Vergadering: Agendanummer: Status: Portefeuillehouder: Behandelend ambtenaar E-mail:
14 december 2010 12 Opiniërend P.E. Broeksma A. Das, 0595-447795
[email protected] (t.a.v. A. Das)
Aan de gemeenteraad, Onderwerp: Begeleiding invoering diftar Voorgestelde besluit: 1. het college opdracht te geven een adviesbureau in te huren om de invoering van diftar te begeleiden 2. hiervoor een budget beschikbaar te stellen van € 25.000,-3. de kosten hiervoor te dekken door onttrekking aan de egalisatiereserve vuilverwerking Inleiding: wat is diftar `Diftar` staat voor gedifferentieerde tarieven. Bij diftar wordt per huishouden geregistreerd hoeveel afval aangeboden wordt. Hoe meer afval een burger aanbiedt hoe hoger de afvalstoffenheffing zal zijn. Omgekeerd levert betere afvalscheiding en het aanbieden van minder afval een lagere afvalstoffenheffing op.1 Een burger heeft dus rechtstreeks invloed op de hoogte van zijn afvalstoffenheffing. Door het afval beter te scheiden kan de hoeveelheid grijs afval die wordt aangeboden worden verminderd. De kosten gaan daarmee omlaag. Diftar kan met andere woorden worden gezien als een middel om het afvalaanbod en de kosten die daarmee gepaard gaan beheersbaar te houden. Daarnaast wordt met invoering van diftar een directe relatie gelegd tussen de hoogte van de afvalstoffenheffing en het afvalgedrag van een individueel huishouden. Tot slot is invoering van diftar voor veel gemeenten een goed moment het totaal van de afvalinzameling integraal te optimaliseren, zodat een optimum wordt bereikt in de drie zijden van de afvaldriehoek, kosten, serviceniveau en milieurendement. Met de invoering van diftar worden onder andere de volgende doelen nagestreefd: het verbeteren van afval• Stimuleren van de gescheiden inzameling; • Terugdringen van de hoeveelheid afval/stimuleren scheiding en afvalpreventie preventie zoals het veranderen van het oftewel een verbetering van het aankoopgedrag van de burger; milieurendement
1
www.encyclo.nl
1
•
Belonen van goed scheidingsgedrag/ bestraffen van slecht scheidingsgedrag (‘de vervuiler betaalt’);
• • •
Vergroening van het belastingstelsel; Kostenbeheersing; Optimalisatie van de afvalinzameling.
het
bereiken
van
rechtvaardiger van de kosten
Als ongewenste neveneffecten van de invoering van diftar worden vaak genoemd: • Zwerfafval • Afvaltoerisme Veel gemeenten zijn bang dat met de invoering van diftar de hoeveelheid zwerfafval toeneemt. Uit verschillende onderzoeken komen verschillende resultaten naar voren. Onderzoek uitgevoerd door Tauw in opdracht van Nederland Schoon, wijst uit dat de hoeveelheid zwerfafval in diftargemeenten aanzienlijk lager is dan in gemeenten zonder diftar. Uit een enquête die SenterNovem heeft gehouden onder diftargemeenten blijkt dat 17 van de 20 gemeenten vinden dat de hoeveelheid zwerfafval niet is toegenomen na invoering diftar.1 In datzelfde onderzoek zegt één gemeente waar zowel een zwerfvuil meting voor als na invoering diftar heeft plaatsgevonden dat de hoeveelheid zwerfvuil is toegenomen. In Zutphen, waar diftar in 2004 is ingevoerd, is uit evaluatie gebleken dat door vermindering van het zwerfvuil de (afvoer)kosten hiervan met meer dan 20 procent zijn gedaald. Uit ervaringen van gemeenten waar diftar is ingevoerd, blijkt dat ongewenst gedrag voorkomt, maar beheersbaar blijft. Als gevolg van diftar neemt het ontwijkgedrag toe van circa 1 procent naar 2 procent van het aangeboden restafval. Het betreft met name huishoudens die afval meenemen naar familie of vrienden in een niet-diftargemeente of huishoudens die afval meenemen naar het werk. Als gevolg van diftar neemt het dumpen van afval in de openbare ruimte in de meeste gemeenten echter niet aantoonbaar toe. De mate waarin ongewenst gedrag voorkomt hangt sterk samen met de wijze waarop communicatie omtrent diftar wordt vormgegeven en de wijze waarop handhaving wordt ingericht. Er zijn drie vormen van diftar mogelijk: • Frequentie: er wordt alleen bijgehouden hoe vaak een container geleegd wordt. De meest rechtvaardige manier is als iedereen containers van een gelijk volume heeft. Het tarief bestaat uit een vast recht en een variabel bedrag, dat afhankelijk is van hoe vaak de containers geleegd zijn. • Volume/frequentie: bijgehouden wordt hoe vaak de container geleegd wordt. Er zijn verschillende groottes containers in omloop. De grootte van de container bepaalt de hoogte van het variabele bedrag. Het tarief bestaat uit een vast recht en een variabel bedrag, dat afhankelijk is van hoe vaak de containers geleegd zijn, en de grootte van de containers. 1
Enquête t.b.v. handboek invoering diftar, 2007
2
een
verdeling
•
Gewicht/frequentie: per lediging wordt bijgehouden hoe zwaar de container is. Het tarief bestaat uit een vast recht en een variabel bedrag, gebaseerd op het aantal kilo’s afval dat wordt aangeboden.
Het principe van “ wie minder vervuilt betaalt minder” met als achterliggende reden een impuls te geven tot betere afvalscheiding en vermindering van de hoeveelheid afval, komt het best tot zijn recht in diftar per gewicht, en het minst in diftar met alleen frequentiemeting. In Winsum wordt afval ingezameld met een vuilnisauto met zijbelading. Het is inmiddels mogelijk met een zijbelader het gewicht van het afval goed te bepalen en te registreren. In de gemeenten Haren en Borger-Odoorn rijdt inmiddels een vuilniswagen met wegende zijbelader. Geschiedenis Naar aanleiding van een discussie in uw raad op basis van een voorstel van 7 augustus 2002 is opdracht gegeven een beslisdocument Diftar op te stellen. Dit document is in mei 2005 aan uw raad voorgelegd. Op 5 juli 2005 is besloten de mogelijkheid om diftar in te voeren te onderzoeken, maar verdere besluitvorming uit te stellen tot februari 2006. Op 14 februari 2006 is een voorstel om over te gaan tot een proef met diftar op basis van volume/frequentie verworpen. Uit een discussie in uw raad bleek op dat moment dat er wel draagvlak was voor diftar op basis van gewicht/frequentie. Naderhand stelde het toenmalige college het Plan van Aanpak “ Proef gewogen en geregistreerde afvalinzameling in de gemeente Winsum” vast. Op 21 november 2006 besloot uw raad over te gaan tot het aanschaffen van nieuwe minicontainers en het invoeren van containermanagement op basis van het Plan van Aanpak. De kosten van deze nieuwe containers waren € 249.000,-De oude containers waren op dat moment afgeschreven. In het collegeprogramma 2010-2014 staat als een van de speerpunten benoemd: Een gedifferentieerd tarief voor afval op basis van gewicht (Diftar). Voorwaarde daarbij is een goed flankerend beleid, waarbij scheiding aan de bron wordt nagestreefd. De burgers mogen er financieel niet op achteruit gaan. De keuze zal gebaseerd zijn op een kosten/batenanalyse, waarbij de belasting voor het milieu één van de weegfactoren zal zijn. Voorafgaand aan de invoering van diftar moet een plan van aanpak met bijbehorende begroting worden opgesteld. Er moet een overzicht komen van organisatorische, administratieve en technische aspecten die een rol spelen bij de invoering van diftar. Voor de daadwerkelijke invoering is het nodig om in 2011 een proefperiode te realiseren, onder andere om ervaring op te doen met het nieuwe systeem van factureren. Bovendien moet een communicatieplan voor zowel de proefperiode als voor de uiteindelijke invoering worden opgesteld.
3
Begeleiding invoering diftar De uitvoering van een proef met diftar en de invoering van diftar vragen grote inzet van de organisatie. Er zal een projectgroep ingericht worden, er zullen administratieve aanpassingen nodig zijn, er moet actief gecommuniceerd worden. Bovendien heeft diftar gevolgen voor de inzameling, en zal ook afstemming met de Milieudienst Groningen plaats moeten vinden. Het is dus een veelomvattend proces dat goed begeleid moet worden. Het adviesbureau JMA heeft eerder in de gemeente Winsum een haalbaarheidsonderzoek naar diftar uitgevoerd. Ook het Plan van Aanpak “ Proef gewogen en geregistreerde afvalinzameling in de gemeente Winsum” uit 2006 is door JMA geschreven. Op basis van een opdrachtomschrijving heeft JMA een offerte opgesteld voor de begeleiding van de invoering van diftar in de gemeente Winsum. Zowel de opdrachtomschrijving als de offerte zijn als bijlage bijgevoegd. Voorstel Wij stellen u voor om het college opdracht te geven adviesbureau JMA in te huren om de proef met diftar en de daaropvolgende invoering van diftar te begeleiden. De kosten van € 25.000,-- kunnen worden gedekt door een onttrekking aan de egalisatiereserve afval. In het voorjaar van 2011 zal JMA een plan van aanpak hebben geschreven voor de uitvoering van de proef en de invoering van diftar, waarin ook een voorstel zal worden gedaan voor administratieve en financiële aanpassingen. Dit plan van aanpak zal aan uw raad worden voorgelegd. Alsdan leggen wij u voor al dan niet over te gaan tot uitvoering van de proef met diftar. Als de proef met diftar wordt uitgevoerd worden de resultaten daarvan in het najaar van 2011 verwacht. Deze resultaten zullen aan uw raad worden voorgelegd. Op basis van deze resultaten kunt u beslissen om al dan niet over te gaan tot de invoering van diftar in januari 2012. Bijlagen: Opdrachtomschrijving en offerte JMA
Burgemeester en wethouders van Winsum, P. van der Zaag, waarnemend burgemeester drs. R.J. Bolt, secretaris
4
Agendanummer: Vergadering: De raad van de gemeente Winsum; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders;
besluit:
1. 2. 3.
het college opdracht te geven een adviesbureau in te huren om de invoering van diftar te begeleiden hiervoor een budget beschikbaar te stellen van € 25.000,-de kosten hiervoor te dekken door onttrekking aan de egalisatiereserve afval
Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Winsum in zijn openbare vergadering van De raad voornoemd,
voorzitter,
griffier,
5
