Praktijk voor Fysiotherapie Altijd in beweging
In samenwerking met…. • Viola Gijzen, diëtist • Mieke Verschuren/Marijke Sligchers, fysiotherapeuten
©MS/VG 2013
Inhoud • • • • • •
Inleiding Wat is COPD? COPD en dan? COPD en voeding COPD en bewegen Onze zorg………..
©MS/VG 2013
Inleiding > 320.000
• • • •
Hoeveel mensen met COPD? > 55 jaar en ouder Aandeel mannen Belangrijkste oorzaak van COPD • Stadia van COPD Regelmatige lichaamsbeweging en goede voeding dragen bij aan uw gezondheid
©MS/VG 2013
Wat is COPD? • Chronic Obstructive Pulmonary Disease • Constant ademhalen door vernauwde luchtwegen • Verzamelnaam longziekten: bronchitis en longemfyseem • COPD = Astma • Longen en luchtwegen blijvend ontstoken: beschadiging niet meer te herstellen ©MS/VG 2013
Wat is COPD?
©MS/VG 2013
Wat is COPD?
©MS/VG 2013
Wat is COPD? • Chronic Obstructive Pulmonary Disease • Constant ademhalen door vernauwde luchtwegen • Verzamelnaam longziekten: bronchitis en longemfyseem • COPD = Astma • Longen en luchtwegen blijvend ontstoken: beschadiging niet meer te herstellen ©MS/VG 2013
Klachten? Astma
COPD
Hoesten en piepen
Hoesten
‘Vol’ zitten
(Veel) taai slijm opgeven
Soms, eerder hijgen bij inspanning (inspanningsastma) Benauwdheid
Kortademig
Moe
Minder conditie
Astma-aanval (exacerbatie): bijna niet meer kunnen ademhalen
Longaanval (exacerbatie): veel hoesten, taai slijm en benauwdheid
Benauwdheid
©MS/VG 2013
Heb ik COPD? • • • •
Roken? Symptomen? Vragenlijst? (CCQ) Longfunctie? (Meting uitgeblazen luchtstroom = Spirometrie ) • Stadium?
©MS/VG 2013
COPD en dan? • • • • • • •
Roken Lekker eten Blijven bewegen Goed dat je elkaar hebt Depressie bij COPD Medicatie bij COPD COPD en sterven ©MS/VG 2013
©MS/VG 2013
Een gezonde voeding Melkproducten Kaas Vlees(waren), kip, vis of ei Margarine Brood Aardappelen Groenten Fruit Vocht
500 ml 1 plak 100-120 gram 20-35 gram 3-6 sneetjes 2-4 kleine 150-200 gram 2 stuks 1,5-1,7 liter
©MS/VG 2013
Gewicht en vetvrije massa (VVM) Te laag: • BMI minder dan 21 • VVM mannen minder dan 16 • VVM vrouwen minder dan 15 • Ongewenst gewichtsverlies meer dan 5% in 1 maan of meer dan 10% in 6 maanden Te hoog: • BMI hoger dan 27 ©MS/VG 2013
Overgewicht Oorzaken:
Gevolgen:
Erfelijkheid
Overbelasting bewegingsapparaat
Minder bewegen
Meer kortademigheid
Prednison
Meer kans op DM-ll
Stoppen met roken Voedingsgewoontes binnen gezin
©MS/VG 2013
Ondergewicht Oorzaken:
Gevolgen:
Verminderde voedselinname
Dalend lichaamsgewicht
Grotere behoefte ivm o.a. ontstekingen
Minder spiermassa
Minder eetlust door kortademigheid en vermoeidheid
Verzwakking ademhalingsspieren Daling weerstand Kans op complicaties
Kwaliteit van leven
©MS/VG 2013
Verlaging vetvrije massa • Verlies spiermassa • Minder kracht en uithoudingsvermogen van ademhalingsspieren en skeletspieren
©MS/VG 2013
Voeding in de praktijk Ondergewicht:
Overgewicht:
Gewichtstoename door hogere inname voeding (600 kcal)
Gewichtsverlies van 5% tot 10%
Volwaardige voeding
Voldoende eiwitten
Extra energie, eiwit, kalk, vit D en Vit Aandacht voor kalk, vit D en vit C C Evt bijvoeding
©MS/VG 2013
Grotere behoefte bij COPD Aan energie: • Ademen kost meer energie • Luchtweginfecties kosten energie • In rust een hoger verbruik • Hoger verbruik bij inspanning
©MS/VG 2013
Aan eiwitten en voedingsstoffen • Eiwitten: bij COPD is er sprake van verhoogde afbraak, voor opbouw zijn extra eiwitten nodig. Vlees(waren), vis, kip, melkproducten en kaas bevatten eiwitten. • Vit D en kalk: prednisongebruik geeft een verhoogde kans op botontkalking • Vit C ruimt schadelijke stoffen, die vrijkomen bij ontstekingen of roken, in lichaam op
©MS/VG 2013
Wat te eten en drinken bij ondergewicht? • Extra calorieën: door b.v. meer brood te eten, margarine te smeren, 3 keer per dag een melkproduct te nemen en ruim (evt dubbel) hartig broodbeleg te gebruiken • Vit D en kalk: 3 melkproducten per dag, margarine gebruiken, vis en 15 minuten zonlicht per dag • Vit C: 2 porties fruit en ruim groenten
©MS/VG 2013
Bijvoeding uit pakje??? Voor sommigen is extra eten te moeilijk en kan bijvoeding een oplossing bieden. Bedenk echter dat bijvoeding alleen werkt als de maaltijden niet verminderd worden. Bij COPD wordt bijvoeding door zorgverzekeraar vergoed na aanvraag van machtiging
Andere klachten bij COPD • Slijmvorming in keel: zure melkproducten worden beter verdragen of thee, water of vruchtensap drinken na gebruik melkproduct • Obstipatie: door minder beweging en gewichtstoename. Vezels, vocht en beweging helpen klachten te verminderen • Botontkalking door prednison gebruik: Voldoende kalk, vit D en beweging remmen botontkalking
COPD en bewegen • Spieren trainen • Verbeteren conditie -> vermoeidheidsklachten sneller herstel na verkoudheid/griep • Bedenk wat u leuk vindt. • Wees niet bang voor bewegen.
©MS/VG 2013
Onze zorg…… • Coachprogramma: Gold I • Beweegprogramma: Gold I/II • Na revalidatie: Gold III/IV
©MS/VG 2013
Coachprogramma • • • •
6 weken, 1/14 dagen Verbeteren fysieke activiteit Aangepaste sportactiviteit Reguliere sportbeoefening
©MS/VG 2013
Beweegprogramma • • • •
15 weken Week 1: intake en onderzoek Ft Week 2: intake diëtiste Week 3: bespreken plan + start beweegprogramma • Week 4: diëtiste voedingsplan • Week 8: evaluatie voedingsplan + beweegprogramma ©MS/VG 2013
Vervolg beweegprogramma • Week 12: eindevaluatie voedingsplan • Week 15: eindevaluatie beweegprogramma • Beweeg- en sportadvies
©MS/VG 2013
Vervolg beweegprogramma
©MS/VG 2013
Kosten? Afhankelijk van • Stadium COPD • Plan • Ziektekostenverzekering
Zorg op maat! ©MS/VG 2013
Vragen?????????????
