Nieuwsbrief december 2015
Pensioenen Onderwerpen pensioentoezicht in 2016
hoe ze verwachten hun financiële positie te verbeteren, hoe reëel die verwachtingen zijn,
Een financiële opzet van pensioenfondsen die
gezien de hoogte van de premie, de ambitie
oog heeft voor alle belangen en waarover
en het risicoprofiel, en of ze uitgaan van
helder wordt gecommuniceerd met de
realistische aannames, of dat de
deelnemers. Dat is het belangrijkste
verwachtingen misschien te optimistisch zijn.
onderwerp van het pensioentoezicht van DNB in 2016, zegt divisiedirecteur Bert Boertje. Hij
En in het onderzoek kijken we, samen met de
kijkt alvast vooruit naar volgend jaar.
AFM, ook nadrukkelijk naar de communicatie van pensioenfondsen over de financiële
Hoe kijk je terug op het afgelopen jaar?
positie. We zullen besturen aanspreken die
Er is veel gebeurd. De pensioensector heeft te
naar onze mening in hun communicatie te
maken met een aanhoudend lage rente. De
hoog gespannen verwachtingen voeden.
gevolgen daarvan zijn volop merkbaar. Zo
Deelnemers moeten kunnen vertrouwen op de
hebben veel pensioenfondsen weer een
informatie die zij van hun pensioenfonds
herstelplan moeten indienen, ditmaal volgens
krijgen over wat hen staat te wachten.
de regels van het nieuwe FTK. Indexeren zit er voor veel pensioenfondsen voorlopig niet
We gaan dus samen met de AFM in 2016
in, zo blijkt. Ook hopen de fondsen te
kijken naar de samenhang tussen de
herstellen door overrendementen te maken.
financiële opzet en de wijze waarop hierover
En als dat niet lukt, dan is de kans dat ze op
wordt gecommuniceerd. We zullen binnenkort
den duur zullen moeten korten aanzienlijk.
meer vertellen over wat dit concreet voor
Kortom, de pensioensector is nog niet
besturen betekent.
hersteld. Wat zijn andere onderwerpen?
1
Wat betekent dit voor het toezicht in 2016?
We zijn onlangs begonnen met het onderzoek
Het belangrijkste onderwerp van ons toezicht
naar duurzaamheid van het beleggingsbeleid
in 2016 is dan ook de financiële opzet van
van pensioenfondsen. We spreken momenteel
pensioenfondsen. Omdat de financiële positie
met veel partijen binnen en buiten de sector
van veel pensioenfondsen is verslechterd,
over dit onderwerp. En we zien dat vooral een
gaan we die financiële opzet opnieuw tegen
aantal Nederlandse pensioenfondsen en
het licht houden. Daarbij maken we gebruik
pensioenuitvoerders voorop loopt op dit
van de informatie uit de nieuwe
gebied. DNB wil hierbij de rol spelen van
herstelplannen en de haalbaarheidstoets. We
katalysator, zodat ook andere fondsen
bekijken bijvoorbeeld hoe pensioenfondsen
hiermee aan de slag gaan. Om dat te
omgaan met de huidige lage-rente-omgeving,
bereiken, zullen we good practices op het
Nieuwsbrief pensioenen
November 2014
gebied van duurzaamheid identificeren en
U vindt het vergunningsaanvraagformulier,
delen met de sector.
Q&A’s en factsheets via deze link.
Verder zullen we ook in 2016 een aantal
De duur van het vergunningtraject is mede
pensioenfondsen die wij zien als kwetsbaar
afhankelijk van de kwaliteit van de aanvraag.
vragen naar de toekomstbestendigheid van
Zodra een aanvraag compleet is bevonden,
hun bedrijfsmodel. Wij vragen deze
heeft DNB na inwerkingtreding van de wet op
pensioenfondsen aan te geven ofwel welke
1 januari 2016 een termijn van 13 weken om
maatregelen zij treffen om de
een beslissing te nemen. DNB zal zich
toekomstbestendigheid van hun bedrijfsmodel
inspannen om aanvragen die zowel compleet
te vergroten of op welke wijze zij het fonds op
als van goede kwaliteit zijn, zo snel als
beheerste en integere wijze afwikkelen. Bij de
mogelijk te beoordelen.
grote fondsen richten we ons op de gehanteerde visie en strategie. Hierbij is het
Snelle beoordeling door DNB kan dus pas
belangrijk dat deze fondsen hun
plaatsvinden bij aanvragen die zowel compleet
verandervermogen vergroten, duidelijk zijn
(inclusief de stukken voor de toetsing van de
over hun toekomstig pensioenproduct en
beoogde medebeleidsbepalers) als van goede
stappen zetten in hun organisatie om daar te
kwaliteit (als wordt voldaan aan wet- en
komen.
regelgeving) zijn. De snelheid van de beoordeling zal tevens afhangen van het
En dan is nog een ander onderwerp
aantal vergunningaanvragen.
belangrijk: het APF. We gaan in 2016 van start met de vergunningaanvragen. Gelukkig is er al veel voorwerk verricht, waardoor de eerste vergunningen hopelijk spoedig kunnen
DNB opent Meldpunt Misstanden
worden afgegeven. Professionals in de financiële sector kunnen In de Toezicht vooruitblik 2016 leest u meer
(vermoedens van) ernstige overtreding van
over de onderwerpen van het toezicht van
wet- en regelgeving melden bij het DNB
DNB in 2016.
Meldpunt Misstanden.
Vergunningaanvraag APF
Het DNB Meldpunt Misstanden is bedoeld voor professionals in de financiële sector die
De Eerste Kamer heeft ingestemd met het wetsvoorstel APF. De wet treedt op 1 januari in werking. Vanaf deze datum kunnen partijen formeel een vergunning aanvragen bij DNB. Op Open Boek Toezicht geeft DNB informatie over het aanvraagproces.
2
gegronde vermoedens hebben van of in aanraking zijn gekomen met vormen van ernstige overtreding van wet- en regelgeving. Denk aan fraude, corruptie, belangenverstrengeling, witwassen en terrorismefinanciering.
Nieuwsbrief pensioenen
November 2014
Werking Meldpunt Misstanden
Meer weten?
DNB verwacht dat een melder een misstand
Vanaf medio januari zal op dnb.nl meer
eerst intern bij de instelling meldt waar hij of
informatie over het DNB Meldpunt Misstanden
zij werkzaam is. Is dat niet mogelijk? Dan kan
worden gepubliceerd, zoals de benodigde
een melder een melding doen per telefoon, e-
gegevens voor een melding en de verschillen
mail, brief of online rapportageformulier. Het
tussen de klokkenluidersloketten en de
formulier wordt momenteel ontwikkeld.
registratie van de melding. Ook staan er veel
Toezichtprofessionals van DNB beoordelen
gestelde vragen.
vervolgens de melding en starten eventueel een onderzoek. Door onze wettelijke
U kunt een melding doen per:
geheimhoudingsplicht kunnen we niet
telefoon:
0800 020 1068
inhoudelijk terugkoppelen aan de melder over
e-mail:
[email protected]
de aanpak en de status van de melding.
brief:
De Nederlandsche Bank t.a.v. Meldpunt Misstanden
Contactgegevens
Postbus 98
Het DNB Meldpunt Misstanden registreert de
1000 AB Amsterdam
naam en contactgegevens van de melder. Deze gegevens zijn van belang bij eventueel vervolgonderzoek. DNB behandelt persoonsgegevens vertrouwelijk, tenzij zij wettelijk verplicht is de gegevens bekend te maken. De melder wordt hiervan dan vooraf op de hoogte gebracht. Anoniem melden is ook mogelijk. Echter, de melding moet dan wel zodanig worden onderbouwd dat dit voldoende basis biedt voor het vervolgonderzoek. Duidelijkheid Met de oprichting van het DNB Meldpunt Misstanden heeft DNB een duidelijke ingang gekregen waar professionals in de financiële sector misstanden in die sector kunnen melden. Het Meldpunt Misstanden is niet bedoeld voor consumenten en klachten. Daarvoor zijn het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid) en het AFM Meldpunt Financiële Markten. Evenmin voorziet het Meldpunt Misstanden in het verschaffen van advies, slachtofferhulp, financiële beloning of vertegenwoordiging van de melder.
3
Kort nieuws DNB publiceert derde kwartaalcijfers individuele pensioenfondsen Op 10 december heeft DNB de cijfers van het derde kwartaal 2015 van pensioenfondsen op haar website geplaatst. De cijfers zijn hier te vinden. Het gaat om de beleidsdekkingsgraad, de vereiste dekkingsgraad, het belegd vermogen en het kwartaalrendement. Opvolging Q&A’s kostenvoorziening In mei 2014 heeft DNB een aantal Q&A’s op haar website geplaatst over het treffen van een kostenvoorziening als onderdeel van de technische voorzieningen. Pensioenfondsen, adviseurs en certificerend actuarissen hebben goed opvolging gegeven aan deze Q&A’s. Uit de jaargegevens over 2014 blijkt dat fondsen op grote schaal onderzoek hebben gedaan naar de toereikendheid van de
Nieuwsbrief pensioenen
November 2014
kostenvoorziening en op basis hiervan in veel
Jaarstaten. De Z-score blijft overigens buiten
gevallen de kostenvoorziening naar boven
de accountants- en bestuurswaarmerking
hebben bijgesteld. Ook in de rapporten van de
vallen.
certificerend actuarissen wordt in de meeste gevallen expliciet aandacht besteed aan de
De modellen en de technische specificaties
hoogte van de kostenvoorziening. In het
van de aangepaste FTK Verslagstaten worden
algemeen geldt wel dat de vastlegging in de
binnenkort gepubliceerd op de e-Line DNB
ABTN nog erg beperkt is.
website.
DNB gaat er vanuit dat de fondsen die nog
Voor nadere informatie over de indiening van
geen onderzoek hebben gedaan naar de
de FTK Verslagstaten kunt u contact opnemen
kostenvoorziening, of waar de actuaris de
met de helpdesk via
hoogte van de kostenvoorziening heeft
[email protected] of via
benoemd als aandachtpunt, dit komend jaar
telefoonnummer 020 5246260.
zullen oppakken. Q&A gedeeltelijk verzekerde fondsen en de
DNB versterkt
regels voor toeslagverlening
toetsingsproces
De regels voor toekomstbestendige indexatie
Meer transparantie, betere informatie én meer
kunnen knellen voor pensioenfondsen die voor
persoonlijk contact: dat zijn belangrijke
een groot deel zijn herverzekerd, met name
verbeterpunten voor de toetsingspraktijk, zo
ten aanzien van de toeslagdrempel. Deze
blijkt uit recent onderzoek.
fondsen kunnen een ontheffing bij DNB aanvragen. In deze Q&A staat op basis van
DNB heeft de toetsingspraktijk onder de loep
welke voorwaarden DNB die ontheffing kan
genomen. Het onderzoek is uitgevoerd door
verlenen.
onderzoeksbureau Motivaction. Er is een enquête aangeboden aan 896 mensen die
Aanpassingen diverse FTK-verslagstaten
getoetst zijn. Meer dan de helft (58%) heeft de enquête ingevuld. Daarnaast heeft het
Per 1 januari 2016 zijn diverse FTK-
bureau interviews gehouden met dertig
verslagstaten gewijzigd. DNB heeft
commissarissen en bestuurders over hun
pensioenfondsen hierover onlangs
ervaringen met het toetsingsproces.
geïnformeerd via de DNB Statenbrief 2015. Uitkomsten
4
De wijzigingen hebben betrekking op de FTK
Het onderzoek heeft als belangrijkste
Jaarstaten, de FTK Premie, het FTK
uitkomsten:
herstelplan en de maandrapportage
Bestuurders en commissarissen
Dekkingsgraad. Daarnaast is de rapportage
herkennen in algemene zin het nut én de
over de Z-score vanaf heden geen aparte
noodzaak van de toetsingen. Volgens hen
rapportage meer, maar opgenomen in de FTK
dragen toetsingen bij aan de
Nieuwsbrief pensioenen
November 2014
bewustwording over governance- en
we besloten het toetsingsproces op een aantal
opvolgingskwesties en aan de kwaliteit
punten verder te versterken.
van bestuurders, commissarissen en
interne toezichthouders.
Dit doen we door:
Ze beoordelen de DNB-toetsingspraktijk
met gemiddeld een ruime voldoende en
maken en het seniormanagement van
hebben vooral waardering voor de goede
DNB er meer bij te betrekken.
voorbereiding en professionaliteit.
Het toetsingsproces meer inzichtelijk te
Meer inzicht te bieden in het
Er zijn ook suggesties voor verbetering.
toetsingsproces, de besluitvorming en de
Vooral op het vlak van klantgerichtheid en
mogelijkheden voor bezwaar en beroep.
de informatievoorziening rondom het toetsingsproces.
Meer transparantie te bieden en meer informatie te geven.
Suggesties voor verbetering
Frank Elderson licht dit laatste punt toe: ‘We
Uit de enquêtes komen de volgende
willen onze ervaringen terugkoppelen aan de
suggesties naar voren:
sector door geanonimiseerde cases te delen
Een meer open en persoonlijke
die duidelijk maken hoe een toetsing er in de
benadering van kandidaten.
praktijk aan toegaat. Zo geven we meer
Meer inzicht in de inhoud en het verloop
inzicht. Ook maken we nog inzichtelijker
van een toetsing. Dit wordt nu nog teveel
voorlichtingsmateriaal voor de instellingen én
ervaren als een black box.
de kandidaten, zodat zij zich goed kunnen
Duidelijkheid over het proces rondom de
voorbereiden op het toetsingsproces. Immers,
toetsing, inclusief de mogelijkheden voor
de instellingen zelf zijn verantwoordelijk voor
bezwaar en beroep. Er is behoefte aan
de voordracht van goede kandidaten. Tot slot
meer achtergrondinformatie over het doel
kijken we naar mogelijkheden voor meer
van het toetsingsproces (waarvoor
persoonlijk contact rondom het
gebruikt DNB de informatie?), de
toetsingsproces.’ Bovendien gaat DNB
toetsingscriteria (waaraan moet een
informatiebijeenkomsten organiseren voor
kandidaat voldoen?) en de
kandidaten en partijen die betrokken zijn bij
beoordelingscriteria (waar wordt naar
de voorbereiding van de toetsing.
gekeken?).
Meer senioriteit en inlevingsvermogen:
Nieuwe fase
dat bevordert een goede dialoog.
Inmiddels zijn alle zittende bestuurders, commissarissen en leidinggevenden van het
Aanpassingen
tweede echelon van banken en verzekeraars
Het onderzoek levert veel concrete punten op.
getoetst conform het geïntensiveerde
DNB-directeur Frank Elderson,
toetsingsproces dat in 2012 is ingegaan.
verantwoordelijk voor het toetsingsbeleid: ‘We
Vanaf 1 januari 2016 toetst DNB alleen
nemen de feedback uiterst serieus. Aan de
nieuwe kandidaten en kandidaten die
hand van de onderzoeksresultaten én de
voorgedragen zijn voor een andere functie of
resultaten van onze interne evaluatie hebben
5
Nieuwsbrief pensioenen
nieuwe termijn. Hiermee gaat een nieuwe fase in van het toetsingsproces.
Steekproef integriteitsrisicoanalyse Afgelopen jaar hebben DNB en de pensioenfondsbesturen veel aandacht besteed aan het bespreekbaar, beheerst en transparant maken van de risico’s op belangenverstrengeling bij pensioenfondsen. DNB ziet belangenverstrengeling als een van de grootste integriteitsrisico’s voor pensioenfondsen. Ook in 2016 zal DNB hier scherp op blijven. Zoals eerder aangekondigd verwacht DNB dat pensioenfondsen hun systematische integriteitsrisicoanalyse per 1 januari 2016 op orde hebben. Een belangrijke actie van DNB is om in het eerste kwartaal van 2016 bij een steekproef van financiële instellingen, waaronder pensioenfondsen, de systematische integriteitsrisicoanalyse op te vragen en de kwaliteit te beoordelen. Tevens zal DNB in de eerste helft van 2016 een paar on-site onderzoeken verrichten naar de mate waarin financiële instellingen hun risicobewustzijn vertalen naar een verantwoorde risk appetite en naar adequate procedures en maatregelen.
6
November 2014
