Contact Johanna Plas - Persverantwoordelijke
[email protected] 02 233 01 07 - gsm: 0489 77 92 77
Persdossier
30 jaar Handicap International
Voorwoord van de medeoprichter
p2
“Nooit opgeven” “Handicap International werd 30 jaar geleden opgericht om de 6.000 mensen in Cambodja die een arm of been hadden verloren te helpen. Voor hen was de humanitaire hulp immers veruit ontoereikend. De bijzonder kwetsbare bevolking werd gedwongen tot een nooit eerder geziene massale vlucht en kon op geen enkele specifieke bijstand rekenen. Maar liefst drie miljoen mensen zaten opeengepakt in kampen bij de Thaise grens. Noodhulp was in die tijd nog niet ingeburgerd … Om het hoofd te kunnen bieden aan dit schrijnende onrecht moesten we roeien met de riemen die we hadden. Onze niet aflatende inzet voor de meest kwetsbaren, ook in extreme situaties, heeft ondertussen zijn vruchten afgeworpen. Dankzij onze volharding hebben we de nodige legitimiteit veroverd om de strijd aan te binden tegen bepaalde wapens – mijnen en clusterbommen – die vandaag illegaal zijn. Het is diezelfde overtuiging die vandaag nog altijd onze teams leidt en hen motiveert om zich onverdroten te blijven inzetten in bijna 60 landen. In de kampen van Dadaab in Kenia, in de scholen van Rwanda, in de revalidatiecentra van Haïti en Liberia, bij de families van personen met een handicap in Colombia en Burundi, bij de slachtoffers van vergeten ziekten zoals filariasis (een tropische ziekte veroorzaakt door draadwormen) in Burkina Faso, op mijnen- en clusterbomvelden in Laos, Mozambique en Libanon …
De geschiedenis van Handicap International is één grote aanklacht tegen de gruwelijkste vormen van onrecht van de voorbije dertig jaar. Dat was mogelijk dankzij de steun van tal van mensen, solidair met onze doelgroep in het Zuiden. Vanuit dat gevoel van solidariteit, dat zelfs in de hachelijkste situaties overeind blijft, engageren we ons en blijven we zoeken naar concrete en haalbare oplossingen voor onze doelgroep. Dokter Jean-Baptiste Richardier, Algemeen directeur en medeoprichter van Handicap International
30 jaar solidariteit voor de meest kwetsbaren
Cambodja, Roemenië, Rwanda, Sierra Leone, Pakistan, Haïti... Handicap International was de voorbije 30 jaar getuige van heel wat onrecht en verwoestende rampen. In conflictsituaties, natuurrampen of extreme armoede, daar waar sociale systemen en gezondheidsstructuren niet bestaan of tekortschieten, wordt onvoldoende rekening gehouden met de specifieke behoeften van kwetsbare mensen en hun gezinnen, in het bijzonder personen met een handicap. Zij worden vaak vergeten en over het hoofd gezien bij humanitaire acties. Tegen die onrechtvaardigheid komt onze organisatie, die in 1982 het licht zag, op. Handicap International besliste toen om hulp te bieden aan de 6.000 amputatieslachtoffers die samen met honderdduizenden anderen Cambodja ontvluchtten en zich in een poging te overleven aan de Thaise grens vestigden. Ongeacht de situatie tonen de teams van Handicap International en haar partners nu al 30 jaar dat er wel degelijk oplossingen bestaan, zolang de acties zich toespitsen op individuen, hun families en gemeenschappen, en er rekening wordt gehouden met de menselijke middelen, de kennis en de beschikbare materialen ter plaatse. Uit die 30 jaar ervaring heeft de organisatie geleerd dat een humanitaire actie noodgedwongen uit verschillende luiken bestaat. Verzorging van gewonden, prothesen en revalidatie, projecten rond integratie op school of economische integratie en ontwikkeling van lokale vaardigheden, preventie door de bescherming van moeders en kinderen, lobbywerk om nationale wetten of internationale normen te veranderen waar nodig, enzovoort.
p3
Vandaag staat de organisatie voor nieuwe humanitaire uitdagingen: er doen zich steeds meer natuurrampen voor, gewapende conflicten teisteren de burgerbevolking steeds vaker, armoede veroorzaakt chronische tekorten in sociale systemen en gezondheidsstructuren. Om die uitdagingen te kunnen aangaan en tegelijk haar financiële onafhankelijkheid en vrijheid te kunnen garanderen, is Handicap International intussen uitgegroeid tot een internationale federatie van acht nationale verenigingen (Duitsland, België, Canada, de Verenigde Staten, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, Luxemburg en Zwitserland) die private en openbare middelen inzamelen, het grote publiek sensibiliseren, en in de hele wereld specialisten rekruteren. Tegelijkertijd doet de Federatie er alles aan om binnen de 72 uur na een ramp te reageren en op langere termijn hulp te bieden aan de getroffen bevolking.
Chronologie van Handicap International
1982
1984
1986
Cambodja Officiële oprichting van Handicap International om de duizenden personen met een handicap aan de grens tussen Thailand en Cambodja te helpen met prothesen en kinesitherapie. Angola Opening van een prothesewerkplaats en een centrum voor revalidatiezorg in Angola, het eerste Afrikaanse programma van de organisatie. België/Mozambique Oprichting van de Belgische afdeling van Handicap International. Start van het programma Mozambique tijdens de burgeroorlog: hulp aan personen met een handicap in de provincie Inhambane.
1990
Roemenië Interventie in de weeshuizen in Roemenië na de val van het Ceaucescu-regime, eerste project van de organisatie rond mentale handicaps.
1992
Mijnen Oprichting van de Internationale Campagne tegen Landmijnen (ICBL) door Handicap International en vijf andere ngo’s.
1993
De Balkanoorlog Handicap International helpt de slachtoffers van de Balkanoorlog.
1994
Rwanda Handicap International verleent hulp aan de slachtoffers van de genocide In Rwanda.
1995
België België is het eerste land dat landmijnen verbiedt.
1996
1997
1999
Sierra Leone/nansenprijs Interventie in Sierra Leone om hulp te bieden aan de slachtoffers van de burgeroorlog. Handicap International ontvangt de Nansenprijs van het UNHCR.
p4
2000
Prinses Mathilde Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Mathilde verleent haar Hoge Bescherming aan Handicap International België.
2001
India Hulp aan de slachtoffers van de aardbeving in Gujarat.
2004
Zuidoost-Azië Noodinterventie in Zuidoost-Azië na de tsunami van 26 december en voortzetting van de actie in 2005.
2006
2008
Verenigde Naties Ondertekening van het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap. Handicap International heeft heel wat bijgedragen tot de uitwerking van dat verdrag. Verdrag van Oslo/Sichuan Ondertekening van het Verdrag van Oslo tegen clustermunitie. Handicap International verleent hulp aan de slachtoffers van de aardbeving in het Chinese Sichuan.
2010
Haïti/Pakistan Noodinterventie in Haïti als gevolg van de aardbeving van 12 januari, en in Pakistan na de verwoestende overstromingen in augustus.
2011
Libië/Ivoorkust/Hiltonprijs Noodinterventie in Libië en Ivoorkust, naar aanleiding van de conflicten. Handicap International ontvangt de Hiltonprijs.
2012
Handicap International wordt 30 jaar en biedt hulp in bijna 60 landen.
Verdrag van Ottawa Ondertekening van het Verdrag van Ottawa tegen antipersoonsmijnen. De inzet van Handicap International levert de organisatie een gedeelde Nobelprijs voor de Vrede op. Senegal/Kosovo Voorlichting over de gevaren van mijnen in Casamance (Senegal). In Kosovo coördineert Handicap International de projecten rond ontmijning en fysieke revalidatie.
1984
Eric Weerts, al 20 jaar expert noodhulp bij Handicap International p5
“De impact van Handicap International op het terrein is enorm” Ik ging naar Thailand, en niet naar het leger. In 1991 begon ik bij Handicap International: burgerdienst. Twee jaar werkte ik in Thaise kampen voor Cambodjaanse vluchtelingen. Ik coördineerde onder meer de zorg voor mensen met een handicap, zoals mijnenslachtoffers en kinderen met een geboorteafwijking. Zo’n eerste ervaring, vergeet je nooit. Het is confronterend. Je helpt slachtoffers van een oorlog en vraagt je af wanneer er verandering komt. Je hebt niets in de hand. Je hebt de macht niet om de situatie te veranderen. Tegelijk brengen zulke moeilijke omstandigheden je veel bij. Als ik nu met een probleem zit, denk ik nog veel aan mijn ervaring in Thailand terug. Handicap International wil een impact hebben op lange termijn. In de kampen waren de voorzieningen goed. Maar voor de Thaise bevolking buiten de kampen was er niets. Handicap International ging samenwerken met Thaise ziekenhuizen, zodat mensen niet langer 200 tot 300 km zouden moeten reizen voor kinesitherapie of een prothese. Technisch gezien was mijn werk in Thailand heel interessant. Onze doelgroep bestond vooral uit jonge mensen, die na enkele maanden revalidatie soms alweer perfect konden stappen. Even ging ik met mijn gezin terug naar België. Maar in 1998 kreeg ik een telefoontje van Handicap International. Of ik niet naar Cambodja wou. Ik werkte er aan drie projecten. Handicap International zorgde ervoor dat er een school voor kinesitherapie kwam in hoofdstad Phnom Penh. Verder organiseerden we kinesitherapie in een twaalftal provinciale en algemene ziekenhuizen. En in Battambang kwam er een centrum voor patiënten met ruggenmergletsels. Met heel weinig middelen – geen elektriciteit en stromend water – maakten we hun revalidatie mogelijk. In 2000 trok ik naar Laos. In dat land zijn er steeds meer verharde wegen, die al snel racetracks worden. Voor goedkope Chinese motorfietsen bijvoorbeeld. Gevolg: veel ongevallen die handicaps veroorzaken. Ik werkte er onder meer met de overheid samen aan een veiliger verkeer. In Zuidoost-Azië is verkeersveiligheid een van de belangrijke thema’s waarrond Handicap International werkt. In Vietnam hebben we ongelooflijk veel verwezenlijkt. Ik werkte er van 2003 tot 2012. We begonnen er een pilootproject voor patiënten met een ruggenmergletsel, die ofwel volledig ofwel enkel aan de benen zijn verlamd. Het Vietnamese ministerie van Gezondheidszorg schaarde zich snel achter ons project. We slaagden erin om over het hele land centra voor ruggenmergletsels op te richten. Handicap International heeft ook een sociaal luik uitgebouwd. We ondersteunen patiënten nadat ze uit het ziekenhuis zijn ontslagen, zodat ze weer een zelfstandig leven leren leiden.
datie in een centrum. Veel mensen met een handicap – vooral zij die in landelijke gebieden wonen of die tot een etnische minderheid behoren – komen in de armoede terecht. Daarom lobbyde Handicap International ook bij de Vietnamese overheid om die mensen een maandelijkse financiële tegemoetkoming te geven. Onze impact is er enorm. In Vietnam zitten de omstandigheden ook mee. Op economisch vlak gaat het vrij goed. De overheid heeft dus de middelen om in onze projecten te investeren. Ze wil dat blijven doen en engageert zich op langere termijn. Onze Vietnamese partners nemen onze projecten geleidelijk aan over. Met de steun van de overheid volgen zij ons werk op. Tussendoor ging ik voor korte periodes naar Haïti en China. Na de aardbeving in Sichuan in 2008 waren er veel slachtoffers met ruggenmergletsels. Mijn Vietnam-ervaring kwam dus goed van pas. Ik herinner me een jonge vrouw, Wanglin. Ze was zwanger. Door de aardbeving belandde ze in een coma, liep ze een ruggenmergletsel op en moest haar been worden geamputeerd. Handicap International was er snel bij om haar te helpen en volgde haar op. Nu, vier jaar later, leeft ze weer bij haar familie. Haar kind heeft het ook gered. Handicap International doet wat andere organisaties niet doen. Mensen met een handicap zijn in noodsituaties dikwijls de eersten die vergeten worden. Voor hen is het moeilijker om aan hulp te raken, omdat ze minder mobiel zijn. Wij zorgen ervoor dat hulp voor hen toegankelijk wordt. Handicap International denkt ook vanaf de eerste dag van een crisis aan de lange termijn. Aan hoe we mensen met een blijvende handicap weer zelfredzaam kunnen maken. Vaak gaan onze noodhulpacties over in ontwikkelingsacties.
“Handicap International doet wat andere organisaties niet doen. in noodsituaties zijn Mensen met een handicap dikwijls de eersten die vergeten worden.”
30 jaar actief op het terrein
Handicap International nam het initiatief voor een verzekeringssysteem. Mensen met een blijvende handicap krijgen nu een kaart, die hen recht geeft op 30 dagen per jaar revali-
30 jaar actief op het terrein
p6
Handicap International zet zich al drie decennia in om mensen die op sociaal vlak uit de boot vallen, weer op weg te helpen. De organisatie ijvert onvermoeibaar voor de meest kwetsbare bevolkingsgroepen in landen met beperkte middelen, om aan hun essentiële behoeften te voldoen, hun levensomstandigheden te verbeteren en ertoe bij te dragen dat hun waardigheid en hun rechten gerespecteerd worden. Vandaag heeft onze organisatie meer dan 300 projecten lopen in bijna 60 landen. De basisexpertise van Handicap International - protheses voor personen met geamputeerde ledematen - is de afgelopen decennia sterk uitgebreid. Haar activiteiten bieden vandaag een globale oplossing voor de meest kwetsbare mensen in noodsituaties of ontwikkelingsprojecten.
Activiteiten van handicap International Actie tegen antipersoonsmijnen, tegen niet-ontploft oorlogstuig en tegen gewapende conflicten waarbij burgers worden gedood of verminkt en waar de ontwikkeling van de getroffen landen wordt belemmerd. Preventie van handicaps, van beperkingen, van ziektes die handicaps veroorzaken en van ongevallen.
Onze doelgroep Handicap International heeft altijd aandacht voor de meest kwetsbare mensen in arme landen: •
Behandeling door protheses aan te meten en personen met een handicap te behandelen en bij te staan bij hun revalidatie.
Kwetsbare mensen (zwangere vrouwen, kinderen, oudere mensen...) en in het bijzonder personen met een handicap
•
(Her)integratie op school, in het sociaal leven en op de arbeidsmarkt, van kinderen en volwassenen met een handicap.
Bevolkingsgroepen die blootgesteld worden aan de risico’s op ziektes, geweld of ongevallen die een handicapkunnen veroorzaken
•
Vluchtelingen, ontheemden of slachtoffers van een crisis, een conflict of een ramp
•
Bevolkingsgroepen die blootgesteld worden aan de gevaren van oorlogswapens in gewapende conflicten of de nasleep ervan.
Verdedigen van de fundamentele rechten van personen met een handicap in hun land en op internationaal niveau. Klaarstaan voor humanitaire noodsituaties, door te voldoen aan de fundamentele behoeften van de meest kwetsbare bevolkingsgroepen. Anticiperen op toekomstige humanitaire crisissen, om te zorgen voor een betere behandeling van personen met een handicap.
Gespecialiseerde medewerkers • • • • • • • • • •
Kinesitherapeuten Orthoprothesisten Ergotherapeuten Ontmijners Psychologen Sociaal werkers Gemeenschapswerkers Logistiek medewerkers Projectverantwoordelijken Lobbyisten
Humanitaire noodsituaties
Een bijzondere verantwoordelijkheid ten opzichte van de meest kwetsbaren Sinds haar oprichting zet Handicap International zich in voor de meest kwetsbare mensen op deze wereld. Tijdens een crisis worden zij immers nog meer kwetsbaar en lopen ze het risico vergeten te worden of zelfs uitgesloten te worden van de met werk overladen humanitaire hulpverlening. Personen met een handicap, oudere mensen of afgezonderde zwangere vrouwen hebben het vaak moeilijk om zich te verplaatsen en zich te laten horen. Het is de verantwoordelijkheid van Handicap International om aan die mensen speciale aandacht te schenken. Een van de belangrijkste taken van de organisatie is hen op te sporen en te bepalen wat hun specifieke behoeften zijn. Daarom creëerde de organisatie steunpunten voor kwetsbare personen en mensen met een handicap, mobiele teams die in gemeenschappen of kampen worden ingezet om die mensen door te verwijzen en ervoor te zorgen dat ze op gepaste wijze worden opgevangen en behandeld, zowel op korte als op lange termijn. Om ervoor te zorgen dat aan hun basisbehoeften wordt voldaan, biedt de organisatie rechtstreekse hulp (verdeling van basismateriaal, overlevingskits, voedsel of water, revalidatiezorg) of verwijst ze hen door naar de meest aangewezen structuren: andere partner-ngo’s, Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen (UNHCR), lokale medische diensten, de bevoegde lokale autoriteiten, enz.
p7
•
Somalische vluchtelingenkampen in Kenia in 2011: Handicap International krijgt de opdracht van het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen om personen met een handicap te identificeren en te behandelen
•
Pakistan, na de overstromingen in 2010: 7 behandelingsunits leveren drinkbaar water aan 150.000 mensen en delen 19.000 urgentie- en winterkits uit
•
Haïti, na de aardbeving van 2010: 90.000 gewonden kregen revalidatie, 1.500 mensen kregen prothesen en orthesen, er werden 4.500 revalidatiesessies georganiseerd en 25.000 mensen kregen psychosociale ondersteuning, de organisatie deelt 5.000 tenten, 36 ton voedsel en 30.000 verschillende materialen uit
•
Gaza, tijdens de gevechten in 2008: de door de conflicten verzwakte families krijgen urgentiekits
•
Geweld na de verkiezingen in Kenia, eind 2007: distributie van eerstehulpmateriaal, waterbevoorrading in de kampen en de bouw van latrines, als antwoord op de fundamentele behoeften van 30.000 vluchtelingen
•
In Indonesië en Sri Lanka, na de tsunami van 2004: personen met geamputeerde ledematen kregen verzorging in de ziekenhuizen en in hun eigen gemeenschap kregen ze prothesen aangemeten en kinesitherapie aangeboden.
1 miljard mensen met een handicap
p8
Volgens een rapport van de WHO leven wereldwijd 1 miljard mensen met een handicap. Dat is maar liefst 15 % van de wereldbevolking. Een zeer groot deel van hen leeft in ontwikkelingslanden. Zij worden vaak vergeten in het nationale beleid of in internationale solidariteitsprogramma’s. De teams van Handicap International werken samen aan projecten om hen een betere toegang tot gezondheidszorg, onderwijs, de arbeidsmarkt of vrijetijdsactiviteiten te bieden.
Armoede en handicap: dubbel onrecht
Handicap International ijvert voor een samenleving waarin iedereen gelijkwaardig is. De organisatie werkt samen met lokale gemeenschappen en overheden zodat ze beter rekening zouden houden met de rechten van mensen met een handicap. Haar kerntaak bestaat nog steeds uit de organisatie van fysieke revalidatie voor mensen met een handicap en kwetsbare mensen in nood. Daarnaast bevordert Handicap International ook hun integratie in de maatschappij en zet ze zich in voor de vroegtijdige opsporing en preventie van handicaps.
Daarvoor helpt de organisatie onder meer bij de oprichting van micro-ondernemingen, ze moedigt lokale verenigingen en ondernemingen aan om zulke personen aan te werven, ondersteunt de verkoop van producten die door personen met een handicap werden vervaardigd, steunt hen bij hun beroepsopleiding, en werkt samen met gemeenschappen om een lokale inclusieve ontwikkeling te bevorderen …
Personen met een handicap hebben vaak geen inkomen en behoren daarom tot de armste bevolking. Bovendien belemmert armoede de toegang tot gezondheidszorg en een correcte voeding. De risico’s op beperkingen zijn dus groter. Om mensen tegen dat noodlot te beschermen, ijvert Handicap International voor de socio-economische integratie van personen met een handicap.
Door personen met een handicap te helpen zich op de arbeidsmarkt te integreren, wil Handicap International hen de kans geven hun lot in eigen handen te nemen en aan iedereen te bewijzen dat ze voor zichzelf kunnen zorgen. Die autonomie is de beste manier om een plaats in de maatschappij te vinden en het respect van de gemeenschap te verdienen.
1 miljard mensen met een handicap
p9
Onderwijs voor kinderen met een handicap Kinderen met een handicap die naar school willen, krijgen met heel wat obstakels af te rekenen. De scholen zijn weinig toegankelijk, de lessen en het materiaal zijn niet aangepast en soms zijn er ook culturele barrières. Kinderen met een handicap zijn vaak op zichzelf aangewezen en een opleiding en sociaal leven worden hen ontzegd. Handicap International wil tegen die uitsluiting vechten en hen de kans geven op een opleiding die aan hun behoeften is aangepast. De organisatie heeft verschillende antwoorden klaar, rekening houdend met de omstandigheden en persoonlijke situaties. Ze helpt bij de integratie van kinderen met een handicap in gewone klassen, versterkt de gespecialiseerde diensten, leidt leerkrachten op, sensibiliseert de ouders, enzovoort.
In Togo ijvert Handicap International voor de integratie van kinderen met een handicap in de scholen en leidt ze leerkrachten op voor aangepaste lesmethodes. Virginie Mallet is verantwoordelijk voor het project Onderwijs. “De eerste keer dat ik Danigou in zijn school in Dapaong zag, was tijdens de speeltijd. Door een misvorming aan de benen kon hij niet meespelen met zijn vriendjes. Dankzij protheses en een intense revalidatie kan hij zich nu zonder problemen verplaatsen en meespelen. Bovendien proberen we de vooroordelen van leerkrachten over handicaps weg te nemen en hen te ondersteunen. Leerkrachten in Togo voelen zich immers niet in staat om kinderen met een handicap op te nemen in klassen die meer dan 70 leerlingen tellen! Daarom hebben we voor hen een handleiding met mogelijke oplossingen opgesteld.”
Moeilijke toegang tot diensten voor basisgezondheidszorg Onbetaalbare, ontoereikende of helemaal geen zorgcentra in de buurt, een gebrekkige opleiding van professionals in de gehandicaptenzorg en vaak onaangepaste preventiecampagnes … Ook daar laat de toegang tot gezondheidszorg voor personen met een handicap te wensen over. De teams van Handicap International zetten zich op lange termijn in om al die belemmeringen op te heffen, in het bijzonder door: •
de preventie en behandeling van chronische ziekten die handicaps veroorzaken, zoals polio, lepra, hiv-aids; niet-overdraagbare aandoeningen, zoals diabetes of (vergeten) tropische ziektes
•
de preventie en vroegtijdige opsporing van handicaps in het domein moeder- en kindgezondheid
•
de identificatie en doorverwijzing van kwetsbare personen en mensen met een handicap naar de gezondheidsdiensten
•
de versterking en verbetering van de beschikbare gezondheidsdiensten, in het bijzonder door opleidingen te geven en nauwer en meer gestructureerd samen te werken met openbare diensten
In Vietnam brengen de teams van Handicap International het verzorgend personeel meer kennis en middelen bij zodat ze zwangerschappen op een efficiënte manier kunnen opvolgen, misvormingen kunnen voorkomen en al bij de geboorte handicaps kunnen opsporen. Dankzij dit project konden de teams van de organisatie hydrocefalie (een waterhoofdje) vaststellen bij de kleine Mai toen ze geboren werd. Hydrocefalie is een neurologische aandoening die wordt veroorzaakt door een overmatige hoeveelheid hersenvocht in de hersenholten. Toen ze 7 maanden oud was, onderging het meisje uit Hue City een operatie in het ziekenhuis om de overtollige vloeistof te verwijderen. Tijdens haar ziekenhuisopname zorgde Handicap International voor het transport en voor haar voeding. Mai is nu 2 jaar en wordt nog steeds regelmatig opgevolgd.
De “oorlog na de oorlog” stoppen
p10
explosief cijfermateriaal 98 % van de geregistreerde slachtoffers van clustermunitie zijn burgers , 1/3 van de personen die door mijnen of ander niet-ontploft oorlogstuig gewond of verminkt raken, zijn kinderen. Handicap International engageerde zich om te vechten tegen het gebruik van zulke wapens, die nog lang na het eind van een conflict mensen doden of verminken. Sinds 1992 is de organisatie betrokken bij ontmijnings- en opruimingsacties. Tegelijkertijd leidt ze projecten om de slachtoffers van die wapens te helpen. Samen met vijf andere ngo’s sticht ze in 1992 de Internationale campagne tegen antipersoonsmijnen (ICBL) en in 2003 de Cluster Munition Coalition (CMC). Dankzij de inzet van de burgermaatschappij en het kordate engagement van bepaalde landen volgt de ondertekening van het Verdrag van Ottawa tegen antipersoonsmijnen in 1997 en van het Verdrag van Oslo tegen clustermunitie in 2008. Sindsdien gelden beide verdragen als internationale norm. Na een gevecht van vijf jaar tegen het gebruik van mijnen ontvangen Handicap International en de ICBL in december 1997 de Nobelprijs voor de Vrede.
De verdragen van Ottawa einde van de straffeloosheid
en
Oslo:
het
De verdragen van Ottawa en van Oslo zagen het licht na een fantastische mobilisatie van de burgermaatschappij. In totaal verzamelde Handicap International wereldwijd om en bij de 2 miljoen handtekeningen voor het verbod op antipersoonsmijnen en clustermunitie, een engagement van de publieke opinie dat een cruciale rol speelde in de onderhandelingen. De verdragen van Ottawa en van Oslo werden door respectievelijk 162 en 111 staten ondertekend en worden beschouwd als internationale normen tegen deze wapens die zonder onderscheid slachtoffers maken. Elk gebruik van die wapens, zelfs door een nietverdragspartij, wordt door de internationale gemeenschap veroordeeld.
Mijnen •
Meer dan 80 landen en territoria zijn nog steeds met antipersoonsmijnen bezaaid.
•
1/3 van de slachtoffers van wie we de leeftijd kennen, zijn kinderen.
•
Het totale aantal overlevenden in de hele wereld wordt geschat op 500.000 mensen, die heel hun leven hulpbehoevend zullen zijn.
Clustermunitie •
44 landen en territoria zijn nog steeds met clustermunitie bezaaid.
•
98 % van de geregistreerde slachtoffers zijn burgers.
•
In 60 % van de gevallen gebeurt een ongeval met clustermunitie terwijl iemand in zijn levensonderhoud probeert te voorzien.
•
Sinds 1965 werden in de hele wereld minstens 440 miljoen clusterbommen gedropt (Vietnam, Laos, Cambodja, Irak, Afghanistan, Zuid-Libanon, Kosovo …).
De “oorlog na de oorlog” stoppen
p11
Libië & Syrië: mijnen en clustermunitie zijn nog steeds brandend actueel Hoewel mijnen en clustermunitie verboden zijn door de verdragen van Ottawa en Oslo, werden ze onlangs nog door verschillende landen gebruikt. Zo aarzelde de regering van Mouammar Kadhafi in 2011 niet om mijnen en clustermunitie te gebruiken tegen de opstandige rebellen. Om de bevolking te beschermen, moest Handicap International dringend preventieve acties en ontruimingsacties op poten zetten. In datzelfde jaar gebruikte Israël dergelijke wapens langs de grens met Syrië om te voorkomen dat er manifestanten zouden oversteken. Ook Myanmar (Birma) gebruikte zulke wapens in 2010, terwijl Thailand ervan werd verdacht ze te gebruiken in het conflict met Cambodja. Ook in Syrië werd het afgelopen jaar nog clustermunitie gebruikt door het overheidsleger. In 15 maanden tijd hebben 5 landen mijnen en clustermunitie gebruikt, wapens die nochtans verboden zijn!
Activiteiten in Libië sinds maart 2011: • •
Humanitaire ontmijning: een einde aan de dagelijkse dreiging Naar school gaan, het veld bewerken, water halen... door de aanwezigheid van explosieven kan elke alledaagse handeling dodelijk zijn. Sinds 1992 doet Handicap International aan humanitaire ontmijning in Cambodja. De slachtoffers verzorgen en er weer bovenop helpen, volstaat niet. Daarom wil de organisatie de mensen beschermen door te helpen bij de opruiming van hun grondgebied. Technisch onderzoek, mijnen in kaart brengen, vernietigen, samenwerken met gemeenschappen in de strijd tegen mijnen, ontruimde of ontmijnde terreinen teruggeven aan de bevolking ... Elk jaar wijden tientallen teams van Handicap International hun expertise aan het gevecht tegen deze moordende wapens. Bovendien leidt de organisatie programma’s voor vorming rond en preventie van ongevallen met mijnen en ander nietontploft oorlogstuig bij kwetsbare bevolkingsgroepen. Een onontbeerlijk initiatief om de bewoners van risicogebieden te helpen zich bewust te worden van de risico’s die ze lopen en om het aantal slachtoffers te helpen beperken.
meer dan 5000 stuks niet-ontploft oorlogstuig vernietigd om en bij de 65.000 mensen voorgelicht over de gevaren van niet-ontploft wapentuig
Albertina, ontmijnster in Mozambique In Mozambique leidt Handicap International al sinds 1998 humanitaire ontmijningsacties. Albertina maakt deel uit van het ontmijningsteam dat vervuilde terreinen nauwgezet onderzoekt om ze daarna van elk niet-ontploft oorlogstuig te ontdoen. Toen ze op de radio hoorde dat Handicap International op zoek was naar ontmijners, aarzelde ze geen moment. “Ik heb eerst een theoretische opleiding gevolgd en daarna ben ik op het terrein begonnen. Mijn vader had me eigenlijk verboden om me kandidaat te stellen, omdat hij niet wilde dat ik gevaarlijk werk deed, maar ik hield voet bij stuk. Ik leefde in erbarmelijke omstandigheden en ontmijnster worden was voor mij de uitgelezen kans op een toekomst. Het is een moeilijk beroep, dat is wel waar. Ondanks de hitte en het benauwende uniform moet ik geconcentreerd blijven om de grond te onderzoeken, wetende dat ik elk moment op een explosief kan stoten. Dat is niet alleen fysiek, maar ook psychologisch zwaar. Maar dit is het beroep dat ik gekozen heb. Ik ben er trots op en ik weet dat het nuttig is. De eerste keer dat ik een mijn vond, was ik overmand door angst. Ik trilde over mijn hele lichaam, terwijl ik naar dat dreigende wapen keek dat op slechts enkele centimeters van me verwijderd lag. Op de site die we momenteel ontmijnen, heb ik 8 van de 19 mijnen gevonden die door het team werden ontdekt.
Handicap International wereldwijd
p12
Key facts & figures Wereldwijd 324 projecten in 60 interventielanden De federatie Handicap International bestaat uit 8 nationale verenigingen: • • • • • • • •
Frankrijk België Zwitserland Luxemburg Duitsland Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten Canada
aantal Begunstigden in 2011 • 768.050 Gezondheid en preventie • 424.600 Beheer/verdeling van humanitaire hulp • 335.990 Voorlichting over risico’s (mijnen/clustermunitie, gewapend geweld) • 332.320 Ontmijning • 118.550 Revalidatie • 62.540 Sociaal • 35.270 Onderwijs • 32.170 Economie
Personeel • •
3.484 nationale personeelsleden in de interventielanden en 311 expats of voor de programma’s aangeworven personeelsleden 316 medewerkers op de hoofdkantoren
Financiering In 2011 bedroeg het budget van de Federatie Handicap International 123 miljoen euro. Wereldwijd ondersteunen plusminus 600.000 private schenkers Handicap International. Meer dan 70 institionele geldschieters financieren de projecten. Verdeling van de inkomsten in 2010: • • •
50,8 % uit private middelen 47,2 % uit subsidies en andere overheidssteun 2 % uit andere bronnen
Mobilisatie In het kader van de campagnes rond het verbod op antipersoonsmijnen en clustermunitie verzamelde Handicap International bijna 2 miljoen handtekeningen.
p13
Contact & interviews Johanna Plas Persverantwoordelijke
[email protected] 02 233 01 07 0489 77 92 77 Handicap International Spastraat 61 - 1000 Brussel
p14
