Peter van Vugt Beleidsmedewerker luchtkwaliteit

Dagvoorzitter Bas Hollemans

2

▪ Schoon, zuinig en efficiënt vervoer in Brabant, Provincie Noord Brabant

Peter van Vugt

▪ LNG tankstations, Ballast Nedam IPM

Beleidsmedewerker luchtkwaliteit

▪ Voertuigontwikkeling en techniek, Iveco , Mercedes, Scania, Volvo

3

Schoon, zuinig en efficiënt vervoer in Brabant

4

Aanleiding bijeenkomst • Projectvoorstel

Peter van Vugt

• Behoeftebepaling gebruik LNG / LBG in Brabant • Oriëntatie provinciale rol LNG

14 juli 2010

1

Waarom doen we dit?

Ambitie en Strategie • Doel: Schoon, zuinig, efficiënt vervoer • Looptijd – 2008 t/m 2011

KLIMAAT

• Strategie

– Bronaanpak: aanbod, vraag en ondersteuning

LUCHTKWALITEIT

– Marktgericht: behoefte en ontwikkeling centraal LEVERINGSZEKERHEID

– Ketenbenadering: productie uit rest- en afvalstromen

Wat verstaan wij onder Schoon, zuinig en efficiënt vervoer in Brabant? •Schone en duurzame brandstoffen – Bio-ethanol

Wat willen wij bereiken? • Brabantdekkend multifuelnetwerk tankstations • Vraag naar schone voertuigen uitbreiden

– Biodiesel – Aardgas en biogas •Schone en zuinige voertuigen

• Toename duurzaam geproduceerde biotransportbrandstoffen

– Lage emissies (CO2, PM10, NOX) – Laag verbruik – Schone & duurzame brandstoffen – Elektrisch

Aanbod alternatieve brandstoffen

Hoe doen we dat? • Markt ‘doet het echte werk’ • Provincie faciliteert en schept randvoorwaarden • Uitwerking – Samen met gemeenten en bedrijfsleven – Inzet van capaciteit en deskundigheid – Subsidieregeling Verbeteren Luchtkwaliteit

Multifuel (aardgas / biogas, ethanol en biodiesel)

1. Regio Noordoost-Brabant

Ethanol

2. Regio ‘s Hertogenbosch

Aardgas / groen gas (CNG)

3. Regio Breda

Aardgas (LNG)

4. Regio Midden-Brabant 5. Regio West-Brabant

Gerealiseerd

6. Regio Eindhoven (SRE)

Gepland

2

Vraag naar schone voertuigen - Lokale Marktontwikkeling - Aantal voertuigen op alternatie brandstof vergroten - Gemeente, autodealers, exploitanten en provincie werken samen - Ondersteuning door bedrijvenconsulent - Gezamenlijke activiteiten, foldermateriaal, etc.

Rol provincie LNG • Subsidiemiddelen voor stimuleren (vraag naar) schone voertuigen • Gezamenlijk optrekken richting Rijk • Aanspreekpunt flankerend beleid

- Gebruik maken van ervaringen van andere locaties

Contact/Informatie • Inhoudelijke informatie: – Algemeen tel. nummer: 073 - 681 2791 • Subsidieregeling:

Jorg Raven

– www.brabant.nl/schoonvervoer

Productmanager LNG

• Achtergrondinformatie, o.a.: – www.fuelswitch.nl

16

v Productgroup Methane Fuels

Productgroup Methane Fuels

Wij helpen u op weg!

LNG als transportbrandstof Jorg Raven

• introductie BN IPM en visie op LNG • Wat is LNG Dé specialist in: tankstations, aardgasvulstations en biomethaan.

• LNG tanken

17

3

Over Ballast Nedam IPM


van complete cyclus tankstations tot energiesystemen • • •

duurzame energie woningbouw (WKO, PV, wind etc) productie/opwerking biogas naar groengas en biomethaan Small Scale LNG systems, w.o. LNG tankstations Infrastructuur

Bouw en Ontwikkeling

20


De toekomst van energie • Mondiale vraag naar energie neemt toe: prijs zal stijgen

Infrastructuur

Bouw en Ontwikkeling

Ballast Nedam IPM hoofdactiviteiten

Tankstations

Aardgasvulstations

Biomethaan

Wastechniek

21

De brandstof van de toekomst….

• Kan een aanzienlijk deel van de vraag invullen

Duurzame Energie

• Transport sector > 95% afhankelijk van aardolie • Energie moet duurzamer en schoner

22

Aardgasvulstations (CNG) in Nederland 75 vulstations operationeel eind 2010

• Is schoon en duurzaam • Is economisch aantrekkelijk • Wordt gedragen door voertuigfabrikanten

23

50 Ballast Nedam vulstations

24

4

CNG vulstation

LNG

• heavy duty toepassingsgebied : energiedichtheid • grote voorraden • aantrekkelijke prijs

25

LNG

Succesfactoren rijden op LNG

1. Brandstofprijs 10% van NL trucks

= ca. 10.000 trucks = 30 ton LNG/jr/truck = 300.000.000 kg LNG = > 60 stations

2. Meerprijs LNG trucks 3. Onderhoud en Verbruik

5-10 jr

Wat is LNG? Filmpje

Wat is LNG? Terminal

Distributie

LNG tankstation

3 mins

•Vacuüm geïsoleerde tanks •Uitdaging: temperatuurbeheersing

Voertuigen

5

LNG tanken

LNG tanken Distributie

LNG voertuig

LNG tankstation 1-4 bar

9 bar

-163 °C tot -143 °C

ca. -125 °C

18 bar ca. -110 °C

LNG tanken

LNG tanken

LNG vulstation Ballast Nedam IPM

LNG vulstation Ballast Nedam IPM  volcontinue afname onder gegarandeerde aflevercondities van het LNG aan de trucks  Levering van verzadigde LNG binnen een marge van +/- 1 bar(a).  Vullen met 130 l/min, 6 min. vultijd + 4 min aan- en afkoppelen.  Onbemand, volledig automatisch werkend.  Zero boil-off, zero flash, zero methaan emissie.  LCNG: 250bar, 250Nm3/uur continue levering  geschikt voor alle tanksystemen

Conclusies • LNG is technisch en economisch haalbaar • LNG is het alternatief voor diesel

interesse? Jorg Raven 06 5349 4403

Bas Hollemans 06 5396 1195

6

•

Wat is LNG?

Omrekenfactoren LNG - diesel

Productgroup Methane Fuels

energie inhoud

LNG :

ca. 49 MJ/kg

ca. 22 MJ/liter

dichtheid 0,45 kg/liter @ -160 C

diesel:

ca. 42 MJ/kg

ca. 36 MJ/liter

dichtheid 0,84 kg/liter @ 15 C

Liquefied Natural Gas T = - 160 C

1 kg LNG is equivalent met 1,17 kg diesel 1 liter LNG is equivalent met 0,61 liter diesel Om zelfde energie mee te nemen dus 1,64 x zoveel ruimte nodig, met een gewicht dat 85% is van het gewicht aan diesel.

•

energie equivalente waarde

diesel:

1 €/liter, dus 36 MJ.

LNG:

1 * (49/36) = 1,17 €/kg

OF

1 * (22/36) = 0,61 €/liter Relative energy density of fuels

NB: dichtheid LNG sterk afhankelijk van temperatuur

Wat is LNG? Productgroup Methane Fuels

LNG voertuigsystemen EU

Volvo Dual Fuel 460 PK Vapour Collapse min. 6 bar (sat.)

MB Econic Mono Fuel 270 PK Vapour Return min. 18 bar (sat.)

Iveco Stralis Mono Fuel 270 PK Vapour Collapse min. 9 bar (sat.)

Duurzaam transport begint vandaag Wouter Tombergen Fleet Sales Manager

Wouter Tombergen Fleet Sales manager

Rosmalen, 12 juli 2010

41

7

Inhoud

Emissie

• • • • •

• Globaal:

Emissie Energie Geluid Oplossingen Conclusie

Broeikasgassen CO2 / CH opwarming Klimaatverandering

• Lokaal: NOx, PM luchtkwaliteit, gezondheid

Noodzaak: schoner! Rosmalen, 12 juli 2010


Energie

Energie

• Vraag groeit explosief

2005

2030

• Bronnen putten uit 120

OECD Europe

100

OECD North America

80

mb/day

China

India E.Europe /Eurasia

? 60

Aardgas (fossiel) Niet fossiele olie

40

Latin America OECD Pacific

Ruwe olie bestaande velden

20

Other Asia

0 1990

Middle East

2000

2010

2020

2030

bron IEA WEO 2008

Africa 0

50

100

150

200

250


300

Noodzaak: Duurzame energie! Rosmalen, 12 juli 2010

Geluid

Oplossing: Trucks op biogas

• < 65 dB(A) Gevelbelasting • Nu venstertijden - congestie (tijd, geld) - veiligheid • Doel dagranddistributie - getrokken materieel voldoet reeds Noodzaak: stillere trucks!

• Schoon


Oxides of Nitrogen

NOx

Diesel Euro 5

EuroIV

Euro V

3.50

2.00

• 80% CO2 reductie Particulate matter

PM

0.03

0.03

Lokale emissie (NOx, PM)

g/KWh

B io diesel Euro 5

EEV

Euro VI

2.00

0.40

0.02

0.008

Stralis CNG

Diesel EEV LP G B enzine

Hybride (benzine) 0.38

Hybride P lugg Inn

0.003

B io Ethano l E85

CNG

Biogas Elektrisch

Duurzaam Watersto f

Globale em issie (CO2)


8

Trucks op Biogas

LNG en LBM 100

• PIEK-test - Optrekken 71 dB(A) - Afremmen 72 dB(A) - Constant 68 dB(A) - Achteruit 66 dB(A) • Max 72 dB(A) < “PIEK-Light” - MIA / VAMIL

• Actieradius > 1.000 km haalbaar • Vervloeien biogas tot LBM - CO2 vriendelijk - tank infra snelwegen • 2 systemen leverbaar - met dampretour - zonder dampretour

90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Geluidsniveau (dB(A))

Cursor 8 310 pk Diesel

Intensiteit (x* W/m2)

Cursor 8 270 pk CNG



Opbouw LNG Truck

Daily CNG

• LNG Thermotank(s) => • Verdamper verwarmd => • Standaard CNG motor


Chassis cabine Gesloten bestel GVW 3.5 tot 7 t 136pk / 350Nm CNG Reserve benzine


EuroCargo CNG / LNG • • • • • •


• • • • • •

Stralis Bakwagens CNG / LNG • 4x2, 6x2 na- & voorloopas • Blad lucht & Vollucht • 270 pk/1.100Nm • Dagcabine • ZF-Ecosplit Allison volautomaat • CNG / LNG

4x2 Blad/lucht Dagcabine 12, 15 of 16 t GVW 200pk / 650 Nm Hand / Allison


9

Stralis Trekkers CNG / LNG • 4x2 • Blad-lucht • Dagcabine Slaapcabine Slaapcabine hoog dak • 270 pk / 1.100 Nm 330 pk / 1.300 Nm* * eind 2010 • ZF Ecosplit • CNG / LNG

Conclusies • Schone voertuigen • Duurzame energie • Stille trucks Iveco biedt de oplossing, aan U de keuze!



Duurzaam transport begint vandaag

Joop Hoenderboom Technisch commercieel adviseur


58

Rijden op LNG in prov. Noord-Brabant Ballast Nedam IPM, Huis van de Toekomst Joop Hoenderboom, Mecedes-Benz Nederland Truckdivisie; Rosmalen 14 juli 2010

Econic NGT af fabriek op CNG, voorbereid LNG Mercedes-Benz Nederland B.V.

10

Rijden op LNG in Noord-Brabant, Ballast IPM, Rosmalen, 14 juli 2010

Trucks op aardgas/biogas/groen gas = Trucks op methaan (CH4); géén LPG (propaan) !!!

11


Trucks op aardgas/biogas/groen gas = Trucks op methaan (CH4); géén LPG !!! doel \ middel \ techniek \ opslag brandstof \ verbrandingsprincipe aandeel gasverbruik \ veiligheidsregiem  componenenten  tankophanging

af fabriek CNG

CNG + retrofit LNG

bijmengen bij diesel

ombouw diesel

dedicated gasmotor

dedicated gasmotor

dieseltank + CNG fles

retrofit dualfuel

CNG flessen 200 bar

CNG flessen 200 bar

cryogene tanks

magermengsel λ < 1

stoichiometrisch λ = 1

magermengsel λ < 1

magermengsel λ < 1

18 -26 %

retrofit CNG

100%

100%

100%

ECE-R115

ECE-R115

ECE-R110

afname Lloyds + Kiwa

veelal ECE-R110

veelal ECE-R110

ECE-R110

veelal ECE-R110 integraal 6,6 - 5 g

spanbanden + frames

spanbanden + frames

toplagering 6,6 - 5 g

 kentekencode RDW

D

H

H

\ materiaal opslagtanks

alu tank + stalen fles

stalen flessen

st./composiet/kunstst.

RVS

reductie fijnstofemissie

fractioneel

substantieel

substantieel

substantieel

reductie NO2-emissie

fractioneel

substantieel

substantieel

substantieel

reductie CO2-emissie

fractioneel

afhankelijk van verbruik

substantieel

substantieel

geluidsreductie (PIEK)

fractioneel

substantieel

substantieel

lagere brandstofkosten

fractioneel

afhankelijk van verbruik

substantieel

substantieel

géén beperking

trekker beperkt

trekker beperkt

gelijkwaardig diesel

gelijkwaardig diesel

tot ca. 205kW (280pk)



actieradius vermogen bij automaat

C

substantieel

12


Econic NGT distributietrekker USP‘s concept: •

Schoon;

véél schoner dan diesel - NOx/roet (zie uitlaat)

•

Stil:

PIEK - 72dBa - pneumatische vouwdeur rechts

•

Duurzaam;

CO2 > „lean burn“ motor > groen gas - longlife

•

Veilig:

rechts uitstappen - zicht rondom – ooghoogte

•

Ergonomisch; lage in/uitstap - doorloop - wendbaar (wb- ZA+)

13

Econic NGT distributietrekker: rendabel + duurzaam

Hans Binnendijk Teammanager Product Engineering & Type Approval

80

82

Scania Benelux

14 juli 2010 Hans Binnendijk Teammanager Product Engineering & Type Approval

Visie van Scania

Europese emissie wetgeving

Deel van het probleem? Of deel van de oplossing?

NOx g/kWh NOx 8 g/kWh 8

Nitrogen Oxides (NOx)

6 6 4 4 2 2 0 0 0 0

Euro 2 1996 Euro 2 1996

Euro 1 1992 Euro 1 1992 

Euro 3 2001 Euro 3 2001 Euro 4 2006 Euro 4 2006

Aandacht verplaatsen van NOx en PM naar CO2  

CO2 = Brandstofverbruik



Euro 5 2009 Euro 5 2009

Euro 6 / EPA10 2012? 0.10 0.20 0.10 0.20

Particulate matter (PM)

„Groen‟ aanbesteden  



Euro 6 2013 Euro 6 / EPA10 2012?

0.30 0.40 0.30PM g/kWh 0.40

PM g/kWh

Transport sector wordt gezien als een deel van CO2 probleem Wordt veel over gesproken, maar nog niet veel concrete actie EU richtlijn van toepassing vanaf dec. 2010 Effect op transport

CO2 emissies grotendeels een kwestie van efficiënt vervoer  

Minder grote voertuigen, minder uitstoot Meer LZV voertuigen voor efficiënt transport

14

Twee manieren voor reductie CO2 emissie

Scania Biobrandstoffen motoren 2010

Chauffeur

Brandstof Voertuig

CO2

Service

Energie effiëncy

Ethanol

Biodiesel

Biogas

270 Pk

230-620 Pk

270 en 305 Pk

Gemiddelde CO2 reductie 71 % (EU)



Biobrandstoffen

85

Ethanol eigenschappen 

Brandstof:   



90% van de wereldproductie van duurzame brandstoffen CO2 reductie tot 90% Lage uitstoot deeltjes, beter dan EEV

Product van Scania     



Gebaseerd op 9 liter Diesel motor 270 Pk / 1200 Nm EEV gecertificeerd Brandstofverbruik ca. 30% hoger, door lagere energiewaarde Afwijkende eisen onderhoud

Nadelen:  

Biodiesel

Biogas

270 Pk

230-620 Pk

270 en 305 Pk





Brandstof:     



Ethanol

Brandstof beschikbaarheid Brandstofprijs

Biodiesel eigenschappen 


CO2 reductie tot ca. 70% Brandstof moet binnen 6 maanden gebruikt worden Agressief voor pakkingen, O-ringen en lak Biologisch afbreekbaar – minder gevaarlijk Moet voldoen aan de EN 14214 standaard

Product van Scania 

   

Geschikt voor Scania Diesel motoren (t/m 100%) en mogelijkheid voor wisselen tussen Diesel en Biodiesel - omschakeling vereist speciale procedure Ca. 5% meer brandstofverbruik, vanwege lagere energiewaarde NOx emissie kan met ca. 10% hoger worden Andere emissies worden gereduceerd Afwijkende onderhoudsvoorschriften

Ethanol

Biodiesel

Biogas

270 Pk

230-620 Pk

270 en 305 Pk




15

Gas eigenschappen

Gasmotor technologie

 

Brandstof:   

Gecomprimeerd Biogas, Natuurlijk gas of mix Tot ca. 90% CO2 reductie Lage uitstoot roetdeeltjes, beter dan EEV

  





Product van Scania  

Scania 9.3-liter Diesel motor platform Otto verbrandingsproces EEV gecertificeerd Scania modulair systeem Laag motorgeluid

Motor kan lopen op CNG, CBG of mix CNG/CBG Verbrandingsprincipe motor gebaseerd op Otto-principe

91

Gas verbrandingsprincipe 

Scania Otto motor ontstekingsprincipe is: 

Lean-burn met λ = 1.6 (ratio brandstof/lucht)  Arm mengsel brandstof-lucht houdt NOx niveau laag  Hoge efficiency - (40%) wat meer is dan bij λ = 1  Lage uitlaatgastemperatuur (700º C)

Inlaatsysteem 

  

Lucht en gas worden gemixed buiten de verbrandingskamer Lucht brandstofmengsel wordt onstoken door een bougie Compressieverhouding (ε) 12:1 P-max. 60-100 bar (verbrandingsdruk) Mixen Gas

Luchtinlaat

Gasklep

Inlaatpijp

Ontstekingssysteem

Uitlaatsysteem

Ontstekingsmodu le Bougiekabel

Bougie

Turbo air-dump kleppen

Lambda sensors Turbo met watergekoelde lagering Elektrisch geregelde waste-gate

16

OC9 G04 270 Pk 1100 Nm EEV

OC9 G05 305 Pk 1250 Nm EEV Koppel Vermogen

Koppel Vermogen

OC9 G04 5-cilinder 9.3-liter

OC9 G05 5-cilinder 9.3-liter

Vermogen 199 kW (270 Pk) bij 1900 r/min Koppel 1100 Nm bij 1000-1400 omw/min

Vermogen 224 kW (305 Pk) bij 1900 r/min Koppel 1250 Nm bij 1000-1400 omw/min

Gastank pakket   

8 x 80 liter = 640 liter Composite: Gewichtsreductie met ca. 400 kg 640 L CNG = 110 L Diesel ≈ 140 tot 300 Km

Specificaties    

4x2 of 6x2 Wielbasis 3300 – 6300 Automatische transmissie Cabine: CP14 – CP16 – Low Entry

Voordelen Gasmotoren 

Klantvoordelen: 

   

Deel van Scania modulair systeem, veel componenten hetzelfde als van de Dieselmotor Goede driveability Laag motorgeluid Biogas kan lokaal geproduceerd worden, bijv. van afval Scania Gasmotor kan gecombineerd worden met Lowentry cabine en normale cabines

Toepassing Gasmotoren 

Klanten met:    



Eisen aan alternatieve brandstoffen Eisen aan maximale CO2 reductie Toegang tot gas infrastructuur Actieradius tot ca. 300 km met 640 liter Gas

Toepassing: 



 

„Groene‟ aanbestedingen door EU regelgeving aan openbare exploitanten Gemeentelijke instelling die CO2 reductie op de agenda hebben staan Huisvuilvoertuigen Lokale distributie

17

Gas beschikbaarheid in Nederland

104

Meest Natural Gas

Bedankt voor uw aandacht

Jan Schouten

Jan Schouten Dealer sales manager

105

De wegen naar CO2-neutraal transport

Quality Safety Environmental care A company driven by strong core values Volvo Truck Nederland

18

Brandstofbesparing Hybride techniek

Volvo Hybride Verlaging brandstofverbruik tot 30%

Hergebruik remenergie

Verlaging milieu belasting

Geen stationair draaien

Verbetering luchtkwaliteit

Diesel alleen gebruiken wanneer nodig en wanneer meest efficient

Uitstekende rijeigenschappen Stil; vollledig elektrisch rijden indien gewenst Geschikt voor alle voertuigen binnen de Volvo groep

Volvo Truck Nederland


Volvo I-SAM Parallel hybride

Reiniging

Conventionele aandrijflijn:

Elektrische aandrijflijn:

Dieselmotor

Koppeling

Elektromotor/Generator Elektromotor/Generator

120 kW / 800 Nm

120 kW / 800 Nm


Distributie


Automatische versnellingsbak

Volledig elektrisch wegrijden Elektronica Accu Automatische start-stop Lithium-ion 600 V dieselmotor Volvo Truck Nederland

De wegen naar CO2-neutraal transport


19

Fuel seminar 2007

Vervolg: DME (Di Methyl Ether)

Vloeibaar

Gas

Combinatie

biodiesel (B30)


(bio)gas + (bio)diesel


Dual Fuel

Dual Fuel

Combinatie tussen diesel en gas

Verbranding volgens dieselprincipe 30-40% efficiënter dan volledig gas (ontsteking met bougies) 70% - 80% gas, rest diesel Verder rijden op diesel als gas op is Vermogen en rijeigenschappen gelijk aan conventionele diesel Officieel (nog) niet toegelaten in EU….



Actieradius

Volvo Dual Fuel FM – 4x2 / 6x2

– D13 460 pk / 2300 Nm Conventionele aardgas motor met bougie ontsteking CNG

– I-Shift automaat – 50 - 60 ton GVW – LNG

Dual fuel diesel CNG

Alleen diesel

FL/FE – 4x2 / 6x2

Dual fuel diesel LNG

– D7 240 – 340 pk

Alleen diesel

– 12 - 27 ton km 200


400

– CNG

>600


20

Dagvoorzitter Bas Hollemans

122

Vervolg programma: Buffet Bekijken trucks

123

21

Peter van Vugt Beleidsmedewerker luchtkwaliteit

Recommend Documents