PEDAGOGISCHE BROCHURE

PEDAGOGISCHE BROCHURE 2013-2014

HISTORISCH CENTRUM EN 3D PLANETARIUM

A a n d e g r e n z e n va n d e m e n s h e i d

VAN GESCHIEDENIS TOT WETENSCHAP…

EEN DAG IN LA COUPOLE LA COUPOLE: TWEE LOCATIES GEWIJD AAN ONDERWIJS HET HISTORISCH CENTRUM AND HET 3D PLANETARIUM 3D-Planetarium GESCHIEDENIS EN WETENSCHAP

De enorme bunker werd aanvankelijk gebouwd door de nazi’s in 1943-1944 voor de opslag, voorbereiding en lancering van V2-raketten op Londen. La Coupole is sinds 1997 een Historisch Centrum waar de conflicten van de 20ste eeuw worden geanalyseerd en uitgelegd. Als natuurwetenschappelijke uitbreiding van La Coupole, vult het planetarium het historisch programma van het museum aan. Het is nu mogelijk een hele dag op locatie te verblijven met uw leerlingen.

2

Na het bezoeken van het Historisch Centrum (zie p.4-5) kan uw klas: - Een voorstelling in het planetarium bijwonen (zie p.6-7) - Lets gebruiken in de cafetaria van La Coupole. Er zijn lunchpakketten met een verse sandwich, een ijsje en een drankje beschikbaar voor € 6.70. De lunchpakketten zijn facultatief en moeten van te voren gereserveerd worden. U kunt gratis een picknickruimte reserveren.

Historisch Centrum

EEN DAG IN LA COUPOLE

HISTORISCH CENTRUM

DE KOEPEL

HET HISTORISCH CENTRUM

WE LEREN ONTZETTEND VEEL (LOUISE) INTERESSANT ONDERWERP, BEHOORLIJK VEEL INFORMATIE OVER NATUURKUNDE EN GESCHIEDENIS (LUCAS)

“DE GEHEIME WAPENS” BEZOEKERSRONDE

HET 3D-PLANETARIUM

“LEVEN ONDER DE BEZETTING” BEZOEKERSRONDE

3D-PLANETARIUM

ONDERGRONDSE STAD

DE PEDAGOGISCHE VRAGENPARCOURS & NUTTIGE INFORMATIE

RECEPTIE, WINKEL, CAFETARIA

3

BEZOEKVOORSTELLEN

HEEL GAAF ! (ICHAM) HET LEEK NET OF WE BEWOGEN (ASMA)

HET HISTORISCH CENTRUM KOM BINNEN IN DE GESCHIEDENIS VAN XXE EEUW…

Vier grote thema’s en een nieuwe tentoonstelling worden aangeboden in combinatie met de schoolprogramma’s voor Geschiedenis en Wetenschap

themA 1

themA 2

themA 3

themA 4

De regio Nord–Pas-de-Calais is sterk getekend door de twee grote wereldoorlogen van de 20e eeuw. Door deze synthese is het gemakkelijker om de collectieve reacties tijdens de tweede bezetting te begrijpen. De bezoeker ineens terecht in het Frankrijk van de zwarte jaren. Vier belangrijke thema’s worden behandeld: de invasie; de Bezetting; het verzet, de onderdrukking, de samenwerking met de bezetter; de Bevrijding.

Dit thema wordt zowel tijdens het traject “De Bezetting van 1940-1944 in de regio Nord–Pas-de-Calais” behandeld als ook in een nieuwe ruimte gelegen achter dit traject. Het behandelt verschillende vormen van de Duitse onderdrukking en de analyse van de vervolging tegen Joden en Zigeuners. Een serie foto’s, genomen bij de ontdekking van de kampen in 1945, vormt het einde van het traject en zorgt voor een overdenking van de inslag van deze ontdekking op de westerse beschaving. Een documentaire, van 20 minuten, toont op diepgaande wijze het concentratiekamp en genocide systeem van de nazi’s.

In Peenemünde bouwen de mannen van von Braun de eerste grote raket van de geschiedenis: de V2. In Amerika wordt, in Los Alamos, door natuurkundigen onder leiding van Robert Oppenheimer het meest schrikbarende wapen ooit gefabriceerd ontwikkeld: de atoombom. Dwars door het programma van deze twee wapens wordt de eigen natuur van een totale oorlog geopenbaard: de mobilisatie van wetenschappers, industriëlen, arbeidskrachten (in dit geval van de gedeporteerden uit het kamp Dora voor de V2-raket), propaganda…

De ingenieurs van Peenemünde zijn meegenomen door de overwinnaars in 1945 (Amerikanen, Sovjets, maar ook... Fransen). Ze doen mee aan grote programma’s van militaire raketten van de koude oorlog: de raket, vastgekoppeld aan de atoombom, wordt één van de essentiële grondslagen van “het terreurevenwicht”. Deze zelfde mannen doen ook mee aan het grote vreedzame avontuur van de ruimteverovering.

Een gekwetste regio: 1914-1945

4

Het concentratiekamp en genocide systeem van de nazi’s

De totale oorlog: de nieuwe wapens

De koude oorlog en de ruimteverovering

Bezoekersronde “rex” De nieuwe wapens: De V1 en de V2

HET 3D-PLANETARIUM

Bezoekersronde “cineac” Het noorden van Frankrijk in Duitse handen

HET HISTORISCH CENTRUM

TWEE BEZOEKCIRCUITS

STERKE PUNTEN VAN HET TRAJECT:

Ontdek door middel van het traject van de Wernher von Braun hoe de V2-raket, een echt vernietigingswapen, in feite de voorloper is van alle huidige raketten. La Coupole geeft de mogelijkheid om de verbanden te begrijpen tussen oorlog, wetenschap en nazisme, waar de wetenschappelijke acteurs van een oorlog de grondleggers worden van de run op de ruimte.

STERKE PUNTEN VAN HET TRAJECT:

Voorstelling van een echte V2-raket en een presentatie van een film in 3D van de motor, een touch screen waarop luchtfoto’s ingezoomd kunnen worden volgens de verschillende voorgestelde thema’s, reproductie van “Little boy”, atoombom geworpen op Hiroshima, maquettes van raketten op een schaal van 1/20e, enz.

5

BEZOEKVOORSTELLEN

Een FFI tractie, een reconstructie van de voorgevel van een winkel, een replica van de fusillademuur van de Citadel van Rijsel, een Messerschmitt schroef, een MG34 mitrailleur, de brief van Félicien Joly, jonge onderwijzer, geschreven voor hij gevallen is onder de Duitse ballen en ook vele films en archiefbeelden.

DE PEDAGOGISCHE VRAGENPARCOURS & NUTTIGE INFORMATIE

Beleef opnieuw via beelden de bezetting van Frankrijk door het Duitse leger: de invasie, de uittocht, de moeilijkheden in het dagelijkse leven, het verzet van de bevolkingen en de bevrijding.

De voorstelling in het planetarium verloopt als volgt : Een module naar keuze gevolgd door een film. Voordat de film begint, zal er een personeelslid van het planetarium in de zaal aanwezig zijn om eventuele vragen van de leerlingen te beantwoorden.

De verschillende modules per niveau (20 min)

HET 3d-PLANETARIUM

LAGERE SCHOOL EN ONDERBOUW MIDDELBARE SCHOOL Het zonnestelsel

Deze voorstelling is gebaseerd op wetenschappelijke programma’s ; een avontuurlijke reis door het zonnestelsel en langs de meest recente ontdekkingen.

Dankzij de steun van de Algemene Raad van Pas-de-Calais de la CASO (Communauté d’Agglomération de Saint-Omer), de Gewestraad van Nord–Pas-de-Calais en de overheid, beschikt La Coupole over een stereoscopisch 3D planetarium. Bezoekers kunnen een reis in de ruimte maken en de geheimen van het universum ontdekken.

Alleen in het Frans of Engels

Zet uw supermoderne 3D-bril op, ga lekker zitten op één van de 139 licht achterover hellende stoelen en duik in een sterrenwereld die op het gebolde 360° scherm van 15 meter doorsnede getoond wordt.

Het kosmische web

Beleef deze unieke ervaring die u de mensheid laat ontdekken zoals Youri Gagarine en Neil Armstrong die hebben kunnen zien.

6

BOVENBOUW MIDDELBARE SCHOOL EN BEROEPSOPLEIDINGEN Onze planeet Aarde lijkt best groot maar in het heelal is het maar een zandkorreltje. In deze module ontdekt u de schaal van het universum, van Aarde tot de grootste bekende structuren: het kosmische web, maar ook het zonnestelsel en de melkweg.

Alleen in het Frans of Engels

DE VERSCHILLENDE FILMS

wij bieden u drie films naar keuze:

Het Planetarium

PRAKTISCHE INFORMATIE TARIeven € 3.50 per leerling - 1 toegang gratis voor een begeleider per 10 jongeren. (€ 3.50 voor de overige begeleiders) Supplement voor de 3D-sessie: 1 € per leerling HET 3D-PLANETARIUM

..............................................................................................

Openingstijden u kunt de informatieve dienst telefonisch, tel +33 (0)3 21 12 27 30 of per e-mail om advies vragen: [email protected] Gemiddelde duur van een sessie: 1 uur

DE AARDE, DE MAAN EN DE ZON (2D)

geproduceerd door National Geographic, wordt u meegenomen op een reis door de tijd en gaat u 80 miljoen jaar terug, naar het tijdperk waarin de machtige dinosaurussen over de oceanen heersten. Volg een team paleontologen op zoek naar de zeemonsters van de prehistorie, in driedimensionaal beeld!

Belangrijk De keuze van de sessie wordt bepaald door de eerste groep die deze reserveert.
 ..............................................................................................

In verband met: 7

BEZOEKVOORSTELLEN

De toeschouwer worden uitgenodigd de verschillende astronomische verschijnselen te ontdekken (afwisseling dag/nacht, verplaatsing van de zon van oost naar west, zons- en maansverduistering, de maanstanden) waarbij interpretatiefouten die zich zouden kunnen voordoen in de geschiedenis van deze ontdekkingen, worden vermeden.

Aan de morgenstond van het ruimtevaarttijdperk volgen de grote etappes van de verovering van de ruimte van de Spoetnik tot de Apollomissies, de eerste vlucht van Gagarin en de eerste uitstapjes in de ruimte. De voorstelling gaat verder met de huidige staat van de ontdekking van de ruimte en de in de toekomst geplande stappen (privé vluchten, bemande vluchten naar Mars, …). De film laat ook enkele scènes zien over de training van de astronauten.

..............................................................................................

DE PEDAGOGISCHE VRAGENPARCOURS & NUTTIGE INFORMATIE

Alleen in het Frans of Engels

AAN DE MORGENSTOND VAN HET RUIMTEVAARTTIJDPERK (3D)

ZEEMONSTERS (3D) eau Alleen v u in het Frans of Engels o N In deze film,

DE PEDAGOGISCHE VRAGENPARCOURS VRAGENPARCOURS MIDDELBARE SCHOOLNIVEAU GESCHIEDENIS Het noorden van Frankrijk in Duitse handen

gedeeltes van het programma diepgaander te bestuderen. De voorrang wordt gegeven aan een beeldanalyse in alle vormen.

Antwerpen onder het V2-bombardement Na getoond te hebben hoe in de top-secret wetenschappelijke basis van Peenemünde de eerste V1- en V2-raketten op punt werden gesteld, wil het vragenparcours bestuderen hoe deze nieuwe wapens gebruikt werden. Het vragenparcours eindigt met de analyse van de gevolgen van deze bombardementen op de stad Antwerpen en zijn inwoners.

wetenschappelijk, verbindt Wetenschap en Geschiedenis en eindigt met een burger- en humanitaire overpeinzing. Dit dossier wordt gepresenteerd in de vorm van 5 beschrijvingen. Zo kan de leraar het aan zijn of haar eigen pedagogische methode aanpassen.

Wernher von Braun, een wetenschapper in de oorlog

LYCEUM VRAGENPARCOURS WETENSCHAP Wetenschappers in de oorlog

WETENSCHAP Van de A4 naar Ariane, geschiedenis van raketten

Een vragenlijst geeft de gelegenheid aan middelbare scholieren om het gedeelte van de museumgeschiedenis gewijd aan “De bezetting van 1940-1944 in de regio Nord– Pas-de-Calais” te bestuderen. Verschillende thema’s worden behandeld en omvatten de gehele tentoongestelde expositie. Zodoende geeft het traject antwoord op belangrijke punten uit het middelbare schoolprogramma: het dagelijkse leven onder de Bezetting, de economische plundering, de vormen van verzet en samenwerking met de bezetter, de onderdrukkingspolitiek gevoerd door de bezetter, de jodenvervolging… Deze thema’s worden behandeld door het prisma van de regio Nord–Pas-de-Calais. Dit zeer complete dossier geeft de gelegenheid aan de leraar om tijdens het bezoek bepaalde

8

Dit vragenparcours, gericht op middelbare schoolleerlingen, gaat over de loopbaan van wetenschapper Wernher von Braun. Dit pluridisciplinair vragenparcours, met een overwicht voor wetenschap, brengt de Wetenschap in verband met de Geschiedenis, gaat in op de wetenschaps- en technologieethiek en eindigt met een burgerlijk en humanitair reflectiemoment. De leerling moeten uit de tentoonstellingen de informatie kiezen die hem toestaat de menselijke en wetenschappelijke loopbaan van Von Braun te reconstrueren. Dit vragenlijst, bestemd voor jonge middelbare scholieren, toont raketten die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn gemaakt en gebruikt en hun ontwikkeling ten tijde van de koude oorlog. Dit traject met multidisciplinair karakter is overwegend

U kunt de informatiebladen downloaden via onze website www.lacoupole-france.com in het gebied “Docenten”

Dit parcours is bedoeld voor leerlingen uit de twee laatste jaren van het lyceum en behandelt de medewerking van sommige wetenschappers aan de oorlog. Het stelt voor om sommige van hun verwezenlijkingen alsmede de consequenties ervan te ontdekken. De pedagogische doelstellingen zijn de volgende: - Het leren begrijpen van het functioneren van de nieuwe wapens aan de leerlingen. - Ze na te laten denken over de consequenties van de verwezenlijkingen van deze wetenschappers. - Het mogelijk maken van de opbouw van een individuele beschouwing over de verantwoordelijkheden van ieder en de ethiek van de wetenschap. Dit dossier wordt gepresenteerd in de vorm van 6 beschrijvingen. Zo kan de leraar het aan zijn of haar eigen pedagogische methode aanpassen.

NUTTIGE InformatiE

Picknicktafels

ONTVANGST

Wij raden aan uw bezoek te plannen in een rustige periode, d.w.z. in december of februari. In die maanden hebt u de mogelijkheid om een hele dag ter plaatse te blijven.

7 dagen op 7 geopend*: • van 9.00 tot 18.00 uur van september tot juni. • Van 10.00 tot 19.00 uur in juli en augustus. * Het Historisch Centrum en Planetarium zijn van 6 tot en met 19 januari 2014 gesloten. .....................................................................................................................................................

TARIEVEN Historisch centrum**: 4.50 € per leerling - Gemiddelde duur: 2u00 1 begeleider gratis voor 10 leerlingen (4,50 € voor extra begeleiders). Planetarium**: Gemiddelde duur van een voorstelling: 1 uur • Sessie: 3.50 € / leerling - 1 toegang gratis voor een begeleider per 10 jongeren (3.50 € voor de overige begeleiders). • Supplement voor de 3D-sessie: 1 € / leerling (1 € voor de overige begeleiders). ** Tarief gericht op lagere scholen en lycea. .....................................................................................................................................................

BELANGRIJK

De Coupole was vroeger een een lijdensplaats. Nu is het een gedenkplaats. Europeanen van vandaag, u die leeft op een contenent in vrede, u wordt verzocht om tijdens de gehele bezichtiging, de STILTE te respecteren. Ingeval van een ongepast gedrag, kan het Centrum het bezoek onderbreken. Ingeval van beschadiging, zullen vervolgingen ingezet worden. Wij verzoeken u te zorgen voor voldoende begeleiders en om de leerlingen tijdens het bezoek naar behoren te begeleiden. Op vertoon van uw reserveringsbiljet kunt u een gratis voorbezoek krijgen op de datum van uw keuze. .....................................................................................................................................................

CONTACTS Reserveringscontact: + 33 (0)3 21 93 07 07 - [email protected] Pedagogisch contact: + 33 (0)3 21 12 27 30 - [email protected] .....................................................................................................................................................

9

BEZOEKVOORSTELLEN

.............................................................................................................

UURREGELING

DE PEDAGOGISCHE VRAGENPARCOURS & NUTTIGE INFORMATIE

Site in 4 talen: Frans, Engels, Nederlands, Duits • Opgelet! Om voor iedere schoolgroep het bezoek in de beste omstandigheden te laten verlopen zijn de inschrijvingen voortaan beperkt volgens een dagelijks quotum. Raadpleeg het reserveringscontact. • Aan de start van het bezoek ontvangt elke leerling een infrarode hoofdtelefoon voor audio begeleiding, zodat hij of zij de toelichting bij de audiovisuele programma’s van het museum kan volgen. • Picknicktafels zijn aanwezig op de site. U kunt ook beschikken over een picknickzaal die u moet reserveren vóór uw bezoek (gratis service). • Er zijn lunchpakketten met een verse sandwich, een ijsje en een drankje beschikbaar voor € 6.70. De lunchpakketten zijn facultatief en moeten van te voren gereserveerd worden. • Voorzie een potlood voor elke leerling. Om gemakkelijker notities te kunnen nemen zijn op verzoek aan de receptie knijpborden beschikbaar voor de leerlingen. • Gelieve de tassen in de bus te laten of aan de receptie.

Picknickzaal

Bezoekvoorstellen ISNOR – DE MOERASLANDEN Het bedrijf Isnor stelt voor de moerasstreek van Audemars te ontdekken, één van de laatste moerassen die nog levend gehouden worden in Frankrijk: de fauna en flora, de teelten, de architectuur, het leven en de tradities van de bewoners… Tijdens het hele bezoek is voor de leerlingen een gids aanwezig die zijn uitleg aanpast aan het pedagogische niveau van de groep. De leerkracht ontvangt een pedagogisch dossier.

—— Duur van het bezoek: 1 uur Afstand vanaf La Coupole: 30 min Tarieven* : 10.00 € voor de 2 bezoeken (Historisch Centrum + Isnor) * Het tarief kan aangepast worden tijdens het huidige schooljaar

10

Een dag in de streek Nord–Pas-de-Calais

ARC INTERNATIONAL – ARQUES EEN WERELDONDERNEMING Het bezoek duurt ongeveer anderhalf uur en begint met een terugblik op het verleden. In een speciaal ingerichte zaal herbeleven de bezoekers de ambachtelijke productie van het met de mond geblazen glas, in het gezelschap van een gids. Het bezoek wordt verrijkt met filmpjes die de geheimen van de glasproductie illustreren. De bezoeker loopt over een doorgang over de machine heen en krijgt zo een overzicht van het productieproces, van de druppel gesmolten glas tot het verpakte artikel. Vanaf 8 jaar

—— Duur van het bezoek: 1u30 Afstand vanaf La Coupole: 15 min Tarieven* : 8.50 € voor de 2 bezoeken (Historisch Centrum + Arc International) * Het tarief kan aangepast worden tijdens het huidige schooljaar

HET BLOCKHAUS VAN ÉPERLECQUES

LE BON ACCUEIL – DE MOERASLANDEN

Het Blockhaus van Eperlecques valt sinds 1985 onder monumentenzorg en is een gigantische constructie opgetrokken door de Duitsers in 1943-1944. Aanvankelijk bestemd voor de lancering van V2-raketten en omgevormd tot fabriek van vloeibare zuurstof. Begeleide of audio begeleide bezoeken naargelang de keuze gemaakt op het moment van de reservering.

Le Bon Accueil is een familiebedrijf midden in de natuurlijke moerassen van SaintOmer. Bezoek en ontdek de moerassen (tocht duurt 1 uur). De boten zijn beveiligd en overdekt bij slecht weer.

Duur van het bezoek: 1u30 Afstand vanaf La Coupole: 30 min Tarieven* : 9.00 € voor de 2 bezoeken (Historisch Centrum + het Blockhaus) * Het tarief kan aangepast worden tijdens het huidige schooljaar

Ontdek de beroemdste strijd uit de Honderdjarige Oorlog in het middeleeuwse Historische Centrum van Azincourt. Een interactieve scenografie, vele videomedia en pedagogische workshops aangepast voor 3-15 jaar stellen u in staat om op concrete en ludieke wijze de in de klas opgedane kennis uit te breiden.

——

——

MIDDELEEUWS HISTORISCH CENTRUM AZINCOURT

——

Andere aanbevolen sites HERDENKINGSPLAATSEN • Animatiedienst van het erfgoed van de stad Saint-Omer www.ville-saint-omer.fr • Mijnwerkers geschiedeniscentrum – Lewarde www.chm-lewarde.com • In Flanders Fields Museum – Ypres (België) www.inflandersfields.be • Canadees museum – Vimy www.vac-acc.gc.ca • Notre-Dame de Lorette

MIMOYECQUES: DE BEZETTING VAN HET KANON VAN LONDEN (1943-1945) Het fort van Mimoyecques, ook wel “Het kanon van Londen” genoemd, is één van de meest indrukwekkende gebouwen door Hitler bedacht, op enkele kilometers afstand van Deux Caps. Het fort was bestemd voor het gigantische kanon. V3, Hitlers geheime wapen dat Engeland had moeten vernietigen. In 2013 heeft La Coupole het historische circuit geüpdatet met 4 nieuwe informatieborden die het bouwen van het fort en de tragische lot van Jo Kennedy toelichten.

www.mimoyecques.com

Deze lanceerbasis voor V1-raketten ligt diep verborgen in het bos en is één van de best bewaarde locaties. Een gedenkroute, gerealiseerd door La Coupole, legt de werking van de basis uit. Een vrij toegankelijk circuit met bewegwijzering leidt u gedeeltelijk langs de betonnen pistes van de lanceerbasis en het grondgebied dat door de Duitsers bezet werd voor het bouwen en installeren van de basis. 3 opslagruimten voor V1-raketten zijn nog zichtbaar. De gebouwen worden ook wel “glijbanen” genoemd, te wijten aan de karakteristieke vorm van de opslagruimten.

——

——

WETENSCHAP EN NATUUR • Nausicaá – Nationaal Centrum van de zee www.nausicaa.fr • Rando-Rail – Wandeling in het land van Lumbres www.rando-rail.com • Regionaal natuurpark van de Kapen en Moerassen van de Opaalkust www.parc-opale.fr • Enerlya – Centrum voor duurzame energiebronnen www.enerlya.fr • Eden 62 – Animaties Natuur www.eden62.fr ——

11

BEZOEKVOORSTELLEN

——

LE BOIS DES HUIT RUES IN MOERBEKE (BIJ HAZEBROEK)

• Museum van de Grote Oorlog - Péronne www.historial.org

Rue André Clabaux (D210) 62570 WIZERNES - FRANKRIJK 5 km van Saint-Omer Tel: +33(0)3 21 12 27 27 Mail: [email protected]

London Dover

Calais

A18

Dunkerque A25

A16

SAINT-OMER

Lille

Bruxelles

A26

Arras A28

A10

Douai

A16

Amiens

Reims

A13 A4

Paris Bewegwijzering GPS = N50.69844596 E2.2435140

Reserveringscontact:

Tel: +33 (0)3 21 93 07 07 - Fax: +33 (0)3 21 39 21 45 - [email protected] Pedagogisch contact:

Tel: +33 (0)3 21 12 27 30 - Fax: +33 (0)3 21 39 21 45 - [email protected]

A26

A1

Rouen

www.lacoupole-france.nl

Calais ....................................... > Saint-Omer : 45 min Boulogne ............................... > Saint-Omer : 1u00 Duinkerken............................ > Saint-Omer : 1u00 Arras......................................... > Saint-Omer : 1u00 Lille............................................ > Saint-Omer : 1u00 Valenciennes ....................... > Saint-Omer : 2u00 Amiens..................................... > Saint-Omer : 2u00

Paris ......................................... > Saint-Omer : 3u00 Rouen ...................................... > Saint-Omer : 3u00 Reims ...................................... > Saint-Omer : 3u00 Ieper ......................................... > Saint-Omer : 1u15 Brussel ................................... > Saint-Omer : 3u00 Antwerpen ............................ > Saint-Omer : 2u00 Gent .......................................... > Saint-Omer : 2u00

Het hele parcours van La Coupole is toegankelijkevoor mindervalide.

Cituation et Ensemble - Arras - 03 21 71 53 33 - Crédits Photos : © Sébastien Jarry / CG62 - © Jérôme Pouille - © La Coupole

AAN DE GRENZEN VAN DE MENSHEID