PERENCANAAN DAN PERANCANGAN DESTINATION BRANDING BANDARHARJO SEBAGAI LOKASI WISATA TRADISI BUDAYA
EMMA WIDIANINGSIH 09.13.0013
PROGRAM STUDI DESAIN KOMUNIKASI VISUAL FAKULTAS ARSITEKTUR DAN DESAIN UNIVERSITAS KATOLIK SOEGIJAPRANATA SEMARANG 2014
i
HALAMAN PENGESAHAN Judul: PERENCANAAN DAN PERANCANGAN DESTINATION BRANDING BANDARHARJO SEBAGAI LOKASI WISATA TRADISI BUDAYA
Nama : Emma Widianingsih NIM : 09.13.0013 Program Studi : Desain Komunikasi Visual Fakultas : Arsitektur dan Desain Universitas : Universitas Katholik Soegijapranata
Semarang, 24 Februari 2014
Mengesahkan,
Dekan Fakultas Arsitektur dan Desain
Kaprogdi Desain Komunikasi Visual
Koordinator Proyek Akhir DKV
Ir. IM. Tri Hesti Mulyani, MT.
Ir. Robert Rianto Widjaja, MT, IAI.
Adi Nugroho,S.Ds.
NIDN.0627066701
NIDN.0601128201
NIDN.0611086201
ii
HALAMAN PENGESAHAN Judul Proyek Akhir: PERENCANAAN DAN PERANCANGAN DESTINATION BRANDING BANDARHARJO SEBAGAI LOKASI WISATA TRADISI BUDAYA
Nama : Emma Widianingsih NIM : 09.13.0013 Program Studi : Desain Komunikasi Visual Fakultas : Arsitektur dan Desain Universitas : Universitas Katolik Soegijapranata
Semarang, 24 Februari 2014 Menyetujui,
Pembimbing I
Pembimbing II
Ir. Ign. .Dono Sayoso, MSR.
Maya Putri Utami,S.Sn.
NIDN.0608075601
Penguji I
Ir. Robert Rianto Widjaja, MT, IAI. NIDN.0627066701
NUPN.9906966542
Penguji II
Penguji III
Ir. BPR Gandhi, MSA.
Ir. Ign. Dono Sayoso, MSR.
NIDN.0601035401
NIDN.0608075601
iii
PERNYATAAN ORISINALITAS Nama : Emma WIdianingsih NIM : 09.13.0013 Program Studi : Desain Komunikasi Visual Fakultas : Arsitektur dan Desain Universitas : Universitas Katholik Soegijapranata
Judul: PERENCANAAN DAN PERANCANGAN DESTINATION BRANDING BANDARHARJO SEBAGAI LOKASI WISATA TRADISI BUDAYA
Menyatakan bahwa Proyek Akhir ini beserta semua desain yang menyertainya merupakan hasil karya saya sendiri dan telah mengikuti peraturan akademik dalam melakukan kutipan. Apabila di kemudian hari ditemukan bukti plagiasi, manipulasi, dan/atau pemalsuan data maupun bentuk-bentuk kecurangan yang lain dalam proyek ini, saya bersedia untuk menerima sanksi setimpal dari Program Studi Desain Komunikasi Visual Universitas Katolik Soegijapranata, Semarang. Demi kepentingan akademis, saya bersedia dan menyetujui bentuk publikasi dari hasil karya ilmiah ini.
Semarang, 24 Februari 2014
Emma WIdianingsih 09.13.0013
iv
KATA PENGANTAR
Puji syukur kepada panjatkan kepada Tuhan Yang Maha Esa atas rahmat, yang selalu
Dalam kesempatan ini, penulis ingin mengucapkan terima kasih kepada berbagai pihak yang
mendampingi, bimbing dan penjagaan-Nya selama ini sehingga penulis dapat menyelesaikan proyek
telah mendukung, menginspirasi dan membantu pengerjaan dan pengembangan selama proses
akhir tepat waktu sebagai pertanggungjawaban atas pengerjaan Proyek Akhir yang berjudul Perencanaan
pengerjaan Proyek Akhir. Terimakasih kepada mama, papa, Anggi, dan keluarga besar yang sudah
dan Perancangan Destination Branding Bandarharjo sebagai lokasi Wisata Tradisi Budaya.
menyemangati, memberikan masukan, dan mendukung. Kepada para pengasap ikan dan masyarakat bandaharjo yang telah banyak membantu dalam pemberian data. Kepada tim dosen pembimbing bu
Indonesia sedang mengembangkan sektor pariwisata yang bernuansa tourism village dengan
Maya, pak Adi, pak Bayu dan pak Dono yang semua saran, masukan dan idenya menjadi dasar
mengembangkan daerah-daerah yang memiliki potensi keunikan karakteristik fisik lingkungan alam
pengembangan yang tidak ternilai harganya bagi proyek ini. Juga kepada teman-teman; Pergalay (Isra,
maupun kehidupan sosial budaya masyarakat. Salah satu lokasi yang memiliki potensi tersebut, salah
Jane, Ivon, Fanny, Fendy) yang telah berbagi keluh kesah, semangat, ide dan terkadang “menggila
satunya terdapat di Semarang yaitu di Bandarharjo. Bandarharjo merupakan Sentra Pengasapan Ikan di
bersama”. Kepada seluruh anggota kelompok PA03 yang sudah berbagi sembari melalui tahapan-
Indonesia yang masih memegang tradisi pengasapan ikan dengan proses tradisional. Potensi yang ada
tahapan PA bersama.
dapat dikembangkan untuk mengembangkan Pengaspaan Ikan dan perkembangan wisata di Semarang. Melihat kondisi Sentra pengasapan Ikan yang semakin tidak terawat dan keinginan pengasap ikan untuk
Masih banyak kekurangan dalam pembuatan proyek akhir ini. Maka dari itu, penulis terbuka akan
mengembangkan kembali, maka penulis mengembangkan konsep kreatif untuk membuat Destination
saran dan kritik yang membangun. Semoga dengan adanya proyek akhir ini, dapat menginspirasi banyak
Branding
pihak untuk semakin mempedulikan kelestarian tradisi budaya di Indonesia khususnya kota Semarang.
dengan
menjadikan
sebagai
sebuah
kampung
wisata
yang
mengangkat
nilai
ketradisionalan.tujuan perancangan untuk memperkenalkan kembali tradisi turun temurun Bandarharjo dan mengembangkan serta meningkatkan taraf hidup masyarakat Bandarharjo dan meningkatkan Penulis
pariwisata kota Semarang.
v
ABSTRAK
Indonesia tengah menggalakkan pertumbuhan sektor pariwisata berkonsep tourism village dengan
Nama untuk tourism village Bandarharjo ini adalah “Kampung Iwak Asap”, yang dipilih
cara melakukan pengembangan di berbagai daerah yang memiliki berpotensi dalam segi lingkungan,
berdasarkan suasana dan segi tradisional dari lokasi yang ditentukan. “Kampung Iwak Asap”
kekayaan alam dan budaya yang salah satunya berada di daerah Semarang, yakni Sentra Pengasapan
memberikan wisatawan insight dan first hand experience mengenai proses pengasapan ikan serta
Ikan Bandarharjo. Hanya saja keadaan Bandarharjo kini kurang terawat dan terancam hilang akibat
menyediakan fasilitas bagi wisatawan untuk merasakan kehidupan ala nelayan Pesisir Jawa.
proyek pelebaran jalan. Kurangnya informasi tentang keberadaan Bandarharjo, perkembangan jaman
Hal ini diharapkan dapat mengubah persepsi masyarakat mengenai Sentra Pengasapan Ikan
yang pesat dan kurangnya perhatian baik dari masyarakat maupun pemerintah semakin memperburuk
Bandarharjo dan membantu pengembangan lokasi ini sebagai salah satu destinasi wisata tourism village
image Bandarharjo. Walau demikian, Sentra Pengasapan Ikan Bandarharjo tetap memegang teguh
di Semarang.
tradisi sebagai penghasil produk ikan asap khas yang terkenal dengan metode dan peralatan yang masih sangat tradisional. Oleh karena itu, Sentra Pengasapan Ikan Bandarharjo ini layak untuk dikembangkan sebagai lokasi wisata berkonsep tourism village berdasarkan potensi budayanya, yakni proses tradisional pengasapan ikan. Konsep tourism village Bandarharjo juga akan diperkuat dengan penggunaan
Kata Kunci : Tradisional, Kampung Wisata, Komunikasi
destination branding melalui konsep kreatif Desain Komunikasi Visual dan penerapan Ekowisata.
vi
ABSTRACT
Indonesia is encouraging the growth of tourism villages in its tourism sector by developing areas with
The name selected for Bandarharjo‟s tourism village is “Kampung Iwak Asap”, chosen based on the
environment, natural resources and cultural potentials, of which one of them is in Semarang, Sentra
environment and traditional flow of the location. “Kampung Iwak Asap” gives tourists insights and first-
Unfortunately, Bandarharjo‟s condition is not well preserved, and is
hand experience on fish smoking process and providing them facilities to experience the Javanese
Pengasapan Ikan Bandarharjo.
likely to be demolished by road development project around it. Minimum information surrounding its
Coastal Fishermen‟s way of life.
existence, the changing of time and the lack of attention from society and government have also made
This project is created in hope of changing the perception of people about Sentra Pengasapan Ikan
Bandarharjo‟s image worsen. In spite of that, Sentra Pengasapan Ikan Bandarharjo still clings to its
Bandarharjo and to help develop this location into one of Semarang‟s own tourism village destination.
tradition as exclusive smoked fish maker community well known for its use of traditional method and tools. That is why Sentra Pengasapan Ikan Bandarharjo deserved to be preserved and developed into travel destination with tourism village concept based on its unique cultural potential, the traditional process of
Kata Kunci : Traditional, Tourism Village, Communication
smoking fish. The tourism village concept for Bandarharjo will be joined by the use of destination branding through creative concept of Visual Communication Design and the application of Ecotourism view.
vii
DAFTAR ISI
JUDUL ............................................................................................................................. i
1.7 Metode Penelitian .............................................................................................. 4
PERNYATAAN ORISINALITAS ................................................................................ ii
1.7.1 Metode Deskritif .......................................................................................... 4
PENGESAHAN .............................................................................................................. iii
I.7.2 Studi Literatur ............................................................................................... 4
KATA PENGANTAR .................................................................................................... v
1.7.3 Pengumpulan Data ....................................................................................... 4
ABSTRAK ....................................................................................................................... vi
1.7.3.1 Wawancara ........................................................................................... 4
DAFTAR ISI ................................................................................................................... viii
1.7.3.2 Observasi .............................................................................................. 5
DAFTAR TABEL ........................................................................................................... xii
1.7.3.3 Survey .................................................................................................. 5
DAFTAR GAMBAR ...................................................................................................... xiii
1.7.4 Kajian Data Kualitatif .................................................................................. 5 1.8 Sistematika Penulisan ........................................................................................ 5
BAB I PENDAHULUAN ............................................................................................... 1 1.1 Latar Belakang Masalah .................................................................................... 1
BAB II TINJAUAN UMUM ................................................................................. 6
1.2 Identifikasi Masalah .......................................................................................... 2
2.1 Kerangka Berfikir .............................................................................................. 6
1.2.1 Kendala yang Dihadapi Semarang Dalam Pariwisata ................................. 2
2.2 Landasan Teori .................................................................................................. 6
1.2.2 Kendala yang Dihadapi Bandarharjo Dalam Menciptakan Peluang Wisata
2.2.1 Budaya ......................................................................................................... 6
di Kota Semarang ......................................................................................... 3
2.2.2 Tradisi tur ..................................................................................................... 6
1.3 Pembatasan Masalah.......................................................................................... 3
2.2.3 Metode Pengasapan Ikan ............................................................................. 7
1.3.1 Pembatasan Perancangan ............................................................................. 3
2.2.4 Pariwisata ..................................................................................................... 7
1.3.2 Target Sasaran Perancangan ........................................................................ 4
2.2.5 Teori Integrated Marketing Communication (IMC) .................................... 8
1.4 Perumusan Masalah ........................................................................................... 4
2.2.5.1 Unsur-unsur Komunikasi ..................................................................... 8
1.5 Tujuan Perancangan .......................................................................................... 4
2.2.5.2 Tujuan Komunikasi .............................................................................. 9
1.6 Manfaat Perancangan ........................................................................................ 4
2.2.6 Brand ............................................................................................................ 9
1.6.1 Bagi Mahasiswa ........................................................................................... 4
2.2.7 Teori Media Periklanan................................................................................ 9
1.6.2 Bagi Institusi Pendidikan ............................................................................. 4
2.2.7.1 Media Above The Line / Lini Atas ....................................................... 10
1.6.3 Bagi Masyarakat .......................................................................................... 4
2.2.7.2 Media Below The Line / Lini Bawah ................................................... 10 viii
2.2.7.3 Media Through The Line / Ambient Media ......................................... 10
3.1.2 Perbedaan Ikan Bandarharjo Dengan Tempat Pengasapan Ikan Lainnya ... 21
2.2.8 Metode Analisis SWOT ............................................................................... 10
3.1.3 Pandangan Masyarakat Terhadap Pengasapan Ikan Bandarharjo ............... 21
2.2.9 Metode Analisis AISAS .............................................................................. 11
3.1.4 Pandangan Masyarakat Terhadap Tempat Wisata di Semarang .................. 22
2.2.10 Kajian Elemen Visual ................................................................................ 12
3.1.5 Pandangan Masyarakat Terhadap Pengasapan Ikan Bandarharjo Sebagai Tempat Wisata Baru di Semarang ............................................................ 23
2.2.10.1 Teori Logo ......................................................................................... 12
3.1.6 Solusi Destination Branding untuk Pengasapan Ikan Bandarharjo Sebagai
2.2.10.2 Teori Environmentak Graphic Design (EGD) ................................... 12 2.2.10.3 Teori Warna ....................................................................................... 13
Tempat Wisata Baru ................................................................................. 23
2.2.10.4 Teori Layout ....................................................................................... 13
3.1.7 Penerapan EGD di Pengasapan Ikan Bandarharjo ....................................... 24
2.2.10.5 Teori Tipografi ................................................................................... 14
3.2 Sasaran Khalayak ............................................................................................... 24
2.3 Kajian Pustaka ................................................................................................... 14
3.2.1 Demografis ................................................................................................. 24
2.3.1 Pengembangan Wilayah .............................................................................. 14
3..2.1.1 Geografis ........................................................................................ 24
2.3.2 Destination Branding ................................................................................... 14
3.2.1.2 Usia .................................................................................................. 24
2.3.3 Ekowisata ..................................................................................................... 15
3.2.1.3 Lokasi .............................................................................................. 25
2.3.4 Retro ............................................................................................................ 15
3.2.1.4 Strata Sosial ..................................................................................... 25
2.4 Studi Komparasi ................................................................................................ 16
3.2.1.5 Pekerjaan ......................................................................................... 25
2.4.1 Desa Wisata Mepar Lingga ......................................................................... 16
3.2.2 Psikografis .................................................................................................. 25
2.4.2 Desa Wisata Candirejo................................................................................. 16
3.2.3 Behaviour ................................................................................................... 25
2.4.3 The Tourist Village in Valcea Rumania....................................................... 17
3.3 Strategi Komunikasi .......................................................................................... 25
2.4.4 The Woodinville Village .............................................................................. 17
3.3.1 Identifikasi Kampung Iwak Asap ............................................................... 25 3.3.1.1 Positioning ....................................................................................... 25
BAB III STRATEGI KOMUNIKASI .......................................................................... 18
3.3.1.2 USP .................................................................................................. 25
3.1 Analisis .............................................................................................................. 18
3.3.1.3 Konsep ............................................................................................. 25
3.1.1 Pengasapan Ikan Bandarharjo...................................................................... 18
3.3.2 Pendekatan Perancangan .......................................................................... 26
3.1.1.1 Kondisi Pengasapan Ikan Bandarharjo ................................................ 18
3.3.2.1 Placemaking .................................................................................... 26
3.1.1.2 Unsur Kebudayaan Dalam Pengasapan Ikan Bandarharjo .................. 19
3.3.2.2 Pendekatan Navigasi dan Orientasi ................................................. 26
3.1.1.3 Kondisi Masyarakat Bandarharjo......................................................... 20
3.3.2.3 Pendekatan Waktu ........................................................................... 26
3.1.1.4 Tindakan Pemerintah Terhadap Pengasapan Ikan Bandarharjo .......... 20
3.3.2.4 Pendekatan Elemen Visual .............................................................. 26 ix
4.3.2.4.1 Logo .................................................................................. 26
4.3.1.4 Simbol Dapur Iwak .............................................................................. 34
4.3.2.4.2 Warna ............................................................................... 27
4.3.1.5 Simbol Rumah Iwak ............................................................................. 35
3.3.3 Media Promosi.......................................................................................... 28
4.3.1.6 Simbol Warung Iwak ........................................................................... 35
3.3.4 Pencapaian Tahap Selanjutnya .................................................................... 28
4.3.1.7 Foto Box Perahu ................................................................................... 35
3.3.5 Timeline ....................................................................................................... 28
4.3.1.8 Papan Testimoni ................................................................................... 35 4.3.1.9 Tour Guide ........................................................................................... 36
BAB IV STRATEGI KREATIF.................................................................................... 29
4.3.1.10 Taman ................................................................................................. 36
4.1 Konsep Visual ...................................................................................................... 29
4.3.1.11 Masjid ................................................................................................. 36
4.1.1 Pewarnaan ....................................................................................................... 29
4.3.1.12 Klinik.................................................................................................. 36
4.1.2 Tipografi ......................................................................................................... 29
4.3.1.13 Toilet .................................................................................................. 36
4.1.3 Bentuk............................................................................................................. 30
4.3.1.14 Parkir .................................................................................................. 36
4.2 Konsep Verbal ....................................................................................................... 30
4.3.2 Isi Tempat Kegiatan ....................................................................................... 37
4.2.1 Konsep Dasar Branding Pengasapan Ikan Bandarharjo ................................. 30
4.3.2.1 Informasi Iwak ..................................................................................... 37
4.2.2 Identifikasi Kampung Iwak Asap ................................................................... 30
4.3.2.2 Resto Perahu......................................................................................... 39
4.2.3 Isi Kampung Iwak Asap ................................................................................. 30
4.3.2.3 Pengasapan Iwak .................................................................................. 40
4.2.4 Sistem Penandaan dan Fasilitas Kampung Iwak Asap ................................... 31
4.3.2.4 Simbol Dapur Iwak .............................................................................. 42
4.2.5 Gaya Bahasa ................................................................................................... 32
4.3.2.5 Rumah Iwak ......................................................................................... 42
4.2.6 Penerapan Branding Identity Kampung Iwak Asap ....................................... 32
4.3.2.6 Warung Iwak ........................................................................................ 43
4.2.7 Strategi Promosi Kampung Iwak Asap .......................................................... 33
4.3.3 Isi Background Tempat Kegiatan Kampung Iwak Asap ................................ 43
4.2.7.1 Promosi Sebelum Launching ............................................................... 33
4.3.4 Isi Penerapan Branding Identity Kampung Iwak Asap .................................. 44
4.2.7.2 Launching ............................................................................................ 33
4.3.4.1 Kartu Nama .......................................................................................... 44
4.2.7.3 Setelah Launching ................................................................................ 33
4.3.4.2 Tiket ..................................................................................................... 44
4.3 Visualisasi Desain .................................................................................................. 34
4.3.4.3 Stempel Logo Kampung Iwak Asap .................................................... 44
4.3.1 Penandaan ....................................................................................................... 34
4.3.4.4 Name Tag ............................................................................................. 44
4.3.1.1 Simbol Informasi Iwak ........................................................................ 34
4.3.4.5 Merchandise ......................................................................................... 45
4.3.1.2 Simbol Resto Perahu ............................................................................ 34
4.3.4.6 Baju Tour Guide ................................................................................... 45
4.3.1.3 Simbol Pengasapan Iwak ..................................................................... 34
4.3.5 Promosi Kampung Iwak Asap ........................................................................ 45 x
4.3.5.1 Sebelum Launching ............................................................................. 45 4.3.5.2 Setelah Launching ................................................................................ 46 4.3.5.3 Promosi Festival Nyandran .................................................................. 47
BAB V KESIMPULAN DAN SARAN ................................................................... 49 5.1 Kesimpulan ....................................................................................................... 49 5.2 Saran .................................................................................................................. 49
DAFTAR PUSTAKA ..................................................................................................... 50
xi
DAFTAR TABEL
Bagan 2.1 Unsur-unsur Dalam Proses Komunikasi.......................................................... 9 Bagan 2.2 Brand, Positioning dan Differentiation ........................................................... 9 Bagan 2.3 Enam Pilar Pengembangan Wilayah ............................................................... 14 Tabel 2.1 Perbedaan Brand Image dan Brand Identity ............................................... …9 Tabel 3.1 Analisis Perubahan Lingkungan dan Dampak pada Sentra Pengasapan Ikan Bandarharjo ..................................................................................................... 19 Tabel 3.2 Analisis SWOT Pengasapan Ikan Bandarharjo ........................................... …21 Tabel 3.3 Perbedaan Pengasapan Ikan Bandarharjo dan Wonosari Bonang .................... 21 Tabel 3.4 Perubahan Persepsi ........................................................................................... 24 Tabel 3.5 Analisis AISAS untuk Kegiatan Promosi ......................................................... 28 Tabel 3.6 Analisis AIDA pada Pencapaian Lebih Lanjut ................................................. 28 Tabel 3.7 Timeline ............................................................................................................ 28 Tabel 4.1 Tempat Aktivitas di Kampung Iwak Asap ....................................................... 31 Tabel 4.2 Isi Dalam Tempat Aktivitas di Kampung Iwak Asap ....................................... 31 Tabel 4.3 Fasilitas di Kampung Iwak Asap ...................................................................... 32
xii
DAFTAR GAMBAR
Gambar 2.1 Kerangka Berfikir ....................................................................................... 6
Gambar 4.8 Pengasapan Ikan di Bandarharjo .................................................................. 34
Gambar 2.2 Penjabaran Pola Pikir AISAS ..................................................................... 11
Gambar 4.9 Kendi Tanah Liat.......................................................................................... 34
Gambar 2.3 Retro ............................................................................................................ 15
Gambar 4.10 Rumah di Bandaharjo ................................................................................. 35
Gambar 2.4 Mepar Lingga .............................................................................................. 16
Gambar 4.11 Keranjang Belanjaan .................................................................................. 35
Gambar 2.5 Ikan Tamban Salai, Makanan Khas ............................................................ 16
Gambar 4.12 Penandaan Fasilitas Umum di Kampung Iwak Asap ................................. 35
Gambar 2.6 Desa Candirejo ............................................................................................ 16
Gambar 4.13 Lensa Kamera dan Perahu Nelayan ........................................................... 35
Gambar 2.7 Aktivitas Keseharian ................................................................................... 17
Gambar 4.14 Tirai Anyaman Bambu............................................................................... 35
Gambar 2.8 Desa Wisata Valcea .................................................................................... 17
Gambar 4.15 Topi Nelayan .............................................................................................. 36
Gambar 2.9 Web Interaktif Woodinville Village. .......................................................... 17
Gambar 4.16 Tanaman di Bandarharjo ............................................................................ 36
Gambar 3.1 Peta Kawasan Pengasapan Ikan Bandarharjo ............................................. 18
Gambar 4.17 Sign Sistem................................................................................................. 36
Gambar 3.2 Peta Kawasan Perencanaan Kelurahan Bandarharjo .................................. 18
Gambar 4.18 Way Fainding ............................................................................................. 36
Gambar 3.3 Kondisi Ruangan Proses ............................................................................. 18
Gambar 4.19 Entrace Gate ............................................................................................... 37
Gambar 3.4 Kondisi Ruangan Pengasapan ..................................................................... 18
Gambar 4.20 Background ................................................................................................ 37
Gambar 3.5 Kondisi Luar Ruangan. ................................................................................ 19
Gambar 4.21 Informasi Iwak ........................................................................................... 37
Gambar 3.6 Jalur Aktivitas Dalam Pengasapan Ikan Bandarharjo ................................. 24
Gambar 4.22 Peta Kampung Iwak Asap .......................................................................... 37
Gambar 3.7 Peta Kawasan Pengasapan Ikan Bandarharjo .............................................. 26
Gambar 4.23 Informasi Isi Kampung Iwak Asap ............................................................ 38
Gambar 3.8 Aktivitas Dalam Kawasan Pengasapan Ikan Bandarharjo........................... 27
Gambar 4.24 Storyboard Kehidupan Nelayan ................................................................. 38
Gambar 4.1 Pengunaan Warna Klasik (Tradisional) Dalam Perancangan ...................... 29
Gambar 4.25 Buku Panduan ............................................................................................ 39
Gambar 4.2 Pengunaan Tipografi Dalam Perancangan................................................... 29
Gambar 4.26 Resto Perahu .............................................................................................. 39
Gambar 4.3 Pengunaan Bentuk Dasar Dalam Perancangan ............................................ 30
Gambar 4.27 Gantungan Kunci Perahu ........................................................................... 39
Gambar 4.4 Logo di Kampung Iwak Asap ...................................................................... 32
Gambar 4.28 Foto Box Perahu ......................................................................................... 39
Gambar 4.5 Penandaan Tempat Kegiatan di Kampung Iwak Asap ................................ 34
Gambar 4.29 Figura Foto ................................................................................................. 39
Gambar 4.6 Kentongan di Rumah Ketua RT ................................................................... 34
Gambar 4.30 Gantungan Kunci Foto ............................................................................... 40
Gambar 4.7 Perahu di Pelabuhan Tanjung Mas .............................................................. 34
Gambar 4.31 Pengasapan Iwak ........................................................................................ 40 xiii
Gambar 4.32 Gantungan Kunci Proses Pengasapan........................................................ 40
Gambar 4.57 Mug ............................................................................................................ 45
Gambar 4.33 Urutan Proses Pengasapan ......................................................................... 40
Gambar 4.58 Baju Tour Guide ......................................................................................... 45
Gambar 4.34 Proses Penyiangan ..................................................................................... 41
Gambar 4.59 Teaser Sebelum Launching di Angkutan Umum ....................................... 46
Gambar 4.35 Proses Pencucian ........................................................................................ 41
Gambar 4.60 Teaser Sebelum Launching pada Billboard ............................................... 46
Gambar 4.36 Proses Penirisan ......................................................................................... 41
Gambar 4.61 Teaser Sebelum Launching pada Spanduk ................................................ 46
Gambar 4.37 Proses Pemotongan .................................................................................... 41
Gambar 4.62 Setelah Launching di Billboard .................................................................. 46
Gambar 4.38 Proses Pengasapan ..................................................................................... 41
Gambar 4.63 Setelah Launching di Spanduk ................................................................... 46
Gambar 4.39 Proses Pendinginan .................................................................................... 42
Gambar 4.64 Setelah Launching di Website .................................................................... 47
Gambar 4.40 Proses Pengemasan .................................................................................... 42
Gambar 4.65 Setelah Launching di Banner .................................................................... 47
Gambar 4.41Dapur Iwak.................................................................................................. 42
Gambar 4.66 Promosi Festival Nyandran di Billboard ................................................... 47
Gambar 4.42 Gantungan Kunci Kendi ............................................................................ 42
Gambar 4.67 Promosi Festival Nyandran di Spanduk ..................................................... 48
Gambar 4.43 Rumah Iwak ............................................................................................... 42
Gambar 4.68 Promosi Festival Nyandran di Brosur ........................................................ 48
Gambar 4.44 Papan Testimoni......................................................................................... 42
Diagram 3.1 Sentra Pengasapan Ikan di Bandaharjo Semarang ...................................... 21
Gambar 4.45 Gantungan Kunci Rumah ........................................................................... 43
Diagram 3.2 Pelestarian Ikan Asap .................................................................................. 22
Gambar 4.46 Salah Satu Contoh Rumah yang Memiliki Toko ....................................... 43
Diagram 3.3 Kegiatan untuk Melepaskan Rasa Jenuh ..................................................... 22
Gambar 4.47 Kemasan ..................................................................................................... 43
Diagram 3.4 Lokasi Wisata Semarang untuk Melepaskan Rasa Jenuh ........................... 22
Gambar 4.48 Kartu Warung............................................................................................. 43
Diagram 3.5 Lokasi Wisata yang Cocok di Semarang .................................................... 22
Gambar 4.49 Stempel Proses Pengasapan ....................................................................... 43
Diagram 3.6 Sentra Pengasapan Ikan Sebagai Lokasi Kampung Wisata ........................ 23
Gambar 4.50 Background Tempat Kegiatan ................................................................... 44 Gambar 4.51 Pertimbangan Pembuatan Logo Kampung Iwak Asap ak ......................... 44 Gambar 4.52 Kartu Nama................................................................................................ 44 Gambar 4.53 Tiket ........................................................................................................... 44 Gambar 4.54 Stempel Logo Kampung Iwak Asap .......................................................... 44 Gambar 4.55 Name Tag ................................................................................................... 45 Gambar 4.56 Baju ............................................................................................................ 45
xiv
