PRAKTIJKEXAMEN uur. Opgave 1 Opgave 2 Opgave 3 Opgave 4

MBA

PRAKTIJKEXAMEN moderne bedrijfsadministratie Bedrijfseconomie Woensdag 11 januari 2012 08.45 - 12.30 uur

dit examenonderdeel bestaat uit 7 pagina’s

Beschikbare tijd 3¾ uur. Indien de uitwerking niet duidelijk leesbaar is, worden daarvoor geen punten toegekend. In totaal kunnen voor dit examenonderdeel 100 punten worden behaald en wel voor: Opgave 1 Opgave 2 Opgave 3 Opgave 4 onderdeel punten onderdeel punten onderdeel punten onderdeel punten 1. 2 1. 2 1. 2 1.a. 2 2. 3 2. 2 2. 1 1.b. 2 3. 2 3. 2 3.a. 1 2.a. 1 4.a. 3 4. 2 3.b. 2 2.b. 2 4.b. 3 5. 3 4.a. 1 2.c. 1 5.a. 2 6. 2 4.b. 2 2.d. 2 5.b. 2 7. 2 5. 2 3.a. 1 6.a 2 8. 2 6. 1 3.b. 3 6.b. 1 9. 2 7.a. 2 4.a. 3 7.a. 1 10. 2 7.b. 2 4.b. 2 7.b. 2 8.a. 2 4.c. 2 8. 4 8.b. 2 5.a. 2 9. 2 9. 2 5.b. 2 10.a. 1 10.b. 2 Totaal 29 Totaal 21 Totaal 25 Totaal 25

Als bij een vraag een verklaring, uitleg of berekening gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring, uitleg of berekening ontbreekt, of onjuist is. Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en u geeft meer dan twee redenen, dan worden alleen de eerste twee in de beoordeling betrokken.

1

Nederlandse Associatie voor praktijkexamens

D2.1

opgave 1

Harmo bv is een familiebedrijf dat zich gespecialiseerd heeft in de productie van bakfietsen. In afdeling M worden de bakfietsen in elkaar gezet. Alle frames, overige fietsonderdelen en houten bakken worden ingekocht. Afdeling M bepaalt de productiehoeveelheid en houdt de voorraad gemonteerde fietsen aan. De gemonteerde bakfietsen worden alle tegen de fabricagekostprijs geleverd aan de afdeling V, die 80% van de bakfietsen verkoopt aan particulieren. De andere 20% wordt tegen dezelfde fabricagekosten geleverd aan afdeling S, die op verzoek van afnemers aanpassingen aan de bakfietsen aanbrengt. De afdelingen V en S houden geen voorraad fietsen aan. Voor 2011 gelden de volgende gegevens. - De standaardinkoopprijs per frame en overige onderdelen is € 530,-. - De vaste inkoopprijs per houten bak is € 130,-. - De montagetijd per bakfiets is standaard 2 uur à € 60,- (proportioneel variabel). - De normale productie en aflevering voor afdeling M zijn 1 200 bakfietsen per jaar. - De vaste productiekosten voor afdeling M bedragen € 288.000,- per jaar. - De werkelijke productie van afdeling M is 1 230 bakfietsen. - De toename van de voorraad bakfietsen bij afdeling M is 45 stuks. - De vaste verkoopkosten voor de afdeling V bedragen per jaar € 14.400,-. - De proportioneel variabele verkoopkosten voor de afdeling V bedragen € 15,- per bakfiets. - De afdeling V verkoopt de bakfiets voor een vaste verkoopprijs van € 1.125,-. NB Bij de vragen 1 t/m 7b hoeft u geen rekening te houden met belastingen.

1.

Is er bij het eventueel verloren gaan van onderdelen tijdens de productie sprake van afval of van uitval? Motiveer uw antwoord.

2.

Bereken de integrale standaardfabricagekostprijs van een bakfiets voor afdeling M.

3.

Bereken de commerciële kostprijs van een bakfiets voor afdeling V.

4.

a. Bereken voor de afdeling M het perioderesultaat over 2011 met behulp van de integrale standaardkostprijs (= AC = absorption costing). Specificeer het perioderesultaat eventueel in een transactieresultaat en een bezettingsresultaat. Geef aan of dit resultaat positief of negatief is. b. Bereken voor de afdeling V het perioderesultaat over 2011 met behulp van de integrale standaardkostprijs. (= AC = absorption costing). Specificeer het perioderesultaat eventueel in een transactieresultaat en een bezettingsresultaat. Geef aan of dit resultaat positief of negatief is.

5.

a. Bereken voor de afdeling M het perioderesultaat over 2011 volgens de direct costingmethode (DC). b. Bereken voor de afdeling V het perioderesultaat over 2011volgens de direct costingmethode (DC).

6.

a. Verklaar de omvang van het verschil tussen de antwoorden op de vragen 4.a en 5.a met behulp van een berekening. b. Verklaar het ontbreken van een verschil tussen de antwoorden op de vragen 4.b en 5.b

2

7.

a. Bepaal de break-even afzet voor de afdeling M. b. Bepaal de break-even afzet voor de afdelingen M en V tezamen, indien er in die periode geen sprake van een voorraadmutatie is. De bakfietsen die intern verkocht worden aan de afdeling S worden op verzoek van afnemers aangepast aan hun specifieke wensen. De kosten van deze aanpassing worden vooraf individueel bepaald. De afnemers betalen naast de vaste verkoopprijs van € 1.125,- , de kosten van de aanpassingen, de winstopslag en de omzetbelasting. Voor een afnemer worden speciale onderdelen gemonteerd met een prijs van € 98,-. De montage duurt 3 uur tegen een uurtarief van € 60,-. De opslag voor indirecte kosten van de afdeling S bedraagt 25% van de totale directe kosten van de opdracht, inclusief de prijs voor de interne levering. De winstmarge is 15% van de kostprijs en de afdeling brengt 19% omzetbelasting in rekening.

8.

Bereken de aanbiedingsprijs van deze aangepaste bakfiets.

9.

Waarom kan de afdeling S geen standaard integrale kostprijzen berekenen?

3

opgave 2

LOKO bv produceert onder andere schuifdaken voor de automobielindustrie. Voor de productie van deze schuifdaken gebruikt zij één productielijn. Deze productielijn is aangeschaft en geïnstalleerd voor de prijs van € 580.000,-. De geschatte restwaarde van de productielijn is € 30.000,-. De economische levensduur is 5 jaar terwijl de technische levensduur 8 jaar is. Op de productielijn wordt lineair afgeschreven. De gecalculeerde interest is 5% per jaar van het tijdens de levensduur gemiddeld geïnvesteerde vermogen. De constante kosten van deze productielijn bestaan uit afschrijvingskosten en interestkosten. De normale productie is 750 stuks ongekeurde schuifdaken per jaar. Voor het jaar 2011 verwacht LOKO bv 700 stuks ongekeurde schuifdaken te maken. NB Er wordt in deze opgave geen rekening gehouden met omzetbelasting.

1.

Wat is het verschil tussen de technische en de economische levensduur van een productiemiddel?

2.

Bereken de jaarlijkse afschrijvingskosten van de productielijn.

3.

Bereken de jaarlijkse interestkosten van de productielijn.

4.

Bereken de constante kosten per ongekeurd schuifdak. - Het bruto grondstofverbruik voor een ongekeurd product bedraagt 12,5 kg. - De standaardprijs van deze grondstof is € 3,24 per kg. - Naast de grondstofkosten zijn er ook arbeidskosten voor de bediening van de machine. - Per ongekeurd product wordt standaard 30 minuten arbeidstijd berekend. - De standaardprijs per arbeidsuur bedraagt € 60,-. - De standaarduitval van de ongekeurde producten is 5%. - De afval en uitval hebben geen waarde. - De producten worden verkocht met een winstmarge van 25% van de kostprijs van een goedgekeurd product.

5.

Bereken de standaardkostprijs voor een goedgekeurd schuifdak.

6.

Bereken de verkoopprijs van een schuifdak. - Er wordt rekening gehouden met een standaardafval van 20% van het bruto grondstofverbruik. Aan het eind van 2011 zijn bij LOKO bv de volgende gegevens bekend: - Werkelijke productie ongekeurde schuifdaken was 680 stuks. - De werkelijke gebruikte hoeveelheid grondstoffen was 8 500 kg, hiervoor is € 26.350,- betaald. Van deze gebruikte hoeveelheid grondstoffen was 1 380 kg afval. - Het aantal arbeidsuren was 330. Hiervoor werd € 19.000,- betaald. - Van de ongekeurde productie werd 2,5% afgekeurd.

7.

8.

9.

10.

Bereken het efficiencyverschil op afval in kilogrammen. Geef aan of dit verschil positief of negatief is. Bereken het uitvalresultaat van de schuifdaken in euro’s. Geef aan of dit resultaat positief of negatief is. Bereken het efficiencyresultaat op loonkosten in euro’s. Geef aan of dit resultaat positief of negatief is. Bereken het prijsresultaat op loonkosten in euro’s. Geef aan of dit resultaat positief of negatief is. 4

opgave 3

Groothandelsbedrijf Fairplay nv voert een assortiment van bekende merken op het gebied van sanitair, verwarming en elektra. Zij heeft corporate governance hoog in het vaandel staan. Fairplay nv heeft al enige jaren te maken met onderkapitalisatie. De directie vindt herkapitalisatie op korte termijn gewenst. In verband met de financiering van uitbreiding van haar activiteiten zal Fairplay nv begin 2012 overgaan tot uitgifte van extra aandelen. Er zullen 100 000 preferente aandelen worden uitgegeven via een claimemissie en 1 900 000 gewone aandelen via vrije inschrijving. De nominale waarde van elk aandeel van Fairplay nv is € 2,50. De totale aandelenemissie zal € 6.000.000,- opbrengen.

1.

Wat wordt verstaan onder corporate governance?

2.

Wanneer is er bij een onderneming sprake van onderkapitalisatie?

3.

a. Wat wordt verstaan onder herkapitalisatie? b. Op welke wijze kan Fairplay nv deze herkapitalisatie vormgeven?

4.

a. Wat wordt verstaan onder een claimemissie? b. Noem twee voorrechten die verbonden kunnen zijn aan preferente aandelen.

5.

Bereken het agio op deze aandelenemissie. Voor administratieve ondersteuning maakt Fairplay nv gebruik van kantoorapparatuur met een totale aanschafprijs van € 1.200.000,-. De economische levensduur hiervan is 5 jaren en de restwaarde is 10% van de aanschafprijs. Er wordt met een vast percentage van de aanschafprijs afgeschreven. De restwaarde wordt aan het einde van de economische levensduur terugontvangen. Fairplay nv heeft echter de kantoorapparatuur niet tegelijk aangeschaft, maar vanaf 2008 vijf jaar achtereen aan het begin van elk jaar € 240.000,- in nieuwe apparatuur geïnvesteerd en betaald. Er vinden in de aanschafprijs en restwaarde van deze apparatuur geen veranderingen plaats. NB Met omzetbelasting behoeft geen rekening te worden gehouden.

6.

Hoe noemt men het verschijnsel dat door deze investeringsstrategie optreedt?

7.

a. Bereken de vermogensbehoefte met betrekking tot deze apparatuur aan het begin van 2012. b. Bereken de vermogensbehoefte met betrekking tot deze apparatuur aan het eind van 2012.

8.

a. Welk totaalbedrag komt met betrekking tot deze apparatuur op de resultatenbegroting van 2012? b. Welk totaalbedrag komt met betrekking tot deze apparatuur op de liquiditeitsbegroting van 2012?

9.

Bereken het totaalbedrag van de afschrijvingskosten op de kantoorapparatuur in de jaren 2008 tot en met 2012. Fairplay nv had voor de verkrijging van de kantoorapparatuur ook gebruik kunnen maken van leasing.

5

10.

a. Noem de twee hoofdvormen van leasing. b. Welke hoofdvorm van leasing van kantoorapparatuur zou Fairplay nv kunnen kiezen? Motiveer uw antwoord.

opgave 4

Van onderneming TradSo nv zijn voor het boekjaar 2011 de volgende balansen gegeven.

Balans per 31 december 2011 na winstverdeling (x € 1.000,-)

Immateriële vaste activa Overige vaste activa Voorraden Debiteuren Liquide middelen Totaal

10.100

1.

Eigen vermogen Lang vreemd vermogen Kort vreemd vermogen

3.880 2.990 3.230

______

Totaal

10.100

Balans per 31 december 2010 na winstverdeling (x € 1.000,-)

Immateriële vaste activa Overige vaste activa Voorraden Debiteuren Liquide middelen

Totaal

3.600 2.000 1.540 2.035 925 ______

3.300 1.300 1.460 1.980 860 ______ 8.900

Eigen vermogen Lang vreemd vermogen Kort vreemd vermogen

Totaal

3.480 2.560 2.860

______ 8.900

a. Geef twee voorbeelden van immateriële vaste activa. b. Noem naast de immateriële vaste activa nog twee andere groepen vaste activa en geef van iedere groep een voorbeeld. Om de liquiditeit en solvabiliteit van TradSo nv te beoordelen wordt gebruikt gemaakt van kengetallen. NB Geef bij hierna gevraagde berekeningen het antwoord op twee decimalen.

2.

a. Wat wordt verstaan onder het begrip liquiditeit? b. Bereken de current ratio voor TradSo nv per 31 december 2011 en per 31 december 2010. c. Is de liquiditeit van TradSo nv gedurende 2011 verbeterd of verslechterd? Motiveer uw antwoord op basis van de door u berekende current ratio’s. d. Welk nadeel is verbonden aan het beoordelen van de liquiditeit van een onderneming op basis van balansratio’s?

3.

a. Wat wordt verstaan onder het begrip solvabiliteit? b. Is de solvabiliteit van TradSo nv gedurende 2011 verbeterd of verslechterd? Motiveer uw antwoord door middel van de berekening van de debt ratio’s.

6

De resultatenrekening van TradSo nv over 2011 luidt als volgt (getallen x € 1.000,-) Omzet Som van de bedrijfskosten Bedrijfsresultaat Betaalde interest Winst voor belastingen Winstbelasting Winst na belasting

12.000 9.500 2.500 450 2.050 480 1.570

Overige gegevens: - De kostenvoet van het gemiddeld vreemd vermogen over 2011 was 7,73 %. - Het gemiddeld winstbelastingpercentage (belastingquote) over 2011 was 23,41. 4.

a. Bereken de rentabiliteit van het gemiddeld totaal vermogen van TradSo nv over 2011. b. Wordt de rentabiliteit van het gemiddeld eigen vermogen van TradSo nv gunstig of ongunstig beïnvloed door het financiële hefboomeffect? Motiveer uw antwoord zonder berekening. c. Bereken de rentabiliteit van het gemiddeld eigen vermogen (na belasting) over 2011 door toepassing van de formule van het financiële hefboomeffect. TradSo nv gaat over tot de uitgifte van nieuwe aandelen en gebruikt de opbrengst van deze emissie geheel voor de aflossing van een deel van de langlopende schulden.

5.

a. Verandert door deze transactie het netto werkkapitaal van TradSo nv? Motiveer uw antwoord. b. Heeft deze transactie invloed op de rentabiliteit van het gemiddeld totale vermogen van TradSo nv? Motiveer uw antwoord. Einde van dit examenonderdeel

7

MBA

PRAKTIJKEXAMEN moderne bedrijfsadministratie Financiële rapportage & analyse Zitting: Bedrijfsstatistiek dinsdag 10 januari 2012 11.00 - 12.45 uur

DIT EXAMENONDERDEEL BESTAAT UIT 4 PAGINA’S

Beschikbare tijd 1¾ uur. Indien de uitwerking niet duidelijk leesbaar is, worden daarvoor geen punten toegekend. In totaal kunnen voor dit examenonderdeel 100 punten worden behaald en wel voor: Opgave 1 Opgave 2 onderdeel punten onderdeel punten 1.a. 2 1. 5 1.b. 2 2. 10 1.c. 2 3. 15 1.d. 3 4. 2 2.a. 4 5. 5 2.b. 3 6. 4 2.c. 5 7. 4 3.a. 3 8. 5 3.b. 2 3.c. 5 3.d. 6 4.a. 3 4.b. 5 4.c. 5 Totaal 50 Totaal 50


1


D2.4

opgave 1 1.

2.

a. b. c. d.

Wat wordt bij een statistisch onderzoek verstaan onder de statistische massa oftewel de populatie? Bij een statistisch onderzoek wordt vaak volstaan met een steekproef in plaats van een volledig onderzoek. Noem twee redenen om te kiezen voor een steekproef. Wat is een primair statistisch onderzoek? Bij een bepaald statistisch onderzoek werden de waarnemingsuitkomsten afgelezen op één decimaal en daarna afgerond op gehelen. Is hierbij sprake van een systematische fout of van een toevallige fout in de uitkomst? Motiveer uw antwoord.

Een onderneming heeft een groot aantal artikelen in haar assortiment. Van de producten A en B zijn de volgende gegevens van de prijs of prijsindex in enkele jaren gegeven. Prijs van product A en prijsindex van product B in enkele jaren van een onderneming. Jaar 2005 2008 2011

Prijs product A in € 5,80 6,10 7,00

Prijsindex product B 100,0 106,5 108,4

a. Bereken de enkelvoudige prijsindexcijfers voor product A in 2008 en 2011 met als basisjaar 2005, afronden op één decimaal. De prijs van product B in 2008 is € 8,52. b. Wat is de prijs van product B in 2011? Afronden op twee decimalen. De waardeverhouding van de producten A en B in 2005 is 3,5 : 2,0. c. Bereken de samengesteld gewogen prijsindex van de producten A en B in 2011 met als basisjaar 2005.

2

3.

Handelsonderneming FUTURA is een groothandel in ijzerwaren. De administrateur van de onderneming heeft het volgende overzicht samengesteld van de facturen in 2011. Verdeling van de facturen naar factuurbedrag (exclusief kwantumkorting) in 2011 van onderneming FUTURA. Factuurbedrag in € Aantal facturen 0 - < 500 245 500 - < 1.000 321 1.000 - < 2.000 452 2.000 - < 5.000 213 5.000 - < 10.000 129 Totaal 1 360 a. Wat is de modale klasse van de factuurbedragen? b. Wat is de modus van de factuurbedragen? De onderneming geeft op de facturen met een factuurbedrag van € 4.000,- of meer een kwantumkorting van 2%. c. Hoeveel procent van de facturen kwam in 2011 in aanmerking voor kwantumkorting? Afronden op één decimaal. d. Hoe groot was het totale bedrag aan kwantumkorting in 2011?

4.

Een onderneming produceert varianten van een product in verschillende seriegrootten. Voor een serie geldt de volgende kostenfunctie. Y = 0,5 X + 3,5

X = seriegrootte in 1000 stuks Y = totale productiekosten in € 1.000,-

a. Hoe groot zijn de vaste kosten per serie? b. Hoe groot zijn de totale kosten bij een seriegrootte van 18 000 stuks? Door een wijziging in de productiemethode worden de variabele kosten 20% lager en nemen de vaste kosten per serie toe met € 1.200,-. c. Wat wordt de kostenfunctie na invoering van de wijziging in de productiemethode?

Zie ommezijde

3

opgave 2

Handelsonderneming Solano bv beschikt over goed ontwikkelde omzetstatistiek. Hierdoor kan met regelmaat snel informatie verkregen worden over het verloop van de omzetcijfers. Naast de omzetvergelijking van verschillende jaren worden tevens omzetramingen gemaakt. De administrateur hanteert hiervoor de onderstaande kwartaalomzettabel. Kwartaalomzetten van handelsonderneming Solano bv gedurende de jaren 20092011. Kwartaalomzet × € 1.000,Kwartalen 2009 2010 2011 1e 590 630 660 2e 530 570 610 3e 560 590 630 4e 540 570 610

1.

Behoort omzetstatistiek tot de interne- of externe bedrijfseconomische statistiek? Motiveer uw antwoord.

2.

Vul de hierboven gegeven tabel aan met de cumulatieve omzetten per kwartaal en vervolgens met de voortschrijdende jaartotalen.

3.

Teken van de gegeven en de berekende omzetgegevens de zogenaamde Z-grafiek.

4.

Aan welke voorwaarde moet worden voldaan om tot een correcte Z-figuur te komen? De trendmatige stijging van de kwartaalomzet in 2012 is 2% per kwartaal ten opzichte van het voorgaande kwartaal, uitgaande van de voor het seizoen gecorrigeerde omzet van het 4e kwartaal 2011. De te hanteren seizoenindices zijn voor het 1e tot en met het 4e kwartaal respectievelijk 108, 94, 101 en 97.

5.

Bereken de voor het seizoen gecorrigeerde omzet van het 4e kwartaal 2011, afronden op een veelvoud van € 1.000,-.

6.

Bereken de verwachte trendomzet voor elk van de kwartalen van 2012, afronden op een veelvoud van € 1.000,-.

7.

Bereken de verwachte omzet voor elk van de kwartalen van 2012, afronden op een veelvoud van € 1.000,-.

8.

Met welke component van de tijdreeks is in de omzetraming voor 2012 geen rekening gehouden?

Einde van dit examenonderdeel

4

MBA

PRAKTIJKEXAMEN Moderne bedrijfsadministratie BELASTINGWETGEVING dinsdag 10 JANUARI 2012 8.45 - 10.45 uur


Beschikbare tijd 2 uur. Indien de uitwerking niet duidelijk leesbaar is, worden daarvoor geen punten toegekend. In totaal kunnen voor dit examenonderdeel 100 punten worden behaald en wel voor: Opgave 1 * Opgave 2 Opgave 3 Opgave 4 Opgave 5 onderdeel punten onderdeel punten onderdeel punten onderdeel punten onderdeel 1.a. 1 1. 3 1.a. 2 1. 3 1. 1.b. 1 2.a. 3 1.b. 3 2.a. 3 2. 1.c. 1 2.b. 3 1.c. 2 2.b. 3 3. 1.d. 1 3.a. 3 2. 3 3. 3 4. extra 1 3.b. 3 3. 10 4. 4 5. 2.a. 1 4. 3 5. 4 6.a. 2.b. 1 5. 2 6.b. 2.c. 1 2.d. 1 extra 1 3.a. 1 3.b. 1 3.c. 1 3.d. 1 extra 1 4.a. 1 4.b. 1 4.c. 1 4.d. 1 extra 1 20 20 20 20 *

punten 2 3 3 3 4 3 2

20

Voor elk van de vragen 1, 2, 3 en 4 van Opgave I geldt: Indien a t/m d goed zijn, wordt 1 punt extra toegekend.

Als bij een vraag een verklaring, uitleg of berekening gevraagd wordt, worden aan het antwoord geen punten toegekend als deze verklaring, uitleg of berekening ontbreekt, of onjuist is. Geef niet meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd. Als er bijvoorbeeld twee redenen worden gevraagd en u geeft meer dan twee redenen, dan worden alleen de eerste twee in de beoordeling betrokken. 1


D2.5

opgave 1

Deze opgave bestaat uit vier onderdelen. Per onderdeel worden vier beweringen gegeven. Van elke bewering moet u aangeven of die juist of onjuist is. Een motivering is niet nodig. 1.

2.

3.

4.

In de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) is onder andere bepaald a. welke rechtsmiddelen een belastingplichtige heeft als hij het niet eens is met een opgelegde aanslag. b. welke soorten aanslagen de inspecteur kan opleggen. c. binnen welke termijn een aanslag betaald moet zijn. d. dat een belastingplichtige onder alle omstandigheden de inspecteur toegang tot zijn woonhuis moet verlenen. De volgende bepalingen gaan over de omzetbelasting. a. Over tabaksproducten wordt zowel accijns als omzetbelasting geheven. b. De chirurg in het ziekenhuis moet omzetbelasting over zijn declaraties in rekening brengen. c. Glazenwassers vallen onder het kasstelsel en hoeven daarom geen omzetbelasting af te dragen. d. Het toepassen van de kleine ondernemersregeling is niet afhankelijk van de rechtsvorm van onderneming. In de Wet op de vennootschapsbelasting is sprake van het begrip fiscale eenheid. a. Het begrip fiscale eenheid komt uitsluitend in de Wet op de vennootschapsbelasting voor. b. Om een fiscale eenheid te kunnen vormen moet een bv over tenminste 95% van de aandelen van een andere vennootschap beschikken. c. Een bv die 100% van de aandelen in een Belgische bvba bezit, kan met deze bvba een fiscale eenheid vormen. d. Als verzocht wordt om een fiscale eenheid, dan geeft de inspecteur een beschikking af. Jan Keizer en zijn vrouw Ria bezitten elk 50% aandelen van Keizer bv. a. Op de aandelen Keizer bv is in 2011 dividend uitgekeerd. De ingehouden dividendbelasting wordt uitsluitend met de heffing over de inkomsten uit box 2 verrekend. b. Het kantoorgebouw dat Jan Keizer privé bezit wordt aan Keizer bv verhuurd. De huuropbrengst valt in box 1. c. In 2011 verkoopt Jan al zijn aandelen Keizer bv. Jan moet deze opbrengst aangeven in box 2. d. In 2011 verkoopt Ria eveneens al haar aandelen. Ria moet deze opbrengst aangeven in box 3.

2

opgave 2

Deze opgave betreft de inkomstenbelasting. Floris Gerritsen heeft in Nijmegen sinds 2002 een winkel in bloemen en planten. Hij werkt meer dan 1225 uur in de onderneming. In het jaar 2011 doen zich de volgende gebeurtenissen voor. Op 1 maart 2011 koopt Floris het pand waarin hij zijn onderneming uitoefent. In het pand is op de begane grond de winkel gevestigd, de bovenverdieping is bereikbaar via een aparte ingang en is verhuurd aan drie studenten. De koopsom van het pand bedraagt € 520.000,-.

Deze koopsom dient als volgt verdeeld te worden: - het winkelgedeelte € 320.000,-; - de bovenverdieping € 140.000,-; - de ondergrond € 60.000,-. Floris besluit om alleen het deel dat betrekking heeft op het winkelgedeelte op zijn balans te activeren. 1.

2.

Is het fiscaal óók toegestaan dat Floris het volledige pand, dus inclusief de bovenverdieping, activeert? Motiveer uw antwoord. a. Heeft Floris recht op willekeurige afschrijving? Motiveer uw antwoord. b. Heeft Floris recht op investeringsaftrek? Zo ja, hoeveel bedraagt deze, zo nee, waarom niet? In september 2011 laat Floris het pand van binnen en buiten schilderen. De kosten hiervan bedragen € 20.000,-. Hiervan is 60% toe te rekenen aan het winkelgedeelte en de rest aan de bovenverdieping. Floris boekt het volledige bedrag van € 20.000,- op grootboekrekening 461 onderhoudskosten gebouwen.

3.

a. Is het fiscaal toegestaan dat Floris het volledige bedrag van € 20.000,- ten laste van zijn winst brengt? Motiveer uw antwoord en geef zo nodig een berekening. b. Verandert het antwoord op vraag 3.a. als Floris het volledige pand op zijn balans had geactiveerd? Motiveer uw antwoord. Het pand van Floris moet eens in de vijf jaar geschilderd worden. Floris wil het liefst jaarlijks met deze toekomstige uitgaven rekening houden.

4.

Welke mogelijkheid biedt de wet hiervoor? Motiveer uw antwoord en vermeld het relevante wetsartikel. De winst over jaar 2011 valt bijzonder tegen; deze bedraagt slechts € 6.500,-. Om deze reden besluit Floris om geen gebruik te maken van een toevoeging aan de fiscale oudedagsreserve.

5.

Welk bedrag aan zelfstandigenaftrek kan Floris in 2011 ten laste van zijn winst brengen?

3

opgave 3

Deze opgave betreft de vennootschapsbelasting. Dirk Gunneman is de enige directeur/aandeelhouder van Holding Verbiest bv te Alkmaar. De holding heeft diverse dochtermaatschappijen in binnen- en buitenland, te weten: Akkra bv te Alkmaar voor 95% (winstaandeel 2011 € 15.000,-); Nieman bv te Amsterdam voor 90% (winstaandeel 2011 € 10.000,-); Gender bvba te Antwerpen (België) voor 100% (verlies 2011 van € 20.000,-); Sunman gmbh te Düsseldorf (Duitsland) voor 4% (winstaandeel 2011 € 1.000,-); Bonjour sarl te Parijs voor 10%; (geen winst of verlies; is een vennootschap al jaren zonder activiteiten). 1.

a. Hoeveel percent van de aandelen moet Holding Verbiest bv minimaal van elke dochtermaatschappij bezitten, wil de deelnemingsvrijstelling van toepassing zijn? b. Wat houdt de deelnemingsvrijstelling in? c. Welke van de genoemde vennootschappen vallen onder de deelnemingsvrijstelling? De accountant van Dirk Gunneman adviseert in 2011 om een aanvraag voor een fiscale eenheid bij de inspecteur in te dienen met ingang van 2012.

2.

Welke vennootschap(pen) komt (komen) hiervoor in aanmerking? Het (geconsolideerde) bedrijfseconomisch resultaat 2011 van Holding Verbiest bv bedraagt € 100.000,-. In 2011 wordt Bonjour sarl ontbonden en geliquideerd. De verkrijgingsprijs/het opgeofferd bedrag is € 5.000,-. De liquidatie-uitkering is € 3.000,-. Geef een gespecificeerde berekening per feit van de fiscaal belastbare winst 2011 van Holding Verbiest bv uitgaande van de geconsolideerde winst van € 100.000,-.

3.

Neem voor het beantwoorden van dit onderdeel de onderstaande tabel over. Als de fiscale winst toeneemt vermeldt u : + en als deze afneemt: –. Wijzigt de fiscale winst niet dan vermeldt u: 0. Feit Geconsolideerde winst Holding Verbiest bv Winstaandeel Akkra bv Winstaandeel Nieman bv Verlies Gender bvba Winstaandeel Sunman gmbh Liquidatieresultaat Bonjour sarl Fiscaal belastbare winst

4

+, – , 0

Bedrag in € 100.000

opgave 4

Deze opgave betreft de loonbelasting. Mazari bv exploiteert een handel in land- en tuinbouwmachines. Alle aandelen van de vennootschap zijn in handen van Leendert Marijnissen. In het jaar 2011 doen zich de volgende gebeurtenissen voor. De directeur, Leendert Marijnissen, besluit in januari om in het jaar 2011 geen salaris op te nemen. Over het jaar 2010 had Leendert nog een salaris van € 80.000,-, wat een gebruikelijk salaris is voor een dergelijke dienstbetrekking elders. 1.

2.

Wat voor soort dienstbetrekking bestaat er tussen Mazari bv en Leendert Marijnissen? Motiveer uw antwoord aan de hand van het relevante wetsartikel. a. Geef een berekening over welk bedrag Mazari bv de loonbelasting moet betalen. b. In welke maand moet dit uiterlijk worden aangegeven? Bij Mazari bv treedt op 15 maart 2011 Kees Loonen als onderhoudsmonteur in dienst. Kees verzoekt om in het kader van de spaarloonregeling in de maanden maart tot en met december maandelijks een bedrag van € 61,- (€ 613,- : 10) op een geblokkeerde spaarrekening te storten.

3.

Mag Kees bij Mazari bv in 2011 gebruikmaken van de spaarloonregeling? Motiveer uw antwoord. Florico bv past de ‘werkkostenregeling’ (art. 31a Wet LB) toe. De fiscale loonsom van Florico bv is € 8.000.000,-. Na aftrek van de gerichte vrijstellingen en toegestane nihilwaarderingen gaat Florico bv uit van € 140.000,- aan werkkosten.

4. 5.

Bereken het bedrag van de vrije (of forfaitaire ruimte) van Florico bv. Geef een berekening van het bedrag dat Florico bv aan eindheffing is verschuldigd.

5

opgave 5

Deze opgave betreft de omzetbelasting. Alle bedragen zijn exclusief omzetbelasting (OB).

1.

2.

3.

4.

5.

6.

Rijdzo bv te Utrecht is importeur/hoofddealer voor de Benelux van het bekende Chinese automerk Rijdzo. Ook verkoopt Rijdzo bv autoverzekeringen. De (landelijke) reclamecampagnes worden aan de dealers doorberekend. Rijdzo bv heeft een vergunning conform artikel 23 Wet OB. De volgende feiten zijn ontleend aan de boekhouding over december 2011. Met de eventuele gevolgen van de Wet op de belasting van personenauto’s en motorrijwielen 1992 (BPM) en bijkomende kosten bij de aankoop van een nieuwe auto zoals legesbewijs etc. hoeft u geen rekening te houden. Welke regeling is van toepassing bij de inruil van gebruikte personenauto’s door particulieren op nieuwe auto’s? Op 4 december wordt een gebruikte personenauto uit 2005 voor € 5.000,door particulier De Vries ingeruild tegen een nieuwe personenauto met een catalogusprijs van € 30.000,-. Afgesloten op 7 december een autoverzekering met Paul Verbiest te Maarn voor € 1.000,-. Factuur van 8 december verzonden wegens de verkoop en levering op 8 december van vijf Rijdzo’s aan garage Ravage bvba te Geel (België) voor € 110.000,-. Factuur van 12 december ontvangen uit China voor de levering van tien Rijdzo’s in totaal voor € 200.000,-. a. Factuur van 15 december ten bedrage van € 5.000,- verzonden aan dealer Bonsoir bvba te Luik (België) voor hun aandeel in de Belgische reclamecampagne. b. Wat moet op de factuur aan Bonsoir bvba naast NAW (Naam, Adres, Woonplaats) -gegevens, datum, bedrag, nummer, BTW-identificatienummer Rijdzo en omschrijving vermeld staan? Geef aan welke feiten relevant zijn voor de aangifte van december 2011. Neem het schema (zonder voorbeeld) over op uw uitwerkingenblad en noteer daarin de juiste rubrieknummers en de daarbij behorende bedragen. Raadpleeg zo nodig het model van de aangifte omzetbelasting. Dit formulier moet u niet invullen en inleveren. Indien een feit geen aanleiding geeft tot vermelding in de aangifte vermeldt u in de tabel: “geen” in beide kolommen. (Fictief)voorbeeld van vermelding van een feit in de tabel: Factuur 20 december 2011 voor de levering van 100 broden aan de firma X te Rotterdam voor € 200,-. Voor de verwerking in de aangifte zie de tabel. Feit Voorbeeld 2. 3. 4. 5. 6.a. 6

Rubrieknummer 1b

OB 12


7

MBA

Praktijkexamen moderne Bedrijfsadministratie journaalposten woensdag 11 januari 2012 13.30 - 16.30 uur

DIT EXAMENONDERDEEL BESTAAT UIT 9 PAGINA’S + bijlage bij opgave 1 en 2

Beschikbare tijd 3 uur. Indien de uitwerking niet duidelijk leesbaar is, worden daarvoor geen punten toegekend. In totaal kunnen voor dit examenonderdeel 100 punten worden behaald en wel voor: Opgave 1 Opgave 2 onderdeel punten onderdeel punten 1. 4 1. 2 2. 6 2. 3 3. 4 3. 3 4. 5 4. 2 5. 7 5. 2 6. 3 6. 2 7. 4 7. 3 8. 3 8. 2 9. 3 9. 2 10. 3 10. 4 11. 3 12. 3 Deel 2 13. 2 11. 3+2+2 12. 3 13. 4 14. 3 15. 2 16. 2 17. 2 18. 2 Totaal 50 Totaal 50


1


D2.7

opgave 1

Weko bv produceert het massaproduct Onix. De normale productie en verkoop zijn 120.000 producten per jaar. De voor 2011 berekende standaardverkoopprijs per product Onix is als volgt opgebouwd. Verbruik grondstoffen Directe (variabele) lonen Toeslag variabele indirecte productiekosten Standaard variabele fabricagekostprijs Variabele verkoopkosten Commerciële variabele kostprijs Toeslag vaste indirecte produktiekosten Vaste verkoopkosten Winstopslag Standaardverkoopprijs

2 kg à € 8,1 arbeidsuur à € 32,1/8 machine-uur à € 64,6% van de verkoopprijs 1/8 machine-uur à € 96

€ 16,,, 32,,, 8,€ 56,,, 6,€ 62,,, 12,,, 6,€ 80,,, 20,€ 100,-

Weko bv past het systeem van direct costing toe in haar boekhouding. De vaste kosten gaan rechtstreeks vanuit rubriek 4 naar rubriek 9. De hulpafdelingen berekenen de kosten door aan de productieafdeling op basis van het aantal werkelijke arbeidsuren van de hulpafdelingen × € 32,(variabele kostentarief). De productieafdeling berekent haar indirecte kosten door aan de 6 rubriek op basis van het aantal machine-uren × € 64,- (variabel kostentarief). U dient bij de uitwerking van de vragen gebruik te maken van: - de in de bij opgave 1 behorende bijlage opgenomen rekeningschema en invoerschermen; - de hierna vermelde gegevens.

2

Over periode 12 zijn onder andere de volgende financiele feiten verzameld. Inkoopfactuur 1421 Factuur ontvangen van leverancier De Wolf (crediteurennummer 1403). Geleverde grondstoffen (artikelnummer 3001) € 3.000,Omzetbelasting 19% ,, 570,Totaal € 3.570,De factuur is gelijk ontvangen met de grondstoffen. De vaste verrekenprijs van de geleverde grondstoffen is € 3.200,-. 1.

Vul het invoerscherm in voor inkoopfactuur 1421. Verkoopfactuur 1269 Factuur verstuurd aan afnemer Oostrik (debiteurennummer 1309). Verkoopprijs 240 stuk Onix € 24.000,19% omzetbelasting ,, 4.560,Te voldoen € 28.560,De goederen zijn gelijktijdig met de factuur verzonden.

2.

Vul het invoerscherm in voor verkoopfactuur 1269; denk daarbij ook aan de boeking van de standaard variabele fabricagekostprijs en aan de dekking van de variabele verkoopkosten. Kasstuk 4203 Per kas betaald voor bedrijfskleding € 595,- inclusief 19% omzetbelasting. Hiervan is nog niets geboekt. Per kas ontvangen van debiteur Schouten (debiteurennummer 1304) € 9.520,-.

3.

Vul het invoerscherm in voor het kasstuk 4203. De volgende gegevens hebben betrekking op de gehele periode 12. Verbruiksregister grond- en hulpstoffen 6245 Afgegeven en verbruikt aan grondstoffen € 146.500,-, als volgt gespecificeerd: • artikelnummer 3000 verbruik € 62.000,• artikelnummer 3001 verbruik € 18.000,• artikelnummer 3002 verbruik € 66.500,Het verbruik aan hulpstoffen is € 14.330,-

4.

Geef de journaalpost en de eventueel bij te werken rekeningen in de subadministratie van het verbruiksregister 6245 Productiestaat 7241 Geproduceerd 10 000 stuks Onix. Hiervoor verbruikt aan arbeidsuren 9 800 machine-uren 1 330

5.

Vul het invoerscherm overige boekingen in voor productiestaat 7241, inclusief het verbruik aan uren.

3

Loonverdeelstaat 2112 De verdeling van de betaalde lonen, inclusief sociale lasten is als volgt: Directe loonkosten € 336.000,Indirecte loonkosten € 77.000,6.

Geef de journaalpost van de loonverdeelstaat 2112 Kostenverdeelstaat 4941 Deze staat vermeldt vaste kosten hulpafdelingen € 38.000,variabele kosten hulpafdelingen ,, 25.000,vaste kosten productieafdeling ,, 120.000,- variabele kosten productieafdeling ,, 65.000,vaste kosten verkoopafdeling ,, 56.000,variabele kosten verkoopafdeling ,, 58.000,-

7.

Vul het invoerscherm overige boekingen in voor de kostenverdeelstaat 4941. Dekkingsstaat 5441 variabele kosten hulpafdelingen Het aantal arbeidsuren van de hulpafdelingen is 665.

8.

Geef de journaalpost van de dekkingsstaat variabele kosten hulpafdelingen met boekingstuknummer 5441. Weko bv maakt over iedere periode een resultatenoverzicht met daarin vermeldt: • de contributiemarge • de vaste kosten • de afdelingsresultaten • de fabricageresultaten onderverdeeld in prijsverschillen en efficiencyverschillen. Als afsluiting van periode 12 vindt overboeking plaats naar 990 totale contributiemarge 991 afdelingsresultaat hulpafdelingen 992 afdelingsresultaat productieafdeling 993 afdelingsresultaat verkoopafdeling 994 efficiencyverschil grondstoffen 995 efficiencyverschil directe arbeidsuren 996 efficiencyverschil machine-uren 997 prijsverschil directe arbeidsuren Op grond van de hiervoor vermelde gegevens 4 tot en met 8 die betrekking hebben op periode 12 en als verder gegeven is dat de totale omzet over deze periode 10 000 stuks Onix bedraagt tegen € 100,- per stuk exclusief omzetbelasting, wordt het volgende gevraagd:

9. 10.

De journaalpost van de overboeking van de totale contributiemarge. De journaalpost van de overboeking van het afdelingsresultaat van de verkoopafdeling.

11.

De journaalpost van de overboeking van het efficiencyverschil machine-uren.

12.

De journaalpost van de overboeking van het prijsverschil directe arbeidsuren.

13.

De controleberekening van het efficiencyverschil machine-uren.

4

opgave 2

Inleiding

Bottlefill bv te Zaandam houdt zich bezig met het vullen van flessen. De onderneming vult flessen met vier soorten zelfgemaakte drankjes, die onder de naam Amberiaan in eigen beheer worden verkocht. Ook voert de onderneming bottelopdrachten uit voor derden, in de vorm van loonbotteling. De financiële administratie voert Bottlefill bv met behulp van een ERP pakket, waarvan onder andere de modules Finance en Controlling worden gebruikt. In de Finance module is het grootboek ondergebracht en in de Controlling module de Profit Centers (winstcentra) de Cost Centers (kostenplaatsen) en de Internal Orders (tijdelijke kostenplaatsen). De winstgevendheid wordt in de Controlling module op twee niveaus gemeten; in Profit Center Groups en in Profit Centers. De onderneming kent twee Profit Center Groups en wel een voor eigen beheer (PRGEB) en een voor loonbotteling (PRGLB). Onder de Profit Center Groups vallen de Profit Centers. Bij de Profit Center Group eigen beheer zijn dat de vier eigen soorten drankjes en bij de Profit Center Group loonbotteling wordt voor elke opdracht een apart Profit Center aangemaakt. De Profit Centers van de in eigen beheer gebottelde drankjes zijn: Profit Center Ginger Honey Lemon Strawberry

Meeboekrekening PRGI PRHO PRLE PRST

Daarnaast heeft de onderneming de volgende zeven Cost Centers met de daarbij behorende meeboekrekeningen voor het toerekenen van de indirecte kosten: Cost Center Huisvesting Magazijn Aanmaken dranken Etiketteren Productielijn 1 Productielijn 2 Order & Billing

Meeboekrekening CCHU CCMA CCAD CCET CCP1 CCP2 CCOB

De kosten en opbrengsten worden op de Profit Centers, de Cost Centers en de Internal orders automatisch of handmatig meegeboekt vanaf de grootboekrekeningen (zie bijlage). Als een Profit Center wordt meegeboekt wordt automatisch de daarbij behorende Profit Center Group meegeboekt. De kosten van de afdeling Huisvesting worden gedekt met een tarief per vierkante meter en van de afdeling Magazijn met een opslag van 5% van de standaard fabricagekostprijs of de voorcalculatie van het gereed product bij afgifte van het gereed product. De kosten van Aanmaken dranken en Etiketteren worden gedekt door een tarief per arbeidsuur en de kosten van beide productielijnen door een tarief per machineuur. De kosten van Order & Billing worden gedekt door een opslag van 6% berekend over de standaard fabricagekostprijs of voorcalculatie bij het verzenden van de factuur. Facturen en verkochte producten worden gelijktijdig verzonden. De werkelijke fabricagekosten worden vanuit de Finance module in Controlling automatisch meegeboekt bij het invoeren van de kosten in rubriek 4.

5

De standaardfabricagekosten van de producten in eigen beheer worden in Controlling automatisch meegeboekt bij het crediteren van de rekeningen in groep 41 van de Finance module. De standaard fabricagekosten worden op deze rekeningen gecrediteerd bij opname van het gereed product in het magazijn en gedebiteerd bij afgifte uit het magazijn. Schematisch ziet het verloop op de rekeningen in de 41 groep er als volgt uit, waarbij de rekening 4104 Verpakkingskosten als voorbeeld is genomen WK = Werkelijke kosten SK = Standaard kosten WK SK

4104

SK

Tegenrekening WK is: Voorraad Verpakkingsmateriaal Tegenrekening SK is: Voorraad gereed product Van elke loonbottelopdracht wordt een voorcalculatie en een nacalculatie gemaakt, waarbij voor elke kostenpost een regel wordt aangelegd volgens onderstaand model: OR11/-Rij Omschrijving 10 20 30 40 50 60 70 80

Fles Dop Etiket Verpakking Opslag indirecte kosten Totaal kosten Opbrengst Resultaat

Voorcalculatie VC

Nacalculatie NC

Verschil

De onderneming kent per boekjaar twaalf periodes van een maand. De financiële gegevens kunnen op elk moment totaal voor het lopende boekjaar, per periode en cumulatief voor elk willekeurig aantal periodes worden weergegeven. Jaarlijks wordt de boekhouding na de nodige controles en eventuele correcties, automatisch afgesloten. U dient bij de uitwerking van de vraagstukken gebruik te maken van de in de bijlage vermelde gegevens. DEEL 1

In maart 2011 begint de afdeling ontwikkeling van Bottlefill bv met de ontwikkeling van een nieuw product en wel Icy, een ijsdrankje. De kosten voor de ontwikkeling worden op een Internal order geboekt. Het nummer van de Internal order, tevens meeboekrekening, voor dit nieuwe product is 11001. De voorcalculatorische kosten van de ontwikkelfase zijn € 180.000,- en worden als budget op de Internal Order geboekt. De ontwikkeling moet op 31 mei 2011 gereed zijn. Geef op basis van een correcte invoer de door het systeem gegenereerde journaalposten van de volgende financiële feiten (zie ook de aanwijzingen in de bijlage).

6

1. 2.

3.

Het budget voor het ontwikkelen van Icy. Aan de voorbereiding voor de receptuur van Icy is door de afdeling Aanmaken dranken € 4.000,- besteed, waarvan € 1.560,- voor ingrediënten en € 2.440,- voor arbeidsuren. Door productielijn 2 is een serie van 500 stuks Icy op proef vervaardigd. De kosten van deze proeffabricage bedragen € 6.050,-. Van dit bedrag heeft € 50,- betrekking op verbruikte flessen en € 6.000,- is een vergoeding voor de inzet van machineuren

4.

Van Drink Research bv een factuur van € 5.950,- inclusief 19% omzetbelasting ontvangen voor een onderzoek naar de samenstelling van Icy.

5.

Door de afdeling etikettering is besteed voor de ontwikkeling van een etiket voor Icy 30 arbeidsuren à € 120,- per uur.

6.

7.

8.

9.

Door de afdeling Order & Billing is een reclamecampagne opgezet voor de introductie van Icy. Door de afdeling in verband daarmee doorbelast aan Internal order 11001 een bedrag van € 50.000,-. Voor het aanbrengen van de dop op de flesjes met Icy is een Bertolaso petflesopzetter aangeschaft met een aankoopprijs van € 86.275,- inclusief 19% omzetbelasting. Van Bertolaso bv is in verband daarmee een factuur ontvangen. De machine wordt geboekt op rekening 0546 Petflesopzetter Bertolaso. In verband met het proefdraaien van de Bertolaso petflesopzetter voor Icy wordt in mei 2011 eenmalig € 2.500,- extra afgeschreven. Deze extra afschrijving wordt aangemerkt als ontwerpkosten Voor het drukken van een reclamefolder voor Icy is van Librero vof te Kampen de volgende factuur ontvangen: Gedrukt 1000 folders € 2.000,Omzetbelasting 19% van € 2.000,- „ 380,Totaal te betalen € 2.380,Bij controle van de folder blijkt de productnaam verkeerd gespeld. De fout is gemaakt door de afdeling Order & Billing van Bottlefill bv en wordt daarom ten laste van deze afdeling gebracht. De standaardfabricagekosten van Icy zijn per fles als volgt begroot: Ingrediënten € 0,21 Fles „ 0,16 Dop „ 0,03 Etiket „ 0,02 Verpakking „ 0,04 Totaal € 0,46 In juni 2011 is de eerste serie van 10.000 stuks Icy afgeleverd aan het magazijn.

10.

Journaliseer de aflevering van de serie aan het magazijn.

7

deel 2

11.

12.

13.

Bij controle van de boekhouding van Bottlefill bv te Zaandam in de eerste week van juli 2011 worden in periode 1 t/m 6 een aantal onjuistheden geconstateerd. Ook blijken een aantal financiële feiten nog niet geboekt. Geef de journaalposten naar aanleidingvan de volgende financiële feiten die bij de controle zijn geconstateerd. Bij de afgifte uit het magazijn van 3.000 flessen Icy is de standaardkostprijs van Honey geboekt. De standaard fabricagekostprijs per fles Honey is als volgt opgebouwd. Ingrediënten € 0,13 Fles „ 0,12 Dop „ 0,01 Etiket „ 0,02 Verpakking „ 0,05 Totaal € 0,33 Per 30 juni 2011 is vorkheftruck 0589 buiten gebruik gesteld en contant verkocht. De vorkheftruck is op 1 mei 2006 aangeschaft voor € 9.600,exclusief omzetbelasting en er is periodiek 1,5% van de aanschafprijs op afgeschreven. De prijs waarvoor de vorkheftruck per 30 juni 2011 is verkocht bedraagt € 2.000,- exclusief 19% omzetbelasting. Per 25 juni 2011 het volgende bankafschrift ontvangen van de ABN AMRO Bank: Beginsaldo Bij: Bolsward bv in verband met factuurnummer 11367 Hanegraaf bv in verband met creditnota 4500078 Creditrente mei 2010 Af: Carousel nv Verzekeringspremie 1/7 2011 t/m 30/6/2012 Juffers vof in verband met reparatie machinenota 77784

€ 125.499,-

Eindsaldo

€ 126.096,-

€

9.639,-

€ €

300, 134,-

€

9.000,-

€

476,-

Credit

Credit

Bij het verwerken van dit bankafschrift zijn alle ontvangsten als uitgaven geboekt en alle uitgaven als ontvangsten. 14.

15.

16.

Bij het mengen van product Lemon is op 28 juni 2011 door de afdeling Aanmaken dranken een fout gemaakt. De niet meer bruikbare ingrediënten ter waarde van € 1.348,- zijn voor € 119,- contant verkocht aan een opkoper. Dit bedrag is inclusief 19% omzetbelasting. Met uitzondering van de aflevering van de ingrediënten uit het magazijn is hiervan nog niets geboekt. Mengfouten worden als indirecte materiaalkosten aangemerkt. Het verpakkingsmateriaal van order OR11/45 ter waarde van € 789,- is op order OR 11/54 geboekt. Geef gemotiveerd aan wat het verschil is tussen het resultaat van OR11/54 en PRGLB voordat de bij 15 gemaakte fout is gecorrigeerd en nadat deze fout is gecorrigeerd. Geef bij een verandering in het resultaat ook aan met welk bedrag het resultaat toe of afneemt.

8

17.

18.

Bij de voorcalculatie van een order voor Berendrank bv met het nummer OR11/47 is de voorcalculatie verkeerd ingevoerd. Op de regel 20 Dop had ingevoerd moeten worden € 1.000,- in plaats van € 100,-. Geef gemotiveerd aan of de bij 17. gemaakte fout invloed heeft op het resultaat van PRGLB en PRGEB. Geef bij een verandering in het resultaat ook aan met welk bedrag het resultaat toe of afneemt. Einde van dit examenonderdeel

9

MBA

Deze bijlage bestaat uit 4 PAGINA’S

PRAKTIJKEXAMEN Moderne bedrijfsadministratie JOURNAALPOSTEN woensdag 11 januari 2012 bijlage bij opgave 1 en 2 13.30 - 16.30 uur bijlage 1 bij opgave 1

In het grootboek van Weko bv komen onder ander de volgende rekeningen voor: 100 130 140 180 181 210 300 310 320 400 410 420 430 499 500 505 510 515 520 525 599 600 601 602 610 611 612 630 631 699 700 800 810 850 899 900 901 902 A

Kas Debiteuren Crediteuren Te verrekenen omzetbelasting Te betalen omzetbelasting Te verdelen lonen Voorraad grondstoffen Voorraad hulpstoffen Prijsverschillen Verbruik hulpstoffen Indirecte loonkosten Indirecte verkoopkosten Overige indirecte productiekosten Overboekingsrekening Variabele kosten hulpafdelingen Dekking variabele kosten hulpafdelingen Variabele kosten productieafdeling Dekking variabele kosten productieafdeling Variabele kosten verkoopafdeling Dekking variabele kosten verkoopafdeling Overboekingsrekening Verbruik grondstoffen Directe lonen Toeslag variabele indirecte productiekosten Standaardverbruik grondstoffen Standaard directe lonen Standaard toeslag variabele productiekosten Betaalde directe lonen Verrekende directe lonen Overboekingsrekening Voorraad Onix Standaard variabele fabricagekostprijs verkopen Toeslag variabele verkoopkosten Opbrengst verkopen Overboekingsrekening Vaste kosten hulpafdelingen Vaste kosten productieafdeling Vaste kosten verkoopafdeling Nederlandse Associatie voor praktijkexamens

D2.11

Weko bv gebruikt een financieel pakket met onder andere de volgende subadministraties: • debiteuren • crediteuren • grondstoffenadministratie, aansluitend op rekening 300 (in waarden). De voorraden grondstoffen worden geregistreerd tegen vaste verrekenprijzen.

De gebruikte btw-codes zijn: 1. exclusief (netto) hoog 2. inclusief (bruto) hoog In verband hiermee is de lay-out van de gebruikte invoerschermen als volgt. Invoeren inkoopfacturen Boekingstuk- Rekening- Crediteurnummer nummer nummer

Artikelnummer

Invoeren verkoopfacturen Boekingstuk- Rekening- Debiteurnummer nummer nummer

btw code

Invoeren bankboekingen en kasboekingen Boekingstuk- Rekening- Debiteur-/ Artikelnummer nummer Crediteur- nummer nummer Invoeren overige boekingen Boekingstuk- Rekening- Debiteur-/ Artikelnummer nummer Crediteur- nummer nummer

btw code

Bedrag

btw code

btwbedrag

btwbedrag

Bij

Debet

Als boekingstuknummer geldt steeds het nummer dat achter het desbetreffende bescheid staat vermeld.

B

Bedrag

Af

Credit

btwbedrag

bijlage 2 bij opgave 2

De automatische meeboekrekeningen hoeven niet in de uitwerking te worden opgenomen. Indien de meeboekrekening handmatig dient te worden ingevoerd moet die achter het nummer van de grootboekrekening worden vermeld. Het verschil en de winst worden automatisch berekend. De nacalculatie van de loonbottelopdrachten worden automatisch op de juiste rij geboekt. Grootboekrekeningen Finance Nummer Naam 0546 0589 1000 1100 1329 1345 1405 1409 1412 1413 1421 1499 1510 1520 1530 1800 1810 1820 3000 3001 3002 3003 4000 4001 4002 4003 4004 4100 4101 4102 4103 4104 4200 4800 7001 7005 7141 8502 9800 9801 9900

Petflesopzetter Bertolaso Vorkheftruck589 Kas ABN AMRO Bank Hanegraaf bv Bolsward bv Caroussel bv Bertolaso bv Drink Research bv Librero vof Juffers bv Correctie debiteuren Te ontvangen bedragen Vooruitbetaalde bedragen Te betalen bedragen Te betalen omzetbelasting Te vorderen omzetbelasting Af te dragen omzetbelasting Voorraad ingrediënten Voorraad flessen Voorraad Doppen Voorraad etiketten Huisvestingskosten Indirecte loonkosten Indirecte materiaalkosten Afschrijvingskosten Overige indirecte kosten Verbruik ingrediënten Verbruik flessen Verbruik doppen Verbruik etiketten Verbruik verpakking Verkoopkosten Kosten ontwikkeling Voorraad Honey Voorraad Icy Voorraad Zwolse Wegge Zwolle Opbrengst verkopen Financiële baten Financiële lasten Incidentele baten en lasten

C

Meeboekrekening Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Nee Nee Ja Nee Nee Nee

Handmatig/Automatisch

Automatisch CCHU Handmatig Cost Center Handmatig Cost Center Handmatig Cost Center Handmatig Cost Center Bij loonbotteling: opdracht nummer Bij loonbotteling: opdracht nummer Bij loonbotteling: opdracht nummer Bij loonbotteling: opdracht nummer Bij loonbotteling: opdracht nummer Automatisch CCOB Automatisch 2400 Kosten ontwikkeling

Handmatig Profit Center

Grootboekrekeningen Controlling Nummer Naam 2400 2401 2402 2503 2513 2523 2533 2543 2553 2563 2600 2800 2801

Kosten ontwikkeling Te dekken budgetten ontwikkeling Budget ontwikkeling Dekking Huisvesting Dekking Magazijn Dekking Aanmaken dranken Dekking Etiketteren Dekking Productielijn 1 Dekking Productielijn 2 Dekking Order & Billing Toeslag indirecte kosten Voorcalculatie loonbotteling Berekende voorcalculatie loonbotteling

D

Meeboekrekening Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja Nee

Handmatig/Automatisch Handmatig Internal Order Handmatig Internal Order Automatisch CCHU Automatisch CCMA Automatisch CCAD Automatisch CCET Automatisch CCP1 Automatisch CCP2 Automatisch CCOB Handmatig ordernummer en rij

MBA

PRAKTIJKEXAMEN moderne bedrijfsadministratie Financiële Rapportage & Analyse Zitting: Rapportage & Analyse dinsdag 10 januari 2012 13.45 - 16.45 uur


Beschikbare tijd 3 uur. Indien de uitwerking niet duidelijk leesbaar is, worden daarvoor geen punten toegekend. In totaal kunnen voor dit examenonderdeel 100 punten worden behaald en wel voor: Opgave 1 onderdeel punten onderdeel punten onderdeel punten onderdeel punten Deel 1 Deel 2 Deel 3 Deel 4 1. 3 8.a. 4 11. 3 16. 3 2.a. 3 8.b. 4 12. 2 17.a. 3 2.b. 3 8.c. 4 13.a. 3 17.b 3 3. 2 8.d. 4 13.b. 4 18. 4 4. 3 9. 8 14. 10 5. 2 10.a. 3 15.a. 2 6. 3 10.b. 3 15.b. 3 7.a. 3 10.c. 3 7.b. 5 Totaal 27 Totaal 33 Totaal 27 Totaal 13


1


D2.9

Cameron nv fabriceert, koopt en verkoopt tuinsets. In haar assortiment voert zij een luxe hardhouten tuinset en een goedkope plastic tuinset. De hardhouten luxe tuinset Ambiance wordt geassembleerd op een eigen productielocatie van Cameron nv en vervolgens verkocht. • De normale ongekeurde productie van Ambiance is 12 000 sets per jaar. • De normale uitval bij de eindkeuring is 3% en heeft geen waarde. • De normale goedgekeurde productie en verkoop van Ambiance is 11 640 sets per jaar. • De standaard verkoopprijs is € 900,- per set. • De standaard integrale fabricagekosten per ongekeurde set zijn € 776,-. • De helft van de standaard fabricagekosten is proportioneel variabel met het aantal geproduceerde sets. • De orderacquistie- en verwerkingskosten zijn € 50,- per set. • Van deze orderacquisitie- en verwerkingskosten is € 41,- proportioneel variabel met de afzet. De eenvoudige plastic tuinset Daily wordt geïmporteerd en vervolgens doorverkocht. Voor deze tuinsets gelden de volgende gegevens. • De normale import en verkoop is 24 000 sets per jaar. • De inkoopprijs is € 145,- per set. • In deze inkoopprijs is € 5,- constante inkoopkosten opgenomen. • De standaard verkoopprijs is € 225,- per set. • De orderacquisitie- en verwerkingskosten bedragen standaard € 20,- per set Daily. Deze kosten zijn volledig proportioneel variabel met het aantal verkochte sets. • Elke defecte tuinset Daily wordt geretourneerd, door de fabrikant teruggenomen en kosteloos vervangen. Cameron nv past variabele kostencalculatie (direct costing) toe in haar interne resultatenrekening en balans. De constante kosten worden daarom rechtstreeks en volledig ten laste van het perioderesultaat gebracht. NB: • In deze opgave wordt afgezien van belastingen. • Bovenstaande gegevens ten aanzien van de opbrengsten en kosten gelden voor de jaren 2009, 2010 en 2011.

2

deel 1

Marktonderzoek geeft aan dat voor het jaar 2010 de belangstelling voor de Ambiance producten afneemt en voor de Daily producten toeneemt. Om de afzet van Ambiance- en Daily producten te bevorderen, stelt de directie van Cameron nv eenmalig een vast budget van € 100.000,- voor een extra marketingcampagne ter beschikking. Naast het stimuleren van de afzet door extra marketinginspanningen heeft de directie van Cameron nv een aantal beleidsdoelen geformuleerd voor het jaar 2010: • • • •

het vermijden van verliezen door onderbezetting bij de fabricageafdeling; het verlagen van de voorraad gereed product ten opzichte van 2009; het vergroten van de omzetsnelheid van de gemiddelde voorraad; het terugdringen van voorraadverschillen.

In tabel 1 staat het voorraadverloop van Ambiance en Daily van de jaren 2009 en 2010 vermeld. Tabel 1: Voorraadverloop Cameron nv van de jaren 2009 en 2010. Ambiance Daily Voorraadgegevens 2009 2010 2009 Voorraad 1 januari 75 569 1 000 Geproduceerd/Geïmporteerd 12 300 12 100 24 000 Uitval/Retour importeur 500 600 132 Verkocht en afgeleverd - 11 300 - 10500 - 24 000 Voorraadverschillen 6 89 40 Voorraad 31 december (na inventarisatie) 569 1480 828 1.

2.

2010 -

Is het beleidsdoel vermijden van bezettingsverliezen bij de fabricageafdeling in 2010 gehaald? Motiveer uw antwoord. Heeft het nastreven van het beleidsdoel vermijden van verliezen door onderbezetting in 2010 een positief, negatief of neutraal effect gehad op het realiseren van: a. het beleidsdoel verlagen van de voorraad gereed product Ambiance? Motiveer uw antwoord. b. het beleidsdoel vergroten van de omzetsnelheid van de gemiddelde voorraad van Ambiance? Motiveer uw antwoord. Uit berekeningen van de controller blijkt dat de omzetsnelheid van de voorraad van Ambiance in 2010 ten opzichte van 2009 is gedaald, terwijl de omzetsnelheid van de voorraad van Daily juist is gestegen.

3.

Welke twee factoren kunnen het verschil in ontwikkeling van de omzetsnelheid tussen de twee typen sets verklaren? Motiveer uw antwoord aan de hand van de gegevens uit tabel 1. De extra marketingkosten hebben geen invloed op de waardering van de voorraad op de balans.

4.

Motiveer waarom een dergelijke invloed niet optreedt.

3

828 24100 103 24 600 25 200

Een van de beleidsdoelen voor 2010 betreft het terugdringen van voorraadverschillen. 5.

6.

Is uw oordeel met betrekking tot het bereiken van het beleidsdoel terugdringen van voorraadverschillen positief, gemengd (deels positief en deels negatief) of negatief? Motiveer uw antwoord. Welke zijn de drie belangrijkste factoren die de winstgevendheid van Cameron nv in 2010 negatief hebben beïnvloed ten opzichte van het jaar 2009? Motiveer uw antwoord met de gegevens uit tabel 1. Over het jaar 2010 is bekend geworden dat landelijk het afzetvolume van het marktsegment waarin Cameron nv met Ambiance opereert met 10% is afgenomen ten opzichte van 2009. Het totale afzetvolume van het marktsegment waarin Cameron nv tuinset Daily verkoopt, is in 2010 landelijk met 2% toegenomen ten opzichte van 2009. De directie van Cameron nv vraagt zich af hoe de dekkingsbijdrage zich ontwikkelt: - indien uitsluitend wordt gelet op de landelijke trend; - indien de werkelijke afzet wordt vergeleken met de landelijke trend.

7.

a. Wat is het effect op de dekkingsbijdrage van Cameron nv van de landelijke trend ten opzichte van de afzetvolumes van 2009? Motiveer uw antwoord met een berekening. b. Heeft de marketingcampagne de totale nettowinst positief beïnvloed? Motiveer uw antwoord met een berekening.

4

deel 2

De gegevens in deel 1 zijn ook van toepassing op deel 2. Eind 2010 heeft de assistent-controller een aantal grootboekrekeningen geselecteerd ten behoeve van het samenstellen van een publicatiebalans. De geselecteerde grootboekrekeningen en saldi per 31 december 2010 staan vermeld in tabel 2. Tabel 2: Geselecteerde grootboekrekeningen met saldi per 31 december 2010 (getallen × € 1.000,-) D C 0001 Geplaatst aandelenkapitaal 3.345 0002 Agioreserve 320 0003 Algemene reserve 5.400 0009 Winstsaldo 2010 1.320 0010 6% Hypothecaire lening 1.200 0011 Voorziening pensioenen 22 0010 Goodwill 1.420 0011 Gebouwen en terreinen 4.242 0012 Machines en inventaris 3.830 0013 Transportmiddelen 1.500 0021 Afschrijving gebouwen en terreinen 450 0022 Afschrijving machines en inventaris 740 0023 Afschrijving transportmiddelen 240 0100 Liquide middelen 110 0120 Debiteuren 1.250 0121 Afschrijving debiteuren 78 0130 Vooruitbetaalde kosten 40 0131 Aflossingen hypothecaire lening 50 0195 Crediteuren 455 0196 Te betalen kosten 53 0300 Voorraad hardhout (tegen VVP) 335 0301 Prijsverschil hardhout 45 0320 Overige materialen 125 0700 Gereed product Ambiance (1 480 st) 592 0701 Voorraad geïmporteerde Daily (200 st) 28 Verdere gegevens: • Oninbare vorderingen zijn op de rekening Afschrijving debiteuren geboekt, waardoor deze rekening een debetstand vertoont. De geschatte oninbare vorderingen bedragen ultimo 2010 4% van het bedrag dat op rekening 0120 Debiteuren staat. • De voorraden Ambiance en Daily zijn op de grootboekrekeningen opgenomen tegen de variabele fabricage- respectievelijk inkoopkosten. Voor de externe verslaggeving moeten alsnog constante kosten worden ingecalculeerd in de voorraad. • De voorraad hardhout dient op de balansdatum gewaardeerd te worden tegen de werkelijke inkoopprijs van € 425.000,-. De rekening 0301 Prijsverschil hardhout vertoont daarom voor de balanswaardering een te laag saldo.

5

De assistent-controller is gevraagd in journaalpostvorm correcties voor te stellen, zodat de rekening 0009 Winstsaldo 2010 het juiste bedrag gaat vertonen. Geef de journaalpost voor de correctie van: 8.

a. de rekeningen 0700 Gereed Product Ambiance en 0701 Voorraad geïmporteerde Daily tot waardering tegen integrale fabricage- en inkoopkosten. b. rekening 0301 Prijsverschil hardhout zodat de werkelijke inkoopprijs uit de boekhouding blijkt. c. rekening 0121 Afschrijving debiteuren tot op het met betrekking tot de debiteuren vermoedelijk oninbare bedrag. d. de rekeningen 0013 Transportmiddelen en 0023 Afschrijving Transportmiddelen, aangezien bij de verkoop van een transportmiddel uitsluitend de ontvangst bij verkoop van in totaal € 16.000,- op rekening 0013 is gecrediteerd. De boekwaarde op het moment van verkoop was € 15.000,-. De oorspronkelijke aanschafprijs was € 40.000,-.

9.

Stel, rekening houdend met de noodzakelijke correcties van vraag 8a-8d, de balans per 31 december 2010 samen volgens het hieronder gegeven model. Motiveer uw antwoord door middel van berekeningen. Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa

……………. ……………. ……………. ……………. …………….

Eigen vermogen (excl. winst) Winstsaldo 2010 Lang vreemd vermogen Kort vreemd vermogen

…………… …………… …………… ……………

De assistent-controller is op basis van de bovenstaande gegevens van oordeel dat de statische liquiditeit van Cameron nv er voor 2011 gunstig voorstaat. Hij motiveert dat met de volgende argumenten. a. Cameron nv heeft een omvangrijke algemene reserve van € 5.400.000,-. b. Cameron nv heeft omvangrijke voorraden Ambiance en Daily. c. Cameron nv reserveert een deel van de winst. De rest wordt uitgekeerd in de vorm van dividend. 10.

a. Is argument a. juist, onjuist, of gedeeltelijk juist? Motiveer antwoord. b. Is argument b. juist, onjuist, of gedeeltelijk juist? Motiveer antwoord. c. Is argument c. juist, onjuist, of gedeeltelijk juist? Motiveer antwoord.

6

deel 3

De eerder verstrekte gegevens boven deel 1 zijn ook in deel 3 van toepassing, met uitzondering van de eenmalige extra marketingcampagne. Vanwege de tegenvallende verkopen van Ambiance streeft Cameron nv voor 2011 een betere kostenbeheersing na. Zij heeft besloten niet langer variabele kostencalculatie (direct costing) toe te passen maar de integrale fabricagekostprijs van de verkopen in het grootboek vast te leggen en tevens in de boekhouding kostenbudgettering toe te passen. Van de standaard orderacquisitie- en verwerkingskosten van Ambiance van € 50,- per set is € 36,- orderverwerkingskosten (4% van de standaard verkoopprijs). Van deze orderverwerkingskosten is € 9,- constant en € 27,proportioneel variabel met het aantal sets. De normale gemiddelde ordergrootte van Ambiance is 10 sets (€ 9000,-). Aan de administratie van Cameron nv worden voor het eerste kwartaal van 2011 de volgende gegevens ontleend. Tabel 3: Enkele grootboekrekeningen van Cameron nv en saldi einde 1e kwartaal 2011 0200 Seizoencorrecties € 5.238,0500 Orderverwerkingskosten € 98.000,0510 Budget orderverwerkingskosten € 98.928,0511 Te dekken budget orderverwerkingskosten € 93.690,0512 Dekking orderverwerkingskosten € 90.000,0603 Uitvalkosten € 64.000,0613 Standaard uitval € 68.496,0612 Standaard fabricagekosten Ambiance € 2.214.704,0800 Kosten verkopen Ambiance € 2.252.500,0810 Te verrekenen orderverwerkingskosten € 90.000,0811 Verrekende orderverwerkingskosten € 95.400,0840 Opbrengst verkopen Ambiance € 2.385.000,0901 Voorraadverschillen Ambiance € 19.200,De seizoenindexcijfers met betrekking tot de verkopen van Ambiance voor de kwartalen van 2011 zijn achtereenvolgens 80, 120, 120 en 80. Het aantal orders in het eerste kwartaal van 2011 is 250.

11.

12.

Welke invloed heeft het besluit om intracomptabel integrale kostencalculatie toe te passen in plaats van variabele kostencalculatie op het bedrag van het uitvalresultaat dat uit de boekhouding blijkt? Motiveer uw antwoord. Welke invloed heeft het besluit om intracomptabel kostenbudgettering toe te passen gehad op het rekeningschema in tabel 3, met andere woorden: welke grootboekrekeningen zijn aan het schema toegevoegd of uit het schema verwijderd? De seizoencorrectie voor de orderverwerkingskosten van het eerste kwartaal van 2011 is foutief in de boekhouding verwerkt.

13.

a. Welke fout is er gemaakt? Motiveer uw antwoord met een berekening. b. Welke journaalpost is noodzakelijk om de fout te herstellen?

7

Op basis van de hierboven vermelde grootboekrekeningen kan een verloopoverzicht voor de voorraad Ambiance (in stuks) voor het eerste kwartaal van 2011 worden samengesteld volgens het onderstaande model: Beginvoorraad 1 januari 2011 Fabricage (ongekeurd) Uitval Verkopen Voorraadverschillen Eindvoorraad 31 maart 2011

1 480 stuks + …… – …… – …… +/– …… ……

14.

Vul dit verloopoverzicht in. Licht uw antwoorden toe door middel van berekeningen.

15.

a. Welke grootboekrekeningen geven het ordergrootteresultaat weer? b. Controleer dit ordergrootteresultaat door middel van een extracomptabele berekening.

deel 4

Cameron nv heeft een slecht jaar achter de rug. Eind 2011 heeft Cameron nv het volgende kasstroomoverzicht over het verstreken kalenderjaar samengesteld (alle getallen x € 1000,-). Bedrijfsresultaat 2011 Afschrijvingen Mutatie voorraden Mutatie overige vlottende activa (excl. liq. middelen) Mutatie vlottende passiva Operationele kasstroom Investeringen in vaste activa Buitengebruikstelling vaste activa Investeringskasstroom Aflossing hypothecaire lening Betaalde interest 8% Lening o/g Financieringskasstroom Mutatie liquide middelen

– – –

540 670 1.000 555

855

–

– –

800 300 50 20 1.200

–

570

–

500

1.130 60

De directie overweegt de liquide middelen positief te beïnvloeden door de afschrijvingen te verhogen. 16.

Heeft het verhogen van de afschrijvingen een positief, negatief, of neutraal effect op de post Mutatie liquide middelen in het kasstroomoverzicht? Motiveer uw antwoord.

8

Uit het kasstroomoverzicht blijkt dat Cameron nv een gedeelte van het liquiditeitstekort heeft gecompenseerd door het afsluiten van een onderhandse lening. 17.

Motiveer wat het effect is van: a. de interestkosten van de onderhandse lening op de rentabiliteit van het totaal vermogen. b. het aangaan van de 8% lening o/g van € 1.200.000,- op de rentabiliteit van het totaal vermogen.

18.

Beredeneer aan de hand van het kasstroomoverzicht of de quick ratio in 2011 is toe- of afgenomen ten opzichte van de stand van 1 januari 2011.


9

PRAKTIJKEXAMEN uur. Opgave 1 Opgave 2 Opgave 3 Opgave 4

Recommend Documents