UNIVERSITI TUN HUSSEIN ONN MALAYSIA FAKULTI KEJURUTERAAN ELEKTRIK DAN ELEKTRONIK
Pemodelan Data 11 Januari 2010
Sepintas lalu… • • • • •
Bahagian Model Data B t k Model Bentuk M d lD Data t Model Berasaskan Objek Model Berasakan Rekod Model Perhubungan Entiti
1
Pemodelan Data • Pemodelan Data ialah satu himpunan konsep, kekangan dan peraturan integriti bagi menerangkan tentang keadaan, perhubungan dan kekangan data dalam sesebuah organisasi
Bahagian Model Data • Bahagian skema yang menerangkan struktur data yang disimpan. di i • Bahagian pengolahan yang menerangkan tentang jenis-jenis operasi yang dibenarkan terhadap data • Bahagian kawalan dan pengesahan data yang menyatakan peraturan-peraturan integriti dan kekangan terhadap data.
2
Bentuk Model Data • Model berasaskan objek – Konsep Asas: Entiti, Entiti Atribut, Atribut perhubungan – Teknik: Model Hubungan Entiti, Model Objek Semantik, Model berorientasikan objek • Model berasaskan rekod – Konsep Asas: Rekod, Fail – Teknik: Model hierarki, model rangkaian, model hubungan
Model Berasaskan Objek • Model Perhubungan Entiti (Entity Relationship M d l) Model) – Model Perhubungan Entiti merupakan model data yang paling popular dan banyak digunakan bagi memodelkan data konseptual. – Contoh Model Perhubungan Entiti
3
Model Berasaskan Objek • Model Hubungan Entiti
Atribut
Alamat
Email
Nama No_Tel
PELAJAR No_Matrik Entiti
Model Berasaskan Objek • Model Objek Semantik • Objek Ob k Semantik S k ialah l h himpunan h nama-nama atribut yang dapat menerangkan sesuatu yang dapat dikenalpasti.
4
Model Berasaskan Objek • Model Objek Semantik JABATAN
Atribut Mudah
ID NamaJabatan 1.1 Alamat No. Bangunan Nama Bangunan Telefon 1.N No Fax 1.1
PELAJAR
Atribut Multi-Nilai
Atribut Objek
KURSUS
Model Berasaskan Objek • Model Berorientasikan Objek • Dalam D l model d l ini, i i objek bj k merupakan k perluasan l daripada takrif entiti supaya ia bukan saja terdiri daripada atribut yang menjelaskan sifat-sifatnya tetapi juga merangkumi perlakuan (behaviour) yang berkaitan dengannya. Objek dikatakan mengenkapsulasikan (encapsulation) sifat dan perlakuannya sekali.
5
Model Berasaskan Objek • Model berorientasikan objek PENSYARAH Atribut NoStaf
Atribut
Nama … Kaedah Kemaskini Maklumat Staf
Perlakuan
Kemasukan Gaji …
Model Berasaskan Rekod • Ia lebih sesuai digunakan dalam konsep fail • Pangkalan data dilihat sebagai terdiri daripada rekod-rekod yang berformat tetap • Model Hierarki, Model Rangkaian, Model Hubungan.
6
Model Berasaskan Rekod • Model Hierarki – berasaskan b k rekod k d yang paling li llama – struktur pohon (tree) yang terdiri daripada nodnod dengan nod akar (root node) dibahagian paling atas dan nod daun (leaf node) dibahagian paling bawah.
Model Berasaskan Rekod • Model Hierarki NoPelanggan
Nama
Extension
Tarikh
NoAkaun
Baki
7
Model Berasaskan Rekod • Model Rangkaian – Penambahbaikan P b hb ik kepada k d model d l data d t hi hierarki ki – Unsur data, rekod dan set
Model Berasaskan Rekod • Model Rangkaian AKAUN
PELANGGAN NoPelanggan
Nama
Samb.
URUSPELANGGAN
Samb.
Amaun
URUSAKAUN
Tarikh URUSNIAGA
8
Model Berasaskan Rekod • Model Hubungan – Model M d ld data hubungan h b yang di diperkenalkan k lk pada d tahun h 1970-an telah diterima sebagai model data yang baik daripada model data hierarki dan rangkaian – Model data hubungan boleh digambarkan dengan menggunakan jadual yang terdiri daripada baris dan lajur. Setiap lajur mewakili satu atribut dan setiap baris merupakan satu rekod.
Model Berasaskan Rekod • Model Hubungan NoPelanggan L0033
Nama
SambTel
Chia
PELANGGAN
2155
P1387
Sally
3647
L0142
Karim
3106
AKAUN
URUSNIAGA NoPelanggan
NoAkaun
Tarikh
L0033
CA0537
1.2.2000
L0033
SA1030
21.12.200 1
P1387
CA2457
3.1.2002
L1042
CA5223
5.2.2002
L1042
CA1690
5.2.2002
NoAkaun
Baki
CA0537
1250
CA2425
5400
CA2457
890
CA5223
15000
CA1690
575
9
MODEL HUBUNGAN ENTITI ENTITY RELATIONSHIP MODEL
Model Hubungan Entiti • Diperkenalkan oleh Peter Chen (1976) • Pada P d 1988, 1988 ANSI jadikan j dik model d lE E-R R sebagai b i piawai bagi IRDS (Information Resource Dictionary System)
10
Model Hubungan Entiti • Konsep dan Terminologi Atribut Jantina
Jawatan
NoJbtn
Nama
Entiti
Umur PEKERJA
Bekerja
JABATAN
Hubungan
Nama NoPekerja
Kardinaliti Minimum Kardinaliti Maksimum
Model Hubungan Entiti • Entiti – Entiti terbahagi kepada 2:
•Entiti Boleh Nampak •E.g: ORANG, PELAJAR, BANGUNAN •Entiti Tidak Boleh Nampak •E.g: E JUALAN, JUALAN PINJAMAN
11
Model Hubungan Entiti • Atribut – Maklumat mengenai entiti – E.g PEKERJA: NoPekerja, Nama, Umur, Jantina, Jawatan – Atribut Penentu terbahagi kepada 2 • Atribut Unik – Untuk kenali rekod secara spesifik. E.g. NoPekerja • Atribut Tidak Unik – Untuk kenali rekod tidak spesifik. E.g Nama
Model Hubungan Entiti • Jenis Atribut – Atribut A ib Mudah M d h • Mempunyai satu nilai sahaja. E.g. NoPekerja, Nama, umur dan jantina. NoPekerja PEKERJA Nama
Jantina
Umur
12
Model Hubungan Entiti • Atribut Multi-nilai – Lebih L bih dari d i satu nilai il i – E.g NoTelefon, Ijazah Tidak Efisien! PEKERJA
Tel_Rumah
Tel_HP
Tel_Pej
Model Hubungan Entiti
PEKERJA
Mempunyai
Keterangan
TELEFON
Nombor
13
Model Hubungan Entiti • Atribut Komposit – Juga J dikenali dik li sebagai b i kump. k Atribut A ib – Gabungan atribut yang berkaitan – Cth: Alamat
PEKERJA
Al Alamat
Jalan Bandar Poskod Negeri
Model Hubungan Entiti • Atribut Komposit Multi-Nilai – Gabungan G b atribut b komposit k dan d atribut b multil nilai. – Cth: Alamat
14
Model Hubungan Entiti
PEKERJA
Mempunyai
ALAMAT
Negeri
Jalan Bandar
Poskod
Model Hubungan Entiti • Kardinaliti – Had H d hubungan h b sesuatu entiti i i berdasarkan b d k organisasi i id dan polisi organisasi. – Merupakan jumlah pemetaan kejadian entiti antara entiti yang berhubungan. – Had minimum – jumlah pemetaan minimum yang dibenarkan(simbol | atau 0) – Had maksimum – jumlah pemetaan maksimum yang dibenarkan (simbol | atau )
15
Model Hubungan Entiti
PEKERJA
Bekerja
JABATAN
Model Hubungan Entiti • One to one (1:1) – Entiti E i i A dan d B mempunyaii kardinaliti k di li i satu ke k satu jika jik pemetaan satu kejadian entiti dalam Entiti A kepada hanya satu kejadian entiti dalam Entiti B dan pemetaan satu kejadian entiti dalam entiti B kepada hanya satu kejadian entiti dalam entiti A.
16
Model Hubungan Entiti • Contoh Kes • Seorang Pengarah hanya mengarah di satu jabatan sahaja (A Æ B) • Satu jabatan hanya ada seorang pengarah sahaja (B Æ A) PENGARAH
Bekerj a
JABATAN
Model Hubungan Entiti • One to Many (1:M) • Entiti A dan B mempunyai kardinaliti satu ke banyak jika pemetaan satu kejadian entiti dalam Entiti A kepada satu atau lebih dari satu kejadian entiti dalam Entiti B dan pemetaan satu kejadian entiti dalam entiti B kepada hanya satu kejadian dalam E titi A Entiti
17
Model Hubungan Entiti • Contoh Kes • Satu jabatan mempunyai ramai pekerja (A Æ B) • Seorang pekerja hanya bertugas di satu jabatan sahaja ATAU Satu jabatan boleh mempunyai ramai pekerja.
JABATAN
Mempu nyai
PEKERJA
Model Hubungan Entiti • Many to Many (M:M) • Entiti A dan B mempunyai kardinaliti banyak ke banyak jika pemetaan satu kejadian entiti dalm entiti A kepada satu atau lebih kejadian entiti dalam entiti B dan pemetaan satu kejadian entiti dalam entiti B kepada satu atau lebih kejadian entiti dalam entiti A
18
Model Hubungan Entiti • Contoh Kes • Seorang pekerja terlibat dalam banyak Projek (A Æ B) • Satu projek dilaksanakan oleh ramai pekerja (B Æ A) PEKERJA
Memp unyai
PROJEK
Model Hubungan Entiti • Hubungan Rekursif (Recursive Relationship) • Hubungan H b Rekursif R k if bermaksud b k d satu t entiti titi mempunyaii hubungan dengan dirinya sendiri. Dalam hubungan rekursif kejadian entiti dalam satu entiti dipetakan kepada kejadian entiti yang lain dalam entiti yang sama.
19
Model Hubungan Entiti • 3 Jenis hubungan Rekursif
– O One to t one (1 (1:1) 1) – One to Many (1:M) – Many to One (M:M)
Model Hubungan Entiti • Hubungan Rekursif (One to one) • Contohnya C t h sebuah b h organisasi i i memberikan b ik k kemudahan d h pinjaman kepada pekerja-pekerjanya. Syarat untuk meminjam wang daripada organisasi adalah setiap peminjam perlu mendapatkan seorang penjamin daripada pekerjapekerja organisasi berkenaan. Manakala bagi penjamin pula, mereka hanya boleh menjamin seorang pekerja sahaja pada satu-satu t t masa.
20
Model Hubungan Entiti • Cth pemodelan hub. Rekursif (one to one) PEKERJA
Menjami n
Model Hubungan Entiti • Hubungan Rekursif (One to many) • A Andaikan d ik dalam d l k sepertii di atas organisasi kes i i telah l h menukar k syarat bahawa seorang penjamin boleh menjamin ramai peminjam. Manakala syarat untuk untuk peminjam adalah sama iaitu mendapatkan seorang penjamin daripada pekerjapekerja organisasi berkenaan.
21
Model Hubungan Entiti • Cth pemodelan hub. Rekursif (one to many) PEKERJA
Menjami n
Model Hubungan Entiti • Hubungan Rekursif (Many to many) • Contoh untuk hubungan rekursif banyak ke banyak adalah perhubungan suatu kursus yang melalui hubungan pra-syarat. Sebagai contoh pengambilan kursus A memerlukan kepada pra-syarat beberapa kursus lain dan kursus A juga menjadi pra-syarat k d beberapa kepada b b k kursus l i . lain.
22
Model Hubungan Entiti • Cth pemodelan hub. Rekursif (many to many) KURSUS
Prasyarat
Panduan Membuat Model E-R • • • •
Panduan untuk membuat Pemodelan Hubungan Entiti Senaraikan semua entiti yyangg dapat p dikenalpasti p Kenalpasti setiap atribut bagi entiti tersebut Kenalpasti sinonim dan homonym – Sinonim – atribut yang berlainan tapi guna nama yang sama – Homonim – atribut yang sama tapi dilabel dengan nama yang berlainan
• • • • •
Kenalpasti subtype dan supertype Bentukkan hubungan 2 Entiti Kenalpasti kardinaliti minimum dan maksimum Dokumenkan dalam bentuk rajah hubungan entiti yang telah dibentuk Ulangi proses sehingga hubungan entiti lengkap dapat dibentuk.
23
Further Reading • Database Processing (pg. 119 - 170) • Internet resources
24
