Pedagogisch werkplan KMN Kind & Co Tussenschoolse Opvang (TSO)

Pedagogisch werkplan KMN Kind & Co Tussenschoolse Opvang (TSO)

November 2012

Inhoudsopgave 1 1.1 1.2 1.3

Missie en Visie KMN kind & Co Pedagogisch hoofddoel Visie:  Visie op de ontwikkeling van kinderen  Visie op de rol van de TSO-vrijwilliger en de TSO-coördinator Waarden, normen, grenzen en regels

blz. 2 blz. 2 blz. 2 blz. 3-6

2 2.1 2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.1.4 2.1.5 2.1.6

Voorwaarden voor een pedagogische omgeving

2.2 2.2.1 2.2.2 2.2.3 2.2.4 2.2.5

Fysieke veiligheid

Ziek kind op de TSO Medicijnverstrekking Ontruimingsplan Hygiëne Veiligheid speeltoestellen

3 3.1 3.1.1 3.2 3.2.1 3.3 3.3.1

Hoe brengt het kind de TSO-tijd door? blz. 11 Eten en drinken blz. 11 Dieet/allergie blz. 11 Ontwikkelen van vaardigheden door (vrij) spel en georganiseerde activiteiten blz. 12 Meenemen van eigen speelgoed naar de TSO blz. 12 Binnen- en buitenspel blz. 12 TV kijken blz. 12

4. 4.1 4.2

Taakverdeling TSO-coördinator TSO-vrijwilliger

blz. 13 blz. 13 blz. 14

5. 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5

Overlegmomenten TSO-vergaderingen Locatieoverleg Overleg tussen schooldirectie en TSO-coördinator Interview met kinderen Evaluatiemomenten

blz. blz. blz. blz. blz. blz.

6 6.1 6.2

Communicatie Tekstjes Nieuwsbrief

blz. 16 blz. 16 blz. 16

7

Evaluatie en bijstelling Bijlage: Evaluatie en bijstelling

blz. 17 blz. 18

Samenvatting pedagogisch werkplan TSO

blz. 19-20

Mentale veiligheid

Relatie TSO-vrijwilliger en het kind Positieve benadering Respect en aandacht voor ieder kind Inspraak van het kind Conflictoplossing Ik-boodschappen

Centraal project TSO/EM/pedagogisch werkplan TSO juni 2010

blz. blz. blz. blz. blz. blz. blz. blz.

7 7 7 7 7 8 8-9 9

blz. blz. blz. blz. blz. blz.

10 10 10 10 10 10

15 15 15 15 15 15

Inleiding Voor u ligt de op de TSO Koningin Julianaschool toegespitste versie van het pedagogisch werkplan voor de Tussenschoolse Opvang (TSO) van KMN Kind & Co. Dit pedagogisch werkplan is bestemd als leidraad voor TSO-coördinatoren en TSO-vrijwilligers. In dit werkplan maken we de missie en visie van KMN Kind & Co kenbaar. De uitgangspunten van KMN Kind & Co worden hierin beschreven; u leest hoe we werken op de TSO en omgaan met schoolgaande kinderen in de leeftijd van 4 t/m 12 jaar. Daarnaast is hierin de werkwijze en toepassing op de Koningin Julianaschool verwerkt. Ook ouders kunnen kennis nemen van de inhoud van het pedagogisch werkplan. Zo kunnen zij bepalen of de werkwijze aansluit bij hun eigen ideeën en die van de school en of zij gebruik willen maken van de TSO. Het pedagogisch werkplan voor de TSO is Door KMN Kind & Co in 2010 herschreven op initiatief van de centrale projectgroep TSO. Specifieke informatie zoals: afspraken en regels, (tussen de middag) ritme, groepsindelingen, huishoudelijke voorschriften verschillen per TSO. Per TSO wordt er aangesloten bij het beleid van de school, zoals dit verwoord wordt in de schoolgids. Hierbij kunt u bijvoorbeeld denken aan gedragsregels/omgangsregels, godsdienst, huisregels. Praktische informatie over de locaties zoals: aanmelden, kosten en wijze van betalen, de naam en bereikbaarheid van de TSO-coördinator etc. staat niet beschreven in dit pedagogisch werkplan. Ouders kunnen deze informatie lezen op de website www.kmnkindenco.nl of op de site van de

koningin Julianaschool, www.koninginjulianaschool.net Een pedagogisch werkplan is bedoeld als werkdocument, dat op basis van voortschrijdend inzicht regelmatig zal worden aangepast. In de TSO vergaderingen zal geëvalueerd worden of onze manier van werken overeenkomt met wat in het werkplan beschreven wordt.

Juni 2010, KMN Kind & Co November 2012, TSO Koningin Julianaschool


blz. 1

1

Missie en Visie KMN Kind & Co KMN Kind & Co is een stichting zonder winstoogmerk in de Regio Midden Nederland. Wij bieden alle vormen van kinderopvang en zien onszelf als pedagogisch partner. Samen met ouders, scholen en andere betrokkenen scheppen wij een veilige omgeving waarin kinderen kunnen groeien. Door creativiteit, aandacht en vernieuwend denken bieden wij mogelijkheden talenten te ontwikkelen. Wij zijn niet alleen bezig met vandaag maar ook met de toekomst van uw kind. Vandaar dat wij als motto hebben: “Wij denken in morgen” Bezig zijn met „morgen‟ betekent voor ons continu werken aan: 1. Ontwikkelingsgerichtheid 2. Samenwerken 3. Betrokkenheid 4. Klantgerichtheid

1.1

1.2

Pedagogisch hoofddoel Op de TSO maken wij vaak gebruik van schoollokalen, wij vangen kinderen op in een sfeer van geborgenheid, veiligheid en vertrouwen. Deze sfeer willen wij realiseren door het creëren van situaties die ervoor zorgen dat kinderen zich prettig voelen, vertrouwen hebben in eigen kunnen en voor zichzelf op kunnen komen. Zodanig dat kinderen respect ontwikkelen voor zichzelf en anderen, positief in de maatschappij staan, zelfstandig zijn en sociaalvaardig. Wij doen dit met aandacht voor ieder kind en in goede relatie met de ouders. Visie Het pedagogisch hoofddoel is gebaseerd op:  Visie op de ontwikkeling van kinderen.  Visie op de rol van de TSO-vrijwilliger en de TSO-coördinator.  Visie op de ontwikkeling van kinderen Kinderen willen net als volwassenen geaccepteerd, gerespecteerd en serieus genomen worden. Zij hebben van nature de behoefte om nieuwe dingen te leren, om uitdagingen aan te gaan. Ieder kind is zichzelf en ontwikkelt zich in zijn omgeving op zijn eigen manier, in zijn eigen tempo. Wij vinden het belangrijk dat kinderen de vrijheid en de ruimte krijgen om hun eigen mogelijkheden en onmogelijkheden te ontdekken.  Visie op de rol van de TSO-coördinator en de TSO-vrijwilliger*

(zie voor een verdere taakverdeling Hoofdstuk 4)

TSO-coördinatoren en TSO-vrijwilligers geven praktische invulling aan bovenstaande visie.  Vanuit het gegeven dat we opvoedingsverantwoordelijkheid op ons nemen, komt voort dat we een „bewuste relatie‟ met kinderen aangaan. Dit betekent dat wij regelmatig goed nadenken over onze rol als opvoeder: persoonlijk, met collega‟s, in de teambegeleiding en tijdens functioneringsgesprekken, themabijeenkomsten etc.  In onze omgang met kinderen staan respect en acceptatie in de opvoedingstaak centraal. Ieder kind heeft zijn eigen achtergrond en thuissituatie van waaruit het de wereld verkent. Daarom hebben wij een positieve houding m.b.t. culturele identiteit en religies en zien het belang in van respectvolle communicatie en interactie met ouders om (beter) begrip te krijgen voor de achtergrond van het kind en de wijze waarop het zich in de thuissituatie ontwikkelt.  Wij kijken naar het individuele kind binnen groepsverband.  Het aanleren van vaardigheden is in onze visie een uitkomst van onze werkwijze op de TSO; geen doel of uitgangspunt. * Als de term „coördinator‟ of „vrijwilliger‟ wordt gebruikt, dan maken wij geen onderscheid tussen mannelijke en vrouwelijke collega‟s. Ook het begrip „kind‟ wordt m/v toegepast.


blz. 2

1.3

Waarden, normen, grenzen en regels Grenzen en regels hebben vaak te maken met veiligheid, hygiëne en principes, waarden en normen. Ook op de TSO hebben we daarom een aantal regels, waaraan zowel TSO-vrijwilligers als kinderen zich moeten houden. Soms zijn de regels op de TSO anders dan thuis, daarom moet een kind bekend worden gemaakt met de regels op de TSO. Door eenvoudige regels wordt de vrijheid van het kind begrensd, maar daardoor worden de dagindeling en de omgeving inzichtelijker en beter herkenbaar voor het kind. Dit maakt bv. dat het kind zich veilig kan voelen op de TSO en dat het kind weet waar het aan toe is. Regels kunnen voor het kind ook een uitdaging vormen: regels kunnen worden overtreden en grenzen worden verlegd. Daarom is consequent handelen en hanteren van regels van groot belang voor het kind: wat vandaag niet mag, moet morgen ook niet mogen! Welke grenzen en regels er gelden is verschillend per TSO-locatie, hierbij wordt aangesloten bij het beleid van de school.

Afspraken en regels op deze TSO: zie volgende pagina‟s


blz. 3

Omgangsregels TSO Koningin Julianaschool

  



 









We hebben respect voor elkaar. We accepteren de ander en discrimineren niet. We blijven van een ander en de spullen van de ander af. We helpen anderen om zich aan deze afspraken te houden. We luisteren naar elkaar. We letten op ons taalgebruik, niet alles is acceptabel en je wordt er op aangesproken als je over de grens gaat. We praten eventuele ruzies samen of met hulp van een TSO-vrijwilliger uit. Op ongewenst gedrag word je aangesproken en dit heeft bij herhaling consequenties. Onder ongewenst gedrag valt bijvoorbeeld: schelden, uitlachen, roddelen, zogenaamde “geintjes”, duwen, trekken, schoppen etc. We praten op rustig geluidsniveau.

December 2011


blz. 4

Regels TSO binnen Koningin Julianaschool

Binnen blijven is mogelijk op de keuzedag of bij slecht weer. Als je op de keuzedag je keuze hebt gemaakt, dan is veranderen niet meer mogelijk. 



      







Op een keuzedag kun je vervolgens kiezen tussen knutselen, spelletjes doen, lezen, computeren (geen internet)en buiten spelen. In elke ruimte is een TSO vrijwilliger aanwezig voor toezicht. Mobieltjes blijven tijdens de TSO in de tas. We maken rustig gebruik van de ruimtes. We lopen rustig door de school. We praten op rustig geluidsniveau. We gebruiken spullen waarvoor ze bedoeld zijn. We helpen elkaar. We spelen niet op het podium als daar materiaal van school op staat. Als we terug gaan naar de klas ruimen we op waar we mee gespeeld of geknutseld hebben. Het is niet toegestaan alleen in de klas te blijven of tussendoor de klas in te gaan. Als je “ziek” of “gewond “bent, is er zowel in het hoofdgebouw als in de dependance een ruimte waar je kunt verblijven, hier is ook toezicht


blz. 5

Regels TSO buiten Koningin Julianaschool





 



 

 





Groep 1 tot en met 4 spelen op het kleine plein. Groep 5 tot en met 8 op het grote plein. Als je van het hoofdgebouw naar het grote plein wilt dan loop je met een TSO vrijwilliger mee. Als je buiten nog wat eet zit je op de bank. Je gebruikt alleen speelgoed van de TSO. Je laat je eigen speelgoed binnen. Als je spullen gebruikt hebt, ruim je deze ook weer op. Je gebruikt de spullen waarvoor ze bedoeld zijn. Als er een bal over het hek gaat, meld je dit aan een TSO vrijwilliger. Je gaat er niet alleen achteraan. Je gaat alleen met toestemming van het plein af. Samenspelen houdt ook in rekening met elkaar houden. Bij problemen praat je met elkaar en vraag je zo nodig hulp van een TSO-vrijwilliger. Als je spullen gebruikt hebt, ruim je deze ook weer op.

December 2011


blz. 6

2

Voorwaarden voor een pedagogische omgeving De TSO wil kinderen een veilige plek bieden, dat wil zeggen: een plek, waar kinderen zich geborgen en vertrouwd voelen, waar kinderen zich kunnen ontspannen en zichzelf kunnen zijn. De TSO- vrijwilliger zorgt voor mentale en fysieke veiligheid van kinderen. De TSOcoördinator en TSO-vrijwilligers maken gebruik van de veiligheidsmaatregelen die in het schoolbeleid zijn opgenomen. Wij zijn ons ervan bewust dat mentale en fysieke veiligheid verband met elkaar houden.

2.1

Mentale veiligheid:

2.1.1

Relatie TSO-vrijwilliger en het kind

2.1.2

Positieve benadering

In het bieden van veiligheid en geborgenheid speelt de relatie tussen de TSO-vrijwilliger en het kind een belangrijke rol. Het is belangrijk om een gezonde relatie met het kind dat centraal staat op te bouwen, om zo het vertrouwen van een kind te winnen. De „positieve benadering‟ en „respect en aandacht voor ieder kind‟ zijn hier onderdeel van. De TSO-vrijwilliger verdeelt persoonlijke aandacht en kijkt naar de behoeften en wensen van alle kinderen. De TSO-vrijwilliger heeft ook een voorbeeldfunctie, d.w.z. dat zij zelf de regels en afspraken voorleven en anderen hierop wijzen. De TSO-vrijwilliger biedt het kind duidelijkheid door grenzen aan te geven. Zo geldt de gezamenlijke afspraak om een groep om stilte te vragen door van de ene hand de duim in de lucht te steken en van de andere hand de wijsvinger op de mond te leggen. De TSO-vrijwilliger biedt gelijkwaardigheid in de relatie met het kind, door zichzelf onder de kinderen te mengen en samen met hen te spelen, een dolletje met hen maken, een (serieus) gesprek met hen voeren. Een kind dat ervaart eerlijk en respectvol te worden benaderd, leert om anderen eerlijk en respectvol te benaderen. Daarin is echt luisteren naar het kind, in de belevingswereld van het kind kruipen heel belangrijk. Vanuit echt begrip van het kind en de situatie weten welke prioriteiten je op dit moment dient te stellen welke actie‟s je dient te nemen. Door een positieve houding en uitstraling worden kinderen bevestigd en gestimuleerd in hun gedrag: door bijvoorbeeld het kind te laten merken dat zijn aanwezigheid op prijs wordt gesteld, door vaker te benoemen wat de positieve eigenschappen zijn die het kind bezit.

2.1.3

Respect en aandacht voor ieder kind

Binnen de pedagogische relatie die de TSO-vrijwilliger heeft met de groep, wordt door de TSO-vrijwilliger gekeken naar het individuele kind, als uniek persoon, binnen het groepsverband. Hierin vinden wij respectvolle communicatie en interactie belangrijk. Daarin heeft de TSO-vrijwilliger ook een stimulerende en ondersteunende rol. De TSO-vrijwilliger begroet bijvoorbeeld zoveel mogelijk ieder kind persoonlijk bij binnenkomst, geeft kinderen de ruimte om zichzelf te zijn, gaat respectvol om met de eigenheid van ieder kind: door de aandacht en zorg te verdelen over kinderen, door tijd te nemen om te luisteren en te laten merken dat je belangstelling toont voor wat het kind bezig houdt, door rekening te houden met de kinderen en hen gelegenheid geeft voor een gesprek. Op de TSO wordt het belangrijk gevonden om te weten of een kind zich prettig voelt of niet. Signaleert de TSO-vrijwilliger opvallend gedrag (in de breedste zin van het woord), dan koppelt de TSO-vrijwilliger dit terug naar de leerkracht en TSO-coördinator. Indien nodig overlegt de TSO-coördinator met de leerkracht en/of de schooldirecteur en wordt contact opgenomen met de ouders.


blz. 7

2.1.4

Inspraak van het kind

De TSO-vrijwilliger stimuleert de zelfstandigheid van kinderen naar hun vermogen, door het kind ruimte te geven in het zelf bedenken van oplossingen en het uitvoeren ervan. Vooral voor de wat oudere kinderen is het belangrijk om hun mening te mogen delen. Door kinderen te betrekken in het plannen van activiteiten en dagelijkse gang van zaken, leren zij creatief na te denken over dingen, samenwerken, communiceren met elkaar en met volwassenen en hun verantwoordelijkheidsgevoel wordt vergroot.

2.1.5

Conflictoplossing

Bij de TSO ligt de nadruk steeds meer op het oplossen van conflicten door middel van een gesprek met het kind. Alle kinderen vertonen wel eens ongewenst gedrag. In een conflict leren kinderen voor zichzelf op te komen en te onderhandelen. Belonen, waarschuwen en corrigeren, straffen zijn een logisch gevolg van bepaald gedrag. Voor gewenst gedrag wordt het kind beloond, voor ongewenst gedrag krijgt het kind een paar waarschuwingen. Als het kind ongewenst gedrag blijft vertonen wordt het kind gecorrigeerd. Beloning Door gewenst gedrag van een kind te belonen, worden zowel de TSO-vrijwilliger als het kind gestimuleerd in het geven van positieve aandacht. Het geven ervan is eenvoudig en leuk om te doen. Je moet er alleen wel oog voor hebben of krijgen. Je kunt hierbij denken aan non-verbale communicatie: een knipoog, een schouderklopje, duim omhoog, een aai over de bol. Je kunt ook denken aan verbale communicatie waarbij je vertelt wat je ziet of denkt: „ik zie dat jij goed je best doet‟, „wat kun jij goed…‟, „ik waardeer jouw eerlijkheid‟ o.i.d. Waarschuwen en corrigeren Een andere manier van een kind positief benaderen zijn waarschuwingen en correcties. Iedereen maakt fouten, iedereen kan te ver gaan in het opzoeken van grenzen en deze overschrijden. Het is belangrijk dat het kind TSO-vrijwilligers om zich heen heeft die waarschuwen en corrigeren, die aanspreken op gedrag en het kind niet zomaar laten aanmodderen. Grenzen verkennen is een leerproces en dat gaat met vallen en opstaan. Grenzen en regels Mochten waarschuwingen en correcties niet aanzetten tot gewenst gedrag, dan moet je als TSO-vrijwilliger soms grenzen stellen voor het kind. Door bijvoorbeeld het geven van een „time-out‟ , bied je het kind rust en tijd aan, om na te denken over het ongewenste gedrag. Daarnaast is het heel belangrijk om vervolgens in gesprek te gaan met het kind. Het kind krijgt op die manier oog voor de gevolgen van zijn gedrag en wordt gestimuleerd in het bedenken van een oplossing. Je kunt hierbij het kind helpen met reflecteren: wat is er gebeurd, wat heb je gedaan, wat vind je er eigenlijk zelf van, met welke motieven deed je iets. Het is belangrijk dat de TSO-vrijwilliger goed naar het kind “luistert” en “kijkt” waar het gedrag van het kind vandaan komt. Probeer de gevoelens van het kind te begrijpen, probeer om de echte beweegredenen/motieven van het kind te achterhalen en de gevoelens van het kind te verwoorden. Daarbij is het ook belangrijk dat je als TSO-vrijwilliger het kind kent, zodat het kind wordt aangesproken op zijn eigen niveau en het kind niet wordt overschat of onderschat. Als TSO-vrijwilliger heb je motieven waarom je ervoor kiest om het kind over zijn gedrag na te laten denken, leg aan het kind uit waarom: wat vond je van de gebeurtenis en het gedrag, welk gedrag zou volgens jou beter passen in zo‟n situatie? Hierbij kun je gebruik maken van “ik-boodschappen”. (zie 2.1.6)


blz. 8

Afspraken rond grenzen en regels op de TSO Koningin Julianaschool: 1. Een kind dat zich niet aan de regels houdt of over een grens gaat wordt op zijn/haar gedrag aangesproken. De TSO vrijwilliger bespreekt het ongewenste gedrag met de leerling en leerkracht. Daarnaast maken ze afspraken voor erop volgende overblijfmoment(en). In sommige situaties kan het wenselijk zijn dat de TSO vrijwilliger en signaal afgeeft aan de coördinator. 2. Bij herhaalt ongewenst gedrag meldt de TSO vrijwilliger dit bij de TSO coördinator. De TSO coördinator neemt hierover contact op met de desbetreffende bouwcoördinator en de directeur. Na overleg met de vaste groepsleerkracht worden er vervolgafspraken met de desbetreffende leerling gemaakt. Ouder (s)/verzorger (s) worden over de gemaakte afspraken geïnformeerd. Mochten de problemen ook dan nog niet zijn opgelost dan kan de directeur, na overleg met de ouder (s)/verzorger (s) besluiten dat de leerling voor een afgesproken periode geen gebruik van de TSO regeling mag maken. Welke maatregelen hanteren wij: - Dit is per situatie verschillend. Zowel de TSO coördinator als ouders van het kind worden ingelicht over de genomen maatregelen. (zie hierboven) Afspraken met directie/school over eventuele schorsing van het kind van de TSO: Bij terugkerend ongewenst gedrag kan dit leiden tot (tijdelijke) verwijdering van een kind van de TSO Uiteindelijke besluitvorming hierover vindt plaats op schoolniveau.

2.1.6

Ik-boodschappen De TSO-vrijwilliger doet er goed aan de „ik-boodschap‟ te gebruiken. Hiermee geeft de TSOvrijwilliger aan dat zij de persoon is, die last heeft van een bepaald gedrag van een kind. Dit betekent geen beschuldiging of veroordeling van het kind zelf. Voorbeelden van ik-boodschappen zijn: “Ik wil graag dat je de knutselspullen gaat opruimen zodat je weer naar je eigen klas kunt gaan”. Het gevolg kan zijn dat een kind boos wordt omdat zijn knutselwerk nog niet klaar is. “Ik zie dat je boos bent omdat je graag je knutselwerk wilt afmaken, alleen de school gaat weer beginnen. Als je morgen weer bij de TSO bent, mag je verder gaan. Ik bewaar het zolang in de kast ”. “Ik wil graag dat je het spelletje gelijk opruimt, omdat er anders onderdelen kwijt kunnen raken en ik vind het belangrijk dat het spelletje compleet blijft”. Hiermee geef je als TSO-vrijwilliger een signaal dat je oog hebt voor wat het kind doet en bezig houdt, ook al is dat dan niet altijd gewenst.


blz. 9

2.2

Fysieke veiligheid:

2.2.1

Ziek kind op de TSO

Als een kind op de TSO ziek is of wordt, beoordeelt de TSO-vrijwilliger in eerste instantie de situatie. Wanneer de TSO-vrijwilliger zich zorgen maakt over de gezondheidstoestand van een kind, dan houdt zij het kind goed in de gaten en meldt het aan de TSO-coördinator en/of leerkracht. In geval van ziekte en/of koorts zal de TSO-coördinator, na overleg met de leerkracht van het kind, de leerkracht vragen contact op te nemen met de ouders. Hierbij wordt het beleid van de school gevolgd. De TSO-vrijwilliger is zich er van bewust, dat niet elke ouder direct in staat zal zijn om het kind op te halen. De TSO-vrijwilliger draagt zorg voor het kind tot de les weer begint. De leerkracht neemt het daarna over. De TSO-coördinator kan zo nodig bijspringen om het kind te observeren en de TSO-vrijwilliger te ondersteunen. Als een kind zich niet lekker voelt of gevallen is, biedt de TSO de mogelijkheid om de pauze door te brengen in de dependance of in het hoofdgebouw van de Julianaschool, dit altijd onder toezicht van een TSO-vrijwilliger.

2.2.2

Medicijnverstrekking

De TSO-vrijwilligers mogen geen medicijnen verstrekken. Als een kind tussen de middag medicijnen moet innemen, stemmen de ouders dit af met de leerkracht. De leerkracht is verantwoordelijk voor de medicijnverstrekking. 2.2.3

Ontruimingsplan

Op de TSO-locatie is een ontruimingsplan aanwezig; in overleg met de school wordt deelname aan ontruimingsoefeningen afgestemd. Een ontruiming valt onder verantwoordelijkheid van de school. Het is de bedoeling dat elke TSO-coördinator in het bezit is van een (kinder)EHBO-diploma. De school heeft een ontruimingsprotocol, de TSO heeft een op de TSO toegespitste versie van het ontruimingsprotocol, deze is aanwezig in elke presentiemap van de TSO-vrijwilligers. 2.2.4

Hygiëne

2.2.5

Veiligheid speeltoestellen

Een schone omgeving is belangrijk voor zowel de kinderen als de TSO-vrijwilligers. De school zorgt ervoor dat de benodigde middelen aanwezig zijn voor een schone omgeving. Indien dit niet het geval is meldt de TSO-coördinator dit aan één van de bouw-coördinatoren. KMN Kind & Co vindt het wenselijk dat de TSO-vrijwilliger de kinderen attendeert op hygiëneregels die op school gelden en zal deze regels ook zelf naleven. Dit kunnen regels zijn zoals: handen wassen voor het eten, na toiletbezoek en na hoesten en/of niezen. School is verantwoordelijk voor de veiligheid m.b.t. speeltoestellen en te gebruiken ruimtes.


blz. 10

3

Hoe brengt het kind de TSO-tijd door? De TSO-vrijwilliger houdt rekening met het feit dat kinderen een deel van hun vrije tijd, die zij anders thuis zijn, nu doorbrengen op de TSO. Het gaat om tijd die zij tussen de middag vrij zijn van school. Als TSO-vrijwilliger draag je zorg voor de primaire behoeften van kinderen: eten, drinken en momenten van rust. Verder kan vrije tijd bestaan uit deelname aan georganiseerde activiteiten zoals buitenspellen, knutselen, voorlezen, computeren, kleuren, binnenspellen, tv-kijken (bij slecht weer, betreft de kleuters) en vrij spel. Tijdens vrij spel buiten kan het kind beschikken over spelmaterialen van de TSO en de kleuters kunnen tevens gebruik maken van het kleuterspelmateriaal van school. Gebruik van binnen-materialen van school vindt plaats in overleg met de bouw-coördinaten. Het is belangrijk dat er een goed evenwicht is in het aanbod. Te veel nadruk op georganiseerde activiteiten betekent dat een kind niet meer leert om zichzelf te vermaken. Daar staat tegenover dat alleen vrij spel niet genoeg uitdaging biedt aan kinderen die graag iets nieuws leren of hun sportieve vaardigheden oefenen.

3.1

Eten en drinken Het is belangrijk dat de TSO-vrijwilliger de kinderen de rust en de tijd geeft om meegebracht voedsel en drinken te nuttigen. De maaltijd is een sociaal moment en wordt gebruikt om het onderlinge contact tussen kinderen te verstevigen. De kinderen leren om aandacht voor elkaar te hebben en rekening te houden met elkaar. (ze moeten regelmatig op elkaar wachten) Tijdens de maaltijd zitten de kinderen aan tafel en ze leren te blijven zitten tot ze van tafel af mogen. We hebben de intentie om het eten in een ontspannen en gezellige sfeer te laten verlopen. „Zien eten, doet eten‟ De TSO-vrijwilliger stimuleert de kinderen in het opmaken van meegebracht voedsel en drinken. Verder wordt in het maken van afspraken rondom eten, drinken en snoepen rekening gehouden met het beleid van de school. Afspraken rondom eten en drinken op TSO Koningin Julianaschool: 1. Het eten van snoep wordt zoveel mogelijk ontmoedigd i.v.m. het schoolbeleid. 2. De kleutergroepen gaan eerst een kwartier buiten spelen voordat zij hun handen gaan wassen en eten in de kring of aan tafel. 3. De groepen 3 t/m 8 gaan handen wassen, tas met eten pakken en eten en drinken aan tafel. 4. De kinderen krijgen voordat ze gaan eten de gelegenheid om te bidden, gezamenlijk een liedje te zingen of naar een gedichtje te luisteren. De vrijwilliger draagt er zorg voor om dit moment te creëren. 5. Iedereen blijft zitten tijdens het eten en drinken. 6. De tassen worden gezamenlijk op aanwijzing van de TSO-vrijwilliger opgeruimd. 7. De TSO-vrijwilliger ziet erop toe dat zoveel mogelijk meegebracht eten en drinken opgegeten en opgedronken wordt. 8. De TSO-vrijwilliger draagt zorg voor het verstrekken van „schoolmelk‟ aan de betreffende kinderen. De TSO coördinator levert de schoolmelk aan. Bert de conciërge is de contactpersoon. Bij veranderingen graag aan de TSO coördinator melden. 9. Als een kind geen eten en/of drinken bij zich heeft, dan wordt eerst gekeken of er kinderen in de groep zijn die iets willen delen. Als dat niet het geval is zorgt de TSOvrijwilliger voor een cracker en een beker water.

3.1.1

Dieet/allergie

Wij houden op de TSO zoveel mogelijk rekening met dieetwensen. Indien het kind allergisch is of een dieet volgt, dan vinden wij het wenselijk dat ouders de TSO-vrijwilligers hiervan op de hoogte brengen en dat school de dieetlijsten naar de TSO doorstuurt.


blz. 11

3.2

Ontwikkelen van vaardigheden door (vrij) spel en georganiseerde activiteiten Kinderen leren al spelenderwijs op elkaar te wachten, dingen te delen, zijn elkaar tot voorbeeld en leren van elkaars gedrag. Vrij spel kan worden gedefinieerd als niet-doelgerichte activiteiten waaraan het kind plezier beleeft en het vaardigheden zoals creativiteit en fantasie kan ontwikkelen. Vrij spel komt sneller tot uiting in een omgeving waar het kind zich veilig, geborgen en vertrouwd voelt en dus zichzelf kan zijn. Deze manier van spelen is belangrijk voor elk kind. Een spel spelen met speelgoed of met gebruik van spelmateriaal op de wijze zoals het eigenlijk bedoeld is, is net zo belangrijk voor kinderen. Hierbij kunnen kinderen alleen of gezamenlijk hun talenten en vaardigheden ontwikkelen op verschillende gebieden. Bijvoorbeeld: trainen van behendigheid, creativiteit (in het bedenken van oplossingen), samenwerken, het nut van spelregels. Het is belangrijk dat er voldoende en kwalitatief goed speelgoed en spelmateriaal van de school beschikbaar is, dat aansluit qua grootte en moeilijkheidsgraad, bij de verschillende leeftijden, ontwikkelingsfasen, interesses en belevingswereld van de kinderen. Variatie in het aanbod van speelgoed en spelmateriaal is belangrijk, zodat het zijn uitdagende waarde blijft houden. Naast de aanwezigheid van gevarieerd en kwalitatief goed speelgoed en/of spelmateriaal, worden er op de TSO ook eenvoudige activiteiten georganiseerd en aangeboden, waarbij rekening wordt gehouden met behoeften en (on)mogelijkheden van de doelgroep. (Bv. kinderen zijn maar kort op de TSO en willen liever met hun vriendjes en vriendinnetjes (vrij) spelen) Een gezamenlijke activiteit zorgt voor groepssfeer. Voor kinderen die een activiteit willen ondernemen, organiseren we o.a. knutsel- of spelactiviteiten. Op de TSO Koningin Julianaschool is een jaar-activiteitenmap aanwezig waarin per maand een thema is uitgewerkt. Deze map bevat een aantal knutselactiviteiten en kleurplaten. Er zijn spelletjes om binnen mee te spelen en kaarten met verschillende buitenspelletjes.

3.2.1

Meenemen van eigen speelgoed naar de TSO

3.3

Binnen- en buitenspel TSO-vrijwilligers stimuleren de kinderen om buiten te spelen en een frisse neus te halen. Dit is belangrijk voor zowel de gezondheid als het ontdekken van de omgeving en de grenzen ervan. Bij slechte weersomstandigheden spelen de kinderen binnen; bij twijfelgevallen overlegt de TSO-coördinator met een beneden- of bovenbouw-coördinator over het al dan niet binnen blijven tijdens de TSO. Bij vrieskou of hitte mogen kinderen 15 minuten buiten spelen en vervolgens de warmte of koelte van binnen opzoeken. De kinderen spelen buiten onder toezicht van tenminste één TSO-vrijwilliger.

3.3.1

TV kijken

Wat betreft het meenemen van speelgoed is het beleid van de school bepalend. In principe raden wij het ouders af om speelgoed van thuis mee te laten nemen naar de TSO. Er is een risico dat het kwijt raakt of stuk gaat. De TSO-vrijwilligers noch KMN Kind & Co zijn hiervoor verantwoordelijk of aansprakelijk te stellen.

Bij een speciale gelegenheid (bv. Sinterklaasperiode) en bij slechte weersomstandigheden, mogen de kinderen wel eens televisie kijken. Er wordt gekeken naar verantwoorde programma‟s/films, aangepast aan de leeftijd van de kinderen (Kijkwijzer).


blz. 12

4

Taakverdeling

De TSO wil kinderen een stimulerende omgeving bieden, die tegemoet komt aan zijn behoefte om ervaringen op te doen en die uitnodigt tot activiteit. Om dit te kunnen realiseren hebben de TSOcoördinator en TSO-vrijwiligers hun eigen taken. 4.1 TSO-coördinator Interne en externe contacten  Draagt zorg voor een goed verloop van de TSO, d.w.z. dat zij aanwezig is tijdens de TSO, het team TSO-vrijwilligers aanstuurt en de grote lijnen m.b.t. het verloop van de TSO in de gaten houdt.  Is het aanspreekpunt voor vrijwilligers en adviseert en ondersteunt hen in probleemsituaties.  Is eindverantwoordelijk voor het pedagogisch handelen van de vrijwilligers.  Observeert en signaleert de knelpunten en coacht de TSO-vrijwilliger(s) en /of het team.  Houdt TSO-vrijwilligers op de hoogte van (nieuwe) regels, werkwijzen, rooster, adressen/telefoonlijsten, bijzonderheden van kinderen en afspraken met ouders/leerkrachten én bewaakt de uitvoering daarvan.  Schrijft drie vergaderingen voor TSO-vrijwilligers per jaar uit en stuurt deze aan en maakt de notulen. Daarnaast zullen er regelmatig koffiemomenten plaatsvinden, dit om het teamverband te versterken.  Initieert ieder jaar een doelgerichte cursus voor TSO-vrijwilligers, dit om het kwaliteitsniveau van de TSO te verhogen.  Werft en selecteert nieuwe TSO-vrijwilligers en werkt deze in.  Houdt de reservelijst TSO-vrijwilligers actueel en regelt een invalkracht bij afwezigheid TSO-vrijwilliger.  Voert coaching-, functionerings- en evaluatiegesprekken met de TSO-vrijwilligers.  Registreert op afgesproken wijze de aanwezigheid van de TSO-vrijwilligers en regelt de registratie van de kinderen die gebruik maken van de TSO.  Zorgt voor de benodigde materialen en speelgoed zoals afgesproken met de directeur en blijft daarbij binnen het afgesproken budget.  Organiseert activiteiten en bereidt deze voor. Deze activiteiten worden uitgevoerd door de TSO-vrijwilligers.  De TSO-coördinatoren zorgen voor een goede onderlinge communicatie en overdracht van werkzaamheden.  Zorgt voor een hygiënische omgeving voor de overblijfkinderen en spreekt zo nodig vrijwilligers c.q. school hierop aan.  Levert een bijdrage aan optimaal ruimtegebruik en ziet toe op voldoende ruimte om groepen kinderen conform de ratio te huisvesten. Stemt dit waar nodig af met school / leerkrachten.  Pakt accuraat evt. knelpunten/problemen binnen de TSO op, zo nodig in overleg met de directeur en/of clustermanager.  Is aanspreekpunt TSO-zaken voor ouders, directie, bouw-coördinatoren en informeert hen bij bijzonderheden.  Informeert ouders via de nieuwsbrief en de website.  Overlegt met brandweer en clustermanager over jaarlijkse ontruimingsoefening. Kennis  In het bezit van een van de opleidingsniveaus zoals vermeld bij de functie van pedagogisch medewerker in de CAO-Kinderopvang en heeft enige jaren werkervaring in een pedagogische setting.  Pedagogische kennis en kennis van de ontwikkelingsfases van een kind.  Kennis van en inzicht in groepsdynamische processen.  Kennis van de geldende hygiëne- en veiligheidseisen.


blz. 13

2.2.1

          

    



 

 

TSO-vrijwilliger Omgaan met kinderen Draagt zorg voor de kinderen tijdens de TSO. Zorgt voor mentale en fysieke veiligheid van kinderen. Zorgt voor een ontspannen omgeving waarin kinderen kunnen lunchen. Is op de hoogte van de geldende regels en weet deze te handhaven. Heeft een voorbeeldfunctie en gaat hier bewust mee om. Stimuleert de kinderen bij het ondernemen van activiteiten en bij vrijetijdsbesteding. Zorgt voor voldoende activiteiten en de uitvoering daarvan. Beschikt over de nodige vaardigheden om de wisselwerking tussen kinderen in goede banen te leiden. Zorgt voor het opgeruimd en netjes achterlaten van de ruimte waar de TSO heeft plaatsgevonden. Kan een kind met ongewenst gedrag in overleg aan een andere TSO vrijwilliger toevertrouwen. Verstrekt geen medicatie aan kinderen. Samenwerking onderling Overlegt met collega‟s over taakverdeling om zo de TSO zo goed mogelijk te laten verlopen. Is mede verantwoordelijk voor een goede overdracht tussen leerkracht en TSOvrijwilliger; zowel bij aanvang van de TSO als bij afsluiting. Is aanwezig bij TSO-vergaderingen, cursussen en koffiemomenten. Indien dit echt niet mogelijk is dan meldt men zich vooraf af. Vraagt feedback van collega‟s en is in staat deze te geven en ontvangen. Spreekt problemen met een andere vrijwilliger met deze vrijwilliger persoonlijk uit. Indien dit niet lukt kunnen de problemen met de TSO-coördinator besproken worden die helpt om er samen uit te komen. Ga niet een derde persoon erbij betrekken. Als team ben je dit aan elkaar verplicht, anders kan een team niet functioneren. Is bereid te werken aan verbetering van het eigen functioneren en het functioneren van het team. Samenwerking coordinator Meldt zich bij ziekte of andere dringende noodzaak zo vroeg mogelijk op de ochtend af, voor 10.00 uur, zodat de TSO-coördinator nog in staat is om voor vervanging te zorgen. De TSO vrijwilliger is om 12.00 uur aanwezig zodat deze op de hoogte is van eventuele mededelingen en/of instructies en eventuele formulieren in ontvangst kan nemen. Daarnaast dient deze tijd voor het maken van afspraken tussen de TSO-vrijwilligers onderling. Is in staat positief om te gaan met feedback van de coördinator. Overlegt met de TSO-coördinator over bijzonderheden en onduidelijkheden.


blz. 14

5

Overlegmomenten

5.1

TSO-vergaderingen Hiermee worden de vergaderingen bedoeld, die de TSO-coördinator 3x per jaar heeft met de TSO-vrijwilligers. De TSO-coördinator zit deze vergadering voor. Hierin komen zowel beleidsmatige als praktische punten op de agenda. In deze vergaderingen bespreken we de samenwerking, knelpunten en veranderingen. Er worden van deze vergaderingen notulen gemaakt. De directeur van de school ontvangt hiervan ook een exemplaar.

5.2

Locatieoverleg De TSO-coördinator heeft met de clustermanager vanuit KMN Kind en Co één keer per zes weken een werkoverleg. Hierin bespreken zij het verloop van de TSO en de diverse actiepunten die hieruit voortkomen. Daarnaast is er regelmatig telefonisch of email contact.

5.3

Overleg tussen schooldirectie, bouw-coördinatoren en TSO-coördinator Eens per kwartaal, of indien noodzakelijk vaker, is er een overleg tussen de directeur van de school en de TSO-coördinator om diverse praktische zaken door te nemen en af te stemmen.

5.4

Overleg tussen bouw-coördinatoren en TSO-coördinator Er is regelmatig overleg tussen bouw-coördinatoren en TSO-coördinatoren. Dit bevordert een goede samenwerking binnen de school. De bouw-coördinatoren vertegenwoordigen het team van leerkrachten en koppelen informatie naar hen terug.

5.5

Interview met kinderen De TSO-coördinator houdt elk jaar een interview met een aantal kinderen van verschillende leeftijden. Hierin komt ter sprake hoe zij het vinden op de TSO, wat zij zouden willen veranderen en waarom, wat zij juist leuk vinden, etc. De TSO-coördinator en de TSOvrijwilligers bespreken met elkaar de antwoorden van de interviews en bekijken welke wensen en opmerkingen gerealiseerd kunnen worden in de praktijk. Hierbij wordt rekening gehouden met de visie, normen en waarden en randvoorwaarden van veiligheid. De resultaten worden teruggekoppeld naar en besproken met de kinderen.

5.6

Evaluatiemomenten Twee keer per jaar vinden er gesprekken plaats met de directeur van de school, de TSOcoördinator en de clustermanager. Het verloop van de TSO wordt hierin geëvalueerd en het functioneren van de TSO-coördinator wordt besproken.


blz. 15

6

Communicatie

6.1

Tekstjes KMN Kind & Co heeft standaard teksten met invulvelden voor locatiespecifieke informatie, die gebruikt worden voor de websites van de scholen en de schoolgidsen. De teksten zijn op te vragen bij TSO-Administratie. De Clustermanager is verantwoordelijk voor het updaten van de informatie bij personeelswijzigingen etc.

6.2

Nieuwsbrief en website Per maand komt er nieuws van de TSO in een informatiebrief van school. Hierin staat het belangrijkste nieuws van de TSO. De website wordt gebruikt om ouders op de hoogte te houden van het wel en wee op de TSO. Hier vermelden we tips, leuke wetenswaardigheden, artikelen over wisselende onderwerpen, verhaaltjes en stukjes van en over de kinderen bij de TSO. Daarnaast zullen foto‟s het geheel illustreren. De coördinator schrijft de stukjes onder verantwoordelijkheid van de clustermanager en zorgt ervoor dat deze stukjes worden geplaatst. De bedoeling is dat ouders op een leuke manier geïnformeerd worden over diverse zaken rondom de TSO.


blz. 16

7

Evaluatie en bijstelling De inhoud van dit werkplan zal jaarlijks worden besproken in het teamoverleg van de TSOcoördinatoren van KMN Kind & Co en tijdens vergaderingen van de TSO-coördinator met de TSO-vrijwilligers. In bijlage 1 kunnen tussentijdse aantekeningen worden gemaakt. Bij de actualisatie van het pedagogisch werkplan kunnen deze veranderingen en aanvullingen in het team besproken worden en zo nodig worden ingepast. 1x per jaar worden de schoolafspraken geëvalueerd. Eén keer per twee jaar wordt het pedagogisch werkplan geactualiseerd, volgens onderstaand schema: Schema: Januari 2014 Januari 2016 Januari 2018 Januari 2020


blz. 17

Evaluatie en bijstelling Dit blad is bedoeld om aantekeningen te maken zodat bij evaluatie van het pedagogisch werkplan veranderingen en aanvullingen ingepast kunnen worden. Datum 5-11-2012

Opmerking / Verbetersuggestie Tussentijdse update t.b.v. definitieve publicatie.


Naam Loes Migchielsen

blz. 18

Samenvatting pedagogisch werkplan TSO Uitgangspunten in visie op TSO Ieder kind is uniek! Benader de ander positief en respectvol. Wees je ervan bewust dat je een voorbeeld bent voor de kinderen. Bouw een vertrouwensband op met kinderen. Geef een kind ruimte en vrijheid om eigen (on)mogelijkheden te ontdekken vanuit zijn omgeving. Sluit aan bij de verschillende leeftijden, ontwikkelingsfasen, interesses en belevingswereld van de kinderen en zorg zonodig voor uitdaging. Uitgangspunten in onze benadering van kinderen Creëer situaties waarin een kind de sfeer van geborgenheid, veiligheid en vertrouwen kan ervaren. Verdeel de aandacht over alle kinderen. Bied kinderen structuur, grenzen en regels en gebruik het gezag dat je hebt in je vertrouwensband met kinderen, misbruik dit niet door er een machtspelletje van te maken. Luister niet alleen naar de woorden die gezegd worden, maar luister vooral ook naar de bedoeling. Ga in gesprek met kinderen: gebruik ik-boodschappen, betrek hen in het bedenken en uitvoeren van ideeën activiteiten/oplossingen. Zorg ervoor dat je als medewerker een kind vaker beloont dan straft. In het geval dat visie en benadering te kort schieten Maak gebruik van bestaande kennis, je hoeft niet telkens opnieuw zelf het wiel uit te vinden. Zie beknopte beschrijving ontwikkelingsfasen, expertise van collega‟s: TSO-coördinatoren en andere TSO-vrijwilligers. Bespreek bijzonderheden m.b.t. gezondheid van kinderen, praktische zaken etc. met de TSOcoördinator.


blz. 19

Ontwikkelingsfasen: kleuter (4-6 jaar)

Typerend voor deze fase: Hoe ik denk: Ik denk nog prelogisch d.w.z. ik zie nog niet dat de ene toestand het gevolg is van een andere toestand. Ik ben egocentrisch. (ik-gericht) Ik imiteer graag om voorbeelden van de ander mij eigen te maken. Sociaal-emotioneel: Ik kan eenvoudige spelregels hanteren. Ik kan mij richten op behoeftes van anderen. Ik kan een compromisvoorstel aanvaarden. Zintuigen en motoriek: Ik zit midden in een groeispurt en word steeds preciezer. Met 6 jaar kan ik met mijn handen uitvoeren, wat mijn oog ziet. Creatieve expressie: Ik doe dit vanuit mijn verstand of met een vooropgezet idee, ik teken of knutsel dingen die ik weet en niet wat ik zie.

Schoolkind (6-12 jaar)

Hoe ik denk: Ik kan logisch denken, maar ik moet het ook kunnen zien. Ik ben geïnteresseerd in feiten en vraag daarom ook vaak naar oorzaken: waarom??? Sociaal-emotioneel: Ik kan delen en overleggen. Ik houd van wedstrijdjes. Verliezen vind ik moeilijk. Ik zoek verbanden zoals clubs. Zintuigen en motoriek: Vooral mijn grove motoriek: lichaamsbeheersing en spierkracht wil ik nu trainen. Creatieve expressie: Ik ga dingen tekenen of knutselen die ik zie i.p.v. wat ik weet. Het liefst moet het in 1 keer lukken of ergens op lijken, anders verlies ik mijn geduld en mijn interesse.


blz. 20

Pedagogisch werkplan KMN Kind & Co Tussenschoolse Opvang (TSO)

Recommend Documents