pggm.nl
Persoonlijke Balans in de beleving van PGGM- leden Enquête ‘De Persoonlijke Balans’
In maart 2014 heeft PGGM haar leden gevraagd naar hun persoonlijke balans: wat betekent persoonlijke balans voor hen en in hoeverre zijn ze hier tevreden over? Welke factoren beïnvloeden de persoonlijke balans? Hoe staan leden tegenover het leveren van een maatschappelijke bijdrage? En wat betekent ‘gezond ouder worden’ voor hen? Om inzicht hierin te krijgen heeft PGGM een anonieme online enquête ontwikkeld. 3260 PGGM-leden hebben aan deze enquête meegedaan. In deze brochure lees je de resultaten.
Inhoudsopgave Voorwoord Else Bos
3
Samenvatting & conclusies
4
Persoonlijke balans in het algemeen
6
Tijdsbesteding
7
Balans werk-privé
8
Vitaliteit 9 Persoonlijke ontwikkeling
10
Een maatschappelijke bijdrage leveren en gezond ouder worden
11
Onderzoeksopzet 12
2
Enquête ‘De Persoonlijke Balans’
Voorwoord Else Bos Als PGGM willen wij onze leden helpen bij het realiseren van een waardevolle toekomst. Het ervaren van een goede persoonlijke balans nu, vergroot de kans op leven in een goede balans straks. Door bezuinigingen in de zorg en welzijn neemt de druk op de professionele zorg toe. Dit brengt onrust en onzekerheid met zich mee, vooral voor mensen werkzaam in zorg en welzijn. En dat terwijl er door de vergrijzing steeds meer vraag is naar formele en informele zorg. Het is daarom van belang dat iedereen werkend in deze sector persoonlijk in balans blijft en ook in de toekomst inzetbaar is op de arbeidsmarkt. Om beter te kunnen inspelen op wat er leeft, houden wij enquêtes onder onze leden. Dit voorjaar staat in het teken van de persoonlijke balans; evenwicht vinden tussen tijd voor werk, vrijetijdsbesteding, familie, vrienden en jezelf. Vitaliteit, balans werk-privé en tijd voor jezelf blijken het meest van invloed te zijn op de persoonlijke balans. Door hierin een evenwicht te vinden en hierover tevreden te zijn, voelen leden zich beter in balans en hebben zij een positiever beeld over de toekomst. Deze en andere bevindingen delen wij graag met onze leden via deze brochure en ons ledenblad PGGM&CO. Daarnaast nodigen wij leden uit om met elkaar ervaringen te delen op ons ledenforum op pggm.nl/leden. Ook gebruiken we de inzichten om onze leden van handige informatie en tips te voorzien om hen zo te helpen zich beter persoonlijk in balans te voelen. Zodat meer leden in de toekomst een nóg betere persoonlijke balans ervaren!
Else Bos CEO PGGM
3
Enquête ‘De Persoonlijke Balans’
Samenvatting & Conclusies Tussen 13 en 30 maart 2014 hebben wij onze leden gevraagd naar de beleving van hun persoonlijke balans. Aan de hand van een anonieme enquête hebben we geleerd wat er speelt bij onze leden en hoe zij hun persoonlijke balans ervaren. In deze brochure lees je de uitkomsten. Waar wij spreken over ‘leden’ in relatie tot de onderzoeksresultaten, bedoelen wij de leden die hebben meegedaan aan dit onderzoek. Deze brochure geeft inzicht in hoe onze leden hun persoonlijke balans ervaren en welke aspecten invloed hierop hebben. Daarnaast hebben we in de enquête vragen opgenomen over balans werk-privé, vitaliteit, persoonlijke ontwikkeling, leveren van maatschappelijke bijdragen tijdens (deeltijd-) pensioen en gezond ouder worden. Van de responderende leden zijn de volgende groepen het sterkst vertegenwoordigd:
werkenden (86%); vrouwelijke leden (84%); leden met de leeftijd tussen 51 en 65 jaar (70%); leden die mantelzorg verlenen (46%).
In deze samenvatting lees je de belangrijkste resultaten op hoofdlijnen. In de volgende paragrafen vind je een toelichting op elk onderdeel.
6 op de 10 leden maken zich wel zorgen over hun persoonlijke balans, ook al zijn ze nu tevreden Persoonlijke balans betekent voor leden: goed in je vel zitten, zowel fysiek als mentaal, en evenwicht vinden tussen werk, gezin, vrienden en familie. 54% geeft aan (zeer) tevreden te zijn met de persoonlijke balans. Echter: een kwart is vooral ontevreden over de hoeveelheid tijd voor zichzelf. Over de balans werk-prive is 23% niet tevreden en over vitaliteit heeft 21% bedenkingen.
60% heeft behoefte aan meer tijd voor zichzelf Werk, het draaiende houden van het gezin en slapen vergt van onze leden de meeste tijd. 6 Op de 10 leden geven aan behoefte te hebben aan meer tijd voor zichzelf. Dit is voornamelijk de groep die ontevreden is over hun persoonlijke balans. Daarnaast wil de helft meer tijd besteden aan vrienden en 4 op de 10 besteedt graag
4
Enquête ‘De Persoonlijke Balans’
meer tijd aan familie en sport. Ook werkende leden geven vaker aan meer behoefte te hebben aan tijd voor zichzelf en tijd met hun vrienden.
Minder tijd besteden aan: werk, huishouden, mantelzorg en vrijwilligerswerk 39% wil minder tijd besteden aan werk. En ongeveer een kwart van de leden zou minder tijd willen besteden aan huishoudelijke taken, mantelzorg en vrijwilligerswerk.
Balans werk-privé De helft van de leden is positief over de balans tussen werk en privé. 67% vindt het werk goed te combineren met de thuissituatie. Maar leden jonger dan 35 jaar ervaren regelmatig stress en geven vaker aan zich moeilijk te kunnen ontspannen na het werk.
Vitaliteit speelt een grote rol Vitaliteit, zowel je geestelijke als lichamelijke balans, speelt bij de helft van de leden een grote rol in het dagelijks leven. Leden voelen zich met name vitaal door gezond te eten en genoeg te slapen (59%). Daarnaast geven 4 op de 10 leden aan zich vitaal te voelen door bewust te bewegen, genoeg te ontspannen en voldoende tijd voor te maken voor zichzelf. Juist leden die aangeven niet tevreden te zijn met hun persoonlijke balans zijn veel bezig met vitaliteit (68%).
6 op de 10 leden houden zich bezig met persoonlijke ontwikkeling Ruim de helft van de leden die bezig zijn met persoonlijke ontwikkeling houden zich hier zowel privé als in hun werksituatie mee bezig. Een zelfde aandeel geeft aan meer tijd te willen besteden aan persoonlijke ontwikkeling. Voor 4 op de 10 van deze leden speelt geld een belangrijke rol in het wel of niet werken aan persoonlijke ontwikkeling. Leden die tevreden zijn over hun persoonlijke balans besteden vaker voldoende tijd aan hun persoonlijke ontwikkeling.
Leveren van een maatschappelijke bijdrage 7 op de 10 leden willen zich inzetten voor de maatschappij. Mits het aansluit bij hun interesse en dichtbij huis is. De helft van de leden vindt het een logische gedachte een maatschappelijke bijdrage te leveren en ziet het zelfs als haar taak. 2 op de 10 leden vinden echter dat ze al genoeg in de zorg hebben gewerkt tijdens hun werkende leven.
Gezond ouder worden Gezond ouder worden is voor onze leden vooral ‘zelf je tijd indelen, zelfstandig blijven en kunnen genieten’. Leden die zich zorgen maken over hun persoonlijke balans verwachten vaker eerder te stoppen met werken en niet door te werken tot aan hun pensioengerechtigde leeftijd.
Conclusies Persoonlijke balans betekent evenwicht tussen werk, gezin, vrienden en familie en jezelf. Meer dan de helft van de leden is tevreden over de persoonlijke balans, maar een kwart is hier ontevreden over en is er niet gerust op. Persoonlijke balans wordt het meeste beïnvloed door vitaliteit, balans werk-privé en de hoeveelheid tijd die leden voor zichzelf hebben. Vooral de groep jonger dan 35 jaar is minder in balans.
In gesprek over persoonlijke balans Op het forum op www.pggm.nl kunnen leden tips voor en ervaringen met hun persoonlijke balans met elkaar uitwisselen. Kijk voor meer informatie op www.pggm.nl.
5
Enquête ‘De Persoonlijke Balans’
‘Voor mij betekent persoonlijke balans: na je werk energie overhouden voor thuis en met energie naar je werk gaan en je daar voldoende kunnen ontplooien...’
Persoonlijke balans in het algemeen Ruim de helft (54%) van de leden geeft aan tevreden te zijn met zijn of haar persoonlijke balans. Met name 65-plussers zijn vaker tevreden over de persoonlijke balans. Over het algemeen zijn leden het meest tevreden over hun woonsituatie (87%) en huwelijk/gezin (70%). En het minst tevreden met de hoeveelheid tijd die ze voor zichzelf hebben, balans tussen werk en privé en vitaliteit. Vrouwen zijn vaker ontevreden over ‘tijd voor jezelf’ en vrijetijdsbesteding dan mannen. Daarnaast geeft toch een kwart van de leden aan niet tevreden of zelfs zeer ontevreden te zijn met de persoonlijke balans. Jongere leden geven meer aan ‘geleefd’ te worden. Zij hebben minder grip op hun vrije tijd en minder tijd die ze kunnen besteden aan zichzelf.
In balans en toch zorgen Ruim 6 op de 10 leden maken zich zorgen over de persoonlijke balans, ook onder het deel van de groep dat aangeeft tevreden te zijn met hun persoonlijke balans. Leden die zich vaak zorgen maken over hun persoonlijke balans, verwachten vaker eerder te stoppen met werken en dus niet door te werken tot aan hun pensioengerechtigde leeftijd. De 65-plussers maken zich vaker geen zorgen om de persoonlijke balans. Ook geven mannen vaker aan zich geen zorgen te maken over hun persoonlijke balans.
Wat betekent persoonlijke balans? Leden denken bij persoonlijke balans vooral aan vitaliteit, gezond ouder worden en vrije tijd. Thema’s als gezond ouder worden en mantelzorg leven minder bij leden onder de 35 jaar. Verder zijn leden jonger dan 50 jaar vaker bezig met persoonlijke ontwikkeling dan leden ouder dan 50 jaar. Daarnaast denken 7 op de 10 leden in relatie tot persoonlijke balans ook na over gebeurtenissen, zoals verhuizen of een nieuwe baan. Persoonlijke balans betekent voor onze leden: fysiek en mentaal goed in je vel zitten en evenwicht vinden tussen werk, gezin, vrienden, familie en tijd voor jezelf.
6
Enquête ‘De Persoonlijke Balans’
‘Persoonlijke balans betekent voor mij: gezond zijn en voldoende tijd hebben voor de dingen die ik moet en wil doen…’
Tijdsbesteding Wanneer het gaat om tijdsbesteding, geven onze leden aan dat werken, het draaiende houden van het gezin en slapen de meeste tijd vergen. Overige tijd besteden leden met name aan zichzelf, familie en vrienden.
Tijdsbesteding beïnvloedt tevredenheid met persoonlijke balans
Ruim 60% wil meer tijd voor zichzelf 4 op de 10 leden zeggen meer tijd te willen besteden aan sport en tijd met familie. Ongeveer een kwart van de leden zou minder tijd willen besteden aan huishoudelijke taken, mantelzorg en vrijwilligerswerk. Werkende leden hebben met name behoefte aan meer tijd voor zichzelf (62%) en meer tijd met vrienden (52%) dan leden die niet werken.
Leden die tevreden zijn met hun persoonlijke balans besteden gemiddeld meer tijd aan zichzelf. 65-Plussers besteden gemiddeld meer tijd aan zichzelf, vrienden, familie en vrijwilligers werk. Terwijl leden die ontevreden zijn met hun persoonlijke balans gemiddeld meer tijd besteden aan mantelzorg en/of werk. Als er sprake is van mantelzorg en zorg voor ouders, dan vergt dit relatief veel tijd, ten opzichte van tijd die besteed wordt aan familie of vrienden.
Waaraan wil ik meer/minder/dezelfde tijd besteden dan nu gebeurt? Werk Huishoudelijke taken Mantelzorg Vrijwilligerswerk Zorg voor ouders Overig Zorg voor gezin Slapen Tijd met familie Sport Tijd met vrienden Tijd voor jezelf ■ meer tijd ■ zelfde tijd ■ minder tijd
7
Enquête ‘De Persoonlijke Balans’
Balans werk-privé Ongeveer driekwart van de leden vindt dat werk bijdraagt aan wat zij belangrijk vinden. Verder vindt 62% van de leden dat het werk goed te combineren is met de thuissituatie. Toch kan een kwart het werk moeilijk loslaten wanneer ze thuis zijn en ervaart bijna de helft van de leden regelmatig stress. 65-plussers zijn het vaker oneens met de stelling ‘in het dagelijks leven ervaar ik regelmatig stress’, terwijl de groep jonger dan 50 jaar het vaker eens is met deze stelling. Verder heeft vooral de groep jonger dan 35 jaar niet voldoende puf om na het werk nog iets te ondernemen (30%). Leden die tevreden zijn over hun persoonlijke balans, zijn het vaker eens met stellingen als: ‘ik kan mijn ideeën altijd wel bij iemand kwijt’, ‘ik heb na werk nog voldoende puf om iets te ondernemen’ en ‘ik kan me na werk goed ontspannen’.
Wie heeft de grootste invloed op de balans werk-privé? Wanneer we dieper ingaan op wie invloed heeft op je persoonlijke balans, zegt 73% zelf de meeste invloed te hebben. Daarnaast hebben de partner (60%) en de gezinsleden (49%) relatief veel invloed op de persoonlijke balans. Meer dan een kwart van de leden geeft aan dat iemand anders de meeste invloed heeft op hun persoonlijke balans. 3 op de 10 leden noemt dat collega’s, leidinggevende en patiënten (zeer) veel invloed hebben op hun persoonlijke balans. Verder zijn leden jonger dan 35 jaar het vaker erover eens dat vrienden (41%) en familie (52%) veel invloed hebben op de persoonlijke balans. En mannen zeggen vaker dan vrouwen dat de persoonlijke balans wordt beïnvloed door hun partner (80%).
8
Enquête ‘De Persoonlijke Balans’
‘Persoonlijke balans betekent voor mij: de juiste balans vinden tussen werken en vrije tijd. En dat ik de tijd kan nemen voor quality time met familie, vrienden en voor mezelf…’
Vitaliteit Vitaliteit speelt bij de helft van de leden een grote rol in het dagelijks leven. De onderwerpen die door leden het meeste worden gekoppeld aan vitaliteit zijn gezond eten (59%) en genoeg slapen (59%). Verder geven 4 op de 10 leden aan zich vitaal te voelen door:
‘Persoonlijke balans betekent voor mij dat ik goed in mijn vel zit en gelukkig ben met de mensen om mij heen…’
Bewust bewegen Genoeg ontspannen Genoeg tijd voor jezelf vrijmaken Het creëren van een veilige thuishaven Contact met vrienden en familie
De aspecten ‘tijdsindeling’ en ‘drukte’ spelen een relatief kleine rol bij vitaliteit, terwijl deze aspecten wel een belangrijke rol spelen bij persoonlijke balans. Leden die niet tevreden zijn met hun persoonlijke balans geven vaker aan veel bezig te zijn met vitaliteit (68%). Verder geven 65-plussers vaker aan bezig te zijn met gezond eten. Leden die zich vaak zorgen maken over hun persoonlijke balans, vinden het vaker belangrijk dat ze het niet te druk hebben.
Ik voel me vitaal door... Genoeg te slapen
59%
Gezond te eten
59%
Bewust te bewegen/sporten
43%
Een veilige thuishaven creëren
42%
Genoeg tijd voor mezelf vrij te maken
42%
Genoeg te ontspannen
42%
Contact te hebben met vrienden en familie Een prettige werksfeer te creëren Geestelijk gezond te blijven
35%
Altijd bij iemand terecht kunnen als er wat is
22%
Flexibel met tijd om te kunnen gaan
22%
Het niet te druk hebben Voor anderen zorgen
9
40% 35%
Enquête ‘De Persoonlijke Balans’
19% 18%
Persoonlijke ontwikkeling In de enquête zeggen 6 op de 10 leden zich bezig te houden met persoonlijke ontwikkeling. 50% houdt zich hier op het werk en thuis mee bezig. 43% besteedt geen aandacht aan persoonlijke ontwikkeling en 39% daarvan wil zich hier in de toekomst ook niet meer bezighouden. Vooral 65-plussers die niet bezig zijn met persoonlijke ontwikkeling, geven vaker aan dit in de toekomst ook niet te willen doen (80%). Leden jonger dan 35 jaar zijn meer bezig met persoonlijke ontwikkeling dan leden boven de 35 jaar.
Meer tijd voor persoonlijke ontwikkeling Ruim de helft van de leden bezig met persoonlijke ontwikkeling wil in de toekomst ook meer tijd hieraan besteden. Tevens geven leden aan dat ze vanuit hun omgeving gestimuleerd worden en nemen ze voldoende tijd om zich op persoonlijk vlak te ontwikkelen. 25%, voornamelijk vrouwen, wil graag begeleiding bij de persoonlijke ontwikkeling. Leden die minder tevreden zijn met hun persoonlijke balans en leden die zich zorgen hierover maken, zeggen meer tijd te willen besteden aan persoonlijke ontwikkeling.
Invloed van geld Geld speelt voor 4 op de 10 leden een belangrijke rol in het wel of niet werken aan persoonlijke ontwikkeling.
10
Enquête ‘De Persoonlijke Balans’
‘Als ik stop met werken wil ik vitaal blijven, zowel lichamelijk als geestelijk. Daarom ben ik bewust bezig met gezonde voeding, beweging en maatschappelijke interesses…’
Een maatschappelijke bijdrage leveren en gezond ouder worden 7 op de 10 leden willen zich inzetten voor de maatschappij in de vorm van mantelzorg of vrijwilligerswerk. Mits het aansluit bij hun interesse en mits het dichtbij huis is. 31% geeft aan dat ze aan dit idee moeten wennen. De helft van de leden vindt het een logische gedachte om een maatschappelijke bijdrage te leveren en ziet dit als hun taak. Ook de zorg voor de eigen ouders wordt door 62% gezien als hun taak tijdens (deeltijd-) pensionering. Maar 20% vindt dat ze tijdens hun werkende leven al voldoende in de zorg hebben gewerkt en zien de combinatie (deeltijd-) pensioen en het leveren van een maatschappelijke bijdrage niet meer als taak. Dit zijn voornamelijk de leden die ontevreden zijn met hun persoonlijke balans. Leden die arbeidsongeschikt zijn verwachten vaker niet fysiek in staat te zijn een maatschappelijke bijdrage te leveren tijdens hun pensioen.
Drempels om maatschappelijke bijdrage te leveren Uit de enquête blijkt dat een ruime meerderheid niet verwacht dat het fysieke gestel of de financiële situatie een belemmering zal vormen voor het leveren van een maatschappelijke bijdrage. Juist 65-plussers verwachten geen fysieke of financiële drempels. Leden die niet tevreden zijn met hun persoonlijke balans, zijn het vaker eens met de stelling dat ze in hun werkende leven al genoeg in de zorg gewerkt hebben en het niet meer hun taak vinden een maatschappelijke bijdrage te leveren (32%).
Wat is gezond ouder worden? Gezond ouder worden is voor onze leden voornamelijk: zelf tijd kunnen indelen, zelfstandig en gezond zijn en blijven genieten. Lichamelijk en fysiek nog kunnen doen wat je wilt.
11
Enquête ‘De Persoonlijke Balans’
‘Persoonlijke balans betekent voor mij: met een glimlach in het leven kunnen staan...’
Onderzoeksopzet De online enquête ‘De Persoonlijke Balans’ is uitgevoerd door het onderzoeksbureau MWM2. Aan deze enquête namen 3260 leden deel; 84% vrouwen en 16% mannen. De meeste PGGM-leden die meewerkten aan dit onderzoek zijn tussen de 51 en 65 jaar en 86% van de responderende leden is op dit moment werkzaam. De leden zijn in de e-nieuwsbrief van 13 maart uitgenodigd om deel te nemen aan de enquête ‘De Persoonlijke Balans’. De responderende leden hebben de vragenlijst tussen 13 maart en 30 maart 2014 ingevuld. De vragen in de enquête zijn onderverdeeld in 7 categorieën: 1. Persoonlijke balans in het algemeen 2. Tijdsbesteding 3. Balans tussen werk en privé 4. Vitaliteit 5. Persoonlijke ontwikkeling 6. Maatschappelijke bijdrage leveren en gezond ouder worden NB: het is niet mogelijk om te zeggen of de steekproef representatief is voor alle leden, omdat de steekproef niet gewogen is naar de achtergrondkenmerken van de PGGM-leden.
Meer informatie Voor meer informatie over de opzet van het onderzoek en de resultaten kunt u contact opnemen met Susan Bruningvan der Werf van PGGM. Discussiëren over het onderwerp persoonlijke balans? Ga naar www.pggm.nl/leden/forum.
Diensten voor financiële en persoonlijke balans PGGM wil leden helpen financieel en persoonlijk in balans te blijven. Hiervoor bieden wij onder andere de Geld voor Later Wijzer, de UitgavenWijzer, het Toekomstbudget en de Informatie Wijzer Fit werken en leven. Ook met het ledenblad PGGM&CO, e-nieuwsbrieven, pggm.nl/leden en ledenavonden informeren en ondersteunen wij onze leden. De enquête ‘De Persoonlijke Balans’ past eveneens in dit streven.
Over PGGM PGGM is een vooraanstaande pensioendienst verlener. PGGM biedt haar institutionele klanten: pensioenbeheer, integraal vermogensbeheer, bestuursondersteuning en beleidsadvisering. Momenteel beheert PGGM, voor zes pensioen fondsen – ruim € 120 miljard pensioenvermogen van 2,5 miljoen mensen. Als coöperatie met 570.000 leden helpt PGGM bij het realiseren van een Waardevolle Toekomst. PGGM ontwikkelt – zelf of met strategische partners – innovatieve toekomstvoorzieningen door pensioen, zorg, wonen en werk met elkaar te verbinden.
Noordweg Noord 150 Postbus 117, 3700 AC Zeist Telefoon (030) 277 99 11 www.pggm.nl
12
14-6474 mei 2014
PGGM