PEO PLE PLA NET PRO. leidraad voor ons handelen. People, Planet, Profit. Rockwool jaarverslag 2004 Sociaal en Milieu

PEO P LE P LA NET P RO F I T

People, Planet, Profit

leidraad voor ons handelen

Rockwool jaarverslag 2004 Sociaal en Milieu

Ik geloof dat ieder recht ook een verantwoordelijkheid inhoudt, en elke kans die je krijgt een verplichting, en elk bezit een plicht. JOHN D. ROCKEFELLER, JR. 1839-1937 AMERIKAANS ONDERNEMER

Met dit Sociaal en Milieu Jaarverslag 2004 leggen we verantwoording af over waar we staan en wat we gedaan hebben om een in alle opzichten zo gezond mogelijk bedrijf te zijn. Omwille van de leesbaarheid wordt in dit jaarverslag de mannelijke vorm gebruikt. Hier mag ook de vrouwelijke vorm worden gelezen.

Rockwool jaarverslag 2004

Inhoud Ten geleide

3

Berry de Hoogh: Verantwoordelijkheid nemen

4

Sociaal Jaarverslag

Ten geleide

Joep Mooren: De meest waardevolle kwaliteiten van de Rockwool Groep

6

Mensen en Managers

9

Sterk MensenWerk

13

Arbo

14

Het Rockwool-model voor de bedrijfsgezondheidszorg

14

Jos Verhees: Nieuwe Ondernemingsraad hecht grote waarde aan open communicatie

17

Marcel Hundscheidt: Personeelsvereniging stimuleert onderlinge samenwerking

18

Resultaten en Ambities

21

Milieu Jaarverslag

“People, Planet, Profit” staat voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Dat betekent dat je als bedrijf sociale, ecologische en economische aspecten (people, planet en profit) in je bedrijfsvoering integreert. Een continu proces van verandering en verbetering. Ondernemen met zorg voor mensen medewerkers, relaties, klanten, omwonenden - en voor het milieu. Zonder de economische belangen uit het oog te verliezen die het bestaansrecht van een bedrijf vormen. Want alleen als er winst wordt gemaakt is er continuïteit en is er het geld om ten volle verantwoordelijkheid te nemen voor mens en milieu. We zijn een bedrijf met een sterke binding met de samenleving waaraan we verplichtingen hebben. Onze bedrijfscultuur is gebaseerd op voortdurende verbetering van de resultaten en het koesteren van

goede relaties met onze medewerkers, de lokale gemeenschap en de samenleving. We hebben People, Planet, Profit als motto voor ons Sociaal en Milieu jaarverslag 2004 gekozen, omdat we menen dat het recht doet aan onze visie en aan ons handelen.

Sociaal en Milieu

3

Een bedrijf wordt tegenwoordig al gauw beschuldigd van ‘window dressing’ en ‘green-washing’. Zijn motto’s als People, Planet, Profit geen holle frasen, slechts bedoeld om het imago van het bedrijf op te poetsen? Wat Rockwool betreft kunnen we naar eer en geweten zeggen dat we vele principes van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen werkelijk in onze bedrijfsvoering hebben verankerd. En dat we voortdurend zoeken naar manieren om het nog beter te doen.

Jo Daemen: Rockwool, energiebesparing en het milieu

22

Het productieproces: voortdurend zoeken naar manieren om het beter te doen

25

De pijlers van ons milieubeleid

29

De aandachtsvelden van onze milieuzorg 33 Dialoog met de omgeving

36

Verbeteringsmaatregelen / Resultaten en Ambities

39

Financiële kerncijfers

40

Sociale kerncijfers

41

Woord vooraf

Verantwoordelijkheid nemen People, Planet, Profit, dat is Engels voor: wees goed voor de mensen, zorg goed voor de aarde en zorg dat je voldoende overhoudt aan je activiteiten, zodat je voortbestaan is verzekerd. Een heel normaal uitgangspunt voor het bedrijfsleven. People, Planet, Profit en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) stellen kwesties aan de orde die elke organisatie aangaan. Het gaat om mensen en het gaat om de toekomst. Nog niet zo heel lang geleden werd de derde P van het rijtje People, Planet en Profit niet altijd goed begrepen. De term winst (profit) had iets onethisch, of op z’n minst onwennigs, als het ging over milieu en verantwoordelijkheid. Dat is gelukkig veranderd. Om als bedrijf je verantwoordelijkheid nu en in de toekomst te kunnen nemen, moeten de resultaten goed zijn. Dat is niets om je voor te schamen.

Berry de Hoogh

Het is een algemeen aanvaard inzicht onder leidinggevenden dat bedrijven bestaan om winst te maken, en dat inzicht wordt meestal niet ter discussie gesteld. Toch is het maar een heel beperkte manier om naar het doel van een bedrijf te kijken.

Wij hebben 2004 afgesloten met een positief resultaat. We zagen een licht herstel, de verkopen stegen met 6% door een combinatie van betere prijzen en meer volume. De groei was vooral te danken aan het isolatiesegment. De systeemdivisie bleek over het algemeen in staat haar marktpositie verder te versterken, maar had met name in de tuinbouwsector te maken met tegenvallende resultaten. De aanzienlijke stijging van de kosten van energie, bekleding en verpakkingsmaterialen kon worden opgevangen door verdere verhoging van de efficiency waardoor ook het rendement per werknemer hoger werd. Tevens leverde de verdere daling van het ziekteverzuim een bijdrage aan het positieve resultaat. We verwachten dat de opgaande economische lijn in 2005 kan worden voortgezet, onder meer door verdere intensivering van de samenwerking tussen alle Rockwool B.V.’s en tussen individuele medewerkers.

DANIEL KATZ EN ROBERT L. KAHN IN ‘THE PSYCHOLOGY OF ORGANIZATIONS’ (1966)

4


Meer cijfers en kengetallen vindt u vanaf bladzijde 40 van dit verslag. Rockwool Roermond plukt de vruchten van de diversificatie van onze producten en diensten, waarin we al vele jaren investeren. Onze ‘systems’ zoals Rockpanel, Rockfon, Lapinus Fibres, Grodan en Builddesk zijn maatproducten waaraan veel kennis en expertise ten grondslag ligt, en die een overeenkomstige toegevoegde waarde hebben. Dat betekent dat onze mensen bepaalde kwaliteiten moeten hebben of moeten ontwikkelen, bepaalde waarden moeten delen en normen handhaven. Zodoende waren we al langer bezig met veel van deze zaken en gedragsregels die later in MVO-richtlijnen werden gebundeld. Zorg voor de eigen medewerkers, voor de omgeving, voor de afnemers en voor de leveranciers, zoeken naar manieren om het milieu te ontzien; het is allemaal geborgd in onze bedrijfsvoering. We zijn gestart met ‘Sterk MensenWerk’, een trainingsprogramma voor de hele organisatie om de onderlinge communicatie verder te verbeteren, gemakkelijker kennis en ideeën uit te wisselen en competenter te worden. Verderop in dit verslag leest u daar meer over. De eisen aan onze mensen nemen toe. Tegelijkertijd dient er zich een vergrijzing van het personeelsbestand aan én blijft kosteneffectiviteit van het hoogste belang. Dus is de gezondheid en conditie van de medewerkers essentieel. We hebben daarom goed nagedacht over de inrichting van onze bedrijfsgezondheidszorg. Die is vooruitstrevend en effectief. Het ziekteverzuim daalde in 2004 tot 4,2% en de verwachting is dat het nog verder zal afnemen. Preventie is in toenemende mate het sleutelwoord. Diverse projecten en een voortdurende focus op verbeteringen ondersteunen ons streven naar preventieve zorg. Milieu

Bij alle producten en processen die we ontwikkelen zijn de milieu-aspecten vanaf het begin volledig geïntegreerd. We investeren in milieumaatregelen en borgen ons milieumanagement. Niet alleen vervaardigt Rockwool milieuvriendelijke producten, ook blijven we actief zoeken naar wegen om de milieubelasting van de productie te verminderen. Het regelmatig monitoren van alle aspecten en procedures helpt ons om manieren te vinden om onze milieuprestaties verder te verbeteren. Ook toont het hoe de toepassing van nieuwe technologie daarbij kan helpen. Een belangrijke pijler van het milieubeleid vormen de LCA’s (Levenscyclusanalyses) die voor alle Rockwoolproducten zijn opgesteld. Deze LCA’s gaan verder dan de wettelijke vereisten. Ze omvatten een totale audit van Rockwool’s productieprocessen en omvatten onder meer energieverbruik, het verbruik van grondstoffen, afval en transport. Ook andere aspecten, zoals geluid, zijn vastgelegd. Het afgelopen jaar hebben we weer een aantal stappen gemaakt op dit gebied. Het standaard bindmiddel met de organische katalysator dimethylaminoethanol (DMAE) kon dankzij nauwe samenwerking met leveranciers en Rockwool International worden vervangen door een nieuw type bindmiddel met een anorganische katalysator. Het ‘staged-burning’ systeem waarvan de naverbranders van de smeltovens van lijn 6 en lijn 8 in 2004 zijn voorzien, leveren een bijdrage aan NOx reductie en energiebesparing. In het milieujaarverslag dat op bladzijde 22 begint leest u meer over de inspanningen die we in 2004 hebben verricht. Ook schetsen we hier het bredere kader waarbinnen ons milieubeleid gestalte krijgt. Samenvattend kunnen we vaststellen dat Rockwool zich ook in 2004 heeft ingespannen om recht te doen aan alle stakeholders - personeel, omwonenden, klanten en relaties, het moederbedrijf - en daarmee aan de thema’s van People, Planet, Profit.

Bij Rockwool zijn we ons al heel lang bewust van de extra verantwoordelijkheid die we dragen vanwege de milieu-aspecten van ons productieproces.

Berry de Hoogh Managing Director

Sociaal en Milieu

5

De meest waardevolle kwaliteiten van de Rockwool Groep

Joep Mooren

“De meest waardevolle kwaliteiten van de Rockwool Groep worden gevormd door de medewerkers en de merken van het bedrijf, zowel de merknaam als de onderliggende merken. De waarde van deze kwaliteiten kan het best worden beschermd en verbeterd als de Rockwool Groep onafhankelijk blijft, tot een winstgevende groei weet te komen en een blijvend sterke financiële positie weet te realiseren.” Zo begint de strategie-omschrijving (‘hoe we onze doelen bereiken’) in het document “Mensen en Merken”, waarmee de groep zijn inzichten, missie, strategie en normen en waarden heeft verankerd. Als Rockwool Chief Executive Officer (CEO) Eelco van Heel zijn woord vooraf besluit met: “Ik wil graag samen met u deze woorden in praktijk brengen,” is dat een niet mis te verstaan statement.

Het is bedrijfsvoorschrift om medewerkers te behandelen als familieleden - in de wetenschap dat als zij goed worden behandeld, ze op hun beurt de klanten goed zullen behandelen. SOUTHWEST AIRLINES, AMERIKAANSE

6

Er bestaat geen misverstand over dat Rockwool streeft naar een winstgevende groei en dat die onder meer wordt gerealiseerd door het marktpotentieel en het aantal klanten te vergroten, de tevredenheid en loyaliteit van de klant te verhogen en door steeds efficiënter en kosteneffectiever te werken. Innovatief en met gebruik van ons wereldwijde vermogen om toonaangevend te zijn op het gebied van kostenbeheersing en kwaliteit in de productie- en procestechnologie.

LUCHTVAARTMAATSCHAPPIJ


Rockwool jaarverslag 2004 Sociaal

Dat is duidelijk Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen doet een beroep op onze normen en waarden. Dat zijn bij Rockwool geen modewoorden waaraan ieder zijn eigen invulling geeft. Organisatiebreed hebben we onze kernwaarden geformuleerd, net als de normen waaraan we ons wensen te houden en waarop we mogen worden afgerekend. Wat vinden we, wat doen we en wat doen we niet? Niets hoogdravends, het zijn heel praktische regels, die iedereen begrijpt. Het gaat over de omgang met mensen, middelen en het milieu. Over verantwoordelijkheid en respect voor de omgeving. Onze gedragscode is richtinggevend; het kompas bij ons dagelijkse doen en laten. In 2004 werd de door alle medewerkers onderschreven gedragscode opnieuw geformuleerd en bekrachtigd. Dat past in het streven naar helderheid, duidelijkheid en transparantie. Niemand hoeft zich meer af te vragen of iets al dan niet door de beugel kan. Het staat allemaal op papier. Niet om mensen het leven moeilijker te maken, maar om het gemakkelijker te maken. ONZE

Onze merken - producten, ondersteuning, marketing, verkoopservice - kunnen alleen succesvol zijn door de inspanningen van onze mensen. En mensen werken alleen effectief en efficiënt als ze weten wat er van hen wordt verwacht en wat ze van het bedrijf mogen verwachten. Dat is het belang van een heldere bedrijfsvisie, een duidelijke strategie en eenduidige uitgangspunten bij de realisering ervan. In het personeelsbeleid spelen normen en waarden dan ook een belangrijke rol. Hiernaast staan onze normen en waarden nog eens kort beschreven. Onder het kopje ‘betrouwbaarheid’ staat: “Wanneer wij onze klanten en andere stakeholders in het bedrijf benaderen, stralen wij altijd betrouwbaarheid uit. Wij doen al onze zaken op een manier die een positieve impact heeft op de samenleving in het algemeen.” Dat zou een definitie van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen kunnen zijn. Maar het is ook welbegrepen eigenbelang. Ons bedrijf is er werkelijk van doordrongen.

GEDRAGSCODE:

Betrouwbaarheid Betrouwbaarheid is een sleutelwoord in iedere relatie - in zaken, tussen medewerkers, collega’s en met de samenleving - en in alle contacten en communicatie. Wanneer wij onze klanten en andere stakeholders in het bedrijf benaderen, stralen wij altijd betrouwbaarheid uit. Wij doen al onze zaken op een manier die een positieve impact heeft op de samenleving in het algemeen. Toewijding Wij werken in een zeer concurrerende omgeving. Alleen wanneer we 100% gericht en toegewijd zijn en samen aan de realisering van onze gemeenschappelijke doelen werken, kunnen we onze toonaangevende positie in de markt handhaven en ons concurrentievoordeel verder vergroten. Dit geldt voor iedereen binnen de Rockwool Groep. Simpelweg omdat geen enkele keten sterker is dan de zwakste schakel. Daarnaast maken we allemaal deel uit van hetzelfde bedrijf, ook al hebben we verschillende functies of werken we op verschillende locaties. Daarom is een goede interne communicatie van essentieel belang, bijvoorbeeld het notuleren van beslissingen die worden genomen. We werken allemaal samen en ‘denken globaal, maar ondernemen onze acties lokaal’.

Joep Mooren Directeur P&O

Vindingrijkheid Wanneer wij proberen een doel te bereiken, geven wij de voorkeur aan het volgen van een rechte lijn. We weten, dat goed nadenken en een grondige voorbereiding ons een heel eind op weg kunnen helpen naar het bereiken van

Sociaal en Milieu

7

onze doelen. Daarom zorgen we er altijd voor, dat we ons huiswerk goed maken. We nemen geen onnodige risico’s en vermijden giswerk. Wanneer een beslissing eenmaal is genomen, handelen wij vervolgens snel en toegewijd. Accurate, tijdige en relevante informatie is van essentieel belang om optimaal te kunnen beslissen en te handelen. Onafhankelijkheid Binnen de Rockwool Groep zijn wij zeer gehecht aan onze onafhankelijkheid. Hierdoor kunnen wij te allen tijde de dingen doen die wij zelf als juist en rechtvaardig beschouwen - direct wanneer het nodig is. In de zakelijke wereld wordt onafhankelijkheid nauw verbonden met een gezond bedrijf en bevredigende financiële resultaten. Daarom is efficiency altijd een pluspunt, in alle aspecten van onze business. Flexibiliteit Binnen de Rockwool Groep zien wij het belang van beleidsvoorschriften en een gedragscode; daarom accepteren en ondersteunen we ze. Ook blijven we flexibel en staan open voor nieuwe ideeën, wanneer het maar nodig is. Nieuwe manieren van denken en handelen vormen altijd een uitdaging, geen bedreiging. Eerlijkheid We moeten altijd eerlijk zijn naar onszelf en naar onze omgeving. We verzwijgen niets - en sluiten ook niet onze ogen voor kleine problemen. Problemen kunnen het best worden opgelost wanneer ze nog vers en klein zijn. Je vergissen of een fout maken is geen ramp. Er niet van leren wél!

Leiderschap wil zeggen dat je zorgt dat mensen zich goed voelen. JEAN CHRÉTIEN, CANADEES

8

STAATSMAN EN

MINISTER PRESIDENT


Mensen en managers Ook als visie, strategie en doelstellingen duidelijk zijn is goed leiderschap nodig. De managers binnen de Rockwool Groep worden bij het ontwikkelen van hun stijl van leiderschap niet aan hun lot overgelaten. We hebben de Rockwool ‘Stijl van leidinggeven’ vastgelegd; het PL-programma, naar Principals of Leadership, zoals het programma internationaal heet. Het legt de basis voor goed management in alle delen van de organisatie. Het helpt om internationaal een gemeenschappelijk platform te creëren. De principes werden al in de jaren zestig van de vorige eeuw ingevoerd door toenmalig CEO Claus Kähler. Hij vond dat de ontwikkeling van het bedrijf geremd werd doordat het lijnmanagement werd overbelast. Ze zijn sindsdien regelmatig opnieuw en in de tijd passend geformuleerd, maar niet wezenlijk veranderd. Ze zijn in wezen eenvoudig. Een manager moet zich concentreren op leiden en sturen: het verstrekken van opdrachten, plannen, organiseren, delegeren, evalueren en bijsturen. De manager is verantwoordelijk voor zijn taakgebied en het behalen van de afgesproken resultaten. Hij communiceert helder en duidelijk met zijn medewerkers - bij Rockwool heeft elke medewerker maar één manager die hem opdrachten kan verstrekken - en beoordeelt hun functioneren aan de hand van overeengekomen doelstellingen (Standards of Performance oftewel SOP’s) en functioneringsgesprekken. Een lijnmanager vertegenwoordigt de Groep naar zijn medewerkers. Hij moet daarom met hen in contact staan en erop toezien dat zij zich professioneel en persoonlijk ontwikkelen en zich in het algemeen

Sociaal en Milieu

goed voelen. Kritische feedback is noodzakelijk om verwarring en frustratie bij medewerkers te voorkomen. Er mag bij de medewerker geen misverstand bestaan over wat van hem wordt verwacht en wanneer hij wel of niet aan de verwachtingen voldoet. Relaties en Projecten Bij medewerkerrelaties - dat zijn alle andere relaties dan die tussen direct leidinggevende en medewerker - is de afspraak: iedereen is vrij om ieder ander binnen de groep te benaderen die kan helpen bij de voorhanden taak. Daarbij hoeft het lijnmanagement niet te worden ingeschakeld. Om de dynamiek van de markt te kunnen verwerken wordt dwars door de lijnen heen veel gewerkt met ‘grensoverschrijdende’ projecten. Aard en samenstelling van de projectgroepen variëren met de omvang van het project. Projecten kunnen belangrijke dingen sneller, beter en goedkoper voor elkaar krijgen. Het projectmanagement van omvangrijke projecten als de planning en implementatie van de UnitLoad of de internationale overstap naar een SAP-automatiseringssysteem loopt dwars door het lijnmanagement heen. Een projectgroep bestaat uit een projectleider en de hem toegewezen medewerkers. Om de projectorganisatie te ondersteunen, hebben we naast het PL-programma onze ‘Richtlijnen voor Projectmanagement’.

9

“Vroeger was de steenwolproductie nogal gericht op en werkend vanuit machines; instrumenteel. Nu komt het accent steeds meer op mensen te liggen en de toegevoegde waarde die ze hebben.“

“Er zijn mensen aangenomen om steenwol en steenwolproducten te maken, en jij moet zorgen dat ze dat ook kunnen doen. Dat is je taak als manager en daarmee moet je bezig zijn.”

10


Blijven leren Onze ‘Stijl van leidinggeven’ is coherent, logisch en eenvoudig. Maar omdat de dagelijkse praktijk weerbarstig is, complex en voortdurend in verandering, hecht Rockwool eraan om de principes voortdurend in de aandacht te houden en zodoende in de organisatie te verankeren. In 2004 is consistent en met regelmaat aandacht gegeven aan de principes, daaraan wordt ook grote waarde gehecht door de holding. Enerzijds vanwege de internationale transparantie, anderzijds om het personeelsbeleid te ondersteunen. Rockwool wil medewerkers en managers daar inzetten waar hun kwaliteiten de grootste toegevoegde waarde hebben. En dat kan best in een andere Rockwool-organisatie in een ander land zijn. Ook hierin ligt het belang van een eenduidige Stijl van leidinggeven binnen de hele Groep. CEO Eelco van Heel ziet het vermogen om managers met de juiste kwaliteiten te ontwikkelen als een van de belangrijkste succesvoorwaarden voor de lange termijn.

Groot belang hecht de groep aan het voeren en opvolgen van jaarlijkse functioneringsgesprekken, zelfs tot het allerhoogste niveau wordt gevraagd hoe dat daar lager in de organisatie mee wordt omgegaan. En dat is al zo sinds de jaren ‘60 van de vorige eeuw. Duidelijke afspraken, duidelijke resultaten. In 2004 werden de middelen voorbereid en geproduceerd waarmee vanaf begin 2005 alle managers zich opnieuw uiteen zullen zetten met het PL-programma. Onder meer kwam er een interactieve dvd met praktijksituaties voor meer kennis en inzicht in vraagstukken waarmee managers te maken kunnen krijgen. De dvd zal onder meer een rol spelen tijdens management workshops. In goed Engels Ook het Management Ontwikkelings Traject dat in het kader van het project Sterk MensenWerk in december 2004 werd gestart, moet gezien worden als middel om het PL-programma verder te profileren.

Sommige van die termen gaan ook in Roermond een eigen leven leiden - zoals het begrip ‘Good Housekeeping’, andere worden in de praktijk vertaald: zo werd van de internationale en zeer uitgebreide Code of Conduct in Roermond een handzame en voor iedereen heldere gedragscode gevormd.

Voorbereiding SAP Een van de principes van leidinggeven binnen Rockwool is dat besluiten van hogerhand loyaal worden uitgevoerd. Het is in het belang van het geheel. Soms brengt dat veel werk met zich mee. Zoals de invoering van SAP als automatiseringssysteem binnen de organisatie. In het belang van transparantie en inzichtelijkheid voert de Groep één automatiseringssysteem voor alle bedrijven in. Na eerste ervaringen bij twee eenvoudigere fabrieken gaat Rockwool Roermond nu als meest complexe organisatie het traject in. In 2004 zijn de eerste voorbereidingen gestart om voorjaar 2006 het logistieke ordersysteem als eerste over te laten gaan op SAP.

Sociaal en Milieu

Good Housekeeping, Principals of Leadership, Code of Conduct; allemaal Engelse termen die een multinationale organisatie als Rockwool Roermond gebruikt om in elk land van vestiging één taal te spreken als het om belangrijke principes gaat.

11

Niemand van ons is zo slim als wij allemaal samen. KEN BLANCHARD

12


Sterk MensenWerk Rockwool heeft zich ontwikkeld van een productnaar een klantgerichte organisatie. De klant is iedereen die iets van een medewerker of afdeling nodig heeft; dus niet alleen eindafnemers, maar ook collega’s, al dan niet van andere afdelingen. Dat vereist een open en betrouwbare manier van omgaan met elkaar, in lijn met het ‘mensgerichte karakter’ van de onderneming waarvoor we ons hebben uitgesproken. Rockwool wil een organisatie zijn van gemotiveerde mensen die hun taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden kennen en zich efficiënt en effectief richten op het gezamenlijk behalen van resultaten. De hoge kwaliteit, creativiteit en flexibiliteit die we van alle medewerkers verwachten, kan alleen worden gerealiseerd door samenwerking in een betrouwbare omgeving. Uitwisseling van ideeën, ervaringen en best practices moet worden bevorderd door een open en loyale bedrijfscultuur. Bij het productiebedrijf Rockwool Lapinus Productie werd - passend in de internationale Rockwool-strategie ‘Mensen en Merken’ - in december gestart met het omvangrijke trainingsprogramma Sterk MensenWerk, waaraan alle 850 medewerkers deelnemen. Uitgangspunt van Sterk MensenWerk is de vorming van een transparante, innovatieve en ondernemende bedrijfscultuur gebaseerd op gedeelde waarden en normen. Een bedrijfscultuur die hoge eisen aan zichzelf stelt als het gaat om competenties en leiderschap. Goede arbeidsverhoudingen en omgangsvormen en orde en netheid zijn daarbij vanzelfsprekend, net als ontplooiingsmogelijkheden, eigen verantwoordelijkheid en innovatief vermogen.

De aftrap werd verricht met vijf groepen managers van verschillende afdelingen die een Management Ontwikkelings Traject ingingen. In de loop van 2005 zal Sterk MensenWerk bijdragen aan de ontwikkeling van kennis, inzicht en beroeps- en sociale vaardigheden van alle medewerkers. Daartoe is er onder meer aandacht voor de eerder genoemde Stijl van leidinggeven, voor competenties en communicatie (in de lijn en tussen medewerkers onderling), normen en waarden, omgangsvormen, zelfstandigheid, verantwoordelijkheid en beslissingsbevoegdheid. De deelnemers gaan in wisselende samenstellingen actief aan de slag met al deze zaken. Er wordt - bij voorkeur met positiefkritische instelling - gesproken, gediscussieerd en gebrainstormd om nieuwe of betere ideeën boven tafel te krijgen over alles wat met het werk of de werkomgeving te maken heeft. Het initiatief van Rockwool Lapinus kreeg al vlug een olievlekwerking toen ook de Verkoop-B.V.’s werden uitgenodigd om mensen af te vaardigen naar de bijeenkomsten. Hiermee wordt niet alleen de onderlinge samenwerking bevorderd, ook het wederzijds begrip neemt toe. Zo draagt het programma bij aan de vorming van de flexibele organisatie met mondige en capabele medewerkers die nodig is om blijvend aan de wensen van de klant te kunnen voldoen.

Er schuilt veel potentie in de grijze cellen van de mens en dit programma helpt om die potentie vrij te maken. HENK JANSEN, ALGEMEEN DIRECTEUR

OUD

ROCKWOOL ROERMOND

Sociaal en Milieu

13

Arbeidsomstandigheden verbeteren Binnen Rockwool wordt op allerlei manieren en door verschillende groepen gewerkt aan Arbozaken. Ook in 2004 werden op dit gebied verschillende resultaten geboekt. In alle gebouwen is een rookverbod ingevoerd en daaraan wordt goed de hand gehouden. De Voedsel en Waren Autoriteit constateerde tijdens controle geen overtredingen. In het kader van de brandverzekering werden via een uitgebreide campagne Hot Work vergunningen (vergunning voor lassen, snijden, branden) organisatiebreed ingevoerd. Om orde en netheid structureel naar een hoger plan te tillen werd veel aandacht gegeven aan House Keeping (kortweg Hoke). Risico inventarisaties werden in 2004 nagenoeg geheel volgens planning uitgevoerd. Het aantal ongevallen met verzuim per miljoen gewerkte uren daalde naar 13, royaal minder dan de doelstelling van 19 die Rockwool International voor 2004 hanteerde. Het totaal aantal ongevallen daalde in 2004, evenals het ziekteverzuim dat met 4,2% het laagste peil ooit bereikte. Voor welzijn kwam in 2004 een onderzoeksmethode beschikbaar. De bezetting van de brandweer (54), EHBO (96) en ontruimers (33) bleef op peil. In het kader van het bedrijfsnoodplan werden ontruimingen, branden, calamiteiten en bedrijfshulpverlening geoefend. De jaarlijkse training en opleiding bedrijfshulporganisatie was succesvol. Een structuur van werken overleggroepen zorgt voor een continu verbeterproces. Noodzakelijke investeringen worden in Arbo-jaarplannen opgenomen.

aantal ongevallen / milj. gewerkte uren

Overzicht ongevallen per milj gewerkte uren 2002/2003/2004 80 70 60 50 40 30 20 10 0

1

2

3

4 1 kwartalen 2002

2

3

4 1 kwartalen 2003

2

3 4 kwartalen 2004

Het Rockwool-model voor de bedrijfsgezondheidszorg Rockwool heeft er al vroeg voor gekozen de regie over de gezondheidszorg binnen het bedrijf in eigen hand te nemen. Door een ingrijpende verandering in de benadering van ziekteverzuim en de oorzaken daarvan - van curatief naar preventief - is het ziekteverzuim de afgelopen 7 jaar gedaald van 7% tot 4,2% in 2004. De WAO-instroom is ondanks de relatief hoge gemiddelde leeftijd tot vrijwel nul (2005 = 0,5 %) teruggebracht. Het aantal dagen dat de gemiddelde werknemer ziek was, is nog maar 30% van 7 jaar geleden. Deze structurele resultaten werden bereikt en worden bewaakt door wat het ‘Rockwool-model’ voor de bedrijfsgezondheidszorg is gaan heten. Deze manier van denken en werken - een complete cultuurverandering in het denken over en omgaan met ziekteverzuim - werd de afgelopen 7 jaar stap voor stap in de praktijk ontwikkeld. De kern is: preventie, snelle interventie, intensieve aandacht en het aanreiken van trainingsmiddelen en -programma’s. Gezondheid en welbevinden zijn nauw met elkaar verbonden. De werkplek moet ook een veilige, vertrouwde omgeving zijn, waar mensen zich gerespecteerd weten. Het handhaven van normen en waarden zoals ze in de gedragscode zijn omschreven is dus onderdeel van het bedrijfsgezondheidsbeleid, net als het bevorderen van een goede, open communicatie en transparante verhoudingen. Mensen moeten zich bij Rockwool happy voelen. Van managers wordt verwacht dat zij zich actief inzetten voor de ontplooiing en (mentale) gezondheid van hun medewerkers. Dat betekent ook: tijdig signaleren van mogelijke gezondheidsproblemen en -klachten door persoonlijke aandacht. Van curatief naar preventief Niet te onderschatten pijler onder het beleid zijn arbo-aanpak (informatie, actie en betrokkenheid) van de bedrijfsarts, -psycholoog en arbodiensten van ArboNed en het fysiotherapeutische en -analytische systeem van Arbeids Reïntegratie Roerstreek (ARR); gericht op fysieke én mentale gezondheid van medewerkers. In nauwe samenspraak met de eigen P&O-organisatie is de traditionele, formele en afstandelijke benadering van ziekteverzuim vervangen voor een verzuimprotocol dat de individuele werknemer en zijn specifieke situatie en klachten centraal stelt. Om echt heel de mens daarbij te betrekken maakt ook een psycholoog deel uit van het arboteam. Bij verzuim telt iedere dag. Daarom wordt zo snel mogelijk vastgesteld waarom een werknemer niet meer op het werk komt om snel actie te kunnen ondernemen om mensen snel en verantwoord aan het werk te helpen. De leidinggevende speelt een belangrijke rol in het hele proces, vooral op het preventieve vlak. De leidinggevende kan vaak al in een vroeg stadium constateren of een medewerker anders of minder functioneert dan gebruikelijk. Soms kan door een gesprek en de aanpassingen die daaruit voortvloeien verzuim worden voorkomen. Of de leidinggevende kan de werknemer adviseren zich eens bij de bedrijfsarts te melden als daar aanleiding toe lijkt. Zo wordt vaak langduriger verzuim voorkomen. In ‘98 werd de omslag ingezet met een grondige inventarisatie en analyse van het verzuim. Niet verrassend bleken veel klachten te maken te hebben met de veroudering van het personeelsbestand,

Ongevallen zonder verzuim: eigen personeel, uitzendkrachten, Firma’s, contracten, excl. bijna ongevallen Ongevallen met verzuim eigen personeel + uitzendkrachten, contractors (FRA) Frequentie van verzuim per 1000 u (FRLH) 14


Een gezonde geest in een gezond lichaam is een korte doch volledige beschrijving van een gelukkige toestand in deze wereld. JOHN LOCKE

of ze werden veroorzaakt doordat mensen jarenlang zwaar lichamelijk werk hadden verricht. Vooral nek-, schouder- en rugklachten veroorzaakten een toename van het langdurig verzuim. ArboNed, ARR en onze eigen human resource managers voerden gesprekken, observeerden, onderzochten en analyseerden de redenen van verzuim. Op basis daarvan kon beleid worden ontwikkeld om aan de oorzaken te werken. Preventie was een belangrijk speerpunt in de aanpak. Alle werkplekken werden door ArboNed bekeken en ingericht naar de meest ergonomische omstandigheden om een taak te verrichten. Fysiotherapeuten adviseerden waar houding en aanpak kon worden verbeterd om klachten te voorkomen. Het meest ingrijpend was de inrichting van de volledig geautomatiseerde UnitLoad, die veel klachten in de transportafdeling en in de pijpschaalproductie voorkomt. Hiervoor was een ingrijpende, miljoenen kostende reorganisatie in automatiserings- en logistieke systemen en afwikkeling nodig. Aandacht en voorwaarden De procedures bij verzuim werden volledig herzien. Het contact met de werknemer die zich ziek meldt is veel directer en altijd gericht op snelle en voorspoedige reïntegratie. De bedrijfsarts is steeds meer een verwijzer geworden. Hij constateert wat er aan de hand is en verwijst door naar de beste plek. In veel gevallen zijn dat de fysiotherapeuten, trainers en faciliteiten van ARR. De fitnessruimte op het Rockwool terrein is te allen tijde benaderbaar voor medewerkers. ARR wordt rechtstreeks betaald door de werkgevers en heeft dus niet te maken met door de verzekering opgelegde standaarden. Op basis van dat uitgangspunt werden een programma en activiteiten ontwikkeld, waarbij wordt gekeken naar capaciteiten in plaats van begrenzingen. Zorgen dat de mensen meer kennis krijgen van wat ze bij hun dagelijks werk te verwachten hebben en gericht op het steeds beter doen van wat ze al kunnen. Kern van de aanpak is aandacht en zorgvuldige begeleiding. Mensen zo snel mogelijk weer op de werkplek krijgen, omdat dat voor hun eigen gezondheid veruit het beste is. Als mensen met een blessure niet vanaf het begin genoeg bewegen, wordt het herstel moeilijker. Aandacht op een niet-medicaliserende manier; voorwaarden scheppen om goed te herstellen. Die zijn voor iedereen verschillend. Er wordt gekeken welke persoonlijke knelpunten iemand heeft, en die worden zo nodig vertaald in een individueel trainingsprogramma. Twee mensen die op eenzelfde werkplek werken, kunnen een totaal andere aanpak nodig hebben. Onze benadering doet recht aan ieders individuele omstandigheden. De Rockwool policy houdt in dat er altijd een gesprek komt als iemands verzuim sterk afwijkt van de norm. Een intakegesprek duurt in het Rockwool-model bij zwaardere gevallen al vlug drie uur en daarin blijft niets belangrijks onbesproken en ongetest; van klachten, klachtgeschiedenis, belasting en belastbaarheid tot thuissituatie, arbeidsomstandigheden en het contact met collega’s. Ruwweg kan er bij het herstel en de reïntegratie bij langdurig verzuim sprake zijn van een zwaar, een middelzwaar of een licht traject. Een zwaar traject begint met een intakegesprek van drie uur waarin onder meer WAO-risico, mentale weerbaarheid, instelling en gedrag, communicatie en andere aspecten worden getest. Waren dat er aanvankelijk 70, de laatste jaren zijn het meestal middelzware en lichte trajecten. Regelmatig vinden algemene trainingsprogramma’s plaats, gericht op duwen, tillen, draaien en strekken.

“Vroeger dachten we dat de bedrijfsarts alle ziektes aankon. Nu is hij meer een verwijzer. Hij constateert het als er iets mis is en zorgt dat de medewerker op de juiste plek terechtkomt.”

Sociaal en Milieu

15

Gezonde vorderingen in 2004 Bedrijfsfitness Verschillende meerjaren projecten liepen ook in 2004 door. De bedrijfsfitness (Body-rock) staat open voor alle medewerkers. Rockwool heeft afspraken gemaakt met sportcentra in de omgeving zodat Rockwool medewerkers tegen sterk gereduceerd tarief aan hun fitheid kunnen werken. Gezondheidsproject: 220 deelnemers interactief gevolgd 220 Medewerkers tekenden in voor een pilot project waarbij bloed, vetgehalte, en cholesterol worden gemeten. Via een interactieve website kunnen ze aangeven wat ze aan gezonde dingen hebben gedaan, gegeten en gelaten. Ze krijgen via de site advies van een diëtiste en een CIOS-instructeur. Het project krijgt mogelijk dit jaar een grootschaliger vervolg.

Ziekteverzuim % totaal direct/indirect personeel alle B.V.’s en N.V.’s 2004 (excl. stagiaires, zwangerschap) ZV % Aanwezigheids % Rockwool Benelux Holding B.V. 2,5 97,5 BuildDesk Benelux B.V. 2,6 97,4 Rockwool Lapinus Productie B.V. 5,3 94,7 Grodan B.V. 0,8 99,2 Rockwool Rockfon B.V. 1,7 98,3 Rockwool Rockfon N.V. 0,6 99,5 Rockwool Benelux B.V. 1,8 98,2 Rockwool Belgium N.V. 0,8 99,2 Lapinus Fibres B.V. 1,6 98,4 Rockwool Rockpanel B.V. 1,2 98,9 Rockwool Technical Insulation B.V. 0,6 99,4 Rockwool Technical Insulation N.V. 0,0 100,0 Totaal 4,2 95,8 Zie verder pagina 42.

16


Ondernemingsraad hecht grote waarde aan open communicatie In 2004 is een aantal moeilijke besluiten genomen, waarbij het bedrijfsbelang en het werknemersbelang zeer zorgvuldig werd afgewogen. Uiteindelijk zijn door herplaatsingen en verschuivingen slechts drie personen afgevloeid, maar ook dat blijft een moeilijke zaak voor de ondernemingsraad. Het behoud van lijn 3 en daardoor van werkgelegenheid in een periode dat veel maakindustrieën het zeer moeilijk hadden, ervaart de ondernemingsraad als het grootste succes dat in 2004 werd geboekt. Naast extern advies, droegen ook de geleverde ideeën en inzichten om dingen beter te doen hieraan bij. De ondernemingsraad en de directie van Rockwool hebben een gemeenschappelijk belang: zorgen dat het met het bedrijf zo goed gaat als mogelijk. De ondernemingsraad heeft haar steentje bijgedragen aan het feit dat het bedrijf nog steeds in staat is om een gezonde winst te maken en procentueel de hoogste bijdrage levert aan het bedrijfsresultaat van de Groep. De ondernemingsraad is voor de directie een instrument om gebruik te maken van alle kennis die bij de mensen in de organisatie aanwezig is. Door het uitwisselen van informatie ‘van boven naar beneden en van beneden naar boven’ ontstaat kennis en daardoor beter advies. Aan een belangrijk directiebesluit gaat een heel proces vooraf. Het is de taak van de ondernemingsraad die beslissing te ijken. Dat is niet eenvoudig, doordat de tijd vaak krap is en de leden toch alle stappen beoordelen die tot het desbetreffende besluit hebben geleid. De opstelling van de ondernemingsraad is in de loop der jaren veranderd. Waar het voorheen vaak zo was dat de raad te horen kreeg dat er een beslissing was genomen en daar al dan niet mee kon instemmen, wordt tegenwoordig ook gevraagd naar de alternatieven die zijn overwogen en naar de motivatie waarom die zijn afgevallen. Een advies is pas afgehandeld als in een later stadium ook de evaluatie is geweest en de raad heeft kunnen beoordelen of de ingezette veranderingen ook het beoogde resultaat hebben opgeleverd.

Sociaal en Milieu

Een punt van voortdurende zorg en aandacht blijft de leeftijdsopbouw. Al vele jaren vraagt de ondernemingsraad aandacht voor gericht jongerenbeleid vanwege het feit dat tussen 2005 en 2009 een grote groep medewerkers, waaronder veel operators, de leeftijd van 50 jaar bereikt of bereikt heeft. Een van de problemen daarbij is het feit dat de procestechniek door jongeren niet als een aantrekkelijke beroepskeuze wordt gezien. Een goede mix van opleidingen, voorlichting en automatisering moet ervoor zorgen dat Rockwool ook in de toekomst de concurrentie met lagelonenlanden aankan. In 2004 werden de verkiezingen voorbereid voor de nieuwe ondernemingsraad. Begin 2005 werden 10 leden herkozen en 5 nieuwe leden verwelkomd. Ook in andere opzichten maakt de ondernemingsraad een periode van vernieuwing door. De leden vertegenwoordigen alle lagen van het bedrijf en er wordt optimaal gebruik gemaakt van ieders specifieke expertise. Openheid, transparantie en duidelijkheid zijn ook bij het functioneren van de ondernemingsraad de sleutelwoorden. De leden moeten goed kunnen luisteren én de werknemers goed van informatie kunnen voorzien. Goed communiceren met de directie én met de medewerkers. Aan dat laatste aspect draagt de nieuwe maandelijkse nieuwsbrief bij. De onderlinge communicatie is verbeterd dankzij de nieuwe IT-middelen, waardoor sneller en rechtstreekser nieuwe informatie kan worden uitgewisseld. Ook nieuwe inzichten over het omgaan met vertrouwelijkheid en geheimhouding van informatie helpen daarbij. Over gebrek aan werk en items is niet te klagen. In een vernieuwend en ondernemend bedrijf van circa 1100 werknemers spelen altijd wel zaken die aandacht vereisen: arbeidsomstandigheden, normen en waarden, cultuurverandering. Jos Verhees Voorzitter OR

17

Personeelsvereniging stimuleert onderlinge samenwerking Hoewel grotendeels gefinancierd door het bedrijf, is de personeelsvereniging een onafhankelijke club die een eigen beleid voert en zelfstandig het jaarprogramma invult en organiseert. Tijdens de jaarlijkse ledenvergadering wordt verantwoording afgelegd en kunnen alle leden hun zegje doen.

Marcel Hundscheidt

Bij het invullen van het programma wordt goed geluisterd naar suggesties van de leden. Die suggesties zijn zeer uiteenlopend, waardoor er elk jaar weer een gevarieerd aanbod aan activiteiten kan worden gepresenteerd. De vereniging probeert zoveel mogelijk de achterban van de leden bij de evenementen te betrekken. Als er partners bij zijn, wordt over andere dingen gepraat dan alleen over het werk en leert men elkaar dus onderling beter kennen. Als mensen elkaar ook buiten de context van het werk beter leren kennen en waarderen heeft dat ook een positieve invloed op de omgang tijdens het werk. Dat komt uiteindelijk de onderlinge samenwerking ten goede en strookt zo ook met de doelstellingen van het in 2004 gestarte trainingsprogramma Sterk MensenWerk. Het verder smeden van de onderlinge banden lag ook ten grondslag aan de verbeteractie die de personeelsvereniging heeft doorgevoerd bij het

18


recente personeelsfeest in TheaterHotel de Oranjerie. Terwijl het accent voorgaande jaren lag op het inhuren van grote, aansprekende artiesten, bleek na een gerichte enquête dat de mensen eigenlijk vooral komen om met elkaar te praten. Het onderlinge contact werd veel hoger gewaardeerd dan de naam en faam van de artiesten. Daarom werd de opzet aangepast en gezorgd voor veel verschillende ruimtes, zitjes en contactmogelijkheden. Het bleek een schot in de roos. Het personeelsfeest is een van de grootste activiteiten op de evenementenkalender die het 7-koppige bestuur mede op basis van ledeninbreng samenstelt. Ook het Sinterklaasfeest en het Familiefeest zijn elk jaar grote trekkers, maar daarnaast staan er vooral ook veel kleinschaligere activiteiten op de kalender waartussen voor ieders smaak wel iets is te vinden. De personeelsvereniging acht haar taak niet beperkt tot het organiseren van feestelijke bijeenkomsten. Er zijn culturele uitstapjes zoals naar een groeve in Duitsland waar het basismateriaal voor de steenwolproductie vandaan komt - maar bijvoorbeeld ook ‘paranormale’ avonden en andere kleinschalige activiteiten voor kleinere doelgroepen.

Sociaal en Milieu

Daarnaast levert de personeelsvereniging een bijdrage aan diverse andere bedrijfsdoelstellingen. Zo speelt ze een belangrijke rol in de organisatie van activiteiten in het kader van welzijn en gezondheid, bijvoorbeeld door de coördinatie van de collectieve, gesubsidieerde bedrijfssport. Ook het thema ‘Good Housekeeping’ wordt gestimuleerd door de activiteiten van de vereniging. Door het stimuleren van de onderlinge betrokkenheid komt er automatisch meer oog voor het handhaven van de gezamenlijke normen een waarden, het omgaan met elkaar en met eigen en andermans spullen. Marcel Hundscheidt Voorzitter Personeelsvereniging

19

Niet alles dat telt kan worden geteld, en niet alles dat kan worden geteld telt. SPREUK

20

OP HET PRIKBORD IN HET KANTOOR VAN

ALBERT EINSTEIN


Resultaten en ambities Het ondersteunen en tot grotere bloei brengen van de ‘Human Resources’, het menselijk kapitaal van de onderneming, is een belangrijke managementtaak op alle niveaus van de organisatie. Ons succes wordt voor een belangrijk deel bepaald door de invulling die hieraan wordt gegeven. Uiteraard gebeurt dat vanuit de overkoepelende visie zoals die in onze ‘Stijl van leidinggeven’ is vastgelegd. Dat houdt onder meer in dat de resultaten gepland en meetbaar zijn. Hieronder een beknopt overzicht van resultaten over 2004 en ambities voor 2005.

Gerealiseerd in 2004

Plan 2005 en verder

Gezondheid

Het verzuim (4,2%) en de WAOuitstroom (0,5) zijn verder teruggebracht.

Preventief gezondheidsbeleid doorontwikkelen en individuele begeleiding / online begeleiding in het verbeterproces.

Opleidingen

De Week voor de Procestechniek heeft plaatsgevonden bij Rockwool en jeugdigen zijn via uitzendbureau ingestroomd.

Meer jeugdige operators laten instromen en begeleiden in beroepsvorming.

Management

Het project Sterk MensenWerk loopt op volle toeren.

De leeraspecten uit Sterk MensenWerk implementeren. Een naslagwerk voor managers maken en een Toolbox voor follow-up trainingen.

Arbeidsvoorwaarden

De ATV-regeling is praktisch ingevuld, maar blijft een punt van aandacht.

De contractwerktijd van 36 uur naar 38 uur uitbreiden om de interne positie van Rockwool Roermond te verbeteren.

Pensioenfonds

De onderhandelingen voor een nieuw contract met de herverzekeraar zijn succesvol verlopen en er wordt een nieuw contract voor 5 jaar aangegaan.

Opnieuw met de CAO-partners komen tot aanpassing van de regeling per 1-1-2006.

Competenties

Competentie is een steeds sterker wordend begrip binnen het concern en is een sterk ijkpunt geworden bij het managen van ‘People’.

Voortdurend aandacht geven aan de stijl van aansturing van mensen en competenties van medewerkers optimaal benutten.

Personeelsbezetting

Inmiddels zijn er 17- en 18-jarige werknemers via uitzendbureau werkzaam en volgen zij onze VAPRO-opleiding.

Medio 2005 wordt één uitzendbureau, Adecco, verantwoordelijk voor alle inhuur van flexwerkers. Dit zal verder efficiencyverbetering opleveren.

Duurzaam ondernemen

De drie P’s van People, Planet, Profit staan voortdurend in de aandacht van het management. Sterk MensenWerk is nog een extra focus op ‘People’.

Verbeteringsbeleid op ‘People’ is gericht op aansturing en de efficiënte inzet van manpower in de organisatie.

Sociaal en Milieu

21

MILIEU JAARVERSLAG

Rockwool, energiebesparing en het milieu Rockwool is wereldwijd marktleider in producten met minerale steenwol als basis. Biedt werkgelegenheid aan 7200 mensen, heeft meer dan 20 fabrieken in 14 landen en een omzet van ruim 1200 miljoen euro. Rockwools activiteiten bevorderen de kwaliteit van het milieu en de veiligheid van mensen. Wij streven naar een gezond bedrijfsresultaat, continuïteit, goede arbeidsomstandigheden en maatschappelijke verantwoordelijkheid. ‘s Werelds grootste steenwolfabriek staat in Roermond, waar circa 1100 medewerkers onze merken invulling geven. Jo Daemen

De leidraad voor ons handelen Respect voor het milieu en het minimaliseren van de effecten van ons productieproces zijn al vanaf het begin in onze cultuur bevorderd. We hebben dat geformaliseerd in heel veel duidelijke procedures en handleidingen, gebaseerd op metingen en gericht op verbetering. Onze systemen en procedures zijn gecertificeerd en worden regelmatig geaudit. Maar uiteindelijk zijn het onze mensen die de procedures volgen, de metingen verrichten, de analyses maken en verbetervoorstellen doen. Terwijl ze intussen de productie zo efficiënt mogelijk realiseren. Milieubeleid is onderdeel van opleidingen en cursussen en geïntegreerd in het dagelijks handelen.

De meest duurzame energie is bespaarde energie.

De milieuaspecten van Rockwool isolatie kunnen worden onderscheiden in de milieu-impact van

CHRIS HAMANS ROCKWOOL BENELUX B.V.

22


Rockwool jaarverslag 2004 Milieu

de productie van onze steenwol enerzijds en de milieu-impact van onze producten anderzijds. Het verhitten van de ovens waarin basalt wordt gesmolten om Rockwool steenwol te maken kost energie en er vindt emissie (uitstoot van gasvormige, vloeibare of vaste deeltjes) naar het milieu plaats. Door gerichte procesmatige, technische en andere maatregelen wordt de milieu-impact van de productie zo veel mogelijk beperkt bij een economisch verantwoorde bedrijfsvoering. Verderop in dit milieujaarverslag behandelen we de verschillende aspecten daarvan. Energie-efficiency als bron van energie Om de milieu-impact van onze steenwol isolatie op waarde te schatten, moeten we vooral denken in termen van energie en energiebesparing. Elke activiteit vereist energie. We verbruiken steeds meer energie, maar onze goedkope energiebronnen drogen langzamerhand op. De meeste energie, zo’n 87% komt van eindige bronnen. Onze energieverslaving en -verspilling neemt gevaarlijke vormen aan. Kost het over veertig jaar meer energie om de laatste druppels olie op te pompen dan er aan energie inzit? Gas is er nog voor zestig jaar, uranium voor veertig. Als de prijs genoeg omhoog gaat om ook marginale vindplaatsen te exploiteren misschien nog een paar decennia langer. Als we alles moeten compense-

Sociaal en Milieu

ren met steenkool, kunnen we nog 125 jaar vooruit. Intussen wordt de olie duurder en de noodzaak om te besparen groter. Cijfers van de Europese Commissie tonen aan dat het 50-400% meer kost om een extra kilowatt elektriciteit te produceren, dan om er een te besparen. Energieverspilling tegengaan is niet alleen beter voor het milieu, het is ook rendabel. Energieefficiency is onze grootste ‘energiebron’ geworden. Onze producten leveren wereldwijd een aanzienlijke bijdrage in de reductie van energieverbruik en emissies van gebouwen, tot een honderdvoud meer dan we voor de productie gebruiken. Ook in ons eigen productieproces proberen we energie te besparen. Het smeltproces is het meest energie-intensieve deel van ons productieproces. Omdat energieverbruik van grote invloed is op onze financiële en milieuresultaten, blijven wij gefocust op mogelijkheden en manieren om de energie-efficiency te verhogen. Door onze toetreding tot het Convenant Benchmarking Energie-efficiency (CBE), zijn wij gehouden aan de energie-efficiency verbeteringsafspraken in het Energie Efficiency Plan (EEP). Een aparte monitoring rapportage Energie Efficiency Plan geeft het overzicht van de ontwikkelingen over 2004. Jo Daemen Project Manager Arbo&Milieu

23

24


Het productieproces: voortdurend zoeken naar manieren om het beter te doen Meer dan een halve eeuw geleden startte Rockwool in IJmuiden met de productie van steenwol in Nederland. In 1967 begonnen we in Roermond op het industrieterrein Roerstreek. Rockwool Lapinus Productie B.V. produceert hier diverse soorten steenwol en levert aan de andere Roermondse Verkoop-B.V.’s. Aanvankelijk met twee productielijnen, maar al snel uitgebreid naar zeven lijnen. Sinds de efficiencyverbeteringen van 2003 wordt de smelt voor de fabricage van de steenwolvezel momenteel in vijf ovens geproduceerd. Daarnaast zijn er verschillende nabewerkingafdelingen waar steenwol halffabrikaat wordt verwerkt of afgewerkt tot eindproduct ten behoeve van de Verkoop-B.V.’s (‘Systems’). Onze hoofdlocatie met de productie-activiteiten is ongeveer 18 ha groot, de overige terreinen worden voornamelijk gebruikt voor opslag van (hulp)grondstoffen en van gereed product. Steenwol maken we van basaltgesteente en briketten (recyclemateriaal) die met behulp van cokes en lucht worden gesmolten in stalen ovens. De afgassen van dit smeltproces worden gereinigd door naverbranders, ontzwavelingsinstallaties en stoffilters.

De smelt valt op sneldraaiende wielen, wordt weggeslingerd, het spinnen, en trekt zo de vezels die de basis van al onze producten vormen. Tijdens het spinproces wordt een bindmiddel toegevoegd. Dit bindmiddel zorgt ervoor dat de laag steenwolvezels verderop op de productielijn kan uitharden tot een stevig en gemakkelijk verwerkbaar isolatiemateriaal. Het basismateriaal is dan klaar en kan op maat worden gezaagd. Het stof dat hierbij vrijkomt wordt afgezogen naar meerdere stoffilters op de locaties. De bulkverpakkingen en logistieke verbeteringen dragen bij aan reductie van energieverbruik, met name op het gebied van transport. Bij de productie van steenwolvezels op lijn 7 wordt geen bindmiddel toegepast; de wolvezel gaat rechtstreeks via cyclonen naar de inpakmachines. De lucht wordt vanaf de cyclonen met een natte wasser gereinigd. Voor het produceren van de eindproducten wordt het materiaal op meerdere afdelingen nabewerkt. De producten worden gemaakt voor de elders kort beschreven zelfstandige Verkoop-B.V.’s.

Rockwool Benelux Rockwool Benelux producten dragen in hoge mate bij aan een duurzaam woon-, leef-, werken verblijfscomfort en andere vormen van comfort via een breed scala ondersteunende services. Dat isoleert dus gemakkelijk én beter. Rockwool Technical Insulation RTI heeft zich ontwikkeld tot leverancier van systemen voor de bescherming van technische installaties m.b.t. brand, akoestiek en thermische invloeden. RTI (export) levert wereldwijd aan de petrochemische industrie, elektriciteit centrales, scheepsbouw en procesindustrie. Rockpanel Group Rockpanel plaatmateriaal is vervaardigd uit onder hogedruk samengeperste, hoogwaardige steenwolvezels uit de Rockwool fabrieken. De platen beschikken over een unieke combinatie van eigenschappen, waardoor ze uitermate geschikt zijn als gevelpaneel, maar ook voor aftimmering van bijv. dakkapel, dakgoot, boeiboord en dak-overstek. Lapinus Fibres De ingenieurs van Lapinus Fibres ontwikkelen in nauwe samenspraak met de afnemers steenwolvezels met precies die eigenschappen die nodig zijn voor specifieke toepassing zoals remvoeringen, in afdichtingsmaterialen, plastics, kitten, muurverven en tal van andere producten.

Sociaal en Milieu

25

26


Anorganische katalysator vervangt DMAE Eind 2004 werd een vergunningsaanvraag ingediend voor het standaard bindmiddel met de organische katalysator dimethylaminoethanol (DMAE). De vergunningsaanvraag werd weer ingetrokken toen dankzij nauwe samenwerking met leveranciers en Rockwool International een nieuw type bindmiddel met een anorganische katalysator kon worden ingevoerd. Naar aanleiding van de aanvraag en de intrekking stelde de gemeente Roerdalen een aantal vragen. Tijdens overleg met de betrokken gemeenten en in een persbericht werd de gang van zaken en de achtergrond daarvan toegelicht.

Staged burners reduceren NOx-emissie Het ‘staged-burning’ systeem waarvan de naverbranders van de smeltovens van lijn 6 en lijn 8 in 2004 zijn voorzien, levert een bijdrage aan NOx -reductie en energiebesparing. De overige lijnen worden in 2005 omgebouwd. Het ‘staged-burning’ systeem is gebaseerd op volledig in het proces geïntegreerde aanpak aan de bron. Door verbeterde software, betere procesvoering van afgasreiniging en een verbeterde lay-out van extra invoerpunten voor de na te verbranden afgassen is de naverbranding geoptimaliseerd. De milieuapparatuur is geïntegreerd in de reguliere procesregelingen. Hierdoor is ook de borging van de werking optimaal. We realiseren een reductie van ca. 25-40% van de NOx-emissies en meer dan 50% op het gebruik van het aardgas in deze installaties. De “staged burner” op de smeltoven naverbrander van lijn 7 werd eind 2004 ingebouwd en in het eerste kwartaal van 2005 in bedrijf genomen. De smeltoven naverbranders van lijn 2 en 3 volgen in de loop van het jaar.

Sociaal en Milieu

27

Grodan Group Steenwol is de ideale voedingsbodem voor de teelt op substraat. Grodan producten zijn de meest toegepaste substraten ter wereld en worden in meer dan 40 landen toegepast. Grodan levert teeltoplossingen die bestaan uit een combinatie van een schoon en stuurbaar substraat, teeltadvies en ondersteunende services. BuildDesk BuildDesk adviseert klanten bij het ontwerpen en realiseren van energiezuinige gebouwen met een breed pakket aan diensten. De hoeksteen van het BuildDesk concept is de software familie, voor het berekenen van U- / RC- en EPC-waarden. Uitgangspunt hierbij is dat een optimale energieprestatie van een gebouw begint bij een goed ontwerp. Rockfon Rockfon plafondsystemen combineren esthetica met functionele eigenschappen en onderscheiden zich door een sterke geluidsabsorberende werking, een betrouwbare brandveiligheid, vochtbestendigheid en 100% vormvastheid. Rockfon fungeert tevens tijdens het gehele traject van ontwerp tot realisatie als waardevolle, inspirerende partner voor iedere speler in de keten.

Grondstoffen

28


De pijlers van ons milieubeleid De Rockwool-organisatie is gebaseerd op de vaste waarden die grondlegger Klaus Kähler in de jaren zestig van de vorige eeuw in het bedrijf verankerde. Ze verzekeren dat het bedrijf een positieve bijdrage levert aan milieu en maatschappij en komen terug in de bedrijfsrichtlijnen voor ons handelen en voor de productie en toepassing van Rockwool producten. In overeenstemming met haar missie heeft de Rockwool Groep internationaal een integraal milieubeleid geformuleerd. Alle Rockwoolondernemingen voeren een geborgd milieumanagement systeem met duidelijk vastgelegde verantwoordelijkheden. Uitgangspunt is dat onze fabriek niet meer problemen veroorzaakt in de omgeving dan normaal is voor bedrijventerreinen. Bij een project met nieuwe technologieën, apparaten of producten worden uitgebreide milieuanalyses uitgevoerd. Rockwool voldoet dan ook ten minste aan alle regionale, nationale en internationaal gestelde en te stellen normen. Waar dit niet het geval is stellen we de autoriteiten daarvan in kennis en ondernemen stappen om de situatie in overeenstemming met de vereisten te brengen.

Sociaal en Milieu

Een helder, integraal milieubeleid in Roermond Rockwools betrokkenheid met maatschappij en milieu zien we ook terug in het milieubeleid zoals het in Roermond wordt gevoerd. Het is integraal onderdeel van onze bedrijfsvoering, waarbij helderheid en openheid voorop staan. Al meer dan vijftien jaar geleden deed Rockwool in Roermond omvangrijke milieuinvesteringen. Ook bouwden we onze eigen recyclingfabriek. Sindsdien zijn we blijven investeren in de verbetering van bestaande apparatuur en processen. Al onze processen, procedures en richtlijnen worden zorgvuldig gecontroleerd en voortdurend voeren we verbetermaatregelen en -trajecten door. Continue zorg en aandacht voor de milieu-aspecten van onze bedrijfsvoering waarborgen we met ons Milieuzorgsysteem. Dit is onderdeel van ons Kwaliteit-, Arbo en Milieumanagementsysteem (KAM).

29

Milieu Relevante Productinformatie Rockwool stelt voor al haar producten een milieuprofiel op met behulp van het rekenmodel ECO-Link. Het door ons ontwikkelde model lag ten grondslag aan de nationale beoordelingsrichtlijn 5072 (BRL 5072), op basis waarvan Milieurelevante Product Informatie (MRPI) gecertificeerd wordt door erkende instellingen zoals bijvoorbeeld KIWA en BDA-Intron.

Ons beleid is erop gericht dat al onze activiteiten en producten voldoen aan de wettelijke voorschriften, regelgeving en (interne) normen, waaronder ISO 9001 en ISO 14001 en aan andere eisen, convenanten en richtlijnen (o.a. OHSAS 18001). De doelstellingen op korte en lange termijn worden jaarlijks opgesteld door het Management Team van RWP-NL (Rockwool Roermond). Het milieuzorgsysteem Sinds in 1987 het Milieu Actie Plan werd opgesteld zijn milieu-aspecten steeds belangrijker geworden. Toen het plan na zes jaar van grote investeringen in maatregelen en middelen om emissies en stofoverlast te beperken geheel was uitgevoerd, was inmiddels een speciale afdeling Milieu ontstaan, die zich bezighoudt met de beheersing en borging van de milieu-inspanningen. Daarvoor werd het Milieuzorgsysteem opgezet. Een milieuzorgsysteem is een samenhangend geheel van beleidsmatige, organisatorische en administratieve maatregelen, gericht op beter inzicht in het beheersen van de effecten van de bedrijfsvoering op het milieu. Onze productieprocessen en de milieu-aspecten daarvan zijn nauwkeurig beschreven en vastgelegd, net als de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van onze medewerkers. We zorgen dat iedereen voldoende milieu-opleiding volgt en bekend is met het milieubeleid. De zorg voor het milieu wordt gedeeld door alle medewerkers. Zij worden door de afdeling Milieu begeleid, gecontroleerd en ondersteund bij het streven de milieu-effecten voor onze omgeving volgens de laatste stand van de techniek economisch verantwoord te verminderen. We auditen regelmatig het beleid en de uitvoering en presenteren periodiek milieurapportages en milieuplannen. Om te verzekeren dat aan alle relevante belangen wordt tegemoetgekomen, voeren we een open dialoog met alle belanghebbenden; klanten, overheden, investeerders, werknemers, leveranciers en omwonenden. Bij de uitvoering van belangrijke bedrijfsactiviteiten maken we zo nodig gebruik van deskundigen van buitenaf voor specialistische onderzoeken en ter ondersteuning van de afdelingen. Uiteindelijk is de algemeen directeur van Rockwool Lapinus Productie B.V. de eindverantwoordelijke voor externe en interne milieueffecten; de delegering van operationele taken is beschreven in het Milieuzorgsysteem. Alle vergunningen en meldingen die nodig zijn voor de bedrijfsvoering zijn aangevraagd bij de verschillende overheidsinstanties zoals de Provincie Limburg, Zuiveringsschap Limburg, Gemeente Roermond en Brandweer Roermond. In constructief overleg voeren - naast onze eigen milieu-inspecties - ook de handhavende instanties en het bevoegd gezag controles, metingen en monsternames uit.

30


Zekerheid door certificatie In april 1999 werd ons milieuzorgsysteem gecertificeerd op basis van ISO 14001. Twee maal per jaar wordt door Lloyd’s het milieuzorgsysteem geaudit. Iedere 3 jaar vindt hercertficatie plaats, waarbij de hele organisatie gedurende een aantal dagen wordt doorgelicht . Lloyd’s accountants bevestigen hiermee officieel dat bij Rockwool alle nodige milieuprocedures aanwezig zijn en in overeenstemming met de overheidsvoorschriften worden uitgevoerd. In het Milieuzorgsysteem zijn taakverantwoordelijkheden beschreven. In procedures en instructies zijn beheers-, borgings-, en verbeteringsmaatregelen beschreven. Milieuzorg is een systematisch onderdeel geworden van het werk van iedere medewerker. De afdeling Milieu initieert, controleert en stuurt bij. Primair wordt gezorgd dat bestaande milieuvoorzieningen goed blijven werken. Daarvoor wordt periodiek onderhoud gepleegd aan de milieu-apparatuur en worden onder meer visuele controles uitgevoerd, emissies gemeten en bedrijfskencijfers gecontroleerd. Daarnaast voert Rockwool onderzoeken uit en worden, met name bij nieuwe bedrijfsonderdelen, installaties ontworpen die emissies verder kunnen reduceren.

Sociaal en Milieu

31

Brandwerendheid materiaal Rockwool steenwol onderscheidt zich qua milieuprestaties ook positief van andere isolatiematerialen door zijn brandwerendheid. Brand is een milieu-incident waarbij ongecontroleerd schadelijke stoffen in de omgeving terecht kunnen komen. De eigenschappen van Rockwool steenwol verkleinen dit risico. Het basismateriaal, steen, is in principe onbrandbaar en heeft met 1200oC een relatief hoog smeltpunt. In geval van brand produceert steenwol geen rook en geen giftige gassen en levert dus zelf geen bijdrage aan vervuilende emissies bij brand. Tegelijkertijd helpt Rockwool steenwol wél om branden te beperken of erger te voorkomen, doordat het materiaal ervoor zorgt dat brand zich minder snel kan uitbreiden door straling, geleiding en convectie. Bij brand komen vaak giftige en corrosieve verbrandingsproducten vrij, zoals koolmonoxide, zoutzuur, blauwzuurgas en dioxine. Ironisch genoeg worden deze giftige stoffen bij brand afgescheiden door brandvertragende toevoegingen aan de bouwmaterialen. Rockwool isolatie bevat geen brandvertragers, het is van zichzelf onbrandbaar en produceert ook tijdens brand geen giftige gassen.

32


De aandachtsvelden van onze milieuzorg Tijdens het productieproces komen onvermijdelijk emissies vrij die een belasting vormen voor het milieu of de omgeving. De hoeveelheid blijft binnen de daartoe gestelde wettelijke normen. Wij blijven zoeken naar maatregelen en middelen om de emissies verder te verminderen.

Onze procedures en processen zijn afgestemd op het minimaliseren van milieu-effecten van onze productie. De belangrijkste aandachtsgebieden zijn energie, lucht, water, bodem en afval.

Overzicht CO 2 -energie 2000 Totale CO 2-emissie (KTon/Jaar) 224 Energie (PJ/jaar primair) 2,51

2001 216 2,42

2002 200 2,28

2003 212 2,42

2004 217 2,45

2001 (ton) 272 277 254

2002 (ton) 227 257 165

2003 (ton) 257 269 184

2004 (ton) 245 270 166

Verzuring en verbranding

Emissie Ammoniak (NH 3) Zwaveldioxide (SO 2) Stikstofoxide (NO x)

2000 (ton) 267 223 283

Lucht positief. Voor een product dat een hete pijp isoleert kan dat al binnen 24 uur zijn.

Het verbranden van fossiele brandstoffen is een bron van vele vormen van luchtvervuiling met alle gevolgen van dien voor mens en milieu. Smog, vermesting en zure regen eisen hun tol. Rockwool isolatie is een van de weinige industriële producten die meer energie - en dus emissies - besparen dan ze verbruiken. Gedurende de levenscyclus van ons product kan het tot 100 maal meer primaire energie besparen dan de productie, het transport en de afvalverwerking ervan kosten. Binnen vijf maanden na het aanbrengen van de isolatie is de energiebalans al

Gebouwen zijn met 40% veruit de grootste energieverbruikers in Europa. Ze veroorzaken meer CO 2- emissie dan transport en industrie. Gelukkig is hier veel te besparen, en is het rendabel voor eigenaren en ontwikkelaars om te investeren in energiebesparende technieken en producten. Het is tegenwoordig mogelijk om goede, betaalbare ‘passieve’ woningen te bouwen die 90% minder energie verbruiken voor verwarming dan het

Sociaal en Milieu

33

Kyoto-doelstellingen Rockwool isolatie is een van de belangrijkste middelen om CO2-emissie te verminderen voor gebouwen. 1m2 250 mm Rockwool isolatie zal, na vijftig jaar in een gemiddeld Nederlands huis 162 keer meer CO2-emissie hebben bespaard dan voor de productie nodig was. De afzet van de jaarproductie van de internationale Rockwool Group bespaart in de loop van vijftig jaar meer dan 100 miljoen ton aan CO2-uitstoot. Studie leert dat alleen al in Europa jaarlijks 400 miljoen ton aan CO2-emissies zou worden bespaard als alle gebouwen bij renovatie aan de huidige energie efficiencynormen werden aangepast. Betere isolatie van bestaande en nieuwe gebouwen levert een substantiële bijdrage aan de Kyotodoelstellingen.

gemiddelde Europese huis. En 80% minder dan een moderne standaardwoning die voldoet aan de strengste Europese richtlijnen. Toch ontzeggen opdrachtgevers, architecten, aannemers en woningcorporaties zich nog steeds niet alleen de omvangrijke energiekostenbesparingen, maar ook de voordelen van een beter klimaat in huis. Vooral als tijdens de bouw of bij een renovatie de modernste inzichten, technieken en producten worden ingezet is het economisch en milieurendement aanzienlijk. Totale emissie afgenomen in 2004 In ons eigen productieproces vormen de ovens de voornaamste emissiebronnen. Er komen bij Rockwool geen ozonlaag aantastende stoffen vrij. Ook worden er geen vluchtige organische stoffen (VOS) ingezet. Emissies van de smeltovens worden voornamelijk continu gemeten, gecontroleerd en geregistreerd. Emissies van de spinkamers, hardingsovens en koelbedden worden discontinu gemeten en gerapporteerd. Eind 2004 is hard gewerkt om in betrekkelijk kort tijdsbestek het CO 2 en NO x monitoringsprotocol op te zetten. Dit heeft geresulteerd in het verlenen van een CO 2 vergunning per 1 januari 2005 en emissierechten voor 2005. In het kader van dit protocol vindt in de loop van 2005 een uitgebreide verificatie plaats. De CO 2-emissie op basis van brandstofverbruik bedroeg 147 kton in 2004. De toegekende emissierechten voor 2005 op basis van brandstofverbruik bedragen bijna 155 kton CO 2. Het protocol is ook de basis voor verlening van de NOx-emissievergunning en voor de start van de emissiehandel. Het Ministerie van VROM heeft de invoering van de emissiehandel voor NO x echter uitgesteld tot 1 juni 2005. De totale NO x-emissie in 2004 bedroeg 166 ton en daalde met 18 ton ten opzichte van 2003. De stofemissies van de smeltovens bedroeg 1,4 ton, ruim beneden de vergunde norm van 13,5 ton per jaar. Ook de emissies SO 2 bleven met 270 ton binnen de vergunde waarde van 400 ton per jaar. De emissie van koolmonoxide daalde met 27 ton en de relatieve emissie in kg per ton product daalde eveneens. De emissies van NH 3 vanuit de spinkamers, hardingsovens en koelbedden bedroegen in 2004 ca. 245 ton en bleven ruim binnen de vergunde waarde van 380 ton. Fenol en formaldehyde die vrij kunnen komen tijdens het spin- en uithardproces bleven binnen de concentratie norm. Daarnaast komt er ook stof vrij van de natte reiniging bij lijn 7 en van de product stoffilters van diverse afdelingen, ook hier werden de gestelde normen niet overschreden.

Emissiehandel We zullen eerste ervaringen opdoen met de emissiehandel van CO2 en NOx. Rockwool is een van de bedrijven die moeten voldoen aan de verplichtingen voor monitoring en verificatie. Eind 2004 werd ons CO2 en NOx monitoringsprotocol goedgekeurd door de Nederlandse Emissie autoriteit (NEa) en het Ministerie van VROM heeft Rockwool per 1 januari 2005 een CO2-emissievergunning verleend voor 463,8 kton voor de komende drie jaar. In februari 2005 werd het eerste deel van de gealloceerde emissierechten op een rekening in het CO2-handelsregister overgemaakt, waarmee de emissiehandel officieel van start kon gaan. De invoering van de NOx-emissiehandel is uitgesteld door het Ministerie van VROM, maar de juridische voorbereidingsprocedure is door ons reeds gestart. Overigens hebben we in 2004 met de ontwikkeling van ‘stage burners’ op de naverbranders van de smeltovens een belangrijke NOx -reductie (en energiebesparing) gerealiseerd.

34


Klimaatverandering

9.6 kg

Luchtverontreiniging en de impact van Rockwool Rockwool Eco-balans: smog (C 2H 4 - equivalenten)

4.72 g

Ons productieproces veroorzaakt uiteraard ook een hoeveelheid afval. Een groot deel van de vrijkomende afvalstoffen zoals smeltafval, restafval steenwol, filtermateriaal, zeefsel van stenen en dergelijke wordt verwerkt in onze grondstoffenfabriek tot briketten. Deze briketten dienen weer als grondstof voor de steenwolproductie. Ook isolatiemateriaal uit de markt kan aan het eind van zijn levenscyclus weer worden verwerkt tot grondstof in het productieproces. Niet-gevaarlijk afval zoals ijzer, hout, papier, kunststof en dergelijke met een nuttige toepassing is afgevoerd naar geautoriseerde verwerkers. Gevaarlijk afval, bestaande uit afgewerkte olie, batterijen, lampen, en dergelijke bedroeg in 2004 in totaal 165 ton, tegenover 201 ton in 2003. Hiervan werd 4 ton gestort (C2 deponie), 123 ton werd nuttig toegepast als brandstof en 38 ton nuttig toegepast door materiaal hergebruik. De hoeveelheid gemengd afval (kantoor en kantine afval, verpakkingsmateriaal, veegafval e.d.) bedroeg ca. 399 ton en is t.o.v. 2003 met 133 ton afgenomen.

Gebruikt tijdens levenscyclus

Bespaard tijdens levenscyclus


Rockwool Eco-balans: vermesting (PO 43- - equivalenten)

9.6 g

Afvalbeheer


Geen betrouwbare data beschikbaar

Bij ons productieproces zijn we in 2004 gestopt met het gebruik van grondwater en volledig overgestapt op gereinigd oppervlaktewater als koelwater van de smeltovens, verdunning van het bindmiddel en spoelmiddel van ontijzeringsfilters en ontharders. Hierdoor levert Rockwool geen bijdrage meer aan verdroging. Leidingwater wordt gebruikt voor huishoudelijke doeleinden. Ons afvalwater bestaat dus uit regenwater afkomstig van de terreinen, spoelwater, koelwater, huishoudelijk afvalwater en reinigingswater, proceswater dat organische componenten uit hars bevat. Daarnaast is er nog een hoeveelheid gezuiverd verfhoudend afvalwater. Het afvalwater wordt regelmatig gecontroleerd en geanalyseerd. In 2004 is gedurende de maanden mei, september en oktober de norm van maximaal 7100 vervuilingeenheden per dag overschreden door incidentele oorzaken. De overschrijdingen zijn als ongewone voorvallen gerapporteerd aan Waterschapsbedrijf Limburg. De totaal berekende concept vervuilingswaarde 2004 is gedaald van 6600 in 2003 naar 6324 vervuilingseenheden (ve) per dag en blijft gemiddeld op jaarbasis onder de vergunde waarde van 7100 ve per dag.

588 g

Water

1556 kg

Rockwool Eco-balans: CO 2



Bodem

Sociaal en Milieu

35

52.7 g

Rockwool Eco-balans: zure regen (SO 2 - equivalenten)

8566 g

Gedurende de eerste helft van de jaren negentig van de vorige eeuw werden de onderzoeken uitgevoerd die de basis vormden van het in 1997 opgestelde rapport ‘Nader bodemonderzoek.’ Dat rapport vormde het uitgangspunt voor het bodemsaneringsplan dat in overleg met de overheid werd opgesteld en uitgevoerd. De brongerichte maatregelen, onder andere vloeistofdichte vloeren, lekbakken, chemicaliëncontainers en vernieuwde rioleringen, voorkomen vloeistoflekkages naar de bodem. Sindsdien is de kwaliteit van grondwater en bodem op onze industrielocatie zodanig dat voor de bewaking ervan kan worden volstaan met het periodiek bemonsteren van een aantal waterputten volgens een vastgelegd schema. In 2004 zijn geen naar Rockwool toewijsbare overschrijdingen van de gestelde normen gemeten.



Dialoog met de omgeving Wij nemen onze maatschappelijke verantwoordelijkheid serieus. En een van de grondbeginselen van maatschappelijk verkeer zijn goede omgangsvormen. Elkaar serieus nemen, luisteren, adequaat reageren. Mensen kunnen last hebben van geuroverlast, van geluidsoverlast, stofoverlast of andere incidenten. Wij doen er alles aan om dat te voorkomen. Maar waar mensen werken en ook machines niet onfeilbaar zijn, gaat er wel eens iets mis. We zijn erop gefocust direct in te grijpen en zijn gebaat bij meldingen van welke overlast dan ook die wij zouden veroorzaken. Het helpt ons de processen en procedures verder te verbeteren. De milieulijn De milieulijn is dag en nacht bereikbaar. Klachten worden zorgvuldig geregistreerd en onderzocht. Vervolgens lossen we het zo snel en zo goed mogelijk op. Onze oplossing Na raadpleging van het weerstation is duidelijk of een geur- of stofklacht mogelijk veroorzaakt wordt door Rockwool. Als dit het geval kan zijn, gaan we op zoek naar de oorzaak. Als die is terug te voeren tot een gevolg van een normale bedrijfsprocedure, wordt het proces zodanig herzien dat het probleem niet meer voorkomt. Is de oorzaak een incident, dan wordt gerichte actie ondernomen om herhaling te voorkomen.

36


Meer klachten in 2004 In 2004 werden 32 klachten gemeld, een stijging met 9 ten opzichte van 2003. Vooral het aandeel van stofklachten nam toe. De geurklachten veroorzaakt door de typische bindmiddelgeur (melasse) tijdens de productie van formstones zijn opgelost, doordat het bindmiddel sinds september 2004 niet meer wordt gebruikt. Ook de overlast door brandtesten is aangepakt. Zeven geurklachten hadden betrekking op rookoverlast door smeulende steenwolplaten en verpakkingsmaterialen. Dit probleem is niet eenvoudig op te lossen en kan ook in 2005 nog optreden. Uiteraard wordt al het mogelijke gedaan om deze overlast te beperken. De twee geluidsklachten werden veroorzaakt door vervoerders en zij zijn daarop aangesproken. Stofklachten werden onder meer veroorzaakt door woldoorslag achter het natte reinigingssysteem van productielijn 7. Hierbij ging het in alle gevallen over wolvlokken uit de 50-meter schoorsteen. Bij woldoorslag wordt het productieproces direct gestopt en de installatie gecontroleerd. Het systeem wordt inmiddels frequenter gecontroleerd en gereinigd. Het is onduidelijk wat de toename van de klacht heeft veroorzaakt. Daarom is er een werkgroep gevormd die onderzoek uitvoert naar oorzaken en naar mogelijke preventieve maatregelen. Dialoog met en inspecties door de overheid In 2004 heeft regulier overleg plaatsgevonden met vertegenwoordigers van de gemeenten Roermond en Roerdalen, Brandweer Roermond en met de Provincie Limburg, die ook planmatige controles heeft uitgevoerd. Tijdens deze controles is, met betrekking tot de gecontroleerde (milieu)thema’s, een overtreding van de (milieu)wet en regelgeving geconstateerd. Deze overtreding is binnen de gestelde termijn opgelost, door de overheid gecontroleerd en in orde bevonden. Er is een deelinspectie door de Brandweer Roermond uitgevoerd in het kader van de gebruiksvergunning bij Rockfon. Geconstateerde verbeterpunten zijn afgewerkt.

Klachten

2000

2001

2002

2003

2004

Geur

8

23

12

15

16

Geluid

1

2

4

3

2

18

8

6

4

12

2

3

0

1

2

29

36

22

23

32

Stof Diversen Totaal

Sociaal en Milieu

37

38


Verbetermaatregelen / Resultaten en ambities In het schema is aangegeven welke onderdelen van het milieuplan in 2004 zijn gerealiseerd en welke zijn gepland voor 2005 en verder.

Beheer Vergunning

Status en plan 2004

Gerealiseerd in 2004

- NO x: testen sturing verbrandingslucht smeltovens lijn 6 en 7.

- Sturing verbrandingslucht - Stage burners lijn 2 en 3 gereed. Stage burner lijn 6 inbouwen. Lijn 7 operatiooperationeel, lijn 7 in uitvoe- neel. ring. - CO 2 en NO x monitoringspro- - NO x emissievergunning tocol (MP) goedgekeurd. op basis van MP. NO x is door VROM naar juni Start emissiehandel NO x 2005 geschoven. vanaf 1 juni 2005. - CO 2 vergunning ontvangen. - Start emissiehandel CO 2 vanaf 1 januari 2005. - Afstemming tussen bevoegd - Aanvraag opnieuw gezag door andere prioriteiafstemmen. ten nog niet afgerond. - Vergunning aangevraagd en - Bindmiddel met bij gebleken succes met aananorganische katalysator gepast bindmiddel (anorgavanaf week 5 van 2005 op nische katalysator) aanvraag alle productielijnen weer ingetrokken. ingevoerd. - Risico aspecten register - Op basis van prioriteiten en opgesteld waarbij risico’s middelen worden plannen op arbo, brand en milieu uitgevoerd. zaken zijn ingedeeld naar prioriteit.

- Nieuwe NO x emissievergunning.

- Geluidsrapport afstemmen met bevoegd gezag en aanvraag indienen. - Vergunningsaanvraag aanpassing nieuw bindmiddel.

Organisatie

Bronnen Grondstoffen

- Aanzet maken voor brandpreventieplan 2.

- Overkapping vulinstallatie lijn 6 uitvoeren. - Productie formstones stoppen.

Plan 2005 en verder

- Overkapping vulinstallatie lijn 6 geplaatst. - Productie van formstones in september 2004 beëindigd. - Onderzoek en testen inzet van secundaire grondstoffen.

Energie

- Initiatieven en nieuwe projecten zijn beschreven in het EEP. - Update Benchmark en bijbehorend EEP in 2005.

- Resultaten zijn beschreven in de monitoringsrapportage EEP. - Update Benchmark uitgevoerd - Invulling EEP 2005 nog en goedgekeurd door VBE. afstemmen met VBE.

Emissies Afvalwater

Lucht

- Verdere aanpassingen bindmiddel doorvoeren en testen. - Koelzones voorzien van filters: oriëntatie aanpak probleem.

- Bindmiddel met anorganische katalysator met succes getest en op diverse lijnen al ingezet. - Door onderbezetting doorgeschoven naar 2005.

- Opstellen aanvraag revisie lozingsvergunning. - Onderzoek aanpassing vetafscheider bedrijfsrestaurant. - Bindmiddel met anorganische katalysator vanaf week 5 van 2005 op alle productielijnen ingevoerd. - Oriëntatie aanpak probleem. - Chloride/fluoride concentratie blijvend onder norm door project borging kalkinjectie systemen.

Geur

- Productie formstones stoppen.

- Productie van formstones in september 2004 beëindigd. - Reinigingssysteem ruimte afzuiging brandlaboratorium.

Water

Sociaal en Milieu

- Start inzet industriewater in de eerste helft van 2004.

- Vanaf mei 2004 wordt industriewater ingezet. - Badlokalen voorzien van - Op basis van het beheersplan automatisch spoelsysteem ter verdere aanpassingen leivoorkoming van legionella. dingsystemen uitwerken.

39

Kerncijfers Rockwool Benelux Holding B.V. (in Eur mill.)

Netto omzet Operationeel resultaat Netto winst Totale activa Totale schulden Garantievermogen Investeringen Afschrijvingen

Jaar 2003 241,0 16,6 11,6 151,8 99,9 51,8 12,1 19,3

Jaar 2004 255,4 16,9 11,1 138,3 86,8 51,4 9,2 18,1

Jaar 2003

Jaar 2004

6,9

6,6

10,9

12,2

1,1

1,1

0,3

0,4

Kerncijfers Rockwool Benelux Holding B.V.

Operationeel resultaat (%) Netto omzet Operationeel resultaat (%) Totale activa Vlottende activa Kortlopende schulden Garantie kapitaal Totale activa

Kerncijfers Rockwool Benelux Holding B.V. (in Eur mill.) 2003 2004 Gebouwen en productiemiddelen 80.748 71.621 Financiële vaste actica 2.226 4.045 Goodwill/patenten 1.658 1.304 Voorraden 19.861 18.638 Vorderingen 44.170 41.680 Geldmiddelen 3.124 1.046 Totaal 151.787 138.343

Eigen vermogen Voorzieningen Leningen van derden Schulden op korte termijn

Totaal

2003 52.028 9.197 31.501 59.061

2004 51.412 9.482 20.911 56.538

151.787 138.343

Resultaten Rockwool Internationaal A/S (in Eur mill.)

Netto omzet Winst voor belasting Netto winst Activa Garantievermogen Investeringen Afschrijvingen Aantal medewerkers per 31 december Winst voor belasting in % van netto omzet Eigen vermogen in verhouding tot het totale vermogen in % Gebruikte wisselkoers is 1 Euro = 7,44 DKK

40

Jaar 2003 1103,6 57,6 36,3 911,4 549,5 85,0 80,7 7.293 5,2 60,3

Jaar 2004 1229,1 81,1 54,2 955,3 605,1 94,7 87,6 7.385 6,6 63,3


Aantal medewerkers uit dienst getreden in 2004

Rockwool Benelux Holding B.V. BuildDesk Benelux B.V. Rockwool Lapinus Productie B.V. Grodan B.V. Rockwool Rockfon B.V. Rockwool Rockfon N.V. Rockwool Benelux B.V. Rockwool Belgium N.V. Lapinus Fibres B.V. Rockwool Rockpanel B.V. Rockwool Technical Insulation B.V. Rockwool Technical Insulation N.V. Totaal

Totaal uit dienst 5 0 37 10 0 1 5 2 2 0 2 1 65

Aantal medewerkers in dienst getreden in 2004


Totaal in dienst 8 0 12 12 0 0 7 1 3 1 3 1 48

Aantal medewerkers in vaste/tijdelijke dienst 2004


Sociaal en Milieu

Totaal vast dienstverband 67 3 817 51 24 9 55 21 18 22 20 4 1111

41

(ultimo 31-12-2004)

Totaal tijdelijk dienstverband 2 0 11 8 0 0 5 0 2 0 2 0 30

Gemiddelde leeftijd 2004

(ultimo 31-12-2004)

Aantal medewerkers 69 3 828 59 24 9 60 21 20 22 22 4 1141


Gemiddelde leeftijd 43,22 39,33 43,93 38,61 41,96 44,44 40,95 45,10 37,55 40,32 36,59 47,75 43,12

Leeftijdsopbouw 2004 Leeftijdscategorie 60 jaar en > 55 - 59 50 - 54 45 - 49 40 - 44 35 - 39 30 - 34 25 - 29 20 - 24 Totaal

Aantal mannen 27 114 158 182 202 172 99 43 19 1016

Aantal vrouwen 5 10 9 18 39 27 16 1 125

Totaal aantal medewerkers 27 119 168 191 220 211 126 59 20 1141

Ziekteverzuim

Ziekteverzuim %

9,0 % 8,0 % 7,0 % 6,0 % 5,0 % 4,0 % 3,0 % 2,0 % 1,0 % 0,0 %

2000

Direct personeel

42

2001 Indirect personeel

2002

2003

2004

Totaal personeel


Colofon Dit jaarverslag is mede tot stand gekomen dankzij de medewerking van collega’s van alle afdelingen. Coördinatie Sociaal jaarverslag: Joep Mooren, Petra Hawinkels Coördinatie Milieu jaarverslag: Jo Daemen Concept/Copy/Ontwerp/Vormgeving: Creation Station BV, Roermond Fotografie: Arno Rutten Fotograaf, Roermond

Voor reactie en/of vragen Voor sociale vraagstukken, afdeling P&O Tel.: (0475) 35 32 96 Voor milieu vraagstukken, afdeling BAM Tel.: (0475) 35 34 54 Het complete jaarverslag 2004 is voor geïnteresseerden beschikbaar en op te vragen bij de afdeling BAM of na te lezen op www.rockwool.nl

Sociaal en Milieu

Samen werkt het

Rockwool Benelux Holding B.V. Postbus 1160 6040 KD Roermond Tel. (0475) 35 35 35 Fax (0475) 35 34 84 www.rockwool.nl

PEO PLE PLA NET PRO. leidraad voor ons handelen. People, Planet, Profit. Rockwool jaarverslag 2004 Sociaal en Milieu

Recommend Documents