POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
Pagina 2
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
Inhoudsopgave
Voorwoord
5
1. Ruimtelijke Economie
7
1.1. Ruimtelijke planning
7
1.2. Ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen
8
1.3. Revitalisering en herstructurering van verouderde of vervuilde bedrijventerreinen 10 1.4. Herinschakeling onbenutte bedrijventerreinen
10
1.5. Kwaliteitsvolle en duurzame bedrijventerreinen
11
1.6. Bedrijfsinfrastructuren
12
2. Speerpuntsectoren
14
2.1. Logistiek
16
2.2. Zorgeconomie
22
2.3. Cleantech
33
3. Beleidsontwikkeling
39
3.1. Streekpact
39
3.2. Dataverwerking en –verspreiding
40
3.3. Beleidsoverleg en –advisering
41
3.4. Internationale samenwerking
42
Pagina 3
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
4. Arbeidsmarktbeleid
46
4.1. Reguliere economie
47
4.2. Sociale economie
52
4.3. Evenredige arbeidsdeelname en diversiteit
54
5. Communicatie
59
Pagina 4
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
Voorwoord Om de link tussen het SALK-rapport en de acties in dit Jaarprogramma duidelijk weer te geven, hebben we ervoor geopteerd om per actiedomein een schema toe te voegen waarin de acties gelinkt worden aan de doelstellingen uit de Limburgse zeshoek. Bovendien hebben we de acties verder uitgesplitst volgens het V²O-principe. Verderop in de tekst worden de acties en de linken met de voorstellen uit het SALK-rapport nader toegelicht.
Tijdens de initiële opmaakfase van dit Jaarprogramma 2013 van POM-ERSV Limburg, sloeg het slechte economische nieuws voor onze provincie in als een bom. De sluiting van de Ford-fabriek in Genk treft het economisch weefsel van Limburg in haar hart. De gevolgen voor de Limburgse economie op korte termijn laten zich raden. Vanuit de Vlaamse Regering werd onmiddellijk de opdracht gegeven aan twaalf experten, onder leiding van professor Herman Daems, om een economisch relanceplan voor Limburg uit te werken. Aangezien de aanbevelingen uit dit plan een grote invloed zullen hebben op de activiteiten van POM-ERSV Limburg, werd met de finalisering van dit Jaarprogramma gewacht tot het relanceplan gekend was. Op die manier kunnen de acties in dit Jaarprogramma maximaal afgestemd worden op de acties uit het relanceplan.
Samen met alle socio-economische partners in Limburg en Vlaanderen is het van groot belang om nu het economisch toekomstperspectief van onze provincie te vertalen naar krachtdadige acties. U zal merken dat de activiteiten van POM-ERSV Limburg zeer nauw aansluiten bij een heleboel acties opgenomen in het SALK-rapport. POM-ERSV Limburg zal dan ook een zeer actieve rol opnemen bij de uitvoering van de acties uit het SALK-rapport. Belangrijke voorwaarde voor het welslagen van deze acties en de andere acties uit het SALK-rapport, is dat alle socio-economische actoren de krachten bundelen. Gezien de grote consensus die er heerst over het SALK-rapport en gezien de grote samenhorigheid die onze provincie typeert, mag dat geen probleem zijn.
Op 1 februari 2013 werd het ‘Strategisch Actieplan Limburg in het Kwadraat’ (SALK) gepresenteerd. Naast een analyse van het economisch weefsel in onze provincie, bevat het plan tal van voorstellen om het economisch weefsel van Limburg te verstevigen en jobcreatie te versterken op lange termijn. Leidraad hierbij is de ‘Limburgse zeshoek’: duurzame jobs creëren beter opleiden doelgericht innoveren ruimer exporteren sterker ondernemen gericht ontsluiten Voorts geeft het plan aan dat bepaalde sectoren versterkt, versneld of ontwikkeld dienen te worden (V²O).
Samen kunnen we de Limburgse economie doen heropleven en onze toekomst verzekeren!
Marc Vandeput Voorzitter POM-ERSV Limburg Pagina 5
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
Versterk: Aanbod aan kavels op Limburgse bedrijventerreinen Kwaliteit Limburgse bedrijventerreinen Uitbouw Eco-Efficiënte bedrijventerreinen Versnel: Afronding van het planMER- ENA Effectieve realisatie van HamZwartenhoek, Ravenshout-Noord en Genebos Inplanning 282 ha geactualiseerd Ruimtelijk Structuurplan Limburg Activering onbenutte gronden Uitgiftedossiers binnen uitgiftecomité Genebos en Zwartberg Uitvoering revitaliseringsdossiers Limburgse bedrijventerreinen Ontwikkel: Bijkomende lokale bedrijventerreinen, in het bijzonder voor KMO’s Bijkomende logistieke hotspots Bijkomende Regionale bedrijventerreinen in TongerenOost, Nieuwe Bunders, CentrumZuid en Sint-Truiden Bijkomende glasvezelvoorzieningen
Duurzame jobs creëren Gericht ontsluiten
Beter opleiden
RUIMTELIJKE ECONOMIE Sterker ondernemen
Doelgericht innoveren Ruimer exporteren
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
1. Ruimtelijke economie Creatie van ruimte via afzonderlijke Provinciale RUP’s
De dienst Ruimtelijke Economie wil in 2013 alles in het werk stellen om, samen met de andere Limburgse actoren, nieuwe opportuniteiten te zoeken in functie van onze Limburgse economische (her)positionering. Het SALKeindrapport is hierbij richtinggevend.
Samen met het nagelnieuwe Kristalpark III (300ha – Lommel) bepalen de ontwikkelingen van en op deze gebieden de toekomst van onze provincie. Op deze nieuwe zones moet kwaliteitsvolle en duurzame tewerkstelling gegenereerd worden via het aantrekken van goede lokale en regionale bedrijven. Inzetten op een weloverwogen uitgiftebeleid is noodzakelijk.
De dienst Ruimtelijke Economie ontwikkelt en ondersteunt projecten gericht op de versterking van de infrastructuur tot vestiging van het bedrijfsleven en de ontwikkeling van ruimtelijk-economische infrastructuur. De taakstelling is zowel kwalitatief als kwantitatief. Centraal hierin staat het zorgen voor de beschikbaarheid van voldoende, goed uitgeruste, hedendaagse en duurzame infrastructuur voor het bedrijfsleven.
De planningsprocedures, om bijkomende ruimte om te ondernemen te creëren, zijn lang en onzeker. De herziening van het Ruimtelijk Structuurplan Limburg (RSPL) biedt opportuni-teiten. In 2012 publiceerde de dienst Ruimtelijke Economie een aantal voorstellen tot ontwikkelingsmogelijkheden m.b.t. de positieve taakstelling die Limburg vanuit het geactualiseerde RSPL wordt gegeven. Conform met de aanbevelingen uit het SALK-rapport dienen deze zoekzones zo spoedig mogelijk afgebakend te worden. De dienst wil een actieve en ondersteunende rol spelen in de studieopdracht inzake de ruimtemonitor, die door de Provincie Limburg aan VITO is gegund, om de 282 ha bijkomende taakstelling in te vullen.
Steunend op SALK moet in 2013, samen met de provinciale diensten, werk worden gemaakt van de effectieve afbakening van zoekzones en de screeningsnota’s i.f.v. de milieueffecten-rapportering, waarbij de focus ligt op regio’s met terrein schaarste. Hierbij moet ook voldoende aandacht gaan naar de nood aan nieuwe en moderne lokale bedrijventerreinen. Ook de inschakeling van onbenutte percelen moet onze economie nieuwe stimulansen geven.
Economisch Netwerk Albertkanaal (ENA)
1.1 Ruimtelijke planning
De betrokkenheid van POM Limburg bij het ENA heeft zowel betrekking op ruimtelijke planning als op ontwikkeling. De opdrachten die de POM hierin opneemt, liggen in het verlengde van het verleden. Zo blijft de POM verantwoordelijk voor de opvolging en realisatie van de planningsinitiatieven in het kader van het coördinatieplatform ENA. Het
De lopende planningsen ontwikkelingsinitiatieven zijn bekend en moeten dringend afgerond worden: Het Economisch Netwerk Albertkanaal Creatie van ruimte via de lopende afbakeningsprocessen van de kleinstedelijke gebieden Pagina 7
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
gebiedsgerichte dossier Zolder-Lummen-Zuid is in de loop van 2012 ingediend bij de dienst MER. Ook de onderzoeken voor de gebieden Tervant, Genk Zuid-West en Termien zijn overgemaakt aan de dienst MER van de Vlaamse Overheid. Het komt aan de Vlaamse Regering toe een beleidsbeslissing te nemen m.b.t. een mogelijke bestemmingswijziging, waarna een terreinontwikkeling kan worden aangevat, middels de nodige terreinverwerving en de opmaak van praktische inrichtingsstudies en -plannen.
Via het LSM-project Ruimte&Werk4Logistics zal de dienst in 2013 mogelijkheden onderzoeken om tot nieuwe ruimte voor logistieke bedrijvigheid in Limburg te komen. Informatieportaal bedrijventerreinen De dienst Ruimtelijke Economie finaliseert en promoot in 2013 de nieuw ontwikkelde monitoringstool ‘Informatieportaal bedrijventerreinen’ (www.the-locator.eu). De ontwikkeling van dit nieuwe informatieportaal zal de monitoring van bedrijventerreinen, vrije percelen en beschikbaar vastgoed in de provincie, en bij uitbreiding in de Euregio, grondig helpen verbeteren. Het informatieportaal betreft een meer gedetailleerde uitwerking van de website www.bedrijventerreinenlimburg.be (vroeger “Locate In Limburg”). Tegen eind 2013 zullen ook de modules “beschikbaar bedrijfsvastgoed”, “duurzaamheid” en “economische clusters” toegevoegd zijn.
Ruimtelijke structuur- en uitvoeringsplannen en adviesverlening De dienst Ruimtelijke Economie zal haar advies aanreiken in het kader van het nieuw te ontwikkelen Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, de opvolger van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. De dienst zal participeren aan diverse adviesraden en overlegmomenten. Ook in 2013 zal de dienst op aanvraag advies verlenen bij de opmaak van provinciale RUP’s inzake ruimtelijke economische planning, evenals adviesverlening aan gemeenten en notarissen m.b.t. ruimtelijke ontwikkelingen.
1.2 Ontwikkeling van nieuwe bedrijventerreinen
Ruimte voor logistieke bedrijvigheid
Een belangrijke opdracht van de dienst Ruimtelijke Economie betreft het ontwikkelen van bedrijventerreinen. De dienst neemt waar het kan een ondersteunende rol op, meestal in een partnerschap met het lokale bestuur en LRM.
Zoals aangegeven in het SALK-rapport dient de logistieke sector in Limburg versterkt te worden. POM-ERSV Limburg bestudeert in 2013 een verdere optimalisatie van belangrijke logistieke bedrijvenparken in het kader van het project Grenzeloze Logistiek (Interreg IV A-programma, Grensregio Vlaanderen - Nederland). Het betreft een aantal haalbaarheidsstudies m.b.t. het inschakelen en verdichten van onbenutte percelen in functie van logistieke activiteiten (zie ook 2.1 Logistiek, pag. 19).
Genebos POM Limburg ontwikkelt samen met de gemeentebesturen Ham en Tessenderlo en Landexplo Genebos bvba een inbreiding van het bedrijventerrein Ravenshout. Momenteel lopen een aantal technische studies. De Pagina 8
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
aanleg van de infrastructuur zal in de loop van 2013 worden aangevat. De ontwikkeling van het terrein is gekoppeld aan de herstructurering van het aansluitende deelgebied Ravenshout (oppervlakte van ca. 80 ha). Voor deze deelzone worden in 2013 herontwikkelingsscenario’s uitgetekend.
(LRM, POM en het gemeentebestuur) wachten deze uitspraak van de Raad van State af alvorens het ontwikkelingstraject verder af te leggen. Centrum-Zuid en Europark (HouthalenHelchteren)
Zwartenhoek (Ham)
In opdracht van de Provincie Limburg hebben Grontmij Belgium NV en BRO België een gebiedsgericht geïntegreerd onderzoek gedaan naar de ruimtelijke ontwikkelingen in Houthalen-Helchteren. Hierin werden resultaten van verschillende onderzoeken gebundeld (grootschalige detailhandel, herlokalisatie regionale bedrijven, ontsluiting Europark, ruimte voor bijkomende regionale bedrijvigheid, de toekomstige realisatie van de NoordZuidverbinding in Limburg). Tijdens het traject dat afgelegd is tussen juli en december 2012 is gebleken dat de bestaande regionale bedrijventerreinen Centrum-Zuid en Europark in aanmerking kunnen komen voor de invulling van de geplande ontwikkelingen.
Hoewel de meerderheid van de onteigeningen in 2012 konden worden doorgevoerd, werden een aantal onteigeningen binnen het projectgebied voorlopig afgewezen door de rechtbank. Gezien de strategische ligging van de betreffende percelen werkt deze afwijzing erg vertragend op de ontwikkeling van het bedrijventerrein. De stedenbouwkundige vergunning werd aangevraagd en bekomen. Ravenshout-Noord (Beringen) Het regionaal bedrijventerrein met een oppervlakte van 43 ha kan in de loop van 2013 ontwikkeld worden. Alle technische studies zijn in 2012 gefinaliseerd. De stedenbouwkundige vergunning is aangevraagd. Na goedkeuring van het dossier en de selectie van een aannemer kunnen de werkzaamheden aanvangen in de loop van 2013.
Op vraag van de gemeente HouthalenHelchteren zal POM Limburg in 2013 de technische en financiële haalbaarheid van de inen uitbreidingsmogelijkheden van Centrum-Zuid (zone Hoevereinde - 18ha) en van Europark (oostelijke en westelijke uitbreiding in functie van ontsluiting - 12ha) onderzoeken.
Alken (Brouwerij en Kolmen)
Overige
De Raad van State zal zich naar verwachting in het eerste kwartaal van 2013 uitspreken over de nieuwe klachten tegen de Provinciale Ruimtelijke Uitvoeringsplannen ‘Brouwerij’ en ‘Kolmen (Landbouwlint)’. Beide PRUP’s werden op 05/07/2011 door de Vlaamse Regering opnieuw goedgekeurd, nadat ze eerder een eerste keer vernietigd werden door de Raad van State. De projectpartners
POM participeert samen met LRM in Brustem Industriepark NV. Daarnaast neemt POM ook in 2013 het voorzitterschap en het secretariaat waar van het beheerscomité Zwartberg dat instaat voor de uitgifte en het beheer van het terrein dat in PPS met een private partner is ontwikkeld. POM Limburg Pagina 9
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
participeert voorts aan de stuurgroep voor het geplande bedrijventerrein Waterschei en aan het beheerscomité Wetenschapspark Waterschei. POM Limburg verleent tevens advies en ondersteuning aan gemeentebesturen die bedrijventerreinen wensen te ontwikkelen. In 2013 zal er extra aandacht worden besteed aan ondersteuning en begeleiding van kleinere gemeentebesturen voor wie de expertise van POM Limburg een belangrijke of bepalende factor kan zijn. De dienst Ruimtelijke Economie participeert tenslotte aan de werkgroep Acquisitie Logistiek. Hier is de dienst verantwoordelijk voor de actualisatie van een catalogus van beschikbare en te ontwikkelen (logistieke) bedrijventerreinen.
rest- of onbenutte kavels van regionale bedrijventerreinen. Dit streven naar een efficiënt gebruik van de economische ruimte biedt een opportuniteit om in te zetten op de sector- en clustergerichte aanpak waarvoor het Nieuw Industrieel Beleid van de Vlaamse regering staat. De projectoproepen van de Fabriek van de Toekomst worden in dit kader opgevolgd om eventueel projectvoorstellen in te dienen. De dienst Ruimtelijke Economie bouwde relevante ervaring uit op vlak van het indienen van revitaliseringsdossiers. Volgende projecten worden door de dienst alvast verder opgevolgd: Herstructurering terrein RavenshoutGenebos, gekoppeld aan de inrichting van de uitbreidingszone Genebos Maaseik: Jagersborg Maasmechelen: Oude Bunders Opglabbeek Overpelt: Nolimpark
1.3 Revitalisering en herstructurering van verouderde of vervuilde bedrijventerreinen POM Limburg onderschrijft de stelling binnen het eindrapport SALK die stelt dat de ruimtelijke kwaliteit van de Limburgse bedrijventerreinen verder verbeterd moet worden. Er moeten plannen gemaakt worden voor het opwaarderen van de (kwaliteit van de) infrastructuur op meerdere regionale bedrijventerreinen. De dienst zal onderzoeken of een algemene aanvraag tot revitaliseringsstudie kan gesteld worden jegens het Agentschap Ondernemen. Belangrijk aandachtspunt binnen elke revitaliseringsstudie is de activering van onbenutte bedrijfskavels. Er moeten modellen ontworpen worden waardoor ook lokale bedrijven zich beter kunnen huisvesten op
Zodra het studiewerk afgerond is, is de dienst Ruimtelijke Economie bereid om, in het kader van het Vlaamse Subsidiebesluit Bedrijventerreinen en in samenwerking met de lokale overheden, subsidies aan te vragen voor het realiseren van de voorgestelde revitaliseringsactielijnen.
1.4 Herinschakeling onbenutte bedrijventerreinen Inzetten op activering van onbenutte bedrijfskavels blijft een topprioriteit voor de dienst Ruimtelijke Economie. In de loop van 2012 diende de dienst een nieuw projectvoorstel in bij de Vlaamse Regering.
Pagina 10
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
Het projectvoorstel ‘activeringsteams’ is ondertussen goedgekeurd en begin 2013 is gestart met de uitvoering van het project.
Op vraag van de stad Beringen wordt een gericht windplan van de site Ravenshout ontwikkeld. De studies rond warmtenet Genk-Zuid en Ravenshout worden voltooid. Vervolgens zal in de eerste jaarhelft een processmanager worden aangesteld om de meest rendabele case uitgewerkt in de studie verder te concretiseren. De thematische adviezen zullen in de praktijk worden toegepast op één concreet lokaal bedrijventerrein.
De SALK-ambitie om tegen 2020 bijkomend 400 ha aan bedrijfsoppervlakte vrij te maken zal o.m. vanuit dit project de nodige invulling krijgen.
1.5 Kwaliteitsvolle bedrijventerreinen
en
duurzame
In 2013 zal de dienst Ruimtelijke Economie verder focussen op de ontwikkeling van ecoefficiënte bedrijventerreinen. De aanwezige expertise wordt o.m. ingezet ten behoeve van projectontwikkelingen van gemeentebesturen en initiatieven van industrieclubs. ECO2PROFIT Sinds 2011 is POM Limburg partner in het Interreg-project ‘ECO2PROFIT’. Via dit project levert POM Limburg samen met de projectpartners een bijdrage aan het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen op bedrijventerreinen in de Grensregio Vlaanderen – Nederland. Bedrijven worden gestimuleerd om CO2-reducerende maatregelen te nemen door de mogelijkheden van samenwerken tussen bedrijven te benutten, door invulling te geven aan het begrip CO2neutraliteit en door de lokale productie van groene stroom op bedrijventerreinen te stimuleren. Dit proces zal resulteren in een aantal concrete demonstratieprojecten. In het voorjaar van 2013 wordt een groepsaankoop groene energie opgestart.
Glasvezelvoorzieningen Om de kwaliteit en toekomstgerichtheid van bedrijventerreinen verder te verzekeren, zal POM Limburg in 2013 de uitbreidingsmogelijkheden onderzoeken van het telecommunicatienetwerk op bedrijventerreinen, inclusief glasvezelnetwerken. Op basis van een eerste studie, die circa 70% van de Limburgse bedrijventerreinen (groter dan 20 ha) bevat, blijkt dat 90% van die terreinen aansluitbaar is op het KTV (coax-kabel). 56% van de bedrijventerreinen beschikt over minimum één GLV (glasvezelconnectiepunt, een mogelijkheid om aan te sluiten op een fiber-net). De doelstelling is om op termijn het niveau van uitrustingsgraad van GLV gelijk te krijgen met dat van KTV. Conform de aanbeveling uit het SALK-rapport (‘De kwaliteit van bestaande bedrijventerreinen opwaarderen’), is het nodig de vraag naar glasvezel-infrastructuur verder te actualiseren zodat gerichte investeringen mogelijk zijn. Ook is er behoefte aan meer objectieve markinformatie. Hiervoor wil POM Limburg in 2013 samenwerken met de lokale besturen, nutsbedrijven, telecombedrijven en
Pagina 11
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
EDM (Expertise centre for Digital Media) van de UHasselt.
Kennisdeling De dienst Ruimtelijke Economie zal het provinciale subsidiereglement ‘Eco-efficiënte Bedrijventerreinen’ promoten en lokale besturen motiveren en ondersteunen dergelijk dossier op te maken. Daarnaast wordt ingezet op het verspreiden van informatie en goede praktijkvoorbeelden via één of meerdere seminaries over thema’s van duurzame en kwalitatieve bedrijventerreinen. Voorts neemt POM Limburg een trekkende rol op in de Dotank bedrijventerreinen van het Cleantechplatform.be (zie 2.3 Cleantech, pag. 33). Bedrijventerreinmanagement Het project ‘Bedrijventerreinmanagement’ zal verder uitgevoerd worden. Het project focust op Inter-bedrijfssamenwerking en kan, op schaal van een bedrijventerrein, op verschillende vlakken belangrijke besparingen en economische voordelen opleveren. De pijlers voor 2013 zijn: Bewegwijzering Poort Genk Bewegwijzering Maasmechelen Groenbeheersplannen Parkings voor wachtende vrachtwagens Award verdienstelijke bedrijfsinfrastructuur en duurzaam bouwen
verder op. Binnen het project werken de stad Beringen, Mobidesk (Provinciebestuur) en POM Limburg samen om het bedrijventerrein Ravenshout meer duurzaam bereikbaar te maken via openbaar vervoer, fiets en carpooling. De betrachting is om het aandeel van autosolisten in het woon-werkverkeer van en naar Ravenshout te verlagen. De acties die ERSV Limburg neemt in de sociale economie rond de uitbreiding van de fietspunten op mobiliteitsknooppunten kunnen hier zeker ondersteunend werken.
1.6 Bedrijfsinfrastructuren POM Limburg wenst nieuwe bedrijfsontwikkelingen te ondersteunen door het aanbieden van gepaste bedrijfslocaties aan startende bedrijven in het algemeen en aan (startende) kennisintensieve bedrijven in het bijzonder. Daarom continueert POM Limburg in 2013 haar participatie in diverse bedrijfsinfrastructuren:
Ravenshout, eurologisch op weg Ook in 2013 volgt de dienst Ruimtelijke Economie de acties rond het goedgekeurde project ‘Ravenshout, eurologisch op weg’ Pagina 12
Beheer van de 4 bedrijvencentra en 6 doorgangsgebouwen gegroepeerd in de NV Bedrijvencentra Limburg: continuering van de logistieke ondersteuning die in het verleden werd uitgebouwd d.m.v. de inzet van een gedelegeerd bestuurder, administratief en financieel beheer van de werking van de bedrijvencentra en ondersteuning op juridisch vlak en inzake personeelsbeheer. Participatie aan de beheersstructuur van de NV Wetenschapspark Limburg. De POM heeft een financiële participatie, is vertegenwoordigd in de Raad van Beheer en verzorgt de administratie en het financieel beheer.
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
Participatie aan de beheersstructuur van de NV Life Science Development Campus: de POM heeft een financiële participatie, is vertegenwoordigd in de Raad van Bestuur en verzorgt het secretariaat. Participatie aan de beheersstructuur van de NV Energyville: de POM heeft een financiële participatie en is vertegenwoordigd in de Raad van Bestuur. Zoals vermeld onder punt 1.2. (pag. 8) participeert POM Limburg eveneens aan de beheersstructuren van de bedrijventerreinen Brustem Industriepark, Zwartberg en Waterschei (Wetenschapspark).
Pagina 13
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
2. Speerpuntsectoren Naast het algemeen economisch beleid gericht op de ontwikkeling van de Limburgse economie, is het aangewezen bijzondere maatregelen te nemen die gericht zijn op de ontwikkeling of ondersteuning van sectoren die een belangrijke rol (kunnen) vervullen in het Limburgs economisch weefsel. POM-ERSV Limburg ondersteunt de ontwikkeling van deze zogenaamde 'speerpuntsectoren'. Het zijn sectoren waarin de regio een zekere specialisatie heeft, met groeipotentieel. Zij bepalen aldus mede het gezicht van de regio. In het kader van een clusterbeleid worden initiatieven opgezet en speciale inspanningen geleverd om de ontwikkeling van de speerpuntsectoren logistiek, zorgeconomie en cleantech te ondersteunen. Deze sectoren worden in het SALKeindrapport ook expliciet vermeld als sectoren die versterkt (logistiek), versneld (innovatieve zorg) of verder ontwikkeld (green energy) moeten worden.
Pagina 14
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
Versterk: Arbeidsmarkt beter afstemmen op noden van de logistieke sector door het uitvoeren van acties en projecten ihkv een coördinerend en dienstverlenend platform Versnel: Versneld ontwikkelen bedrijventerreinen met specifieke focus op logistiek Versneld wegwerken multimodale infrastructuurknelpunten
Duurzame jobs creëren Gericht ontsluiten
Beter opleiden
Versterk: Versterken en optimaliseren logistiek opleidingsaanbod
LOGISTIEK Versterk: Uitbouwen Logistieke Poort Genk Bundeling goederenstromen Modal shift Creatie “European Customs Zone”
Sterker ondernemen
Doelgericht innoveren Ruimer exporteren
Versterk: Aantrekken distributie-activiteiten met hoge toegevoegde waarde op basis van een internationale acquisitiestrategie Uitbouwen relaties met nationale, regionale en internationale partners
Versterk: Versterken Limburgse positie inzake ketenregie Uitbouwen strategisch onderzoekscentrum (SOC)
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
2.1 Logistiek De valorisatie van de Limburgse logistieke troeven, zoals recent nog eens beschreven in het ‘Strategisch Actieplan voor Limburg in het Kwadraat (SALK)’, behoort tot de economische beleidsprioriteiten in Limburg.
Ruimte en infrastructuur: het versneld ontwikkelen van bedrijventerreinen met focus op logistiek alsook het versneld wegwerken van multimodale infrastructuurknelpunten
Het Logistiek Platform Limburg (LPL), actief onder de koepel van POM-ERSV Limburg, wordt in het SALK-rapport de belangrijke rol van centrale actor voor het versterken en aantrekken van logistiek met hoge toegevoegde waarde (distributielogistiek) toebedeeld. Om deze doelstellingen te bereiken zal het LPL versterkt inzetten op 4 belangrijke domeinen: Verankeren en bundelen van goederenstromen/modal shift. In het SALK wordt dit o.m. vertaald als het duurzaam versterken van de Limburgse positie inzake ketenregie door het opzetten van een regiecentrum voor supply chains, maar ook door het uitwerken van een actieplan voor het uitbouwen van de Logistieke Poort Genk als ‘dry port’. Opleiding – Kennis – Arbeidsmarkt: een betere afstemming van de arbeidsmarkt op de noden van de logistieke sector. In SALK worden volgende sporen genoemd: betere afstemming vraag en aanbod arbeidsmarkt, verhoogde instroom in logistieke opleidingen, versterken opleidingsaanbod laaggeschoolde werkzoekenden. Internationale acquisitie en versterken partnerships met nationale, interregionale en internationale partners: het aantrekken van bijkomende flows en investeringen in logistieke activiteiten.
Voor elk van deze domeinen werden actieplannen opgesteld voor de komende 3 à 5 jaren. Daarnaast blijft het LPL een belangrijke sectorale platformfunctie vervullen door o.a. de organisatie van en deelname aan diverse overlegstructuren, samenwerkingsverbanden en door de organisatie van logistieke evenementen. Bundelen goederenstromen / modal shift In lijn met het Europese Witboek Transport 2011 dient er in Limburg te worden gestreefd naar decarbonisering, reduceren CO2 en andere emissies, maar ook naar het drastisch verminderen van congestie en geluidsoverlast, alsook naar het optimaliseren van multimodale logistieke ketens door efficiënter gebruik van bestaande infrastructuur. Om in Limburg het hoofd te kunnen bieden aan de verwachte toekomstige groei van goederenstromen en om de grootst mogelijke optimalisatie van transportstromen te realiseren is het in de praktijk aangewezen om in eerste instantie te focussen op de as AntwerpenLimburg. Het is precies op dit traject dat de problematiek inzake congestie en beladingsgraad het meest acuut is. Vanuit het Logistiek Platform Limburg zullen in 2013 sensibiliseringsacties gevoerd worden inzake de modal shift van wegvervoer naar binnenvaart en naar spoorvervoer. Mogelijke acties zijn het
Pagina 16
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
opzetten van een dienstverlenend internetplatform (naar analogie met Vlaams-Brabant) of het inzetten van logistieke consulenten met een specifieke opdracht voor Limburg. In het kader van het Interreg IVA-project ‘Grenzeloze Logistiek’ zal het Logistiek Platform Limburg werken aan een impactproject rond het bundelen van goederenstromen en modal shift. In dit project worden verschillende fases onderscheiden die moeten resulteren in effectieve testshipments waarbij modal shift/bundeling van goederenstromen plaatsvindt en die achteraf kunnen gebruikt worden als showcases om andere bedrijven te overtuigen. Tenslotte zal het LPL de mobiliteitsknelpunten van nabij opvolgen en waar nodig lobbywerk verrichten (bv. Limburgs vrachtroutenetwerk, 3e rijstrook op E313, het inzetten van eco-combi’s op het traject Antwerpen-Limburg, het invoeren van een slimme kilometerheffing, flexibelere openingsuren in de Antwerpse haven,…).
verhogen van de toeleiding naar tewerkstelling in de logistieke sector, met een bijzondere aandacht voor toeleiding naar de knelpuntberoepen. Dit zal o.a. gebeuren door promotie- en sensibiliseringsacties in het kader van een imago-versterkende campagne om de instroom in logistieke opleidingen en beroepen te bevorderen, het optimaliseren van het logistiek opleidingsaanbod en het initiëren van competentiegerichte opleidingsinitiatieven en tewerkstellingsprojecten om werkzoekenden naar een duurzame tewerkstelling in de logistieke sector te laten doorstromen. Het coördinatieen dienstverleningsplatform Logistiek geeft concrete invulling aan de engagementsverklaring die POM-ERSV Limburg, de provincie Limburg en VDAB Limburg in juni 2012 ondertekenden om samen te werken rond een 5-tal arbeidsmarkt-gerelateerde domeinen. Provinciaal arbeidsmarktfonds
Coördinatieen dienstverleningsplatform Logistiek i.s.m. VDAB Limburg Om de verdere groei van de logistieke sector te versterken is het belangrijk om de provinciale arbeidsmarkt af te stemmen op de huidige en toekomstige noden van logistieke werkgevers, zoals ook wordt aangehaald in het SALK-rapport. Daarom ontwikkelde het LPL i.s.m. VDAB Limburg een coördinatie- en dienstverleningsplatform Logistiek waarin alle relevante actoren m.b.t. de logistieke arbeidsmarkt zijn vertegenwoordigd. De betrokken partners brengen kennis, ervaring, en middelen samen om een integrale dienstverlening te bieden op het vlak van tewerkstelling, opleiding, sensibilisering en informatie. Acties worden op elkaar afgestemd en werken op die manier complementair en versterkend. Het doel is het
In 2013 zal het LPL verder inzetten op de aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt. Zo initieerde het LPL i.s.m. VDAB Limburg een project om 12 jongere werkzoekenden tot 25 jaar vacaturegericht op te leiden tot distributiechauffeur met rijbewijs C. In een latere fase worden de andere vacatures aangepakt. Via een doelgericht opleidingstraject, waarbij de focus op werkplekleren ligt, wordt een win-win-situatie gecreëerd. Enerzijds worden logistieke werkgevers ondersteund in het vinden van personeel met de juiste competenties. Anderzijds worden jongere werkzoekenden begeleid in het vinden van een duurzame job. VDAB Limburg is projectverantwoordelijke. De totale projectkost bedraagt 58.711,20 euro waarvan 29.911,20 euro wordt gefinancierd door de
Pagina 17
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
provincie Limburg in het kader van het provinciaal Arbeidsmarktfonds. Ruimte & Werk voor Logistiek Dit LSM-project focust op twee belangrijke aspecten, m.n. het creëren van ruimte voor logistiek en het uitvoeren van duurzame arbeidsmarktacties m.b.t. de invulling van logistieke knelpuntberoepen. Met betrekking tot het luik ‘Werk’ wordt een provinciale sensibiliseringsstrategie uitgewerkt en gerealiseerd om de invulling van logistieke knelpuntberoepen te bevorderen door competentiegerichte acties te organiseren, niet-benut arbeidspotentieel competentiegericht te screenen en optimaal in te zetten en de doorstroom van logistieke opleidingen naar effectieve tewerkstelling in de sector te bevorderen. Verder zal er een promotiecampagne worden gerealiseerd om op provinciaal vlak het imago van logistiek te verbeteren en om de instroom in logistieke opleidingen en beroepen te bevorderen. Arbeidsmarktacties in het kader van het Interreg-project Euregiolog³
dienen als uitgangspunt voor beleidsontwikkeling en dialoog over euregionale arbeidsmarktvraagstukken m.b.t. logistiek door de overheid, het onderwijs en werkgevers. Naar analogie met het Euregionaal jobevent voor vrachtwagenbestuurders in september 2012, wordt ook in 2013 een Euregionaal jobevent georganiseerd voor logistieke knelpuntberoepen. Verder zal er een euregionale bewustmakings- en sensibiliseringscampagne worden georganiseerd om jongeren en werkzoekenden te sensibiliseren voor logistieke opleidingen en beroepen. Hierbij wordt vooral getracht om reeds bestaande regionale initiatieven op euregionaal vlak te organiseren. Tot slot worden er in samenwerking met VDAB Limburg, Le Forem en UWV Werkbedrijf in logistieke regio’s sectorale servicepunten logistiek uitgebouwd om de matching tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt te optimaliseren. Om logistieke expertise in de Euregio Maas-Rijn te dissemineren en om euregionale samenwerking te stimuleren, worden in 2013 twee euregionale themasessies logistiek georganiseerd, bestaande uit een inhoudelijk gedeelte en een netwerkmoment.
Onder impuls van POM-ERSV Limburg werken 14 projectpartners uit de Euregio Maas-Rijn in dit Interreg-project op euregionaal vlak samen om het concurrentievermogen van de Euregio Maas-Rijn als logistieke topregio te versterken door een gezamenlijke en grensoverschrijdende strategie voor marketing, arbeidsmarkt en netwerk uit te werken. Met betrekking tot het luik Arbeidsmarkt zal een euregionaal arbeidsmarktonderzoek Logistiek worden uitgevoerd. Het is de bedoeling om op basis van uniformiteit in arbeidsmarktdata en in de onderliggende definities een éénduidig beeld van de ontwikkeling van de euregionale logistieke arbeidsmarkt op te stellen, dat kan Pagina 18
Logistieke Roadshow naar Jiangsu, China De Logistieke Roadshow naar de bedrijfswereld in de Chinese provincie Jiangsu, die het LPL samen met de China Desk en de LRM organiseerde in november 2011, verdient navolging. De contacten die destijds gelegd werden, dienen aangehaald en versterkt te worden. Het organiseren van een tweede Logistieke Roadshow naar Jiangsu, waarbij er gerichte bezoeken worden afgelegd aan het topmanagement van bedrijven die op zoek zijn naar een strategische oplossing voor de Europese
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
distributie van hun producten, lijkt dus aangewezen. Het is de bedoeling om tijdens deze roadshow, die gepland is voor mei 2013, een logistiek netwerkevent te organiseren waarbij Limburgse logistieke bedrijven de kans krijgen om in contact te treden met Chinese verladers en logistieke dienstverleners.
Marketingacties in het kader van het Interreg-project Euregiolog³ Om de Euregio Maas-Rijn op Euregionaal en internationaal vlak nog meer te profileren als logistieke hotspot, zijn er ook in 2013 een aantal Euregionale acties rond arbeidsmarkt, netwerken en marketing gepland. Deze acties, die kaderen binnen het Interreg-project Euregiolog³, worden gevoerd onder de branding ‘gate4logistics, the smartest way to Europe’. Het gaat met name over: o Het ontwikkelen van een informatieve website. o Het ontwikkelen van de Logistieke Atlas EMR met een overzicht van de beschikbare logistieke infrastructuur. o Bezoek/deelname aan logistieke beurzen, bv. een groepsreis naar de Transport & Logistics beurs in Munchen (juni 2013). o De organisatie van twee Euregionale themasessies Logistiek, bestaande uit een inhoudelijk gedeelte en een netwerkmoment, om logistieke expertise te dissemineren en om Euregionale samenwerking te stimuleren.
Marketingacties i.s.m. het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen (GHA) Om verdere invulling te geven aan de samenwerkingsovereenkomst die Limburg in 2009 met het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen (GHA) heeft afgesloten, zullen gezamenlijke marketingacties ondernomen worden binnen en buiten Europa, zoals de deelname aan havendagen, handelsmissies, logistieke beurzen enzovoort. Bedoeling is om Limburg naar buitenlandse investeerders toe nog meer te positioneren als preferentieel hinterland van de Haven van Antwerpen en als aantrekkingspool voor buitenlandse logistieke stromen en investeringen. Logistieke Dag Limburg 2013 Naar jaarlijkse gewoonte organiseren het Logistiek Platform Limburg en het European Logistics Center (ELC) Limburg (NL) gezamenlijk de Logistieke Dag Limburg. Dit evenement vindt afwisselend plaats in Belgisch en in Nederlands Limburg op een inspirerende locatie en elk jaar wordt er een actueel logistiek thema gekozen. Bedoeling is om ervaringen en best practices uit te wisselen tussen logistieke experts uit beide provincies. Traditioneel wordt er afgesloten met een netwerkmoment. Na de succesvolle editie op het Circuit van Zolder in 2012, vindt de Logistieke Dag Limburg in 2013 plaats in Nederlands Limburg.
Ruimte / infrastructuur Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV), het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan (RSPL) en de vertaling van beide plannen op lokaal niveau, vormen sinds 1997 een belangrijk fundament voor het ruimtelijk beleid in Limburg. Naast reguliere planningsmechanismen vervat het RSV ook een aantal prioritaire ontwikkelingskaders. Het belangrijkste ontwikkelingskader betreft het Economisch Netwerk Albertkanaal (ENA), ook voor de uitbouw van logistieke bedrijvigheid in Limburg. Het LPL zal in 2013 verdere
Pagina 19
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
ondersteuning bieden bij de haalbaarheidsstudies uit het Interreg IVa-project ‘Grenzeloze logistiek’, luik ‘Efficiënt ruimtegebruik’ (bv. invulling Genebos, bovenste plateau Zwartberg II, logistieke zone Kristalpark III, Lanaken, luchtvaartgebonden activiteiten Brustem, uitwerking logistieke clusters en faciliteitenzones, herinschakeling onbenutte bedrijfspercelen in functie van logistiek,…). Daarnaast zal het LPL de nieuwe ontwikkelingen bij de ‘klassieke’ infrastructuurknelpunten op de voet volgen en het nodige lobbywerk uitvoeren (bv. NoordZuidverbinding, aansluiting Sint-Truiden op E40, reactivering spoorlijnen 18 en 20, ontsluiting Railport Lanaken, Ijzeren Rijn, verhoging bruggen over Albertkanaal, aanpassing sluis Ternayen, Stop van Lozen, Blauwe Kei, parkeerproblematiek vrachtwagens in dorpskernen,…).
Pagina 20
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013 Versterk: vervangingsbehoefte pro-actief in kaart samenwerkingsmodellen (coco, LSO, Hospilim, …)
Versnel: Collectieve instroom Zalmloopbaanmodellen Duobanen als co sourcingsmodel
Ontwikkel: BBT zorgkundigen Wendbare sector- jobtrajecten Limburgse zorgdirectieopleiding
Xxxx
Duurzame jobs creëren
Ontwikkel: Zorgkadaster woon-zorg
Gericht ontsluiten
Beter opleiden
ZORGECONOMIE Versterk: Zorgefficiënte bouwmodellen ZORGeconomische modellen (U Hasselt – POM) BID book acquisitie Versnel: Efficiëntiewinsten Mobile health Unit Kennis – Techniek – Zorg Ontwikkel: Gedocumenteerde tafels als basis tot hefboomprojecten Organisatiemodellen door de vele uitbreidingsprojecten Bouwexperts voor zorg KMO cluster voor ontgroeide Bioville starters
Sterker ondernemen
Doelgericht innoveren Ruimer exporteren
Versterk: EMR samenwerking Europese projecten NWE netwerken zorg
Versnel: Vermarkt kennistransfert
Ontwikkel: Transitie voor ontwikkelde modellen (FPCC)
Versterk: Dt leren dt werken na 25 plus Op maat maribelformule in de zorg Drempel inleef – onderwijs juist positioneren Versnel: Project 600 Satellietopleidingen Gedeelde aanstellingen onderwijs werkveld Ontwikkel: In service peer coaching en ontwikkeling In house opleiding Collectief stagecoördinatiecentrum Blended learning op maat Zorgorganisatorisch skill lab Versterk: IHRAZ project Innovatiepremie -> project Praktijklabo’s Flanders Synergie Versnel: Acties uit EMR future proof Masterclasses tussen zorgsectoren E-health implementatiemodellen (ZIF) Ontwikkel: E-tools voor data in de zorgverlening (verzorgenden, zorgkundigen ook!) Schaduworganisaties als leermodellen Zaailijst van getoetste idëeen ter voorbereiding van IWT en FC calls Careville Genk – Hasselt (IWT proeftuin)
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
2.2 Zorgeconomie POM-ERSV Limburg is een belangrijke spil in de uitbouw van zorgeconomie in Limburg en werkt in belangrijke mate mee aan de voorbereiding en uitvoering van het provinciale beleid ter zake. De uitdaging is om een groeisector met een belangrijke maatschappelijke opdracht in budgettair moeilijke omstandigheden op een slimme en efficiënte manier te omkaderen. Met een optimale inzet van middelen en menselijk kapitaal wil POM-ERSV Limburg de zorgeconomie versterken en verder uitbouwen in Limburg, zodat er zowel maatschappelijke als economische winst kan geboekt worden. Om de zorgeconomie alle groeikansen te bieden, neemt POM-ERSV Limburg enerzijds een coördinerende rol op bij de uitwerking van diverse acties en projecten. Anderzijds vervult POM-ERSV binnen de zorgeconomie een belangrijke netwerkfunctie om partners samen te brengen en van daaruit doordachte en afgestemde initiatieven te nemen. Via het Platform Zorglandschap Limburg (PZL) , waarbij heel wat stakeholders uit de zorg, onderwijs en aanverwante organisaties betrokken worden, creëren we een samenwerkingsverband om de nodige acties uit te werken, te faciliteren en te stimuleren tot een project met de juiste partners. PZL fungeert als een belangrijke Limburgse netwerkplaats, die we in 2013 verder willen uitbouwen, o.a. door afstemming van de activiteiten met diverse partners, door participatie aan verschillende Limburgse en Vlaamse beleidswerkgroepen, door zelf overlegplatformen te organiseren en door diverse projecten op te volgen in opdracht van Limburg Sterk Merk.
De zes invalshoeken vanuit de werking van het PZL zijn: o Degelijk beleids- en informatiemateriaal opzetten om tot goede besluiten en projecten te kunnen komen o Arbeidsmarktthema’s waarbij veel aandacht gaat naar het ontsluiten op een slimme en wendbare manier van de arbeidsmarktreserve voor een sector die sterk groeit o Innovatie door in het opzet en in de themata vernieuwende initiatieven te nemen o Levenslang leren die de output van projecten en initiatieven maximaal wil delen met anderen, maar ook van buiten de regio zaken aanreiken die een meerwaarde zijn voor de stakeholders o Ruimtelijke spreiding waarbij de juiste acties op de juiste plaats dienen beoogd te worden o Internationalisatie waarbij we met partners over de grens samenwerkingen tot stand brengen om versneld projecten te kunnen realiseren. De uitdaging voor 2013 werd in het najaar 2012 grondig herschikt door de aankondiging van de sluiting van Ford. Een toekomstige toename van de arbeidsmarktreserve is een belangrijke uitdaging. Gepaste acties opzetten, ook voor deze doelgroep, die een meerwaarde kunnen zijn voor de zorgeconomie, is een belangrijke opdracht voor POM Limburg die kadert in de uitvoering van de krijtlijnen van het SALK-rapport. Dit houdt in: economische activiteiten stimuleren in de zorgeconomie en voor de huidige activiteiten nagaan wat met
Pagina 22
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
de reguliere partners wendbaar kan opgezet worden om hier een zo nauw aansluitend mogelijk antwoord op te bieden. Dit alles wordt versterkt door projecten die vanuit PZL worden geïnitieerd, gecoördineerd of uitgevoerd. Future proof for cure and care – Euregionale competentiecampus voor zorgberoepen De doelstelling van dit Euregio Maas-Rijn (EMR) project is de opleidings- en loopbaanmobiliteit op het niveau van de zorgfuncties mogelijk te maken en te stimuleren, rekening houdend met de maximale inzet op tewerkstelling binnen de Euregio. POM-ERSV Limburg is leadpartner in het project. In 2013 worden volgende acties verder uitgewerkt: o Realisatie overzicht arbeidsmarktwerking zorgfuncties. o Levenslang leren: inventarisatie per regio en vergelijking van de opleidingen voor verschillende zorgfuncties. o Toename aandeel gekwalificeerde beroepskrachten ondersteunen door zijdelingse instroommogelijkheden en doorgroeimogelijkheden te onderzoeken. o Het bestaande en gewenste aanbod aan master classes in kaart brengen. o Marketing en imagobuilding voor zorgberoepen. o Sensibilisering in scholen en opleidingsomgevingen. o Uitwisselen, overdragen en optimaliseren van de regionale kennis tussen de 27 partners onderling en met het EMR-bureau.
LSM-project ‘Innovatie in HR & arbeidsorganisatie van ziekenhuizen’ (IHRAZ) Om aan de stijgende vraag naar zorgverleners in ziekenhuizen te voldoen, dient het arbeidspotentieel vergroot en optimaal benut te worden. In dit LSM-project ontwikkelen en testen POM-ERSV Limburg, Regionaal Ziekenhuis Sint-Trudo en het Mariaziekenhuis onder begeleiding van prof Geert Vanhooteghem innovatieve methodieken voor de arbeidsorganisatie, o.a. middels een efficiëntere inzet van diverse functies. Er wordt gezocht naar de meest efficiënte en effectieve samenstelling en ontwikkeling van het personeelsbestand. Het project startte in maart 2012 en kent een duurtijd van één jaar. In 2013 zal het project vervolgd worden in alle Limburgse ziekenhuizen. Om dat vervolg optimaal te laten verlopen, voorzien de projectpartners in 2013 de opmaak van een communicatieplan en de organisatie van een disseminatie-event. Dit project heeft een bijzondere belangstelling van de beleidswerkgroep Hospilim. ESF-projecten POM-ERSV Limburg heeft sinds 2011 de kwaliteitsopstap voor ESF-projecten verkregen. In 2013 willen we enerzijds als partner deelnemen aan ESF-projecten, maar daarnaast willen we i.f.v. de behoeften in het veld en de oproepen van ESF nagaan welke projecten een meerwaarde kunnen betekenen voor de zorgeconomie in Limburg. o LimInAro Zorg-project (Limburg Innovatieve Arbeidsorganisatie): het doel is de oprichting van een Limburg excellence center innovatieve arbeidsorganisatie zorg van waaruit nieuwe methodieken ontwikkeld, geïmplementeerd en verspreid kunnen
Pagina 23
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
worden. Hiermee wensen we de ontwikkelde kennis m.b.t. innovatieve arbeidsorganisatie in ziekenhuizen en woonzorgcentra te borgen en verder uit te bouwen en te exploreren. o Multiculturele integratie in de Euregio: in de vroegere mijnregio’s bevinden zich mensen uit bepaalde bevolkingsgroepen met een complexe problematiek in het kader van tewerkstelling en scholingsgraad. Met de nodige aanmoedigingen kunnen deze mensen met een groot arbeidspotentieel op een duurzame manier naar de zorg toegeleid worden. Er is via het EMR project Future Proof for Cure and Care een Euregionaal partnerschap ontstaan om samen hieromtrent acties te ondernemen. Beoogd wordt dit project uit te voeren in het kader van de ESF-oproep transnationaliteit. o ESF-project MOSAÏEK: POM is partner in de stuurgroep voor het project tussen ziekenhuis Maas-Kempen en de scholengemeenschap Harlindis en Relindis. Project ‘Werkgoesting collectieve instroom
in
de
zorg’
De zorgsector kampt met een tekort aan gekwalificeerd personeel. Daarom startte POM-ERSV Limburg in 2010 met de campagne ‘Werkgoesting in de zorg’. In het kader van deze campagne werd de methodiek van collectieve instroom geïntroduceerd bij Limburgse zorgorganisaties. Bedoeling is dat een multidisciplinair team middels gerichte ondersteunende acties de personeelsbehoefte in een zorgorganisatie in één beweging kan invullen. In 2013 wordt deze methodiek binnen de zorg-organisaties gecontinueerd en versterkt. In functie van de noden en vragen
uit het werkveld wordt telkenmale, op maat van de zorgorganisatie, een werkgroep samengesteld en uitgebreid en wordt de methodiek verder verspreid, o.a. via workshops. Waar de afgelopen jaren de focus eerder lag op woonzorgcentra, zal in 2013 de methodiek ook verlegd worden naar ziekenhuizen en andere zorgorganisaties die een grote personeelsbehoefte hebben. Zo zal bv. het Sint-Trudo ziekenhuis (Sint-Truiden) i.s.m. POM-ERSV volgend jaar een sollicitatiedag organiseren om het nijpend tekort aan personeel in te vullen met focus op verpleegkundigen met een BBT. Extra aandacht gaat in 2013 naar de monitoring van de resultaten. De collectieve instroomprojecten die het afgelopen jaar plaatsvonden, zullen in 2013 verder opgevolgd en begeleid worden. Indien nodig worden voor deze projecten bijkomende acties ondernomen. Ook de sensibiliseringsacties voor de instroom voor zorgberoepen op alle niveaus wordt verdergezet, in nauw overleg met het onderwijs, zorgorganisaties, VDAB,… Voor de promotie van zorgberoepen werkt POM-ERSV Limburg nauw samen met het Vlaams Overleg Platform Zorgberoepen, het interprovinciaal overleg en met diverse Limburgse netwerken (LPZO, Uniform, RTC,…). Sensibilisering zorgberoepen Uit bovenstaande acties blijkt reeds de continue aandacht van POM-ERSV Limburg voor de sensibilisering en promotie van zorgberoepen. Het gericht bewerken van de arbeidsmarktreserve, met speciale aandacht voor zij-instroom, ASO, mannen, allochtonen, … is de uitdaging voor 2013. De Dag van de Zorg, die in 2012 voor het eerst werd georganiseerd en in Limburg een groot
Pagina 24
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
succes kende, past binnen die sensibilisering. Door onze aanwezigheid in de Vlaamse stuurgroep, kunnen we hier aandacht besteden aan de specifieke interesses in Limburg voor dit event en gepaste ondersteuning aanbieden. POM Limburg heeft een speciale focusgroep samengebracht bestaande uit 50 zorgorganisaties in Limburg, VIVO, VERSO, VDAB, kabinet van Vlaams minister Jo Vandeurzen, om samen een project uit te werken dat moet landen in het najaar 2013. Dit project, dat er komt naar aanleiding van de verwachte vele ontslagen in Limburg, is bedoeld om een gerichte promotiecampagne te doen voor de zorgeconomie die breder gaat dan enkel de zorgberoepen. We willen hier vertrekken vanuit de noden in het werkveld, gebruik makend van de reguliere partners en werking, samen met de sector. De uitvoering van het project kent 4 fasen: promotie zorgberoepen met ondersteuning van ambassadeurs uit het werkveld, gerichte inleefmomenten om de drempel tot zorgopleiding goed te bepalen, een opleidingsmarkt en maatgerichte opleidingen. We willen dit inbedden in de jaarlijkse activiteiten en die versterken zodat de arbeidsmarktreserve maximaal kan worden bereikt.
werkzoekenden met raakvlakken van een beroepsprofiel voor de zorgeconomie. Samenwerking met dienst Arbeidsmarktbeleid De geïntegreerde werking tussen het speerpunt Zorgeconomie en de dienst Arbeidsmarktbeleid binnen POM-ERSV Limburg zal ook in 2013 verdere uitvoering krijgen. Dat gebeurt in eerste instantie in het kader van de campagne ‘Verstand komt met de jaren – 50plusdatwerkt.be’ waarbij het sectorevent voor de zorg van eind 2012, in samenwerking met de dienst Economie van de provincie Limburg, een vervolg zal krijgen in een praktijklabo rond innovatieve arbeidsorganisatie voor zorgorganisaties en waarbij 50-plus werkzoekenden worden toegeleid naar een duurzame tewerkstelling, o.a. in de zorgsector. POM-ERSV Limburg wil in 2013 bovendien een gelijkaardig traject opstarten voor allochtonen. Ook in het kader van de uitvoering van de provinciale engagementsverklaring tussen POM-ERSV, de provincie en de VDAB zal het speerpunt Zorgeconomie diverse acties ondernemen, zoals het gezamenlijk organiseren van jobevents en de uitbouw van een sectorale dienstverlening via de servicepunten zorg.
Een goede employer branding is de rode draad voor bekendmaking en wervingscampagnes naar de reële duurzame jobs. Daarnaast wil POM-ERSV Limburg i.s.m. de VDAB het arbeidsmarktpotentieel optimaal benutten, o.a. via een gerichte campagne naar zij-instromers en door oplossingen te zoeken voor de onderbenutting van diploma’s. Het gezamenlijk maandelijks overleg is hiervoor het forum. We wensen in 2013 te komen tot een aantal knipperlichten in het kader van
Impuls voor kwalitatieve stageplaatsen in de woonzorgcentra Het opgestarte project rond het aanbieden van kwalitatieve stageplaatsen in de Limburgse woonzorgcentra wordt in 2013 verder uitgewerkt. Er zal ingezet worden op gezamenlijke leertrajecten voor mentorschap en op projectwerkingen om op een creatieve en innovatieve manier zowel de inhoud van jobs als processen binnen de zorg te optimaliseren. Zo zullen de bestaande
Pagina 25
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
stagementoropleidingen in de verschillende Limburgse regio’s volgend jaar gecontinueerd worden, op basis van een analyse van het huidige aanbod. Actuele noden zijn o.a. vervolg voor verpleegkundigen, opstart traject voor zorgkundigen, opstart traject voor paramedische beroepen. Voorts streeft POM Limburg naar een massale ondertekening en naleving door de Limburgse woonzorgcentra van het charter ‘Streefdoelen voor kwalitatieve stage & stagementorschap verpleegkunde in Limburgse woonzorgcentra’ dat in 2012 werd opgemaakt. Woonzorgcentra worden door POM-ERSV gestimuleerd om te tekenen en de genomen engagementen worden opgevolgd. Nog in 2013 zal POM-ERSV Limburg werkateliers organiseren voor de Limburgse woonzorgcentra. Doelstelling van deze sessies is woonzorgcentra handvaten geven, zowel inhoudelijk/theoretisch als praktisch, om stagiairs verpleegkunde kwalitatiever en professioneler te begeleiden. Tijdens de werkateliers is er o.a. aandacht voor het ontwikkelen van een onthaalbeleid, de verschillende leerstijlen, het leerproces in functie van de zorggerelateerde taken,… De eerste sessie is voorzien in januari 2013. Tenslotte zal er in 2013 verder werk gemaakt worden van de realisatie van een uniforme stagedatabank voor verpleegkunde (HBO5 en bachelor) om vraag en aanbod van stageplaatsen optimaal met elkaar te matchen. In 2013 wordt een structureel kader en tool voor deze databank ontwikkeld. Impuls voor kwalitatieve stageplaatsen in de thuiszorg Parallel aan de impuls voor woonzorgcentra wil POM-ERSV Limburg thuiszorgorganisaties ondersteunen bij het aanbieden van kwalitatieve stageplaatsen. Dat gebeurt o.a. door het aanbieden van vormingen voor
stagementoren voor verzorgenden in de thuiszorg. Net als in 2012 zal in één week in elk van de vijf Limburgse regio’s een ééndaagse opleiding worden aangeboden voor verzorgenden in de Limburgse thuiszorg. Bovendien wil POM-ERSV Limburg de opleiding uitbreiden op basis van de noden en mogelijkheden van de thuiszorgdiensten. Daarnaast ondersteunt POM-ERSV Limburg in 2013 verder de ontwikkeling, disseminatie en implementatie van uniforme stagedocumenten en een kwaliteitslabel, gebaseerd op de uniforme gids voor mentorschap in de thuiszorgdiensten die in 2012 werd ontwikkeld door de werkgroep ‘stagementoraat thuiszorg’. In het voorjaar 2013 wordt een studiedag met scholen en partners gezinszorg georganiseerd omtrent de introductie van de uitgewerkte documenten. Dit kadert eveneens in het project ‘zorgacademie Limburg’. Collectief stagebeheer voor Limburg De complexiteit en diversiteit van stages is zowel voor het onderwijs als het werkveld belastend. Bijvoorbeeld voor de opleiding HBO 5 verpleegkunde dienen de 3 onderwijsinstellingen samen jaarlijks 4.881 stages te organiseren (cijfers schooljaar 2011-2012). Vanuit de nulmeting voor de queeste naar extra stageplaatsen in Noord-Limburg voor de satellietopleiding verpleegkunde, worden we geconfronteerd met een verzadiging van de stagemarkt. Hier noopt zich dringend een oplossing waarin PZL faciliteert en door het maken van de nulmeting de aftrap heeft gegeven. De doelstelling is om samen met onderwijs en werkveld bijkomende kwalitatieve stageplaatsen te creëren op een slimme manier. De cases Sevagram, peercoaching, multidisciplinair opleiden,… werden reeds ter inspiratie verkend.
Pagina 26
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
Lerende netwerken – Limburgs Platform Woonzorgcentra – Onderwijs (LPWO) Dit overlegplatform zal in 2013 periodiek vraag en aanbod van stageplaatsen verpleegkunde evalueren en het actieplan voor kwalitatieve stages continu aansturen en afstemmen. Dat gebeurt o.a. aan de hand van de evolutie en het engagement van de woonzorgcentra en van de studentenaantallen. Naast het traject voor verpleegkundigen zal in 2013 een gelijkaardig traject voor zorgkundigen uitgewerkt worden, aangezien dit een aparte aanpak vereist. Tenslotte zal het platform het komende jaar uitgebreid en verbreed worden en zal de bestaande samenstelling voortaan een werkgroep omtrent stagementorschap vormen als onderdeel van het platform. Zorgacademie Limburg In 2013 staat een verdere uitdieping van de in 2011 gelanceerde Zorgacademie Limburg op het programma. Binnen deze zorgacademie worden gezamenlijke vormingsmomenten, lerende netwerken, infosessies en interessante initiatieven in een gemeenschappelijke kalender gegroepeerd en gecommuniceerd. In 2013 zal daarbij extra aandacht uitgaan naar de output uit bestaande en nieuwe projecten. Mogelijke onderwerpen zijn enerzijds stageplaatsen, omkadering en mentorschap en anderzijds de competenties binnen de opleiding verpleegkunde HBO5 verduidelijken en verspreiden via een overzichtsposter. Daarnaast wensen we in 2013 partners samen te brengen rond de behoefte om te komen tot community formation in het kader van innovatie in de zorgketen, expertise Hospilim,
zorginnovatie en projecten rond wonen voor ouderen. Regionale analyse van noden in werking voor zorg (project met o.a. HIVA en SADL) Via gedocumenteerde gesprekstafels wil POM-ERSV Limburg de zorgvraag op een onderbouwde manier in kaart brengen om nadien lokaal en bovenlokaal de juiste (beleids)initiatieven te nemen. POM-ERSV wil de aanwezige kennis en documentatie bij de Limburgse zorgactoren samenbrengen om de info op elkaar af te stemmen en om samenwerkingsactiviteiten te stimuleren. Op basis van de beschikbare documentatie kan tevens in kaart gebracht worden welke zorg er momenteel is en welke zorgbehoeften er in de toekomst zijn. Op die manier kan subregionaal de zorgsituatie bekeken en afgestemd worden en kan dit geïntegreerd worden in andere beleidsdomeinen zoals het ruimtelijk beleid. Samen met de dienst Ruimtelijke Economie van POM-ERSV Limburg en de provinciale dienst Wonen worden de opportuniteiten hieromtrent bekeken. In 2013 zullen de eerste pilootprojecten worden uitgezet. Meteen kan er ook nagegaan worden of van hieruit een aanzet tot zorgkadaster voor Limburg kan gerealiseerd worden (functies, aantallen, noden, studenten,…). Dit biedt dan weer opportuniteiten om via partnerships het juiste aanbod op de juiste plaats te krijgen. Een voorbeeld daarvan is de werkgroep die initiatieven aan het bestuderen is voor een meer decentrale spreiding (Noord-Limburg en Zuid-Limburg) van de HBO5 opleiding verpleegkunde, waarvan er mogelijk in september 2013 één kan starten.
Pagina 27
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
Duobanen
Satellietopleidingen verpleegkunde
Op 1 oktober 2012 startte POM-ERSV Limburg samen met de UHasselt, PHL, KHLim en diverse zorgorganisaties het project ‘Duobanen’. De doelstelling is om de arbeidsmarktreserve van de onvrijwillige deeltijdse tewerkstelling efficiënt te benutten. Het project bestaat uit twee fasen. In de eerste fase wordt door UHasselt en PHL onderzocht hoe de combinatie van deeltijdse jobs (voor één of meerdere werkgevers) juridisch georganiseerd kan worden en op welke arbeidsen sociaalzekerheidsrechtelijke problemen de werknemer in een duobaan kan stoten. In de tweede fase (implementatie) wordt onder begeleiding van KHLim Gezondheidszorg en PHL Healthcare het gegeven ‘duobaan’ via twee pilootprojecten geïmplementeerd in twee zorginstellingen. Op basis van deze pilootprojecten zal een leidraad betreffende de implementatie van duobanen in de zorgsector gerealiseerd worden. Aan de hand van deze leidraad zal het project in tien proeftuinen in Limburg verder uitgerold worden. KHLim Gezondheidszorg en PHL Healthcare zullen samen deze pilots begeleiden. Verwacht wordt dat het gehele onderzoek afloopt tegen augustus 2013. Deeltijds leren & deeltijds werken Aan jongeren tussen 18 en 25 jaar zonder ASO-diploma of die in het middelbaar een verkeerde beroepskeuze gemaakt hebben, wil het speerpunt Zorgeconomie de kans geven zich om te scholen naar de zorgsector door een traject van deeltijds werken en deeltijds leren. Op die manier kunnen deze jongeren, die nu vaak als verloren worden beschouwd voor de arbeidsmarkt, gerecupereerd worden en aan een duurzame tewerkstelling worden geholpen.
Het huidige aanbod aan zorgopleidingen in Limburg volstaat niet langer om de instroom van studenten op te vangen. Verder is het aanbod van de opleidingen verpleegkunde sterk geconcentreerd in Midden-Limburg, waardoor het hoger (beroeps)onderwijs voor een groep van potentiële studenten onbereikbaar is omwille van verre verplaatsingen, hoge huurlasten, enzovoort. Om het aanbod te verruimen volgens de noden van potentiële studenten van de opleidingen verpleegkunde, zullen in 2013 in de andere regio’s van Limburg satellietopleidingen verpleegkunde opgericht worden. o Opleidingen HBO 5 verpleegkunde: de satellietopleidingen HBO 5 verpleegkunde zullen opgericht worden door bestaande scholen met de opleiding HBO 5 verpleegkunde en in coorganisatie met een secundaire school. Met de satellietopleidingen HBO 5 verpleegkunde wil POM Limburg zich richten op zij-instromers. o Opleidingen bachelor verpleegkunde: de satellietopleidingen bachelor verpleegkunde zullen opgericht worden door bestaande hogescholen met een bachelor opleiding verpleegkunde. Hier zal de focus liggen op mensen met een diploma ASO of hoger onderwijs die een andere werkrichting willen inslaan en mensen met een buitenlands basisdiploma zorg. In overleg met VDAB wordt gekeken welke initiatieven genomen kunnen worden voor de doelgroepen van de opleidingen verpleegkunde. Voor de oprichting en het beheer van de satellietopleiding, alsook voor de stages en andere lesmogelijkheden kunnen de scholen verpleegkunde
Pagina 28
POM-ERSV Limburg
rekenen op de steun van Limburgse zorgorganisaties.
Jaarprogramma 2013
de
Project Sint-Truiden i.v.m. bijzonder traject werkplekleren Bij drukke momenten op de afdeling spoed is het niet ondenkbaar dat bepaalde patiënten in de gangen dienen te liggen. Gezien deze situaties zich frequent voordoen, starten we met het Sint-Trudo Ziekenhuis een pilootproject waarbij deze patiënten overgebracht worden naar een bijkomende afdeling spoed, welke bemand is met stagiairs. Op deze manier wordt er aan de stagiairs een bijzonder traject werkplekleren aangeboden (cf. werking Sevagram te Nederland). Inleefmoment in de zorg Potentiele zorgverleners kunnen via een inleefmoment kennis maken met de zorgsector. Hoe het inleefmoment concreet verloopt, hangt af van de zorginstelling, van de diverse mogelijkheden en van de wensen van de kandidaat. Op deze manier kan de kandidaat ontdekken of de zorg- en welzijnssector een goede omgeving is om zichzelf te ontplooien en welke job of welke soort zorginstelling het best bij hem of haar past. Nadat de kandidaat het inleefmoment gevolgd heeft, zal hij of zij door POM Limburg verder opgevolgd en begeleid worden. Zo kan de kandidaat bijvoorbeeld aangemoedigd en begeleid worden bij het volgen van een opleiding die nodig is om een bepaalde functie in een zorginstelling uit te oefenen. Zorghub voor en door (jong) talent voor de zorgorganisaties van de toekomst De Limburgse zorgsector kampt met een tekort aan hoger opgeleide profielen
(leidinggevenden en directies) die omwille van een gemis aan praktijkervaring niet meteen kunnen ingevuld worden door pas afgestudeerden, hoewel ze de juiste opleiding genoten hebben. Om jongeren reeds tijdens de opleiding zo veel en divers mogelijke praktijkervaring te laten opdoen, zal POMERSV Limburg in 2013 het concept ‘schaduwonderneming’ verder uitwerken. Elke student zal één werknemer schaduwen in een bestaande organisatie (1 op 1) en op basis daarvan in team een eigen project uitvoeren binnen deze organisatie. Dit alles onder begeleiding van de ‘geschaduwde personen’. Op die manier zullen de jongeren leren samenwerken, kennis en knowhow opdoen, wat zeker een meerwaarde zal zijn in hun toekomstige zoektocht naar een job. Met de schaduwonderneming wil POM-ERSV ook bereiken dat de jongeren toepassingen zien van de verschillende niet-zorgberoepen in een zorgorganisatie en geënthousiasmeerd zullen worden om voor zichzelf een toekomst te zien in de zorg. Meer kleur in de Limburgse zorginstellingen Kleur in de zorg, niet de afkomst maar de toekomst is een succesvol project dat we in het Europees project ‘Future proof for cure and care’ hebben leren kennen. Een Limburgs actieplan om de brug te maken naar deze potentiële werknemers voor de zorg dringt zich op. Onder het project ‘Meer kleur in de Limburgse zorgorganisaties’ wil POM Limburg in samenwerking met de VDAB in kaart brengen hoeveel Limburgse inwoners van allochtone afkomst een buitenlands basisdiploma zorg (zorgkunde, verpleegkunde, kiné,...) hebben en niet in de zorgsector tewerkgesteld zijn, of binnen de zorgsector werken maar niet volgens diploma omdat het
Pagina 29
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
diploma niet herkend is. Via allerlei acties wil POM Limburg deze mensen bereiken en hen via een kort opleidingstraject met een aanvullende taalopleiding de mogelijkheid bieden om de ontbrekende competenties te verwerven. In het pilootproject zullen allochtonen met een buitenlands diploma verpleegkunde een opleidingstraject kunnen volgen. Het is de bedoeling dat dit hierna uitgebreid wordt tot alle zorgopleidingen (kiné, geneeskunde,…). Provinciale innovatiepremies zorgorganisaties
voor
Het lopende project ‘Competentieprofiel voor woonzorgassistent’, dat POM-ERSV Limburg, PHL en WZC Sint-Jozef in 2012 opstartte met de ondersteuning van de provinciale innovatiepremie, krijgt een vervolg in 2013 via een proeftuin van het project LIMANI. Doelstelling is om de functie van woonzorgassistent binnen dit nieuw project te praktiseren, alsook een samenwerkingsverband op te richten met de partners om innovatieve zorgprocessen en -producten uit te werken. In 2013 willen de provincie Limburg en POM-ERSV Limburg voorts nagaan welke vervolgtrajecten kunnen aangeboden worden om enerzijds de resultaten van de projecten met de provinciale innovatiepremie breed kenbaar te maken en om anderzijds, vertrekkende vanuit die resultaten, ook op andere plaatsen innovaties te implementeren. Verdere bewustmaking gebeurt door het organiseren van vier netwerksessies innovatief denken rond volgende thema’s: Patiëntveiligheid, Alternatieve vormen van VTO beleid, Tele-monitoring, Beweging/ activatie/revalidatie. In deze netwerksessies worden kennisinstellingen en zorginstellingen samengebracht met als doel enerzijds het beter bekend maken van het aanbod van de
kennisinstellingen aan de zorgactoren en anderzijds het bieden van een informele partner matching voor toekomstige projecten. Ook het reglement van de innovatiepremie wordt kort toegelicht. De Limburgse aantrekkingsfactoren kenbaar maken aan Life Sciences bedrijven In het kader van de Acquisitiewerkgroep Life Sciences heeft POM Limburg in 2012 een brochure gemaakt met enerzijds een overzicht van alle zorgopleidingen of gerelateerde opleidingen en het aantal studenten en anderzijds een overzicht en de omschrijving van zorggerelateerde projecten in de regio die een meerwaarde kunnen zijn voor de acquisitie van nieuwe Life Sciences bedrijven naar onze provincie. In 2013 willen we dit verder uitwerken en continu up-to-date houden met cijfermateriaal als onderbouw voor het aantrekkelijk aanbod voor Life Sciences bedrijvigheid in de regio. De exploratie van IWT projecten verderzetten in 2013 In 2012 hebben we via 2 oproepen een start gemaakt vanuit de POM om deel te nemen aan de uitwerking van CORTEXS en Careville. In deze projecten heeft PZL een rol als proeftuin voor innovatieve arbeidsmarktconcepten maar ook als initiator van concepten tot efficiënte inzet van de zorgfuncties. In de loop van 2013 zal duidelijk zijn of de projecten worden toegewezen. Internationale samenwerking POM-ERSV Limburg heeft via het PZL een nauwe samenwerking opgebouwd met het Zorginnovatieforum van Groningen. De twee intervisies in 2012, omtrent revalidaties,
Pagina 30
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
robotica, telemonitoring en ict, hebben aangetoond dat we samen tot aanvullende projecten kunnen komen. Een ESF transnationaal project, omtrent i-pad toepassingen voor verzorgenden in de thuiszorg voor e-learning en data-uitwisseling, is in ontwerp. Daarnaast is POM Limburg lid van de strategische werkgroep Zorg van Euregio Maas-Rijn, waar een tienpuntenplan is uitgewerkt dat de basis is voor grensoverschrijdende projecten binnen de EMR de komende jaren. In juni 2013 zal POM-ERSV i.s.m. de dienst Europa van de provincie, een sterke rol opnemen op de grote arbeidsmarktconferentie in het kader van de uitdagingen voor de grensoverschrijdende tewerkstelling voor de zorgberoepen. Hiermee wordt de output van het project Future proof for cure and care maximaal gedissemineerd. Het internationale bezoek aan de life sciences cluster in Denemarken in mei 2013 zal inspiratie bieden aan de bestuursgroep van Life Tech Limburg en de acquisitiewerkgroep van LRM. POM Limburg zetelt in deze twee werkgroepen en zal met de resultaten van dit bezoek maximaal, met intervisie met Groningen, de basis leggen voor toekomstige projecten.
Pagina 31
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
Versterk: Eco-efficiënte bedrijventerreinen I-Cleantech Antenne Limburg
Versnel: Agropolis Kinrooi Serrecluster Warmtenet Ravenshout Warmtenet Genk-Zuid
Ontwikkel: Waterstofeconomie in Limburg Opzetten algen pilotplant Essential Fruits
Duurzame jobs creëren Gericht ontsluiten Versterk: Eco-efficiënte bedrijventerreinen I-Cleantech antenne Limburg Versnel: Agropolis Kinrooi Serrecluster Warmtenet Ravenshout Warmtenet Genk-Zuid Ontwikkel: Waterstofeconomie in Limburg Opzetten algen pilotplant Essential Fruits
Beter opleiden Versterk: Eco-efficiënte bedrijventerreinen I-Cleantech Antenne Limburg
CLEANTECH Sterker ondernemen
Doelgericht innoveren Ruimer exporteren
Versnel: Agropolis Kinrooi Serrecluster Warmtenet Ravenshout Warmtenet Genk-Zuid Ontwikkel: Waterstofeconomie in Limburg Opzetten algen pilotplant Essential Fruits
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
2.3 Cleantech In het kader van zowel de Europese, Vlaamse als provinciale doelstellingen omtrent de verduurzaming van het economisch weefsel, zal POM Limburg ook in 2013 blijvend sterk inzetten op het stimuleren van verschillende Cleantech-activiteiten binnen de provincie.
voorgesteld, is POM Limburg ervan overtuigd dat zij voor het speerpunt Cleantech een meerwaarde kan betekenen op de domeinen ‘doelgericht innoveren’, ‘sterker ondernemen’ en het ‘creëren van duurzame jobs’. Cleantechplatform.be
Een verduurzaming van de economie mag niet worden beschouwd als een bedreiging maar veeleer als een opportuniteit om verdere economische groei te realiseren en om nieuw innovatief ondernemerschap tot ontwikkeling te laten komen en te verankeren. Eerst en vooral focust POM Limburg hierbij op inter-bedrijfssamenwerking, waarbij de dienst Ruimtelijke Economie faciliterend tracht op te treden ten aanzien van bedrijven die dergelijke ideeën koesteren. Daarnaast is het ook van cruciaal belang om op nieuw ontwikkelde bedrijventerreinen zo sterk mogelijk in te zetten op Cleantech. Hier liggen immers allerhande mogelijkheden om vanaf het begin zuinig om te springen met zowel energie, grondstoffen als ruimte. Economische toegevoegde waarde is de gedachtegang die steeds dient bewaakt te worden bij het opzetten van een dergelijk Cleantech initiatief. Daarnaast is de uitbouw van Cleantech binnen Limburg van cruciaal belang voor het aantrekken van nieuwe bedrijven en de verankering van bestaande bedrijven. POM Limburg zal dan ook haar verantwoordelijkheid opnemen om op vlak van Cleantech de nodige ondersteuning te bieden in de uitwerking van het SALK-rapport. M.b.t de zeshoek die in dit rapport wordt
Met het beleidsplan ‘Limburg, klimaatneutraal’ heeft de Provincie Limburg een totaalaanpak inzake CO2-reductie op spoor gezet. De geformuleerde Limburgse ambitie in CO2-reductie, vastgelegd in het plan, reikt verder dan de Europese, federale en Vlaamse beleidsdoelstellingen. De provincie heeft dan ook de ambitie om de Vlaamse leidersplaats te verwerven inzake de inspanningen om te komen tot een CO2-arme provincie. De ontwikkeling van dergelijke groene economie biedt belangrijke kansen voor nieuw innovatief en duurzaam ondernemerschap. Nieuwe technologieën kunnen voor het bedrijfsleven leiden tot kostenreductie, hogere productiviteit, competitiviteit en een duurzamer imago. POM Limburg, dienst Ruimtelijke Economie, wil via het EFROproject ‘Cleantechplatform.be’ dergelijk transitietraject naar een meer groene economie begeleiden en een ondersteunende rol opnemen voor diverse partijen (bedrijven, investeerders, overheden, consumenten en kenniscentra) die rond Cleantech willen samenwerken en zodoende bedrijfseconomische activiteiten willen ontwikkelen, bestaande kennis valoriseren, kennisontwikkeling stimuleren en projecten initiëren. Belangrijk hierbij is dat het Cleantech kennisplatform wordt afgestemd op de meest CO2-intensieve sectoren.
Pagina 33
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
In de praktijk wordt enerzijds gewerkt met een overkoepelende denk-tank, die een adviserende taak heeft binnen het kennisplatform. Anderzijds werden do-tanks opgericht met elk een concreet thema, waarin experten worden samengebracht om hierrond te werken. De huidige do-tanks hebben als thema’s biomassa, bedrijventerreinen, bouwen, energie, landbouw, ETS-bedrijven, logistiek, mobiliteit, materialen, natuur en ondergrond. Verder worden binnen het Cleantechplatform.be ook nog diverse symposia, match making events, brainstormsessies, e.d. georganiseerd. De dienst Ruimtelijke Economie treedt hierbij op als trekker van de werkgroepen rond bedrijventerreinen, ETS-bedrijven en Logistiek. Het platform loopt af op 28 februari 2013, maar heeft in de vorige projectperiodes op het vlak van Cleantech zeker haar plaats gevonden binnen de provincie Limburg, waardoor bedrijven en organisaties de weg naar het platform de dag van vandaag goed weten te vinden. Er zal dan ook gekeken worden hoe de verderzetting van het platform kan bewerkstelligd worden en of er nood is aan heroriëntering. Daarnaast zal ook bekeken worden hoe de link met de I-Cleantech antenne Limburg er precies zal uit zien. Eco-efficiënte bedrijventerreinen Een eco-efficiënt bedrijventerrein is een terrein waar, via samenwerking tussen bedrijven onderling en met overheden, veranderingen in bedrijfsprocessen en in de inrichting van het terrein gerealiseerd worden, gericht op het verbeteren van het (bedrijfs)economisch resultaat, de vermindering van de milieubelasting en het efficiënter gebruik van energie, water, materiaal en ruimte. In dit kader zal POM
Limburg blijvend ondersteuning bieden aan de gemeenten die een aanvraag willen indienen voor de provinciale subsidie en zal ook de website (www.eco2profit-limburg.be) verder worden uitgebouwd. Waterstofnetwerk Limburg De Limburgse chemische sector, en in het bijzonder Ineos Chlorvinyls, kampt momenteel met een overschot aan waterstof als reststroom uit haar productieproces. Om deze lokaal geproduceerde waterstof niet verloren te laten gaan, is het nuttig om deze terug lokaal in te zetten. Waterstof wordt gezien als enerzijds een industrieel product met interessante chemische eigenschappen, maar daarnaast ook als een veelbelovende secundaire energiedrager. De toepassingen die waterstof biedt zijn zeer uitgebreid, gaande van grondstof voor de verschillende industrieën, tot brandstof voor motoren. Conform de aanbeveling uit SALK-rapport wordt in 2013 vanuit POM Limburg en partners (o.a. Innovatiecentrum Limburg, Blue Planet Hydrogen en Waterstofnet VZW) gekeken naar de mogelijkheden voor de opzet van een waterstofnetwerk. Warmtenetten Limburg In 2012 is door POM Limburg onderzoek uitgevoerd naar de haalbaarheid van de valorisatie van restwarmte op en rond de bedrijventerreinen Genk-Zuid en Ravenshout. Hiermee is een eerste belangrijke stap gezet naar het verduurzamen van bestaande en nieuwe bedrijventerreinen, alsook de onmiddellijke omgeving errond. De resultaten geven weer dat er een aanzienlijke hoeveelheid aan warmte beschikbaar is op beide terreinen. In 2013 zal moeten blijken of deze warmte ook nuttig kan gebruikt worden
Pagina 34
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
om de warmtebehoefte op en rond de bedrijventerreinen in te vullen. Aan de hand van een concrete case zal duidelijk moeten worden of het mogelijk is de organisatie voor een warmtenet op te zetten. Hiervoor zullen geïnteresseerde marktpartijen geconsulteerd worden. Naast deze activiteit zullen ook zijtrajecten van de studie worden opgenomen. Dit houdt in dat er verder onderzocht zal worden of het mogelijk is op het nieuwe bedrijventerrein Schoonhees een warmtenet aan te leggen. In Genk is een belangrijke 1 op 1 warmteuitwisseling tussen bedrijven gedetecteerd die verder onderzocht wordt. Nieuwe zijtrajecten die betrekking hebben op het thema warmte zullen in dit kader worden opgenomen door de dienst Ruimtelijke Economie. Werkgroep Energie
Acquisitie
Cleantech
&
Sinds eind 2010 participeert de dienst Ruimtelijke Economie in de acquisitiewerkgroep Cleantech en Energie. Deze werkgroep ‘Cleantech & Energie’ richt zich op de versterking van de Limburgse Cleantech & Energie cluster door het aantrekken van exogene spelers aan de hand van de uitbouw van een proactief en professioneel reactief acquisitiebeleid met aandacht voor realisatie en optimalisatie van endogene factoren. De werkgroep is samengesteld met vertegenwoordigers van de LRM, Greenville, Energyville, de UHasselt, het Agentschap Ondernemen en POM Limburg. Algen pilotplant Limburg Conform de aanbeveling uit het SALK-rapport wil POM Limburg, in samenwerking met de provincie Limburg, het potentieel onder-
zoeken om een algen-demoplant uit te bouwen in de provincie Limburg. Algen bieden immers een enorme reeks aan mogelijkheden voor toepassingen in de voedingsindustrie, bio-brandstoffen, cosmetica, bio plastics e.d. en kunnen dan ook naar de toekomst toe uitgroeien tot een belangrijke en strategische industrie. Om dit te bewerkstelligen worden in eerste instantie contacten gelegd, en verder uitgebouwd, met experten ter zake, zijnde het Vlaams Algenplatform en de Universiteit van Wageningen. Daarnaast worden industrie, landbouw e.d. betrokken als zijnde potentieel uitvoerende partners. Mogelijke linken met het Agropolis-project in Kinrooi worden onderzocht. Essential fruits De Limburgse landbouw wordt vooral gekenmerkt door een zeer belangrijke fruitsector. ¾ van de Belgische fruitproductie situeert zich in het Limburgse fruitteeltgebied. De belangrijkste soorten in Limburg zijn: appelen, peren, aardbeien, bessen, kleinfruit en kersen. Voor de verdere ontwikkeling van de innovatieve tuinbouw stelt het SALKrapport een versterking van de kennisopbouw van tuinbouwonderzoek voor. In samenwerking met de provincie Limburg en PCFruit zullen in 2013 en 2014 de mogelijkheden onderzocht worden om nieuwe fruitsoorten te telen in Limburg. De fruitsoorten die binnen de scope van het onderzoek vallen, zijn van het soort die andere of meer Fytonutriënten bevatten dan het huidige aanbod. Fytonutriënten zijn bioactieve inhoudsstoffen van eetbare planten waar mensen veel baat bij hebben, bv. mineralen en vitaminen. In een eerste fase zal geïnventariseerd worden over welke fruitsoorten het gaat. In samenwerking met PCFruit zal vervolgens de mogelijkheid
Pagina 35
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
onderzocht worden om een proeftuin op te richten. Serrecluster / Greenhouse-cluster Slechts 5,3% van het totale Vlaamse areaal glastuinbouw situeert zich in Limburg. De vraag vanuit de tuinbouwsector naar extra ruimte in Limburg blijkt echter aanwezig te zijn. In 2013 zal er onderzocht worden of deze vraag kan ingevuld worden. Conform de aanbeveling uit het SALK-rapport en in samenwerking met de provincie Limburg zal er in dit kader vooral gekeken worden naar de mogelijkheden om serres te clusteren (+10 ha). Hierbij zal rekening gehouden worden met het duurzame karakter van dergelijke ontwikkelingen. Clustering blijkt uit verschillende studies o.a. interessant te zijn voor het beperken van de energiekosten. Wat verder in dit kader interessant is, is het onderzoek naar de koppeling van een serrecluster met restwarmte en CO2 vanuit de industrie. In Nederland bestaan verschillende voorbeelden die bewijzen dat het mogelijk is deze koppeling te maken. Momenteel loopt ook een Interreg-project (Grensregio VlaanderenNederland) om het potentieel van geothermie in te zetten voor een duurzame serrecluster. Vito brengt dit potentieel voor de hele provincie in kaart. Agropolis Kinrooi Agropolis is een project van de gemeente Kinrooi om ‘voedsel voor de toekomst te kweken op een wijze van de toekomst’, als innovatieve hefboom voor de landbouw in de omgeving. Agropolis wordt door de gemeente ontwikkeld op de Boterakker. POM Limburg zal in deze ontwikkeling haar expertise m.b.t. Cleantech en bedrijventerreinontwikkeling inbrengen, opdat het project een versnelde
start kan doormaken. De creatie van een agrobedrijventerrein Agropolis wordt als te ontwikkelen actie voorgesteld in het SALKrapport. Eco2Profit In het kader van het grensoverschrijdend Interreg-project Eco2Profit zullen in 2013 verschillende activiteiten worden opgenomen. Voor de stad Beringen zal een algemeen windplan en visiedocument worden opgesteld waardoor het Beringen in staat stelt op haar bedrijventerreinen een kader te scheppen voor het al dan niet toekennen van een vergunning voor de bouw van een windmolen. Daarnaast zal POM Limburg aan een beperkt aantal bedrijven, die zich zullen vestigen op nieuwe bedrijventerreinen in Limburg, een gratis thematisch advies aanbieden. Het project Eco2Profit loopt af eind september 2013. GEO-HEAT APP Geothermie of aardwarmte is een lokale en duurzame energiebron, die zijn oorsprong vindt in de ontstaansgeschiedenis van de aarde. Dit is de energie die in de vorm van warmte in de ondergrond zit opgeslagen. Via een haalbaarheidsstudie, uitgevoerd door het VITO, zal in kaart gebracht worden of het mogelijk is een bedrijventerrein (industrie) te koppelen aan dergelijke bron van energie. CO2 en Methaan Met dit project wensen verschillende partners (waaronder POM Limburg) een kentering teweeg te brengen en de regio te ondersteunen bij de transitie van lang cyclische naar kort cyclische energie. De focus in dit project ligt op twee gassen, CO2 en CH4
Pagina 36
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
(methaan). De dienst Ruimtelijke Economie zal in dit kader een inventarisatie doen naar de aanwezigheid van bronnen, transport infrastructuur en afzetmogelijkheden van CO2 en CH4 in Limburg. Verder zal er in dit kader een grensoverschrijdende nota over de mogelijkheden (technologisch, economisch en wettelijk) van groene methaan en CO2hergebruik voor de grensregio worden opgemaakt waarbij er telkens input en feedback gevraagd zal worden bij betrokken stakeholders en wetenschappelijke onderzoeksinstellingen. Het doel van de visienota is om de respectievelijke provinciale overheden op een doortastende manier te informeren en onderbouwde handvaten aan te reiken bij de uitbouw van een beleid gericht op het stimuleren van een duurzaam energiebeleid in een synergetisch weefsel met de industrie en de glastuinbouw.
Duurzame bedrijventerreinen Binnen de Dienst Ruimtelijke Economie worden diverse initiatieven genomen rond de ontwikkeling van duurzame bedrijventerreinen (zie 1.5. Kwaliteitsvolle en duurzame bedrijventerreinen, pag. 11).
EnergieConversieParken POM Limburg is vertegenwoordiger voor de provincie Limburg in de stuurgroep van het Interreg-project ‘EnergieConversieParken’. De doelstelling van het project is het aantonen van de economische voordelen van de benutting van lokaal beschikbare biomassastromen die nu vaak niet of moeilijk te gebruiken zijn. Toch vertegenwoordigen deze stromen een aanzienlijke hoeveelheid grondstoffen voor opwekking van energie of als basismateriaal voor andere toepassingen. Daarvoor wordt een zogenoemd EnergieConversiePark (ECP) concept ontwikkeld. Het gaat dan om een ‘slimme’ en energetisch optimale combinatie van diverse verwerkingstechnologieën op één locatie.
Pagina 37
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
Versterk: RESOC Limburg SERR Limburg Streektafelwerking Versterk: RESOC Limburg SERR Limburg Streektafelwerking Streekpact Versterk & ontwikkel: Dataverwerking en verspreiding
Versterk & ontwikkel: Dataverwerking en verspreiding
Versterk: RESOC Limburg SERR Limburg Streektafelwerking Streekpact
Duurzame jobs creëren Gericht ontsluiten
Beter opleiden
Versterk & ontwikkel: Dataverwerking en verspreiding
BELEIDSONTWIKKELING Versterk: RESOC Limburg SERR Limburg Streektafelwerking Streekpact
Sterker ondernemen
Doelgericht innoveren Ruimer exporteren
Versterk & ontwikkel: Dataverwerking en verspreiding Versterk: China Desk Regiopromotie (i.s.m. Locate in Limburg) Grensoverschrijdende projecten en acties
Versterk: RESOC Limburg SERR Limburg Streektafelwerking Streekpact Versterk & ontwikkel: Dataverwerking en verspreiding
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
3. Beleidsontwikkeling Als enige Vlaamse provincie kent Limburg een geïntegreerde werking van POM en ERSV. Hierdoor is het overleg, voorbereiding, ondersteuning en uitvoering van het sociaaleconomisch beleid in Limburg maximaal afgestemd. De werking van de dienst Beleidsontwikkeling concentreert zich enerzijds op de verwerking en verspreiding van een groot aantal relevante socioeconomische indicatoren ter voorbereiding of onderbouwing van beleidsbeslissingen. Anderzijds organiseert de dienst diverse overleg- en adviesorganen om plaatselijke socio-economische knelpunten in kaart te brengen en hieromtrent beleidsmatige acties te ontwikkelen of om informatieoverdracht te bevorderen. Een prioritaire opdracht voor de dienst Beleidsontwikkeling is de ondersteuning van de werking van de speerpuntsectoren. Het studiewerk en de diverse overlegvormen leiden tot een langetermijn-visie voor de socio-economische ontwikkeling van de regio, het zogenaamde streekpact dat in 2013 dient vernieuwd te worden. Het Streekpact zal verder uitvoering geven aan de aanbevelingen uit het rapport ‘Strategisch Actieplan Limburg in het Kwadraat’ (SALK). Ook internationale samenwerking wordt onder dit hoofdstuk toegelicht. Ter ondersteuning en in uitvoering van het provinciaal economisch beleid heeft POMERSV Limburg diverse grensoverschrijdende samenwerkingsverbanden uitgebouwd die enerzijds bijdragen aan de economische groei van Limburg en anderzijds nieuwe inzichten verschaffen voor de versterking van het economisch weefsel in onze provincie. Zoals in het SALK-rapport wordt gestipuleerd, kan
Limburg zich economisch best verder ontwikkelen door samen te werken met en complementair te zijn aan de omliggende regio’s. Met de participatie aan diverse grensoverschrijdende samenwerkingen, geeft POM-ERSV Limburg hier voor een aantal speerpuntsectoren concrete invulling aan. De activiteiten van de China Desk spelen in op de aanbeveling uit het SALK-rapport dat de Limburgse bedrijven best ruimer exporteren, ook buiten de grenzen van Europa, en dat Limburg zich in het buitenland moet profileren als innovatieve economische regio.
3.1 Streekpact Het Streekpact is een geïntegreerde lange termijn visie voor de socio-economische ontwikkeling van de regio. Het Streekpact wordt opgesteld en goedgekeurd door RESOC Limburg en het ERSV is verantwoordelijk voor de opvolging van de uitvoering ervan. Aangezien het huidige Streekpact loopt van 2008 tot en met 2013, dient er in de loop van dit jaar een vernieuwd Streekpact te worden opgesteld. Het Streekpact dient in de eerste plaats een doorslag te zijn van de acties die opgenomen zijn in het SALK-rapport en die een blauwdruk zijn voor de Limburgse socioeconomische ontwikkeling van de komende jaren. In het SALK-rapport wordt duidelijk aangegeven welke wegen de provincie moet inslaan om Limburg weer de nodige economische dynamiek en slagkracht te geven. Het Streekpact zal acties bevatten die de verdere concrete uitvoering van deze plannen moet mogelijk maken. Bovendien dient er een subregionale focus te worden aangehouden zodat elke Limburgse subregio zich betrokken weet in de uitvoering van het Streekpact en
Pagina 39
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
het SALK. Voor de opmaak van het Streekpact is overleg en betrokkenheid van alle actoren nodig. In de loop van volgend jaar zal in eerste instantie een plan van aanpak worden opgemaakt om het draagvlak voor de opmaak van het Streekpact zo groot mogelijk te maken. Samen met het SALK-rapport vormen de socio-economische analyse van Limburg en haar vijf streken en de permanente monitoring van gemeentelijke socioeconomische indicatoren (cfr. infra) mede de basis voor de acties opgenomen in het Streekpact. Ook de evaluatie van het huidige Streekpact 2008-2013 kan mede input bieden voor de opmaak van het nieuwe Streekpact. Volgens planning zou het Streekpact in het najaar 2013 goedgekeurd moeten worden door RESOC Limburg, het provinciebestuur, de gemeentebesturen en de besturen van de sociale partners. De inhoud van het Streekpact zal breed gecommuniceerd worden.
cijferanalyses: in de oneven jaren wordt een algemene socio-economische analyse van Limburg en haar 5 streken gerealiseerd, in de even jaren worden 5 streekfoto’s opgemaakt met een analyse van elke Limburgse streek en haar gemeenten. In 2013 zal er dus een algemene socio-economische analyse worden opgesteld, een actualisatie en mogelijke uitbreiding van de analyse die in 2011 werd gerealiseerd. Een groot aantal socioeconomische indicatoren worden geanalyseerd, waar mogelijk tot op streekniveau, de evolutie van deze indicatoren wordt in kaart gebracht en er wordt een vergelijking gemaakt tussen de Limburgse cijfers en de gemiddelden op Vlaams en Belgisch niveau.
3.2 Dataverwerking en –verspreiding Het verzamelen van socio-economische data en het maken van omgevingsanalyses vormen de basis voor de ontwikkeling van het regionaal economisch beleid. POM-ERSV Limburg zorgt voor een brede verspreiding van deze data en de analyses ervan naar alle socio-economische actoren binnen de provincie en naar de meest relevante actoren buiten de provincie. In het kader van de uitvoering van het SALK-rapport zal POM-ERSV Limburg specifieke indicatoren monitoren. Socio-economische analyse van Limburg en haar 5 streken Sinds 2010 verzorgt POM-ERSV Limburg een jaarlijkse afwisseling van socio-economische Pagina 40
Monitoring gemeentelijke socio-economische indicatoren In het kader van de nieuwe provinciale rol als kennis- en dienstverleningscentrum voor de gemeenten, zal POM-ERSV Limburg in 2013 verhoogde aandacht schenken aan het kenbaar maken van het aanbod van gemeentelijke socio-economische indicatoren aan de Limburgse gemeentebesturen. POMERSV Limburg verzorgt reeds langer de monitoring van deze gemeentelijke indicatoren en stelt deze o.a. ter beschikking via de Streekfoto’s en de website van het ERSV. In 2013 zal bekeken worden op welke manier deze vorm van dienstverlening aan de gemeenten verder geoptimaliseerd kan worden. Uiteraard zal POM-ERSV Limburg in de mate van het mogelijke ook welbepaalde indicatoren blijven aanleveren op specifieke vraag van een gemeente. De analyse van de gemeentelijke socio-economische indicatoren vormt samen met de socio-economische analyse van Limburg en haar 5 streken mede de basis voor het Streekpact 2014-2019.
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
Economisch Rapport Elke editie van het Economisch Rapport van POM-ERSV Limburg bevat één of meerdere artikels die uitgebreid onderbouwd zijn met cijfermateriaal. Dat zal in de 4 geplande edities van 2013 niet anders zijn. Bij een themanummer wordt telkens een cijfermatige analyse van de besproken sector of thematiek opgemaakt. Bij een reguliere editie worden bepaalde socio-economische thema’s die in de artikels aan bod komen, uitgebreid geanalyseerd aan de hand van tabellen en grafieken. Vraaggestuurde studies POM-ERSV Limburg zal traditiegetrouw data verzamelen, analyseren en aanleveren op specifieke vraag van de economische actoren en beleidsverantwoordelijken. Ook ter ondersteuning van de werking van de interne diensten bij POM-ERSV (speerpuntsectoren, arbeidsmarktbeleid) worden op vraag diverse statistieken en rapporten aangereikt. In het kader van de monitoring van de acties die opgenomen zijn in het SALK-rapport, zal POMERSV specifieke indicatoren permanent analyseren. Cijfermatige analyses in het kader van de campagne ‘Verstand komt met de jaren – 50plusdatwerkt.be’ Vermits bovenstaande campagne ook in 2013 een vervolg kent, zullen er naar aanleiding van de geplande sectoractiviteiten, cijferrapporten worden opgemaakt zoals dat tot nog toe voor alle sectorevents is gebeurd. Conform de geplande acties in het kader van de campagne in 2013 (zie blz. 50), zullen er statistische analyses worden opgemaakt van de evolutie van het aantal 50-plussers actief in
de land- en tuinbouwsector en in de metaalsector en van het aantal zelfstandigen ouder dan 50 jaar. Naar aanleiding van het slotevent zal er tevens een algemene analyse worden gemaakt om het aantal en de evolutie van de 50-plussers op de Limburgse arbeidsmarkt in kaart te brengen, naar analogie met de studie die werd opgesteld n.a.v. het startevent begin 2012. Permanente actualisering cijfergegevens op de www.ersvlimburg.be
van de website
De website van het ERSV Limburg bevat een rubriek ‘Statistieken’. Deze rubriek bevat gedetailleerde cijfers (waar mogelijk tot op gemeentelijk niveau) die opgedeeld zijn in een aantal subrubrieken (Algemeen, Menselijk Potentieel, Economisch weefsel, Leefkwaliteit/ Leefomgeving). Van zodra POM-ERSV zelf een statistische analyse heeft gemaakt of van zodra andere instellingen (bv. Nationale Bank, RSZ, RSZ-PPO, VDAB, Steunpunt WSE, FOD Economie,…) nieuw of geactualiseerd cijfermateriaal ter beschikking stellen, wordt dit door POM-ERSV Limburg verwerkt in overzichtelijke tabellen die onmiddellijk op de website www.ersvlimburg.be worden geplaatst als downloadbare bestanden.
3.3 Beleidsoverleg en –advisering Het creëren van een breed draagvlak is onontbeerlijk voor het uitvoeren van een onderbouwd socio-economisch beleid. Via diverse overleg- en adviesorganen die werken onder de koepel van POM-ERSV Limburg wordt dit draagvlak gecreëerd. De opvolging en uitvoering van de acties opgenomen in het SALK-rapport zullen centrale thema’s vormen op de agenda’s van deze overlegorganen in
Pagina 41
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
2013. Hieronder vermelden we de officiële overlegorganen die in 2013 verder georganiseerd zullen worden, maar daarnaast zullen er uiteraard nog tal van informele overlegorganen en –momenten plaatsvinden op initiatief van POM-ERSV Limburg of waaraan POM-ERSV Limburg participeert. RESOC Limburg Het Regionaal Economisch en Sociaal Overlegcomité (RESOC) Limburg is samengesteld uit vertegenwoordigers van het provinciebestuur, de Limburgse gemeentebesturen en de Limburgse sociale partners die ook in SERR Limburg (cfr. infra) zitten. Onder RESOC zijn verschillende specifieke werkgroepen (bv. expertenteam) actief. RESOC Limburg adviseert ook dossiers m.b.t. invoegbedrijven, sociale werkplaatsen, WEPPlus en lokale diensteneconomie. Gezien de nieuwe samenstellingen van het provinciebestuur en de gemeentebesturen, is het aangewezen om begin 2013 met de betrokken partijen te overleggen over de invulling van de RESOC-vergaderingen. SERR Limburg De Sociaal-Economische Raad van de Regio (SERR) bestaat uit vertegenwoordigers van de werkgeversorganisaties VOKA KvK Limburg, Unizo Limburg en Boerenbond Limburg en van de werknemersorganisaties ACV, ACLVB en ABVV. Ook vertegenwoordigers van de VDAB nemen deel aan de SERR-vergaderingen. Onder de SERR zijn verschillende specifieke werkgroepen (bv. werkgroep arbeidsmarkt) actief. De SERR levert advies m.b.t. diversiteitsplannen, Individuele Beroepsopleidingen (IBO’s), PWA-inschakelingsacties, praktische werken door beroepsopleiding, buitenschoolse kinderopvang, mandaten
kosteloze arbeidsbemiddeling, trajectbegeleiding en competentie-ontwikkeling, ESF-dossiers, de VDAB-actieplannen en programmatie en de klachtendossiers VDAB (Ombudsdienst). De SERR vergadert ook in 2013 maandelijks (uitgezonderd de zomermaanden). Tot mei 2013 levert een werkgeversorganisatie nog de voorzitter, daarna neemt een werknemersorganisatie over. Streektafelwerking Gezien de samenstelling van nieuwe lokale besturen zal per streek in overleg met de nieuwe colleges van burgemeester en schepenen bekeken worden hoe de streektafelwerking concreet ingevuld kan worden. Die invulling zal sterk gebaseerd zijn op de wensen en noden van de lokale besturen en verschillen per streek.
3.4 Internationale samenwerking Een belangrijke aanbeveling uit het SALKrapport luidt dat er sterk moet ingezet worden op interregionale samenwerking. Limburg kan zich best ontwikkelen in samenwerking met de omliggende regio’s zodat het kan bouwen op de sterktes van deze regio’s en zelf kan inspelen op hun behoeften (complementariteit). POM-ERSV Limburg neemt diverse initiatieven tot samenwerking met buitenlandse partners. Dit gebeurt enerzijds om Limburg buiten de provincie- en landsgrenzen te promoten als een uitstekende economische vestigingslocatie om op die manier meer economische activiteit te genereren in onze provincie. Anderzijds is de internationale samenwerking erop gericht om via Euregionale en internationale partnerschappen de verdere socio-
Pagina 42
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
economische ontwikkeling in Limburg te stimuleren. China Desk Enerzijds is de China Desk van POM-ERSV Limburg het aanspreekpunt voor Limburgse bedrijven die hun activiteiten willen uitbreiden naar China, zowel voor een vestiging in China als voor handel met Chinese bedrijven. Anderzijds voert de China Desk promotie voor Limburg als ideale vestigingslocatie voor Chinese bedrijven die op zoek zijn naar een locatie in Europa. Binnen dit kader zal de China Desk ook in 2013 events en seminaries organiseren om Limburgse bedrijven te informeren over de werking van de China Desk, over de economische situatie in China en over de principes van zaken doen met Chinese bedrijven. Tegelijkertijd worden Limburgse bedrijven in contact gebracht met andere Belgische bedrijven die reeds ervaring hebben in handelsrelaties met China. De China Desk kan een belangrijke rol spelen in de aanbeveling uit het SALK-rapport dat de Limburgse bedrijven ruimer moeten exporteren, dus ook buiten Europa. De Limburgse bedrijven sensibiliseren en mobiliseren tot export naar China, is daarom één van de belangrijkste actiepunten van de China Desk in 2013. Naast een ruimere export, dient Limburg ook het juiste imago uit te dragen, nl. dat van een innovatieve regio. De China Desk, in nauwe samenwerking met Locate in Limburg, is goed geplaatst om dit imago uit te dragen in China. In het kader van de regiopromotie vertaalt de China Desk informatie over Limburg naar het Chinees (bv. via www.locateinlimburg.com, nieuwsbrieven, folders,…) en werkt ze nauw samen met andere overheidsorganisaties en partners in het ‘Locate in Limburg’
zakenplatform. Een voorbeeld daarvan dat in 2013 verder wordt uitgewerkt is het samenwerkingsverband tussen het CCPIT Jiangsu en VOKA KvK Limburg. Om de bekendheid van Limburg ook bij een breder publiek te vergroten, wordt ook samengewerkt met belangrijke Chinese media. Voorts organiseert, ondersteunt en/of vergezelt de China Desk ook Limburgse delegaties naar China. In 2013 zijn volgende bezoeken alvast gepland: o Een delegatie van het Jessa Ziekenhuis zal begin 2013 het Beijing University Hospital in Shenzen bezoeken om samenwerkingsmogelijkheden te onderzoeken. Er wordt ook een tegenbezoek gepland. o De acquisitiewerkgroep voor Limburg zal in 2013 deelnemen aan de tweede China Import Expo in Jiangsu met de klemtoon op Cleantech. o Een delegatie uit HouthalenHelchteren zal in 2013 de stad Zhongshan bezoeken met het oog op een officiële samenwerkingsovereenkomst. o De Limburgse acquisitiewerkgroep rond Cleantech zal in 2013 de conferentie voor elektrische voertuigen in Shanghai bezoeken met het oog op potentiële samenwerking en investeringen. o De China Desk organiseert tevens het bezoek van de Limburgse acquisitiewerkgroep Logistiek in maart 2013 voor de tweede logistieke roadshow in Jiangsu ter promotie van de logistieke sector in Limburg. o Van 20 mei tot 31 mei 2013 zal een groep van ongeveer 80 personen (studenten en docenten) van de Katholieke Hogeschool Limburg (KHLim) naar China reizen. De
Pagina 43
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
o o o o
studenten die aan deze reis zullen deelnemen volgen de richtingen professionele bachelor elektromechanica, elektronica of ICT. Daarnaast organiseert POM-ERSV Limburg ook de ontvangst van Chinese delegaties en potentiële zakenpartners in Limburg met de opmaak van bezoekprogramma’s gebaseerd op de kennis en het inzicht van de cultuur en de belangstellingssfeer van deze groepen. In overeenstemming met het SALK-rapport zal in 2013 vooral het innovatieve economische karakter van de provincie verder in de kijker worden geplaatst. Met de ondersteuning van de China Desk en Locate in Limburg, zal in 2013 de Qingdao ontwikkelingszone haar eerste Europese kantoor openen op de Research Campus in Hasselt. In samenwerking met dit kantoor zullen regelmatig Chinese delegaties Limburg bezoeken in 2013 en zullen er gezamenlijke B2B events worden georganiseerd. Uiteraard worden de reeds eerder gelegde contacten sterk onderhouden en indien mogelijk geïntensifieerd (bv. met de provincie Jiangsu, CCPIT, Made in China Business Network, Yangzhou, Sinotrans, Bureau voor Economie en Handel Jiangsu,…). De China Desk neemt ook de verdere coördinatie op van de universitaire uitwisseling tussen Limburg en China, bv. in een mogelijk partnerschap tussen de PHL en Changzhou Institute of Technology, IMOB en Beijing Institute of Technology,…
Euregio portaal The Locator (zie blz. 8) Grenzeloze logistiek (zie blz. 19) Euregiolog³ (zie blz. 18-19) Future proof for cure and care (zie blz. 23) o (Mogelijke) ESF-projecten in de zorgeconomie (zie blz. 23) Voorts is POM-ERSV Limburg partner in diverse grensoverschrijdende overlegplatformen zoals gate4logistics (voormalige Euregionaal logistiek overleg), TTR-TTC, Interregio-bijeenkomst Life Sciences, strategische werkgroep gezondheid EMR, … Waar mogelijk worden nieuwe samenwerkingsverbanden opgestart, die gericht zijn op nieuwe groeiopportuniteiten voor Limburg om zelf snel vooruitgang te boeken voortbouwend en aanvullend op de sterktes van anderen (cfr. aanbeveling SALK-rapport).
Grensoverschrijdende projecten en acties Ook in 2013 participeert POM-ERSV Limburg aan verschillende grensoverschrijdende projecten. Doorheen dit jaarprogramma 2013 worden deze projecten nader toegelicht. Een overzicht: o Eco2Profit (zie blz. 36) Pagina 44
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013 Versterk: Armoede Expertisepunt arbeidsbeperking Actief maatgericht gemeentelijk arbeidsmarktbeleid Grensoverschrijdend
Versterk: Loopbaan- en diversiteitsplan Sectoraal clusterplan Sensibilisering Trainingen
Versnel: Samenwerking speerpuntsectoren
Ontwikkel: Sectoraal clusterplan Lerende netwerken Project Campus Recruitment
Duurzame jobs creëren Gericht ontsluiten
Beter opleiden
Ontwikkel: Co-sourcen en opleiding in tijdelijke werkloosheid
Doelgericht innoveren Ruimer exporteren
Versnel: Samenwerking speerpuntsectoren Ontwikkel: Sectoraal clusterplan Lerende netwerken Project Campus Recruitment
ARBEIDSMARKTBELEID Sterker ondernemen
Versterk: Technische profielen Jeugdwerkloosheid Nederlands op de arbeidsmarkt Netwerkdag jobcoaches en bemiddelaars Loopbaan- en diversiteitsplan Sectoraal clusterplan Trainingen Sensibilisering
Ontwikkel: 50-plus Expertisepunt innovatieve arbeidsmarktorganisatie
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
4. Arbeidsmarktbeleid De laatste jaren zien we een transformatie op de arbeidsmarkt, door de globalisering, de opkomst van de kenniseconomie en de vergrijzing. Daarenboven is gebleken dat de conjunctuur een grote impact heeft op het economisch weefsel, zeker en vast op een conjunctuurgevoelige arbeidsmarkt als die van Limburg, waar veel industrie aanwezig is. We worden dus geconfronteerd met een aantal uitdagingen op onze arbeidsmarkt zoals de stijging van het aantal werkzoekenden ten gevolge van de jobuitstoot, de mismatch van vraag en aanbod, de uitstroom van het onderwijs die onvoldoende beantwoordt aan de gevraagde competenties in het bedrijfsleven en de noden op de arbeidsmarkt,... Zelfs in de huidige laagconjunctuur geraken een aantal knelpunt-vacatures moeilijk ingevuld. Hier bovenop heeft Limburg nood aan innovatiekracht op arbeidsmarktvlak in de brede zin van het woord. In dit jaarprogramma houdt de dienst arbeidsmarktbeleid rekening met de vaststellingen en aanbevelingen van het SALKrapport. Via een innovatieve arbeidsmarktorganisatie initiëren we een aantal acties die nodig zijn om in Limburg voldoende duurzame tewerkstelling te creëren en het economisch weefsel te versterken. Het provinciaal arbeidsmarktbeleid is een horizontale drager voor de realisatie van het V²O-principe en dient op elk van de genoemde SALKspeerpunten een ondersteunende rol te vervullen.
zeer gerichte acties naar doelgroepen die het extra moeilijk hebben en dit in combinatie met een gebiedsgerichte aanpak van de mijngemeenten en de ondersteuning van de regierol van de gemeenten inzake lokaal werkgelegenheidsbeleid. Zo zal er bijvoorbeeld een strategische aanpak komen rond het tekort aan technische profielen. Ook het onvoldoende beheersen van het Nederlands blijft een jobobstakel. Daarom zal er een Limburgs samenwerkingsmodel worden gerealiseerd waarbij de diverse actoren samen werken aan de versterking van de taalvaardigheid van alle Limburgers van vreemde origine, en in het bijzonder van de werkzoekenden. Afhankelijk van de behoeften op de Limburgse arbeidsmarkt, zullen we onze acties en cours de route versterken, versnellen en nieuwe acties ontwikkelen, in samenwerking met onze partners, zodat op de toekomstige uitdagingen van de arbeidsmarkt efficiënt kan worden ingezet. De dienst ‘arbeidsmarktbeleid’ deelt haar werking op in drie domeinen die onderling en met de andere diensten van POM-ERSV dwarsverbanden hebben: reguliere economie, sociale economie en diversiteitsbeleid (EAD). POM-ERSV staat eveneens voor een samenwerking en actieve betrokkenheid van de Limburgse sociale partners, VDAB, Limburgse arbeidsmarktorganisaties en de provincie Limburg.
De werkloosheidgraad is structureel hoger dan het Vlaams gemiddelde en treft vooral kortgeschoolden, jongeren en 50-plussers. De focus ligt dan ook op de huidige noden met Pagina 46
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
4.1 Reguliere economie De taakstelling van POM-ERSV Limburg binnen de arbeidsmarktwerking van de reguliere economie richt zich op het opbouwen van kennis over de Limburgse arbeidsmarkt, het ontwikkelen van gerichte acties, het fungeren als informatiedraaischijf voor de Limburgse arbeidsmarktpartners en het deelnemen aan diverse overlegplatformen. Het doel van deze werking is om de afstemming tussen vraag en aanbod op de Limburgse arbeidsmarkt te verhogen. De algemene werking van de dienst (SERR-vergaderingen en -adviezen, werkgroep arbeidsmarkt,…) wordt hieronder niet vertaald in actietermen. We opteren om specifieke, extra acties te benadrukken, in het licht van het SALK-rapport, waarop deze acties integraal zijn afgestemd.
instapstages en werkplekleren kunnen in samenwerking met de bedrijfswereld uitgebreid en afgestemd worden op de noden en opportuniteiten van de huidige arbeidsmarkt. Door de transfereerbaarheid van competenties krijgt elke leerling/werkzoekende de kans om competenties te ontwikkelen op de werkvloer en voeling te krijgen met het bedrijfsleven. Via een doorgedreven sensibilisering op verschillende niveaus zullen we meer Limburgse jongeren motiveren voor een technische opleiding. Verdere aanpak van de jeugdwerkloosheid
Strategische aanpak rond het tekort aan technische profielen Zelfs in laagconjunctuur blijkt dat er een nijpend tekort is aan technische profielen zowel voor hooggekwalificeerde als andere technische profielen. Via een samenwerkingsverband zetten we in op een geassocieerd onderwijs zodat technische en beroepsopleidingen geherwaardeerd worden en er een afstemming komt tussen onderwijs en arbeidsmarkt met als doel om de ongekwalificeerde uitstroom terug te dringen. Onderwijs- en beroepskwalificerende competenties van lerenden worden versterkt door de creatie van hybride leer- en werkomgevingen en deze een volwaardige plaats te geven in alle onderwijsvormen, op de werkplek, in de school of opgezet als nieuw bedrijf buiten de school. De bestaande stagevormen waaronder IBO, inleefstages,
Uit de cijfers blijkt dat de Limburgse werkloosheidsgraad structureel hoger ligt dan de Vlaamse. Uit een meer gedetailleerde kijk op deze cijfers blijkt dat hierbij de jongeren in het oog springen. Eveneens worden duizenden Limburgse vacatures momenteel niet ingevuld! Uit kwalitatief onderzoek blijkt bijkomend dat de Limburgse KMO’s het moeilijk hebben om personeel met de geschikte competenties te vinden. Dit veroorzaakt een rem op de bedrijfsgroei en de Limburgse welvaartscreatie. De eerste werkervaring voor jongeren die van de schoolbanken komen, mits deze aangepast is aan de kennis en kunde van de jongere, is cruciaal voor de latere vorming. Een eerste, succesvolle tewerkstelling zal zorgen voor een groei in zelfvertrouwen die de jongere in zijn of haar latere loopbaan nodig heeft om zijn of haar talenten optimaal te kunnen ontwikkelen.
Pagina 47
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
Gezien de cruciale waarde van aanwezige talenten is het van groot belang dat er geen ‘verloren generatie’ komt. Concreet zullen duurzame jobs dienen te worden gezocht voor jongeren via bemiddeling op maat. Opleiding, bijscholing, competentieversterking zijn hierbij sleutelwoorden. Een profiel van de werkloze jongeren is een gegeven dat bepaalt of een bemiddeling slaagt of niet en is dus onontbeerlijk. Een gerichte matching tussen vraag en aanbod op de Limburgse arbeidsmarkt is hier aan de orde en wel op de plaatsen waar de jeugdwerkloosheid het meest frappant aanwezig is (ter zake kan verwezen worden naar Genk en Maasmechelen). Dit sluit aan bij het punt ‘een actief, maatgericht gemeentelijk arbeidsmarktbeleid’. Verder wordt concreet gedacht aan een uitbreiding van de WIJ-trajecten (werkinlevingstrajecten voor jongeren, nu van start in de 13 centrumsteden) naar de Limburgse gebieden waar de concentratie jeugdwerkloosheid het hoogst is. Dit houdt in dat jongeren speciale werkateliers zullen aangeboden krijgen om hun afstand tot de arbeidsmarkt te verkleinen. Voorts zal onderzocht worden of de campagne ‘school’s out, work’s in’ verder geïntensifieerd kan worden. Deze campagne heeft betrekking op schoolverlaters en focust op het verbeteren van sollicitatievaardigheden. Uiteraard is het belangrijk lessen mee te nemen vanuit het verleden. Daarom zullen eerdere initiatieven omtrent jongeren (competentieateliers, werkateliers, …) onder de loep genomen worden en de reeds verworven inzichten zullen meegenomen worden. Het is vanzelfsprekend dat alle initiatieven met de betrokken partners op het werkveld afgetoetst worden, teneinde een
draagvlak te bekomen dat onontbeerlijk is om succes te garanderen. Noot: deze actie voor jongeren is doorweven met andere acties zoals het tekort aan technische profielen en het voorkomen van ongekwalificeerde uitstroom. Nederlands op de arbeidsmarkt Een hindernis in de Limburgse arbeidsmarkt is niet in het minst het niet aansluiten van het beschikbare aanbod van talent op de gevraagde noden van de markt. De Limburgse werkloosheidsgraad ligt structureel hoger dan haar Vlaamse equivalent, hoewel er talloze open vacatures beschikbaar zijn. Limburgse KMO’s sluiten hierbij aan door aan te geven dat zij het gebrek aan personeel met de juiste competenties als grootste groeiremmer ervaren. De cijfers van de niet-werkende werkzoekenden, meer gedetailleerd, geven volgende inzichten in de nationaliteit en origine van de werkzoekende. In januari 2013 lag het absolute aantal niet-werkende werkzoekenden met een andere nationaliteit in Limburg op 2.058, en het absolute aantal niet-werkende werkzoekenden van andere origine op 7.435. Dit is een stijging ten opzichte van januari 2012 van respectievelijk 8,5% en 4,0%. Het totale aantal Limburgse niet-werkende werkzoekenden in januari 2013 is 31.049. De niet-werkende werkzoekenden van andere origine maken maar liefst 23,9% uit van dit totale aantal, bijna 1 op 4. Daarenboven stelt de SERV vast dat één op de zes werkzoekenden in Vlaanderen geen of zeer weinig Nederlands kent! Voor Limburg ligt dit cijfer op 1 op 10 werkzoekenden in december 2012.
Pagina 48
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
Er zijn enkele tendensen die zich voordoen in de Limburgse arbeidsmarkt voor de hogervermelde groepen. Werkgevers vinden dat hun anderstalige werknemers de Nederlandse taal onvoldoende machtig zijn en behouden hen niet in hun organisatie. Anderzijds vinden anderstalige werknemers moeilijk of geen werk omwille van hun onvoldoende kennis van het Nederlands. Vastgesteld kan worden dat in de huidige, complexe samenleving ook jobs aan complexiteit winnen. Een zeer goede tot perfecte kennis van het Nederlands of zelfs kennis van meerdere talen is vandaag een vaak gestelde eis. Er bestaat tevens een uitgebreid aanbod om Nederlands aan te leren aan personen van andere nationaliteit en origine. Vraag is hoe zowel de vraag- en de aanbodzijde van de arbeidsmarkt voor deze groepen naar elkaar toe kunnen groeien. Leggen de werkgevers in bepaalde gevallen hun taalkundige ‘lat’ te hoog? Dienen zij hun lat ‘anders’ te leggen voor bepaalde betrekkingen? Kennen werkgevers het aanbod en instrumentarium van taalopleidingen voor hun werknemers? Is het niveau van personen met een andere nationaliteit of origine te laag om op een gedegen wijze deel te nemen aan de Limburgse arbeidsmarkt en werken zij onvoldoende aan hun eigen taalvaardigheid? M.a.w. hoe wordt hun intrinsieke motivatie om het Nederlands te blijven leren, geactiveerd? Men kan uiteraard niet vroeg genoeg beginnen met de taal van het thuisland grondig te leren beheersen. Inspanningen in scholen, zo vroeg mogelijk, verdienen de gepaste aandacht. Daarnaast zijn momenteel heel wat talenten op de Limburgse arbeids-
markt het Nederlands weinig of niet machtig. Gericht, efficiënt en op maat opleiden en leren van de Nederlandse taal is een logische gevolgtrekking voor deze groep. Op die manier creëert men duurzame tewerkstelling met beschikbare, waardevolle talenten en verzorgt men voor deze groep een betere afstemming tussen vraag en aanbod op de Limburgse arbeidsmarkt die voortvloeit uit een concrete nood vanuit deze markt! De dienst arbeidsmarkt, reguliere economie, stelt als haar ambitie om binnen het kader van een flexibele arbeidsmarkt en van de nood aan de juiste competenties, in een weloverwogen kerngroep, een model op te maken waarin de bestaande middelen voor het leren van de Nederlandse taal op de meest efficiënte manier en volledig afgestemd op elkaar, onderbouwd ingezet worden. Evenzeer zal deze kerngroep op zoek gaan naar hiaten met betrekking tot Nederlands op de arbeidsmarkt zodat de efficiëntie-winsten, gegenereerd door de optimale besteding van bestaande middelen, hiervoor ingezet kunnen worden. Het is vanzelfsprekend dat alle initiatieven met de betrokken partners op het werkveld afgetoetst worden, teneinde een draagvlak te bekomen dat onontbeerlijk is om succes te garanderen. Co-sourcen en opleidingen in periodes van tijdelijke werkloosheid Co-sourcen is het flexibel tewerkstellen van een werknemer van onderneming A in onderneming B, ter versterking van loopbaanbeleid en werkzekerheid. Periodes van tijdelijke werkloosheid kunnen mogelijk aangewend worden voor opleidingen. Vraag en aanbod op de arbeidsmarkt zouden op
Pagina 49
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
deze manier flexibeler op elkaar kunnen inspelen. Eveneens zouden de competenties van werknemers op permanente basis versterkt kunnen worden, wat de transitie van ‘werk naar werk’ versnelt. Beide ideeën dienen ondersteund te worden door de sociale partners in Limburg, verenigd in de Sociaal-Economische Raad van de Regio (SERR), waar een kader kan uitgewerkt worden om beide ideeën te faciliteren, zodat dit meegenomen kan worden in het (sociaal) overleg. Tevens is het van cruciaal belang dat er samengewerkt wordt, dat de reeds bestaande linken (en eventueel nieuwe linken) uitwisseling van kennis, informatie en krachten teweegbrengen om een antwoord te bieden op de intense veranderingen die staan te gebeuren op de Limburgse arbeidsmarkt. Armoede en arbeidsmarkt Het werkloosheidspercentage van december 2012 voor Limburg is 7,64%, ten opzichte van 7,11% voor Vlaanderen. Dit cijfer stijgt in Limburg sterker dan in Vlaanderen. Daarenboven is de Belgische arbeidsmarkt slecht afgestemd in vergelijking met de rest van Europa. De kloof tussen de gevraagde en aangeboden opleidingsniveaus is groot. Dit gegeven wordt onderschreven door zowel de VDAB (met de spanningsindicator) en de UHasselt (met de bereikbaarheidsindex). Vooral de werkloosheid in Genk en Maasmechelen zou spectaculair (gaan) stijgen. Deze gegevens verzwaren de impact van een sluiting van Ford Genk op Limburg aanzienlijk. UHasselt schat dat de werkloosheidsgraad met 1,8 tot 2 procentpunten zal stijgen als Ford Genk zou sluiten. Het recent verschenen jaarboek over Armoede en Sociale Uitsluiting 2012 onthult eveneens ontmoedigende cijfers. 1 op 7
Limburgers, of bijna 14%, wordt bestempeld als ‘arm’. De kans dat een kind geboren wordt in een kansarm gezin, is in Limburg hoger in vergelijking met Vlaanderen. Vooral de voormalige mijngemeenten kampen met een zware armoedeval. De armoedecijfers voor Genk bereiken nu reeds de niveaus van koplopers Gent en Antwerpen, zonder dat de impact van de Ford-sluiting is meegerekend. Tewerkstelling is een cruciaal gegeven om armoede tegen te gaan, verweven met tal van randvoorwaarden, moeilijk allen te capteren of meetbaar te maken. Het zijn vooral ook de randvoorwaarden die de stap naar werk voor personen in armoede bemoeilijkt. Tevens is de armoedeval, die nu explicieter op Limburg afkomt, een extra neerwaartse kracht als het gaat om welvaart. De dienst arbeidsmarktbeleid, reguliere economie, stelt haar ambitie om de link armoede-werk te onderzoeken met de betrokken partners op Limburgs niveau. Een kerngroep zal een kader scheppen om de middelen vanuit armoede zo efficiënt mogelijk in te zetten zodat hiaten gedetecteerd en opgevuld worden, zowel de rechtstreekse link met tewerkstelling als de randvoorwaarden. Netwerkdag jobcoaches en bemiddelaars Een optimale matching van vraag een aanbod op onze arbeidsmarkt is cruciaal, zeker gezien er grote kans is op een verdringingseffect als de te verwachten jobuitstoot zich effectief op de werkzoekendenmarkt realiseert. Werkzoekenden dienen optimaal naar de open vacatures toegeleid te worden. Om dit te realiseren is het onontbeerlijk dat alle jobcoaches en bemiddelaars, werkzaam in Limburg, op de hoogte zijn van alle mogelijke wegen die ervoor kunnen zorgen dat het traject naar werk voor elke werkzoekende op
Pagina 50
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
maat aangeboden kan worden. Een fysiek netwerk- en kennismakingsmoment tussen alle spelers op de markt die een vraag naar kennis of aanbod van diensten hebben of kunnen leveren, is aan de orde. Dit totaalpakket willen we aanbieden via een netwerkmoment waarop alle expertise gebundeld wordt. Focus ligt op het bereik van de effectieve jobcoaches en bemiddelaars, met het oogpunt op een volledig aanbod aan diensten en tools, om werkenden een pakket op maat aan te bieden in de begeleiding naar duurzaam werk. Actieplan ‘Verstand komt met de jaren – 50plusdatwerkt.be’ In 2012 is door POM-ERSV, provincie en VDAB dit actieplan uitgewerkt dat gericht is op duurzaam personeelsbeleid met focus op behoud en instroom van 50-plussers op de Limburgse arbeidsmarkt. Het actieplan bestaat uit sectorevents en sectorgerichte praktijklabo’s rond innovatieve arbeidsorganisatie. Het actieplan loopt verder in 2013 met volgende acties. Er worden sectoracties georganiseerd, o.a. voor de land- en tuinbouwsector, metaalsector en KMO’s, met aandacht voor het snel wijzigende arbeidsmarktlandschap. Er wordt onderzocht welke de mogelijkheden zijn voor 50-plussers om een eigen zaak op te richten. Bijkomend zullen er acties ontwikkeld worden zodat kortgeschoolde 50-plussers toegeleid kunnen worden naar verschillende sectoren. De opgestarte praktijklabo’s ‘innovatieve arbeidsorganisatie’ in de sectoren lopen verder in 2013. Er zal een slotevent worden georganiseerd waarbij de campagne wordt afgerond en waarin de belangrijkste resultaten en/of uitdagingen worden toegelicht. De ervaringen uit de praktijklabo’s innovatieve arbeidsorganisatie worden
gebundeld en samen met de provincie wordt nagegaan hoe deze verder kunnen worden geïmplementeerd. Expertisepunt personen arbeidsbeperking
met
een
POM-ERSV Limburg wil een expertisepunt ontwikkelen waar zowel werkgevers als werknemers met een arbeidshandicap terecht kunnen. Op die manier ondersteunen we werkgevers en maken we hen wegwijs in methodieken, middelen en instrumenten die er zijn om te voorkomen dat de werknemer met een arbeidshandicap uitstroomt. Een meerwaarde voor de werknemer is dat hij efficiënter kan begeleid worden op de werkvloer. Verder willen we werkgevers sensibiliseren om hun werkvloer voor mensen met een arbeidshandicap open te stellen. Re-integratie van werknemers na een langdurige ziekte, arbeidsongeval is een thema dat aan belang wint. Werkgevers kunnen bij het expertisepunt terecht zodat ze de juiste begeleiding en omkadering kunnen voorzien. Er zal dus een samenwerkingsmodel ontwikkeld worden waarbij de diverse actoren samenwerken aan de concrete vormgeving van het expertisepunt. Expertisepunt innovatieve arbeidsmarktorganisatie Innovatieve arbeidsorganisatie wordt ook beschreven als sociale innovatie omdat de klemtoon ligt op het verbeteren van de kwaliteit van de arbeid en omdat sociale innovatie voor meer weerbare en ruimer inzetbare werknemers zorgt. Tegelijk is het doel ook het verhogen van de productiviteit
Pagina 51
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
en het concurrentievermogen van bedrijven en organisaties. Innovatieve arbeidsorganisatie geeft een structureel antwoord op moeilijke vraagstukken rond de vergrijzing, omgaan met een steeds veranderende en veeleisende arbeidsmarkt en het stimuleren tot gepassioneerde en getalenteerde medewerkers. De manier waarop bedrijven zijn georganiseerd, heeft een doorslaggevende impact op het engagement van de werknemer. Innovatieve arbeidsorganisatie bestaat uit een aantal clusters: strategie- en managementvaardigheden; organisatiestructuur, bestuursstructuur en organisatiebeleid; competenties van het personeel; bedrijfscultuur en interne arbeidsverhoudingen; gezondheidsmanagement. In 2013 wordt een actieplan opgesteld om sociale innovatie concreet te vertalen naar Limburgse bedrijven. Hiervoor wordt samengewerkt met de provincie, met het innovatiecentrum en met experten. Een actief, maatgericht gemeentelijk arbeidsmarktbeleid Gemeenten worden geconfronteerd met specifieke probleemtypes die tot uiting komen ten gevolge van de toenemende heterogeniteit in de aanbod- en vraagzijde op de arbeidsmarkt. Dat vergt een differentiatie in beleid, zowel aan de aanbod- als vraagzijde. Om te vermijden dat er structurele arbeidsmarktreserves opgebouwd worden, moeten er antwoorden gezocht worden op deze arbeidsmarktvraagstukken. Daarom is het opportuun dat gemeenten de volgende jaren inzetten op een meersporenbeleid om het beschikbaar talent te laten aansluiten bij de noden van de markt. Daarom zal een ondersteuning van de regierol voor gemeenten opgezet worden inzake lokaal werkgelegenheidsbeleid.
Niet iedere regio kent dezelfde arbeidsmarktproblematiek, maatwerk is belangrijk! Daarom zal er vanuit continue monitoring en analyse en in samenspraak met de betrokken stad of gemeente een gebiedsgerichte aanpak (mijngemeenten, Maasland, …) opgezet worden die proactief, gedragen en structureel is zodat er een werkgelegenheidsbeleid ontwikkeld wordt, afgestemd op de lokale noden. Grensoverschrijdende arbeidsmarktwerking Er zijn heel wat uitdagingen rond de samenwerking inzake grensoverschrijdende arbeidsmarkt. Alle deelregio’s zijn ondanks de huidige laagconjunctuur vragende partij naar dezelfde goede arbeidskrachten. Er zal onderzocht worden op welke manier we een nieuwe strategie kunnen ontwikkelen over de samenwerking op de grensoverschrijdende arbeidsmarkt zodat de dienstverlening, informatievoorziening en opleiding aan de mobiele burger in de Euregio verder kan verzekerd en verbeterd worden.
4.2 Sociale economie en dienstencheques Door het aangekondigde massale banenverlies en een stijgende werkloosheid als gevolg, worden de kansen van werkzoekenden die nu reeds een grote afstand hebben tot de arbeidsmarkt precairder. Niet alleen daarom is bijzondere aandacht voor de verdere uitbouw van de sociale economie nodig bij de uitvoering van het SALK. De sector sociale economie heeft de voorbije decennia ook bewezen dat deze sociale ondernemers met relatief weinig middelen, een moeilijke doelgroep en een strikte regelgeving, jobs kunnen creëren, marktniches aanboren en
Pagina 52
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
sociale ondernemingsmodellen ontwikkelen. In sociale economie is innovatie reeds ingebakken omdat het enerzijds hun ontstaansreden is, anderzijds omdat ze verplicht zijn om voortdurend creatief te zijn. Met het oog op een optimale ontwikkeling van de sociale tewerkstelling in Limburg, met aandacht voor de synergie tussen sociale en reguliere economie, wil POM-ERSV Limburg diverse initiatieven faciliteren in de provincie. Het gaat daarbij om het optimaal tot ontwikkeling brengen van initiatieven in het kader van het Vlaamse beleid, het ontwikkelen van vernieuwende, experimentele initiatieven binnen het kader van het provinciale beleid en het ondersteunen van lokale besturen bij het opnemen van hun regierol lokale werkgelegenheid. Voorbereiding op de nieuwe regelgeving in de sociale economie Gezien het nieuwe Vlaamse beleidskader inzake sociale economie dat recent is uitgestippeld, is een belangrijke taak voor POM-ERSV Limburg in 2013, dat voor de sector een overgangsjaar is, om informatie hierover te verstrekken naar sociale economie-ondernemingen, bedrijven en lokale besturen. Concreet gaat het over de aangepaste ondersteuning aan de sociale economie, over het maatwerkdecreet en over het decreet lokale diensteneconomie. In overleg met de sector sociale economie wordt bovendien de nodige flexibiliteit ingebouwd voor andere initiatieven en netwerkmomenten. POM-ERSV Limburg zal samen met de provincie in 2013 ook het bestaande overzicht van sociale economie initiatieven in Limburg actualiseren, met inbegrip van het aantal jobs en het aanbod van producten en diensten. Op die manier kan een overzichtelijk
en actueel aanbod van de sociale economie in Limburg breed verspreid worden. Met het nieuwe ondersteuningsorgaan dat door de Vlaamse overheid zal worden aangesteld, zal POM-ERSV in overleg met de provincie afspraken maken om een Vlaamse aanbod ook zoveel mogelijk in Limburg te garanderen. Innovatie en kruisbestuiving Ook in de sector van de sociale economie is innovatie van cruciaal belang. POM-ERSV Limburg wil de innovatiekracht van de sociale economie ondernemingen ondersteunen door concrete projecten op te zetten. Zo zullen in 2013 experimenten worden uitgebouwd ter ondersteuning van innovatie en kruisbestuiving van sociale economie met sociale tewerkstelling in niches zoals bv. de zorgsector. Ook naar sociale ondernemingsmodellen en doorstroom naar werk beweegt er heel wat. Voorts zal er afstemming en uitwisseling gebeuren met sociale economie ondernemingen in een interregionale context om uit te zoeken waar zij elkaar kunnen versterken. Sociale economie bij lokale besturen Lokale besturen zijn op meerdere manieren van belang voor de sociale tewerkstelling: als regisseur van de sociale economie, klant en uitbesteder van opdrachten aan de sociale economie, als partner in de werkwinkels en fora lokale werkgelegenheid, als cofinancierder van lokale diensteneconomie initiatieven. POM-ERSV zal in 2013 i.s.m. de werkgroep ambtenaren lokale werkgelegenheid acties ondernemen om de sociale economie nog beter bekend te maken bij de nieuwe lokale besturen.
Pagina 53
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
wordt hieraan dan ook uitgebreid aandacht besteed.
Limburgs Platform Dienstencheques In overleg met het Limburgs Platform Dienstencheques worden het behoud en de groei van de tewerkstelling in de sector gevolgd. Omdat vanuit de sector aangegeven is dat er nood is aan het uitwisselen van goede praktijken op het vlak van organisatie- en personeelsbeleid, zullen POM-ERSV en het platform in 2013 hieromtrent initiatieven nemen.
4.3 Evenredige diversiteit (EAD)
arbeidsdeelname
en
Het actieprogramma van EAD is gekoppeld aan de opmaak van het convenant. Een voorstel van convenant werd reeds opgemaakt aanvang 2013. Dit document beslaat de periode 2013 – 2015. Hieronder worden de acties weergegeven voor het werkjaar 2013. Intussen werd de transitie naar een duurzaam loopbaan- en diversiteitsbeleid op Vlaams niveau afgerond. In het kader van de diversiteitsplannen (nu loopbaanen diversiteitsplannen genoemd) komen vier nieuwe pijlers naar voor waarbinnen acties kunnen kaderen, met name: o duurzame diversiteit o competentie- en talentmanagement o werkbaarheid/werkvermogen/werkgoesting o organisatie innovatie Gedurende de opmaak van het convenant werd duidelijk dat Ford Genk zijn activiteiten zal stopzetten. Deze beslissing heeft ongetwijfeld een grote impact op de Limburgse arbeidsmarkt. In het convenant
Daarnaast leveren de projectontwikkelaars EAD, vanuit de eigen expertise, een bijdrage aan de realisatie van de arbeidsmarktgerichte acties uit het SALK-rapport en de initiatieven die gericht zijn op (bedrijfsgerichte) opleiding, vorming & begeleiding (bv. stageaanbod versterken, werkinlevingsprojecten, werkplekleren, permanente vorming voor managers, levenslang leren,..). Binnen de Limburgse zeshoek uit het SALK-rapport, met de bouwstenen voor een sterker economisch weefsel, situeren deze acties zich voornamelijk in de domeinen duurzame jobs creëren en beter opleiden (dit zowel op korte als lange termijn en vooral vanuit het versterken van bestaande acties evenals het ontwikkelen van nieuwe acties). Concreet bieden de projectontwikkelaars een ondersteuning bij de acties die inspelen op het knelpunt ‘beschikbaar talent sluit niet aan bij de noden van de markt’, meer in het bijzonder: o Werkloosheid treft vandaag voornamelijk jongeren, 50+ers en laaggeschoolden o Limburgse ondernemers ervaren het gebrek aan personeel met de juiste competenties als grootste groeiremmer Het SALK-rapport besteedt ruime aandacht aan de kansengroepen op de arbeidsmarkt. Het zijn ook deze kansengroepen die in het Vlaams loopbaan- en diversiteitsbeleid als prioritair naar voor komen, nl. ongekwalificeerde uitstroom van jongeren (wordt een nieuwe prioritaire kansengroep), 50-plussers, allochtonen en arbeidsgehandicapten. Bijgevolg vinden de activiteiten van de projectontwikkelaars ook nauw aansluiting bij
Pagina 54
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
de vaststellingen en aanbevelingen uit het SALK-rapport. Sectorale clustering als instroomproject Naar aanleiding van de aankondiging van de sluiting van Ford Genk werd dit project specifiek aan het convenant toegevoegd. Bedrijven die het engagement aangaan om personeel aan te werven, kunnen via een globaal sectoraal clusterplan (of koepelplan) ondersteuning krijgen om deze collectieve instroom planmatig, op maat en duurzaam te realiseren. Instappen in dit clustertraject betekent dat het bedrijf gebruik kan maken van een uitgebreid aanbod aan vorming, ondersteuning en begeleiding zowel op het vlak van toeleiding, werving en selectie, onthaal en opleiding en uitbouw van een goed personeelsbeleid. Kenmerken van het project zijn: o de vraaggerichte en sectorale benadering o het maximale gebruik van het instrument clusterplannen o het accent op de instroom van nieuwe werknemers met specifieke aandacht voor kansengroepen o een verregaande samenwerking tussen alle structurele partners diversiteit en andere arbeidsmarktactoren (het project vindt dan ook draagvlak binnen de werkgroep ‘structureel overleg diversiteit’ (SOD)). o het implementeren van innovatieve arbeidsmarktmethodieken Lerende netwerken voor innovatieve methodieken
opgestart. Aan de hand van de opgedane bedrijfservaringen binnen het EAD beleid en de goede praktijken in bedrijven worden een aantal nieuwe methodes/technieken uitgewerkt en/of worden bestaande methodieken verfijnd. Hiervoor worden lerende netwerken/bedrijfslabo’s opgestart. De ontwikkelde, verfijnde en innoverende methodieken worden geïmplementeerd in de sectorale clusters en worden verder gedissemineerd in het werkveld (cfr. SALK: praktijklabo inrichten voor het toepassen van inzichten van integrale arbeidsorganisatievernieuwing op bedrijfscases). Diversiteitsplannen De kerntaak van de projectontwikkelaars EAD bij POM-ERSV Limburg is het afsluiten van loopbaan- en diversiteitsplannen (in al haar vormen) in bedrijven, organisaties, lokale besturen en onderwijsinstellingen. Dit veronderstelt dat de projectontwikkelaars op een professionele manier werkgevers sensibiliseren voor een diversiteitsgericht personeelsbeleid en hen begeleiden bij de opmaak en uitvoering van de diversiteitsplannen. Het door Vlaanderen opgelegde objectief voor het te behalen aantal diversiteitsplannen in 2013 bedraagt 18 plannen per FTE projectontwikkelaar. Bij een volledige personeelsbezetting van 6 FTE komt dit neer op 108 nieuwe plannen voor Limburg. Vermits de uitvoeringsperiode van de plannen tot 2 jaar kan lopen, blijven de projectontwikkelaars volgend jaar ook de plannen die werden afgesloten in 2011 en 2012 begeleiden en opvolgen.
Aansluitend op het voorgaande wordt in 2013 een innoverend en ondersteunend project Pagina 55
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
houden van Limburgse bedrijven en organisaties door geregeld een bijdrage te leveren in de media, met bijzondere aandacht voor de digitale nieuwsbrief en het economisch rapport van POM-ERSV Limburg.
Sensibilisering voor het belang van de diversiteitsgedachte Het doel is het verhogen van het bewustzijn van het belang van de diversiteitsgedachte in het algemeen en bij werkgevers in het bijzonder door het voeren van gerichte sensibiliseringsacties. o Campagne ‘Verstand komt met de jaren – 50plusdatwerkt.be’: zie blz. 50 o Duodag Arbeidsgehandicapten: net als de afgelopen twee jaren zal GTB Vlaanderen ook in 2013 opnieuw een duodag organiseren waarbij personen met een handicap gedurende 1 dag de mogelijkheid krijgen om een beroepsverkennende stage te lopen in een bedrijf of organisatie. POM-ERSV Limburg treedt op als ondersteunende partner bij de organisatie van de duodag. o Gerichte regionale sensibilisering in het kader van het nieuwe loopbaanbeleid: de nieuwe Vlaamse visie inzake loopbaan- en diversiteitsbeleid krijgt vorm. Deze beleidsvisie en uitvoering zal zich in 2013 verder ontrollen. Door de projectontwikkelaars zal dit beleid (en de weerslag hiervan op de plannen) worden uitgedragen naar de bedrijven. o Dag van de Limburgse diversiteit: tijdens dit in 2013 geplande netwerk-, vormings-, info- en sensibiliseringsmoment komen diverse thema’s aan bod i.v.m. diversiteit en evenredige arbeidsdeelname. Het initiatief is gericht naar werkgevers, intermediairen, consultants en andere geïnteresseerden. o Bijdragen in media: diversiteit en de mogelijkheid van loopbaan- en diversiteitsplannen onder de aandacht
Trainingen voor bedrijven met een diversiteitsplan Gezien het succes en de grote vraag worden ook in 2013 aan bedrijven met een loopbaanen diversiteitsplan of in het kader van nazorg gerichte opleidingen aangeboden. Hieronder een overzicht van de door POM-ERSV Limburg geplande trainingen in 2013: o Ervaringsuitwisseling selectievaardigheden en concretisering van functieprofielen o Ervaringsuitwisseling peter/meterschapsformules o Ervaringsuitwisseling leeftijdsbewust personeelsbeleid o Ervaringsuitwisseling talentontwikkeling o Diversiteit op de werkvloer o Kansarmoede op de werkvloer, een leidraad voor managers van menselijk vermogen. o Omgaan met discriminerende uitlatingen in de dienstverlenende sector. o Appreciative Inquiry (waarderend onderzoek) Het opleidingsaanbod is een flexibel gegeven. Nieuwe opleidingen zijn steeds mogelijk op vraag van de werkgevers of op basis van concreet ervaren noden bij de opmaak en de uitvoering van de plannen.
Pagina 56
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
wordt in Limburg de methodiek verder op punt gesteld aan de hand van enkele concrete cases.
Ondersteuning Vlaamse projecten EAD met acties in Limburg De onderstaande projecten werden of worden ontwikkeld op Vlaams niveau onder impuls van het departement WSE en kennen een uitloper in Limburg waaraan POM-ERSV Limburg actief meewerkt. o Project armen : vormingsprogramma voor een betere begeleiding en ondersteuning van de doelgroep ‘armen op de werkvloer’ binnen het personeelsbeleid. In Limburg wordt een vorming voorzien voor HRverantwoordelijken binnen bedrijven die armen tewerkstellen en zal er een vorming in de vorm van een pilot worden uitgetest voor de intermediairen die werken met deze doelgroep. o Project kennisdeling – kennisproductiviteit: de projectontwikkelaars EAD komen regelmatig samen op Vlaams niveau. Dit leidt tot het uitwisselen van gegevens, tot interactie en vooral tot nieuwe innoverende vormingspakketten afgestemd op de Vlaamse arbeidsmarktbehoeften. Het overleg, waaraan ook de Limburgse projectontwikkelaars deelnemen, wordt gecontinueerd in 2013. Bovendien worden er structurele opleidingen ingebouwd voor ervaren en nieuwe projectontwikkelaars. o Project ‘van divers naar posidivers’: in het kader van de verdere ontwikkeling van de ‘diversiteitsplannen’ als instrument om EAD op de werkvloer te bevorderen, wordt de waarderende benadering (Appreciative Inquiry) als invalshoek verder geïmplementeerd. Met ondersteuning van het Lerend Netwerk van projectontwikkelaars
Limburgse projecten/acties o Diversiteit/loopbaanbeleid binnen de Limburgse gemeentebesturen: binnen het actieplan 2013 wordt een actie specifiek gericht naar de lokale besturen verkend en uitgewerkt. Start van de actie is het duidelijk in kaart brengen van de verschillende lokale knelpunten inzake diversiteit en loopbaanbeleid. In de regio NoordLimburg wordt een pilot gelanceerd, waarna een verruiming naar de andere regio’s zal gebeuren. o Project Campus Recruitment (onder voorbehoud): Campus recruitment is voornamelijk gericht op het werven van afgestudeerden uit de universiteiten en hogescholen. Een positieve branding zorgt ervoor dat het bedrijf bovenaan het verlanglijstje van studenten komt te staan. Meer en meer duikt campus recruitment op bij secundaire technische en beroepsscholen. Ook hier heeft een steeds grotere groep afstuderende jongeren, zeker uit de knelpuntberoepen, een jobaanbod op zak nog voor ze afgestudeerd zijn. Binnen dit kader zal POMERSV Limburg in 2013 concrete projectideeën uitwerken. Samenwerking met andere diensten POM-ERSV Limburg Vanzelfsprekend wordt de expertise van de projectontwikkelaars EAD overgedragen naar de andere diensten binnen POM-ERSV Limburg. Vooral de samenwerking met de
Pagina 57
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
speerpunten Logistiek, Zorgeconomie en Cleantech wordt verder uitgebouwd. Voorts is er binnen de dienst Arbeidsmarktbeleid een nauwe samenwerking omtrent de thema’s reguliere economie en sociale economie. Eén of meer projectontwikkelaars volgen de bijeenkomsten van de werkgroep arbeidsmarkt. Op deze werkgroep worden diverse arbeidsmarkt-gerelateerde onderwerpen besproken met de verschillende stakeholders. Netwerking Om de voorgaande doelstellingen goed te kunnen realiseren is een uitgebreid netwerk cruciaal. Het netwerk van de projectontwikkelaars situeert zich op diverse domeinen (EAD partners, bedrijven, consultants, projectpartners, interne diensten,…). Om de twee maanden ontmoeten de Limburgse EAD partners elkaar in de werkgroep ‘Structureel Overleg Diversiteit’. Centraal op deze bijeenkomsten staat het uitwisselen van informatie, het bevorderen van de samenwerking en de onderlinge afstemming van werking. De projectontwikkelaars EAD zijn ook vertegenwoordigd in de Commissie Diversiteit die functioneert als beleids- en adviesvoorbereidende werkgroep van SERR Limburg.
plaatst de afdeling EAD op het unieke kruispunt tussen beleid en praktijk. Zeker nu het nieuwe Vlaamse loopbaanbeleid gestalte kreeg, zal dit actiedomein in 2013 aan belang toenemen. Dit behelst zowel de vertaling van de noden op de werkvloer naar het beleid (bottom-up) als de vertaling van beleidsinitiatieven naar het werkveld (top-down). Kennisspreiding De operationalisering van de voorgaande doelstellingen veronderstelt een uitgebreide kennis van het werkveld en de toepasbare methodieken (makelaarskoffer). De voorgaande jaren werd heel wat informatie en documentatiemateriaal verzameld. Dit materiaal wordt verder ter beschikking gesteld aan het brede werkveld. Op basis van concrete noden, beleidsprioriteiten of een bepaalde opportuniteit kunnen nieuwe projectideeën ontstaan. In dit actieprogramma wordt hiervoor dan ook de nodige flexibiliteit en ruimte voorzien.
De dienst neemt verder deel aan diverse externe werkgroepen op Vlaams en provinciaal niveau en verkent permanent de mogelijkheden om bestaande netwerken uit te breiden of nieuwe netwerken te creëren. Beleidsondersteuning De projectontwikkelaars staan in nauw contact met bedrijven en een netwerk van partners betrokken bij de uitwerking en uitvoering van het Vlaams EAD beleid. Dit Pagina 58
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
5. Communicatie Door een gevarieerde inzet van diverse communicatiemiddelen wil POM-ERSV Limburg haar doelgroepen informeren over de eigen werking en over socio-economische ontwikkelingen in Limburg, Vlaanderen en de Euregio. Naast de algemene communicatie, wordt bijzondere aandacht besteed aan de sectorspecifieke communicatie. In het kader van de opvolging van de acties uit het SALKrapport zal die sectorspecifieke communicatie waar mogelijk nog versterkt worden. Inzake regiopromotie wordt, in nauwe samenwerking met Locate in Limburg, de nadruk gelegd op het innovatieve economische karakter van de provincie. Zowel het versterken van de externe communicatie als het optimaliseren van de interne communicatie vormen de hoofddoelstellingen in het communicatiebeleid van POM-ERSV Limburg in 2013. Publicaties Ook in 2013 is het doel om minimaal 4 edities van het Economisch Rapport van POM-ERSV Limburg te publiceren. Naast reguliere edities waarin de werkdomeinen van POM-ERSV aan bod komen (beleidsontwikkeling/speerpunten – ruimtelijke economie – arbeidsmarktbeleid), zal er tevens plaats zijn voor themanummers rond bepaalde socio-economische thema’s die aan de werking van POM-ERSV gerelateerd zijn. Een terugkerend item in het Economisch Rapport zal zijn de stand van zaken van de uitvoering van de acties uit het SALK-rapport die gerelateerd zijn aan de werking van POMERSV Limburg. In 2013 wordt er voorts bijzondere aandacht geschonken aan het mediatiseren van artikels met een hoge nieuwswaarde of met opvallende statistische onderzoeksresultaten.
Al dan niet in de vorm van een Economisch Rapport zal in 2013 opnieuw een socioeconomische analyse van Limburg en haar 5 streken worden gepubliceerd. Voorts wordt bekeken hoe de communicatie over de monitoring en analyse van gemeentelijke socio-economische indicatoren door POMERSV Limburg naar de gemeentebesturen kan geoptimaliseerd worden. Afhankelijk van de noden binnen de diensten en projecten van POM-ERSV Limburg, zullen volgend jaar diverse folders, uitnodigingen, brochures en andere publicaties ontwikkeld worden. Dit zal o.a. gebeuren in het kader van de imagocampagne rond logistieke beroepen en opleidingen, de Logistieke Atlas, Eco2Profit, promotie zorgberoepen, Verstand komt met de jaren – 50plusdatwerkt.be,… Deze publicaties zullen zowel in eigen beheer gebeuren als in samenwerking met diverse mediakanalen en projectpartners. POM-ERSV Limburg zal voorts ook in 2013 bijdrages blijven leveren voor de ‘Limburgse Economisch Flits’ (LEF) en andere publicaties die worden uitgegeven door de dienst Economie van de provincie Limburg. Ook voor een aantal publicaties van andere socioeconomische actoren zal POM-ERSV Limburg inhoudelijke bijdrages blijven leveren, bv. inzake regiopromotie voor de logistieke sector. Media De persberichten van POM-ERSV Limburg blijven in de herkenbare layout verspreid worden naar zowel de algemene als de gespecialiseerde pers (afhankelijk van het onderwerp), op Vlaams en regionaal niveau. Waar mogelijk worden de persteksten kort en
Pagina 59
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
bondig gehouden, met een duidelijke focus op de effectieve nieuwswaarde. Door een constante monitoring van diverse mediakanalen wordt het socio-economisch nieuws op de voet gevolgd, kan dit gecommuniceerd worden naar onze doelgroepen en kan er accuraat gereageerd worden op bepaalde nieuwsberichten. Door een nauwe samenwerking met de dienst Economie van de provincie Limburg en door de participatie van een medewerker van POMERSV Limburg in de Beleidsgroep Communicatie van de Directie Ruimte van de provincie Limburg, kan POM-ERSV Limburg optimaal gebruik maken van de provinciale mediamix voor het verspreiden van artikels over de activiteiten van de organisatie. In de loop van 2013 herbekijkt het provinciebestuur de invulling van de provinciale mediamix. In het kader van bepaalde projecten of acties zal POM-ERSV Limburg ook zelf een samenwerking aangaan met toepasselijke mediakanalen. Dit gebeurt bv. voor de campagne ‘Verstand komt met de jaren – 50plusdatwerkt.be’ waar een structurele samenwerking met Concentra ook volgend jaar wordt gecontinueerd. Ook bv. in het kader van de nieuwe imagocampagne voor logistiek in Limburg of naar aanleiding van de afsluiting van de Eco2Profit campagne zal er in het komende jaar samengewerkt worden met nog te bepalen mediakanalen.
speerpuntsectoren en bedrijventerreinen (www.logistiekinlimburg.be, www.eco2profitlimburg.be, www.platformzorglandschap.be en www.bedrijventerreinenlimburg.be). POMERSV Limburg is daarnaast samen met het Agentschap Ondernemen ook verantwoordelijk voor het Limburgse gedeelte van de website www.the-locator.eu en levert inhoudelijke ondersteuning aan de website www.locateinlimburg.com. Ook volgend jaar worden deze websites permanent geactualiseerd en zo gebruiksvriendelijk mogelijk onderhouden. Ook de gebruikersstatistieken worden permanent bijgehouden zodat eventuele aanpassingen afgestemd zijn op het gebruik van de websites. Door de veelheid aan websites lijkt het bovendien aangewezen om een portaalsite te maken van waaruit men naar de verschillende websites wordt doorgelinkt. De ontwikkeling van die portaalwebsite is gepland voor 2013. De digitale nieuwsbrieven van POM-ERSV Limburg en van het Logistiek Platform Limburg worden in 2013 met een verhoogde frequentie verstuurd. Kortere teksten moeten de leesbaarheid van de nieuwsbrief verhogen. Inzake social media plant POM-ERSV Limburg in 2013 bijkomende initiatieven, o.a. in het kader van de imagocampagne voor logistiek in Limburg. Andere relevante initiatieven inzake social media worden verder onderzocht en in de loop van 2013 ontwikkeld.
Websites – nieuwsbrieven – social media
Regiopromotie
Inmiddels beheert POM-ERSV Limburg zes websites die enerzijds algemene info verschaffen over de werking van POM-ERSV Limburg (www.pomlimburg.be en www.ersvlimburg.be) en anderzijds specifieke info bevatten over de Limburgse
POM-ERSV Limburg ondersteunt de regiopromotie van Limburg door deel te nemen aan de stuurgroep van Locate in Limburg en aan de verschillende werkgroepen binnen dit platform. In dit kader biedt POMERSV Limburg ook inhoudelijke ondersteuning
Pagina 60
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
aan de Limburgse regiopromotie (bv. in folders, op de website, via de promotiefilm,…). Zoals beschreven in het SALK-rapport zal het accent in de regiopromotie nog meer gelegd worden op het imago van Limburg als innovatieve economische provincie. Inzake logistieke regiopromotie neemt POMERSV via het Logistiek Platform Limburg de trekkersrol op zich. De logistieke roadshow naar China die gepland is in maart 2013 of het bezoek aan de Havendagen in Duitsland past bv. binnen die logistieke regiopromotie. De regiopromotie van Locate in Limburg is hoofdzakelijk internationaal georiënteerd. Voorts neemt POM-ERSV Limburg deel aan de werkgroep ‘Limburg, hier groeien ideeën’ van de provincie Limburg waarbij de regiopromotie hoofdzakelijk gericht is naar andere Vlaamse provincies. Ook in 2013 zal POMERSV Limburg die ondersteunende rol inzake de regiopromotie verder opnemen en inhoudelijk versterken. Via diverse beursdeelnames draagt POM-ERSV Limburg de boodschap van de Limburgse regiopromotie en van de eigen werking uit. Ook in 2013 zal POM-ERSV Limburg de relevantie onderzoeken van de aanwezigheid van de organisatie als standhouder op diverse beurzen. Vooral in het kader van de ondersteuning van de speerpuntsectoren zal POM-ERSV Limburg aanwezig zijn op thematische beurzen.
implementatie van een op maat gemaakt Customer Relationship Management ofwel CRM. Dit op maat gemaakt softwarepakket voor klantrelatiebeheer moet enerzijds de database vormen van alle contactpersonen van POM-ERSV Limburg en moet anderzijds een direct overzicht bieden van de dossiers die aan bepaalde personen gekoppeld zijn. Op die manier kan er gerichter informatie verspreid worden vanuit één centraal systeem en hoeven er geen aparte databases meer bijgehouden te worden, wat de foutenmarge aanzienlijk verkleint. Bovendien wordt de interne communicatie hierdoor aanzienlijk vereenvoudigd omdat er vanuit één centraal systeem kan gewerkt worden voor het beheer van databases en documenten. Een CRMsysteem komt echter ook de externe communicatie ten goede omdat het optimaliseren van alle contacten met de verschillende doelgroepen centraal staat in een dergelijk systeem. Eerst zal in 2013 gezocht worden naar de meest efficiënte vorm van CRM voor de werking van POMERSV Limburg, vervolgens worden de financiële mogelijkheden afgetast voor de effectieve implementatie van het systeem en de bijhorende opleidingen voor het gebruik ervan.
Interne communicatie In 2013 plannen we een verdere optimalisering van de interne communicatie. Naast de reeds gebruikte methoden van structureel overleg en een intern computernetwerk, wil POM-ERSV Limburg volgend jaar de mogelijkheden onderzoeken voor de Pagina 61
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
Pagina 62
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
Pagina 63
POM-ERSV Limburg
Jaarprogramma 2013
POM-ERSV Limburg Kunstlaan 18, 3500 Hasselt Tel. 011 300 100 Fax 011 300 101
[email protected] –
[email protected] www.pomlimburg.be – www.ersvlimburg.be
© POM-ERSV Limburg – Februari 2013
Pagina 64
