Plan van aanpak Omdenken met Dementie
Naar een dementievriendelijke gemeenschap: Waarom??
Omdat we het over een mensenrecht hebben Omdat het gaat over de levenskwaliteit van mensen Omdat dementievriendelijk ook mensvriendelijk betekent Omdat iedereen recht heeft op samen-leven Omdat mensen met dementie burgers zijn zoals u en ik Omdat het ook in het belang is van u en uw gemeente
Uit: een inspirerende gids dementievriendelijke gemeenten Koning Boudewijnstichting België
SRE, Denktank Dementie mei 2012, José van Rosmalen
Inhoudsopgave De feiten Regionaal samenwerken Leeswijzer
1. Denktank dementie de processtappen 2010-2011 1.1. Denktank Dementie, de partijen 1. 2. Aandacht voor dementie 1. 3. De opdracht 1.4. Dementievriendelijke gemeenschappen 1.5 inventarisatie-effecten 2. Aanpak 2012-2015 Regie op ouder worden 2.1 De rol van de overheid 2.2 Ambitie Denktank Dementie 2.3 Uitgangspunten 2.4 De denktank als netwerk 2.5 Inbreng vanuit verschillende participanten Denktank 2. 6 Uitvoering en opdracht projectleider
SRE, Plan van aanpak Omdenken met Dementie, mei 2012
2
Plan van aanpak, Omdenken met Dementie Inleiding Omdenken met Dementie: Denk het om! Omdenken is de denktechniek om problemen te veranderen in mogelijkheden. Je maakt van het probleem een feit en van bestaande feiten ga je naar nieuwe mogelijkheden. In dit plan van aanpak leest u de feiten over dementie en de demografische ontwikkelingen. Omdenken in Dementie gaat op weg naar een gezamenlijk aanpak van dementievriendelijke gemeenschappen, een aanpak die uitgaat van de kwetsbare burger, gaat op zoek naar nieuwe vormen van samenwerking. Niet allen voor mensen met dementie maar voor de hele groep kwetsbare burgers. Omdenken met Dementie gaat uit van het accepteren van de feiten en het gezamenlijk organiseren van nieuwe mogelijkheden. (Omdenken gebaseerd op de filosofie van Berthold Gunster).
De feiten Het aantal 75-plussers in de regio stijgt van 50.000 in 2010 naar 90.000 in 2030. De vergrijzing is het sterkst in de Peel en de Kempen waar het aantal 75-plussers verdubbelt (groei van 100%). In de stedelijke gemeenten groeit het aantal 75-plussers relatief het minst, maar is de groei nog altijd 60%. Het aantal 75-plus huishoudens stijgt met zo’n 27.000 van 36.000 in 2010 naar 63.000 huishoudens in 2030. Let op, de totale stijging van het aantal huishoudens is 40.000. Het overgrote deel is dus 75plus. Ook hier geldt dat het aantal 75-plus huishoudens in de Peel en de Kempen verdubbelt en de stijging in het stedelijk gebied iets kleiner is. *uit via groei naar krimp Beeckk januari 2011 Zuidoost-Brabant telt anno 2010 circa 9.700 mensen met dementie. In 2030 zal dit aantal naar schatting groeien naar ruim 15.000. Circa 70% van de mensen met dementie woont thuis, 30% in een verpleeg- of verzorgingshuis. De kosten voor opname zijn ongeveer 60.000 euro per persoon, per jaar. De belangrijkste oorzaken van dementie zijn de ziekte van Alzheimer (75%) en vaatschade (15%). Leeftijd is de grootste risicofactor. Van 60-64 jarigen Lijdt LIJDT 1%, AAN DEMENTIE , bij 95-plussers loopt dit op tot 50%. Elk kwartier krijgt Nederland er een persoon met dementie bij. Schrik niet: er is 20% kans dat u dementie krijgt.. Na de diagnose ‘dementie’ leven mensen gemiddeld nog acht jaar. In die tijd zijn er gemiddeld drie mantelzorgers betrokken bij elke persoon met dementie. Daarnaast zijn er – afhankelijk van het stadium waarin de zieke verkeert – meer of minder professionals betrokken. Als we het puur medisch bekijken is dementie niet te genezen, al zijn er wel medicijnen die de ziekte van Alzheimer kunnen remmen. Met het voorkomen en bestrijden van vaatschade kan het aantal mensen met dementie mogelijk iets verminderd worden. Maatschappelijk gezien vraagt dementie de komende jaren steeds meer aandacht van de georganiseerde zorg, de gemeenten, maar vooral van de directe omgeving. Voortekenen van dementie openbaren zich in het dagelijks leven; een persoon herkent de omgeving niet meer, vergeet te betalen in een winkel of gedraagt zich angstig of agressief in contact met anderen. De ziekte vraagt om begrip van de omgeving en om hulp van naasten in de vorm van mantelzorg. Gemeenten vervullen vanuit hun wettelijk verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de WMO een belangrijke rol bij de ondersteuning van mensen met dementie en mantelzorgers.
Regionale samenwerking De cijfers over vergrijzing en dementie liegen er niet om. Gemeenten hebben vanuit hun wettelijke verantwoordelijkheid ( Wet Maatschappelijke Ondersteuning WMO, Wet Publieke Gezondheid WPG) een belangrijke rol voor de kwaliteit van leven van burgers. Extra aandacht is nodig voor de toenemende groep kwetsbare ouderen en hun mantelzorgers. Mensen met dementie vormen daarbij een speciale groep als onderdeel van een veel grotere groep kwetsbare ouderen.
SRE, Plan van aanpak Omdenken met Dementie, mei 2012
3
In de SRE-regio blijkt een veelvoud aan organisaties en instellingen te zijn die zich op verschillende niveaus met kwetsbare ouderen bezighouden. Vanuit SRE is het initiatief genomen om partijen rondom dementie met elkaar te verbinden in de Denktank Dementie. Opdracht is het aanbod, zowel onderling tussen organisaties als op de vraag, af te stemmen en kennis en informatie-uitwisseling te organiseren.
Leeswijzer Deze notitie geeft in een eerste deel de werkwijze en bevindingen aan van de Denktank Dementie van 2010- 2012. In het tweede deel wordt naar aanleiding van deze bevindingen een plan van aanpak uitgewerkt voor de periode 2012-2015.
SRE, Plan van aanpak Omdenken met Dementie, mei 2012
4
1. Denktank Dementie, Processtappen van 2010 – 2012 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5
maart 2010 oprichting Denktank Dementie september 2010 werkconferentie „Aandacht voor dementie‟ december 2010 opdracht portefeuillehoudersoverleg zorg en welzijn aan Denktank Dementie 2011 opzet structuur dementievriendelijke gemeenschappen. december 2011 inventarisatie effecten RDO
1.1 Denktank Dementie, de partijen Brainport Health Innovation Fast GGD Brabant-Zuidoost Programmaraad Zorgvernieuwing Psychogeriatrie Noord-Brabant Stichting Alzheimer Quartz Transmurale Zorg Regionaal Dementie Ondersteuningsnetwerk Eindhoven Zorgkantoor Zuidoost-Brabant Zorgketen Dementie regio Helmond Zorgketen Dementie Eindhoven en omgeving Provincie Noord-Brabant Gemeente Bladel, SRE Portefeuillehoudersoverleg Zorg en welzijn Samenwerkingsverband regio Eindhoven 1.2 Aandacht voor dementie De eerste activiteit van de denktank was het organiseren van een conferentie “Aandacht voor dementie”. De belangrijkste uitkomsten van de bijeenkomst zijn: investeren in een proef met vroegsignalering loont; inzet van technologie kan bijdragen aan het ontlasten van mantelzorgers; in kern- of wijkgericht werken zit toekomstperspectief m.b.t. samenwerking; spreek zorgverzekeraars aan op cofinanciering (het Zorgkantoor stelt vanaf 2011 een samenwerking met de gemeenten verplicht aan zorgaanbieders om voor een vergoeding voor de samenwerking in de zorgketens) in aanmerking te komen. 1.3 De opdracht Het portefeuillehoudersoverleg zorg en welzijn d.d. 1-12-2010, van de 21 SRE-gemeenten heeft de Denktank Dementie de opdracht gegeven de volgende activiteiten, onder regie van het SRE, te realiseren: een systeem op te zetten rond de kennis en informatie uitwisseling m.b.t. dementie; een model uit te werken waarmee de gecoördineerde aanpak in de regio ingevuld kan worden, met inachtneming van de rol en positie van de individuele gemeenten; een voorstel c.q. businesscase over gemeentelijke inzet op vroegsignalering uit te werken en daarmee inzicht te geven of, en zo ja, op welke wijze en tot wat voor bedrag de gemeentelijke inspanning tot besparingen van kosten in het zorgdeel kan leiden; aansluitend het gesprek rond de cofinanciering met de zorgverzekeraar aangaan. De denktank dementie is deze onderwerpen uit gaan werken. De uitwerking van de eerste twee punten heeft geresulteerd in de opzet van een structuur voor coördinatie, kennis en informatieuitwisseling ten behoeve van dementievriendelijke gemeenschappen. Het voorstel om een businesscase voegsignalering uit te werken is niet uitgewerkt omdat dit door de zorgketen Eindhoven is opgepakt. De zorgketen dementie Eindhoven en omgeving heeft in april 2012 een maatschappelijke businesscase zorgtrajectbegeleiding uitgegeven. (elke geïnvesteerde euro levert 2,50 euro op). De samenwerking met de zorgverzekeraars heeft geresulteerd in een uitwerking van
SRE, Plan van aanpak Omdenken met Dementie, mei 2012
5
pilots rondom dementie. Momenteel is er breder bestuurlijk overleg vanuit de AWBZ en WMO met de zorgverzekeraars VGZ en CZ en zorgkantoor CZ.
1. 4 Dementievriendelijke gemeenschappen De kern van de dementievriendelijke gemeenschappen ligt in de samenwerking tussen gemeenten, welzijn en zorg en professionele zorgaanbieders en burgers, om onze wijken en dorpen, gemeenten en steden zo te organiseren dat het beter mogelijk is daar te leven met dementie. Een dementievriendelijke gemeenschap staat er garant voor dat mensen langer thuis kunnen blijven wonen en dat hun levenskwaliteit toeneemt. Dit betekent ook dat we de kosten beheersbaar proberen te houden. De dementievriendelijke gemeenten is een initiatief uit België van de Koning Boudewijnstichting.
Beter leren omgaan met dementie is een uitdaging voor de hele samenleving. Daarom lanceerde de Koning Boudewijnstichting in samenwerking met de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten en de Afdeling OCMW van de Vereniging van de Stad en de Gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de oproep ‘Dementievriendelijke gemeenten’. Het doel: een maatschappelijk draagvlak creëren voor een betere omgang met personen met dementie en het isolement doorbreken. Dit gaat samen met een meer genuanceerde beeldvorming over deze thematiek. Iedereen kan bijdragen tot een dementievriendelijker gemeente, dergelijke initiatieven passen perfect in het lokaal sociaal beleid.
Op de volgende pagina een schematische weergave van een structuur voor coördinatie, kennis en informatieuitwisseling ten behoeve van dementievriendelijke gemeenschappen. De Denktank Dementie de dementievriendelijke gemeenschappen, wilt stimuleren. In het tweede gedeelde van de tekening dient de gemeente Bladel als voorbeeld. In de gemeente Bladel is een ketenplan uitgewerkt rondom dementie.
SRE, Plan van aanpak Omdenken met Dementie, mei 2012
6
SRE, Plan van aanpak Omdenken met Dementie, mei 2012
7
1. 5. Inventarisatie-effecten De denktank dementie heeft in beeld gebracht wat het draagvlak, cq de bereidheid van gemeenten en partners is om mee te doen aan de ontwikkeling van dementievriendelijke gemeenschappen. Voor dit korte inventariserende onderzoek is met 9 gemeenten gesproken. De afgelopen jaren hebben de gemeenten Eindhoven, Helmond, Deurne, Asten, Someren, Veldhoven en Valkenswaard in het traject van de Regionale Dementie Ondersteuningsnetwerken veel ervaring opgedaan. Gemeenten Best, Son en Breugel zijn ook actief met dementie aan de slag gegaan, zonder zelf als RDO te fungeren. Zeker de gemeenten met een RDO zouden met de opgedane kennis en ervaringen anderen kunnen inspireren / helpen bij het realiseren van een dementievriendelijke gemeenschap. In de praktijk zal de focus van veel gemeenten breder liggen dan alleen dementie, te denken valt aan een bredere visie op "leuk-thuis-oud-worden", gekoppeld aan de ontwikkelingen op het gebied van de kanteling in de WMO, de overheveling van AWBZ gelden, de dubbele vergrijzing en andere u wel bekende politieke en maatschappelijke verschuivingen. Inmiddels zijn met alle genoemde gemeenten gesprekken gevoerd. Meestal met de betrokken ambtenaar die vooraf overleg had met zijn of haar wethouder. Tijdens de gesprekken werden de gedachten met betrekking tot de volgende punten geïnventariseerd: - wat is er in uw gemeente bekend met betrekking tot activiteiten/ voorzieningen specifiek op genoemde doelgroepen (thuiswonende senioren met geheugenproblemen/dementie en hun mantelzorgers) - met welke (lokale) partners trekt u daarin op en werkt u samen - is er een behoefte en bereidheid om de opgedane kennis en ervaringen (vanuit de RDO's), onderling en breder (SRE gebied) uit te wisselen - is er een behoefte en bereidheid om bestaande activiteiten / producten / best practices onderling en breder (SRE gebied) te delen - is er behoefte en bereidheid om mee te werken aan de voorgestelde werkwijze (themagroepen en de structuur lokaal-subregionaal-regionaal, in de vorm van de ontwikkeling van een cafetariamodel aan mogelijke activiteiten) - voor welke van de 6 thema's bestaat belangstelling - welke bereidheid heeft u om zich voor een (of een combinatie) van de thema's in te zetten - welke gedachten/ wensen heeft u met betrekking tot de rol van de SRE in dit kader Algemeen De gesprekken zijn vrijuit pratend gevoerd. Er is niet gewerkt in de vorm van een interview maar veelal door het uitwisselen van gedachten, ervaringen en de lokale overwegingen. Per gemeente is een kort gespreksverslag gemaakt hetgeen door de ambtenaar voor controle aan de ambtenaar is toegestuurd. Rode draad in vrijwel alle gesprekken is de schaarste aan middelen. Meerdere malen wordt aangegeven dat er veel werk wordt verwacht door de overheveling van de AWBZ en de ontwikkelingen ten aanzien van de WMO. Men zal keuze moeten maken, zowel in de focus op doelgroepen als in de inzet van (ambtenarenuren). Verder valt op dat de RDO gemeenten zich bereid tonen de ervaringen en ontwikkelde producten beschikbaar te stellen. Tegelijkertijd geven zij aan dat een nieuwe investering in tijd en/of geld via een SRE project niet vanzelfsprekend is. De gemeenten die nog niet zoveel rondom het onderwerp dementie hebben ondernomen zijn zeer geïnteresseerd in de ervaringen en goede voorbeelden van anderen. Over het algemeen is men zich (ook door het gevoerde gesprek) zeer bewust van de uitdagingen waarvoor ook de eigen gemeente zich in de nabije toekomst geplaatst ziet. En dit zowel vanuit het gegeven van de dubbele vergrijzing als vanuit de taakstelling met betrekking tot de uitvoering van de WMO, de kanteling en de overheveling AWBZ. Daarbij heeft men een heldere kijk op de eigen specifieke situatie, zowel demografisch als voor wat betreft de lokale problematiek.
SRE, Plan van aanpak Omdenken met Dementie, mei 2012
8
2. Aanpak 2012 -2015 Omdenken met Dementie 2.1 De rol van de overheid Burger centraal Een belangrijke ambitie van de Wmo is om kwetsbare mensen de regie over hun eigen leven te laten voeren. In het verleden stonden stonden/staan met name voorzieningen en professionele organisaties centraal. Het gevolg daarvan was/is dat er fricties optreden tussen de logica van de mens en die van het systeem. Eigen kracht De Wmo wil de vraag naar wat mensen wél kunnen leidend laten zijn over de vraag wat zij niet kunnen. Dat heeft geleid tot een wettelijk kader waarin gemeenten primair de taak hebben om te zorgen voor een lokale samenleving waarin zoveel mogelijk burgers op eigen kracht kunnen meedoen. Waar nodig zal daarbij gericht worden geïnvesteerd in het vergroten van de eigen kracht en zelfredzaamheid . Civil society De Nederlandse samenleving is voor velen een zorgzame samenleving. Dat is één van de redenen waarom de meeste mensen met beperkingen hun leven weten vorm te geven zónder dat zij daarbij door de overheid worden ondersteund. De Wmo beoogt om de zorgzame samenleving – de civil society – volop de ruimte te geven en waar nodig en mogelijk te ondersteunen en te versterken. Verantwoordelijkheden De overheid – zowel de landelijke als de lokale – heeft in de Wmo primair een verantwoordelijkheid als facilitator: gemeenten en Rijk dragen bij aan de voorwaarden die nodig zijn om te komen tot een zorgzame samenleving waarin burgers zoveel mogelijk op eigen kracht hun participatieambities realiseren. Burgers en hun verbanden hebben zélf de primaire verantwoordelijkheid om de gewenste maatschappelijke participatie en sociale kwaliteit – binnen de door de overheid geschapen randvoorwaarden – te realiseren. Alleen waar de randvoorwaarden op individueel niveau onvoldoende blijken, heeft de overheid een actieve rol als ondersteuner bij individuele participatie. Uit: VNG notitie Van zorg naar participatie, juni 2011 2.2 Ambitie Denktank Dementie De lokale overheid en stakeholders hebben de komende jaren kort gezegd vier grote uitdagingen: Demografische ontwikkelingen (ontgroening en vergrijzing) Regie burger versterken en participatie bevorderen. Veranderende taakstelling mb.t. transities AWBZ en kanteling WMO Afstemming van het aanbod, veelheid van organisaties die zich met kwetsbare ouderen bezig houden De kern ligt in de samenwerking tussen burgers en gemeenten tussen publiek en private organisaties, tussen formele en informele aanbieders. Het doel is om onze wijken, dorpen, gemeenten en steden op zodanige manier vorm te geven en te organiseren dat ook het leven voor gezonde en kwetsbare ouderen beter mogelijk maakt. De denktank dementie heeft er ervoor gekozen om die samenwerking concreet vorm te geven en uit te werken in eerste instantie voor de doelgroep mensen met dementie. De kennis die opgedaan wordt bij deze aanpak, kan ook ingezet worden voor andere doelgroepen. Er is gekozen voor de groep kwetsbare ouderen met dementie omdat die voor de gemeenten een speciale doelgroepvormen met specifieke behoeften en een grote groep mantelzorgers hebben. (drie mantezorgers op een persoon met dementie)
2.3 Uitgangspunten De Programmaraad Zorgvernieuwing Psychogeriatrie heeft in haar Brabants actieprogramma dementie zes thema‟s benoemd als leidraad en inspiratiebron om concrete suggesties te geven aan lokale samenwerking ten behoeve van kwetsbare ouderen. De Denktank Dementie onderschrijft die uitgangspunten en neemt ze als basis. Vertrekpunt binnen het actieprogramma zijn zes thema‟s: 1.
Inclusieve samenleving in eigen wijk/kern
SRE, Plan van aanpak Omdenken met Dementie, mei 2012
9
Een inclusieve samenleving verwelkomt verscheidenheid, respecteert verschillen en is er trots op dat alle mensen bij de samenleving betrokken zijn. Ze stimuleert duurzame en vriendschappelijke relaties tussen mensen onderling. Een inclusieve samenleving is een gevarieerde samenleving en biedt mogelijkheden voor deelname aan en betrokkenheid bij de eigen omgeving. Alle facetten van het leven waaronder cultuur, school, werk, vrije tijd en geloof worden als mogelijkheden gezien voor ontmoeting en verdere ontwikkeling. 2.
Voorkomen van (toenemende) zorgvraag Het beperken van de kosten van de Wmo en de gezondheidszorg staan hoog op de lokale en landelijke beleidsagenda. Er wordt naar mogelijkheden gezocht om de vraag naar individuele Wmo-voorzieningen en de vraag naar care te beperken. Mensen worden geacht eerst ondersteuning te zoeken in hun eigen sociaal netwerk. Door de stijging in het aantal zorgvragers komt grotere druk te staan op de aanbieders van zorg. De vragen ‘Wie moet de zorg in de toekomst voor zijn/haar rekening nemen?’ en ‘Hoe kunnen we goede kwaliteit van zorg blijven bieden?’ worden steeds urgenter en moet in gezamenlijkheid aangepakt worden.
3.
Stimuleren van het gebruik van ‘verlichtende’ en gemakverhogende technologie De 21 SRE gemeenten werken gezamenlijk aan een digitale agenda. Deze agenda levert inhoudelijke input voor de coöperatie Slimmer leven 2020..De digitale agenda SRE verduidelijkt in eerste instantie het gemeentelijk perspectief en geeft richting aan de wijze waarop gemeenten zich kunnen positioneren in de samenwerking met de andere stakeholders. In de digitale agenda wordt verkend hoe gemeenten bij kunnen dragen aan een betere benutting van ICT toepassingen. Hoe kunnen lopende ontwikkelingen en initiatieven op het gebied van leefbaarheid en gericht op de verschuiving van de verzorgingsstaat naar actief burgerschap versterkt worden door meer benutting van ICT? Welke rollen kunnen zij als gemeentelijke overheid vervullen bij het oplossen van de barrières voor brede invoering en wat hebben zij hiervoor nodig?
4.
Kunnen blijven wonen in eigen wijk/kern Mensen met dementie zijn erbij gebaat om zo lang mogelijk te blijven wonen in hun eigen woning en te blijven participeren in hun eigen buurt. Een vertrouwde, fysiek veilige leefomgeving bevordert de participatie. Ook het verruimen van het aanbod van aangepaste, beschermende woonvormen in de wijken en kernen dragen hiertoe bij. Bestaande woonzorgconcepten zullen in de toekomst niet altijd meer goed aansluiten bij de wensen van de afnemers. Ook is er de vraag naar nieuwe concepten die in kernen gerealiseerd kunnen worden zodat iemand ongeacht de zwaarte van zijn zorgvraag (ook bij dementie) toch in zijn eigen woonkern kan blijven. Aanbieders van wonen en zorg hebben behoefte aan meer kennis en inzicht in succesvolle modellen die elders in binnenen buitenland ontwikkeld zijn en in de mogelijkheden om deze in Brabant, in kleine kernen, te realiseren. Mantelzorgers, vaak de partners, willen meestal zo lang mogelijk voor de persoon met dementie blijven zorgen. Echter, zij kunnen dit niet zonder steun en hulp uit hun directe omgeving of buurt.
5.
(permanente) Inzet op kennisbundeling, -ontwikkeling en –verspreiding Zie uitwerking plan van aanpak
6.
Meer ‘armen’ en ‘handen’ Het bestaande en naar verwachting toenemende personeelstekort in de zorg en de te verwachte afname aan mantelzorgpotentieel (in absolute zin) vragen om een diversiteit aan acties om de toestroom van arbeidskrachten te stimuleren. In de regio heeft het Regionaal ArbeidsmarktPlatform een sectorschets voor de zorg gemaakt.
SRE, Plan van aanpak Omdenken met Dementie, mei 2012
10
2.4 De Denktank Dementie als netwerk De partners in de Denktank Dementie vormen samen een netwerk. Iedere partner werkt vanuit de eigen taakopdracht en verantwoordelijkheid mee aan het tot stand komen binnen de gemeenten in Zuidoost-Brabant aan en structuur ter bevordering van de dementievriendelijke samenleving Dat impliceert dat de verschillende instellingen, kennis delen, aanbod afstemmen, de uitgangspunten onderschrijven en uitdragen in de eigen organisaties. Voorbeeld daarvan kan zijn alle uitvoerende medewerkers kennis te laten maken met de uitgangspunten, structuur en opzet van de dementie vriendelijke samenleving. De leden van de Denktank Dementie zetten zich in om overzicht en afstemming te waarborgen op de aanpak van dementie in de regio zuidoost Brabant. Vooralsnog worden er, buiten de lopende Europese aanvragen, geen extra financiën aangetrokken. Er wordt in dit plan van aanpak uitgegaan van de uren die de verschillende leden van de Denktank kunnen inzetten en van de extra uren die de provincie Noord-Brabant in kan zetten voor de projectleider vanuit stichting ZET De uitvoering in 2012 is erop gericht om mensen en organisaties te verbinden aan hetzelfde gedachtegoed. Het gezamenlijke doel is vanuit al de verschillende disciplines toewerken naar dementievriendelijke gemeenschappen. De Denktank Dementie heeft hierin een coördinerende rol. Alle nog niet betrokken partners zijn welkom. Essentie is om in een eerste stap de bestaande inventarisaties aan te vullen. Per gemeenten wordt de manier waarop de gemeente invulling geeft aan de zes thema‟s en de lokale werkzaamheden dementie in beeld gebracht. Daarbij de gemeenten te ondersteunen door informatie te geven en kennis te delen vanuit de ontwikkelingen in andere gemeenten. Vervolgens deze lokale ervaringen te koppelen aan de zes thema‟s. Leden van de Denktank brengen hun expertise in in het uitwerken van de thema‟s. Per gemeenten wordt lokaal, subregionaal en regionaal niveau afgestemd zoals in de structuur afgebeeld Inmiddels is duidelijk dat de Provincie Noord-Brabant het verzoek van de Denktank om inzet van een projectleider vanuit Stichting ZET voor 320 uur per jaar tot en met 2014 honoreert. De functionaris van Stichting ZET zal belast worden met de uitvoerende projectleiding, onder eindverantwoordelijkheid van SRE. De inhoudelijke opdracht wordt verstrekt door de Denktank Dementie. De denktank Dementie legt verantwoording af aan het SRE portefeuillehouderoverleg Zorg en Welzijn.
SRE, Plan van aanpak Omdenken met Dementie, mei 2012
11
2.5 Inbreng vanuit verschillende participanten Denktank Dementie
organisatie
rol
SRE
-
Provincie
-
Zorgketens dementie
-
Prov. Progr. Raad Zorgvernieuwing Psych.
-
inzet voorzitter/secretaris Denktank dementie Denktank Dementie 200 uur 2012regie afstemming bestuurlijk (lokaal en 2015 provinciaal) samenwerking bevorderen tussen overheden en partners (zorgverzekeraar) verbindende rol tussen partners en activeren van nieuwe partners (b.v PoZob) afstemming overige regionale projecten digitale agenda en slimmer leven 2020 procesbegeleider koppeling met projecten Slimme zorg; Vroegsignalering dementie koppeling met leefbaarheid 2012-2015
Inzet Stichting ZET 320 uur per jaar voor 2012-2015 Denktank dementie 4o uur
Regisseur van het individuele zorgpad Afstemming projecten vroegsignalering. (Wijkverpleegkundige, ZTB, Praktijkondersteuner huisarts, Kompleet, ouderconsulenten, share care projecten) Informatie ketenzorgprojecten ism CZ Samenhang met zorgaanbieders Draagvlak versterken
Ketenregiseurs dragen bij aan Denktank Dementie 80 uur op jaarbasis Binnen de regio is een dekkend systeem van zorgtrajectbegeleiders
Gedachtegoed en uitgangspunten Denktank Dementie , 40 uur Ondersteuning koplopers gemeenten Bladel Interregionale samenwerking met Vlaanderen en Limburg Overdraagbaar maken en verspreiden van kennis dementievriendelijke gemeenschappen.
Stichting Alzheimer Zuidoost Brabant
-
Denktank Dementie 40 uur
Brainport Health innovation
-
Afstemming Slimmer leven 2020 Denktank dementie 40 uur Project Innovatieve dementia met als doel te komen tot ontwikkeling, implementatie en integratie van lange termijn oplossingen voor dementie
GGD Zuidoost Brabant
-
Beleidsadvies over gezondheidsmonitor Uitdragen gedachtegoed binnen lokaal gezondheidsbeleid
Denktank dementie 40 uur + lokale inzet
Gemeente Eindhoven
-
Koplopersgemeente om dementie in gemeentelijke beleid op te nemen. Lokale aanjaag functie dementie Lokale netwerken en samenwerkingsverbanden organiseren voor mensen met geheugenproblemen en mantelzorgers.
Denktank dementie 40 uur
Koplopersgemeente Dementievriendelijke gemeente Bladel Wethouder is voorzitter denktank dementie Neemt deel aan interregionale samenwerking
Voorzitter denktank dementie 60 uur
Voorbereiding financiering 2014 ism gemeenten Informatieoverdracht pilots dementie
Denktank Dementie 40 uur
-
Gemeente Bladel
-
Zorgkantoor
-
Simpact
-
Inhoudelijke expertise dementie en technologische innovaties
Denktank dementie 40 uur
Robuust
-
Verbinding met eerste lijns zorg
Denktank dementie 40 uur
SRE, Plan van aanpak Omdenken met Dementie, mei 2012
12
2.6 Uitvoering en opdracht projectleider Vanuit de provinciale overheid is toegezegd dat van de regionale ontwikkelingen een projectleider vanuit Stichting ZET gedurende drie jaar voor 320 uur per jaar mag worden ingezet
2012 1. Inventarisatie stand van zaken SRE gemeenten In 2010 is door de Programmaraad Zorgvernieuwing Psychogeriatrie een onderzoek uitgevoerd naar de aandacht voor dementie in gemeenten. Eind 2011 is door Daty Sprenger een inventarisatie uitgevoerd naar de effecten van de regionale ondersteuningsnetwerken in de zeven pilotgemeenten, aangevuld met effecten van de aanpak in twee andere actieve gemeenten. Inzet is, uitgaande van beide inventarisaties, een aanvulling te maken bij de overige gemeenten met de bedoeling: - de uitgangspunten van de dementievriendelijke gemeenschappen onder de aandacht brengen in een gesprek per gemeente; - belangstellingsinventarisatie per gemeenten, op welk vlak er specifieke activiteiten zijn, onderverdeeld in zes thema‟s. - een overzicht maken per gemeente op welke manier de regie/coördinatie gevoerd kan worden of wordt. Een lijst maken waar op de moment “natuurlijke” coördinatie ligt. - Daarbij is het uitgangspunt om het bestaande te versterken en verstevigen. Uitvoering april mei 2012 2. Uitwerken thema’s naar uitvoerende programma’s in lokale gemeenten De zes inhoudelijke thema‟s moeten zowel inhoudelijk als beleidsmatig uitgewerkt worden. 1. inclusieve samenleving in eigen wijk/kern 2. voorkomen van (toenemende) zorgvraag 3. stimuleren van het gebruik van „verlichtende‟ en gemakverhogende technologie 4. kunnen blijven wonen in eigen wijk/kern 5. (permanente) inzet op kennisbundeling, -ontwikkeling en –verspreiding 6. meer „armen‟ en „handen‟. De inhoudelijke expertise die aanwezig is bij leden in de Denktank Dementie moet ter beschikking gesteld worden aan de gemeenten. Daarnaast is de Denktank in staat om de gezamenlijke vraag te bundelen. Per thema gaan we op zoek naar best-practices . De samenwerkende partijen in de gemeenten leveren vanuit lokale ervaringen een bijdrage aan de uitwerking van een thema. Inzet is van elkaars ervaringen te leren. Voorstel is om naar aanleiding van de inventarisatieronde bij gemeenten een overzicht aan te brengen van de uitwerking van de thema‟s, De twee koplopergemeenten in het SRE gebied (Eindhoven vanuit RDO ervaringen en Bladel als pilot dementievriendelijke gemeente) worden gevraagd in ieder geval een of meerdere thema‟s uit te werken. 3. Opvolging inventarisatie In Denktank Dementie met partners n.a.v. resultaten van inventarisatie bepalen wat uitgevoerd kan worden door de deelnemers Denktank. Uitvoering mei 2012 4. Advies Denktank dementie Eind 2012 zal de Denktank Dementie een advies geven aan het portefeuillehoudersoverleg Zorg en Welzijn of er voldoende draagvlak is (go - no go bepaling). De quick- wins beschrijven en n.a.v. de ervaringen in de gemeenten en het samenbrengen van de partijen de organisatiestructuur verder uitwerken. (Is dan het moment om van denktank dementie over te gaan op stuurgroep?)
SRE, Plan van aanpak Omdenken met Dementie, mei 2012
13
2012- 2014 5. Kennisuitwisseling - organiseren van jaarlijkse uitwisselingsdag - organiseren van kennisbank ism partners
-
Regionaal via ambtelijk wmo overleg SRE (5 keer per jaar) In portefeuillehoudersoverleg zorg en welzijn jaarlijks uitwisselingsdag conferentie in oktober 2012, opbrengsten Bladel en Eindhoven n.a.v. de zes thema‟s organiseren kennisbank
-
Lokaal realisatie in samenwerking met partners van dementievriendelijke gemeenschap overdragen van opgedane kennis (structurele kennisdeling via kennisbank).
-
uitvoering SRE uitvoering SRE uitvoering projectleider ZE
uitvoering projectleider ism Provincie
1. Lokale projecten Een dementievriendelijke gemeenschappen uitwerken is vooral een zaak van lokale samenwerking en netwerkvorming; know-how lijkt voldoende aanwezig. De gemeentelijke rol is gericht op bewustwording, kennisdeling, ondersteuning, scholing, regievoering door het bij elkaar brengen van mensen en partijen. Lokaal zijn er veel initiatieven en organisaties die zich inzetten voor kwetsbare ouderen (Wijkverpleegkundige, ZTB, Praktijkondersteuner huisarts, Kompleet, ouderconsulten, Sharecare-projecten). Belangrijk is dat de kennisdeling en afstemming tussen de lokale projecten georganiseerd wordt (zie Kennisuitwisseling). Gemeenten kunnen projecten voor dementievriendelijke gemeenschappen op veel manieren steunen. Zeer belangrijk is dat het lokaal bestuur laat zien achter het project te staan en lokaal de regie te voeren en in gesprekken met aanbieders zorg te dragen voor afstemming.
SRE, Plan van aanpak Omdenken met Dementie, mei 2012
14