ITALIË
Droomreis door Toscane en Umbrië Deze reis van bijna 800 km binnen Italië voert door de adembenemende landschappen van twee provincies die tot de mooiste van Italië worden gerekend. Toscane kan zich beroemen op grootse cultuur en wijnen van formaat, terwijl Umbrië prachtig bewaarde middeleeuwse dorpen en steden kent. In beide provincies zijn de grote, vaak religieuze, feesten niet te versmaden. We noemen slechts de Palio van Siena en de Calendomaggio van Assisi. Wie een beetje op de evenementenkalender kan plannen, maakt van zijn reis al gauw een onvergetelijke ervaring.
INHOUD Wat zijn CamperRoutes? Deze reisgids biedt een persoonlijke selectie van mooie, interessante routes en bezienswaardigheden in een vooraf geselecteerd gebied. De persoonlijke keuzes die in deze gids worden gemaakt, zijn gebaseerd op jarenlange ervaring van de samenstellers als reisjournalisten en toeristische redacteuren.
Kust Route
Berg Route
Steden Route
Uitgever/Hoofdredactie: Travelscript VoF Postbus 115, 7240 AC Lochem
+PLUS
4 - 6 Inleiding en routekaart 7 - 9 Schilders, beeldhouwers 10-18
Gubbio en Assisi
Een beschrijving van 17
19-25 Spello, Spoleto en Narni
bezochte camperplaatsen en
26-37 Orvieto, Todi, Deruta,
Tekst en fotografie: Mike en Loes Bisschops Thijs Tuurenhout
campings;
Praktische reisinformatie en
38-47 Montepulciano en Siena
tips voor onderweg;
48-57 Florence
Cartografie: EMK Deventer Vormgeving: MerkMeester, Harderwijk Druk: Drukwerkdeal.nl
Evenementenkalender;
58-65 San Gimignano, Volterra,
Een overzicht van de belang-
rijkste schilders en architecten
66-74 Campings en Informatie
Landelijke Route
Contact:
[email protected] www.CamperRoutes.nl Deze route verkenden we in mei 2013. Alle in deze gids opgenomen informatie is degelijk gecheckt. Gegevens zijn echter onderhevig aan veranderingen. Wij houden ons aanbevolen voor aanvullingen. 1e druk: februari 2014
Perugia en Trasimeno
Pisa en Lucca
van de renaissance. Auteursrecht Camperroutes.nl is een uitgave van VoF Travelscript te Lochem. Alle teksten en foto’s zijn auteursrechtelijk beschermd. Overname van delen uit deze uitgave is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. www.camperroutes.nl
[email protected]
3
GENIETEN VAN GROOTSE CULTUUR EN DE MOOISTE LANDSCHAPPEN Toscane heeft alles wat je van een ideale vakantiestreek verwacht: • een bijzonder landschap van golvende heuvels, bekleed met elegante cypressen, wijn- en olijfboomgaarden, voorname landhuizen en boerenhoeven; • prachtige steden en stadjes met gaaf bewaarde historische paleizen en imposante kerken, volgepakt met belangrijke kunstwerken. Umbrië, het wat minder rijke broertje, maakt indruk met hooggelegen middeleeuwse stadjes en een onverwacht groots cultureel erfgoed. De combinatie van deze twee provincies biedt een perfecte mix voor een onvergetelijke reis. 4
In deze gids beschrijven we eerst onze reis door Umbrië vanaf het middeleeuwse stadje Gubbio en het bedevaartsoord Assisi. We maken een grote lus via Spoleto, Narni en Orvieto en door het dal van de Tiber terug naar Perugia en het vakantiegebied van het Meer van Trasimeno. Via Montepulciano rijden we Toscane binnen, waar we vooral aandacht besteden aan de historische centra van Siena, Florence, Volterra en Pisa. In Florence, de bakermat van de Renaissance, bezoeken we de kerken en musea die volgepakt zijn met de grootste kunstuitingen uit onze historie. Onderweg overnachten we vaak op camperplaatsen, die overal aanwezig zijn en die vaak goede voorzieningen bieden. Af en toe strijken we voor een paar dagen neer op een luxe camping voor een wasje en een korte pauze in het cultuurgeweld.
Route van ca. 800 km Totaal inclusief heen- en terugreis ca. 3700 km Een reis van 4 weken Beschreven in 5 delen 1
Umbrië: van Gubbio naar Narni, via Assisi, Spello en Spoleto
2
Narni naar Lago Trasimeno, via Todi, Deruta en Perugia
3
Toscane: Montepulciano, Pienza, Montalcino en Siena
4
Florence
5
San Gimignano, Volterra, Pisa en Lucca 5
3
TOSCANE - NAAR SIENA EN FLORENCE
Hier passen slechts superlatieven Toscane is als een snoepje dat je altijd tot het laatst bewaart. Mooi en lekker en de smaak blijft lang hangen. Dat geldt niet alleen voor de sublieme wijnen van Montepulciano, Montalcino en de Chianti Classico, maar ook voor de prachtige steden als Siena, Florence, Pisa en Lucca. Op deze route verkennen we ze allemaal, plus nog een paar extra smaakmakers, zoals Pienza, San Gimignano en Volterra. En dan zijn er ook nog die schitterende landschappen...
ZIEN OF DOEN IN MONTEPULCIANO: •
• •
Slenteren door de Via Graciano nel Corso, de kerk bekijken en wijn proeven (de Vino Nobile) Koffie drinken of lunchen in Caffè Poliziano Piazza Grande met fontein en voorname paleizen.
ZIEN OF DOEN IN SIENA • • •
• •
Onderweg: Abdij Monte Oliveto Maggiore Bezoek de moeder van alle pleinen, het Piazza del Campo Palazzo Pubblico met het Museo Civico; beklim de Torre del Mangia (hoog- uitzicht!) Combinatie van kathedraal en Museo dell’Opera Metropolitana Shoppen in de Via di Cittá, en de Via Banchi di Sopra
Afstand Trasimeno - Siena 135 km - 4 dagen
38
Winkel en ‘Cantine’ waar de mooie Montepulciano en Brunello wijnen kunnen worden geproefd en gekocht
Vanaf het meer van Trasimeno rijden we naar Montepulciano, een afstand van net 37 kilometer. Voorbij Castiglione del Lago gaat het landschap al een beetje meer op Toscane lijken. Wijnhellingen liggen tegen de heuvels gevlijd, rijen cypressen markeren de boerderijen. De wegen worden wat beter en hoe dichter we Montepulciano naderen des te rijker ziet het land eruit. De stad zie je al van veraf liggen, van welke kant je ook komt. Want hij ligt als een ommuurde burcht op de berg, al sinds de stichting door de Etruskische koning Porsenna in de 6e eeuw voor Christus.
Markt in Montepulciano We moeten de camper een etage lager parkeren dan op de officiële camperplaats. Want het grote parkeerterrein wordt op de donderdagochtend tot 13.00 uur bezet door een grote markt. Vanaf 14.00 uur wordt het weer vrijgegeven als parkeerterrein en camperplaats. Een
fantastische plek met uitzicht over de landerijen, als je vroeg genoeg aankomt. We profiteren van de markt door heerlijke verse groenten en een gegrilde eend ('anatra') te kopen voor onze avondmaaltijd. Een late lunch bestellen we in de middag in het schitterende Caffè Poliziano. Maar eerst zetten we de camper op z’n plek en gaan we met de dichtbij gelegen lift naar boven, naar de toegangspoort van de oude stad, de Porta al Prato.
Nobele wijnen en renaissancepaleizen Bij die poort begint meteen de hoofdstraat, de Via Graziano nel Corso. Terwijl we het ene na het andere proeflokaal (‘cantine’) passeren, worden in de steile straat onze kuiten flink op de proef gesteld. Wijn is overduidelijk het hoofdbestanddeel van de economie van Montepulciano. De Vino Nobile is weliswaar niet zo kostbaar als de Brunello van Montalcino, maar een goede fles
39
Florence: hier begon de renaissance
heeft aangepast omdat het oorspronkelijk op de Dom zou komen te staan. De originele David staat nu onder een grote koepel in de Galleria dell’Accademia.
De Loggia dei Lanzi en het Palazzo Vecchio Rechts van het Palazzo Vecchio zien we de twee vleugels van de Gallería degli Uffizi met de belangrijkste collectie schilderkunst van Italië. Die bezoeken we later, omdat we bij het reserveren (online) pas een dag later terecht konden. Nu verpozen we nog wat in de schaduw van de Loggia dei Lanzi, op de kop van een van de Uffizzi vleugels. Hier staat een serie fantastische beelden, waarvan de Perseus met het hoofd van Medusa, van Benvenuto Cellini, en de Sabijnse Maagdenroof van Giambologna de meest spectaculaire zijn. Beide staan ze vooraan in de loggia, de eerste links, de ander rechts. Tenslotte wijst Karin ons nog op één belangrijk beeld op het plein: de Marzocco op de linker hoek van het paleis. Dit is de zittende leeuw als symbool van Florence, met het wapen van Florence in z’n poten. Het is een beeld van Donatello, maar ook dit is een kopie. Het origineel staat in het Museo Nazionale del Bargello. Binnen in het Palazzo Vecchio is het alle hens aan dek voor onze ogen. Want dit paleis, oorspronkelijk gebouwd in de dertiende en veertiende eeuw, werd in 1540 door familie de’Medici betrokken en ingrijpend verbouwd en oogverblindend gedecoreerd. Grote kunstenaars, waaronder de eerder genoemde Vasari, tekenden voor plafond- en wanddecoraties. Het is de moeite waard het uitgebreid te bekijken, omdat het een beeld geeft van de overweldigende rijkdom en de macht van de familie de’Medici. De grote benedenzaal, ofwel de zaal van 52
de 500, wordt gebruikt voor lezingen en ceremoniën en is alleen goed te bekijken als er geen activiteiten zijn. De reusachtige schilderijen aan de wanden beelden de strijd uit tussen Florence, Siena en Pisa. Tussen de beeldengroepen staat ook een beroemd beeld van Michelangelo, de Genio della Vittoria, ofwel de geest van de overwinning. Bij de ingang kan je kiezen voor een rondgang op eigen gelegenheid, of een Tour door Geheime gangen en kamers, die sinds een paar jaar zijn opengesteld voor publiek onder begeleiding. Er zijn ook tours te boeken, o.a. bij de Uffizi, door de geheime gangen die van het Oude naar het Nieuwe Paleis (Palazzo Pitti) loopt via de Pontevecchio. Zie het kader hiernaast. Hieronder: Sabijnse Maagdenroof van Giambologna in de Loggia dei Lanzi; rechtsboven:in het Palazzo Vecchio blijf je je zaal na zaal verbazen over zoveel rijkdom
De geheime gang tussen twee paleizen Niemand ziet hem, maar hij is er nog steeds: de één kilometer lange geheime gang vanaf het Palazzo Vecchio, via de Pontevecchio naar het Palazzo Pitti. Ontworpen door Vasari in 1565 voor Cosimo I de’Medici, die graag ongezien en ongestoord van zijn oude naar het nieuwe paleis wilde kunnen lopen. De gang had op de Pontevecchio oorspronkelijk kleine ronde raampjes, maar in 1941 liet Mussolini voor zijn vriend Adolf Hitler grotere
ramen aanbrengen, zodat hij vrij over de Arno kon uitkijken. In de zeventiende eeuw lieten de’Medici de gang volhangen met zelfportretten van grote kunstenaars, waaronder Rubens en Rembrandt. De geheime gang is alleen te bezichtigen tijdens nogal prijzige rondleidingen, o.a. van www.mytours.it en www.florencetown.com, beide in het Engels.
53
CAMPINGS EN CAMPERPLAATSEN 9
Montepulciano Camperplaats P5
COÖRDINATEN ADRES TARIEF
43.09642, 11.78703 Viale delle Lettere I-53045 Montepulciano € 10,-
BESCHRIJVING
Groot parkeerterrein onderaan het dorp, langs de rand zeker 40 camperplaatsen deels met uitzicht op het dal. Uitstekende plek om Montepulciano te bezoeken. Let op, op donderdag is er markt en kan je er niet terecht (nacht van woensdag op donderdag), donderdag vanaf ca.14 uur. Vuilwater afvoer. Lift naar het stadje is vlak bij de camperplaats.
Certaldo Camping Panorama del Chianti 12
COÖRDINATEN 43.58211,11.138589 ADRES Via Marcialla 349 I-50020 Certaldo/Marcialla TELEFOON 0039 571669334 WEBSITE www.campingchianti.it
[email protected] E-MAIL OPEN April t/m oktober TARIEF € 31,PLUS EN MINPUNTEN
15
Casale Marittimo Camping Valle di Gaia
Pisa Camping Torre Pendente
COÖRDINATEN 43.300396, 10.581507 ADRES Via Cecinese, 87 I-56040 Casale Marittimo TELEFOON 0039 586681236 WEBSITE www.vallegaia.it E-MAIL
[email protected] OPEN Half april tot oktober TARIEF € 14,- (ACSI + Camping Key)
COÖRDINATEN 43.72429, 10.38313 ADRES Viale delle Cascine 86 I-56122 Pisa TELEFOON 0039 50561704 WEBSITE www.campingtorrependente.it/nl/ E-MAIL
[email protected] OPEN April tot half oktober TARIEF € 28,50
PLUS EN MINPUNTEN
PLUS EN MINPUNTEN
+ Rustig + Mooi uitzicht - Hoogspanningskabels vlak bij camping
+ Ruime plaatsen + Vakantiesfeer + Prima restaurant
BESCHRIJVING
BESCHRIJVING
Terrein in terrassen aangelegd, de plaatsen zijn goed maar niet al te breed. Een enkele plaats heeft geweldig uitzicht over het dal, maar door de begroeiing hebben de meeste plaatsen helaas dat uitzicht niet. Wij vonden het een wat sfeerloos terrein, maar je staat er heerlijk rustig. Prijs is in verhouding met de andere terreinen waar we stonden vrij hoog. Sanitair was nogal gedateerd. Hoogspanningsleidingen vlakbij camping.
16
Prachtig ingericht terrein, groot, verdeeld in 3 plateaus. Ruime standplaatsen afgebakend door heggen, veel dennen die voor schaduw zorgen
+ + -
Op loop- en fietsafstand van het centrum Vriendelijke ontvangst Enig verkeersgeluid Dagelijks veel wisselingen
BESCHRIJVING
Stadscamping van Pisa, echt een doortrekterrein met dagelijks een komen en gaan van kampeerders. De stad met de scheve toren ligt op loopafstand (ca. 15 minuten lopen), maar vooral makkelijk bereikbaar per fiets. Niet al te groot terrein, gras. Een aantal plaatsen hebben palen waar ’s zomers een zonwering overheen getrokken wordt. Pas op met de hoogte en met de TV-schotel. Sanitair is netjes. CAMPERPLAATSEN IN PISA EN FLORENCE
13
San Gimignano Sosta Santa Chiara
COÖRDINATEN ADRES TARIEF BESCHRIJVING
43.45574, 11.03474 Via di Castel I-53037 San Gimignano € 22,-
Mooi aangelegde dure camperplaats een paar kilometer buiten het dorp, er staan busjes gereed om je naar het dorp te brengen (en weer terug). Je hoeft er niet te overnachten, je mag ook alleen parkeren (€ 3,- per uur). Er zijn zo’n 30 wat schuine plaatsen op grint. Eenvoudig sanitair, camperserviceplaats. Goedkoper alternatief: camperplaats richting Santa Lucia € 11,-, met busverbinding (€ 1,-) naar dorp. Dorp op een paar kilometer. GPS 43.45194, 11.05471. (foto rechts). 70
maar ook het bereik van de TV-schotel belemmeren. De mooiste plekken liggen op het hoogste niveau, maar daar zul je wel voor moeten reserveren. Ondanks de grootte van het terrein is het heel rustig. Heerlijke plek voor een paar lekkere vakantiedagen. Mooi groot zwembad, goed gesorteerd supermarktje en uitstekend sanitair. Bij het complex horen ook vakantiehuisjes en boven op de heuveltop een uitstekend restaurant met de naam ‘Robin Hood’ (wel reserveren), vanaf het terras bij de bar naast het restaurant uitzicht op de zee in de verte. De zee ligt op ca. 9 km van de camping. Wij betaalden in mei 2013 slecht € 14 o.b.v. ACSI en/of ANWB Camping Key.
In Florence zagen we een aantal camperplaatsen op onaantrekkeijke plaatsen. Campercontact.nl noemt er ook een aantal, maar gezien de prijzen en de beperkingen voor een langer verblijf vonden we ze niet geschikt. De camping die wij kozen voldoet beter voor langer verblijf. In Pisa is de camperplaats Parcheggio Scambiatore Area Camper, sitecode 4327 wel een goed alternatief voor de camping. GPS 43.72869, 10.38923
71
