Praktijkdag BewonersBedrijven Sociaal ondernemen in dienst van de wijk
5 november 2013
Praktijkdag BewonersBedrijven 5 november 2013
Inhoud
Programma
Workshop Workshop Workshop Workshop Workshop Workshop
1: 2: 3: 4: 5: 6:
Verdienmodellen Veranderende relaties Anders kijken naar de wijk Maatschappelijke baten De Relatie tussen burger en overheid Het beheer van vastgoed
Praktijkdag BewonersBedrijven 5 november 2013
Praktijkdag BewonersBedrijven: Sociaal ondernemen in dienst van de wijk Op 5 november bent u vanaf 10.00 uur van harte welkom in het Bruishuis in Arnhem, waar een bijzonder BewonersBedrijf gevestigd is. Het centrale thema van de bijeenkomst is ‘ondernemerschap in een tijd van verandering.’ Programma 10.00 Inloop en ontvangst met koffie en thee 10.30
Plenaire opening: Henk Cornelissen (directeur LSA) licht het experiment BewonersBedrijven nader toe; Sjef Hamer (voorzitter BewonersBedrijf Malburgen) heet u welkom in en vertelt u over het Bruishuis en de plannen van de bewonersgroep met dit pand; Wenda Doff (afdeling Onderzoeksinstituut Technische Bestuurskunde van de faculteit bouwkunde TU Delft) vertelt over de voorlopige conclusies van het onderzoek wat OTB uitvoert naar de ontwikkeling van BewonersBedrijven; Milja Kruijt (projectmedewerker BewonersBedrijven LSA) geeft een toelichting op deze praktijkdag.
11.15
Verplaatsen naar workshopzalen
11.30
Start eerste ronde workshops
13.00
Lunch
14.30
Start tweede ronde workshops
16.15
Korte plenaire afsluiting en gelegenheid tot netwerken onder het genot van een hapje en drankje
Het experiment BewonersBedrijven is mogelijk gemaakt door:
Praktijkdag BewonersBedrijven 5 november 2013
Workshop 1: Verdienmodellen: het in de markt zetten van een BewonersBedrijf In deze workshop verkennen we de mogelijkheden om een BewonersBedrijf te financieren. Een goed verdienmodel opstellen begint bij de vraag wie de afnemers van een dienst of product zijn. Waar hebben zij behoefte aan en welke prijs zijn zij bereid om daarvoor te betalen? Maar ook: welke prijs is concurrerend en waarom moet je, al werk je met vrijwilligers, niet ‘te laag insteken’? Frisdenker: Jos Verveen (The BS Network) Jos Verveen is eigenaar van The BS Network. Hij richt zich met dit bedrijf op het in de markt zetten van organisaties, diensten en maatschappelijke thema's. Daarnaast is hij medeoprichter van stadslog.nl en oprichter van de alternatieve buitenschoolse opvang Eisvrij. Verder is Jos auteur van het boek Bullshit Management, een boek dat oproept om te stoppen met management en het heft in eigen hand te nemen. Kantelaar Astrid Verblakt (Het BOSS Park, Sittard) Astrid Verblakt is een actieve wijkbewoonster en ‘kartrekker’ in de Sittardse wijk Vrangendael waar een braakliggend grasveld veranderde in een centrum voor sport en beweging met landelijke allure. Volgend jaar zal alles rond het park, van exploitatie tot onderhoud, beheer en toezicht, door de buurt zelf worden gedaan. Astrid is naast haar werk voor het Wijkplatform Vrangendael ook werkzaam als adviseur/projectleider sociale domein bij de Gemeente Voerendaal.
Workshop 2: Veranderende relaties: samenwerken binnen en buiten het BewonersBedrijf Als de stap naar het oprichten van een BewonersBedrijf wordt gemaakt, veranderen daarmee de rollen van de betrokkenen. De gemeente verandert bijvoorbeeld van subsidiegever in opdrachtgever. Het bestuur wordt daarmee opdrachtnemer. Dat bestuur moet op zijn beurt intern samenwerken met de zakelijk leider. En heeft waarschijnlijk ondersteuning en kennis nodig waarvoor actief een ander netwerk opgebouwd moet worden, binnen én buiten de wijk. Hoe ga je om met deze veranderende relaties? Frisdenkers: Paul Guds (Bureau Paul Guds) en Ilhan Tuna (ILOCOM BV) Paul Guds en Ilhan Tuna houden zich bezig met het adviseren en verbinden van overheden, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties op het gebied van buurtondernemingen en hebben nauw contact met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Kantelaars: Arie Visser en Chris Troost (Heechterp Schieringen, Leeuwarden) Arie Visser en Chris Troost werken voor het BewonersBedrijf Heechterp Schieringen; het eerste BewonersBedrijf dat actief is. Het heeft zich ten doel gesteld om de wijk om te vormen naar een moderne volkswijk, waarin de leefbaarheid permanent verbeterd wordt. Het richt zich op schoonmaak van de wijk, catering, inzameling en recycling van grof afval, groenonderhoud en wijktuinen, buurtpreventie en een wijkuitzendbureau.
Praktijkdag BewonersBedrijven 5 november 2013
Workshop 3: Anders kijken naar de wijk: de markt van het BewonersBedrijf Wat is de markt van een BewonersBedrijf? Het antwoord lijkt simpel: de buurt of de wijk. Maar elke bewoner ervaart de grenzen hiervan anders. En misschien bied je diensten of producten aan die bewoners uit andere wijken aantrekken. Dat betekent dat ook een aanbieder uit een andere wijk kan concurreren met het BewonersBedrijf. Welke consequenties heeft de aanwezigheid van andere aanbieders voor jouw initiatief? Frisdenker: Tom van Doveren Tom van Doveren is Initiator en projectleider van verschillende vernieuwende projecten, zoals PALAB: Wetenschap & Techniek voor kinderen uit Prins Alexander in Rotterdam. Daarnaast is hij als zelfstandige onderzoeker, ontwikkelaar en procesanalist. Hij richt zich daarbij niet op het opleveren van een rapport, maar op een onderbouwde bijdrage aan de verbetering of verwezenlijking van een (nieuw) product of dienst. Kantelaar: Frank Eekelder (Berflo Es, Hengelo) Frank Eekelder is zakelijk leider van het BewonersBedrijf Berflo Es. De wijk Berflo Es in Hengelo heeft een flinke bouwkundige vernieuwing ondergaan. Nu is het tijd om het sociale en het fysieke met elkaar te verbinden. Het BewonersBedrijf Berflo Es ontwikkelt buurtbeheer waarop bewoners een beroep kunnen doen voor allerlei klussen in en om het huis of bedrijf, een boodschappendienst en koerierswerkzaamheden. De Berflobalie is een rijdende bus die is ingericht als ontmoetingsruimte met allerlei voorzieningen.
Workshop 4: Hoe maken we de maatschappelijk baten van een BewonersBedrijf meetbaar? Als BewonersBedrijf is het belangrijk om aan buitenstaanders getalsmatig te kunnen laten zien op welk vlak men succesvol is. In deze workshop wordt duidelijk wat de BewonersBedrijven zelf kunnen doen om hun succes aantoonbaar te maken en welke informatie je daarvoor minimaal moet administreren. Ook zien we hoe deze gegevens bijdragen aan de kennisontwikkeling over het fenomeen BewonersBedrijven in het algemeen. Frisdenker: Floris Lazrak (RIGO) Floris Lazrak werkt als onderzoeker en adviseur bij RIGO Research en Advies. RIGO verricht markten beleidsonderzoek en ondersteunt bij het ontwikkelen van beleid en strategie op het gebied van de woon- en leefomgeving. Floris is gespecialiseerd in Maatschappelijke Kosten en Batenanalyses in brede zin. Hij legt momenteel de laatste hand aan zijn promotieonderzoek aan de Vrije Universiteit. Dankzij zijn onderzoek is hij in het bijzonder geïnteresseerd in de economische waardering van vastgoed en de invloed die omgevingskenmerken hebben voor de waarde van dat vastgoed. Kantelaars: Jan Wassink en Fieneke Pieters (’t Geerdink, Hengelo) Jan Wassink en Fieneke zijn betrokken bij BewonersBedrijf 't Geerdink in de wijk Hengelose Es. Dit BewonersBedrijf maakt zich sterk voor een gezonde en vitale wijk met veel duurzaam groen. Naast een ponystal voert de stichting diverse werkervarings- en buurtprojecten uit voor de wijk. Op deze manier worden welzijn en werk met elkaar verbonden.
Praktijkdag BewonersBedrijven 5 november 2013
Workshop 5: De relatie tussen burgers en overheid: een dialoog over sociaal ondernemerschap Jeroen den Uyl (Twynstra Gudde) stelt dat BewonersBedrijven verslaafd zijn (geraakt) aan overheid (in de vorm van subsidies). De gemeente concentreert zich steeds meer op haar kerntaken, terwijl actieve bewoners zich verenigen om zelf aanbieder te worden van een voorheen gemeentelijk product of dienst. Dit vraagt om een andere manier van omgang tussen bewoners en overheid. Hoe maakt een BewonersBedrijf zich vrij van de afhankelijke relatie met de overheid en/of instituties? Frisdenker: Jeroen den Uyl (Twynstra Gudde) Jeroen den Uyl is managing partner bij Twynstra Gudde en werkt voor gemeenten en andere organisaties aan samenwerkingsvaardigheden en het bouwen van concrete netwerken en allianties. Door bruggen te slaan kunnen zij beter en waarschijnlijk ook goedkoper samenwerken aan de oplossing van maatschappelijke vraagstukken. Jeroen is tevens oprichter van APPPLe, een kennisnetwerk voor professionals die werken op het snijvlak van publieke en private vraagstukken. Kantelaar: Walter Klein Nienhuis (Bruishuis, Arnhem) Walter Klein Nienhuis werkt voor BewonersBedrijf het Bruishuis in de Arnhemse wijk Malburgen. Dit voormalige bejaardenhuis is tevens de locatie van deze bijeenkomst. Het Bruishuis is een enorm pand dat nu nog van woningcorporatie Volkshuisvesting is. Een bewonersgroep neemt het pand met ruim 130 eenheden over en gaat het zelf verhuren. In het komende jaar zullen bewoners stap voor stap de exploitatie van het Bruishuis voor hun rekening nemen. Dit betekent de verhuur van ruim 130 eenheden, wat een gezonde basis oplevert voor het runnen van een BewonersBedrijf. De huurders kunnen korting krijgen op de huur door een paar uur per maand aan maatschappelijke projecten in de wijk te werken.
Praktijkdag BewonersBedrijven 5 november 2013
Workshop 6: Een eigen plek: BewonersBedrijven en het beheer van vastgoed Veel BewonersBedrijven willen een eigen locatie in de wijk: een plek waar vrijwilligers actief kunnen zijn en waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten. Zo'n gebouw kan dan een spil in de wijk worden waar alles en iedereen samenkomt. Maar er is veel om over na te denken voordat je een eigen pand in beheer kan nemen. Bestemmingsplannen, overdracht van economische waarde, kostendekkende maar realistische huurprijzen… Wat komt er allemaal kijken bij het in (economisch) eigendom hebben van een gebouw? Frisdenker: Erik Arkesteijn (Koninklijke Nederlandsche Heidemaatschappij) Erik Arkesteijn is senior projectadviseur bij KNHM. KNHM begeleidt bewoners die zelf hun idee willen realiseren ter verbetering van hun buurt, wijk, dorp of stad. Dit doet KNHM met inzet van kennis, procesbegeleiding en uitgebreid netwerk. KNHM is een organisatie van circa 170 professionals en bestuurders die zich op een vrijwillige basis inzetten. Via KNHM Participaties BV investeert KNHM in maatschappelijke ondernemingen. Kantelaars: Bruin Bruinsma (Op Eigen Houtje, Emmen) Bruin Bruinsma en Liesbeth Westen werken beiden aan het BewonersBedrijf Op Eigen Houtje in Emmen. Op eigen houtje stimuleert ondernemerschap in de wijk Emmerhout door het aanbieden van goedkope werkruimtes aan startende ondernemers. Andere aandachtsgebieden zijn duurzame energie, gezonde voeding (door middel van het creëren van een eetbare tuin) en het aanbieden van activiteiten aan wijkbewoners om de samenhang in de buurt te verbeteren.
Praktijkdag BewonersBedrijven 5 november 2013