Vergadering raadscommissie NOTULEN
Gezamenlijke raadscommissie: - Landbouw en leefmilieu - Regionaal beleid en economie - Ruimtelijke Ordening, verkeer en mobiliteit
Plaats: raadzaal Voorzitter: CHRIS TAES
Datum: 23 oktober 2012 Aanvangsuur: 15.15u
Aanwezig: - LINDA DE DOBBELEER-VAN DEN EEDE, RIK DE BAERDEMAEKER, ROEL ANCIAUX, JOS CEYSSENS, ELÉONORE DE BROUCHOVEN DE BERGEYCK-DE MOERLOOSE, GUIDO LANGENDRIES, CORINNE OLBRECHTS, JO DE RO, JOSIANE SCHREURS-WAUTERS, WILLY SMOUT, ELIANE TROGH, TOON TOELEN, ANNITA VANDEBROECK, MICHEL VANDERHASSELT, EDDY POFFÉ, NICOLE VAN ACKER-STAS, ALBERT ABSILIS, VIC LAUREYS, DANIËL FONTEYNE, ANN SCHEVENELS, CHRISTIANE VANAUTGAERDENVANNECK, JOËL VANDERELST, - MARTINE LEMONNIER, PETER CORENS, MARLEEN FANNES, CORINNE FRANÇOIS, GUST HERCKENS, ROGER HEYVAERT, BETTY KIESEKOMS, CHRIS KINDEKENS, JAN LAEREMANS, HERMAN PERGRIMS, ANN SOBRIE, BART STALS, LIEVE VAN LINTHOUT, CHRISTEL VERLINDEN, MARC WIJNANTS, YVETTE LUYPAERT, MIA VAN DER ELST, HILDE VAN OVERSTRAETEN, - FONS HEYVAERT, JAAK PIJPEN, DIEUDONNÉ HORLAIT, JO STULENS, GEERT SCHELLENS, BEN BESSEMANS, NICO CRECES, BART SIFFERT, LEEN VAN AKEN, MICHEL DANDOY, AN HERMANS, STEVEN DUPONT, - LUC DEBRAEKELEER, JO VANDERSTRAETEN. - GEDEPUTEERDEN JEAN-POL OLBRECHTS, JULIEN DEKEYSER, WALTER ZELDERLOO, MONIQUE SWINNEN, KARIN JIROFLÉE - GOUVERNEUR LODEWIJK DE WITTE, - PROVINCIEGRIFFIIER MARC COLLIER Verontschuldigd gedeputeerden: / raadsleden: RENÉ SWINNEN, MARCEL STEEMAN Agendapunt Concurrentiepositie luchthaven Zaventem door Luc Van der Veken, voorzitter Vlaamse Luchthavencommissie (VLC). Zie bijlagen (de bijlagen worden enkel digitaal verstuurd - op eenvoudig verzoek stuurt de dienst economie een exemplaar op papier - contact: tel. 016-26 72 95, e-mail
[email protected]): 1. Leidraad bij de uiteenzetting van de heer Van der Veken (rondgedeeld bij aanvang van de vergadering) 'Concurrentiepositie luchthaven Zaventem',
1
2. VLC-rapport 'Concurrentiepositie luchthaven Zaventem versus Charleroi en Luik' 3. RESOC-artikel 'Kan vluchten niet meer?' 4. Rapport Nationale Bank van België 'Economic Importance of Air Transport and Airport Activities in Belgium - Report 2009'. 5. Artikel uit SERV-bericht maart/april/mei 2012 (lag ter beschikking van de geïnteresseerde raadsleden). De heer Luc Van der Veken geeft een toelichting bij de problematiek aan de hand van de leidraad die aan de raadsleden werd uitgedeeld. 1° vragenronde: 1. Bart Siffert bevestigt dat de Luchthaven Zaventem inderdaad zou moeten erkend worden als economische groeipool, maar met een loutere erkenning is niets bereikt. Hij vraagt of in de 3 gewesten dezelfde regels gelden. Dit zou toch op zijn minst zo moeten zijn voor wat de arbeidsvoorwaarden betreft, dit is namelijk een federale materie. Dat zou afgedwongen (via rechtbanken?) en toegepast moeten worden. Hij stelt verder dat het belangrijk is dat de luchthaven Zaventem concurrentieel wordt. Hij maakt daarbij volgende vergelijking: in de luchthaven Charleroi werken 3.300 mensen voor 6 miljoen passagiers per jaar en in Zaventem zijn er dat 4.980 voor hetzelfde aantal passagiers. Dit is een efficiëntieprobleem. Hij begrijpt niet waarom het wegvallen van Brussels Airlines een ramp zou zijn? Verlieslatende luchtvaartmaatschappijen verdwijnen en de markt wordt ingenomen door maatschappijen die wel winstgevend werken. 2. Jan Laeremans vraagt hoe het komt dat op pg. 3 van de uitgedeelde tekst bij 'concurrentieverstoring/ andere domeinen' voor brandweer, beveiliging en Belgocontrol 'NUL' staat voor de andere luchthavens terwijl dit voor Zaventem telkens in de miljoenen loopt. 3. Jo De Ro stelt vast dat de 'collega's' van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG) niet meewerken aan de tewerkstelling op de Luchthaven. De luchthaven van Zaventem is goed voor 39.100 banen, uitgedrukt in voltijdsequivalenten (VTE). Het betreft een directe tewerkstelling van 17.900 VTE en een indirecte tewerkstelling van 21.200 VTE. Hij vindt dat men in Brussel het belang van de luchthaven voor het hoofdstedelijk gewest niet beseft. Men moet het bewustzijn in Brussel verhogen. Er moet overleg komen tussen VDAB en Actiris, de Brusselse dienst voor arbeidsbemiddeling. Het beschikbare cijfermateriaal (voor tewerkstelling) moet gebruikt worden om het belang van de luchthaven voor Brussel te onderstrepen. Het is belangrijk dat bewoners beseffen dat er bedrijven en handelszaken zijn in de omgeving, die bestaan dankzij de aanwezigheid van de luchthaven. 4. Dieudonné Horlait voegt daaraan toe dat 's morgens Brussel 'leeggezogen' worden met autobussen die werknemers naar de luchthaven van Charleroi brengen. Hij vindt dat het BHG moet gewezen worden op het belang dat de uitbouw van de Luchthaven Zaventem heeft. 5. Toon Toelen merkt op dat er gesteld wordt dat subsidies leiden tot oneerlijke concurrentie (pg. 3 van de tekst) en dat men daarvoor wijst naar low budget maatschappijen zoals Ryan Air - Charleroi, maar er zijn toch ook low budget maatschappijen die vliegen op de Vlaamse luchthavens? Ook de Vlaamse regionale luchthavens worden gesubsidieerd, of de verliezen worden door de Vlaamse overheid bijgepast? 6. Willy Smout heeft een vraag over de luchthaven taksen. Deze zijn NUL in Charleroi? Hij stelt dat Ryanair, bovenop de ticketprijs nog allerhande kosten aanrekent aan de klant. Hij vraagt zich af hoe deze kosten zich verhouden tot de taksen die in Zaventem aangerekend worden. 1° Antwoordronde door Luc Van Der Veken: 1. Betreffende de erkenning van de luchthaven Zaventem als economische motor beaamt de heer Van der Veken dat de loutere erkenning 'op papier' van de luchthaven weinig betekent, als daar verder geen acties van de overheid uit volgen. Er is te weinig overleg tussen de Vlaamse regering en de luchthaven. De contacten tussen overheid en luchthaven - als belangrijke 'klant' - kunnen verbeterd worden door het aanstellen van zgn. 'accountmanagers' van de Vlaamse overheid. Deze accountmanagers kunnen op heel geregelde tijdstippen peilen naar de behoeften en verzuchtingen van de luchthaven en de gebruikers ervan. Accountmanagers kunnen voor verschillende beleidsdomeinen worden aangesteld: economie, ruimtelijke ordening, leefmilieu…
2
Wat betreft de loonkost op de luchthaven te Zaventem verklaart Luc Van Der Veken dat men ondanks het protest van de Waalse vakbond CNE (Centrale Nationale des Employés) er niet in slaagt om de Belgische wetgeving te doen respecteren in de luchthaven van Charleroi. Betreffende de stelling dat men op Charleroi minder personeelsleden nodig heeft om hetzelfde aantal passagiers af te handelen, antwoordt de heer Van der Veken dat op Charleroi veel activiteiten uitbesteed worden aan Ierse bedrijven. Hun personeel vindt men niet terug in de statistieken betreffende de tewerkstelling. Lufthansa - de hoofdaandeelhouder in Brussels Airlines - verwacht meer flexibiliteit van de werknemers, om de concurrentiepositie van de luchtvaartmaatschappij ten opzichte van Charleroi te versterken. In de zomer heeft men bijvoorbeeld nood aan een hogere personeelsinzet dan in de winter. De heer Siffert vraagt zich af waarom te Zaventem niet in dezelfde context kan gewerkt worden. 2. Bij 'concurrentieverstoring/ andere domeinen' voor brandweer, beveiliging en Belgocontrol staat er 'NUL' staat voor de andere luchthavens omdat in Zaventem deze items door de klant betaald worden terwijl in Charleroi de Waalse overheid deze kosten draagt. 3. & 4. Freek De Witte, Voka - Kamer van Koophandel Halle-Vilvoorde, krijgt het woord van de voorzitter. Hij stelt dat alleen al de directe tewerkstelling van Brusselaars op de luchthaven Zaventem 3.000 bedraagt. De heer Van der Veken vult aan dat het belang van de luchthaven voor de hoofdstad meer bedraagt dan enkel de tewerkstelling vandaag: er zijn, ondanks de economische crisis, voortdurend openstaande vacatures op de luchthaven. Bovendien is de aanwezigheid van een luchthaven, met een groot aanbod aan rechtstreekse bestemmingen, onontbeerlijk voor de positie van Brussel als zakencentrum en politiek centrum. Aan het BHG moet het economisch belang van de tewerkstelling op de luchthaven Zaventem uitgelegd worden. 5. Omtrent de vraag naar de aanwezigheid van low cost maatschappijen op andere Vlaamse luchthavens antwoordt de heer Van der Veken dat er op de luchthavens van Antwerpen/Deurne, Oostende en Kortrijk/Wevelgem geen groot verkeer is, en dat er dus weinig concurrentieverstoring kan zijn. Deze luchthavens kunnen gesubsidieerd worden door de Vlaamse Regering, en dit binnen de uitzonderingsregeling die de Europese Unie hanteert voor het ondersteunen van kleine luchthavens. De luchthavens van Luik en Charleroi zijn het statuut van kleine luchthaven reeds lang ontgroeid. De Vlaamse overheid werkt ook voor de regionale luchthavens aan een gedeeltelijke privatisering vanaf 2013. 6. Betreffende de verschillen in taksen/kosten tussen Charleroi en Zaventem. Bart Siffert werpt nogmaals tussen dat er naast de prijs van een vliegtuigticket nog altijd toeslagen of taksen bijkomen en dat deze verschillen in Vlaanderen en Wallonië (niet de kosten). Lodewijk De Witte, gouverneur, stelt dat de 'taksen' in Zaventem het geheel van de kosten betekent en niet louter de belasting, maar ook kosten bv. voor de brandweer, gebruik van de luchthaveninfrastructuur enz. Kosten die in Charleroi dus niet aangerekend hoeven te worden, omdat de overheid ze draagt. Roel Anciaux vraagt om de vergelijkende kostentabel uit de studie toe te voegen aan het verslag. We verwijzen wat dit betreft naar bijlage 2 - het VLC-rapport, meerbepaald naar de tabel op pg. 9. Chris Taes erkent het belang van de luchthaven Zaventem, maar hij beklemtoont dat er een evenwicht moet zijn tussen economie, ruimtelijke ordening, mobiliteit, leefbaarheid van de leefomgeving voor alle gemeenten in de buurt van de luchthaven. Hij vraagt hoe de VLC hier tegenover staat. Luc Van Der Veken antwoordt dat alle aspecten aan bod komen. Maar hij noemt het 'dansen op een dunne koord'. Er moet immers rekening gehouden worden met verschillende standpunten van oa. Voka, de administratie milieu, BBL. De VLC is zelf nog zoekende naar een consensus tussen de twee standpunten, enerzijds het economisch en tewerkstellingsbelang van de luchthaven, en anderzijds het belang van de leefbaarheid, meerbepaald de aandacht voor het leefmilieu, een goede ruimtelijke ordening, en de mobiliteit. Volgens Chris Taes moet er ook overleg zijn tussen de verschillende besturen: provincie, gemeenten... Er moet ook overleg zijn tussen de VLC en andere commissies zodat men tot een gedragen consensus komt. 2° vragenronde: 1. Roel Anciaux bevestigt zijn gevoeligheid voor de kwestie economie versus ecologie. Hij is geschrokken van de cijfers uit de VLC studie en hij stelt dat op provinciaal niveau moet nagekeken
3
worden wat er moet gedaan worden om de luchthaven Zaventem als economische pool te behouden. Het beleid (van de provincie) moet niet anti Charleroi of anti Luik zijn maar pro Zaventem. De provincie moet hierover in de komende maanden nadenken, een opvolgingsvergadering is zinvol. Ook de VLC moet nadenken hoe de provincie kan bijdragen; VLC moet ook de informatie doorgeven aan de Vlaamse Regering om deze bewust te maken want het is '5 voor 12'. 2. Jo De Ro maakt de vergelijking met de sector energie waar vaak op kleine schaal de bevolking bewustgemaakt wordt. Hij vraagt zich af of de VLC ook denkt aan acties om het bewustzijn rond het belang van de luchthaven te verhogen bij de bevolking en de overheden. Het is belangrijk om ook het Brussels gewest te overtuigen van de rol van de luchthaven. 3. Jo Vanderstraeten kaart de situatie (= dichtslibben, filevorming) van de Brusselse Ring aan. Hij vraagt zich af wat het standpunt van de VLC is ten aanzien van de mobiliteitsproblematiek in de luchthavenregio. Eléonore de Brouchoven de Bergeyck - de Moerloose vraagt een kopie van het rapport. Het rapport gaat als bijlage 2 aan dit verslag. 4. Luc Debraekeleer vraagt wat de functie is van het luchthavenhuis dat in de startblokken staat. Hij wil ook weten wat precies de taak wordt van de accountmanagers die de VLC voorstelt. 5. Yvette Luypaert is geschrokken over de concurrentieverstoring, over de wanverhouding tussen Charleroi en Zaventem. Waarom heeft men zo lang gewacht om te reageren? Zij wijst op de problematiek van de verschillende geluidsnormen in Vlaanderen en BHG. Zij wijst er op dat bv. Steenokkerzeel wel de lasten maar niet de lusten draagt van de Luchthaven. In verband met het evenwicht tussen economie en ecologie wijst zij op het feit dat Brussels Airport altijd maar voor onderdelen (bv. connector gebouw tussen pier A en het terminalgebouw) milieuvergunningsaanvragen indient zodat men nooit zicht krijgt op het geheel van de toekomstplannen. Dit wekt een zekere achterdocht bij de gemeente en haar bevolking. 6. Willy Smout komt met een speciaal idee dat een trendbreuk zou kunnen betekenen voor de problematiek van de Luchthaven Zaventem. Waarom zou men het vrachtvervoer niet naar elders verplaatsen, bv. naar van de luchthaven van Antwerpen/Deurne en in Zaventem alleen het personenvervoer behouden. Lodewijk De Witte, gouverneur legt uit dat een belangrijk deel van het vrachtvervoer meegaat met passagiersvliegtuigen van de Luchthaven Zaventem. De heer Van der Veken vult aan dat vrachtvervoer een grote connectiviteit vereist, en deze is op Zaventem aanwezig, terwijl deze er op de kleinere Vlaamse luchthavens nauwelijks is. Het behoud van een mix van vrachtvluchten en passagiersvluchten is daarom sterk aan te raden. 2° Antwoordronde door Luc Van der Veken: 1. & 2. De vraag om na te denken over het evenwicht economie/ecologie is genoteerd. Het zal besproken worden en er wordt op teruggekomen. Wat betreft het signaleren van de hoogdringendheid aan de Vlaamse overheid, stelt de heer Van der Veken dat de rapportering rechtstreeks gebeurt aan de ministers Crevits en Peeters waarna alle ministers de rapporten krijgen. Ook de voorzitter van het Vlaams Parlement is gealarmeerd (krijgt de rapporten). Maar er moeten ook nog andere wegen gezocht worden om de situatie aan te kaarten. Dit geldt zeker ook voor het bewustmaken van het BHG, de bevolking… 3. Wat de saturatie van de Ring betreft wijst Luc Van der Veken erop dat er nog projecten in voorbereiding zijn om de situatie te verbeteren, ook wat het openbaar vervoer betreft. De Diaboloverbinding, de rechtstreekse spoorverbinding tussen Antwerpen/Mechelen en de luchthaven, werkt niet goed: er zijn te weinig treinen, ook de TGV-verbinding is ondermaats, in vergelijking met andere Europese luchthavens. 4. Wat de account managers betreft. Luc Van der Veken maakt de vergelijking met de bankensector. Daar is er voor belangrijke klanten een accountmanager, die zeer frequente contacten heeft met de klant, en die vragen, verzuchtingen rechtstreeks doorgeeft aan de directie. Dergelijke aanpak - met accountmanagers die op een hoog niveau staan binnen de overheid - zou voor een betere communicatie tussen de luchthaven en de overheid kunnen zorgen, zodat problemen veel sneller dan vandaag kunnen aangepakt worden. Nu is er geen rechtstreekse lijn tussen de overheid en de top van de luchthaven Zaventem. Wat betreft de werking van het luchthavenhuis stelt de heer Van der Veken voor dat Freek De Witte (Voka - Kamer van Koophandel Halle-Vilvoorde) een korte toelichting geeft.
4
5. Op de vraag waarom niet vroeger werd gereageerd, antwoordt de heer Van der Veken dat de wanverhouding tussen Zaventem en de Waalse luchthavens in het VLC-rapport voor het eerst duidelijk in kaart werd gebracht, en dat het rapport aldus een startpunt is. De VLC erkent daarnaast het belang van een langetermijnvisie voor de luchthaven. In verband met het gebrek aan overzicht van de toekomstplannen van de Luchthaven Zaventem wijst Chris Taes erop dat Brussels Airport bezig is met het opstellen van een Masterplan dat precies de toekomstvisie bevat. Freek De Witte geeft een toelichting over het luchthavenhuis. Dit is een initiatief van de POM Vlaams-Brabant, VDAB, The Brussels Airport Company, VOKA - Kamer van Koophandel HalleVilvoorde, De Lijn Vlaams-Brabant, de provincie Vlaams-Brabant en RESOC Halle-Vilvoorde. . waarvoor men inspiratie opgedaan heeft bij gelijkaardige initiatieven (het havencentrum van Antwerpen, het beroepenhuis te Gent). De 1° functie van het luchthavenhuis is aanspreekpunt voor werkgelegenheid op de luchthaven. Er worden vragen beantwoord over werken op de luchthaven: welke beroepen zijn er te vinden, wat zijn de vereisten, welke vormingen zijn er... Het is dus de bedoeling om werkgevers, en (potentiële) werknemers, scholen te informeren wat er allemaal gebeurt op de luchthaven. Omdat mobiliteit een belangrijk knelpunt is voor de luchthaven zal er bijzondere aandacht besteed worden aan het aanbod aan openbaar vervoer. Een 2° functie van het luchthavenhuis is een infocentrum. Men krijgt er antwoorden op vragen zoals: hoeveel vliegtuigen komen er, wat is het economisch belang van de luchthaven, wat gebeurt er rond ecologie, geluidsnormen van vliegtuigen, geluidsarmer worden van de vliegtuigen.... De 3° functie is deze van educatief centrum, waarbij men zich in het bijzonder richt op scholieren. Dit alles heeft de bedoeling om het maatschappelijk draagvlak te verbreden. De vergelijking wordt gemaakt met het educatieve luik van het havencentrum Lillo (Antwerpse Haven) waarbij men er naar streeft dat elke scholier minstens 1 keer in zijn/haar schooltijd de haven bezoekt. Dit centrum krijgt een jaarlijkse subsidie van 700.000 euro van de provincie Antwerpen. Noot van de verslaggevers: aan het luchthavenhuis werd een subsidie van 45.000 euro toegekend door de provincie Vlaams-Brabant. 6. Willy Smout komt terug op de problematiek van de cargovluchten en stelt de vraag waarom hier niet méér aandacht naartoe gaat. Wat hem betreft is het verschuiven van de cargo naar andere Vlaamse luchthavens een oplossing. Noot van de verslaggevers: statistieken over de luchthaven zijn beschikbaar op de website van Brussels Airport: http://www.brusselsairport.be/nl/corporate/statistics/
Datum volgende vergadering : / Einduur van de vergadering 16.30 u
Martine Borremans Secretaris leefmilieu
Tom Vanquaethem regionaal beleid
Chris Taes voorzitter
5
