Pauluswerk Overwin het kwade door het goede

Pauluswerk Overwin het kwade door het goede

ontmoe

ting

Jaargang 16 - Juni 2012 - nummer 2 Kinderen van de rekening 2 Literair Café Pauluskerk 3

be

zi

nn

in

g

Schrijverscafé 3 Maakt scheiding tussen Kerk en Staat de interactie tussen gebedshuis en lokale overheid mogelijk? 4 Detentiebeleid weer aan de kaak gesteld 5 Bericht van de redactie 5 Open Huis: het hart van de Pauluskerk Gesprek met coördinator Plony de Jong 6 Op koers naar de nieuwe Pauluskerk 7 Wie had dat gedacht: Frank Groenenberg 8

daadwer

Pauluswerk

Pauluswerk-juni2012.indd 1



kelijke

hulp

juni 2012

13-06-12 09:09

Kinderen van de rekening Het inmiddels demissionaire kabinet Rutte is er in ieder geval in geslaagd één ding voor elkaar te krijgen. Het heeft de noodzaak tot bezuinigen er bij de goegemeente in Nederland stevig ingepeperd. Daarover is in de samenleving opvallend weinig discussie. Eigenlijk is dat is buitengewoon merkwaardig. Want het was in dit geval niet de goegemeente die de ellende veroorzaakte, zeker niet in de eerste plaats. Over de oorzaken van al deze noodzaak tot bezuinigen heb ik het kabinet nooit gehoord. Geen woord daarover in de regeringsverklaring van het kabinet Rutte. De minister-president die toch hoort te staan voor het algemeen belang en niet voor de privébelangen heb ik nimmer een onvertogen woord horen zeggen over het samenleving-ontwrichtende hande-

len van een aantal grote banken in de periode voor 2008. Geen onvertogen woord ook over de schandalige zelfverrijking aan de toppen van bedrijven en instellingen. De gang van zaken bij het Rotterdamse Vestia is maar een voorbeeld uit velen. In een recent verschenen boek ‘Ontmaskerd: hoe de financiële wereld echt werkt” doet voormalig bankier bij ABN AMRO, Peter van der Slikke, uit de doeken hoe diep het kankergezwel van “zo snel mogelijk, zo veel mogelijk geld” het bancaire systeem heeft aangetast. Volgens Van der Slikke wordt de wereld van het financiële advies voor het overgrote deel beheerst door de banken. Daarbij staat winst maken centraal, volgens Van der Slikke. De klant niet, hoe hard men dat ook beweert. De klant wordt nog altijd en bewust niet goed geïnformeerd over de wer-

kelijk keuzes die hij of zij heeft. Daarmee staat het geval van de DSB-bank van Dirk Scheringa dus niet op zichzelf. Het is tegen deze hele achtergrond onbegrijpelijk, dat Minister De Jager in zijn recente brief aan de Tweede Kamer minimale maatregelen voorstelt om de toestanden die aanleiding gaven tot de krediet­ crisis aan te pakken. De eigen financiële buffers die banken moeten aanhouden om zelf de klappen te kunnen opvangen gaan maar zeer beperkt omhoog. Er komt geen heldere splitsing tussen een zakelijk deel en een nutsdeel van de banken. Het lente-akkoord van de KUNDUZ-coalitie bezuinigt nog meer, maar verzacht het leed enigszins voor de mensen aan de onderkant en maakt de lasten voor rijken ietsje zwaarder. Maar wat mij betreft blijft ook met dat akkoord gelden: de politiek durft het financieel systeem niet aan te pakken en niet de plaats te wijzen, die het hoort te hebben. En de politiek is wat mij betreft vrijwel de enige die daartoe nog is staat is, nationaal en internationaal. Zij moet er voor zorgen, dat het financieel systeem niet een wingewest is en blijft voor het inhalige en grenzenloze shareholders-kapitalisme, maar een instrument dat dienstbaar is aan de samenleving en dat helpt om mee te bouwen aan het “goede leven”. En dan niet voor een handjevol “succesvolle” rijken, maar voor iedereen die van onze samenleving deel uitmaakt. Een schild voor de zwakken, dat hoort de overheid te zijn. En niet een schild voor de rijken! De politiek, de overheid, ze belonen dus op die manier nog steeds voltrekt risicovol gedrag van een aantal banken en grote bedrijven, die zij per saldo “too big too fail” achten. Zo beloon je risicovol gedrag. De samenleving, wij dus, als burgers, zijn op die manier het kind van de rekening. En dan vooral en altijd weer de mensen aan de onderkant en in de marge. Ik kan mij er daarom ook zo boos over maken, omdat ik bijna dagelijks de gevolgen van dit gebrek aan politieke moed zie. Het aantal mensen, dat een beroep doet op het maatschappelijk spreekuur van de Pauluskerk is inmiddels gestegen tot zo’n 50 tot 60 per week. Pauluswerk

Pauluswerk-juni2012.indd 2



Zo’n 60 - 70% van hen wegens schulden of grote financiële problemen. De sociale index van Rotterdam daalt van 5,8 in 2010 naar 5,5 in 2012. Rotterdam als geheel wordt daarin aangemerkt als ‘kwetsbaar”. In 2010 was de daling nog vooral het gevolg van een meer negatieve subjectieve beleving van de Rotterdammers, inmiddels is ook in de registraties en objectieve gegevens de huidige economische crisis voor Rotterdammers een realiteit geworden, zegt de index. Het aantal gezinshuishoudens dat het moet doen met 110% of minder van het wettelijk minimuminkomen is gestegen. En dat terwijl Rotterdam al de stad was met de meeste mensen die moeten leven onder de armoedegrens, zo’n 100.000 in de stad. Steeds meer mensen gaan wekelijks naar de Voedselbank, in het “welvarende” Nederland inmiddels tienduizenden. Ook volgens het Sociaal Cultureel Planbureau groeit het aantal mensen dat leeft onder de armoedegrens. In 2010 waren er ongeveer 1 miljoen mensen die moesten rondkomen van 998 euro of minder per maand. Voor 2012 groeit dat aantal naar 1,13 miljoen. Dat alles geldt voor de onderkant van de samenleving, helaas. Ach ja, dat is natuurlijk vervelend, maar wij moeten toch allemaal inleveren, ook de rijken! Als dat zo was, dan zou ik er nog enige vrede mee kunnen hebben. Maar wat blijkt? Volgens het adviesbureau KPMG staat Nederland in de top-3 als het gaat om lage kosten voor het starten van een bedrijf. Veel economen beschouwen Nederland als een belastingparadijs voor grote bedrijven die nauwelijks belasting hoeven betalen. Zo’n 20.000 brievenbus­ firma’s (dus formeel alleen maar hier gevestigd) gebruiken Nederland als schuilplaats voor het ontduiken van belastingen in andere landen waar ze wel actief zijn. Uit onderzoek van NRC-Handelsblad blijkt, dat de lagere inkomens in Nederland een even groot deel van hun inkomen kwijt zijn aan collectieve lasten als de hogere inkomens. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek kwam in 2008 de helft van alle uitgaven aan hypotheekrenteaftrek terecht bij de 20% rijkste mensen. Lage inkomens profiteren nauwelijks, gewoon, omdat ze zich geen koophuis kunnen permitteren. Ik word er soms wanhopig van. Dat er orde op zaken moet komen in de overheidsfinanciën, dat snap ik. Daar helpt op dit moment gegeven de slechte keuzes die de politiek gemaakt heeft, geen lieve moeder aan. Maar wanneer gaan nu eindelijk de zwaarste schouders weer eens de zwaarste lasten dragen? Wanneer geven we ons dogmatische geloof in de heiligheid en de alleskunnerij van economie en markt eindelijk weer eens op? Economie en

juni 2012

13-06-12 09:09

markt zijn middelen en geen doelen op zichzelf. Middelen om te komen tot een rechtvaardige samenleving, “waar mensen waardig leven mogen en elk zijn of haar naam in vrede draagt”. Ik kan boos en wanhopig zijn, soms, het is wel zaak te kijken wat er aan deze misstanden kan worden gedaan. Het beste is, denk ik, steeds weer te proberen de feiten te laten spreken en te laten zien. En daarmee de ballon van de blijde boodschap van de vrije markt van dat onzalige monsterverbond van politiek, grote bedrijven en rijken systematisch door te prikken, waar nodig. Het is niet waar, dat de markt alles

veel beter kan. De markt doet - per definitie alleen die dingen, waarmee geld kan worden verdiend. Het is niet waar, dat de overheid altijd het toonbeeld is van bureaucratie en ineffi­ ciëntie. Het is niet waar, dat de hoge inkomens bijna alle belastingen betalen. In de Eerste Kamer is, op voorstel van professor Egbert Schuurman, besloten tot een parlementair onderzoek naar een kwart eeuw privatiseren in Nederland. Dat is een unicum en zie ik als een teken van hoop. Zou Schuurman daarbij gedacht hebben aan dat oude adagium: de overheid hoort een schild te zijn voor de zwakken? Je zou het zo wensen. Ondertussen denk ik er

steeds harder over om mijn sociaal contract met overheid op te zeggen. Als de politiek die belangrijke taak: schild zijn voor de zwakken, niet meer serieus neemt, als de lasten zo onrechtvaardig worden verdeeld en de overheid dus haar verantwoordelijkheid voor het algemeen belang verzaakt, waarom zou ik als burger dan nog gehouden zijn dit onrechtvaardige systeem in stand te houden en mijn verantwoordelijkheid tot het betalen van belasting serieus te blijven nemen? Dick Couvée

Literair Café Pauluskerk Ongedwongen samenzijn bezoekers, schrijvers en dichters De Pauluskerk kent vele gezichten. Wie de lijst met vaste wekelijkse activiteiten doorneemt, ziet dat er voor iedereen wat te beleven is. Het is inmiddels traditie dat er een paar keer per jaar een Literair Café wordt georganiseerd. Deze bijeenkomsten worden druk bezocht.

Dick Gebuys, met rechts Rosita Steenbeek, die voorleest uit eigen werk

Medewerking wordt verleend door muzikanten en de dichters van de straatkrant. Bekende schrijvers vertellen over hun werk en lezen voor uit recent verschenen boeken van hun hand. Het geheel staat altijd onder leiding van Dick Gebuys, die op de hem kenmerkende

Jos Valster: muzikale omlijsting Literair Café

Uit het Schrijverscafé Doorgaan Doorgaan met je eigen dingen Goed leven en goed zijn Voor mens en dier Dingen gebeuren dag en nacht Met gespannen zenuwen Komt het op je af

Hans Valkenburg

Dick Gebuys in gesprek met Jos Palm (bekend van VPRO’s “OVT”)

Steun de Pauluskerk In deze rubriek publiceert de redactie, met instemming van de auteur, een gedicht dat eerder verscheen op de pagina “schrijverscafé” van het blad Ja! Dat blad is bedoeld voor alle mensen die (tijdelijk) moeite hebben zich in onze snelle, complexe samenleving te redden.

Als u het werk van de Pauluskerk wilt steunen, kunt u een bijdrage storten op een van de onderstaande banknummers: Stichting Diaconaal Centrum Pauluskerk: 54 50 726 Commissie van Bijstand Pauluskerk: 55 66 116 Vereniging Vrienden van de Pauluskerk: 51 73 535

Het is nemen en teruggeven Soms klappen opvangen

Stichting Ondersteuning Mensen Zonder Verblijfstitel Pauluskerk (Stichting OMZO): 12 80 44

Benjamin Pauluswerk

Pauluswerk-juni2012.indd 3

rustige wijze de schrijvers ondervraagt, terwijl hij er ook in slaagt overzicht te houden in alle drukte. Het is een feest om deze inspirerende bijeenkomsten bij te wonen!



juni 2012

13-06-12 09:09

Maakt scheiding tussen Kerk en Staat de interactie tussen gebedshuis en lokale overheid mogelijk? De laatste tijd wordt het principe ‘scheiding tussen kerk en staat’ te pas en te onpas gebruikt. “Staat” wordt daarbij vaak gemakshalve verward met de straat of het loket. Aan wat de werkelijke betekenis van dit principe is, wordt meestal voorbijgegaan. Allereerst dus de betekenis sec. De scheiding tussen kerk en staat stamt uit 1796. In de nasleep van de Bataafse Revolutie kwam het stelsel van een bevoorrechte (Hervormde) kerk van de Republiek der Verenigde Nederlanden ten einde. De Grondwetswijziging van 1983 maakte een einde aan de historische aanspraken van (hervormde) kerkgenootschap­ pen op geld van de staat. Daarnaast werd het de overheid verboden om zeggenschap uit te oefenen in kerkelijke zaken, en omgekeerd werd kerkelijke zeggenschap verboden in de overheidsbesluitvorming. De belangrijkste beginselen die hiermee verbonden zijn, de neutraliteit van de overheid en het gelijkheidsbeginsel worden gemakshalve niet meer genoemd in het politieke discours. Met neutraliteit ten opzichte van religie wordt bedoeld dat de overheid zich niet mag identificeren met één bepaalde religieuze of levensbeschouwelijke stroming. En dus niet dat de overheid afstand van moet nemen van religieuze groepen. Integendeel, de overheid moet “niet alleen de handen af houden van religieuze groepen, maar zij moet soms zelfs de handen uit de mouwen steken om hun recht op godsdienstvrijheid actief te beschermen”. In het Tweeluik voor Religie en Publiek Domein. Handvatten voor Gemeenten (VNG maart 2009) wordt gesteld dat er een grote ruimte is om in te gaan op materiële verzoeken vanuit religieuze organisaties.

Sinds april 2008 bestaat er in Rotterdam een Platform voor Levensbeschouwelijk en Religieuze organisaties. De Pauluskerk wordt ook vertegenwoordigd. De gemeente kan door deze gesprekspartner te erkennen en te subsidiëren, de directe contacten met gebedshuizen beperken. Binnen de deelgemeentelijke setting worden wel gebedshuizen gesubsidieerd. Zo krijgen sommige moskeeën subsidie voor huiswerkbegeleiding. Het Platform gaat o.a. het gesprek aan met de lokale overheid over vraag naar, en aanbod van gebedshuizen. Een jaar geleden werd hierover op het Stadhuis in Rotterdam een werkconferentie gehouden. Hierbij werd door wethouder Louwes benadrukt wat de gemeentelijke overheid onder de scheiding tussen kerk en staat verstaat, en waar de contacten afgebakend dienen te worden:

Ingezonden bericht

“Op specifiek dit vraagstuk (gebedshuizenvraagstuk) hecht ik eraan tevoren op te merken dat het beginsel van scheiding van kerk en staat voorop staat. Dat brengt voor de gemeente een grote terughoudendheid en behoedzaamheid met zich mee bij steun aan activiteiten die tot de kerntaken van de kerken of religieuze organisaties behoren. Als overheid blijven wij dus op grote afstand als het gaat om deze kerntaken” (…)

Vrijwilligers De Pauluskerk heeft nog steeds vrijwilligers nodig die hun medewerking willen verlenen bij de diverse activiteiten. Vooral bij de Nachtopvang zijn vacatures. Op de website van de Pauluskerk www.pauluskerkrotterdam.nl kunt u informatie vinden over de mogelijkheden om vrijwilliger te worden. Kijkt u onder het kopje “home”.

“Welkom bij deze bijeenkomst in de burgerzaal, dit is geen religieuze plek, maar een plek in het stadhuis: het huis van alle Rotterdammers. Een gebouw aan de Coolsingel, in het hart van de stad. Duidelijk wordt gemaakt, aan de hand van de kwalificatie van de plaats van samenkomst, “dit is geen religieuze plek” - dat er een scheiding is tussen kerk en staat in fysieke zin, en dat de gemeente “alle Rotterdammers” vertegenwoordigt, en kennelijk geen groepen mag bevoordelen of benadelen. Zij vervolgt haar betoog met:

De wethouder wil geen misverstanden, zij merkt “van tevoren op” dat het beginsel van scheiding van kerk en staat voorop staat, en Pauluswerk

Pauluswerk-juni2012.indd 4



dus impliceert dat er een grote afstand dient te zijn bij steun aan activiteiten die “tot de kerntaken behoren”. Echter, we hebben in voorgaande gezien dat juist de maatschappelijke kerntaken, die vaak verder strekken dan de eigen religieuze gemeente, - denk aan vluchtelingenopvang, uitgiftepunt voedselbank,ondersteund kunnen worden door de lokale overheid. Er is sprake van afstand houden, en een Platform biedt hiervoor een buffer. De gebedshuizen worden in één beweging ondergebracht bij het maatschappelijk middenveld. Er is dus terughoudendheid bij bestuurders, en als zij wel de ruimte nemen, worden ze direct teruggefloten, mede door de publieke opinie zoals recentelijk in Amsterdam waar het stadsdeel Oost een moskeeorganisatie “De Verbinding” een huurprijs berekende die onder de marktprijs lag. De huurovereenkomst werd opgezegd onder verwijzing naar de scheiding tussen kerk en staat. In De Verbinding wordt ook taalles en computerles gegeven. Hier horen we weer het mantra van scheiding tussen kerk en staat zonder dat iemand dit weerlegt, want de overheid kan soms wel kiezen om bepaalde groepen te bevoordelen, in verband met hun minderheidspositie zoals we al in bovenstaande constateerden. Deze krampachtige houding wordt mede veroorzaakt door de invloed van een partij als de PVV. De rode draad hierbij is de vermeende onwenselijkheid van (visuele) uitingen van religie in het publieke domein. Jeanine HennisPlaschaert, lid van de Tweede Kamer voor de VVD, deed een jaar geleden de oproep om uitingen van religie te weren uit de openbare ambten. Zij stelt: “We hebben het hier veel over scheiding van kerk en staat, maar de kerk is behoorlijk in de staat getreden. Kijk naar confessionele scholen, de organisatie van de publieke omroep en – gevoelig onderwerp – maar het geldt ook voor ritueel slachten”(...) Deze uitspraak is een voorbeeld van de misvattingen over dit onderwerp. Het is de scheiding tussen kerk en staat die de godsdienstvrijheid beschermt, bewaakt en garandeert, en dus ook de confessionele scholen en rituele slachting. Vervolgens deed Tofik Dibi een oproep tot een breed maatschappelijk debat over “de omgang met religie en de religieuze symboliek in de samenleving, want uiteraard een onderwerp om politiek mee te scoren. Gek genoeg

juni 2012

13-06-12 09:09

niet over het belang van religie voor de samen­ leving, juist in tijden van crises, maar over de symboliek, de verschijningsvormen van religie. Gaan we terug naar de lokale overheid dan zien we dat er juist voordelen zijn, - want in tegenstelling tot subsidiering van de welzijnsinstellingen – hoeft de overheid de gebeds­ huizen niet op structurele basis te subsidiëren. Het betreft incidentele aanvragen die aansluiten op lokale beleidsvelden. Gebedshuizen hebben namelijk geen overhead, werken met vrijwilligers en gaan dus ook geen financiële verplichtingen aan voor langere tijd. De tendens blijft toch “op grote afstand blijven”. Zoals bij de Pauluskerk waar op dit moment het aantal mensen, dat een beroep doet op het maatschappelijk spreekuur inmiddels is gestegen tot zo’n 50 tot 60 per week. Het aantal voor het vluchtelingenspreekuur is dan niet eens meegeteld. Dit laatste wordt door de overheid oogluikend toestaan, afgewisseld met ontmoediging als het gaat om zeer actie-

ve maatschappelijke hulpverlening op het terrein van vluchtelingenproblematiek. Het zou politieke partijen en overheid sieren wanneer zij ophielden het principe van scheiding tussen kerk en staat te misinterpreteren en eerlijk te zijn over de ruimte die er is. In tijden van crisis zal blijken dat de kerken, synagogen, moskeeën en mandirs hard nodig zijn om aan de vraag om hulp vanuit de zwakkere bevolkingsgroepen tegemoet te komen. Verder lezen: Stuart Mac Lean. EHBO bij vragen over Kerk en Staat. In: Tijdschrift voor Religie en Bestuur (2012, 60-71). Boom VNG en het ministerie van BZ, Tweeluik Religie en publiek domein, handvatten voor gemeenten, Den Haag 2009. Sophie van Bijsterveld. Overheid en godsdienst. Herijking van een onderlinge relatie. Wolf Legal Publishers (2008) Corien de Gier

Bericht van de redactie Na het afscheid van Willem Jan Lammers, bestond de redactie tijdelijk uit twee personen. Corien de Gier is bereid gevonden om de redactie te komen versterken. We zijn blij dat hierdoor de continuïteit van het werk voor het blad Pauluswerk is verstevigd. Corien de Gier is historica en docent Maatschappijleer en Nederlands aan het Albeda College in Rotterdam. Zij was daarvoor actief betrokken als secretaris bij het Platform Levensbeschouwelijke en Religieuze organisaties. Tussen 2008 en 2010 organiseerde zij diverse wijkbijeenkomsten en workshops. Onder andere over de scheiding tussen kerk en staat. Tussen 2000 en 2007 werkte zij bij een maatschappelijke activeringsinstelling in Rotterdam.

INGEZONDEN BERICHT

Detentiebeleid weer aan de kaak gesteld Op 28 februari is er door Welkom Onthaal een petitie met 700 handtekeningen aangeboden aan de Tweede Kamercommissie van Immigratie en Asiel. Daaronder waren ook mogelijk uw handtekeningen. Welkom Onthaal, het samenwerkingsverband van kerken, maatschappelijke organisaties en de SP, die maandelijks de wakes bij Zestienhoven organiseert, werd vertegenwoordigd door Connie van den Broek, Dick Couvée (Pauluskerk), Jan van Arkel, Cor Groenendijk, Kees Thieme en Henk Willemse. Van de commissie waren aanwezig: Attje Kuiken (PvdA), ondervoorzitter, Sharon Gesthuizen (SP) en Cora van NieuwenhuizenWijbenga (VVD). Dick Couvée heeft daar de petitie toegelicht met het noemen van onacceptabele zaken als: • zinloos lange detentie, zonder dat er ook maar enig zicht is op daadwerkelijke verwijdering uit Nederland, • het verkeren in een tergende lange onzekerheid, daar je als vreemdeling niet weet wanneer de detentie ophoudt,

• het opsluiten van psychisch zieken, detentie maakt dat alleen maar erger, • het opsluiten van velen van hen, die wanhopig en ten einde raad zijn en daarom nogal eens pogingen tot zelfmoord doen. Het percentage mensen dat dat doet ligt aanzienlijk hoger dan het landelijk gemiddelde en ook hoger dan het gemiddelde bij “normale” gedetineerden. Dat kan van detentie toch niet de bedoeling zijn! • het detineren van kinderen samen met hun ouders. Maanden boven op elkaar zitten in een cel. Ook al kan het anders, in de praktijk kiezen ouders er toch voor hun kinderen bij zich te hebben, • bij herhaling vreemdelingen vastzetten, 4 5 keer, tot zelfs 10 of 11 keer toe, zonder dat uitzetting volgt. Henk Willemse gaf voorbeelden van: • een Congolese vrouw. Zij is hier al 18 jaar met (Nederlandse) kinderen. Door het weg-

gaan van haar Nederlandse man heeft zij geen status, geen uitkering en zelfs geen kinderbijslag. • van de ons bekende Iraanse Amir, die al 17 jaar hier is zonder perspectief, zonder familiecontacten. Wij hebben de commissie gevraagd: Wilt u zich inzetten voor alternatieven van vreemdelingenbewaring? Kies bijvoorbeeld voor de mogelijkheid van: • een vrijheidsbeperkende locatie, dat is al een stuk humaner, • het opleggen van een wekelijkse of dagelijkse meldplicht, zodat een te verwijderen vreemdeling niet in het niets verdwijnt, maar in beeld blijft. • van een borgstelling aan bijv. kerken en andere maatschappelijke organisaties, die bereid zijn deze vreemdelingen op te vangen. Henk Willemse

Het motto blijft:

, n e s n e m e ig t t e w n o Er bestaan geen e wetten! alleen onmenslijk Pauluswerk

Pauluswerk-juni2012.indd 5



juni 2012

13-06-12 09:09

Open Huis: het hart van de Pauluskerk Gesprek met coördinator Plony de Jong De redactie van Pauluswerk besteedde al eerder aandacht aan het Open Huis. Niet zonder reden, want deze activiteit wordt vaak “het hart” van de Pauluskerk genoemd. Sinds april 2011 vervult Plony de Jong de functie van coördinator. Zij volgde Zwanine Siedenburg op, die in het oktobernummer van 2009 aan het woord kwam. Tijd om de lezers van Pauluswerk bij te praten over de actuele stand van zaken.

Plony de Jong, met op de achtergrond een wanddecoratie, gemaakt door de bezoekers van de Pauluskerk

Voorafgaand aan het gesprek met Plony maakt de redacteur een paar foto’s bij de bouwplaats van de nieuwe kerk. Hij wordt daarbij betrapt door Dick Couvée. Samen arriveren we in de Pauluskerk, waar het ondanks het vroege tijdstip al druk is. Plony stelt voor om het gesprek in het Stiltecentrum te houden, op de eerste etage. Ze heeft haar huiswerk gedaan, want ze is voorbereid op de openingsvraag, hoe ze in contact kwam met de Pauluskerk. “In 1996 was ik pastoraal werker in de Bergsingelkerk in Rotterdam. Het pastoraat was sterk naar buiten gericht, onder andere op ontmoetingen met Moslims in het Oude Noorden. De Pauluskerk was toen al een bekende naam, we onderhielden contacten en er waren gezamenlijke activiteiten. Inmiddels werk ik vijf jaar in Den Haag bij het Oecumenisch Aandachtscentrum. Dat is een inloophuis dat zich richt op mensen in de marge van de samenleving. Daar heb ik een baan voor drie dagen per week”, aldus Plony. De stap naar de Pauluskerk lijkt daardoor logisch. Plony vervolgt: “Ik heb de Hboopleiding theologie gedaan, maar ik wilde daar méér mee doen dan het gewone kerkelijke werk. Ik zocht naar een baan voor twee dagen per week, naast mijn werk in Den Haag. De Pauluskerk bood die mogelijkheid. Met mijn aanstelling kan ik aanzienlijk meer tijd aan het Open Huis besteden dan mijn voor-

ganger, die slechts een functie had voor acht uur per week.” Het Open Huis in de Pauluskerk is tegenwoordig zeven dagen per week geopend van 9-21 uur. Een pittige taak om dat allemaal in goede banen te leiden, meent de redacteur. Plony beaamt dat, en zegt: “Gezien mijn leeftijd wilde ik nog één keer een grote uitdaging aangaan. Het is een puzzel om de openingstijden goed in te vullen. Er moeten steeds minimaal twee vrijwilligers aanwezig zijn. We werken in een soort ploegendienst, waardoor er per dag zes mensen moeten worden ingedeeld. Er is een harde kern van trouwe vrijwilligers. Mannen en vrouwen die al jaren in het Open Huis werken. Door de vergrijzing verliezen we af en toe mensen uit deze groep. Gelukkig krijgen we steeds weer nieuwe aanmeldingen. Vaak zijn dat mensen die gestopt zijn met werken, maar ook studenten en andere jongeren. Het is belangrijk de teams van vrijwilligers evenwichtig samen te stellen, want de bezoekers kunnen veeleisend zijn, daar moeten de medewerkers mee om kunnen gaan. Het stellen van grenzen aan wat toelaatbaar is, vergt tact en inzicht. Iedereen is welkom als vrijwilliger. Ook vanuit de bezoekers melden mensen zich aan. Dit vraagt wel goede begeleiding, daar geven we veel aandacht aan.” Pauluswerk

Pauluswerk-juni2012.indd 6



De redacteur stelt dat het opmerkelijk is, dat in een tijd waarin veel verenigingen kampen met een tekort aan vrijwilligers, juist de Pauluskerk erin slaagt nieuwe mensen aan zich te binden. “Via de KSA melden zich studenten met een christelijke achtergrond”, vervolgt Plony. “Maar evengoed komen er mensen zonder kerkelijke binding. We hebben een aantal studenten die via het project Livable zijn gekomen. Dat is een organisatie die leegstaande panden verhuurt aan studenten tegen een geringe vergoeding. Als tegenprestatie leveren de studenten een sociaal-maatschappelijke bijdrage aan de buurt.” De nieuwe Pauluskerk verrijst in rap tempo uit de grond. Hoe ziet Plony de toekomst? Ze antwoordt: “Er zullen meer mogelijkheden komen voor activiteiten met de bezoekers. We willen de mensen zelf actief gaan betrekken bij bezigheden. Ook zal de toegankelijkheid vergroot kunnen worden. Er gaat een aparte rokersruimte komen. Dat is op de huidige locatie niet mogelijk. De samenwerking met het schrijvers­café van de Straatkrant, tegenwoordig het blad Ja, zal versterkt worden. Misschien zijn er mogelijkheden voor het opzetten van een klein theater.” De redacteur vraagt hoe de samenstelling van de bezoekerspopulatie zich ontwikkelt. “De verslaafden nemen in aantal af”, vertelt Plony. “Er mogen geen drugs gebruikt worden. We zien veel vluchtelingen die nog in een procedure zitten, of die inmiddels zijn afgewezen. Veel mensen met geestelijke problemen. Kwetsbare groepen, sociaal zwakkeren en mensen met taalproblemen. Het is duidelijk merkbaar dat de kloof tussen arm en rijk toeneemt in ons land. De Pauluskerk is de tegenstem in onze samenleving die het voor al deze groepen opneemt. Daar waar de reguliere zorg afhaakt en geen oplossing meer ziet, moet de Pauluskerk met onvoorwaardelijke zorg, aandacht en gastvrijheid het vertrouwen winnen van al die mensen die overal zijn afgewezen. De motivatie van onze vrijwilligers is enorm. Maar, het blijft weerbarstig werk. Soms moet er streng worden opgetreden tegen bezoekers. De vrijwilligers hebben een duidelijke structuur nodig om te kunnen blijven functioneren.” Binnen al die hectiek moet de coördinator het hoofd koel houden. Dat zal niet altijd eenvoudig zijn. Plony zegt daarover: “Het blijft boeiend werk. Soms wordt het uiterste gevergd van het probleemoplossend vermogen. Maar het geeft veel voldoening, om met de aansturing voorwaarden te scheppen, waaronder iedereen tot zijn of haar recht komt.” We sluiten het prettige gesprek af en maken een foto bij de wanddecoratie in het Stilte­ centrum. Hans Valkenburg

juni 2012

13-06-12 09:09

Op koers naar de nieuwe Pauluskerk Hoe staat het met de nieuwbouw van de Pauluskerk? Loopt alles nog volgens planning en wat is er allemaal gebeurd de laatste tijd met de nieuwbouw? Wat staat ons nog te wachten de eerstkomende maanden? In deze column houden we u op de hoogte van de voortgang bij het realiseren van de nieuwe Pauluskerk. De meest vernieuwende kerk van Nederland! De nieuwbouw In de laatste column, van februari 2012, meldden we al dat het aftellen was begonnen naar de oplevering op de Mauritsweg in Rotterdam van een compleet Nieuwe Pauluskerk! Op dit moment komt de zomer 2012 in zicht en hebben we al enorme vooruitgang kunnen zien in de bouw. Het geraamte van de Nieuwe Paulus­ kerk staat trots overeind. En nu eind mei 2012 wordt het hoogste punt gerealiseerd. Een nieuwe mijlpaal!

februari in het nieuwbouwcomplex ‘Calypso’ -waar de nieuwe Pauluskerk direct aan grenst-, een mooie bijeenkomst georganiseerd met de hulp van vele bevriende en sympathiserende particuliere organisaties. Een tweede bijeenkomst is op dezelfde wijze tot stand gekomen in mei op de SS Rotterdam, die ons als gift in natura gratis ter beschikking werd gesteld. Organisaties die daarvoor uitgenodigd worden, kunnen de nieuwe Pauluskerk steunen in natura of met financiële bijdragen, waar nog veel van verwacht wordt.

De activiteiten op de bouwplaats kunnen dagelijks van dichtbij worden gevolgd. Het was de laatste weken en maanden een drukte van belang. Het vier verdiepingen hoge gebouw is duidelijk te zien ook al duurt het nog enkele maanden voordat de kerk wordt opgeleverd. Het geeft iedereen een goed gevoel om de voortgang te zien gebeuren, het gehamer en geklop te kunnen horen en al bijna het gevoel te ervaren de trap op te lopen naar boven.

ten worden georganiseerd. De kosterij moet worden versterkt en zal ondersteuning moeten krijgen voor het uitvoeren van alle huishoudelijke, operationele zaken. Er moet worden nagedacht over de zogenaamde programmering van bijeenkomsten voor de kerk, voor theater en muziek. De nieuwe Pauluskerk zal gaan functioneren als een ‘centrum van de inwendige mens’, waar allerlei activiteiten rond georganiseerd gaan worden. De medische dienst en het maatschappelijk werk, vluchtelingenwerk enzovoort kan ook ondersteuning gebruiken rond de verhuizing en inrichting. En ga zo maar door. Juist in deze fase is het mooi en indrukwekkend om te zien hoeveel verschillende activiteiten vanuit de Pauluskerk worden ontplooid voor onze bezoekers en hoeveel werk door de medewerkers en vrijwilligers dagelijks wordt

De contouren van de nieuwe Pauluskerk zijn inmiddels zichtbaar

De planning is en blijft om eind 2012 het gebouw klaar te hebben. Weliswaar nog leeg en niet helemaal af, maar de afbouw en inrichting kunnen dan vervolgens in het eerste kwartaal 2013 gaan plaatsvinden. Na een behoorlijke periode in de tijdelijke vestiging aan de Westersingel zijn we dan eindelijk verhuisd naar de nieuwe Pauluskerk. Fondswerving en sponsoring We melden al eerder dat we begin 2012 zijn begonnen met de fondswerving en sponsoringactiviteiten. Inmiddels heeft dat al rond de € 100.000,- opgeleverd aan concrete toezeggingen voor sponsoring, donaties, zowel in materiaal –door het leveren van noodzakelijke spullen voor de inrichting– als ook in geld, wat voor allerhande zaken besteed kan worden die verband houden met de afbouw en inrichting van de kerk. De speciale wervingsactie die was opgezet om diverse fondsen aan te schrijven, die goede doelen steunen, loopt echter nog steeds door en naar verwachting zal het bedrag nog zeker toenemen, wat de nieuwe Pauluskerk meer mogelijkheden biedt om al het goede werk voort te blijven zetten. De sponsoringactiviteiten beginnen ook steeds meer op stoom te komen. Inmiddels is eind

Er zijn bovendien nog allerhande klussen die moeten worden gedaan, waar we iedereen voor willen oproepen zich aan te melden als u denkt daar een bijdrage aan te kunnen leveren. Te denken valt aan de werkgroepen die zich moeten gaan bezighouden met de verhuizing, de inrichting en de schoonmaak van het gebouw. Daarnaast moet er publiciteit worden gezocht en van alles rond de openingsactiviteiPauluswerk

Pauluswerk-juni2012.indd 7



verzet –vaak in stilte en op de achtergrond. Het motto ‘ Overwin het Kwade door het Goede’ wordt in de dagelijkse praktijk uitgevoerd. Heeft u zelf nog nieuws, weetjes, vragen of opmerkingen? Meld het ons dan. Reacties graag naar Walter Rozendaal: [email protected].

juni 2012

13-06-12 09:09

ACTIVITEITEN PAULUSKERK

Wie had dat gedacht? Een serie portretten van bezoekers van de Pauluskerk in Rotterdam. Aan de hand van korte interviews wordt op luchtige wijze een kleurrijk beeld geschetst van de grote verscheidenheid aan mensen die het Open Huis aan de Westersingel bezoeken.

Naam: Frank Groenenberg. Plaatsvervangend hoofd kosterij van de Pauluskerk en één van de vaste krachten die de Pauluskerk bijna dag en nacht draaiende houden. Geboren: 29 december 1970 (kerstkindje) Waar: Rotterdam. Opgegroeid: in Rhoon en Poortugaal voornamelijk. Frank ging naar een christelijke, lagere school op Zalmplaat en naar de middelbare school Angelus Merula in Spijkenisse (nu PENTA college). Na de middelbare school volgde hij de Hogere Economische School (HES) in Rotterdam, waar zijn leven een aparte wending nam. Hij ging er als 18-jarige student golfen bij een vereniging en kreeg daar letterlijk en figuurlijk de slag goed te pakken. Hij leerde een golfprofessional kennen, die hem vroeg hem te helpen en Frank ging voor hem werken. Frank volgde niet lang daarna zelf de opleiding tot Golfprofessional op het topsportcentrum van Nederland, Papendal. Frank werd professioneel golfer, ging geld verdienen met lesgeven en het runnen van een golfwinkel en hij heeft uiteindelijk jarenlang in de golfwereld rondgelopen. In de avonduren studeerde Frank nog wel wat door op terreinen als Middle Management en Rechten, maar hij heeft daar geen carrière verder mee willen maken. Frank heeft een jongere zus, waar het niet zoveel contact mee heeft. Helaas zijn hun beide ouders al relatief jong overleden rond hun 60ste jaar. Frank is zonder geloof opgevoed, maar ziet zichzelf als christen. Een vaste relatie heeft Frank zelf niet. Hij is nooit getrouwd geweest en hij heeft geen kinderen. Mooie herinnering: Een mooie herinnering heeft hij aan een reis naar de Canarische eilan-

den, naar het eiland Fuertaventura. Tijdens een bezoek aan een kerkje met meerdere mensen had hij een heel aparte ervaring, wat hem tot de dag van vandaag is bijgebleven en wat voor hem net zo lastig is uit te leggen als zijn band met de Pauluskerk. Volgens Frank is het net alsof hij jarenlang op de Pauluskerk heeft gewacht tot hij er zelf klaar voor was om zich daar vervolgens voor in te gaan zetten. Hij schreef uiteindelijk zelf een briefje en van het een kwam het ander. Sommige zaken in het leven zijn moeilijk uit te leggen, maar het is voor Frank klaar helder dat hij op dit moment thuishoort en zich ook thuis voelt in de kerk. Hij zou het zelf nooit zeggen, maar hij wordt niet voor niets gezien als één van de drijvende krachten achter de schermen, zonder iemand anders daarmee ook maar enigszins tekort te willen doen. Geluksgetal: 8! En waarom dan? Misschien wel omdat het getal 8 staat voor het Oneindige? Mooiste kleur: Groen! En waarom dan? Wat bij Frank opkomt, is dat het de kleur van de vrede is. Mooi symbool: Frank laat zijn ring zien, waarop de symbolen Alpha en Omega en het symbool PX staan. Allemaal Griekse tekens die staan voor verschillende dingen. Alpha en Omega staan voor het begin en het einde (eigenlijk het oneindige net als het cijfer 8). En PX is het Griekse symbool voor Jezus Christus. Goh, wie had dat gedacht? Zie ook: http://www.pauluskerkrotterdam.nl/ activiteiten/openHuis.php of bel: 010 – 411 8132 Walter Rozendaal Pauluswerk

Pauluswerk-juni2012.indd 8



Open Huis Iedere dag van de week ➔ 9:00 - 21:00 uur Open Muziekatelier Iedere vrijdagmiddag ➔ 13:30 – 15:00 uur Open Atelier Iedere maandag ➔ 14:00 - 16:00 uur Fitness vanuit Open Huis Iedere donderdag ➔ vanaf 13:30 uur Iedere vrijdag ➔ vanaf 18:30 uur Eethuis Elke donderdag- en vrijdagavond ➔ 17:30 - 18.30 uur Voedselbank Elke vrijdag ➔ 9:30 – 11:30 uur Diaconaal spreekuur ds. Couvée Iedere dinsdagmiddag ➔ 14:00 - 18.00 uur Vluchtelingenspreekuur Iedere dinsdag ➔ 10:30 - 17.00 uur Iedere donderdag ➔ 14:00 - 17.00 uur Maatschappelijk werk spreekuur Iedere dinsdag ➔ 11:00 - 17:00 uur Iedere donderdag ➔ 12:00 - 17:00 uur Avondgebed Iedere vrijdagavond ➔ 21:00 - 21:30 uur Kerkcafé Iedere werkdag ➔ 12:00 - 13:00 uur Zondagmiddag ➔ 17:00 - 18:00 uur Kerkdienst Elke 1e zondag van de maand ➔ 10:30 uur Basisdienst Elke 2e zondag van de maand ➔ 10:30 uur Engelstalige dienst Elke 3e zondag van de maand ➔ 10:30 uur Wake bij Detentiecentrum Rotterdam (Zestienhoven) Elke 1e zondag van de maand ➔ 19:00 - 20:00 uur Bezoekadres: Westersingel 7a, 3014 GM Rotterdam. Voor meer informatie over activiteiten van de Pauluskerk zie www.pauluskerkrotterdam.nl

COLOFON Pauluswerk beschrijft activiteiten van de Pauluskerk en is bedoeld voor leden, vrienden en belangstellenden van de Pauluskerk.

REDACTIE Dick Couvée, Corien de Gier en Hans Valkenburg. Het eerstvolgende nummer verschijnt oktober 2012. Reacties, mededelingen en bijdragen voor dit nummer kunnen tot uiterlijk 22 september 2012 gestuurd worden naar: Stichting KSA/GCW, Hang 7, 3011 GG Rotterdam tel.: 010-466 67 22, fax.: 010-466 67 14 e-mail: [email protected] Plaatsing is ter beoordeling aan de redactie. Vormgeving: Studio Voetnoot, Utrecht Druk: Drukkerij Kapsenberg van Waesberge, Rotterdam

juni 2012

13-06-12 09:09