • Bij de voorbereiding van de gesprekken werd de wetenschappelijke literatuur onderzocht op “gaps in the literature” vooraleer te vertrekken op gesprek SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
17
interacties bij het voortraject ‐ vervolg • Per gebruiker: samenvattend verslag van alle gesprekken gemaakt – Inhoud verslag : • Onderzoeksvragen geformuleerd • Mogelijke samenwerking op vlak van data‐verstrekking of hulp bij toegang tot data
– Verslag wordt goedgekeurd door beide partijen – Verslag is de basis voor het onderzoek in de komende vier jaar SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
18
interacties bij het voortraject ‐ vervolg • Op basis van de onderzoeksvragen opgesteld in consensus met de gebruikers werden de werkpakketten (wetenschappelijk luik) van het SBO project samengesteld • Elk werkpakket levert en ook individuele onderzoeksvragen binnen pakketten leveren zowel nieuwe wetenschappelijke inzichten als resultaten waarvoor gebruikers valorisatiemogelijkheden zien • Bepaalde thema’s zijn er op vraag van de GG SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
19
Kritische Succesfactoren • Aandacht voor valorisatie vanaf de eerste onderzoeks”drafts” ivm mogelijk SBO voorstel • Keuze van de leden van de gebruikersgroep • Interactie met de leden van de gebruikersgroep bij opzet project • samenwerking met de leden van de gebruikersgroep tijdens het project • Wetenschappelijk team op dezelfde lijn houden • Voldoende inzet personeelsleden op valorisatie SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
20
Samenwerking met leden van de gebruikersgroep bij uitvoering project • gezamenlijke bijeenkomsten – begin project: (1) Kennismaking leden onderling en met alle leden van het wetenschappelijk team (alle leden van het wetenschappelijk team dienen belang van valorisatie in te zien) – goede verstandhouding is daar cruciaal – (2) voorstel timing volledig project inclusief momenten waarop data verzameld wordt
SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
21
Samenwerking met leden van de gebruikersgroep bij uitvoering project • Gezamenlijke bijeenkomsten – Jaarlijkse bijeenkomsten: • • • •
rapportering stand van de onderzoeksresultaten Elementen mbt dataverzameling Onderzoeksvragen – aftoetsen aan nieuwe evoluties Valorisatie‐activiteiten – Afspraken met de leden van de gebruikersgroep – Ter beschikking stellen resultaten aan leden buiten de gebruikersgroep
SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
22
Samenwerking met leden van de gebruikersgroep bij uitvoering project • Unilaterale contacten – Mbt dataverzameling onderzoeksvraag die hen specifiek aanbelangt – Voor valorisatie‐activiteiten
SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
23
Afgesproken valorisatie‐activiteiten • Medewerking publicaties – vertalen resultaten naar diverse deelpublieken • Medewerking studiedagen – seminaries • Ter beschikking stelling resultaten voor de commissies rond “De Belgische corporate governance code” en de “Code Buysse” • Ter beschikking stelling resultaten voor discussies in de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
24
Communicatie resultaten • Via seminaries • Via directe rapporten aan de gebruikers • Via website – Wat met leden die vroegen om in de GG te zetelen, maar er uiteindelijk niet inzitten – Huidige nieuwe geïnteresseerden
• Open staan voor initiatieven van de GG • Communicatie naar leden GG ≠ communicatie naar leden van de gebruikers SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
25
Kritische Succesfactoren • Aandacht voor valorisatie vanaf de eerste onderzoeks”drafts” ivm mogelijk SBO voorstel • Keuze van de leden van de gebruikersgroep • Interactie met de leden van de gebruikersgroep bij opzet project • samenwerking met de leden van de gebruikersgroep • Wetenschappelijk team op dezelfde lijn houden • Voldoende inzet personeelsleden op valorisatie SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
26
Kritische Succesfactoren • Aandacht voor valorisatie vanaf de eerste onderzoeks”drafts” ivm mogelijk SBO voorstel • Keuze van de leden van de gebruikersgroep • Interactie met de leden van de gebruikersgroep bij opzet project • samenwerking met de leden van de gebruikersgroep • Wetenschappelijk team op dezelfde lijn houden • Voldoende inzet personeelsleden op valorisatie SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
27
Valorisatie‐activiteiten vragen veel werkuren • Doctor assistent aangesteld voor valorisatie • Promotor‐coördinator eveneens mede verantwoordelijk voor de relaties met de leden van de GG en toezicht en sturen valorisatie • Bijkomende activiteiten voor GG, die niet rechtstreeks betrekking hebben op het SBO project • Houding universitaire (facultaire) overheid SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
28
Kritische Succesfactoren • Aandacht voor valorisatie vanaf de eerste onderzoeks”drafts” ivm mogelijk SBO voorstel • Keuze van de leden van de gebruikersgroep • Interactie met de leden van de gebruikersgroep bij opzet project • samenwerking met de leden van de gebruikersgroep • Wetenschappelijk team op dezelfde lijn houden • Voldoende inzet personeelsleden op valorisatie SBO: Effective Governance in Private Enterprises ‐ UA ‐ UGent ‐ VUB
29