Eindrapport subsidieprogramma Stimulering PMZ 2000
PMZ Cursus voor ANVR Reisorganisaties
ANVR-VRO Postbus 55 3454 ZH De Meern Holland Novem projectnummer: 0366-00-01-00-0023
Aan dit project is in het kader van het Besluit milieusubsidies, regeling milieugerichte technologie een subsidie verleend uit het programma Productgericht Milieuzorg 2000 dat gefinancierd wordt door het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer. Novem beheert dit programma.
1. PMZ Cursus voor ANVR Reisorganisaties Novem projectnummer: 0366-00-01-00-0023 Inhoudsopgave 1.
Inhoudsopgave PMZ CURSUS VOOR ANVR REISORGANISATIES .......................... 1
2.
VERKORTE SAMENVATTING....................................................................................... 2 2.1 2.2
VERKORTE SAMENVATTING NEDERLANDS ................................................................... 2 SHORT SUMMARY IN ENGLISH .................................................................................... 2
3.
TREFWOORDEN........................................................................................................... 3
4.
SAMENVATTING EN CONCLUSIES ............................................................................. 3 4.1 INLEIDING ................................................................................................................. 3 4.1.1 Achtergrond, aanleiding project........................................................................ 3 4.1.2 Doelstelling ...................................................................................................... 3 4.1.3 Samenwerking met derden............................................................................... 3 4.1.4 Overzicht indeling rapport................................................................................. 3 4.2 OPZET VAN HET PROJECT .......................................................................................... 3 4.2.1 Doelstelling ...................................................................................................... 3 4.2.2 Bijstelling van de doelstelling............................................................................ 3 4.2.3 Fasering ........................................................................................................... 4 4.2.4 Werkzaamheden, werkwijze, hulpmiddelen en betrokken partijen .................... 4 4.3 BESCHRIJVING VAN DE RESULTATEN VAN HET PROJECT ............................................... 4 4.3.1 Beschrijving van de ontwikkelde PMZ cursus ................................................... 4 4.3.2 Ontwikkeld hulpinstrumentarium ...................................................................... 5 4.3.3 Aantal bedrijven dat PMZ binnen het project heeft geimplementeerd ............... 5 4.3.4 Economische aspecten .................................................................................... 5 4.3.5 Toepasbaarheid in bedrijf, branche en andere sectoren................................... 5 4.3.6 Aanbevelingen voor vervolg en anderen .......................................................... 5 4.4 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN............................................................................... 5
5.
INHOUDSOPGAVE........................................................................................................ 6
6.
DOCUMENTATIE INFORMATIE FORMULIER .............................................................. 6
1
2.
Verkorte samenvatting
2.1 Verkorte samenvatting Nederlands In december 2000 heeft de Vereniging van ANVR Reisorganisatoren (ANVR-VRO) besloten dat aangesloten touroperators voor 1 november 2003 een Productgericht Milieuzorgsysteem (PMZ systeem) moeten hebben ingevoerd. Om de kennis van het PMZ systeem over te brengen is besloten dat een cursus moest worden ontwikkeld voor de medewerkers bij reisorganisaties. Het PMZ-systeem, in de vorm van een PMZ Actiepakket, bevat praktische milieumaatregelen die touroperators variërend van inkoop tot excursies kunnen nemen in hun aanbod van pakketreizen, vervoer, verblijf en vermaak. In feite is dit een praktische vertaling van wat een touroperator kan doen op het gebied van duurzaam toerisme en verantwoord ondernemen. In september 2002 is de PMZ cursus voor ANVR reisorganisaties gereed gekomen. De cursus is verplicht voor alle 193 ANVR reisorganisaties. Bij de ontwikkeling van de cursus is gekozen voor het in digitale vorm verstrekken van de cursus. De keuze voor de digitale vorm vormt een succesfactor bij de verspreiding van de cursus en het gemak van het gebruik. De cursus is ontwikkeld in een samenwerking tussen ANVR en de Nederlandse Hogeschool voor toerisme en verkeer (NHTV). De kennis en expertise van de NHTV heeft er voor gezorgd dat de ontwikkelde PMZ cursus qua inhoud en informatie volledig voldoet aan de doelstelling, nl. kennisoverdracht naar medewerkers bij reisorganisaties. Een aanvullend resultaat is dat de onderwijssector het ontwikkelde cursusmateriaal zeer goed kan gebruiken. Daarnaast is er vanuit het buitenland serieuze interesse getoond in de ontwikkelde PMZ cursus als ook het PMZ Actiepakket. 2.2 Short Summary in English In December 2000 the Netherlands Association of ANVR Tour Operators (ANVR-VRO) has decided that their members should implement a Product Orientated Environmental care system (PMZ-system) before November 1, 2003. In order to give information about the PMZ system a course has been developed for tour operators. The PMZ system, in the form of a PMZ Action Package, contains pragmatic environmental measures that tour operator can take regarding their travel packages, travel, accommodation and entertainment on the destination. This is a pragmatic approach of what a tour operator can do regarding sustainable tourism. In September the PMZ course was ready for use by ANVR tour operators. All 193 members have the obligation to follow the course. While developing the course, the decision was made to produce it in an electronic version. This has been a success factor in spreading the knowledge of the course and the easy use of it. The course has been developed in a co-operation between ANVR and the High School for Tourism and Traffic (NHTV). The knowledge and expertise of the NHTV has lead to a developed PMZ course that complies with the goal of giving sufficient information to employees from tour operators. An added result has been that the educational sector can make good use of the developed course. Also foreign countries are interested in using the developed PMZ course and the PMZ Action package.
2
3.
Trefwoorden
Trefwoorden NL: PMZ systeem, cursus, reisorganisatie, ANVR, toerisme, duurzaam toerisme, Productgerichte Milieuzorg. Trefwoorden UK: PMZ system, course, tour operator, ANVR, tourism, sustainable tourism 4.
Samenvatting en conclusies
4.1 Inleiding 4.1.1 Achtergrond, aanleiding project In december 2000 heeft de Ledenvergadering van de Vereniging van ANVR Reisorganisatoren (ANVR-VRO) een belangrijk besluit genomen dat ANVR touroperators met ingang van 1 november 2003 een Productgericht Milieuzorgsysteem (PMZ systeem) in hun bedrijven moeten hebben ingevoerd. De aangesloten leden bij ANVR-VRO zijn reisorganisaties (touroperators) die via een of meerdere reisgidsen aan consumenten samengestelde pakketreizen aanbieden op de diverse vakantiebestemmingen over de hele wereld. Bekende touroperators in Nederland zijn bijvoorbeeld Arke, Oad Reizen en Neckermann. Het PMZ-systeem in de vorm van een PMZ Actiepakket bevat praktische milieumaatregelen die touroperators variërend van inkoop tot excursies kunnen nemen in hun aanbod van pakketreizen, vervoer, verblijf en vermaak. Een belangrijk onderdeel van dit PMZ systeem wordt gevormd door de destijds nog te ontwikkelen digitale milieucursus. Een dergelijke PMZ Cursus is noodzakelijk om de kennis van PMZ en duurzaam toerisme over te brengen naar de 193 ANVR reisorganisaties die het PMZ systeem moeten toepassen. 4.1.2 Doelstelling De doelstelling is het ontwikkelen van een cursus Productgerichte Milieuzorg voor verkopers, inkopers en product managers van ANVR Reisorganisatoren, als ook voor reisleiders en hostesses, buschauffeurs en reisagenten. Hiermee wordt kennisoverdracht van het PMZ systeem bewerkstelligd naar de medewerkers bij reisorganisaties, waardoor PMZ met een grotere kans op succes en draagvlak wordt toegepast. 4.1.3 Samenwerking met derden De PMZ Cursus is ontwikkeld in samenwerking met de Nederlandse Hogeschool voor Toerisme en Verkeer (NHTV) in Breda. De NHTV heeft zeer veel expertise en kennis omtrent duurzaam toerisme en PMZ met name op het gebied van cursusontwikkeling en kennisoverdracht. Daarnaast is als klankbord de ANVR Werkgroep Duurzaam Toerisme ingezet waarin diverse ANVR reisorganisaties zijn vertegenwoordigd. 4.1.4 Overzicht indeling rapport De inhoudsopgave van dit rapport is terug te vinden op bladzijde 1 van dit Eindrapport.
4.2
Opzet van het project
4.2.1 Doelstelling De doelstelling is het ontwikkelen van een cursus Productgerichte Milieuzorg voor verkopers, inkopers en product managers van ANVR Reisorganisatoren, als ook voor reisleiders en hostesses, buschauffeurs en reisagenten. 4.2.2 Bijstelling van de doelstelling Lopende het project is er voor gekozen om niet meerdere verschillende cursussen te ontwikkelen, maar één compacte cursus waarin alle informatie staat. Dit omdat er tamelijk wat overlap zit in de kennis t.b.v. de doelgroepen. Daarnaast is gekozen voor een andere
3
begeleidende derdeorganisatie gekozen dan in eerste aanleg bij de aanvraag is aangegeven, namelijk niet onderzoeksbureau CREM, maar de NHTV. In overleg met Novem is dit eerder akkoord bevonden. De redenen om over te stappen naar de NHTV hadden betrekking op de lagere kosten, de nauwe betrokkenheid van de NHTV bij de Werkgroep Duurzaam Toerisme en deels als basis reeds beschikbare kennis bij deze onderwijsinstelling. 4.2.3 Fasering De aanpak in het project is gebaseerd op vijf stappen: (1) voorbereiding, (2) een analyse van de doelgroepen waarop de kennisoverdracht zich richt, (3) uitwerking vorm en inhoud van de cursus door de Nederlandse Hogeschool voor Toerisme en Verkeer (NHTV) te Breda, (4) doelgroepbijeenkomsten en (5) eindrapportage. 4.2.4
Werkzaamheden, werkwijze, hulpmiddelen en betrokken partijen
(1) Voorbereiding: In de fase van de voorbereiding is allereerst de projectgroep samengesteld. Deze werd gevormd door de contactpersonen van de NHTV, het ANVR bureau en managers van ANVR touroperators. Er is een eerste inventarisatie gemaakt van de al beschikbare informatie over PMZ en gebrainstormd over de opzet in inhoud van de cursus. (2) Analyse van de doelgroepen waarop de kennisoverdracht zich richt: Er is een analyse gemaakt van de doelgroepen en de kennis die via de cursus moet worden overgedragen. De projectgroep heeft daarbij gemeend dat één PMZ cursus net zo goed toepasbaar is voor de meeste doelgroepen. (3) Uitwerking vorm en inhoud van de cursus: Diverse concepten van de PMZ cursus zijn uitgewerkt door de NHTV en becommentarieerd door de projectgroep. Een aanbeveling voor de vorm van de cursus was om deze digitaal aan te bieden. Dit zodat elke medewerker bij een reisorganisatie op elk gewenst moment de cursus op de eigen werkplek kan volgen. Via internetopdrachten kan de kennis interactief worden aangeboden. Besloten is tevens om de cursus te laten afsluiten met een on-line digitaal PMZ examen. (4) Doelgroepbijeenkomsten: de ontwikkelde cursus is getest en aan diverse contactpersonen van ANVR reisorganisaties voorgelegd of de informatie een goed beeld van PMZ en duurzaam toerisme geeft. Naar aanleiding van opmerkingen zijn de laatste aanpassingen gedaan. (5) Eindrapportage: de eindversie van de PMZ cursus is als laatste toetsing voorgelegd aan de Werkgroep Duurzaam Toerisme en het bestuur van de vereniging. Na hun goedkeuring is eind 2002 de PMZ cursus verzonden aan alle ANVR reisorganisaties.
4.3
Beschrijving van de resultaten van het project
4.3.1 Beschrijving van de ontwikkelde PMZ cursus De digitale PMZ cursus is in september 2002 definitief gereedgekomen en verstrekt aan alle ANVR reisorganisaties. Voor de digitale vorm is gekozen na een analyse van de wensen en doelgroepen. In de digitale cursus wordt uitleg gegeven over het PMZ systeem. Er wordt daarbij informatie gegeven over mogelijke maatregelen die de reisorganisatoren in hun bedrijfsvoering kunnen treffen om hun aanbod duurzamer te maken. Ook komen in de cursus milieukeurmerken en milieuvoorbeelden uit de praktijk van de nationale en internationale reisbranche, de zogenaamd ‘good practices’, aan de orde.
4
4.3.2 Ontwikkeld hulpinstrumentarium De ontwikkelde PMZ cursus is uniek te noemen aangezien deze in digitale vorm is ontwikkeld zodat medewerkers van reisorganisaties op elk gewenst tijdstip op de eigen locatie de opleiding kunnen volgen. Alle bij het ANVR aangesloten reisorganisaties dienen deze ontwikkelde cursus te volgen. Via internetopdrachten kan de kennis interactief worden aangeboden. De deelnemers dienen te afsluiting van de cursus een on-line digitaal examen af te leggen, waarmee zij een certificaat kunnen behalen. 4.3.3 Aantal bedrijven dat PMZ binnen het project heeft geïmplementeerd Bij het ANVR zijn 193 reisorganisaties aangesloten. Alle ANVR reisorganisaties hebben de PMZ cursus ontvangen en de contactpersonen moeten verplicht voor 1 november 2003 het PMZ examen hebben gehaald. Inmiddels zijn er per begin mei 30 geslaagden voor de cursus en zijn er berichten van velen die op dit moment de cursus volgen. 4.3.4 Economische aspecten De ontwikkelde PMZ Cursus zorgt er voor dat de 193 bij het ANVR aangesloten reisorganisaties de kennis hebben hoe PMZ in het aanbod van vakanties moet worden toegepast. PMZ en de PMZ cursus bieden vanuit economisch opzicht de kans om de kosten voor bepaalde diensten te verminderen, zij het dat dit niet met een cijfermatige onderbouwing kan worden begroot. Daarnaast kan duurzaamheid van het aanbod marketingtechnisch een interessant punt voor een reisorganisatie zijn. In hoeverre dit aspect aanwezig zal zijn is op voorhand niet te zeggen. Anderzijds zijn er vanuit economisch oogpunt ook diverse kosten voor een reisorganisatie om de PMZ cursus te volgen en PMZ te integreren. Er moeten (soms extra) medewerkers worden ingezet om deze activiteiten te ondernemen en product- en inkoopmanagers zullen extra activiteiten moeten inzetten, naast hun reguliere werk, wat tijd en geld kost. 4.3.5 Toepasbaarheid in bedrijf, branche en andere sectoren De PMZ cursus is bedoeld voor de diverse medewerkers bij touroperators, zoals de aan te stellen milieucoördinator, product managers, inkopers, reisleiders en het management. Daarbij is de ontwikkelde cursus tevens beschikbaar voor studenten in het beroepsonderwijs, aangezien zij in de toekomst zullen werken met het PMZ-systeem. 4.3.6 Aanbevelingen voor vervolg en anderen Een aanbeveling voor het vervolg van de PMZ cursus en PMZ activiteiten zou zijn om de cursus regelmatig te updaten. Het veld van PMZ en duurzaam toerisme verandert door de jaren heen, met nieuwe initiatieven waar men ook kennis mee moet maken. De beschikbaarheid in digitale vorm is een belangrijk (tijd) winstpunt voor bedrijven gebleken. Voor andere branches kan het een aanbeveling zijn om bij een dergelijk kennisoverdrachtproject aansluiting te zoeken bij de reguliere opleidingsinstituten in de branche. Dit zorgt nl. voor een erg goede koppeling tussen het onderwijs in de sector en het praktische werkveld. Voor dit PMZ project bleek dat de NHTV reeds over zeer goede informatie beschikte voor het ontwikkelen van de cursus. Ook heeft de NHTV (en ook andere onderwijsinstellingen) met het ontwikkelde cursusmateriaal goede informatie in handen voor de toekomstige werknemers bij reisorganisaties, nl. de studenten. 4.4 Conclusies en aanbevelingen In september 2002 is de PMZ cursus voor ANVR reisorganisaties gereed gekomen. Inmiddels is de cursus verplicht voor alle 193 ANVR reisorganisaties. De keuze voor de digitale vorm vormt een succesfactor bij de verspreiding van de cursus en het gemak van het gebruik. De gebruikers van de PMZ cursus hebben in de afgelopen maanden gemeld dat de cursus hen goed en gedegen op de hoogte stelt van PMZ en duurzaam toerisme. Wel vindt men de cursus omvangrijk.
5
De kennis en expertise van de NHTV heeft er voor gezorgd dat de ontwikkelde PMZ cursus qua inhoud en informatie volledig voldoet aan de doelstelling, nl. kennisoverdracht naar medewerkers bij reisorganisaties. Een aanvullend resultaat is dat de onderwijssector het ontwikkelde cursusmateriaal zeer goed kan gebruiken en gaat toepassen in de lesstof. Daarnaast is er vanuit het buitenland (Engeland en Duitsland) serieuze interesse getoond in de ontwikkelde PMZ cursus als ook het PMZ Actiepakket. 5. Inhoudsopgave De inhoudsopgave staat vermeld op bladzijde 1 van dit Eindrapport. 6.
Documentatie Informatie Formulier
Novem projectnr: 0366-00-01-00-0023 (voorheen: 366100/2015) Volledige rapporttitel: PMZ Cursus voor ANVR reisorganisaties Verkorte titel: PMZ Cursus ANVR reisorganisaties Auteurs: Marja Verstoep en Ton van Egmond Contractant: Nederlandse Hogeschool voor Toerisme en Verkeer (NHTV) Opdrachtgever: Vereniging van ANVR Reisorganisatoren Publicatiedatum: 2002.10.1 Niet openbaar tot: n.v.t. Aantal pagina’s: 61 Te verkrijgen bij: ANVR-VRO Postadres: Postbus 55 Postcode+plaats: 3454 ZH, De Meern E-mail:
[email protected] Onder referentienr.: PMZ Cursus 2002 Prijs: digitaal kosteloos beschikbaar Opmerkingen: geen Trefwoorden: PMZ systeem, cursus, reisorganisatie, ANVR, toerisme, duurzaam toerisme, Productgerichte Milieuzorg. Samenvatting:
zie volgende bladzijde.
6
Samenvatting: In december 2000 heeft de Vereniging van ANVR Reisorganisatoren (ANVR-VRO) besloten dat aangesloten touroperators voor 1 november 2003 een Productgericht Milieuzorgsysteem (PMZ systeem) moeten hebben ingevoerd. Om de kennis van het PMZ systeem over te brengen is besloten dat een cursus moest worden ontwikkeld voor de medewerkers bij reisorganisaties. Het PMZ-systeem, in de vorm van een PMZ Actiepakket, bevat praktische milieumaatregelen die touroperators variërend van inkoop tot excursies kunnen nemen in hun aanbod van pakketreizen, vervoer, verblijf en vermaak. In feite is dit een praktische vertaling van wat een touroperator kan doen op het gebied van duurzaam toerisme en verantwoord ondernemen. In september 2002 is de PMZ cursus voor ANVR reisorganisaties gereed gekomen. De cursus is verplicht voor alle 193 ANVR reisorganisaties. Bij de ontwikkeling van de cursus is gekozen voor het in digitale vorm verstrekken van de cursus. De keuze voor de digitale vorm vormt een succesfactor bij de verspreiding van de cursus en het gemak van het gebruik. De cursus is ontwikkeld in een samenwerking tussen ANVR en de Nederlandse Hogeschool voor toerisme en verkeer (NHTV). De kennis en expertise van de NHTV heeft er voor gezorgd dat de ontwikkelde PMZ cursus qua inhoud en informatie volledig voldoet aan de doelstelling, nl. kennisoverdracht naar medewerkers bij reisorganisaties. Een aanvullend resultaat is dat de onderwijssector het ontwikkelde cursusmateriaal zeer goed kan gebruiken. Daarnaast is er vanuit het buitenland serieuze interesse getoond in de ontwikkelde PMZ cursus als ook het PMZ Actiepakket.
In te vullen door Novem: programma:
Verschenen in periodiek d.d. Vouwblad: ja/nee
Hoofdlijn:
Eind/tussenrap. (E/T):
Naam periodiek:
7
