pl.hanze Fotoverslag Open Dag Honours-studenten helpen Brandweer Samenwerking Martini ziekenhuis en Hanze Nr

pl.hanze Nr. 31 2014

Fotoverslag Open Dag Honours-studenten helpen Brandweer Samenwerking Martini ziekenhuis en Hanze

de ontwikkeling 2

PL.HANZE

I N HOUD

3

april 2014

6

12

Een aantal jaren geleden tekenden de Hanze en het Martini Ziekenhuis een convenant. Nu wordt de samenwerking geïntensiveerd.

Overal werken studenten, docenten en onderzoekers aan het thema gezond en actief ouder worden. Twee voorbeelden uit verschillende vakgebieden.

8

15

Studenten en docenten gingen bij bedrijven aan de slag om de bedrijfsvoering te verbeteren. Een duurzaam bedrijvennetwerk ontstond.

De Groningse Brandweer wil meer interactie met burgers. Honoursstudenten gaan de vuurvechters helpen. ‘We willen vooral weten wat de maatschappij van ons verwacht.'

9

25

16

Fotoverslag Open Dag

De Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek is gewijzigd. Juridisch adviseur Abelius Reitsma legt de consequenties uit.

Al jaren zet de Hanzehogeschool zich in voor duurzaamheid. Nu zijn de doelen en ambities vastgelegd in het Beleidsplan Duurzame Bedrijfsvoering.

18

Special: Hanze Innovate Update

Samenwerking Martini en Hanze

Healthy Ageing

Slim organiseren in het MKB Studenten helpen brandweer

Wijzigingen Wet HO Herman van der Werff, teamleider (en regisseur docentkwaliteit) op de Academie voor Verpleegkunde, volgde de Master in Educational Management in Amsterdam. Waarom besloot je een opleiding te volgen?

Waarom koos je deze master? Wat was je belangrijkste nieuwe inzicht?

Hoe zet je je nieuwe kennis in?

Hoe combineerde je werk en studie?

Welke tips heb je voor docenten die deze studie ook willen gaan doen?

‘Ik werk al heel lang als manager in het onderwijs en wilde mijn rugzak vullen met tools die mijn kijk op de functie van manager verbreden. Bovendien vragen we van docenten om master-opleidingen te volgen. Dan moet je dat als teamleider natuurlijk ook doen.'

.

Special: De Hanze Duurzaam

25

10

15

6

‘Met deze baan heb ik definitief voor een onderwijscarrière gekozen. Deze master hoorde daar gewoon bij, vond ik.'

4

24

Fotoverslag Prins Claus Concert

Project Rendementen

Rubrieken

10 Portret van een school 30 Veranderende tijden 31 Agenda / Column 32 Walk of Fame

‘De master heeft in ieder geval m'n blik verruimd. Je ziet hoe theorieën je ideeën kunnen ondersteunen. Mijn visie is dat kwaliteitsverbetering van docenten komt. Het management moeten docenten faciliteren, zodat ze zo goed mogelijk kunnen werken. Dat lijkt simpel, maar het is de theorie die me er echt van overtuigde. Voor mij was het boek van Mathieu Weggemans een baken, Leidinggeven aan professionals? Niet doen.' ‘Ik betrek docenten veel meer bij het vertalen van de Hanze-visie in hun concrete handelen. Opbouwen in plaats van opleggen, draagvlak creëren. Iedere docent heeft zijn of haar inbreng. Samen stellen we verbeterscenario's op, die we vervolgens samen uitwerken. Zo werken we aan een definitief scenario voor docentkwaliteit. Daarna is het de uitdaging om dat scenario toe te passen in de praktijk.' ‘Twee jaar lang zeven dagen per week was ik alleen met m'n baan en m'n studie in de weer. Erg intensief, ik weet het, maar ik heb kunnen profiteren van de wisselwerking. Ik kon de opgedane kennis kwijt in m'n dagelijks werk en m'n werkervaringen boden weer aanknopingspunten voor de studie.' ‘Als je een studie wilt volgen, doe het dan om te leren en niet voor het papiertje, of omdat het moet. Haal eruit wat eruit te halen valt. Studeren is echt een kans, laat die niet liggen.'

Ben jij bezig met een master of ander scholingstraject en wil je graag geïnterviewd worden? Stuur dan een mail aan [email protected].

PL.HANZE is het personeelsblad van de Hanzehogeschool Groningen en wordt gemaakt door het stafbureau Marketing & Communicatie Hoofdredactie /coördinatie/teksten Chris Wind Eindredactie / teksten evanya breuer, boudewijn Otten Teksten Josephine Banens,

COLOFON

camerik voortman communicatie, henk dilling, Helma Erkelens, louwke Meinardi, Luuk Steemers Fotografie Pepijn van den Broeke, Frank de Kleine, Deborah Roffel, Luuk Steemers, Peter Tahl Vormgeving Dineke Buist Drukwerk Grafische industrie de marne Rechten Niets van deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of geproduceerd zonder schriftelijke toestemming van het stafbureau Marketing & Communicatie van de Hanzehogeschool Groningen en/of andere auteursrechthebbenden Vragen, opmerkingen, suggesties [email protected]

4

PL.HANZE

Prins Claus Concert met Afrikaanse ritmes

Prinses Beatrix was op donderdag 27 maart eregast bij het Prins Claus Concert van het tachtigkoppige Hanze Symfonie Orkest in de Oosterpoort. Tijdens het eerste deel speelden de Conservatoriumstudenten de ouverture Cyrano de Bergerac van de Nederlandse­componist Johan Wagenaar.­Bij de Prins Claus Compositie 2014 van Klaas de Vries, Two African Studies, stonden Afrikaanse ritmes centraal. Na de pauze zorgde Tsjaikovski voor melodieuze Russische dramatiek.

55

6

PL.HANZE

77

Nieuwe fase convenant: van opbouw naar uitbouw

Samenwerking Martini Ziekenhuis en Hanzehogeschool werpt vruchten af Met als pijlers duurzaamheid en zorginnovatie ondertekenden het Martini Ziekenhuis en de Hanze­hogeschool een aantal jaren geleden een convenant dat het startsein vormde voor een intensieve­samenwerking. In april zijn de resultaten geëvalueerd door de besturen van de beide organisaties en is het vervolg van de samenwerking besproken.

Minerva-alumna Marjet Zwaans presenteert haar kunstwerk in de wachtruimte van de Raad van Bestuur van het Martini Ziekenhuis tijdens de bijeenkomst van 1 april.

‘We hebben al veel bereikt', zegt Hans Nissen, secretaris van de Raad van Bestuur van het Martini Ziekenhuis. Met Jolanda Drent, marktmanager Zorg en Welzijn van de Hanzehogeschool, is hij nauw betrokken bij de uitvoering van het convenant. ‘De kers op de taart en de voorlopige kroon op onze samenwerking is het lectoraat dat we samen hebben geïnitieerd en dat nu officieel is goedgekeurd', vervolgt Hans. ‘Ons Hoofd Wetenschappelijk Instituut Joost Keers wordt lector aan de Hanzehogeschool. Zijn lectoraat gaat over zelfmanagement in de tweede lijn. Anders gezegd: hoe kun je patiënten bewegen tot herstel?' Andere belangrijke resultaten: de innovatiewerkplaats, onderzoek, kennisuitwisseling en studentenstages. ‘En we zijn óók trots op zijn is de ontwikkeling van de bij- en nascholing voor verpleegkundig specialisten', zegt Jolanda. ‘Het scholingsprogramma is inmiddels zes keer georganiseerd. Voorheen moesten verpleegkundigen stad en land afreizen om hun kennis up-to-date te houden. Nu kunnen ze dicht bij huis blijven. In ons scholingsprogramma zijn docenten van de Hanzehogeschool en medisch specialisten van het ziekenhuis betrokken. Dat is een sterke combinatie van theorie en praktijk. De deelnemers komen ondertussen uit het hele land naar Groningen om hun vereiste kennispunten te halen.' Hans: ‘Dat het convenant zo goed werkt, komt ook doordat we als organisaties zo

op elkaar lijken. We hebben ongeveer evenveel medewerkers, we hebben een vergelijkbare omzet en dezelfde maatschappelijke rol in de regio.' Van afvalstroom tot ketenzorg Op basis van de verkregen ervaringen wordt, onder het motto ‘van opbouw naar uitbouw', de samenwerking in de komende jaren verder geïntensiveerd. ‘Martini Ziekenhuis is inmiddels de grootste producent van honours-opdrachten', stelt Jolanda. ‘Onze studenten waren de afgelopen jaren bij veel verschillende projecten betrokken. De onderzoeksthema's waren zeer divers: van afvalstromen en kopieer- en printapparaten tot en met ketenzorg. Eén van de conclusies, gebaseerd op de ervaringen in al die onderzoeken, is dat we nóg duidelijker willen aangeven wat er van de studenten wordt verwacht en hoe de begeleiding eruit ziet.' Méér conservatorium ‘Ook willen we nauwkeurig kunnen vaststellen wanneer een groep een goed resultaat heeft geleverd. Dit geldt overigens niet alleen voor de honours-studenten, maar ook voor de andere stages en afstudeeropdrachten. En verder willen we meer samenwerken met het Prins Claus Conservatorium. Het Martini Ziekenhuis heeft een prachtige multifunctionele ruimte, die zich perfect leent voor concerten.' De samenwerking helpt beide organisaties om strategische doelen te realiseren, zo benadrukken de

Bestuursleden van Martini en Hanze tijdens het overleg op 1 april over de voortgang van het convenant.

‘Martini wil een teaching hospital blijven' Hans en Jolanda. ‘Duurzaamheid en zorginnovatie vinden wij erg belangrijk', zegt Hans. ‘Als ziekenhuis willen wij een teaching hospital blijven. We willen investeren in duurzame inzetbaarheid van onze medewerkers en de medisch specialisten en in duurzame energie en service aan onze bezoekers. De Hanzehogeschool helpt ons hierbij.' Jolanda: ‘Ook voor ons is duurzaamheid erg belangrijk. En zorginnovatie sluit naadloos aan op healthy ageing, één van onze speerpunten. Daarnaast vinden we het belangrijk dat ons toegepast onderzoek een link heeft met de werkelijkheid zodat onze studenten goed aan de praktijk kunnen snuffelen.' Wayfinding Een mooi voorbeeld van de samenwerking is het onderzoek wayfinding. Hoewel personeel, bezoekers en patiënten het gebouw prijzen om zijn toegankelijkheid en het plezierige concept van kleur en licht, was er volgens het Martini Ziekenhuis nog winst te behalen op het gebied van bereikbaarheid en oriëntatie. Op een aantal plaatsen in het ziekenhuis raakten patiënten en bezoekers soms de weg kwijt. Het ziekenhuis formuleerde, als deelnemer van de innovatiewerkplaats Health Space Design, een onderzoeksvraag voor studenten van Kenniscentrum NoorderRuimte van de Hanzehogeschool. Centraal stond de vraag: welke aanpassingen leveren

een bijdrage aan het verbeteren van de wayfinding voor de patiënten en bezoekers die vanaf de parkeergarage het ziekenhuis binnenkomen? Drie knelpunten Student Facility Management Tom Koehorst en student Bouwkunde Tjardo Meinsma waren intensief bij het project betrokken. ‘Onderzoek leerde dat er drie knelpunten waren', zegt Tom. ‘Daar hebben we verbetervoorstellen voor gedaan. We stelden onder meer voor om elke ruimte een unieke identiteit te geven. Dat vergroot de herkenbaarheid. Een ander voorstel: creëer een gevoel van begin, midden en eind op de route van punt A naar punt B.' Tjardo vult aan: ‘Waar het om gaat is dat je een healing environment creëert, een plek waar de interactie tussen de mens en de fysieke omgeving een positief effect heeft op het genezingsproces en het welbevinden. ‘Wayfinding is belangrijk. Optimaal de weg kunnen vinden in een gebouw zorgt bijvoorbeeld voor minder stress.' Betere ruimtelijke omgeving Begeleider Stefan Lechner, docent en onderzoeker bij Facility Management, legt uit waarom de innovatiewerkplaats Health Space Design in het leven is geroepen. ‘Over de samenhang tussen gebouw en zorginstelling is op facilitair gebied veel te doen. Dit vormde voor het Centre of Expertise Healthy Ageing de aanleiding om te starten met een

innovatiewerkplaats Health Space Design. Onder leiding van Mark Mobach, lector Facility Management en leading lector van NoorderRuimte, wordt interdisciplinaire kennis ontwikkeld en toegepast die leidt tot het ontwerp van een betere ruimtelijke omgeving. ‘Alles is echt' Door vragen van zorginstellingen te koppelen aan onderzoek van studenten, (docent-)onderzoekers en promovendi én aan adviezen van landelijke experts, ontstaan volgens Stefan ‘concreet toepasbare oplossingen waarmee zorginstellingen gezondheid, welzijn en gedrag van patiënten én van medewerkers positief kunnen beïnvloeden.' Ook voor studenten en docenten is het een verrijking. Stefan: ‘De projecten kennen een multidisciplinaire aanpak. Zo leer je om over de grenzen van je eigen vakgebied te denken en te werken. En het zijn projecten die midden in de werkelijkheid staan. Alles is echt!' Tjardo Meinsma knikt: ‘Voor mij is de grootste winst de aansluiting van mijn opleiding op het werkveld, door het behandelen van vraagstukken uit de praktijk. Je werkt met echte opdrachtgevers. De grootste winst voor de opdrachtgever? Ik denk vooral de verfrissende kijk van studenten van verschillende disciplines.'

PL.HANZE

99

Twee jaar draaide het project Slim Organiseren in het MKB. Studenten en docent-onderzoekers gingen bij twintig bedrijven aan de slag om de bedrijfsvoering en de productieprocessen te verbeteren. Gaandeweg ontstond een stabiel bedrijvennetwerk.

Gejo Nanninga, Hester Slager, Jac Christis, Marcèle van Kerkvoorde, Jan Degenhart, Rechiena Nijenkamp en Erik Soepenberg.

Project leidt tot MKB-bedrijvennetwerk De officiële benaming van het project is Van Weten naar Verwezenlijken, vertelt Jac Christis, lector Arbeidsorganisatie en Arbeidsproductiviteit. ‘Maar we noemen het Slim Organiseren. Er zijn veel instrumenten beschikbaar ter verbetering van bedrijfsprocessen, maar niet in een vorm die geschikt is voor het Midden- en Kleinbedrijf (MKB). Daar wilden we een slag in maken. Zo hebben wij bijvoorbeeld het instrument netwerkanalyse ont­ wikkeld om draagvlak te creëren voor het verbeteren van werkprocessen.' Simpelweg aansluiten Twee jaar geleden verwierf het lectoraat een SIA RAAK-subsidie voor de verbetering van kennisuitwisseling tussen hogescholen en regionale bedrijven. Het lectoraat kreeg de subsidie op voorwaarde dat er projecten bij twintig bedrijven zouden plaatsvinden. ‘Bij het vinden van die bedrijven dachten wij simpelweg te kunnen aansluiten bij bestaande netwerken, maar die bleken vaak een slapend bestaan te leiden. We moesten dus zelf contacten leggen.' ‘We hebben veel gebeld en interesse gepeild', vertelt projectleider en docent-onderzoeker Rechiena Nijenkamp. ‘Daarnaast hebben we dankbaar gebruik gemaakt van het bedrijvennetwerk van de minor Slim Produceren van de opleiding Technische Bedrijfskunde. Ook hebben we clusterbijeenkomsten gehouden om kennis en ervaringen uit te

wisselen. Uiteindelijk hebben we twintig bedrijven gevonden waarbij we projecten hebben uitgevoerd. Via de clusterbijeenkomsten is dat netwerk uitgebreid met ruim veertig andere MKB-bedrijven.' Minor slim produceren De bedrijfsprojecten zijn gedeeltelijk uitgevoerd door docent-onderzoekers. Rechiena: ‘Wij hebben bijvoorbeeld het netwerkanalyse-instrument bij een aantal bedrijven, zoals Muelink & Grol BV in Groningen, bijgeschaafd totdat studenten het zelfstandig konden toepassen bij Burgerhout BV in Assen.' Met name veel (Technische) Bedrijfskunde-studenten voerden projecten uit onder begeleiding van het lectoraat. Voor een groot deel werd dit gedaan door kleine groepen die participeerden in de minor Slim Produceren. Dat beviel Christis bijzonder goed. ‘Zulke groepen kun je makkelijk begeleiden.' Christis’ dreamteam Op 4 februari 2014 werd het project Slim Organiseren afgesloten met een congres waarop de resultaten werden getoond. ‘Een succesvolle interactie tussen onderwijs, onderzoek en werkveld. Het onderzoeksteam van het lectoraat heeft in die interactie een belangrijke rol gespeeld, vindt de lector. ‘Het team bestond uit mensen van binnen en buiten de Hanze. We hadden mensen die zijn gespecialiseerd in contacten met het

Abelius Reitsma

8

Kwaliteitsverbetering en strengere controle MKB, maar er waren ook inhoudelijk specialisten, in operations management of veranderkunde, bijvoorbeeld, en natuurlijk mijn projectleider en ondersteuner die het organiseerwerk voor hun rekening namen. Een echt dreamteam, dat het projectdoel slim organiseren, snel reageren op veranderingen, zelf in de praktijk bracht.' Jac Christis zoekt naar middelen om het project met zijn dreamteam voort te zetten. ‘Volgend jaar zijn er nieuwe subsidieronden. Consortiumpartners en deelnemende bedrijven hebben in ieder geval al aangegeven graag door te willen gaan.' Een filmpje over het afsluitende congres is te zien op de kennisportal van het Kenniscentrum Arbeid, onder het Lectoraat Arbeidsorganisatie en Arbeidsproductiviteit. Hier is ook het congresboekje te lezen met een beschrijving van alle twintig bedrijfsprojecten.

De Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek is op belangrijke onderdelen gewijzigd­. Abelius Reitsma heeft de meest in het oog springende op z'n netvlies staan. ‘Je kunt de belangrijke wijzigingen in de WHW in twee categorieën verdelen, kwaliteitsverbetering en strengere controle.' WHW staat voor Wet op het Hoger Onderwijs en Wetenschappelijk Onderzoek en de man van de twee categorieën is Abelius Reitsma, Juridisch Adviseur op de Hanzehogeschool. ‘De eerste categorie wijzigingen, samengebracht in de wet Kwaliteit in Verscheidenheid (KiV), wil het onderwijsaanbod verbeteren en ervoor zorgen dat studenten de juiste opleiding volgen.' Thema's uit Kwaliteit in Verscheidenheid komen tot uiting in de prestatieafspraken die afzonderlijke hogescholen maakten met het ministerie. ‘Een voorbeeld is de 1 mei-regeling die studenten dwingt om eerder over hun studiekeuze na te denken én opleidingen meer tijd geeft om de aspirant-studenten een studiekeuzecheck en een advies aan te bieden.' Aanvullende eisen Ook andere KiV-maatregelen geven uitdrukking aan de wens tot kwaliteitsverbetering. Zo komen er aanvullende toelatingseisen voor de Pedagogische Academies

en opleidingen met een bijzonder kenmerk, zoals International Business & Management. ‘Die opleidingen mogen in de komende jaren zélf eisen aan instromers stellen.' Kwaliteit in Verscheidenheid geeft de instellingen meer ruimte om vwo'ers verkorte routes aan te bieden en afgestudeerden van hbo-opleidingen kunnen binnenkort bachelorgraden krijgen die tot nog toe waren voorbehouden aan academici. ‘Afgestudeerde hbo-technici mogen zich bijvoorbeeld vanaf september 2015 Bachelor of Science noemen.' De Haagse regelreflex De tweede categorie wetswijzigingen, het Wetsvoorstel Versterking Kwaliteitswaarborgen, vloeit voort uit de commotie rondom alternatieve afstudeertrajecten van een paar jaar geleden. ‘Je zou kunnen zeggen dat ze uit de boosheid van de Tweede Kamer zijn geboren, de Haagse regelreflex', zegt Abelius. ‘Met ingang van 2015 worden alle soortgelijke opleidingen tegelijkertijd geaccrediteerd. Dat is zuiverder, je kunt ze dan beter onderling vergelijken. Een zwakke opleiding glipt er vanaf 2015 dus veel moeilijker doorheen. Vroeger had je weleens dat de ene opleiding een half jaar vóór de invoering van strengere regelgeving werd gevisiteerd en de ander pas drie jaar erná. Die tweede opleiding had dan veel meer tijd om zich goed voor te bereiden.' Examencommissies moeten in ieder geval één persoon van een andere

opleiding in de gelederen hebben. ‘Zo wil men een zorgvuldige naleving van de procedures waarborgen.' De arm der wet wordt door Versterking Kwaliteitswaarborgen een beetje langer. ‘Opleidingen moeten afstudeerwerk voortaan zeven jaar bewaren. Nu is dat nog twee jaar.' Toezicht, sanctie, ontslag Het wetsvoorstel geeft de minister grotere bevoegdheden om in te grijpen wanneer het op een hboinstelling mis dreigt te gaan. Abelius: ‘En als sancties niet helpen, krijgen raden van toezicht de opdracht om bestuurscolleges te ontslaan.' Beide wetsvoorstellen zijn in de tweede helft van 2013 aangenomen. De wijzigingen in de WHW gaan gedurende het huidige hogeschooljaar in. Een volgend wetsvoorstel staat alweer op de rol. Versterking Bestuursrecht beoogt de positie van de Raden van Toezicht (en mogelijk ook die van de opleidingscommissies) te verstevigen. Abelius Reitsma geeft cursussen over de wetgeving in het hoger onderwijs voor de Corporate Academy. De cursus is met name interessant voor teamleiders of docenten die toetreden tot een examen-, toets- of toelatingscommissie. Maar anderen zijn ook van harte welkom.

10

PL.HANZE

11

PORTRET VAN EEN SCHOOL Applied Sensor Applications

De opleiding Applied Sensor Applications biedt studenten een extra uitdagend curriculum. ‘We zitten hier in Assen op onze plek.’

Justin van Opijnen

Esther Tanumihardja

Welcome to the Future of Engineering staat er in grote letters op de glazen pui bij de ingang van het gebouw aan Industrieweg in Assen. Applied Sensor Applications deelt het pand met het Noorderpoortcollege. Na een gang door de luchtsluizen bevindt de bezoeker zich in een hemelsblauwe ontvangsthal met een indrukwekkend open trappenhuis. Aan het in de toiletdeuren ingebouwd herenen damesschoeisel is te zien dat het gebouw ooit het hoofdkantoor was van schoenverkoper Ziengs. Op weg naar de derde etage loopt vierdejaars Justin van Opijnen met een futuristische bril op z'n neus. ‘Een Google Glass', legt hij uit. ‘Ik onderzoek hoe die je kan helpen bij het besturen van een auto, bijvoorbeeld om de snelheid in de gaten houden.' Een reusachtige laars op de tafel van Thies De laboratoria en werkplaatsen van ASA zitten op de derde verdieping. Alle opschriften zijn in het Engels, de voertaal van de opleiding waarvan de helft van de studenten uit het buitenland komt. In het Serendipity Lab voor Biologie en Scheikunde staat derdejaars Esther Tanumihardja uit Indonesië. Ze draagt een mondkapje. ‘There's no danger', lacht ze. ‘I just have a cold.' Ze haalt met een pipet vloeistof uit een fles en wijst naar een apparaat ter grootte van een printer. ‘Daarmee kopiëren we DNA. Maar omdat het een black box is, wordt het voor studenten niet inzichtelijk hoe de sensortechnologie in het apparaat werkt. Samen met anderen werk ik aan een project om een methode te vinden waarmee studenten meer controle hebben over de sensortechniek. Deze magnetische vloeistof voor het extraheren van DNA kan daarbij een rol spelen.' Verderop in de gang, in het Centre of Excellence for Intelligent Sensor Innovation (CENSI), zit onderzoeker Thies Keulen naast een tafel waarop een reusachtige laars staat. ‘Een project voor de brandweer', legt hij uit. In 2008 werden drie brandweerlieden het slachtoffer van een brand in een scheepsloods bij De Punt. ‘Ze hadden het wellicht gered als collega's hadden geweten waar ze waren. Ik werk nu aan een sensornavigatiesysteem in de hak van een brandweerlaars. Een interface moet laten zien waar de persoon met de sensoren zich bevindt.' Thies' collega Jarmo Wilkens laat de interface zien. Onderaan het beeldscherm zie je een situatie vanaf de zijkant. Een bewegende stip is de persoon met de sensoren in de laars. Bovenaan het scherm is een bird's eye view van dezelfde situatie met de positie van de brandweerwagen als referentie.

Jarmo werkt ook aan het project Flying Carpet, kleine busjes zonder chauffeur die mensen van het transferium aan de A28 bij Glimmen oppikken en ze vervolgens naar vliegveld Eelde brengen. Zodra je het parkeerterrein oprijdt merkt een sensor dat op en dan komt het busje. ‘Het bedrijf 2 Get There draait met zo'n systeem proef in Abu Dhabi. Zij zeggen dat ons systeem haalbaar is. Er zijn nog wel enkele aanpassingen in de infrastructuur nodig. Magneten in de weg, bijvoorbeeld, voor een nauwkeurige locatiebepaling.' Een extra zwaar programma, de honoursbachelor ‘Autonome voertuigen zijn één van de gebieden waarop wij ons willen profileren. Net als bijvoorbeeld biosensoren', vertelt teamleider Joke Bruining die op de eerste verdieping kantoor houdt. ‘Onze studenten werken tijdens de studie aan projecten van tien weken, vaak opdrachten van bedrijven. Tijdens de projecten krijgen ze de theorie die ze nodig hebben. Naarmate de studie vordert krijgen ze steeds meer ruimte. In het derde jaar is er geen stage, maar wel een semester Research & Development met een grote bedrijfsopdracht. Ook kiezen ze een idee uit om te bekijken of dat marktpotentieel heeft. Het vierde jaar doen ze de afstudeeropdracht en volgen ze een minor.' ASA is een zogeheten honoursbachelor. ‘De studenten krijgen een extra zwaar programma met elementen die bij andere opleidingen zijn voorbehouden aan honours-studenten, zoals onderzoeksvaardigheden en community-opdrachten.’ Vwo'ers kunnen het programma in drie jaar doorlopen. ‘Opmerkelijk genoeg haalt die groep vrijwel altijd de eindstreep zonder vertraging.' Onder de oude naam Hanze Institute of Technology hoorde de opleiding een jaar bij het Instituut voor ICT. ‘Na de fusie met Communicatie & Media pasten wij daar als puur technische opleiding niet meer zo bij. Vandaar dat we zijn samengegaan met het Instituut voor Engineering. We zitten nu op onze plek, ook geografisch. Zo hebben de Provincie Drenthe en de Gemeente Assen door het project Sensor City een grootschalig stedelijk netwerk van meetpalen dat bijvoorbeeld de geluidssterkte op verschillende plekken aangeeft. Ook werken veel studenten aan opdrachten van bedrijven in de regio, zoals Incas3 dat fundamenteel onderzoek doet naar sensortechnologie. We werken ook veel samen met ruimte-onderzoekorganisatie Astron uit Dwingeloo. Hun managing director Marco de Vos is onze lector Computer Science & Sensor Technology.' Hoogstwaarschijnlijk gaat in september het masterprogramma Sensor System Engineering van start.

Thies Keulen

Studentenaantallen Specialisatie: - Research & Development - Entrepreneurship Totaal

75 5 80

12

PL.HANZE

13

Healthy Ageing

Healthy Ageing vinden we inmiddels in alle hoeken en gaten van onze hogeschool. Overal werken studenten, docenten en onderzoekers aan aspecten van het thema gezond en actief ouder worden, bijna altijd samen met werkveld, bedrijfsleven en andere kennisinstellingen. Deze keer in PL.Hanze twee voorbeelden uit heel verschillende vakgebieden: de elektrotechniek en de geestelijke gezondheidszorg.

Joost Witmer en Jan Zijlstra

Bloed in beeld Hartproblemen? Het zou heel handig zijn als de cardioloog van buitenaf kon zien hoe goed het hart pompt. Plaatjes máken van een werkend hart is het probleem niet, dat kan bijvoorbeeld in een MRI- of CT-scanner. Goed interpreteren wat er te zien is op die bewegende beelden, daar zit ‘m de kneep. Joost Witmer besloot na de specialisatie een afstudeeropdracht biomedical engineering te doen. Hij maakt in opdracht van het UMCG onder begeleiding van Jan Zijlstra een pomp die het menselijk hart imiteert. Van deze pomp is op elk moment exact bekend hoeveel vloeistof hij verpompt. Scanbeelden van de nep-aorta (een stuk tuinslang) leren ons hoe een vloeistofstroom van een bepaald volume eruitziet. Zo krijgen we een maatstaf die helpt om de beelden van een echte aorta te beoordelen.

Techniek werkt voor gezondheid

Op jezelf wonen is een grote stap

Docent Jan Zijlstra maakt jaar na jaar studenten enthousiast voor biomedische techniek, met name voor projecten op het snijvlak van elektrotechniek, werktuigbouw en gezondheid. ‘De studenten zijn echte techneuten; ik laat hen zien dat we met die techniek ook heel wat voor mensen kunnen betekenen.'

In de wereld van de geestelijke gezondheidszorg zijn grote veranderingen gaande. Eén ontwikkeling is die van de zogenaamde extramuralisering: cliënten die nu nog binnen de muren wonen, gaan zelfstandig(er) wonen. Dat is een hele uitdaging. Voor de mensen zelf, maar ook voor ggz-instellingen die dit proces begeleiden.

Elk najaar beginnen vijftien tot twintig studenten van het Instituut voor Engineering aan een Engelstalige specialisatie International Biomedical Engineering. In een summer course van drie weken in Wilhelmshaven maken ze allereerst, samen met studenten van nog negen andere Europese hogescholen, kennis met vakken als fysiologie, anatomie, bio-materialen en medische techniek. ‘Ze weten veel van techniek, maar hebben weinig medische kennis. Die medische kennis hebben ze nodig om bruikbare biomedische producten te ontwikkelen en een goede gesprekspartner te zijn voor een arts of voor een manager van een bedrijf in biomedische producten', vertelt docent Jan Zijlstra.

Loes Winkel, manager van GGZ Friesland, is projectleider van de Innovatiewerkplaats (IWP) die het Center of Expertise Healthy Ageing van de Hanzehogeschool opzette. Ze vertelt dat veel cliënten graag op zichzelf willen wonen, maar daar tegelijkertijd tegenop zien. Ze zijn bijvoorbeeld bang om te vereenzamen. ‘Onze cliënten hebben geen ervaring met zelfstandig wonen én ze hebben een psychische beperking. Het gaat niet vanzelf. Sociaal contact is voor hen moeilijk, dit zijn geen mensen die je zomaar naar een sportclub stuurt.'

Biomedische projecten Terug in Groningen gaan de specialisatiestudenten aan de slag met projecten die Jan via zijn contacten met biomedische bedrijven en ziekenhuizen binnenkrijgt. In het najaar van 2013 werkten groepjes studenten aan vier verschillende projecten: een hartondersteunende

pomp, een meet- en trainingsapparaat om verlies van spiermassa tegen te gaan, een fantoom-hartpomp, bedoeld om MRI- of CT-beelden van een echte aorta te kunnen interpreteren en een ijkapparaat voor een bodybox, een apparaat dat allerlei aspecten van iemands longfunctie meet. Master Veel studenten doen na de specialisatie een afstudeerproject op het gebied van biomedical engineering. Sommigen stromen na de bachelor door naar een biomedische master bij de RUG of een andere universiteit of hogeschool. Vanaf september 2014 kunnen ze ook de nieuwe master Advanced Sensor Applications van de Hanzehogeschool volgen, waarin ook healthy-ageing-componenten inzitten. Een bachelor, en zeker een master, op het gebied van biomedical engineering levert probleemloos een baan op, zegt Jan – maar niet per se in het Noorden. De meeste werkgelegenheid op biomedisch gebied is elders in Nederland te vinden.

Woonschool De vraag is dus hoe deze kwetsbare groep geholpen kan worden om zo goed mogelijk te participeren in de samenleving. Het lectoraat Rehabilitatie doet daar onderzoek naar in een grote landelijke studie waarin dit proces bij GGZ Friesland en een aantal andere instellingen nauwgezet wordt gevolgd. Welke groepen zetten de stap het makkelijkst? Wat betekent het bergip kwaliteit van leven voor deze clienten? Hoe gaat het

met werk, met school, met wonen? Loes: ‘Voor ons is de vraag hoe we deze cliënten op een goede, slimme manier kunnen ondersteunen. Met domotica, met dagelijks contact via de iPad? Of kunnen we beter weer inloopochtenden aanbieden in het dorpshuis?' GGZ Friesland ontwikkelt als voorbereiding op een zelfstandig bestaan een woonschool met tientallen modules. Denk aan een cursus grip op je knip. ‘We zijn de Woonschool nog aan het uitwerken', vertelt Loes. ‘Leren onze cliënten het best groepsgewijs of individueel? Is e-learning iets waarmee ze uit de voeten kunnen?' Voor medewerkers wordt overigens ook een scholingsprogramma opgezet zodat ze met de vernieuwingen om leren gaan. Out of the ggz-box GGZ Friesland hoopt in meerdere opzichten haar voordeel te doen met de Innovatiewerkplaats, zegt Loes. ‘Allereerst met het onderzoek. Dat legt een basis voor hoe we onze cliënten kunnen ondersteunen. Verder willen we heel graag uitwisseling met bedrijven en instellingen buiten

de ggz. Peter Boonstra zette ons bijvoorbeeld op het spoor van NOVO. Daar werken ze veel met domotica bij de ondersteuning van hun cliënten, in hun geval mensen met een verstandelijke beperking. Daar kunnen wij van leren. En misschien kunnen zij wel wat met onze Woonschool. De Innovatiewerkplaats is voor ons de kans om met een veel bredere blik te kijken naar de problematiek waar wij mee worstelen.'

14

Kees Odenkirchen

PL.HANZE

15

Excellente Puzzel van de Toekomst Op de Hanze Honours Professionals Meeting praatten Honoursstudenten, Hanzemedewerkers en mensen uit het werkveld over oplossingen voor vraagstukken van de toekomst. ‘We willen met jullie de Puzzel van de Toekomst leggen. Hoe kunnen we onze talenten klaarstomen voor de toekomst?', vraagt docent-onderzoeker Inge Wijkamp van het Hanze Honours College. ‘Dat gaan we niet passief en zittend doen. Dat is niet honours.' Ze wijst naar gordijnen waarachter zich de trapterrassen van het Atrium bevinden. Daar staan twaalf gesprekstafels voor de Puzzel van de Toekomst. Zo'n 140 honoursstudenten, medewerkers die betrokken zijn bij het talentonderwijs en mensen uit het werkveld zijn naar de Hanze Honours Professionals Meeting gekomen, een conferentie over honoursonderwijs in het Noorden. De Puzzel van de Toekomst zit ingeklemd in een vol programma met speeches, discussies en een diner. Herkenbare vergrijzing Piter Holwerda van adviesbureau Thorbecke discussieert mee over de vraag waar kansen liggen voor talentvolle studenten. Hij weet het antwoord. ‘Bij lokale overheden, denk maar aan waterschappen, is veel vergrijzing. Om die organisaties te veranderen is er grote behoefte

aan jongeren die het lef hebben en de ambitie om door traditionele ketens heen te breken.' Een vertegenwoordiger van de ING knikt. ‘Heel herkenbaar.' ‘Daarnaast is het heel belangrijk', vindt hoogleraar Economie en Bedrijfskunde Dick de Waard van de Rijksuniversiteit, ‘om onze programma's voortdurend te verbeteren om talentvolle studenten een goede start te geven.' Talentvolle docenten Aan een andere tafel mogen de bezoekers post-its met ideeën voor het talentonderwijs opplakken. ‘Begin bij het begin. Start een honoursprogramma voor docenten!', schrijft Lammert Brouwer van ICTadviesbureau No Risk IT Group. ‘Als je talentvolle studenten wilt begeleiden', legt hij uit, ‘moet je eerst zorgen voor talentvolle docenten. Docenten moeten een goede match kunnen maken tussen studie en bedrijfsleven. Daarom is het belangrijk dat docenten stages doen. Kom eens bij ons kijken om te zien wat ondernemerschap allemaal met zich meebrengt.' RUG-honours-studente Lisanne Huijs

staat bij de tafel van de Groninger Talent Group, een denktank van jonge mensen die probeert oplossingen te vinden voor de problemen van de stad. ‘Denk aan de braindrain, veel jongeren trekken weg na de studie. We hadden zojuist een discussie met mensen uit het werkveld over wat er nodig zou zijn om oud-studenten terug te halen. Ik kom uit Brabant, maar ik voel me erg verbonden met deze stad. Ik blijf voorlopig hier.' Twee tafels verder vraagt honours­ coördinator Karen Geerts van Life Science & Technology aan FM-honours-studente Jinke Fokkema waarom de studenten bij FM zo tevreden zijn over hun talentprogramma. ‘Bij de opdrachten die we krijgen, wordt goed rekening gehouden met je voorkeur, en waar je goed in bent', zegt Jinke. ‘Ook hebben we iedere twee weken een gesprek met de coördinatoren over wat je nog wilt leren. En we werken veel samen. Dat stimuleert je om door te gaan. Als je ergens niet uitkomt, kun je te rade gaan bij de anderen.'

Honours-studenten helpen brandweer uit de brand De Groningse Brandweer wil meer interactie met de burger. De komende jaren steken Honours-studenten de vuurvechters daarin een handje bij. ‘Wij doen veel dingen al decennia op dezelfde manier, maar de maatschappij verandert voortdurend', zegt sectorhoofd Incidentbestrijding Kees Odenkirchen van Brandweer Groningen. ‘We willen zichtbaarder zijn, meer rood op straat, óók als er geen directe aanleiding is, zoals een brand of een ramp. We willen vooral weten wat de maatschappij van ons verwacht. Den Haag rekent ons bijvoorbeeld af op opkomsttijden. Die mogen in stedelijk gebied niet langer dan zes minuten zijn en in landelijk gebied maximaal vijftien minuten. En dat terwijl de eerste drie minuten cruciaal zijn bij een woningbrand. Er is geen geld voor meer brandweerlieden en kazernes. Bovendien is in bijna alle gevallen de brandweer in die eerste drie minuten niet ter plaatse. Daarom moeten mensen hun eigen rol in brandveiligheid beter onderkennen. We zouden graag willen weten wat de samenleving daarvan vindt en met name bewoners van afgelegen gebieden, waar de opkomsttijden lang zijn.' Onlangs heeft de Brandweer besloten om een pilot te draaien op het gebied

van burgerparticipatie. ‘We zijn nu op zoek naar een stedelijk gebied en een meer landelijke regio voor de pilots', vertelt Odenkirchen. Hans Foekens, sectorhoofd Risico­beheersing: ‘Uiteindelijk worden de resultaten van de pilots gedeeld met collega's en landelijke vakgroepen.' Frisse blik ‘Om in contact te komen met de burgers hebben we vooral behoefte aan een frisse blik', zegt Foekens. ‘Mensen die niet door onze rode bril kijken, maar een brede kijk op de maatschappij hebben. We denken dat honours-studenten daarvoor zeer geschikt zijn.' Op 24 maart is de aftrap van de pilot. Odenkirchen: ‘Dan gaan we met studenten om de tafel. We willen ze niet op voorhand confronteren met onze wensen en ideeën. Het zijn tenslotte honoursstudenten die we niet willen remmen in hun creativiteit. Het moet voor beide partijen nut hebben.' De brandweer wil bijvoorbeeld onderzoeken hoe je het beste in gesprek komt met buurtschappen. Foekens: ‘Moeten we daarbij bepaalde doelgroepen gericht benaderen zoals

rokers, die vaker brand veroorzaken? Of eenoudergezinnen of gezinnen met jonge kinderen die bij een brand meer risico lopen? Of moet je juist direct contact zoeken met ouderen om de zelfredzaamheid te vergroten zodat ze langer zelfstandig kunnen blijven. Bij dat laatste zouden de studenten een uitstapje naar healthy ageing kunnen maken, maar dat is uiteraard hun eigen keuze.' Brandgeur opsnuiven Zeven studenten doen mee aan de pilot', vertelt Accountmanager Gert-Jan Wormmeester van het Hanze Honours Projectenbureau. ‘Het is een multidisciplinaire groep met studenten van ICT, Gezondheidsstudies, Communicatie, Bedrijfskunde, Sportstudies en Engineering. De komende tijd snuiven ze onder begeleiding van een docent bij de brandweer de geur op en formuleren een plan van aanpak. Eind juni moet het plan er liggen. In september gaat vervolgens een nieuwe groep honours-studenten met het plan aan de slag.'

16

PL.HANZE

17

Groningse nieuwe? Ze waren er weer, hoor. Tienduizenden bezoekers, scholieren­én ouders bezochten op 8 maart de Open Dag van de Hanzehogeschool.

18

PL.HANZE

19

update

Personeels- en salarisadministratie maakt digitale sprong vooruit Al langere tijd werd er hard gewerkt om het verouderde systeem voor personeels- en salarisgegevens te vernieuwen. Dat liep onbedoeld vertraging op. Maar sinds januari 2014 werken P&O en Salarisadministratie met Youforce. ‘De meeste medewerkers merken er nog weinig van', weet Babet Hendriks, stafdirecteur Personeel & Organisatie (P&O) van de Hanzehogeschool Groningen. ‘De salarisstrook ziet er anders uit en je moet inloggen bij Youforce om je salarisgegevens te kunnen zien. Eerlijk gezegd duurt het nog wel een jaar voordat ook eindgebruikers echt voordelen zullen ondervinden van de automatisering van onze administratie. Maar voor de bedrijfsvoering zijn de verbeteringen nu al merkbaar en

over op osiris Studenten inschrijven, documenten delen, toetsen, leren, onderzoeken en (samen)werken bij de Hanzehogeschool Groningen worden steeds digitaler en flexibeler. Het vervangen en uitbreiden van digitale systemen en mogelijkheden vindt plaats onder de noemer Hanze Innovate. Het zwaartepunt in dit omvangrijke programma, waarmee ongeveer tien miljoen euro aan investeringen in geld en personeel mee gemoeid is, ligt in de jaren 2013 tot en met 2015. Met het terugkerende katern Update Hanze Innovate praten we u bij over actuele ontwikkelingen. Bijvoorbeeld over de operatie-OSIRIS, waar in het weekend van 15 en 16 maart achter de schermen de knop om is gegaan. Wat gaat dit nieuwe integrale studievolgsysteem ons bieden? Als u dit leest, reikt Hanze Lync nieuwe telefoons uit en laat iedereen kennismaken met eigentijdse communicatiemogelijkheden. Hanze.nl 2.0 staat aan de vooravond van een belangrijke release die HG-breed merkbaar zal zijn. Lees ook wat de eerste ervaringen zijn met gasttoegang en het opnemen van colleges. En over de stappen die we zetten in onderwijsvernieuwing. Meer Hanze Innovate? Wie snel het laatste nieuws wil ontvangen over Hanze Innovate, kan zich aanmelden voor de digitale nieuwsbrief Hanze Innovate Nieuws op Mijn Hanze.

Alle medewerkers en studenten van de Hanzehogeschool Groningen werken sinds maart 2014 met een nieuw studenteninformatiesysteem: OSIRIS. Alle voor de studie relevante gegevens van studenten worden hier opgeslagen, vanaf de dag van aanmelding tot op het moment dat ze hun diploma in ontvangst nemen. Gegevens die eerder in meerdere en deels verouderde systemen werden opgeslagen, staan nu geregistreerd in één systeem. De voordelen zijn legio. Docenten en ondersteunende medewerkers voeren alle handelingen uit in dit ene systeem. Studenten hebben de mogelijkheid om hun gegevens te wijzigen, aan te vullen en te bekijken. Studieloopbaanbegeleiders kunnen de studievoortgang goed bewaken. Behalve gemak levert deze vernieuwing meer tijd en kwaliteit op, dus minder kans op fouten en een effectievere begeleiding van studenten. Let op! De eerste tijd moeten gebruikers rekening houden met kinderziekten. Die verdwijnen echter in de loop van enkele weken. Scan de QR-code en bekijk de korte impressie van de livegang van 17 maart 2014.

Meer samenwerking met digitale gastvrijheid Kennis delen. Samenwerken. Gezamenlijk kennis ontwikkelen. De Hanzehogeschool Groningen heeft genoeg redenen om de digitale deuren veilig open te zetten voor mensen, organisaties en ondernemingen die iets kunnen toevoegen aan de vooruitgang en de ontwikkeling van de hogeschool. De eerste ervaringen met gasttoegang zijn uitstekend. De Hanzehogeschool Groningen werkt vaak samen met partijen van buiten. Met het bieden van toegang tot het digitale netwerk van de school bevordert de HG een optimale samenwerking. Sinds december 2013 is er van alles mogelijk op dit vlak. Incidentele bezoekers kunnen bijvoorbeeld gebruikmaken van het wifi-netwerk via Hanzeguest. Buitenlandse studenten doen mee in courses via Blackboard. Gastmedewerkers en gaststudenten loggen in op een HG-computer. En wat vaak voorkomt: organisaties en ondernemingen uit het werkveld kunnen veilig toegang krijgen tot een Hanzecommunity.

dat levert veel positieve reacties op.' Eind vorig jaar was een tijd van aanpassen en omschakelen. In die periode werd achter de schermen het nieuwe personeels- en salarissysteem Youforce op de Hanzehogeschool Groningen ingevoerd. Een gevolg van een beslissing van voor de zomer van 2013 om de administratie te moderniseren met het hypermoderne digitale systeem Youforce (van leverancier Raet). Lees verder hoe Babet vertelt over de reacties van P&O, over hoe met het nieuwe systeem veel omslachtigheid verdwijnt en hoe je zelf je gegevens kunt aanpassen ‘behalve dan de hoogte van je salaris.' Kijk voor meer informatie op intranet.hanze.nl/nieuws/projecten/innovate.

Samenwerking in meten en weten Bij het Quantified Self Institute, een op de HG opgerichte netwerkorganisatie, merken ze dat de gebruiksvriendelijke, veilige en efficiënte gasttoegang uitstekend werkt. Het instituut richt zich op persoonlijke gezondheidszorg. Programmamanager Henk Hindriks: ‘Aan de ene kant houden we ons bezig met de technische kant van dingen die mensen van zichzelf willen weten en meten: voeding, beweging, slaap, stress en sociale interactie. Aan de andere kant zijn we bezig met de gevolgen van deze kennis en hoe men met deze informatie zijn of haar leefstijl kan veranderen. Om daar achter te komen, doen we uiteenlopende projecten met studenten, docenten en onderzoekers van verschillende lectoraten en kenniscentra, en vaak ook met partners van buiten het onderwijs, zoals zorg- en onderzoeksinstellingen en het bedrijfsleven. Je kunt je voorstellen hoe belangrijk gasttoegang voor ons is: daardoor kunnen we met externe partijen samenwerken binnen onze eigen Hanzecommunity.' Lees verder hoe Henk Hindriks dankzij gasttoegang kan zien hoe de voortgang is in projecten. Kijk op intranet.hanze.nl/nieuws/projecten/innovate.

Gasttoegang stimuleert samenwerking, kennisdeling en kennisontwikkeling

20

PL.HANZE

21 21

Piet Penninga in collegezaal met opnameset

Hanze Lync: samen werken aan digitaal samenwerken

Met een telefoon kunt u volgens een oude editie van de dikke Van Dale ‘contact hebben op grote afstand'. Die definitie blijkt behoorlijk toekomstbestendig. Met het invoeren van Hanze Lync prikkelt de Hanzehogeschool Groningen medewerkers om op een moderne en gevarieerde manier met elkaar te communiceren. Onder andere met nieuwe telefoons. Noodzakelijke stap met Hanze Innovate

Er is acht jaar met het bestaande telecomplatform gebeld. Het contract liep af en bovendien is er zoveel veranderd op communicatiegebied, dat de verouderde situatie schreeuwde om modernisering en uitbreiding. Met het invoeren van Hanze Lync maakt de Hanzehogeschool Groningen een slimme keuze met het oog op de nabije toekomst. Chatten, videovergaderen, schermdelen en groepsgesprekken zijn functies die in deze snelle tijd direct hun voordelen bewijzen. In een flexibele werkomgeving waarin we gemakkelijk met iedereen in contact willen staan, is dit communicatieplatform een ideale basis. Contact op een andere manier

Chatten, videovergaderen, schermdelen en groepsgesprekken

Hanze Lync biedt een combinatie van vaste en mobiele telefonie. Hiermee vergroten we de mogelijkheden om snel en makkelijk met elkaar in contact te komen. Zo kunt u, als u even niet kunt bellen, met de chatfunctie korte tekstberichtjes tikken. Met de aanwezigheidsinformatie kunt u zien wie van uw collega's er beschikbaar is. Hanze Lync is geïntegreerd met het e-mailprogramma Outlook. Samenwerken met collega's krijgt een nieuwe dimensie met videovergaderingen. Want met uw pc, tablet of mobiele telefoon kunt u gewoon deelnemen aan een bijeenkomst waarop u fysiek niet aanwezig bent. Elkaar zien terwijl u praat, maakt communicatie een stuk persoonlijker. U kunt daarbij via de functie schermdelen bestanden en andere content op uw computer laten zien aan uw collega's. Communiceren met studenten en partners buiten de school verloopt eenvoudig, zelfs als zij niet over Hanze Lync beschikken. Lees verder hoe u uw eigen bereikbaarheid inricht en hoe u collega's kunt uitdagen om chatsessies en videooverleggen bij te wonen. Kijk op intranet.hanze.nl/nieuws/projecten/innovate.

Meters maken met vernieuwing onderwijspraktijk Hoe gaan we meters maken met de vernieuwing van de onderwijspraktijk? Dat is wat de werkgroep We-Learn voor de promotie van Blended Learning bezighoudt. Blended Learning is een mix van face-to-face onderwijs en digitale werkvormen. Bepaalde docenten en vakken lopen ermee voorop. Maar HG-breed wordt het nog incidenteel toegepast. Er is dus werk aan de winkel. De werkgroep is sinds het begin van dit studiejaar bezig met het ontplooien van initiatieven om docenten de mogelijkheden van Blended Learning te laten ontdekken. Zo is er een Blackboard Course ontwikkeld en was er op 10 april een We-Learn studiemiddag Blended Learning met keynote spreker Wilfred Rubens van de Open Universiteit Nederland. Rubens verzorgde een interactieve lezing over Blended Learning in het onderwijs, waarna deelnemers in workshoprondes konden kennismaken met best practices. Mini-docu belicht onderwijsvernieuwing

Over Blended Learning en andere nieuwe mogelijkheden van ICT voor de vernieuwing van de onderwijs- en onderzoekspraktijk maakte Hanze Innovate een minidocumentaire (6 minuten) en liet enkele collega’s aan het woord. Benieuwd hoe deze collega docenten en onderzoekers aankijken tegen de nieuwe mogelijkheden van digitalisering voor onderwijs en onderzoek? Bekijk de documentaire door de QR-code te scannen en laat uw reactie achter! Uw reactie is interessant voor uw collega’s en andersom.

opnemen Colleges verbetert contact Of de docenten hun lessen nauwkeuriger voorbereiden als ze weten dat ze hun eigen colleges zullen opnemen? ‘Dat denk ik niet', zegt Piet Penninga, docent Technische Bedrijfskunde op de Hanzehogeschool Groningen. ‘Het is de taak van docenten om altijd goed verzorgde lessen te presenteren. Met de nieuwe dienst Colleges Opnemen gaat dus niet zozeer het niveau omhoog. Ik zie de voordelen meer in een betere wisselwerking tussen docent en student.' Penninga doceert aan het Instituut voor Engineering en is content met de nieuwe mogelijkheid om lessen digitaal vast te leggen. Colleges Opnemen is een initiatief van Hanze Innovate, het label dat onderwijs, onderzoek en bedrijfsvoering op de Hanzehogeschool digitaler en flexibeler maakt. Sinds februari 2014 staan er vaste opnamesets in vijf grote collegezalen op vijf locaties van de Hanzehogeschool Groningen. Hiermee kunnen docenten hun colleges digitaal vastleggen. Twee locaties beschikken over een studio waar ze flitscolleges kunnen opnemen. Op zes locaties zijn op verzoek mobiele opnamesets beschikbaar. Lees verder wat de eerste reacties zijn van docenten op de nieuwe dienst Colleges Opnemen, welke verbeterpunten ze zien en hoe ze er tijd mee besparen. Kijk op intranet.hanze.nl/nieuws/projecten/innovate.

Starten, stoppen, meer is het niet

22

PL.HANZE

23

24

PL.HANZE

25

Project Rendementen Remko van der Lei (tweede van links) en Jeanet Schuring (vierde van links) praten met vertegenwoordigers van Saxion Hogescholen die zich op 30 januari in de Brugsmaborg lieten inlichten over de methodiek voor het verbeteren van de studierendementen.

Nieuwe aanpak moet rendementcijfers verbeteren

De Hanzehogeschool zet alle zeilen bij om het studiesucces van studenten te verbeteren. Remko van der Lei en Jeanet Schuring bedachten een methode voor een heldere aanpak op de schools. ‘In het verleden moesten we veel moeite doen om van verschillende opleidingen rendementscijfers op tafel te krijgen. Vaak kregen we ook informatie over plannen om het rendement te verbeteren. Dan vroegen we ons soms af waarop die waren gebaseerd', zegt beleidsadviseur Jeanet Schuring, lid van de werkgroep Rendementen/Studiesucces van de Hanzehogeschool. Haar collega Remko van der Lei knikt. ‘Vaak werden good practices van anderen klakkeloos overgenomen. Maar wat in de ene opleiding werkt, hoeft helemaal niet te passen bij de andere. Daar is maatwerk nodig.' Negen stappen Jeanet en Remko kwamen op het idee om een heldere aanpak te bedenken die alle opleidingen houvast geeft, maar uiteindelijk uitmondt in maatwerk. Remko: ‘Als uitgangspunt namen we de PDCA-cyclus, een bekend kwaliteitsinstrument: Plan, Do, Check, Act. Die methodiek hebben we verfijnd in negen stappen. ‘Stap 1 is het verzamelen van relevante informatie zoals rendementscijfers, maar ook kwalitatieve bronnen als evaluaties en klassengesprekken. Die

info analyseer je tijdens stap 2. In het verleden werd die essentiële stap nogal eens overgeslagen. Bedenk goed wat het probleem achter slechte cijfers of evaluaties is voordat je een maatregel verzint. Bij de volgende stap bedenk je maatregelen, eventueel een compleet verbeterplan. Heel belangrijk is dat je ook stilstaat bij het verwachte resultaat. Dat is stap 4.' Stap 5 is de uitvoering. ‘Soms duurt die een week, soms wel een jaar. Stappen 6, 7 en 8 horen bij de evaluatiefase. Bij stap 6 meet je de resultaten, bij 7 vergelijk je die met de verwachte resultaten en op basis van die vergelijking formuleer je bij stap 8 wat je vindt van het resultaat.' De laatste stap is de Act-fase waarin men de doelstellingen bijstelt. ‘Dat kan betekenen dat je besluit een andere richting op te gaan', verduidelijkt Jeanet, ‘maar het kan ook betekenen dat je de verbetermaatregel verduurzaamt of nog wat verder aanscherpt. ‘Door het negen-stappen-proces op te nemen in teamplannen en het schooljaarplan maak je één en ander duurzaam. Het proces verdwijnt niet in de drukte. Alle taken die het proces

met zich meebrengt zijn expliciet verbonden aan bepaalde personen en komen terug in de evaluaties en de beoordelingsgesprekken. In het verleden kwam het voor dat een stafmedewerker zich bezighield met rendementsanalyses in de school. Ging zo'n persoon weg, dan was ook alle ervaring weg, en was niet gewaarborgd dat iemand binnen de school het overneemt.' Belangstelling van buiten Vroeger wild er wel eens paniek uitbreken als nieuwe rendementscijfers bekend werden. ‘Dan nam men vaak ad-hocmaatregelen. Nu heeft men houvast aan het verbeterplan. Na de publicatie van een artikel waarin Jeanet en Remko de methodiek uiteenzetten, is er veel belangstelling voor de aanpak. ‘In oktober kwam de Hogeschool van Amsterdam langs en nam de Universiteit van de Nederlandse Antillen contact op. Jeanet: ‘Saxion gaf zelfs acte de présence met een hogeschoolbrede afvaardiging. Onlangs kwamen ook Stenden en de NHL langs om over de methodiek te praten.'

de Hanze

Duurzaam De Hanzehogeschool wil werken vanuit een houding van verantwoordelijkheid voor mens, milieu en samenleving, zo staat in ‘Koers op Kwaliteit'. Duurzaamheid is daarom al jaren één van de centrale waarden en ook de bedrijfsvoering moet duurzaam worden. Het Beleidsplan Duurzame Bedrijfsvoering Facilitair Bedrijf geeft er handen en voeten aan. ‘Bedrijfsvoering', daar valt ontzettend veel onder: huisvesting, energie, milieu, gedrag, water, transport, gezondheid, inkoop, ICT, afval, facilitaire voorzieningen en werkgeverschap. Afgelopen jaren waren er al veel projecten op het gebied van duurzaamheid, maar overkoepelend beleid met bijbehorende kaders en richtlijnen, ontbrak. Dat is nu geregeld in het Beleidsplan Duurzame Bedrijfsvoering, waarin de doelen en ambities zijn vastgelegd. Dat er veel staat te gebeuren, is duidelijk en medewerkers en studenten zullen er zoveel mogelijk bij worden betrokken.



www.hanze.nl/duurzaamheid

Belangrijkste doelstellingen - Een BREEAM-certificaat voor het duurzaam maken van de gebouwen - Behoud van het Fair Trade-certificaat - De gouden SustainaBul in 2015, dit is de duurzaamheidsprijs voor hogescholen en universiteiten van het landelijk studentennetwerk Morgen - Duurzaam inkopen - Energiebesparing van twee procent per jaar tot 2020 - Duurzaamheid zichtbaar en aantrekkelijk maken - Bewustwording en gedragsbeïnvloeding van studenten en medewerkers

26

de Hanze Duurzaam

PL.HANZE

Wim Wielsma, Simon Snapper, Jenny van Bruggen, Anneke Boerland, Arnold Henselmans

Duurzaamheid zichtbaar maken Het Facilitair Bedrijf gaat duurzaamheid zichtbaar maken en hoopt dat er zo nog veel meer draagvlak voor komt. Jenny van Bruggen, programmamanager Duurzaamheid: ‘Als Hanzehogeschool willen we duurzaamheid stimuleren en daarvoor is het nodig dat we het goed faciliteren'. Ze schudt de actiepunten uit de mouw. ‘We hebben twee elektrische oplaadpalen voor auto's, we willen hybride auto's huren voor stagebezoek, we willen het water- en energieverbruik op de locaties zichtbaar maken, we onderzoeken of waterloze urinoirs een goede optie zijn en om de hoeveelheid lege plastic waterflesjes terug te dringen, komen er op Zernike meer tappunten voor kraanwater. Bij de Van OlstToren is er al één.' Een andere manier om duurzaamheid zichtbaar te maken is de Duurzaamheidsprijs voor een studentenproject. ‘In aanmerking komen projecten waarbij studenten uit het kunstonderwijs en studenten van andere disciplines samen praktijkgericht onderzoek doen naar gedragsbeïnvloeding en bewustwording op het gebied van duurzaamheid.' De Duurzaamheidsprijs is ingesteld door het Facilitair Bedrijf en het Kenniscentrum Kunst en Samenleving. De prijs wordt uitgereikt op 10 oktober, de Dag van de Duurzaamheid.

www.hanze.nl/duurzaamheidsprijs

Meer informatie over duurzame bedrijfsvoering van het Facilitair Bedrijf: Jenny van Bruggen, programmamanager T: 050 5953135 E: [email protected]

Verantwoord omgaan met afval De nulmeting van twee jaar geleden maakte duidelijk dat de Hanzehogeschool per jaar 392 ton afval heeft, dat helemaal gescheiden wordt ingezameld. Sindsdien wordt er in aanbestedingen en contracten scherper op gelet dat leveranciers verpakkingsmateriaal en versleten spullen weer mee terugnemen. Maar er kan nog veel meer. Zo heeft de Van DoorenVeste een leslokaal dat volledig cradle-to-cradle is. ‘In lokaal C005 dragen alle producten die we hebben toegepast bij aan de milieuen duurzaamheidsdoelstellingen', zegt Brand Bos, tot 16 september beheerder van het gebouw. ‘De producten moeten hergebruikt kunnen worden en zo min mogelijk milieubelastend zijn geproduceerd. Dus de stoelpoten hebben zo weinig mogelijk verfbaden gehad, de muren zijn gesausd met watergedragen verf en de tapijttegels zijn niet op de vloer gelijmd. Ze kunnen meegenomen worden bij een verhuizing en als ze versleten zijn, neemt de tapijtfabriek ze terug om er weer nieuw tapijt van te maken. De tapijttegels dragen ook nog eens bij aan een gezonder milieu in het klaslokaal, want ze produceren minder fijnstof.' En de apparatuur is energiezuinig, van de beamer tot de klimaatinstallatie. C005 voldoet daarmee aan de strenge BREEAM-normen voor huisvesting. Frisse school Slecht geventileerde leslokalen zorgen voor slechte leerprestaties. Als er meer CO2 in de lucht komt, vermindert de concentratie. Met het toenemend aantal studenten en de vollere leslokalen, is de luchtkwaliteit onder de noemer Frisse School een belangrijk punt in het Strategisch Huisvestingsplan. Bij renovatie en nieuwbouw komen er luchtbehandelingsinstallaties die temperatuur, luchtvochtigheid en CO2 binnen de normen houden. Het mooie is dat die installaties de warmte uit de vervuilde lucht terugwinnen. En dat scheelt weer energie. Lokaal C005

27

Onze energie is groen! Wim Wielsma is energie-inkoper voor de Hanzehogeschool en nog zeven andere hogescholen. ‘Met de leverancier is afgesproken dat we honderd procent groene stroom willen', zegt Wim. ‘Het gaat op dit moment vooral om stroom uit waterkracht die de leverancier inkoopt in Scandinavië, Oostenrijk, Slovenië en IJsland. Op korte termijn komen daar Frankrijk en Italië bij. Een andere doelstelling van de Hanze is de CO2-uitstoot compenseren met bos. Daarvoor neemt de leverancier deel in bosbouwprojecten in verschillende landen, waaronder Nederland.

Ieder jaar twee procent minder energieverbruik Het milieu minder belasten door energie te besparen: hierover heeft de Hanzehogeschool, samen met de andere hogescholen, afspraken gemaakt met de overheid, MJA3 (MeerJarenAfspraak energie-efficiency). Ieder jaar twee procent energie besparen is het doel. MJA3 loopt sinds 2009 en eindigt in 2020. ‘De afgelopen jaren hebben we die twee procent gehaald, maar jaar op jaar twee procent energie besparen, is best moeilijk', aldus Simon Snapper, leveranciersmanager. ‘Energiebesparende maatregelen voeren wij zoveel mogelijk op natuurlijke momenten uit, zoals bij nieuwbouw en renovatie.' Dit jaar zijn de Van DoorenVeste en het Wiebengacomplex aan de beurt. ‘Daar worden luchtbehandelingsinstallaties geïnstalleerd die

warmte terugwinnen uit de retourlucht die naar buiten wordt geblazen. Een dergelijke installatie zit bijvoorbeeld al in de Van OlstToren. Daarnaast hebben we een aantal WarmteKrachtKoppelingen (WKK's) in gebruik. Met een WKK wordt zowel warmte als elektriciteit opgewekt', legt Simon uit. Het paradepaardje op energiegebied is de Warmte-KoudeOpslag (WKO) in het Willem-Alexander Sportcentrum. Met dit systeem wordt koude en warmte in de bodem opgeslagen. In de zomer wordt de koude opgepompt om het gebouw te koelen, in de winter de warmte om het gebouw te verwarmen. Ook de Van OlstToren krijgt koeling van deze WKO-installatie.

28

PL.HANZE

29

de Hanze Duurzaam Maatschappelijk verantwoord inkopen Geen kinderarbeid, duurzaam geproduceerd, biologisch, geen afval, energiezuinig, Fair Trade, cradle-to-cradle, CO2uitstoot compenseren, inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, elektrische auto's huren…. you name it. In aanbestedingen en contracten kijkt de Hanze niet alleen naar kwaliteit en prijs, maar nadrukkelijk ook naar of leveranciers maatschappelijk verantwoord ondernemen. ‘De ontwikkelingen in de markt gaan vaak razendsnel. Daarom kijken we samen met leveranciers continu of we nog duurzamer kunnen worden', zegt Antoinette Bos, hoofd afdeling leveranciersmanagement. ‘Met onze internationaal reisagent hebben we bijvoorbeeld afgesproken dat alle uitstoot van onze vliegreizen wordt gecompenseerd, met de aanplant van nieuwe bossen bijvoorbeeld. Zo'n zelfde concept willen we voor autohuur. Maar we kijken ook naar social return: heeft een leverancier bijvoorbeeld mensen met een verstandelijke beperking in dienst? Dat is een pre, want wij vinden het belangrijk dat zij kunnen participeren in de samenleving. Zo laten we onze groenvoorziening doen door een bedrijf dat mensen van Het Poortje inzet. Het werk gaat dan misschien net iets minder snel of professioneel, maar we dragen wel bij aan een samenleving waarin mensen met een beperking kansen krijgen.' De Hanzehogeschool doet al veel, maar het mag best nog wat zichtbaarder worden, vindt Antoinette. ‘Het grote bord Fair Trade in het Atrium op Zernike is nog maar het begin.'

Antoinette Bos bij de elektrische oplaadpalen voor auto's

Roel Jonkman

‘Er is meer nodig dan een paar aanpassingen'

‘Je moet je niet te veel richten op studenten’ Roel Jonkman deed voor zijn afstudeerproject onderzoek naar het Change Programma dat de universiteit van Bochum ontwikkelde om gedragsverandering op het gebied van energie bij medewerkers en studenten te bewerkstelligen. Dit programma wordt succesvol toegepast aan andere universiteiten en hogescholen in Duitsland. Is het ook iets voor de Hanze? Roel denkt van wel. ‘Het moet mogelijk zijn om drie procent minder elektriciteit en vier procent minder gas te gebruiken als medewerkers en studenten bewuster omgaan met de energie', zegt Roel. ‘De lichten uit als je een lokaal verlaat, de thermostaat laag als het warm is, dat soort dingen.' Thuis is dat vanzelfsprekend, maar in een onpersoonlijker omgeving waarvoor je zelf geen verantwoordelijkheid draagt, is dat moeilijker. Wat zijn de voorwaarden voor gedragsverandering? Roel noemt er een paar. ‘Het

College van Bestuur moet erachter staan en dat ook laten zien, door energiebewustzijn en duurzaamheid goed te faciliteren. En over resultaten moet goed worden gecommuniceerd, zodat mensen zien dat hun inspanningen effect hebben.' Een valkuil ziet hij ook. ‘Je moet je niet te veel richten op de studenten. Zij hebben geen eigen werkplek en kunnen minder invloed uitoefenen op de ruimten waarin ze onderwijs volgen. Je kunt beter focussen op de medewerkers die een eigen kantoor hebben en docenten die langer in een leslokaal verblijven.' Het Facilitair Bedrijf, en met name de afdeling Projecten & Innovatie, is aan het kijken hoe ze medewerkers bij energiebesparing kunnen betrekken. Geïnteresseerd in de onderzoeksresultaten? [email protected]

Eke Lambers (17) van de Van Lieflandschool werkt twee dagen per week volledig zelfstandig in de repro/winkel van het Wiebengacomplex.

Werk voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt Al drie jaar lang doen leerlingen van de Van Lieflandschool samen met hun begeleider iedere maandag klusjes in het Wiebengacomplex. De Van Lieflandschool is een school voor leerlingen met een verstandelijke beperking. De leerlingen helpen bijvoorbeeld met het ophalen van oud papier, houden het gebouw en het plein schoon en werken mee in de catering en de schoonmaak. ‘We krijgen twee groepen per jaar, een groep werkt hier twaalf weken', zegt Willem Bolhuis, coördinator Uitvoering WBC. ‘Als je ziet hoe ze binnenkomen en hoe ze aan het eind weer weggaan… Dat is voor iedereen weer anders, maar ik herinner me een autistische jongen die in het begin alleen maar naar de grond keek. Na een paar weken keek en sprak hij ons aan. Dat vond ik heel bijzonder. Het is mooi als je ziet hoe mensen opbloeien van werk.'

30

agenda

PL.HANZE

Globalisering in het klein 14/05

Onthulling nieuwe namen Walk of Fame, ZernikeCampus. 17-18 uur.

08/05

Veranderende tijden

Loes Damhof

Loes Damhof is docent 21st Century Skills bij het Instituut van Communicatie, Media & IT. In 2012 ontwikkelde ze samen met Marymount University The Global Village, een interdisciplinaire honours course waarin studenten uit Nederland en Amerika in een (deels) virtueel klaslokaal uitzoeken wat het betekent om onderdeel uit te maken van de Global Community.

Lectorinstallatie dr. A. Bekman, Conferentiecentrum De Appel, Zernikeplein 7. 16.30–18 uur.

24/05

Nacht van de Kunst & Wetenschap, diverse locaties, 17-24 uur.

27/05

15/05

Minorenmarkt, Atrium, Zernikeplein 7. 15-17 uur.

Lectorinstallatie dr. J.M.E. Klarenbeek, Auditorium, Van DoorenVeste, 15.30-18 uur.

HBO Talentenprijs 2014, Atrium, Zernikeplein 7.

••••••••••••••••••••••••••••••• •••••••••••••••••••••••••••••• 13/06

‘In het begin van de course vroeg ik de studenten wat ze verstonden onder een global citizen. “Iemand die veel reist”, was het eerste antwoord. “Waarom iemand die veel reist?” vroeg ik. “Iemand die niet reist om het milieu te besparen is toch ook een global citizen?” Ik wilde dat ze er achter zouden komen dat het vooral gaat om verbondenheid: hoezeer we allemaal met elkaar verbonden zijn in de global village. ‘Ik zette de course op met Dr. Janine DeWitt, mijn Amerikaanse partner-incrime, van Marymount University, een universiteit in Arlington, Virginia. We gaven gelijktijdig les, zij vanuit Amerika, ik vanuit Groningen. De klassen zagen elkaar via een scherm, de helft was dus “echt” aanwezig, de andere helft virtueel. ‘In Nederland is het heel nieuw, in Amerika bestaat het al een tijdje. Het is een initiatief van de State University of New York. Ze vonden het een mooi idee om verschillende werelddelen bij elkaar te brengen in een cloud-leslokaal. Geïnteresseerde universiteiten konden een grant aanvragen. Het lectoraat Excellentie heeft het samen met Marymount opgepikt. ‘Het verschil met andere universiteiten die ook meedoen aan dit project is dat onze klassen veel interactiever hebben samengewerkt. De andere teams koppelden vooral bestaande courses.

22/05

31

Een klas Russen maakt bijvoorbeeld iets, een klas Amerikanen geeft feedback. Wel samenwerken, maar geen team culture creëren. Wij deden echt alles samen, tot aan het beoordelen toe. We wilden de beleving creëren van een echt klaslokaal. Daarnaast hebben we studenten veel laten reflecteren op hun samenwerking. ‘We zijn de course begonnen juist voor studenten die niet de mogelijkheid hebben om in het buitenland te studeren. Zo bied je toch extra internationale ervaring. Een half jaar stage op Aruba hoeft niet waardevoller te zijn dan deze course. ‘Wat ze leren was ook hoe ze het leren, en hoe ze het leerden was ook wat ze leerden. Dat klinkt ingewikkeld, maar het komt erop neer dat de belangrijkste leermomenten in het proces verwerkt zaten. We gaven studenten bijvoorbeeld ook de ruimte om te falen in hun samenwerking, om dit later te gebruiken als leermoment. ‘Het is niet makkelijk om aan twee klassen tegelijk les te geven, waarvan er eentje ook nog virtueel is. Je “voelt” die andere groep niet, dat is heel vreemd. Daarom gaven we weinig frontaal les. We probeerden zoveel mogelijk discussie op gang te brengen. ‘Studenten hadden vooral in het begin het idee dat de cloud een soort cultuurvrije

zone was. Dat culturele verschillen weg zouden vallen in een virtuele omgeving. Een plek zonder vooroordelen. Dat is natuurlijk helemaal niet zo. Sterker nog, als je vanuit je eigen comfort zone werkt, word je niet fysiek geconfronteerd met de reactie van de studenten aan de andere kant van de wereld. ‘De reacties verschilden enorm per team. Sommige teams zaten iedere zondagavond heerlijk te chatten, daar zijn zelfs vriendschappen uit ontstaan. Maar er waren ook teams waar van alles mis ging in de communicatie, waar karakters en culturen botsten. Always have faith in each other's good intentions was ons mantra op zulke momenten. ‘Globalisering is vooral hoe verbonden, interdependent en interconnected we allemaal met elkaar zijn. Niet reageren op een berichtje of mailtje heeft vaak direct gevolgen voor het team en dus ook voor de les. We waren zo verbonden met elkaar, dat wanneer één persoon iets niet deed, dit meteen gevolgen had op meerdere niveaus. Dat is globalisering in het klein.'

Sportmiddag medewerkers Hanzehogeschool Groningen, ZernikeCampus.

MOOC

17/06

Introductiebijeenkomst nieuwe medewerkers, Van OlstToren, T9.05, Zernikeplein 7.

18/06

Lectorinstallatie dr. H.W. Steenbeek, Auditorium, Van DoorenVeste. 15.30-18 uur.

De HG is sterk in energie, maar de TU Delft weet haar energie op dit moment nog beter te verkopen. In december slaagden 3.000 cursisten voor de Delftse cursus zonne-energie. Drieduizend is veel voor een cursus waaraan jaarlijks vijftig TU-studenten meedoen. Als je een vak geeft, kun je er net zo makkelijk een online cursus van maken, een zogeheten MOOC, een Massive Open Online Course. Precies dat deed de TU Delft. Wereldwijd startten 50.000 mensen met de TU-cursus, waarvan er uiteindelijk 3.000 met goed gevolg examen deden. MOOCs hebben de toekomst. Die toekomst is gratis onderwijs voor iedereen. Belangrijke pioniers op dit gebied zijn Harvard en MIT. Het is niet toevallig dat de grote namen met het grote geld voorop lopen (Harvard heeft een begroting van 4,2 miljard dollar): er is namelijk nog geen goed verdienmodel om de MOOCs kostendekkend te maken. Ik kan nu een uur lang online op elk willekeurig tijdstip college volgen van Daniel

19/06

Informatieavond deeltijd­opleidingen en cursussen voor professionals: master, post-hbo en hbo. Atrium, VanOlstToren. 18-21 uur.

Kahneman, de psycholoog die de Nobelprijs voor economie won omdat hij, zoals Wikipedia het zegt: “korte metten maakte met het idee van de rationeel calculerende mens die in zijn eigen voordeel handelt'. Als je college kunt krijgen van Kahneman zelf, waarom zou je dan luisteren naar een docent die de theorie van Kahneman uitlegt? Het beste verdienmodel is om onze studenten de theorie te laten volgen van de crème de la crème van het vak. Dat kunnen ze gewoon thuis doen, dat scheelt ons gebouwen. En de docenten hebben meer tijd voor begeleiding en onderzoek. En tijd om zelf sterke MOOCs voor onze speerpunten te maken. We kunnen MOOCs zien als bedreigingen wereldwijde concurrentie voor ons onderwijs. We kunnen ze ook zien als een uitgelezen kans om ons motto waar te maken: Share your talent. Move the world.

reacties, opmerkingen, suggesties? mail naar: [email protected]

Dwars over het HanzeForum op de Zernike Campus loopt de Walk of Fame, waarop de Hanzehogeschool Groningen met trots haar prijswinnende studenten en docenten presenteert. Winnaars, oud-winnaars of anderen die een bijzondere prestatie leveren in het licht van 'Share your talent. Move the world.'

Jennifer Wichers Opleiding: vierdejaars

Sportmanagement Prestatie: Nederlands Kampioen Judo 2013 Hoe heb je het NK Judo gewonnen?

‘Het was een bijzonder jaar, 2013. Die twee jaar ervoor was ik geblesseerd. Een zware tijd: twee operaties en een lange revalidatie in Utrecht. Toen dat achter de rug was, twijfelde ik enorm aan mezelf. Ik wist niet of ik nog iets zou kunnen presteren. Meteen bij de eerste wedstrijd klopte het allemaal. Het judoën ging zó goed. Daarmee had ik het antwoord. En daar bleef het niet bij: ik haalde gouden medailles in London, in Genève en op het Nederlands Kampioenschap. Toen wist ik dat de wereldtop erin zit.' Wat heb je ermee gewonnen?

‘In de sport krijg je een medaille en de eer. Maar het allermooiste is misschien dat ik m'n zelfvertrouwen heb herwonnen.' Hoe waren de reacties op de Hanze?

‘Heel erg leuk. De opleiding heeft een wand met tegeltjes voor mensen die een bijzondere prestatie leveren. Daar hangt nu dus ook een tegel met mijn naam. Gaaf, maar het mooist blijven toch de reacties van de docenten en de andere studenten.' Wat betekent 'Share your talent. Move the world' voor jou?

‘Voor mij betekent het dat het belangrijk is om mensen te inspireren zodat ze ook een prestatie gaan leveren. Vooral kinderen moet je mogelijkheden bieden om zich te ontwikkelen. Beperk het echter niet tot kinderen: je moet iedereen motiveren om zijn of haar creativiteit te laten zien.' Waarom deze plek voor de foto?

‘Ik houd erg van de lente. Het is heerlijk dat alles weer groen wordt en opnieuw gaat leven.'