PAUL DOGTEROM: OOGST 2015 ZIET ER GOED UIT

HET VAKBLAD VOOR

10 JULI 2015

DE BLOEMBOLLEN EN VASTEPLANTENSECTOR

327

20

PAUL DOGTEROM: ‘OOGST 2015 ZIET ER GOED UIT’ 10

14

ZOMER NIET PRIJS ALLIUM SPHAEROCEPHALON ENIGE PERIODE MET TOPDRUKTE REDELIJK STABIEL

24

26

GENERADE WERPT NIEUW LICHT OP ZUUR

BODEM VRAAGT JUIST NU OM AANDACHT

38

GEELZIEK GRIJPT OM ZICH HEEN

Piet Stroet 06 20448947 Mathijs van Langen 06 10957903 Paul Blom 06 53700077

www.potveer.nl

Vraag naar de Quality Buncher van de specialist in tulpenverwerking Met CRP Cutter voor een perfect snijresultaat

Naast de uitgebreide kennis en ervaring op ons vakgebied onderscheiden wij ons door het bedenken van creatieve oplossingen, het leveren van kwaliteit en het verlenen van snelle service. ° KLIMAATBEHEERSING ° CO2- EN ETHYLEENREGELING ° KRACHT-, LICHT- EN

HUISINSTALLATIES ° PROGRAMMA’S VOOR

BOLLENCELLEN EN KASSEN

EEN GOEDE START

° ZONNEPANELEN ° KEURING EN INSPECTIE VAN

Van Narcis tot Pioen en Astilbe. Helmus Spoelbedrijf ‘kookt’ de meest uiteenlopende soorten plantgoed, zodat aaltjes geen kans hebben. Neem contact op met Helmus Spoelbedrijf voor meer informatie over spoelen, behandelen en ontsmetten.

INSTALLATIES ° ADVISERING

Zandvaart 25, 1764 NK Breezand Telefoon: (0223) 52 1500

[email protected] www.kaandorp-wijnker.nl

0252 - 22 25 80 • [email protected] • www.helmus.nl

Polytechniek ontzorgt bij het realiseren en onderhouden van uw technische installaties

Advisering - Koudetechniek - Luchtbehandeling - Watertechniek Verwarming - Regeltechniek - Elektrotechniek - Service & Onderhoud

WWW.POLYTECHNIEK.NL Koggeweg 63, 1607 MT Hem. Postbus 2, 1606 ZG Venhuizen. Telefoon 0228-54 54 54. E-mail: [email protected]

INHOUD

Het vakblad voor de bloembollenen vasteplantensector • 10 juli 2015 Nummer 327

Nieuws

6

Korte nieuwsberichten

CNB Actueel

8

Eerste jaar samenwerking CNB en Troostwijk succes Tweede editie Bloem- en relatiedagen in de pijplijn

14 8

9

12

Zomerbloeiers

10

Kleine markt voor Allium sphaerocephalon

Weerstand

12

Laatste aflevering: weerstand rondom de bouw van een kernreactor

Op stap met

14

Bloembollenkweker John van der Slot

10

14

Voorlichting

16

Mechanisatiebedrijf Hans van der Poel en DLV werken samen aan een lelieplanter voor in de kas

Oogst

20

De eerste oogstreportage van dit seizoen komt uit Zuidwest-Nederland

Vakvenster

22

De teelt gaat door

Branchenieuws

24

Nieuw initiatief start tweejarig zuuronderzoek

Bodem

22

24

26

Leg nu de basis voor het nieuwe teeltseizoen

Branchenieuws

28

Clusius College en CAH Vilentum geven samen twee deeltijdstudies

CNB Product & Show

29

Zomerse producten kleuren showkas

28

4 • BLOEMBOLLENVISIE • 10 juli 2015

29

Service

30

Grondbank

32

Vraag en aanbod

33

38

Actueel Geelziek raakt groot deel hyacintenkwekers NAJK-reis naar China: veel interesse in bloembollen

44

38

42

Advies Wat betekent nieuw ontslagrecht voor u?

45

Toppers Opnieuw Egbert van Slogteren, die een stevige basis legde voor het serologisch onderzoek op het LBO

46

44

Boomkwekerij Jaarrond sierwaarde met boerenhortensia

47

Tien vragen aan GertJan Paarlberg

48

Anthos Nieuwe medewerker inspectie-team USDA

50

45

47

48

50

Wereldbol Peter Knippels besluit zijn rondreis langs historische tuinen met Hortus Bulborum

51

Vasteplantenvaria Het samenspel tussen plant en teler

52

Teeltadvies

56

Agenda

57

Service

58

Hobaho Geschillen vaak te voorkomen door goede communicatie

KAVB Nieuws Nieuwtjes van en voor de KAVB-kringen en -afdelingen

58

Nieuws CNB Algemeen 10 vragen aan... Anthos Teeltadvies Hobaho KAVB

62

20

Fotografie omslag: René Faas

62

46

10 juli 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 5

NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

Burgemeesters heropenen Zwarte Tulp

Kabinetsstandpunt keuringsdienst vertraagd DEN HAAG – Het kabinet heeft nog geen standpunt ingenomen over de toekomst van de plantaardige keuringsdiensten zoals de BKD. Aanvankelijk zou dit voorjaar een standpunt over de diensten worden ingenomen. Op 30 juni zou in de Tweede Kamer over dit onderwerp worden gesproken, maar die vergadering is verplaatst naar 6 oktober. Verleden jaar kondigde staatssecretaris Sharon Dijksma van het ministerie van Economische Zaken aan dat de diensten zouden worden samengevoegd onder de vlag van de voedsel- en warenautoriteit NVWA. Dit stuitte op verzet van diverse Kamerleden. Ze dienden een motie in om de keuringsdiensten zelfstandig te laten opereren. Het argument daarbij is dat de keuringen van onder meer de BKD Nederland een goede reputatie in het buitenland hebben bezorgd. Dijksma kondigde toen aan dat het kabinetsstandpunt naar aanleiding van de motie zou volgen.

Foto: René Faas

Clusius en Horizon College vinden elkaar in GreenTech NHN

LISSE – Met het leegwerpen van een glas prosecco hebben vijf burgemeesters en een loco-burgemeester van de Bloembollenstreek vrijdag 26 juni Museum De Zwarte Tulp in Lisse heropend. Het museum was negen maanden dicht vanwege een ingrijpende verbouwing. In die periode is de vaste opstelling flink aangepast en is er ruimte gemaakt voor drie collecties die het museum permanent mag tentoonstellen. Nieuw is dat de Lissese VVV ingetrokken is bij het museum. Meer dan in het verleden zal Museum De Zwarte Tulp de plaats zijn waar streek, sector en cultuur elkaar ontmoeten, zo benadrukte directeur Sabine Huls bij de heropening.

CNB/Troostwijk veilt voor D. van Diepen uit ’t Zand ’T ZAND – Voor de verkoop van overtollige machines en materialen kiest D. van Diepen en Zonen uit ’t Zand voor een online materialenveiling. De opdracht hiervoor is verstrekt aan de combinatie CNB en Troostwijk Veilingen. Het aanbod omvat een groot aantal machines voor de lelieteelt. Onder de kavels die worden aangeboden bevindt zich een complete Antha-lelieverwerkingslijn, bestaande uit vier rollensorteerders, bunkers, kantelaars, transport/pluisbanden en vier Bruin-lelietelmachines. Andere interessante kavels zijn de Miedema-stortbunker uit 2005, de drie Irritec-beregeningshaspels uit 2010, een volautomatische Akerboom-kook/ontsmettingsbak voor 2x3 kisten uit 2010 en een John Deere 6430-tractor met voorlader en plantdak. De veiling zal rond 21 augustus 2015 online van start gaan en op 10 september vanaf 19.00 uur sluiten. Een kijkdag staat gepland op zaterdag 5 september. 6 • BLOEMBOLLENVISIE • 10 juli 2015

HOORN – Vooruitlopend op de herziening van het mbo die in 2016 ingaat, zoeken het Horizon College en het Clusius College komend jaar de samenwerking in GreenTech Noord-Holland Noord. Beide mbo-instellingen gaan op het gebied van groen en techniek nauw samenwerken met het regionale bedrijfsleven bij het opzetten van een stagecarrousel. Studenten zullen intensief begeleid worden tijdens hun stageperiode. In dit kader worden er docentenstages georganiseerd, masterclasses uitgevoerd en zullen studenten, docenten en ondernemers samenkomen om trends en ontwikkelingen in de agribusiness te bespreken. De praktische informatie die deze activiteiten oplevert, wordt vervolgens direct in het onderwijsprogramma verwerkt. Met dit initiatief willen John van de Langenberg, voorzitter college van bestuur Horizon College, en Rien van Tilburg, voorzitter college van bestuur Clusius College, sneller en beter in kunnen spelen op ontwikkelingen binnen de arbeidsmarkt en de regio.

Convenant bollenteelt werkt goed HARDENBERG – Het convenant bollenteelt dat de bollensector, LTO Noord-afdeling Hardenberg, de Werkgroep Bollenteelt Hardenberg en de gemeente Hardenberg vorig jaar hebben gesloten, heeft z’n waarde bewezen. Dat blijkt uit een gezamenlijke evaluatie. In het convenant zijn afspraken vastgelegd die gaan over de omstandigheden waaronder gebruik wordt gemaakt van grondontsmetting en gewasbeschermingsmiddelen en de veiligheidsvoorschriften die daarbij in acht worden genomen. De ervaringen uit het teeltseizoen 2014 laten zien dat het convenant goed heeft gewerkt. De telers die het convenant hebben ondertekend, hebben zich aan de afspraken gehouden. Er is meer en beter gecommuniceerd met de aanwonenden van de percelen waarop bloembollen zijn geteeld. Er is dan ook geen reden om de gedragsregels uit het convenant aan te passen. Het convenant bollenteelt Hardenberg heeft een geldigheidsduur van twee jaar. In het voorjaar van 2016 vindt opnieuw een evaluatie plaats. Het convenant bollenteelt staat op www.hardenberg.nl onder ‘natuur en milieu’.

Schaalvergroting zet door in de boomkwekerij WAGENINGEN – De schaalvergroting in de boomkwekerijsector zet door. In de periode 2000 tot 2010 door daling van het aantal bedrijven én stijging van het areaal, daarna door een stabiel areaal en een verdere daling van het aantal bedrijven. Dit is te lezen in het Landbouw-Economisch Bericht. In 2014 besloeg het boomkwekerijareaal in Nederland 17.537 hectare en waren er 3.238 bedrijven. Het gemiddelde bedrijf is sinds 2000 globaal in oppervlakte verdubbeld. Duitsland is veruit de grootste exportbestemming. De laatste jaren loopt de export naar Duitsland terug door verandering van de markt en uitval van ketenpartijen, maar ook door concurrentie met binnenlandse productie en import uit Oost-Europa. Groei van export naar bijvoorbeeld het Midden-Oosten en China en herstel van de export naar het Verenigd Koninkrijk, maakten de daling van de export naar Duitsland nog niet goed. Van de afzetkanalen lijkt de institutionele en professionele markt zich langzaam te herstellen en lijkt de consumentenmarkt zich te verschuiven naar goedkopere productsegmenten.

Mans Vulto neemt afscheid van LTO

Foto: PR

ODIJK – Mans Vulto, portefeuillehouder sociaal-economisch beleid van LTO Nederland, heeft na ruim dertig jaar zijn bestuurlijke loopbaan in de agrarische sector afgesloten. Bij zijn afscheid in Odijk werd hij koninklijk onderscheiden. Burgemeester Wouter de Jong van Houten speldde hem de versierselen op, behorend bij Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Siem Jan Schenk, voorzitter van LTO Noord, overhandigde hem tevens de gouden speld van zijn organisatie. LTO-voorzitter Albert Jan Maat typeerde Vulto als een bruggenbouwer en buitengewoon solide bestuurder, die in belangrijke mate heeft bijgedragen aan het goede werkgeverschap in de landen tuinbouw. Hij roemde hem vanwege zijn vele uiteenlopende functies, waaronder het voorzitterschap van het Bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw. “Dankzij jouw inzicht en inzet is dit pensioenfonds niet alleen uitgebouwd, maar kwam het als een degelijk bouwwerk uit de financiële crisis.”

Rabobank Bollenstreek overhandigt 100.000 euro aan Generade LEIDEN – Rabobank Bollenstreek heeft tijdens een bijeenkomst op 2 juli op het TOPlab in Leiden een cheque overhandigd aan Generade. Het kenniscentrum voert vanaf september een tweejarig onderzoek uit om de zuurschimmelvorming in tulpenbollen tegen te gaan. Om dit onderzoek voeten in de aarde te geven stelt het innovatiefonds van de Rabobank Bollenstreek het bedrag van 100.000 euro beschikbaar. Deze bijdrage is een belangrijke stap om te komen tot de bestrijding van de schimmel en de schade die het de tulpenbollensector elk jaar oplevert. Meer hierover op pagina 24 en 25 van deze BloembollenVisie.

Btw-verhoging voorlopig van tafel DEN HAAG – De plannen voor de verhoging van de btw van 6 naar 21 procent zijn voorlopig van de baan. De onderhandelingen over de belastingherziening, waar de btw-verhoging onderdeel van was, kregen geen steun van de oppositie. De sierteeltsector reageerde verheugd op dit bericht. Zo zei Lucas Vos, directeur FloraHolland: “Dit is goed nieuws voor de gehele sierteeltsector. Ik maakte me grote zorgen over een eventuele verhoging van de btw en de desastreuze gevolgen die het zou hebben voor de hele sierteeltketen van bollen, bloemen, planten en bomen en alle daarmee verbonden bedrijven. FloraHolland heeft zich de afgelopen periode actief gemengd in de discussie in het belang van de sierteeltsector en dat blijven we doen waar en wanneer dat nodig blijkt te zijn.”

LISSE- Het bestrijden van muizen en ratten met rodenticiden mag sinds 1 juli alleen gedaan worden door agrarische ondernemers met een vakbekwaamheidsbewijs ‘knaagdierbeheersing op het agrarisch bedrijf’ (KBA). Inmiddels hebben bijna 23.000 personen dit vakbekwaamheidsbewijs op zak. Dit zegt Bureau Erkenningen, verantwoordelijk voor de uitgifte van de bewijzen. Om het vakbekwaamheidsbewijs KBA te verkrijgen zijn er twee routes. Wie al een geldige spuitlicentie heeft, kan online gemakkelijk een extra module knaagdierbeheersing volgen of een fysieke kennisbijeenkomst van drie uur bijwonen. Wie geen spuitlicentie heeft, maar wel knaagdieren wil bestrijden met rodenticiden op zijn eigen erf, moet een examen afleggen. De cursus ter voorbereiding aan dit examen kan online gevolgd worden via knaagdierbeheersing.nl. Inmiddels hebben zo’n 750 personen het examen gehaald.

Minder afkeur bij exportinspecties WAGENINGEN – Het aantal afkeuringen tijdens exportinspecties door aanwezigheid van schadelijke organismen neemt al een aantal jaren op rij af. Dat meldt het LEI in het Landbouw-Economisch Bericht. Deze afname is het gevolg van intensievere en gerichtere controles tijdens de teelt en het exportklaar maken van partijen. Toepassing van steeds nauwkeurigere toetsmethodes in derde landen voert de druk op virus- en aaltjesvrije productie en export op. De sector anticipeert hierop door met een aantal exportlanden onderlinge afspraken te maken over keuringseisen van te exporteren bloembollenpartijen. Voor de sierteelt wordt veel geïmporteerd, waaronder uitgangsmateriaal dat in het buitenland is opgekweekt. Door de sterke verbinding tussen ketenschakels zijn fytosanitaire risico’s hier beter beheersbaar. In de sierteelt hebben zich in 2013 geen incidenten voorgedaan. In de boomkwekerij hebben zich in 2013 geen ernstige incidenten voorgedaan. De belangrijkste activiteiten richtten zich op het voorkomen van insleep van schadelijke organismen uit landen als China, bijvoorbeeld de Aziatische boktor via verpakkingshout van Chinees natuursteen.

Foto: PR

Bijna 23.000 licenties voor knaagdierbeheersing

Op de foto v.l.n.r.: Telers Herman Schukkert, Marcel Markhorst, Martin Trip, H. Ormel, wethouder Erik Volmerink en Ruben ter Braak (LTO).

Bollensector sluit nog twee convenanten TUBBERGEN – Na het succesvolle convenant dat bloembollentelers vorig jaar met de gemeente Hardenberg hebben afgesloten, zijn onlangs nog twee convenanten ondertekend, namelijk in de gemeente Tubbergen en in de gemeente Aa en Hunze. In beide convenanten zijn door de gemeente, LTO, de KAVB en bollentelers afspraken vastgelegd over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Doel is openheid te stimuleren en het middelengebruik en de blootstelling aan omwonenden te beperken.

Milieuorganisaties willen verbod op neonicotinoïden AMSTERDAM – ‘Verbied alle gewasbeschermingsmiddelen die onder de groep neonicotinoïden vallen.’ Dit verzoek doen Natuur & Milieu, Vogelbescherming Nederland en Greenpeace aan het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Deze middelen zijn volgens de organisaties extreem schadelijk voor bijen en andere insecten en ook voor verschillende vogelsoorten. De milieuorganisaties doen tevens hun beklag over het vervuilde oppervlaktewater in glastuinbouwgebieden. Dat de staatssecretarissen Dijksma en Mansveld de glastuinbouw twee jaar uitstel willen geven voor de verplichting om hun afvalwater te zuiveren, baart hen zorgen en is een extra reden om voor een verbod te pleiten. 10 juli 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 7

CNB ACTUEEL

CNB EN TROOSTWIJK:

‘Doel eerste jaar bereikt’ In juli 2014 werd de samenwerking tussen CNB en Troostwijk Veilingen bekrachtigd. Een jaar later kan gesproken worden van een succes. Zes online materialenveilingen zijn voltooid met opbrengsten die tot 30 procent hoger lagen dan verwacht. En dus wordt de samenwerking voortgezet en waar mogelijk uitgebreid. Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

M

et de veiling in opdracht van vasteplantenkwekerij Maas en Van Stein, die eind juni werd afgesloten, staat de teller op zes. Daarmee heeft het eerste jaar in de samenwerking tussen CNB en Troostwijk Veilingen aan de verwachtingen voldaan. Vijf veilingen in het eerste jaar, was het doel. “Qua omvang en opbrengsten heeft het onze verwachtingen zelfs overtroffen”, zo evalueren CNB-veilingmeester Jan Meijer en Martijn van Schie, accountmanager bij Troostwijk.

CNB en Troostwijk evalueren het eerste jaar en verkennen de uitbreidingsmogelijkheden Kroatië en Estland. “De materialen komen niet per definitie in deze landen terecht, maar het helpt wel mee in het biedproces”, geven Meijer en Van Schie aan. De mannen geven toe dat de marktsituatie afgelopen jaar in hun voordeel heeft gewerkt. “We merkten dat de broeierij weer wat verdiend heeft en dat beïnvloedt het investeringsklimaat. Maar hoe de markt ook is, nieuwe machines zijn kostbaar, dus de vraag naar goed gebruikt materiaal waar je nog jaren mee vooruit kunt, blijft.”

GROOT BEREIK Een belangrijke motivatie voor CNB om met Troostwijk samen te werken, was het grotere bereik van potentiële kopers. “Het netwerk van Troostwijk is enorm”, vertelt Meijer. “Met het e-mailbestand uit het agrarische cluster worden voor een veiling wereldwijd 100.000 mensen bereikt. Dat hadden we alleen nooit kunnen bereiken.” Het resultaat mag er volgens hem dan ook zijn. “Het waren stuk voor stuk goede veilingen. Dat meten we af aan de taxatie die we vooraf maken.” Van Schie vervolgt: “Er zijn veilingen geweest waarbij de opbrengst 25 tot 30 procent hoger lag dan vooraf verwacht.” In totaal werden 1.350 kavels aangeboden, goed voor 18.200 biedingen (gemiddeld dertien biedingen per kavel). Zo’n 10 procent van de biedingen komt uit het buitenland. Dat zijn niet alleen de buurlanden, maar ook Spanje, Polen, Bulgarije, Roemenië, Hongarije, Slovenië, 8 • BLOEMBOLLENVISIE • 10 juli 2015

VERKENNEN Dankzij de combinatie CNB en Troostwijk kunnen klanten optimaal bediend worden. “CNB is een hele sterke partner in de bloembollenen vasteplantensector”, vertelt Van Schie. “Op onze beurt hebben wij de expertise op het gebied van online veilen. Wij weten de kopers in binnen- en buitenland te vinden en verzorgen de hele organisatie rond een veiling, inclusief marketingcampagne. Samen met CNB begeleiden we de opdrachtgever in het hele veiltraject.” Meijer: “Integriteit staat daar bij voorop.” Na het succesvolle eerste jaar is voortzetting van de samenwerking tussen CNB en Troostwijk geen punt van discussie. “We zijn alweer met de voorbereiding van twee nieuwe veilingen bezig. Ondertussen verkennen we de mogelijkheden om onze dienstverlening verder uit te breiden.”

‘Goed gevoel en prima resultaat’ Een van de opdrachtgevers in het eerste jaar van CNB en Troostwijk was R.Th. Tamis Bloembollen uit Den Helder. Rob Tamis kijkt met een goed gevoel terug op de samenwerking. “Belangrijkste motivatie om met CNB en Troostwijk in zee te gaan? Het werkgebied dat heel Europa bestrijkt. Dit in combinatie met de professionele uitstraling, gaf mij een goed gevoel. Bovendien biedt CNB een betalingsregeling aan die potentiële kopers over de streep kan trekken.” Vanaf het eerste gesprek was het vertrouwen groot, zo geeft Tamis aan. “Er werden geen gouden bergen beloofd, maar een realistische opbrengst. Die verwachting hebben we ruimschoots gehaald, mede dankzij de goede marktstemming en het mooie aanbod. Hetzelfde geldt voor de groene veiling die CNB voor ons georganiseerd heeft. Natuurlijk is het allemaal heel dubbel, stoppen met je bedrijf blijft iets emotioneels, maar het is een bewuste keuze geweest en nu kunnen we het met een goed gevoel afsluiten.”

VAN DE REDACTIE

Archieffoto: René Faas

De juiste middelen

Wegens succes ‘verlengd’

COLOFON

De eerste editie van de CNB Bloem- en relatiedagen was een succes met een mooie show, veel bezoek en positieve reacties. En dus kan het vak op een vervolg rekenen. De tweede editie zal plaatsvinden van dinsdag 12 tot en met donderdag 14 januari 2016. De show is deze dagen geopend van 8.30 tot 17.00 uur. Net als vorig jaar wordt in de showkas van CNB een marktbroeishow tulp opgesteld en worden in het handelscentrum vazen lelies geshowd. Het derde focusproduct narcis krijgt eveneens een podium in het handelscentrum, maar wordt dit jaar uitgebreid met andere bol-op-potproducten als hyacint, muscari en tulp. Ook wordt er speciale aandacht gevestigd op cultivars die zijn ondergebracht in kwekersverenigingen waarvan CNB de verkoop coördineert. Voor de productgroepen lelie en bol-op-pot zal de KAVB een keuring houden. De sfeer die tijdens de CNB Bloem- en relatiedagen 2016 wordt neergezet is ‘industrieel’. Volgens de organisatie moet daarbij gedacht worden aan de toepassing van materialen als steenschot, beton en hout. Om de show verder aan te kleden zijn de leerlingen van het Clusius College weer bereid gevonden om bloemsierkunst te verzorgen. Er zal voor deze tweede editie van de CNB Bloem- en relatiedagen een website worden gelanceerd om iedereen op de hoogte te houden. Mensen die nu al vragen hebben, kunnen deze mailen naar [email protected].

BloembollenVisie is het toonaangevende, 14-daagse vakblad voor de bloembollenen vasteplantensector. REDACTIE: Jeannet Pennings (hoofdredacteur), Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Lilian Braakman en René Bouwmeester (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas.VORMGEVING: Prepress BloembollenVisie. UITGEVERS: KAVB en CNB (U.A.). REDACTIEADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160 AA Lisse, tel. 0252-431130, e-mail: [email protected]. Internet: www.bloembollenvisie.nl. Tel. kantoor A. Dwarswaard: 0252-536 966. ABONNEMENTEN: (excl. 6% BTW ): Nederland € 265,-- per jaar, Europa € 285,-- per jaar, buiten Europa € 315,-- per jaar. Aan- of afmelden bij John Meijer, tel. 0252-431173, fax 0252-431126. Meer info over abonnementen op www.bloembollenvisie.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected]. VERANT WOORDELIJK HEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactie houdt zich het recht voor om ingezonden brieven en mededelingen niet te plaatsen dan wel te wijzigen of in te korten. Overname van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. NIEUWSBRIEF: BloembollenVisie verzorgt ook een gratis dagelijkse nieuwsrubriek op internet (www.bloembollenvisie.nl).

Dit voorjaar woonde ik een presentatie bij van John Huiberts uit Sint Maartensvlotbrug. Hij houdt zich bezig met duurzame bollenteelt. Huiberts is – met een mooi woord - in transitie naar biologische teelt. De omschakeling verloopt met vallen en opstaan, maar het geeft hem bovenal veel voldoening. Natuurlijk is Huiberts niet de eerste of de enige die op deze wijze met bollenteelt bezig is, maar zijn verhaal is inspirerend en hoopgevend. Ik moest aan Huiberts’ verhaal denken toen de Tweede Kamer vorige maand debatteerde over de toelating van glyfosaat (Roundup) en imidacloprid. Dit gebeurde onder meer naar aanleiding van een nog niet gepubliceerd rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie. Daarin krijgt glyfosaat het predicaat kankerverwekkend. Nu gaat het me niet om het betreffende middel, maar om de manier waarop de politiek over gewasbescherming spreekt. SP-kamerlid Eric Smaling sprak bijvoorbeeld consequent over gif. “Want”, zo vond hij, “gewasbeschermingsmiddelen zijn het brave equivalent van landbouwgif.” Veel andere politici bezigden vergelijkbare woorden. Tijdens het debat bleek dat de waarschijnlijke inhoud van het nog niet gepubliceerde rapport meer gewicht kreeg dan bestaande rapporten. De eerdere beoordelingen van een instituut als het Ctgb hadden in de ogen van diverse politieke partijen aan waarde verloren. Tot een acuut verbod van de genoemde middelen kwam het overigens niet, ondanks dat een aantal partijen daar op had aangedrongen. Je kunt boos worden om het gebrek aan nuance in dat debat, maar dit is het politieke spectrum waarin de agrarische sector opereert. De les die uit dit debat kan worden geleerd, is wellicht belangrijker. Het politieke draagvlak voor dergelijke gewasbeschermingsmiddelen holt achteruit, alle inspanningen van de KAVB en LTO om middelen te behouden ten spijt. Het is bijna onvermijdelijk dat de groeiende maatschappelijke en politieke weerstand tegen gewasbeschermingsmiddelen vroeg of laat leidt tot ingrijpende beperkingen van het gebruik. En wat dan? Het is zaak om als sector niet af te wachten tot de teelt onmogelijk wordt gemaakt. Niet voor niets benadrukte LTO-voorman Albert Jan Maat na dat debat nog het belang van de ontwikkeling van alternatieve gewasbeschermingsmiddelen. En wellicht kunnen de ‘John Huiberts-en’ van de bollensector de weg wijzen. René Bouwmeester


ZOMERBLOEIERS

‘Allium sphaerocephalon goed In de schuur van A.T. Schut uit Akersloot komt de uiengeur bezoekers tegemoet. Hier maken vader Arie en zoon Michel namelijk Allium sphaerocephalon klaar voor bloemenveiling FloraHolland. Het bossen gebeurt niet machinaal, maar met een paar werkhanden. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

E

r zijn vijf kwekers, meer niet, die Allium sphaerocephalon telen. Een van die vijf kwekers is Arie Schut van kwekerij A.T. Schut uit Akersloot. Het aantal bloementelers dat dit gewas broeit is met drie nog kleiner. Ook daar horen Arie en zoon Michel Schut bij. Ze zijn met het arbeidsintensieve gewas al twee weken bezig ten tijde van het bezoek (19 juni). Op dat moment is de kas bijna leeg. Wanneer deze volledig leeg is, hebben vader en zoon twee weken tijd voor Ixia, waarna ze overgaan op het trekken van de Allium sphaerocephalon die op het land staat. “Als wij daarmee klaar zijn, dan gaan we onze bollen rooien. Wij telen onder andere Triteleia, Oxalis, Hyacinthoides en Erythronium”, vertelt Michel.

WERKWIJZE Arie over de werkwijze van de bloementeelt van Allium sphaerocephalon: “In de ochtend van 7 tot een uur of half 10 trekken we de Alliums waarvan de bloem net een beetje kleur heeft. We knippen deze niet; ze zijn gewoon met de hand uit de grond te trekken. Vervolgens halen we in de schuur het blad er met de hand vanaf. Mijn vrouw Wil helpt hierbij. Als ze schoon zijn, maak ik bosjes van tien stuks. Michel bundelt deze bosjes per vijf. Vier bundels samen maakt dat er uiteindelijk tweehonderd stelen in een veilingbak staan. Elke dag


gaan er anderhalf tot twee karren naar veiling FloraHolland. De volle kar gaat altijd naar Aalsmeer, de andere komt voor de klok in Naaldwijk.” Van Allium sphaerocephalon heeft Schut 1 hectare staan. Dit is niet allemaal bestemd voor de snij. “Dit heeft twee redenen”, zegt Arie. “Een deel van de partij is bestemd voor de bolproductie. Daarnaast kun je Allium sphaerocephalon maar een keer in de twee jaar snijden. Buiten hebben we zo’n 200.000 stelen staan. In de kas ongeveer 120.000. Door ook in de kas te broeien, kunnen we het aanbod spreiden.” Brengt zo’n bijzonder soort dat slechts drie broeiers veilen dan extra veel op voor de klok? Het antwoord is nee. Allium is een groot gewas met niet één markt, maar diverse markten volgens Arie. “Er zijn zoveel cultivars en soorten. Eigenlijk is er voor elke cultivar wel een eigen markt. Voor dit gewas is er een kleine markt. Als er iets te veel voor de klok komt, daalt de prijs. Net als bij andere gewassen.” De prijs van dit kleine gewas is elke dag wisselend. “Een kar wordt nooit in zijn geheel verkocht. Allium sphaerocephalon is erg geschikt om te gebruiken in gemengde boeketten. Daarom hebben bloemisten er maar kleine aantallen van nodig. Ze kopen dus meestal maar een of twee fusten.”

ONDERGRENS Met de resultaten van het veilen op de klok zijn Michel en Arie tevreden. “We willen natuurlijk

Michel (links) en Arie Schut: ‘Aan het eind van de rit altijd meer, maar tot dusver gaat het goed. Alle Alliums uit de kas plukken we en gaan naar de veiling. Als de Alliums op het land te weinig opleveren, gaat de heggenschaar erin. Dan is het beter om niet meer te veilen en te gaan voor de bolproductie. Onze ondergrens ligt bij de 10 eurocent per steel. Als het meer kost

in gemengd boeket’

FloraHolland: ‘Meer aanvoer en betere kwaliteit’ In de afgelopen jaren is het aanbod Allium sterk gegroeid. In de eerste 26 weken is de aanvoer lager geweest ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Het seizoen kwam dit jaar een stuk later op gang. De laatste vijf weken is het aanvoerniveau gemiddeld hoger dan in dezelfde periode in 2014. Qua aantallen zat de aanvoer in 2013 op 13 miljoen. In 2014 was dit 16 miljoen. In week 26 zijn er reeds 8,6 miljoen stelen verhandeld via FloraHolland. Omdat de piek nog niet voorbij is - in de komende weken verwacht FloraHolland nog elke week ruim een half miljoen stelen - denkt FloraHolland dat het aanbod vergeleken met vorig jaar licht zal stijgen. De kwaliteit van Allium is dit jaar zeer goed. 95 procent wordt aangevoerd in de categorie A1. De top drie soorten - ‘Gladiator’, ‘Mount Everest’ en ‘Purple Sensation’ - zijn dit jaar in minder grote aantallen aangevoerd. Dit heeft geleid tot een betere prijsvorming, ook bij andere cultivars en soorten. FloraHolland denkt dat de prijs die aanzienlijk beter is dan vorig jaar, komt door de lagere aanvoer in de eerste 26 weken. De gemiddelde prijs is nu (week 28) 0,285 eurocent.

komen we op dezelfde prijs uit’ dan dat het oplevert, moet je stoppen. Momenteel ligt de prijs rond de 12 à 13 cent. Dat is evenveel als vorig jaar. In de aanleverperiode schommelt de prijs, maar aan het eind van de rit komen we eigenlijk altijd op hetzelfde uit.” Het seizoen verloopt ongeveer gelijk aan vorig jaar. “We hebben goed weer gehad. Geen

hagelbuien, niet te veel wind of regen. Hierdoor hebben we een mooi gewas. Ook voor de bollen is het weer prima, omdat het niet te warm is. Daar zijn we blij mee. We hebben wel eens door de warmte in een week de hele kas leeg moeten halen. Daarnaast kopen consumenten geen bloemen met warm weer.”

Afzet Het overgrote deel van het aanbod Allium wordt afgezet via de klokken van FloraHolland. Het aandeel van aanvoerders die op voorhand aan hun klanten verkopen groeit. Verkoop via bemiddeling is met name voor het supermarktkanaal. De grootste kopers in deze markt zijn supermarkten uit het Verenigd Koninkrijk. De stelen die via de klok verkocht worden, zijn met name bestemd voor het groothandelkanaal. Ook hiervan gaat ruim 80 procent naar het buitenland en dan met name naar België, Duitsland en Frankrijk. Allium wordt in verschillende maten aangevoerd: kleinbloemige en grootbloemige types. Het overgrote deel van de aangevoerde Allium is paars, ruim 70 procent. Een klein deel is wit: minder dan 20 procent. De rest is een kleurvariatie. Bloemenexplosie Cat Benjamin, een opkomende band, heeft vorige week zijn eerste single ‘Flowers’ uitgebracht. Om die reden benaderde de band FloraHolland. De videoclip bestaat uit een grote bloemenexplosie met een prominente rol voor Allium. De opnames vonden plaats bij onder andere Jan van Berkel uit Hillegom. De styling en verwerking van de bloemen werd verzorgd door Sarah Dikker, winnares Hollands beste bloemstylist 2014. Zie de videoclip op de website van FloraHolland of YouTube.


WEERSTAND

Ruim vijftig jaar geleden werd in de duinen bij Petten een kernreactor gebouwd. Deze wordt ingezet voor onderzoek en de productie van medische isotopen voor de behandeling van (kanker) patiënten. De oude reactor moet worden vervangen, daartoe is PALLAS opgericht. In aanloop naar de oplevering van de nieuwe reactor, ondervindt PALLAS weerstand, onder andere van omwonenden. In dit laatste artikel in de serie weerstanden kijken we wat we daarvan kunnen leren. Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

D

e huidige reactor is het icoon van de onderzoekslocatie in Petten en wordt geëxploiteerd door NRG, een dochteronderneming van Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN). Omdat de totstandkoming van een nieuwe reactor ter vervanging van de bestaande een omvangrijke aangelegenheid is, werd besloten de activiteiten onder te brengen in een apart bedrijf: Stichting Voorbereiding Pallas-reactor (PALLAS). In december 2013 ging PALLAS van start met een handvol mensen. Inmiddels bestaat het team uit twintig medewerkers. Dit zal de komende tijd groeien naar ruim dertig medewerkers om het werk, samen met een aantal externe contractpartijen, binnen de gestelde termijn van tien jaar te kunnen afronden. Stakeholders zijn de omwonenden, onder andere verenigd in de Dorpsraad en in belangengroep Pettemerduinen Kernreactorvrij, maar ook de andere bedrijven op de onderzoekslocatie, afdelingen nucleaire geneeskunde wereldwijd, mogelijke (internationale) investeerders en bouwers, de provincie en de rijksoverheid in de vorm van het Ministerie van Economische Zaken (EZ) en ‘Brussel’ voor de onderzoeksagenda.

MIJLPALEN Een reactor bouw je niet zomaar, daar zijn allerlei vergunningen voor vereist, vertelt Jorinde Schrijver die verantwoordelijk is voor de communicatie en public affairs van PALLAS. “Ontwerp en vergunningen gaan hand in hand. Elke ontwerpkeuze moet getoetst worden op vergunbaarheid en elke vergunningseis moet worden verwerkt in het ontwerp. Over vijf jaar moet er een vergund-ontwerp liggen. Het proces ligt op koers, de mijlpalen in de projectplannen worden gehaald. Gaandeweg worden de deadlines crucialer, weet Jorinde. “Daarbij hebben we met verschillende stakeholders te maken met uiteenlopende belangen. Zo leenden de provincie en EZ ieder 40 miljoen euro en zij willen deze investering terug zien. Is de 12 • BLOEMBOLLENVISIE • 10 juli 2015

reactor op de lange termijn wel nodig voor de productie van medische isotopen nu er concurrerende technologieën in de plaats komen?”

‘Wat ook helpt, is af en toe een kop koffie drinken met elkaar, dan ontstaat er verbinding’ De omwonenden volgen de ontwikkelingen op de voet en beschikken over gedetailleerde dossierkennis. “De felle tegenstanders zie je bij elke gelegenheid weer terug. Ze hebben vragen als: is de reactor die er nu staat nog wel veilig, wat gaan we straks zien van de PALLAS-reactor, wat gaan we merken tijdens de bouw, maar ook: terwijl de PALLAS-reactor in bedrijf wordt genomen, is de andere reactor ook nog in bedrijf… twee reactoren in de duinen, betekent dat twee keer zo veel risico? Allemaal zeer terechte vragen.” Regelmatig staan er artikelen in de krant. Daarbij wordt door journalisten niet altijd hoor en wederhoor gepleegd, waardoor PALLAS regelmatig eenzijdig wordt belicht. “Daardoor lijkt de weerstand tegen de nieuwe reactor soms groter dan uit de directe omgeving blijkt. “Pettemers zijn gewend aan een reactor in de duinen. Tijdens informatieavonden en openbare gelegenheden is de stemming kritisch opbouwend. De gemoederen lopen lang niet altijd zo hoog op als tegen windturbines, bijvoorbeeld.” De activistische partijen die zich tegen de PALLAS-reactor verzetten zijn de belangenvereniging Pettemerduinen Kernreactorvrij, Stichting LAKA (Landelijk Kernenergie Archief ) en Greenpeace. “Onderling stemmen deze partijen goed af. We worden dus op allerlei verschillende manieren met weerstand geconfronteerd. Daar zijn wij overigens echt niet uniek in als sector: omgevingsmanagement is vandaag de dag cruciaal.

Jorinde Schrijver: ‘Jezelf kwetsbaar opstellen, vraagt lef’

‘Je moet mid De samenleving kijkt kritisch naar bedrijven en organisaties en verwacht een open houding.”

NIET NAÏEF Als rode draad door de stakeholderscommunicatie van PALLAS lopen drie factoren: contact zoeken, luisteren en in gesprek blijven. “Hoe langer je meeloopt, hoe beter je kunt inschatten welke reacties en vragen je kunt verwachten. Heeft de weerstand effect op het proces? Weerstand is vooral inherent aan het proces. Je moet middenin die weerstand durven staan met je verhaal en tegelijkertijd duidelijk durven te zijn over je grenzen: tot hier en niet verder. Weerstand kan voor vertragingen zorgen, daar moet je niet naïef over doen. Het gevaar voor elke organisatie is dat je teveel naar binnen gericht raakt, omdat je nu eenmaal druk bent met je eigen processen. Daar zijn we ons erg van bewust. Wij stellen ons open op, proberen zo veel en zo vaak mogelijk de buitenwereld

den in de weer stand durven staan’ binnen te halen om steeds voeling te houden met wat daar gebeurt. Dat vraagt best lef, maar we zijn er wel van overtuigd dat het zo moet.” PALLAS werkt met een matrix waarin alle stakeholders en de belangrijkste projectrisico’s in kaart zijn gebracht. “Dat maakt helder waar we staan en wat ons te doen staat. Overigens is zo’n matrix geen statisch gegeven, dingen veranderen continu, dus je moet steeds scherp blijven en als team slim opereren.” Grote missers in stakeholdersmanagement zijn er nog niet geweest, stelt Jorinde. Wel was het lastig om tijdens de jaren voorafgaand aan de oprichting van PALLAS te blijven communiceren. “Intern kon er op dat moment nauwelijks tot geen voortgang worden geboekt.” In de voorbereidingsfase heeft Jorinde bijeenkomsten georganiseerd met omwonenden om hen te laten meedenken over ‘het uiterlijk’ van de PALLAS-reactor. De uitkomsten hiervan zijn

verwerkt in een boekje dat als input dient voor de aanbesteding van het ontwerp. “Dat waren goede sessies, die we binnenkort willen herhalen. Sommige bewoners vonden het best lastig om mee te denken over iets waar ze eigenlijk op tegen zijn. Anderen vonden het heel bijzonder om te mogen meedenken over het ontwerp. Naast dit soort sessies houdt stakeholdermanagement in: af en toe een kop koffie drinken met elkaar en het er gewoon over hebben. Dan ontstaat er verbinding en dat zorgt er ook voor dat mensen jou eerst bellen als er iets speelt, voordat ze naar de krant stappen. Belangrijk is overigens dat je steeds de verwachtingen goed managet: het is niet zo dat we alle input van omwonenden een-op-een kunnen overnemen.”

WISSELWERKING Ook continuïteit is cruciaal in de communicatie. “PALLAS wordt geconfronteerd met het

verleden van de huidige reactor. Dat is vanuit omwonenden heel begrijpelijk, en je kunt dan ook niet zeggen: dat is in het verleden gebeurd, daar gaan wij niet over. Mensen voelen dat als afschuiven. Het maakt je onbetrouwbaar.” Om de continuïteit te waarborgen, organiseert PALLAS minstens elk kwartaal een formeel contactmoment met stakeholders. Daarnaast is er twee keer per jaar een informatieavond voor de inwoners van Petten. Doel van die contactmomenten is niet mensen te overtuigen – ‘dat werkt averechts’-, maar te laten zien wat er speelt en dat er sprake is van een wisselwerking. “PALLAS heeft haar stakeholders nodig, maar andersom ook: de reactor levert immers een bijdrage aan de nucleaire geneeskunde en aan cruciale kennis over bijvoorbeeld langetermijnberging van nucleair afval, veilig omgaan met straling en brandstofrecycling. En daarmee aan de samenleving.”


OP STAP MET

Met goede planning bedrijf leiden De meeste bollenkwekers hebben de eerste rooidagen er al op zitten en beginnen rustig aan met het pellen of het verwerken van al dat moois wat uit de grond komt. Ook dit jaar kijken we een dag mee met het werk van een kweker in de serie Op stap met. Deze keer is BloembollenVisie bij Gebr. J. & W. van der Slot en Zn bv in Noordwijkerhout. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

D

e neven John en René van der Slot zijn samen eigenaar van het familiebedrijf Gebr. J. & W. van der Slot en Zn bv. Bij aankomst voor een dag op stap met (30 juni) in Noordwijkerhout, is René in Heiloo tulpenbollen aan het rooien. John is druk aan het bellen op zijn kantoor. Ook als beide eigenaren niet in de schuur aanwezig zijn en het de eerste dag van de hittegolf is, gaat het pellen, schudzeven en tellen gewoon door.

René rooit met een groep medewerkers een weekje in Noord-Holland. Dan moeten alle tulpenbollen daar de grond uit zijn. Eerder al zijn de hyacinten uit Frankrijk gerooid. Vroeger rooiden de neven de hyacinten zelf in Frankrijk, tegenwoordig worden ze voor hen geteeld en gerooid op basis van contractteelt. In Noordwijkerhout starten de werkzaamheden om 7.00 uur ’s ochtends. In de bunker

John van der Slot 7.00 uur

start van de werkdag

9.45 uur

pauze

10.00 uur begin tweede shift 12.30 uur pauze 13.00 uur derde shift 15.15 uur pauze 15.30 uur laatste shift 18.30 -uur einde werkdag voor personeel 20.00 -22.30 uur einde werkdag John en René


liggen de gerooide tulpenbollen, waarna ze over een zeef gaan om het zand te verwijderen. “We hebben een planning gemaakt vanaf de dag dat we gestart zijn met rooien. Dat is ongeveer twee weken geleden (maandag 15 juni). We merken wel dat de bollen rauw zijn, daarom maken we nu minder uren dan onze planning. Je moet toch wachten totdat de bollen klaar zijn om te oogsten.”

DELEN Binnen het bedrijf zorgt René voor de mechanisatie en het landwerk. John houdt de werkzaamheden in de schuur in de gaten, doet de verkoop en zorgt voor het personeel. Hierdoor is er een duidelijke rolverdeling. Elke dag spreken de twee neven elkaar. Soms is een woord genoeg, soms is er kort overleg. John legt uit: “Als alles normaal verloopt, hoeven we dat niet met elkaar te overleggen. Twijfelen we ergens over, dan bespreken we dat met elkaar. Als je zo lang samenwerkt, heb je niet veel woorden nodig om elkaar te begrijpen.

John van der Slot: ‘Het is prettig om de leuke dingen We houden elkaar wel op de hoogte van alles, vooral van de leuke dingen. Dat is ook prettig om met elkaar te delen.”

PERSOONLIJK In de eerste pauze komt een groot deel van alle medewerkers in de kantine. Stuk voor stuk stelt John ze voor en vertelt iets persoonlijks over de medewerkers. Vele zijn al meerdere jaren in dienst. Een van de medewerkers is Marcel Jan-

Hierdoor is hij vaak weg van het bedrijf. “Ideeen en wensen van collega’s probeer ik hierin mee te nemen. Daarnaast zetten wij ons ook in bij diverse onderzoeken en projecten. In 2013 hebben wij de duurzaamheidsprijs van de Bollenstreek gewonnen.” John wordt de hele dag door gebeld voor verkoop of door contacten vanuit de broeierij. “Wij broeien in de winter 3,5 tot 4 miljoen snijhyacinten. We moeten wel goed contact houden. Onze bollen telen we zelf. Zo zijn we nu tijdens het rooien van de tulpen ook hyacinten aan het hollen. In totaal staat er zo’n 16 ha hyacinten, 20 ha tulp, 12 ha narcis en een 0,5 ha met Muscari. Omdat we eigen land en percelen met vaste pacht hebben, moeten we ons eigen vruchtwisselingschema invullen. We ruilen/verhuren land met collega’s voor peen, sla, dahlia, gladiool en Zantedeschia om het teeltschema rond te krijgen.”

PLANNING

met elkaar te delen’ sen. Hij heeft de pellijn onder zijn hoede, maar ziet ook toe op de rest van de werkzaamheden in de schuur. “De pellijn zet ik klaar, stel ik af en hou ik in de gaten. Daarnaast help ik met de andere werkzaamheden, zoals het klaarzetten van nieuwe kisten en het wisselen van een partij. De snelheid moet je continu in de gaten houden. Of iedereen aan de pellijn wel alles goed kan bijhouden, of dat hij juist te langzaam gaat. De truc is het juist afstellen van de

ontstaarter. Ik werk hier al 25 jaar, maar het blijft een uitdaging om zoveel mogelijk goede bollen af te leveren. Er zijn namelijk veel factoren waar je rekening mee moet houden, zoals het moment van rooien en de rijpheid.” Doordat de medewerkers precies weten wat ze moeten doen, kunnen René en John zich met andere zaken bezig houden. Zo is John ook bestuurlijk actief bij de KAVB en FloraHolland.

De zomer is voor John niet de enige periode met topdrukte. Door de broeierij heeft het bedrijf eigenlijk tien maanden veel werk. John draait er zijn hand niet voor om. “Het hebben van een goede planning, daar gaat het om. Plannen maken kan iedereen, maar met een goede planning kun je het bedrijf leiden. Daarnaast geeft het ook een hoop rust.” Door een goede planning en het instrueren van hun medewerkers is er ook tijd voor andere dingen. Zo gaat John vandaag naar het afstuderen van zijn dochter. Zijn vrouw gaat naar het afstuderen van hun zoon. “Beiden moeten vandaag hun scriptie verdedigen, het is alleen in een andere stad. Hier moet je ook tijd voor hebben.” Op een normale werkdag gaat John meestal iets eerder eten dan half zeven. Dan kan hij helpen met het stopzetten van alle machines en het klaarzetten van al het werk voor de volgende dag. Als René ook in Noordwijkerhout is, doen ze dit samen. “Dit duurt de ene keer tot acht uur, de andere keer tot half elf ’s avonds. Je hebt in je hoofd wat je wil doen en dat maak je af.”


VOORLICHTING

Semi-automatische lelieplant Een aantal leliebroeiers is samen met Mechanisatiebedrijf Hans van der Poel bv en DLV Plant bezig met de ontwikkeling van een semi-automatische plantmachine die lelies kan planten in de vollegrond. De machine nadert de voltooiing. Vanaf eind juli vinden volop praktijktesten plaats.

Tekst: Hans Kok, DLV Plant en Hans van der Poel, Mechanisatiebedrijf Hans van der Poel bv Fotografie: DLV

H

et areaal lelies onder glas bedraagt in Nederland ongeveer 200 hectare. Ongeveer de helft hiervan staat in de vollegrond. In de zomermaanden staan heel veel lelies buiten in de vollegrond. Het planten gebeurt voornamelijk handmatig. Nadat de bollen zijn uitgestrooid over het te planten bed, plant de planter al kruipend op zijn knieën met gebogen rug met een plantschepje de lelies in de grond. Slechts een klein gedeelte van de bollen wordt geplant met een plantmachine waarop verschillende mensen in een gebogen houding de bollen planten in een door de machine geboord plantgat. Het planten gebeurt door het

eigen personeel of met een plantploeg die het plantwerk aanneemt. De voornaamste redenen om met de bouw van een lelieplantmachine te beginnen, is de ongemakkelijke werkhouding voor de planters en het feit dat de lelies niet allemaal op gelijke diepte terechtkomen bij handmatig planten. Door de bollen op gelijkte diepte te planten zal naar verwachting de uniformiteit van het gewas toenemen. Meer gelijkheid in stand zal resulteren in kleinere verschillen in takkwaliteit en een kortere oogstperiode.

UITVOERING Na toekenning van het project in augustus 2013 is de projectgroep van start gegaan. Op de eerste bijeenkomst zijn de eisen van de leliebroeiers waaraan de nog te ontwikkelen plantmachine moest voldoen besproken. Zo moet

De plantmachine is bijna klaar om in de praktijk te testen 16 • BLOEMBOLLENVISIE • 10 juli 2015

de plantmachine onder meer in staat zijn om de lelies tegen de poten van de kas aan te planten zodat er geen ruimte verloren gaat.Om aan deze eis te voldoen, kon het niet anders dan dat de plantmachine over het te planten bed moest gaan rijden. Dit heeft geresulteerd in een plantmachine die op rupsbanden rijdt. Om de druk zo laag mogelijk te houden, zijn vier rupsbanden onder de plantmachine gemonteerd, waardoor de druk vergelijkbaar is met de voetafdruk van een volwassen man.

‘Bollen met een spruitlengte tot 5 cm zijn nu zonder spruitbreuk te planten’ De plantmachine rijdt met de rupsbanden over het gefreesde bed naar achteren en rijdt al lelies plantend terug naar het hoofdpad. De benodigde bollen voor het bed worden in de bunker op de plantmachine gestort. De bunker van de plantmachine kan naar beneden bewegen waardoor de bollen eenvoudig in de bak gestort kunnen worden. Op de machine zitten boren die het plantgat boren. Deze boren gaan door een boorplaat. Door het gebruik van een boorplaat vallen de geboorde gaten niet

machine nadert voltooiing

Veruit de meeste lelies worden in de kas nog met de hand geplant dicht en kan ook in droge zandgrond geplant worden. De boorplaat zorgt er ook voor dat de reeds geplante bollen worden afgedekt. De diepte van de boren is instelbaar.

ROBOTARMEN Een belangrijke eis aan de te ontwikkelen lelieplantmachine was een optimale werkhouding voor de mens. Op de lelieplantmachine waren daarom robotarmen nodig die in staat zijn om de bollen te planten in het geboorde plantgat. Er is heel veel tijd gaan zitten in de ontwikkeling van deze robotarmen. De eerste versies van de robotarm gaven spruitbreuk. Latere versies waren beter in staat om de bollen goed vast te houden en bollen zonder schade en spruitbreuk te planten. Bollen met een spruitlengte tot 5 cm zijn nu zonder spruitbreuk te planten. Ook verschillende ziftmaten bollen zijn nu door de robotarmen goed vast te pakken en te positioneren in het geboorde plantgat. De plantmachine heeft elf robotarmen naast elkaar waarmee een bed met een breedte van 1,35 meter wordt geplant. De plantdichtheid is te variëren door de plantafstand in de lengte aan te passen. Door niet alle elf robot-

armen te gebruiken, is de plantdichtheid ook in de breedte aan te passen.

TESTEN IN PRAKTIJK

zullen tijdopnames worden gedaan waarbij de capaciteit van de plantmachine op verschillende grondtypen met verschillende ziftmaten in kaart zal worden gebracht.

In juli gaan enkele telers uit de begeleidingsgroep de plantmachine testen onder praktijkomstandigheden. Er zal gekeken worden naar het planten op verschillende grondtypen. Daarnaast wordt een proef opgezet waarbij de takkwaliteit van verschillende ziftmaten leliebollen die met de plantmachine zijn geplant, wordt vergeleken met die van met de hand geplante bollen. De opkomst van het gewas, de uniformiteit en de takkwaliteit zullen nauwkeurig in kaart worden gebracht. In een latere fase

Het project Dit project is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage uit het MIT-subsidie R&D samenwerkingsproject van de topsector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen. Het project is gestart in augustus 2013 en loopt tot eind december 2015 De robotarm die bollen in het geboorde plantgat moet planten 10 juli 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 17

www.gebrvdgeest.nl Voor het

Aangeboden: contractteelt voor uw bloembollen, waaronder vers land voor: krokussen, tulpen, hyacinten, irissen, lelies. Tevens in- en verhuur land. Belkmerweg 115, 1753 GG St. Maartensvlotbrug mobiel Arjan: 06- 30 98 73 89 tel. 0224 - 57 16 34 e-mail [email protected] www.mkonijnbv.nl

SCHUBBEN

van Uw

LELIES

ARIE TUIN

0048 601 159 267 [email protected]

Macro geperforeerde bloembollenzakjes (

Standaard formaten: 15 x 25 cm 18 x 35 cm 23 x 40 cm

,

Onderhoud en levering van onderdelen Exclusieve verkoop van:

Sorteermachines Total Systems - Industrieweg 31 - 1775 PV Middenmeer - Tel. 0227-501211 Fax 0227-501853 - [email protected] T 0252 419027 F 0252 415273

I www.europak.nl E [email protected]

Ton Zuidema: 0653224915

Frank Warnaar: 0610924242

CNB Podiumtulp weken r nu

e e v r e Res bollen! uw

CNB Podiumtulp in de showkas van CNB

18 januari t/m 25 maart 2016 Heereweg 347 | 2161 CA | Lisse

Tien weken lang de nieuwste tulpencultivars in de showkas van CNB Reserveer nu uw bollen!!

Hét de n podium v ieuw ste t oor ulpe n

CNB Podiumtulp is opgezet door CNB om inzenders een podium te bieden voor nieuwe(re) tulpencultivars. Inzenders kunnen hun bollen af laten broeien door Proeftuin Zwaagdijk of Marchel Snoek in Ens. CNB neemt de helft van de broeikosten voor haar rekening. Per cultivar moeten er 20 bollen worden ingezonden, waarvan er 12 op een pot belanden.

10 w eken te zi de sh en in ow CNB kas van in Lis se

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met uw tulpenvertegenwoordiger.

!

OOGST

Tulpen Zuidwest-Nederland Inmiddels rooit heel bollentelend Nederland zijn tulpen, hyacinten en andere voorjaarsbloeiers. Traditiegetrouw zijn de ‘Zeeuwse’ tulpen het vroegst. BloembollenVisie bezocht op het Zuid-Hollandse Goeree-Overflakkee twee bedrijven voor een eerste impressie. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

V

an oudsher staat Zuidwest-Nederland bekend om zijn vroege tulpen. Maar in een voorjaar met veel koel weer is het ook hier later dan andere jaren, zo blijkt als we op woensdag 1 juli 2015 twee bedrijven in Oude-Tonge en Sommelsdijk bezoeken. Beide bedrijven geven aan zo’n tien dagen later te zijn dan in andere jaren.

VIER WEKEN Bij vof Dogterom in Oude-Tonge van Jacob-Jan en Paul Dogterom draait alles sinds een week op volle toeren. “We zijn 24 juni begonnen met het rooien van de eerste tulpen”, aldus Paul Dogterom. “Eerder kon gewoon niet, omdat de bollen nog niet rijp waren. En ook nu is het nog dagelijks monsteren om te bepalen wat er wel en wat nog niet klaar is om te rooien.” In totaal teelt Dogterom zo’n 75 hectare tulpen. De broers hebben een systeem ontwikkeld, waarmee ze per dag minstens 5 hectare kunnen rooien. Dat systeem bestaat uit een dubbele, GPS-gestuurde beddenrooier, die twee bedden van 1,50 meter breed meeneemt. De grond waarop Dogterom teelt is lichte zavel met een percentage afslibbaar tussen de 10 en 20 procent. Dat levert bij het rooien vaak veel kluiten op. Die allemaal meenemen naar het bedrijf en er pas daar bij het spoelen uithalen, leverde heel veel extra transport op. Voor de broers reden om het spoelen naar het land te verplaatsen. En dus komen de tulpen vanaf de rooimachine in een rijdende spoelmachine, die de bollen daarna transporteert naar een rijdende kipwagen. Op die manier raakt Dogterom 90 procent van alle grond kwijt. Op het bedrijf zelf volgt nog een tweede spoelronde. Daar gaat het vooral om loof dat nog tussen de bollen zit, dat in een waterbak met tegenstroom wordt gescheiden. Na afspoelen met schoon water vindt de eerste scheiding in leverbaar en plantgoed plaats. Na een tot twee dagen drogen op een sloffensysteem gaan de tulpen naar de pellijn. 20 • BLOEMBOLLENVISIE • 10 juli 2015

Over de tulpen die tot nu toe zijn gerooid, is Dogterom tevreden. “We rooien een goed product. De partijen die inmiddels zijn gesorteerd, waaronder ‘Aafke’ en ‘Leo Visser’ laten meer twaalven zien dan vorig jaar.”

‘Voldoende zoet water is gelukkig geen probleem’ Dogterom verwacht nog twee tot drie weken nodig te hebben om alle tulpen te rooien. Dit jaar experimenteren de broers met het droog pellen van een deel van de tulpen. “We hebben daarvoor een extra verwerkingslijn gebouwd. Dit moet je niet op de bestaande lijn willen doen, want dat kost te veel tijd. Nu kan de werkdruk wat omlaag, omdat we op twee lijnen kunnen gaan draaien.”

MORGEN Bij Delta Bulbs in Sommelsdijk doen vader Arie en zoon Remco Wesdorp het nog even rustig aan. Arie Wesdorp: “We beginnen dit jaar pas

Paul Dogterom: ‘Wat we tot nu toe hebben gerooid z op 2 juli met rooien. Dat is zo’n tien dagen later dan normaal. Het koele weer hield het gewas lang groen. We zijn begin juni nog doorgegaan met beregenen, en dan weet je dat je later gaat rooien. Voor dat beregenen, kunnen we overigens beschikken over voldoende zoet water. Ondanks het genomen Kierbesluit, waarbij de Haringvlietsluizen deels open zijn gezet en

De rooimachine neemt bij Dogterom twee bedden van 1,50 m breed tegelijk mee

Na het spoele

zo’n tien dagen later Zuidwest-Nederland In het zuidwestelijk deel van Nederland vindt al decennialang bloembollenteelt plaats. Aanvankelijk domineerde hier de gladiool. De afgelopen twintig jaar is hier de tulpenteelt voor in de plaats gekomen. Het grootste deel van de tulpen staat op Goeree-Overflakkee, dat nog tot de provincie Zuid-Holland behoort. Van beide eilanden vormt Overflakkee het centrum van de tulpenteelt rond plaatsen als Achthuizen, Oude-Tonge, Sommelsdijk en Stad aan ’t Haringvliet. Andere teeltgebieden zijn hier Noord-Brabants Westhoek en Zeeuws-Vlaanderen. In totaal staat er ongeveer 500 hectare in dit gebied.

iet er goed uit’ er zout water in het Haringvliet komt, kunnen we over voldoende zoet water beschikken. Die garantie is ons gegeven dankzij de inzet van onder meer de KAVB op dit onderwerp.” Begin juli starten is laat, maar Wesdorp benadrukt dat het hele vroege van deze regio ook wel wat is afgenomen. “Dat heeft twee oorzaken. In de eerste plaats teelden we voorheen

op ruggen, waardoor er meer warmte in de bol terecht kon komen. Daarnaast is het sortiment minder vroeg geworden. Voorheen werden hier veel Darwinhybriden geteeld, die op of rond 25 juni werden afgeleverd. Het huidige sortiment is minder vroeg.” Vader en zoon Wesdorp telen zo’n 20 hectare tulpen, waarvan een deel in netten. “Op de wat

en op het land spoelt Dogterom de tulpen nogmaals in de schuur

zwaardere grond kan dat prima.” Ze verwachten dat het rooiseizoen niet heel lang zal duren. “Wat er aan de voorkant afgaat, krijg je er meestal aan de achterkant niet bij.” Op basis van enkele steekproeven verwachten ze van het sortiment dat zij telen, zoals de diverse mutanten van ‘Purple Prince’, een goede opbrengst.

Arie Wesdorp: ‘Door ander sortiment is het hier wat minder vroeg geworden’ 10 juli 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 21

VAKVENSTER

De teelt gaat door Fotografie: René Faas Tekst: René Bouwmeester Het vernieuwen van een kasdek is een hele operatie. Aannemer T.C. van den Dool heeft dan ook een flinke kluif aan het vervangen van ruiten en goten bij Kwekerij A. Bakker & Zn uit Heerhugowaard. De lelieteler voert een kwaliteitsverbetering door op zijn bedrijf en plaatst onder meer grotere ruiten, dubbele schermen en een verbeterd verwarmingssysteem. Tijdens deze klus blijft de kas zoveel mogelijk in gebruik. Terwijl aan de ene kant van de kas nieuwe ramen worden geplaatst, staat aan de andere kant opgeplant gewas. Want de teelt moet natuurlijk doorgaan. Altijd.

BRANCHENIEUWS

Twee jaar gaat Generade uit Leiden onderzoek doen aan zuur in tulpen. Onderwijs, onderzoek en praktijk hebben elkaar gevonden in een nieuwe aanpak. Directeur Helma Kaptein en microbioloog Willem van Leeuwen zijn enthousiast. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

V

orige zomer was het weer flink raak. Zuur in tulpen bezorgde de hele sector veel schade en de nodige hoofdbrekens. Al zoveel onderzoek gedaan, en toch slaat deze schimmelziekte weer toe. Dus toen een groep kwekers op initiatief van Generade bijeenkwam en de vraag kreeg voorgelegd wat hen vooral bezighield, kwam zuur in tulpen als een van de belangrijkste onderwerpen op alle lijstjes te staan. Voor Generade reden om daar mee aan de slag te gaan.

NIEUW INITIATIEF Generade is voor de meeste ondernemers een onbekende speler als het gaat om onderzoek in de bloembollensector. Logisch, want het bestaat nog maar ruim een jaar. Generade is ontstaan uit het idee van Hogeschool Leiden om docenten en studenten actiever te laten meedoen in onderzoek waar de praktijk om vraagt. “Met de Bloembollenstreek om de hoek en het Westland in de buurt is het niet zo gek dat we bij de tuinbouw zijn uitgekomen”, stelt directeur Helma Kaptein. “Wat Generade onderscheidt van andere initiatieven is dat we uitgaan van problemen uit de praktijk, die vervolgens worden vertaald naar een genetische vraag, vaak aangeduid als genomics. Daar krijgen studenten ook les in op Hogeschool Leiden. We zien dit echt als een serieuze mogelijkheid om onderwijs, onderzoek en praktijk met elkaar samen te laten werken in onderzoek.”

Een van de onderzoekers van Generade is Willem van Leeuwen, die aan Hogeschool Leiden is verbonden als lector Innovatieve Moleculaire Diagnostiek. Daarvoor werkte hij decennia in het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam. “In ziekenhuizen is het in kaart brengen van verspreiding van infectieziekten en bronopsporing van infecties zeer belangrijk. Die kennis kunnen we ook in dit project toepassen.”

WAKKER LIGGEN Vorig jaar december belegde Generade een bijeenkomst met onder meer ondernemers uit de bloembollensector. Kaptein: “We vroegen hen waar zij nu vooral wakker van liggen als het gaat om problemen in het bedrijf. Dat leverde niet alleen het onderwerp zuur op, maar ook virus en stengelaaltjes. Zuur leefde wel heel erg, omdat daar vorig jaar veel schade door is aangericht. Ook de langzame vermeerdering van tulpen vinden telers lastig. Voor mij persoonlijk was dat verrassend. Ik heb jaren in de zaadwereld gewerkt. Daar duurt het introduceren van een nieuw bloemkoolras door moderne veredeling minder lang en kunnen in een vroeg stadium op grond van genomische informatie veel sneller beslissingen worden genomen over welke kruisingsresultaten verwijderd kunnen worden. We willen ook met dit onderwerp aan de slag gaan om te kijken of er een versnellingsmogelijkheid is voor de tulp.”

BOEK LEZEN In de projecten van Generade staat de genetica centraal, zo leggen Kaptein en Van Leeu-

Het onderzoek kijkt naar alle facetten van de verwerking van tulpen 24 • BLOEMBOLLENVISIE • 10 juli 2015

Helma Kaptein en Willem van Leeuwen zijn enthousiast

Nieuwe im wen uit. Kaptein: “Als je weet hoe de tulp genetisch in elkaar zit, dan heb je een boek vol met informatie. Als je die informatie goed kunt lezen, dan kan dat helpen om na te gaan met

vindt onderzoek plaats naar mogelijk genetische verschillen binnen de zuurschimmel die verklaren waarom sommige schimmels veel meer schade kunnen aanrichten dan andere.

FINANCIERING De financiering van het project komt vanuit verschillende kanalen. Voor onderzoek vanuit hogescholen is er geld beschikbaar vanuit het Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek Stichting Innovatie Alliantie (SIA), onderdeel van de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Van het totale project, dat 600.000 euro bedraagt, financiert SIA de helft. De andere helft komt deels van de inmiddels tien deelnemende bedrijven, deels van het Innovatiefonds van de Rabobank Bollenstreek en deels van Generade. De deelnemende bedrijven leveren een deel van het geld in kennis, arbeid en materiaal. Hogeschool Leiden levert studenten die bijvoorbeeld het hele verwerkingsproces vastleggen. Deze studenten komen onder meer uit de studierichting microbiologie. “Het was geen probleem om hiervoor studenten te vinden”, aldus Van Leeuwen.

TWEE JAAR

over het Tulp Initiatief dat onderzoek gaat doen aan zuur

puls zuuronderzoek genen je aan de slag moet om bijvoorbeeld de vatbaarheid voor Fusarium efficiënt aan te pakken. En dus is het belangrijk dat het DNA van tulp wordt gesequenced. Een ander project dat hier mee samenhangt is een opleiding die de UvA is gestart voor tulpenveredelaars.” Hierover is binnenkort meer te lezen in dit blad. Van Leeuwen ziet in het Fusariumproject genoeg mogelijkheden voor de moleculaire benadering. “We beginnen met het observeren. Daar valt al veel te halen. Afgelopen zomer was ik op een bloembollenbedrijf en zag dat de zieke bollen achter de schuur in de open lucht werden gestort. Beetje wind er over en de sporen komen overal terecht. Een ideale manier om de schimmel in stand te houden. Voor een project over hooikoorts hebben we door de Leidse Instrumentmakersschool een apparatje laten ontwikkelen dat lucht aanzuigt en pollen kan vangen. Dat apparaatje willen we ook gaan inzetten voor dit onderzoek. Hoeveel sporen zitten er eigenlijk in de lucht in en om een bollenschuur?” “Daarnaast denken we dat er ook nog genoeg

valt te bereiken in de bodem. De zuurschimmel kan in de grond overleven als er maar weinig concurrentie is.

‘Zuur leefde heel erg, omdat daar vorig jaar veel schade door is aangericht’ Door het bodemleven te stimuleren, nemen de kansen voor de schimmel af. Ook op de bol kun je misschien zorgen voor voldoende concurrentie, bijvoorbeeld door het aanbrengen van een coating op de bol met micro-organismen die de Fusariumschimmel hindert in zijn groei.” De genetica komt ook in beeld als het gaat om de schimmel zelf. Binnen het project

Formeel start het tweejarige project in september. “Dat neemt niet weg dat we in de zomer al wel wat voorwerk kunnen doen”, aldus Van Leeuwen. “In ons laboratorium hebben we een aantal vaste medewerkers. Zij kunnen deze zomer al een aantal zaken analyseren, zoals de resultaten van het uit de lucht zuigen van schimmelsporen.” Generade is niet van plan om het wiel opnieuw uit te vinden als het gaat om de aanpak van zuur in tulpen. Er is immers de afgelopen decennia al veel onderzoek aan zuur gedaan. “We hebben onder meer contact met PPO in Lisse en professor Richard Immink van Wageningen Universiteit. In mijn optiek is slimmer werken vooral samenwerken. Laten we in dit project de kennis die er is gebruiken om een oplossing te vinden voor dit probleem. Met het netwerk van bedrijven en onderzoek willen we enkele malen per jaar bijeenkomen om de ontwikkelingen te bespreken”, aldus Kaptein. Ze benadrukt dat belangstellende bedrijven nog kunnen toetreden tot de groep deelnemers. Microbioloog Van Leeuwen is nu al enthousiast over het Tulp Initiatief. “Ons onderzoek zal het probleem niet helemaal oplossen, maar wel flink verminderen. Nu verdwijnt rond de tien procent van alle tulpen vanwege zuur. Dat kan flink minder.” Directeur Helma Kaptein sluit een vervolg niet uit. “Als dit project veel oplevert voor de tulp, dan kunnen ook andere gewassen gebaat zijn bij de aanpak van een gerelateerd probleem. Overigens hoeft daarbij niet alles onder de paraplu van Generade. Maak als ondernemers ook gebruik van je netwerk.”


BODEM

Nu de basis voor oogst 2016 Veel ondernemers zullen er momenteel niet aan denken: de opbrengst van volgend jaar. Toch is dit het moment om in en met de bodem aan de slag te gaan. Bemonsteren, compost strooien en het telen van een groenbemester, het is nu actueel.

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas, Jeannet Pennings, PR

R

ooien, drogen, pellen en sorteren, daar draait het op veel bedrijven op dit moment om. De grond waarin de bollen hebben gestaan, krijgt even geen aandacht meer. En toch is het juist nu de tijd om al weer na te denken over de oogst van volgend jaar. Daarbij gaat het vooral om de grond waarin de bollen komen te staan. Wat is er bekend van die percelen als het gaat om de voedingstoestand, het organischestofgehalte en de pH? Tijd om daar nu mee aan de slag te gaan.


Bemonsteren Om een goed beeld te krijgen van de bemestingstoestand van een perceel is het verstandig om tijdig een grondmonster te laten nemen en te laten analyseren op de aanwezige mineralen, de pH en het organischestofgehalte. De bemonstering levert een uitslag op die veel informatie geeft over deze onderwerpen. De ervaring leert dat de meeste telers alleen kijken of er van de belangrijkste elementen voldoende van is. Er is echter meer mogelijk met de uitslag van de bemonstering. Een belangrijke waarde is de CEC, of wel Cation Exchange Capacity. Deze geeft aan in hoeverre de bodem in staat is om kationen of positieve deeltjes te binden aan de negatief geladen bodemdeeltjes van het klei-humus-complex. Deze CEC kan uiteenlopen van bijvoorbeeld 40 tot wel 450. Een lage waarde betekent dat een bodem maar weinig kationen kan binden. Veel kunstmest strooien helpt in zo’n geval maar weinig, omdat er voor de meeste kationen geen plaats is. In feite is de CEC te vergelijken met de capaciteit van een accu. Die bereikt bij het opladen op een gegeven moment zijn maximum. Ook al staat de accu daarna nog aan de oplader, de capaciteit van de accu neemt niet verder toe. De hoogte van het CEC is te beïnvloeden door te zorgen voor meer humus in de grond (zie kader groenbemesters). De effectiviteit van het CEC is te beïnvloeden door de pH te verhogen. Hoe hoger de pH, hoe gemakkelijker kationen worden geboden aan het klei-humus-complex. De pH is te verhogen door het toedienen van kalkmeststoffen. Het is hierbij overigens niet de kalk die voor de hogere pH zorgt, maar de base waaraan de kalk gebonden zit (CO3-) die met H+ reageert tot water en zuurstof (zie kader over compost).

leggen in de grond Groenbemesters

Compost Een andere mogelijkheid om het organischestofgehalte te verhogen, is het toedienen van compost. Dat kan afkomstig zijn van een afvalverwerkingsbedrijf, maar kan ook bereid zijn met organisch afval van de eigen kwekerij. Een belangrijk pluspunt van compost ten opzichte van bijvoorbeeld stalmest is dat er ruimere mogelijkheden zijn om fosfaat aan de grond toe te dienen via compost dan met stalmest. De ervaring leert dat compost een goede bron is voor organische stof voor het bodemleven en dat het de bodemweerbaarheid verhoogt. Om het effect op het bodemleven nog verder te versterken, kan een teler ervoor kiezen om gips te strooien. Een lastig aspect aan gips is dat het zich niet gemakkelijk gelijkmatig over het perceel laat verdelen. Fa. P. Muntjewerf & Co uit Breezand heeft het afgelopen jaar een vraag gekregen van een teler om na te denken over een betere verspreidingsmogelijkheid van gips. Het bedrijf heeft hiervoor een proef opgezet waarbij 900 kilo gips werd vermengd met een compostgift van 30 m3 per hectare. Het mengsel is vervolgens over het land van de desbetreffende teler gestrooid. Door het in één werkgang toedienen van beide producten is sprake van een goede stuifbestrijding na bijvoorbeeld het inzaaien van een groenbemester, vindt een ruime aanvoer van organische stof plaats en verbetert de bodemstructuur. Ook andere lastig te strooien producten zijn door Muntjewerf gemengd met compost.

Vooral op de voor de bloembollenteelt gewilde zandgronden is vaak sprake van een laag organischestofgehalte. Onderzoek van PPO en WUR heeft aangetoond dat jaarlijks dit percentage verder kan dalen als ondernemers geen maatregelen nemen. Die afbraak verloopt vooral op de duinzandgronden sneller dan op dekzandgronden. Om te zorgen voor voldoende aanvoer van organische stof kan de teler ervoor kiezen om na het rooien van de voorjaarsbloeiers een groenbemester te zaaien. Enkele aspecten zijn hierbij van groot belang. Welke groenbemester? Er is een zeer ruime keuze aan groenbemesters, variërend van gele mosterd tot phacelia en van bladrammenas tot Japanse haver. Elke groenbemester heeft specifieke eigenschappen als het gaat om groeisnelheid, bodembedekking, bewortelingsdiepte, zaadvorming en organischestofproductie. Daarnaast kunnen groenbemesters ook een effect hebben op bepaalde bodemziekten, zoals diverse soorten aaltjes en virussen. Soms is dat een positief effect, soms juist een negatief effect. Oftewel, door het zaaien van een groenbemester neemt een ziekteverwekker niet af maar juist toe. Op de website www.aaltjesschema.nl is heel gemakkelijk een keuze te maken uit de veelheid aan groenbemesters. Wie nog meer over groenbemesters wil weten, kan terecht op de website www.kennisakker. nl. Hier is meer achtergrondinformatie te vinden over deze aspecten. Wat is het doel? De redenen om een groenbemester te zaaien kunnen sterk verschillen. Gaat het alleen maar om het verhogen van het organischestofgehalte of is een verbetering van de bodemstructuur gewenst? Is alleen organische stof nodig of is het belangrijk dat er extra stikstof via de groenbemester in de grond terecht komt? Door vooraf deze vragen goed te formuleren, is het mogelijk om een goed afgewogen keuze te maken. Is een mengsel beter? Sinds een paar jaar komen er steeds meer mengsels van groenbemesters op de markt. Het aantal groenbemesters in een mengsel kan uiteenlopen van twee tot wel vijftien. Vooral in de biologische akkerbouw zijn rijke mengsels populair. De reden daarvan is dat een grote variatie zorgt voor een stimulering van het bodemleven. Welk mengsel het beste past, is vooral een kwestie van goed laten adviseren en nagaan welk effect groenbemesters hebben op bodemgebonden ziekten. Neem de teelt serieus. Het resultaat van de groenbemester hangt voor een groot deel af van de manier waarop de teler er mee omgaat. Even gauw op vrijdagmiddag nog een hoek groenbemester zaaien en er verder niets aan doen, levert vaak niet het meest optimale resultaat op. Wie er daarentegen voor kiest om eerst de grond zaaiklaar te maken, na het zaaien een bemesting uit te voeren en bij aanhoudende droogte te beregenen, kan rekenen op een goed groeiend gewas dat ook nog eens diep wortelt.


BRANCHENIEUWS

Samenwerking zorgt voor nieuwe opleidingslocatie Clusius College (Hoorn) en CAH Vilentum (Dronten) gaan samenwerken. Deze samenwerking zorgt ervoor dat studenten twee deeltijdstudies op hbo-niveau in Hoorn kunnen volgen. In plaats van naar Dronten te rijden, komen de leraren naar Hoorn om les te geven. Een wens van veel studenten, geeft het Clusius College aan.

Tekst en fotografie: Lilian Braakman

M

et de samenwerking tussen het Clusius College uit Hoorn en CAH Vilentum uit Dronten willen beide onderwijscentra een gat in de markt vullen. CAH Vilentum geeft al associate degree (AD) hbo-deeltijdstudies in Dronten, maar voor sommigen is de reistijd vanuit Noord-Holland naar Dronten een belemmering om verder te studeren. Daarom faciliteert het Clusius College de locatie in Hoorn en zorgt voor de werving van studenten. Het CAH Vilentum stuurt haar bevoegde docenten de dijk over om les te geven.

WERKERVARING Studenten hebben de keuze uit twee deeltijdstudies: AD Management, beleid en buitenruimte en AD ondernemerschap. “De opleidingen zijn voor 95 procent hetzelfde. Het verschil is dat bij beleid meer aandacht is voor openbare ruimte. Bij ondernemerschap is er juist meer lesstof over familierecht en bedrijfsopvolging”, geeft accountmanager Rob Tuin aan. “Een van de voorwaarden is dat de student twee jaar werkervaring en een mbo-diploma niveau 4 heeft”, vertelt Nancy Boterblom, projectleider Clusius College. “Pas afgestudeerden 28 • BLOEMBOLLENVISIE • 10 juli 2015

Rob Tuin en Nancy Boterblom: ‘de opleidingen zijn volwaardige hbo-studies’ zijn daarom niet toelaatbaar. De studie is echt bedoeld voor agrarische ondernemers die al een tijd werken. Voor de mensen die net afstuderen is de voltijdsstudie de route die ze moeten volgen.” Een nadeel is dat het tweede jaar van de deeltijdopleiding wel in Dronten moet worden gevolgd. Tuin: “Via verschillende wegen zijn lobbyactiviteiten richting Den Haag gestart om deze wet te herzien. Tegenwoordig is er meer vraag naar AD studies en daarmee is de wetgeving rondom de onderwijslocatie verouderd. De minister heeft AD hoog op de agenda staan en pleit voor een meer zelfstandig karakter ervan.” De twee medewerkers van het Clusius College benadrukken dat de opleidingen volwaardige hbo-studies zijn. “Studenten krijgen vanaf de start in september een dag per week les – op de donderdag van 15.00 tot 19.30 uur – en

moeten rekenen op zo’n vijftien uur zelfstudie per week. Voor late beslissers is er 20 augustus nog een informatiebijeenkomst. Deelnemers kunnen zich tot 27 augustus inschrijven”, vertelt Boterblom.

DOELGROEP De opleiding start op 17 september. Het benodigde aantal deelnemers is al gehaald, maar er is nog ruimte voor meer studenten. Boterblom: “De opleiding is geschikt voor jonge agrarische ondernemers die het familiebedrijf in de toekomst gaan overnemen. Ook is de studie geschikt voor meewerkende voormannen, teamleiders groenvoorziening bij de gemeentes, sociale werkbedrijven zoals Noorderkwartier en meer. De opleiding is niet sectorafhankelijk en daardoor geschikt voor veeteelt, akkerbouw, bloembollenteelt, open of gesloten teelt en hoveniers. De opleiding is praktisch ingericht en veel van de opdrachten moeten in het eigen werk worden uitgevoerd.”

CNB PRODUCT & SHOW

Zomers showwerk Onder de naam Product & Show beoogt CNB gericht en commercieel te communiceren over producten die in de showruimte van CNB te zien zijn. De meest opvallende inzendingen worden in BloembollenVisie uitgelicht. Dahlia’s geven dit keer een zomerse tint, aangevuld met een aantal ‘harige’ Alliums. Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

D

e zomer doet zijn intrede in de showkas van CNB. Eind juni worden de eerste gladiolen neergezet en een week later doen een drietal dahlia’s daar nog een schepje bovenop. Na een aantal weken geleden al dahlia’s uit de kas voorgeschoteld gekregen te hebben, zijn dit de eerste dahlia’s van buiten, ingezonden door Arie C. Koot. Het gaat om de kwekersrechtelijk beschermde cultivars ‘Graaf Floris’ en ‘Zsarelle’ en de nog onder nummer staande Ariko 121-13.

HOUDBAARHEID Deze dahlia’s komen allen uit de veredelingskraam van Arie C. Koot. Dahlia ‘Zsarelle’ heeft een roze kleur, verlopend naar (bijna) wit in het hart, en lila toppen. ‘Graaf Floris’ valt op door de mooie roze kleur. Ariko 121-13 is dieprood van kleur. Alle drie de dahlia’s zijn geschikt voor de snij en geliefd om hun lange houdbaarheid.

Dahlia ‘Graaf Floris’

Volg CNB Product & Show Meer en actuele informatie over Product & Show is te vinden op de webpagina: www.cnbproduct-show.nl. Ook heeft Product & Show een eigen Twitteraccount, te volgen via @CNBProductShow. Heeft u zelf een product waar u graag wat meer over wilt vertellen? Stuur dan een mailtje naar [email protected].

Allium ‘Hair’

HAARDOS Binnenkort kunt u weer volop dahlia’s bekijken op de CNB-dahliashowtuin. De showtuin is dit jaar geopend van 3 augustus tot en met 30 september. In totaal zijn er 480 cultivars opgeplant van ongeveer 25 inzenders. De locatie is Achterweg-Zuid 66 in Lisse, op het perceel achter de firma van G. de Wit en Zonen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met dahliavertegenwoordiger Richard Walkier via [email protected] of via [email protected].

Vorige week heeft Arie van den Berg namens kwekersvereniging Hair een aantal opvallende Alliums in de showruimte van CNB gezet. Naast de cultivars ‘Dready’, ‘Art’ en ‘Passion’, betrof dat Allium ‘Hair’. Deze kwekersrechtelijk beschermde cultivar heeft een groen met roodpaarse kleur en zoals de foto laat zien, is de naam ‘Hair’ niet uit de lucht gegrepen. Neem voor meer informatie contact op met uw CNB-vertegenwoordiger of stuur een e-mail naar [email protected].

Dahlia Zsarezelle’ 10 juli 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 29

SERVICE VERTEGENWOORDIGERS CNB NAAM Theo van Aanholt Erik Barnhoorn Paul van Bentem Leo van den Berg Dirk Bloothoofd Jan Boon Nick Broersen Jari Conijn Adri van Dun Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Ron Hoogeveen Onno Immink Henk de Jong René Koordes Ted Kortekaas Arno Kroon Hein Lommerse Michel Longayroux Siebren Mantel René van Marrewijk Dick de Mooy Ard Mulder Frank Neuvel Henri Omta Rob Paarlberg Hans Pater Marcel Salman Bas Scholten René Schrama Piet Takken Stefan van der Vlugt Erwin Vriend Ed Walkier Richard Walkier Dick de Wit Hawikjo Wijnands Wim Zandwijk Rien van Zuilekom Piet Zoutenbier

TELEFOON CNB TELEFOON PRIVÉ 0252-431103 0224-593075 0252-431286 0252-431383 0252-431413 0223-523873 0252-431284 0223-769067 0252-431162 0252-431303 0252-431490 0252-431296 0527-271970 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431214 0252-431305 0252-416877 0252-431393 0252-340660 0252-431390 0252-431137 0252-431257 0223-641002 0252-431174 0252-344409 0252-431381 0228-323023 0252-431259 0252-431304 0252-431361 071-4023313 0318-514812 0252-431363 0252-431274 0224-291535 0252-431362 072-5150250 0252-431224 0252-431263 0252-431325 0223-534820 0252-431249 023-5716372 0252-431298 0527-203365 0252-431179 0252-431367 0228-314981 0252-431306 0252-431390 0252-431368 0228-513590 0252-431171 071-3621591 0252-431179 0252-532228 0252-431261 071-3619142 0252-431345 071-3611104


FAX PRIVÉ 0224-591522 0252-431465 0252-377932 0223-523782 0223-769068

0527-271970 0252-431254

0252-419505 0252-431164 0223-645299 0252-520968 0228-323024

071-4028342 0318-514819

072-5153193 0252-431164 0223-534822 0527-201822 0228-316869 0252-431167 0252-431164 0228-521620 071-3621592 0252-532155 0252-431410

MOBIEL 06-53174195 06-22524987 06-53755312 06-53718254 06-53293161 06-22485266 06-12296820 06-52284587 06-20019369 06-53518289 06-51209462 06-20669208 06-53390229 06-53750126 06-22468536 06-20611028 06-51145809 06-53160204 06-53842830 06-53356450 06-53690252 06-12886803 06-51587419 06-30669654 06-53268760 06-51588053 06-53929136 06-53299617 06-22260306 06-22236845 06-53390228 06-53174194 06-28872193 06-53396784 06-53439349 06-22999229 06-53866219 06-22377259 06-53644594 06-30669934 06-20397884

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

SPECIALISME/GEBIED gladiolen Noord.Zandgebied, de Zuid, broeitulpen muscari, tulp, narcis, bol op pot bijzondere bolgewassen en tulpen lelies tulpen calla’s Noordelijk Zandgebied Flevoland lelies lelies lelies vaste planten, pioenrozen daghandel vaste planten dahlia’s, calla’s lelies, tulpen narcis, tulp, bijz.bolgew. en bol op pot daghandel narcissen en bijz. bolgew. West-Friesland lelies calla’s Rijnsburg e.o. vaste planten, boomkwekerij West-Friesland daghandel lelies narc., tulp, bijz.bolg., hyac., bol op pot daghandel irissen vaste planten hyacinten en bol op pot vaste planten gladiolen, tulpen NOP hyacinten lelies daghandel dahlia’s West-Friesland daghandel hyacinten vaste planten daghandel lelies

IN EN VERKOOPBUREAU NAAM Paul Peters Marcel Nijssen Diane Gortzak Maaike Pennings Marlies Jager Marjan Klootwijk

FUNCTIE Manager bemiddeling Manager bemiddeling Communicatie en promotie Communicatie en promotie Communicatie en promotie Secretaresse

TELEFOON CNB 0252-431493 0252-431343 0252-431218 0252-431122 0252-431495 0252-431316

MOBIEL 06-20411035 06-10311972 06-10567070

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431129 0252-431123

FAX 06-22975731 06-51312197

E-MAIL [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431200 0252-431200

FAX 0252-431126 0252-431126

E-MAIL [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431431 0252-431129 0252-431273

MOBIEL 06-10442803 06-22975731 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431306 0252-431273

MOBIEL 06-53439349 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected]

FUNCTIE Commerciele binnendienst Manager CNB Koel- en preparatiebedrijf Hoofd Kwaliteitszorg

TELEFOON CNB 0228-530131 0228-530174 0228-530190

MOBIEL 06-23960145 06-53940502


FUNCTIE Teeltbegeleider Teeltbegeleider Teeltbegeleider

TELEFOON CNB 0228-530190 0228-530160 0252-431128

MOBIEL 06-53940502 06-44074093 06-53299617


TELEFOON 0252-431431 0228-530130 0224-590475

FAX 0252-431254 0228-517411 0224-593603

GEOPEND: 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.30) 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.00) Bezoek op afspraak

RECLAMES EN GESCHILLEN NAAM Hans Ruigrok Sjaak van Ruiten

FUNCTIE Reclames&Geschillen, Veilingen Reclames&Geschillen, Veilingen

KLANTENSERVICE EN ADMINISTRATIE openingstijden: 8.15 - 17.00 uur NAAM Algemeen CNB Online

FUNCTIE

GROENE EN MATERIALENVEILINGEN NAAM Jan Meijer Hans Ruigrok Ronald Walkier

FUNCTIE Veilingen Veilingen Veilinginkoper

AANBOD MATERIALEN ONLINE NAAM Ed Walkier Ronald Walkier

FUNCTIE

CNB KOEL EN PREPARATIEBEDRIJF NAAM Jos Duin Nico Hof

CNB KWALITEIT+ NAAM Nico Hof Robèr Laan Hans Pater

CNB VESTIGINGEN CNB CNB Koel- en Preparatiebedrijf CNB, Kantoor BolleNoord

ADRES Heereweg 347, 2161CA Lisse Veilingweg 1, 1611 BN Bovenkarspel Groteweg 9, 1756 CK ‘t Zand


GRONDBANK CNB MAKELAARDIJ T: 0252431360 F: 421394 MAKELAARDIJCNB.NL BAS SCHOLTEN 0622 23 68 45 B.SCHOLTENCNB.NL F.G. V.D. GEER 0653 34 20 55 F.V.D.GEERCNB.NL AANBOD BEUSICHEM BETUWE • 20 ha lichte kleigrond (uiterwaarden), diverse teelten, vanaf heden tot in overleg HILLEGOM • 400 rr zandgrond, diverse teelten, direct beschikbaar KATWIJK ZH • 1 ha grasland, voor gras of hooiland, evt. paarden, direct beschikbaar

CELRUIMTE

BOLLENSTREEK • 2 tot 3 ha zandgrond,

RIJNSBURG • 3 cellen met dockshelters, voor

dahlia’s, vanaf heden tot in overleg, ± 3 jaar

diverse doeleinden, vanaf heden tot in overleg

VOORHOUT e.o. • 3 ha zandgrond, Zante-

VOORHOUT • diverse warmtecellen, voor

deschia, teeltseizoen 2015

heetstook ca. 3.500 gaasbakken, hele zomer

HILLEGOM e.o. • 3 ha zandgrond, hyacinten, teeltseizoen 2015 BOLLENSTREEK OF NOORDELIJK ZAND-

BEDRIJFSRUIMTE LISSE • 1.500 m2 bedrijfsruimte, enkele cel-

GEBIED • 3 ha zandgrond, wortelen (afdek),

len, kas, rolkassen en land, ook in gedeelten

vanaf heden tot april 2016

te huur, in overleg

KOP VAN NOORD-HOLLAND • 10 ha

LISSE • 477 m2 moderne schuurruimte +

zandland, aardappelen, teeltseizoen 2015 KOP VAN NOORD-HOLLAND • 15 ha

2 cellen en 100 m2 kantoor, voor meerdere

zandland, hyacinten, teeltseizoen 2015

jaren mogelijk

VOORHOUT • 3 ha zandgrond, dahlia’s, van-

BOLLENSTREEK • 1.000 m2 schuurruimte,

af 1 december 2015 t/m eind juli 2016

voor opslag, in overleg

KASRUIMTE

VRAAG

LISSE • ca. 650 m2 schuurkas, diversen,

BOLLENSTREEK en/of NOORD-HOLLAND

heden t/m november 2015 in overleg

7 ha zandgrond, wortelen, 2015/2016

RIJNSBURG • 1.228 m2 Venlokas, diversen,

BOLLENSTREEK • 5 ha zandgrond, Zante-

vanaf heden tot in overleg

deschia, teeltseizoen 2015

OMGEVING WEST-FRIESLAND • 15 ha kleigrond, bloemkool, teeltseizoen 2015 VRAAG KASRUIMTE BOLLENSTREEK 2.500 m2 kasruimte, diversen, in overleg

Zie voor al ons aanbod www.cnb-makelaardij.nllaardij.n

Verkocht in Noord-Holland: - Anna Pauwlona 33 ha. Agrarische bedrijfswoning, schuren en land - Breezand 10 ha. Bloembollengrond - Breezand 6,3 ha. Bloembollenland - Breezand 13,8 ha. Bloembollenland

ht c o k r e V

Verkocht in Zuid-Holland: - Noordwijkerhout 1,5 ha. Agrarisch bedrijfscomplex - Noordwijk5 ha. Agrarisch bedrijfscomplex - Lisse 2 ha. Bloembollenland - De Zilk 1 ha. Agrarisch bedrijfscomplex

ht c o k r e V

Te koop in Noord-Holland>>>>> - 15 ha. Bloembollenland in Julianadorp

d n a l ol H id u Z in

- Bloembollencomplex met agrarische bedrijfswoning, Wilgendam 5, Noordwijk

- Agrarisch bedrijfscomplex met agrarische bedrijfswoning, Middenweg 15a, Lisse

- Agrarisch bedrijf met agrarische bedrijfswoning, Rijnsburgerweg 40, Voorhout

- Agrarisch bedrijfscomplex, Loosterweg t.o. nr. 41, Voorhout

p o o Te k

Voor info tijdens kantooruren tel (0252) 43 13 60

www.cnb-makelaardij.nl E-mail: [email protected]

Te koop gevraagd in Noord-Holland: - 5 tot 25 ha. Bloembollenland in omgeving Breezand Te koop gevraagd in Zuid-Holland: - Diverse percelen bloembollenland - Diverse percelen bloembollenland met bouwmogelijkheden 32 • BLOEMBOLLENVISIE • 10 juli 2015

Bas Scholten CNB (0252) 43 13 25 / 06-22 23 68 45 [email protected] Frans van der Geer 0653 34 20 55 [email protected] Siem Broersen Jaczn. 06-22 49 97 37 NH

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING VASTE PLANTEN & PIOENROZEN RON HOOGEVEEN 0252-431 214 / 06-53 390 229 email: r.hoogeveen @cnb nl VRAAG 2015

Paeonia ongedeeld, kleur en soort, oude snijhoeken 5.000 Paeonia Alertie 1-2, 2-3, 3-5 n 10.000 Paeonia Bowl of Beauty 2-3, 3-5 n 200 Paeonia Brother Chuck 2-3, 3-5 n 15.000 Paeonia Dr. Alex Fleming 2-3, 3-5 n 5.000 Paeonia Dinner Plate 2-3 , 3-5 n 1.000 Paeonia Felix Crousse 2-3 , 3-5 n 1.000 Paeonia Felix Supreme 2-3 , 3-5 n 1.000 Paeonia Gardenia 2-3 , 3-5 n 1.000 Paeonia Gen. Mc Mahon 2-3 , 3-5 n 2.500 Paeonia Immaculee 2-3, 3-5 n 2.500 Paeonia Ivory Victory 2-3, 3-5 n 5.000 Paeonia Mad. Claude Tain 2-3 , 3-5 n 5.000 Paeonia Mon. Jules Elie 2-3 , 3-5 n 5.000 Paeonia Mother’s Choice 2-3 , 3-5 n 2.500 Paeonia Paula Fay 2-3 , 3-5 n 5.000 Paeonia Pecher 2-3 , 3-5 n 2.500 Paeonia Pink Parfait 2-3 , 3-5 n 1.000 Paeonia Pillow Talk 2-3, 3-5 n 4.000 Paeonia Reine Hortense 2-3 , 3-5 n 15.000 Paeonia Sarah Bernhardt 2-3, 3-5 n 5.000 Paeonia Wladyslawa 2-3 , 3-5 n 500 Paeonia Yellow Chiffon 2-3 , 3-5 n AANBOD 2015

5.000 2.000 5.000 3.000 10.000 10.000 10.000 5.000 10.000 2.500 10.000 3.000 5.000 3.000 4.000 10.000 5.000 1.500 500 3.500 4.000 3.000 4.000 10.000

Paeonia volledige lijst op aanvraag Paeonia rood, roze, wit1-2, 2-3, 3-5, onged. Paeonia Bartzella 2-3, 3-5 n Paeonia Blush Queen 2-3, 3-5 n Paeonia Bowl of Cream 2-3, 3-5 n Paeonia Catherine Fontein 2-3, 3-5 n Paeonia Command Performance2-3, 3-5 n Paeonia Coral Charm 2-3, 3-5 n Paeonia Coral Sunset 2-3, 3-5 n Paeonia Cytherea 2-3, 3-5 n Paeonia Duchess de Nemours 2-3, 3-5 n Paeonia Edens Perfume 2-3, 3-5 n Paeonia Emile Debetene 2-3, 3-5 n Paeonia Festiva Maxima 2-3, 3-5 n Paeonia Flame 2-3, 3-5 n Paeonia Garden Treasure 2-3, 3-5 n Paeonia Henry Bockstoyce 2-3, 3-5 n Paeonia Karl Rosenfield 2-3, 3-5 n Paeonia Krinkeld White 2-3, 3-5 n Paeonia Lemmon Chiffon 3-5 n Paeonia Many Happy Return 2-3, 3-5 n Paeonia Mary A. Nicolls 3-5 n Paeonia Nippon Beauty 2-3, 3-5 n Paeonia Peter Brand 3-5 n Paeonia Pink Giant 3-5 n Paeonia Pink Hawain Coral 2-3, 3-5 n

3.000 4.000 7.500 3.500 3.000 4.500 7.500 3.000 500 2.000 2.500 op aanvraag

Paeonia Primevera Paeonia Rasberry Sundea Paeonia Red Charm Paeonia Red Grace Paeonia Roselette Paeonia Snow Mountain Paeonia Sorbet Paeonia The Fawn Paeonia Top Brass Paeonia Victoire de la Marne Paeonia Yellow Crown Itoh Agapanthus pot en snij Aster Ann Leys® Astilbe pot en snij Astrantia pot en snij Cannasortiment

2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n alle maten alle maten alle maten alle maten alle maten

5.000 3.000 5.000 3.000

Paeonia Red Sarah Bernhardt ongedeeld Paeonia Roselette 3-5 n Paeonia Sarah Bernhardt ongedeeld Paeonia Wladyslawa 3-5 n

LAAT UW VASTE PLANTEN OP CONTRACT TELEN

o.a. Paeonia - Astilbe - Agapanthus Inlichtingen: Ron Hoogeveen

DAHLIA’S RICHARD WALKIER

T: 0252431390 T: 0622999229 EMAIL: RICHARD.WALKIERCNB.NL EMAIL: DAHLIATEAMCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIA’S OOGST 2015 1E GROOTTE

1.000 Paeonia Florence E Nicholls 2-3 , 3-5 n op aanvraag Dicentra spectabilis Alba alle maten op aanvraag Dicentra Aurora alle maten Dicentra Goldheart® leverbaar op aanvraag Dicentra King of Hearts alle maten op aanvraag Dicentra Luxeriant alle maten op aanvraag Dicentra Stuart Boothman alle maten op aanvraag Dicentra Valentine® alle maten op aanvraag Epimedium diverse soorten 1e grootte Gentiana pot en snij 5.000 Helleborus Amor® TC 15.000 Helleborus Ivory Prince® TC 5.000 Helleborus Niger 1-2, 2-3, 3-5 5.000 Helleborus Orientalis 1-2, 2-3 op aanvraag Hemerocallis alle maten op aanvraag Hosta 1 en 2-jarig 3.000 Iris pallida Variegata 1e grootte 5.000/3.000 Ligularia Britt Marie Crawford® 1e en 2e 2.500 den Desdamona 1e grootte op aanvraag Ophiopogon niger plug AANBOD 2016

2.000 1.500 1.000 2.000

Paeonia Angel Cheeks Paeonia Elsa Sass Paeonia Etched Samon Paeonia Lemon Chiffon

3-5 n 3-5 n 3-5 n 3-5 n

Ac Dark Horse Aitara Bronwyn Alloway Cottage American Dream Annika Arabian Mystery Bacardi Barbarossa Beau Soleil Blue Record Boogie Woogie Breakpoint Brigitta Alida Color Spectacle Crazy Love David Howard Dutch Explosion Ellen Houston Embrace Ferncliff Illusion Ferncliff Inspiration Fiorentina Fire And Ice Fleurel Floorinoor Gabriella Gloriosa Grande Finale Hartenaas Hart’s Dr. Mcmurray Heatwave Verwers Heatwave Iceberg Imperial Palace Jura Karma Choc Kordessa La Recoleta Lady Kate

Lesotho Lindas Baby Linda’s Chester Little Beeswing Lovelife Luka Johanna Magic Sunrise Maki Maldini Maldiva Manhattan Island Mel’s Orange Marmalade Minnesota Mona Keijzer Niigata Painted Girl Painted Madam Penhill Watermelon Pinkie Swear Pippi Preference Princesse Elisabeth Que Sera Roxy Serano Taum Sauk The Voice Tu Tu Twyning’s Smartie Tyler James Uchuu White Perfection Who Dun It Wishes N Dreams Wista Worton Blue Streak Yarra Falls Zippity Do Da


VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CALLATEAM NICK BROERSEN

T: 0252431303

M: 0612 296 820

RENÉ VAN MARREWIJK

T: 0252431304

Calla ‘Captain Trinity’®

KLEUR:

Oranje

BLAD:

Groen met witte spikkels

TOEPASSING:

Snij

VEREDELAAR:

Kapiteyn bv

OMSCHRIJVING:

Geeft veel bloemen met een diepe kleur

[email protected] 34 • BLOEMBOLLENVISIE • 10 juli 2015

M: 0612 886 803

CNB BEMIDDELING BLOEMBOLLENTEAM MICHEL LONGAYROUX DICK DE WIT JAN BOON LEO V.D. BERG

T: 0653356450 T: 0653866219 T: 0622485266 T: 0653718254

AANBOD 2015

4.000 kg

6.500 kg

Ad Rem

0-11

3.000 kg

Adore ®

ong

Albatros ®

0-12

10.000 kg

DICK DE MOOY ADRI VAN DUN ONNO IMMINK ERIK BARNHOORN

2,50 4,75

T: 0651587419 T: 0620019369 T: 0653750126 T: 0622524987

ED WALKIER HAWIKJO WIJNANDS

T: 0653439349 T: 0622377259

Marvel Parrot ®

0-11

4,00

5.000 kg

Vogue®

ong

Mascara® incl. lic.

4-11

2,50

20.000 kg

White Dream

0-10

1,50

5.000 kg

Matchmaker ®

ong

4,50

5.000 kg

White Flag ®

4-11

2,50

1.400 kg

Memphis ®

ong

10,00

20.000 kg

White Marvel

0-10

1,50

15,00

3.000 kg

White Master ®

0-12

5,00

1.000 kg

Zorana

ong

80,00

10.000 kg

2.000 kg

Alibi ®

0-11

2,50

2.000 kg

Milkshake ®

ong

5.000 kg

Andorra ®

5-11

3,00

2.000 kg

Minsk ®

ong

5.000 kg

Antartica ®

0-11

3,00

10.000 kg

Monte Carlo

5-10

2.800 kg

Antraciet ®

5-11

2.000 kg

Negrita Parrot

ong

3,50 VRAAG TULPEN 2015

Avant Garde ® oogst 2016 ong

7,50

10.000 kg

Orange Cassini

0-10

1,25

10.000 kg

Carola

5-11

13.000 kg

Belicia®

0-11

4,00

10.000 kg

Orca ®

4-11

3,00

5.000 kg

Denmark

5-11

3.000 kg

Beyonce®

0-11

4,00

1.000 kg

Oviëdo ®

0-11

4,00

10.000 kg

Laura Fygi

5-11

4.000 kg

Blue Diamond

4-11

2,50

2.000 kg

Parrot Prince ® incl. 1 ha lic. 0-11

9,00

10.000 kg

Seadov

5-10

10.000 kg

Strong Gold

5-11

3

2,75

10.000 kg

Strong Love

5-12

3.000 kg

Passoa® (Curry) 2016

15.000 kg

Blumex ®

-10

1,50

10.000 kg

Bolroyal Pink ®

4-11

2,50

10.000 kg

10.000 kg

Bolroyal Silver ®

0-11

2,00

2.500 kg

Prada®

ong

4,00

10.000 kg

Verandi

5-12

Boston

0-11

3,00

3.000 kg

Pretty Princess

0-12

10,00

10.000 kg

Yellow Flight

5-11

11.000 kg

Brigitta

0-11

1,50

10.000 kg

Prinses Irene Parkiet ®

0-12

4,00

1.000 kg

Bullit ®

ong

9,50

2.000 kg

Red Bright Parrot incl. 1 ha0-11

5.000 kg

Cacharel ®

0-11

3.000 kg

Red Planet®

0-12

4,00

Candy Prince ®

5-10

1,00

1.500 kg

Red Princess

0-11

3,00

7.500 kg

Cape Town ®

0-11

1,75

10.000 kg

Residence ®

0-11

2,50

2.000 kg

Cartouche®

0-11

2,00

10.000 kg

Rosa Flag®

5-10

1,75

2.000 kg

Chantelle®

ong

5,00

20.000 kg

Royal Virgin ®

5-10

1,50

5.000 kg

Columbus ®

4-11

3,25

2.000 kg

Russia

ong

3.000 kg

10.000 kg

Pink Flag ®

9.000 kg

Delta Sugar ®

4-11

3,00

500 kg

5.000 kg

Destination ®

4-11

4,00

8.000 kg

Silver Dollar

Scarlet Verona ® incl. 1 ha ong 5-10

1,50

2.000 kg

Dior®

5-11

2,50

5.000 kg

Smirnoff®

0-12

4,00

4.000 kg

Dynasty ®

5-10

1,75

10.000 kg

Snowhill

0-11

2.000 kg

Ernesto Hoost®

ong

3,00

3.000 kg

Spitfire®

ong

5,00

3.000 kg

Falcon ®

0-11

3,50

5.000 kg

Strong Love ®

ong

5,00

1.000 kg

First Class wit ®

0-11

5,00

6.500 kg

Sugar Prince ®

5-11

11.000 kg

Flaming Flag ®

5-10

1,25

3.000 kg

Super Parrot bladrand

ong

7,50

ED WALKIER T: 0653439349 EMAIL: E.WALKIERCNB.NL AANBOD PLANTGOED

20.000 kg

Queen of Night kl I zand 5-10

1,50

20.000 kg

Purple Flag kl I van zand 5-10

1,50

20.000 kg

Narcis Tête à Têta kl I zand ong

1,30

29,80 PIET TAKKEN

T: 527203365 F: 201822 T: 0653174194

VRAAG PLANTGOED TULPEN

Laura Fygi

Seadov

Up Pink

Verandi

Yellow Flight

Strong Gold

Carola

Denmark

5.000 kg

Flaming Prince ®

ong

4,50

5.000 kg

Surrender ®

ong

5,00

1.000 kg

Frontline ® incl. 1 ha lic. 5-11

4,00

3.000 kg

The Edge®

ong

7,50

5.000 kg

Gabriëlla

0-10

2,00

Crocosmia

12.000 kg

Genua ®

4-11

2,50

ong

11,00

Hotspot®

ong

12,50

Montbretia

3.000 kg

Icoon® 2016

Timeless® 2016 1.000 kg

Time Out ® oogst 2016

3.000 kg

Time Out ®

ong

6,50

3.000 kg

Tom Pouce ®

4-11

2,50

Tresor ®

ong

20,00

Tresor ® oogst 2016

ong

12,50 2,50

10.000 kg

Jumbo Pink ®

4-11

3,50

750 kg

3.000 kg

Lady Andela ®

5-11

2,00

4.000 kg

8.000 kg

Leen Van Der Mark

5-10

1,50

6.000 kg

Ungaro ®

5-10

5.000 kg

Margarita

5-10

2,00

5.000 kg

Versace

ong

1.000 kg

Marie Jo ® incl. 1 ha lic. 0-12

12,90

4.500 kg

Viking

0-10

1,75

&

Kwekerij Davelaar Verkoop: Hein Lommerse tel: 0252-431174 10 juli 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 35

VRAAG EN AANBOD

™ Inlichtingen / information: Tel. +31 252 431 333 Henk de Jong [email protected] René Schrama [email protected]

Voor al uw vraag en aanbod van vaste planten Cultivar US Group/Family Genus Foliage height Flower height Foliage color Flower color Unique characteristics Flowering period Perpetually flowering Fragrant Habitat Suitable uses Hardiness zone Immersion Decidious Dry sales Available

Cultivar NL Soort Geslacht Handelsnaam Bladhoogte Bloemhoogte Bladkleur Bloemkleur Bijzonderheden Bloeiperiode Doorbloeiend Geurend Standplaats Gebruikerswaarde Winterhard Spoelen Bladverliezend Droogverkoop Kwekersrecht Beschikbaar

‘Starry Eyes’ macrophylla Brunnera 35-40 cm 40-50 cm Green Blue and white Bicoloured flowers April-may No No Part shade Border patio/pot 4-10 Yes Yes Yes 2014

‘Starry Eyes’ macrophylla Brunnera Amerikaans vergeet-me-nietje 35-40 cm 40-50 cm groen blauw en wit bicolor bloemetjes april-mei nee nee halfschaduw border patio/pot ja ja ja ja ™ 2014


Brunnera macrophylla ‘Starry Eyes’

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING

Yerseke®

Linosa®

INLICHTINGEN:

CNB

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

Dirk Bloothoofd

0252-431284

0223-769067

0223-769068

06-53 293161

[email protected]

Jurgen de Graaff

0252-431240

06-53 518289

[email protected]

Jan Gutter

0252-431255

06-51 209462

[email protected]

Martin Heemskerk

0252-431256

06-20669208

[email protected]

Siebren Mantel

0252-431259

06-53 690252

[email protected]

Dick de Mooy

0252-431361

071-4023313

071-4028342

06-51 587419

[email protected]

Erwin Vriend

0252-431367

0228-314981

0228-316869

06-53 396784

[email protected]

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

0252-431176

06-51 588053

[email protected]

0252-431410

06-20 397884

[email protected]

TELEFONISCHE VERKOOP: CNB Henri Omta

0252-431274

Piet Zoutenbier

0252-431345

0252-431254

071-3611104


ACTUEEL

Geelziek te laat gesignaleer Na een heftige uitbraak van geelziek begin jaren zeventig leek het erop dat hyacintenkwekers de bacterieziekte behoorlijk onder controle hadden. Niets blijkt echter minder waar: dit seizoen grijpt geelziek heviger dan ooit om zich heen. Wat is de oorzaak, wat zijn de gevolgen en hoe kun je het voorkomen? Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

E

erst maar eens wat feiten op een rij over geelziek. Geelziek is een bacterieziekte die veel voorkomt in hyacint en bijzonder besmettelijk is. In het veld herken je de bacterieziekte aan zwarte spetters op en zwarte randen aan het blad. In de bewaring is geelziek herkenbaar aan bodemgeel, rokgeel of topgeel. Geelziek verspreidt zich op het veld niet via luizen of aaltjes, zoals een virus, maar kan zich met name door harde wind en regenbuien verspreiden en zo voor verdere besmetting zorgen. Ook naar naastgelegen percelen van andere kwekers, die zo alsnog een besmetting kunnen oplopen in een van oorsprong gezonde partij bollen.

HEETSTOOK De verwerking van besmette bollen – het rooien, pellen en zeven – leidt vervolgens tot een uitbreiding van de besmetting binnen het

bedrijf. Wat begint met een paar besmette plantjes, kan uiteindelijk leiden tot de uitval van complete partijen bollen. Heetstook is het antwoord op het tegengaan van geelziek, daarmee verdwijnt de lichte infectie. Deze aanpak brengt echter risico’s met zich mee, zoals beschadiging van de bollen. Kwekers zijn hier dus terughoudend mee. Daarbij kiezen kwekers er vaak voor om slechts een deel van hun partijen heetstook te geven, omdat ze gewoonweg niet genoeg cellen hebben om alle partijen te behandelen. Dat zijn de feiten, maar daarmee is nog niet verklaard hoe de uitbraak van geelziek dit jaar kon ontstaan. “De basis voor deze uitbraak is waarschijnlijk al gelegd in juni 2014, maar niet herkend”, vertelt DLV-adviseur Bob Bisschops. “De herkenbare symptomen zoals zwartrand – een zwarte verkleuring aan de randen van de bladen – en spetterzwart – zwarte spetters op het blad – zijn wellicht niet gezien doordat de planten op dat moment, zo vlak voor de rooitijd, al in verval waren. Doordat het vervolgens

in het voorjaar van 2015 een paar dagen flink waaide, kon de bacterieziekte zich flink verspreiden.” Zodra een kweker geelziek op het veld ontdekt, zal hij onmiddellijk de aangetaste planten en buurtplanten vernietigen zodat verdere besmetting wordt tegengegaan. “Geelziek komt vaak pleksgewijs voor op het land. Die plekken moet je apart rooien om doorsmeren op de rooimachine te voorkomen.” Als er meerdere plekken aangetast zijn, is het probleem lastiger te isoleren. “Dan ontkom je er niet aan om alles door elkaar te rooien en is de kans op besmetting groot.”

ONDER CONTROLE In 2014 had het probleem nog ingedamd kunnen worden door middel van heetstook. “Wij adviseren om hyacinten altijd heetstook te geven, je kunt tijdens het ziekzoeken nu eenmaal iets gemist hebben.”

Omdat geelziek de laatste jaren onder controle leek, leek de noodzaak van een strikt heetstookregime minder te zijn “Steeds meer kwekers doen dit nu ook, je ziet het aantal heetstookcellen op bedrijven uitbreiden.” In het eerste jaar van de groeicyclus van hyacint wordt geen heetstook gegeven, het tweede jaar geven kwekers standaard heetstook en het derde en vierde jaar maakt iedere kweker voor zichzelf deze afweging. Het regime daarbij is: vier weken 30°C, twee weken 38°C en anderhalf tot drie dagen 44°C, afhankelijk van de gevoeligheid van de partij voor heetstookschade. Omdat geelziek de laatste jaren onder controle leek, leek de noodzaak van een strikt heetstookregime minder te zijn. Dat, in combinatie met de winderige en vochtige omstandigheden dit voorjaar, hebben waarschijnlijk geleid tot de hevige uitbraak van dit moment, vermoedt Bisschops.

Zwarte spetters op het blad duiden op geelziek 38 • BLOEMBOLLENVISIE • 10 juli 2015

Zijn werkgebied is de Bollenstreek en Bisschops’ indruk is dat ongeveer 75 procent van de kwekers in deze regio met geelziek wordt geconfronteerd. “Ik werk sinds 2001 voor DLV Plant en in die tijd heb ik het nog niet zo erg gezien als nu.” Wat betekent dit voor de kwe-

d: uitbraak als resultaat

De schade die geelziek in een partij hyacinten kan aanrichten kers? “De werkbollentelers zullen met hun kopers overleggen over mogelijke oplossingen, maar vaak zullen kopers afhaken; zij willen werken met schoon uitgangsmateriaal. Leverbare maten worden niet heetgestookt omdat dit negatieve gevolgen kan hebben voor de bloei. Het is nu afwachten wat de gevolgen van de geelziekaantasting zullen zijn in de broeierij en tot hoeveel uitval dit zal leiden. In de kas is het warm en vochtig, dat is een ideale omgeving voor geelziek om zich te verspreiden. Het risico op uitval is groot. Door in augustus grote monsters te snijden van verdachte partijen kun je een beter inzicht krijgen in wat je kunt verwachten.” Naast zijn advies om standaard heetstook te geven, benadrukt Bisschops nog eens het belang van kwalitatief goede ziekzoekers. “Kwekers doen er goed aan hun medewerkers daarin duidelijk te instrueren, daarmee kunnen ze een hoop ellende voorkomen. In alle gevallen is het belangrijk om scherp te blijven. Als het gaat om geelziek, kun je niet verslappen. Dat is dit jaar wel gebleken.”

EMOTIES “Dit had niemand verwacht”, verwoordt Louis van Haaster, hyacintenkweker en voorzitter van de KAVB-productgroep hyacint. “Het ging al jaren goed met geelziek. Als het je dan toch treft, moet je zorgen dat je het binnen de per-

ken houdt. Dat is dit jaar niet gelukt. Als je het vindt in je gewas, ben je eigenlijk al te laat. Je weet nooit hoe lang het er dan al in zit. De ene plant besmet de andere en voor je het weet, vallen er hele hoeken uit. Buurplanten van een kilometer verderop kunnen zelfs besmet raken, en daar kun je niks aan doen. De bacterie is zo licht dat ie zich makkelijk laat meevoeren op de wind. Je kunt je buurman erop aanspreken, het maakt emoties los en ligt enorm gevoelig in het vak, maar je kunt er niks aan doen. Het kwaad is dan al geschied. It’s all in the game, dat is nu eenmaal de gevoeligheid van het hyacintenvak. Kwekers zouden hooguit eerder met elkaar kunnen communiceren als ze op hun eigen land een besmetting constateren. Als ze dan direct hun buren waarschuwen, kunnen die intensief gaan ziekzoeken en de besmetting wellicht isoleren.” De besmetting speelt overigens niet alleen in Nederland, maar ook in Frankrijk, weet Van Haaster. “Zodra bekend werd dat geelziek zo hevig de kop opstak in Frankrijk, hadden we hier op onze hoede moeten zijn.” Over wat het betekent voor een kweker als zijn kraam wordt besmet met geelziek, kan Van Haaster kort zijn. “Het bezorgt je slapeloze nachten. En veel werk: je bent meer tijd kwijt met ziekzoeken en terwijl je druk bezig

bent om het probleem in te dammen, loop je steeds achter de feiten aan. Heel frustrerend.” En natuurlijk kost het geld. “Je moet bollen weggooien, je wilt immers alleen gezonde bollen leveren aan je afnemers.” Veel kwekers hebben geelziek opgelopen in hun gewas, weet Van Haaster. “Je valt dit seizoen echt op als je geen geelziek in je partijen hebt.” Is er misschien toch nog een lichtpuntje in dit verhaal te ontdekken? Door de grote uitval van partijen kan er immers schaarste ontstaan; zou dit een positief effect kunnen hebben op de prijs? “Dat verwacht ik niet. De pottenbroei draaide een slecht seizoen dus de vraag uit die hoek was al laag. De markt voor snijhyacinten en droogverkoop is iets beter, maar het effect kan ik nu nog niet overzien.” Veel kwekers zullen ervoor kiezen om hun besmette bollen zelf af te broeien. “Lang niet alle besmette bollen zullen worden vernietigd.”

SPANNEND Van Haaster is het met Bisschops eens dat heetstook het beste antwoord is op het dreigende gevaar van geelziek. “Maar, heetstook brengt het risico van schade met zich mee. Wat dat betreft gaan we een spannend seizoen 2015/2016 tegemoet waarin ieder zijn eigen verantwoordelijkheid moet nemen, ook rekening houdend met zijn omgeving.” 10 juli 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 39

Loonwerkers opgelet! Holland Lelie Cultures B.V. is een dynamisch lelieteeltbedrijf gevestigd in Waarland (NH), met de teelt in Oost Nederland en Frankrijk. Wij zijn op zoek naar:

Op zoek naar nieuwe opdrachten?

Een bedrijfsleider voor onze vestiging in Frankrijk Wat houdt de functie in: U verzorgt de gehele teelt van de lelies in overleg met de teelttechnisch directeur. U onderhoud de contacten in Frankrijk en u bent verantwoordelijk voor het planten, gewasverzorging, oogsten en spoelen van de lelies.

Plaats dan een advertentie in het vakblad

Wij verwachten: (HQRSOHLGLQJRSPLQLPDDO0%2QLYHDX0$60786RIHHQGRRU ervaring verkregen gelijkwaardig niveau. *RHGHNHQQLVYDQHQHUYDULQJPHWGHWHHOWYDQOHOLHVRIRYHULJH agrarische gewassen. (HQPRWLYHUHQGHVWLPXOHUHQGHHQÁH[LEHOHKRXGLQJ .HQQLVYDQGH)UDQVHWDDOLVHHQSUpGDQZHOEHUHLGKHLGKHWRSNRUWH termijn te leren. Wat mag u van ons verwachten: (HQXLWGDJHQGHIXQFWLH :HUNHQLQHHQG\QDPLVFKHRPJHYLQJ (HQSDVVHQGHVDODULsULQJ *RHGHVHFRQGDLUHDUEHLGVYRRUZDDUGHQ

Hét vakblad voorvakblad de bloembollenHet meest gelezen voor de en vasteplantensector bloembollenen vaste plantensector

9RRUQDGHUHLQIRUPDWLHNXQWXFRQWDFWRSQHPHQPHWGKU-6WULMELV (directeur) mobiel 0651414882 8ZVFKULIWHOLMNHVROOLFLWDWLHNXQWXULFKWHQDDQ +ROODQG/HOLH&XOWXUHV%91LHXZHSROGHUZHJ'3:DDUODQG RIYLDHPDLOQDDUKOF#KROODQGOHOLHJURHSQO

Neem voor meer informatie over advertentietarieven e.d. contact op met Ruud van Viersen. Bureau van Vliet b.v. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Tel. 023-5714745 Fax. 023-5717680 E-mail: [email protected]

Steenvoorden Machines maakt nu stenen/kluitenscheiders tot 100 ton per uur, met kluitenband 700mm breed!

Tel: +31 (0)223-522135

Robijnslaan 54 2211 TH Noordwijkerhout mob. 06 20297365 tel. 0252 344509 fax 0252 341632

ANEMONEN

VLAMING Irridelta ZZZYODPLQJLUULGHOWDQO ZHEVKRS

Sorteerplaten nieuw of revisie

e-mail: [email protected]

:HEVKRSFRPSOHHWPHWIRWR¶V WHFKQLVFKHLQIRUPDWLHPRQWDJH±HQ JHEUXLNHUVKDQGOHLGLQJHQ

AVH BreezandͲtŝũĚĞŶĞŶƐ^ƉĂĂŶƐǁĞŐϱϳͲϭϳϲϰ'<ƌĞĞǌĂŶĚ <ŝũŬŽƉwww.avh-breezand.nlŽĨďĞů085 4016808 ŝŶĨŽΛĂǀŚͲďƌĞĞǌĂŶĚ͘Ŷů

Trekkers te koop gevraagd

Voor export alle types • • • •

Massey Ferguson John Deere Same Universal / UTB

• • • •

Landini Ford Fiat Zetor

Schade, roest of mankementen geen bezwaar. U kunt alles aanbieden! H&G Exporttractors Abbestederweg 30 B T 06 10922015

7

tĞďƐŚŽƉ͗ǁǁǁ͘ǀůĂŵŝŶŐͲŝƌƌŝĚĞůƚĂ͘Ŷů

1759 NB Callantsoog T 06 53672173

www.exporttractors.nl

ACTUEEL

Kansen voor Nederland in

Plantenveredelingsbedrijf SEADC. In de inzet: het ontwerp voor ‘Keukenhof’

In de programmabeschrijving werd niet de indruk gewekt dat er een bedrijfsbezoek bij een bollengerelateerd bedrijf op de rol stond. Toch leek het Lex Smit, NAJK-lid uit ’t Zand, een interessante reis die Wolter Neutel, projectleider bij het NAJK, had samengesteld. Zo ging 28 mei het vliegtuig naar China met vijftien NAJK-leden. Tijdens de reis bleek dat de bollensector wel degelijk aan bod kwam. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: NAJK

N

aar China ging de studiereis van het programma Wereldboeren (zie kader) van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontact (NAJK). Een van de deelnemers was NAJK-lid Lex Smit. Hij is mede-eigenaar van A.C.M. Smit en Zn Bloembollenkwekerij uit ’t Zand. Smit: “Ik ging mee om te zien hoe de handel in China verloopt en om wat van het land zelf te zien. Alles wat we hebben gezien viel in de agrarische sector. Je ziet de


lokale bevolking, hoe ze produceren en hoe ze zelf leven. Hoewel er geen excursies op het programma stonden richting de bollensector, bleek dat er soms toch een link was.” Vanuit Nederland had Wolter Neutel, projectleider NAJK, diverse bedrijfsbezoeken gepland. Enkele afgesproken bezoeken aan veehouderijen bleken tijdens de reis niet door te kunnen gaan. Dat vond Smit jammer, maar volgens hem gingen er tegelijkertijd meer deuren open door met de organisatie te reizen. “Het NAJK opent deuren op plaatsen waar je normaal

niet komt. Dat is de meerwaarde van de reis.” Vanwege de taalbarrière was er op elke locatie een lokale reisgids aanwezig. Om alles in goede banen te leiden ging Neutel, die de reis had georganiseerd en de contacten had, mee.

CHINEES KEUKENHOF Tijdens de reis hebben de deelnemers veel gezien en meegemaakt. Dit is allemaal beschreven in een blog op de website van het NAJK (www.najk.nl). Wat Smit het meest bijzonder vond was het bezoek aan plantenveredelingbedrijf SEADC. Dit bedrijf richt zich met name op onderzoek naar nieuwe variëteiten bolgewassen en heeft een samenwerking met onder meer FloraHolland en Wageningen Universiteit. Smit vertelt: “Hun plan is om binnen een paar jaar een grote toeristische attractie neer te zetten in Putian. Het doel is om een soort Keukenhof te ontwikkelen. In eerste instantie moet tachtig procent van de bollen uit Nederland komen. Als het bedrijf groter is en zelf de beste cultivars kan telen, dan moet nog de helft van de bollen uit Nederland komen. Dat is ook nog veel”, vindt Smit. In een jaar tijd stampt SEADC gebouwen en wegen uit de grond om het gebied te ontwikkelen. Neutel: “Het nieuwe gebied moet een com-

China binatie worden tussen toeristen trekken en zelf bloembollen produceren. De doelgroep is de Chinese toerist. Chinezen werken zelf vaak in steden. Juist in de weekenden gaan zij voor de lol naar het platteland om bijvoorbeeld druiven te plukken. Ze willen graag dicht bij de natuur staan.” Smit vervolgt: “SEADC heeft berekend dat elke toerist een bepaald bedrag uitgeeft waardoor het park rendabel is. Dat geld besteden bezoekers aan bloemen, bollen, hotels en eten.”

alle bestellingen in de stad via elektrische brommers of bezorgauto’s. De Chinese agrariërs zijn aan een onderwerp als duurzaamheid nog niet toe. Dat merkte ik tijdens een bijeenkomst met vijftien ondernemers uit de agrarische sector. Wij hadden het over onderwerpen zoals het milieu en maatschappelijk verantwoord produceren. Zij vinden het interessant en wij zijn een goed voorbeeld, maar zij waren er nog niet echt mee bezig. Een voorbeeld is het supersnel neerzetten van een nieuw appartementencom-

plex. Na zes jaar vallen de tegels van de muur. Dat terwijl groen en veiligheid voor de consument belangrijk zijn. Groen en biologisch zien zij als veilig. Ik heb gemerkt dat ze kennis vanuit andere landen halen of kopen. Echte groene vingers hebben ze niet. Dan kunnen ze wel een organisatorisch goed draaiend bedrijf hebben, maar als de bedrijfsleider met ‘groene vingers’ en kennis weggaat, weten ze niet meer hoe het werkt. Daarom blijft China een hele grote kans voor Nederland.”

De manier van denken is in China heel anders dan in Nederland, zo geven de twee reizigers aan. “Het geld dat Chinezen verdienen, moeten ze ook weer in het land investeren. Hierdoor denken ze heel erg top-down. In Nederland is het juist bottom-up. Chinezen zetten een idee groots op. Ze starten bijvoorbeeld een melkveehouderij door veel geld te investeren en nieuwe panden neer te zetten. De boeren in het gebied kopen ze eigenlijk op, zodat die voor het bedrijf kunnen werken.”

GROEN Op het gebied van internetverkoop zijn Chinezen veel verder dan Nederland. Neutel: “Zeventig procent koopt alles via internet, ook vers voedsel. Dit bezorgen bedrijven op de gewenste tijd aan huis. De supermarkt is hierdoor meer een showwinkel geworden.” Volgens Smit zijn de Chinezen organisatorisch sterk, maar denken ze nog niet na over de lange termijn of duurzaam werken. “De thuisbezorgservice bezorgt

Op beursbezoek met als tweede van rechts Wolter Neutel en als derde van rechts Lex Smit

Wereldboeren Het programma Wereldboeren is drie jaar geleden gestart in de tijd is voor recreatie om ook wat van het land en zijn cultuur te samenwerking met het ministerie van Economische Zaken en leren.” Leden van het NAJK konden tegen een kleine eigen bijdrage bedrijven uit de sector. Het idee hierachter was om meer te mee naar China. Deelnemers moesten vooraf enkele vragen invulleren over de voedselzekerheid en -veiligheid in landen met len om de motivatie en doelen van de deelnemers helder te krijeen opkomende landbouweconomie. Op de reizen die georgagen. Het programma Wereldboeren duurde drie jaar. Nu dit voorbij niseerd worden draait het echter niet alleen om voedsel. “Het is, probeert het NAJK een verlenging te krijgen bij het ministerie van doel van Wereldboeren is kennisuitwisseling, leren over de ontEconomische Zaken en het bedrijfsleven. wikkeling en welke impact dit heeft op de wereld en de kansen voor Nederland. De reizen zijn altijd naar een land gegaan waarbij de landbouw een opkomende economie was, zoals: India, Kenia, Brazilië, Vietnam, China en de combinatie Tanzania en Rwanda”, vertelt Neutel. De bedrijfsbezoeken zijn volgens hem zeer gevarieerd. “We hebben elk jaar twee reizen georganiseerd. De Nederlandse ambassade in het betreffende land hielp met het zoeken van bedrijven die we konden bekijken. Dat zijn vaak grote bedrijven met een link naar Nederland. Ik probeerde ook echt lokale bedrijven te zoeken, zodat er een goede mix ontstond. Dit zijn bijvoorbeeld geitenhouders, groenteveredelingsbedrijven, melkveehouders of bollenkwekers. Zo’n zeventig tot tachtig procent van de reis bestaat uit bedrijfsbezoeken. De rest van De gehele groep wordt in het Chinees welkom geheten 10 juli 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 43

ADVIES

Nieuw ontslagrecht raakt ook werkgever Sinds 1 juli 2015 is het ontslagrecht in de Wet werk en zekerheid gewijzigd. Een van de belangrijke wijzigingen is de introductie van de zogenoemde transitievergoeding die een werkgever in veel gevallen verschuldigd zal zijn bij het einde van een arbeidsovereenkomst. Tekst: Mr. M.A. (Michiel) Hoogkamer, Senior Juridisch adviseur Flynth Michiel.Hoogkamer@flynth.nl, tel. (06) 51 49 47 29 Foto: PR

S

inds 1 juli 2015 heeft een werknemer (in beginsel) recht op een transitievergoeding als de arbeidsovereenkomst ten minste 24 maanden heeft geduurd en de arbeidsovereenkomst door de werkgever wordt beëindigd of niet wordt verlengd. Als de reden van beëindiging is gelegen in ernstig verwijtbaar handelen of nalaten van de werkgever, dan maakt de werknemer zelfs aanspraak op een transitievergoeding als hij zelf het initiatief tot beëindiging heeft genomen. Dit is voor de werkgever een belangrijke wijziging. Onder het recht tot 1 juli 2015 maakt een werknemer wiens contract niet wordt verlengd of wiens contract wordt opgezegd met toestemming van het UWV in beginsel immers geen aanspraak op een vergoeding. Er geldt een aantal uitzonderingen. Voor de werkgever is mogelijk de belangrijkste nog wel dat een werknemer geen aanspraak maakt als de arbeidsovereenkomst eindigt voor de dag waarop de werknemer 18 wordt én de werknemer gemiddeld minder dan 12 uur per week werkte.

TRANSITIEVERGOEDING De transitievergoeding wordt in beginsel als volgt berekend: de hoogte van de transitievergoeding bedraagt over de eerste 120 maanden 1/6 maandsalaris over elke periode van zes maanden. Over de periode daarna bedraagt de vergoeding 1/4 maandsalaris per zes maanden. De aanspraken van een werknemer die 14 jaar in dienst is zijn dan ook de volgende: Werknemer is 28 perioden van 6 maanden in dienst. Voor de eerste 10 jaar heeft hij aan44 • BLOEMBOLLENVISIE • 10 juli 2015

spraak op 20 halve jaren maal 1/6 maandsalaris = 3 1/3 maandsalaris. Voor de 4 daaropvolgende jaren heeft hij aanspraak op 8 halve jaren maal 1/4 maandsalaris = 2 maandsalaris. De werknemer maakt dan ook aanspraak op een transitievergoeding van 5 1/3 maandsalaris. Voor werknemers die bij het einde van de arbeidsovereenkomst 50 jaar of ouder zijn en tien jaar in dienst geldt een bijzondere regeling. De transitievergoeding bedraagt maximaal € 75.000 of – als het jaarsalaris van de werknemer hoger is – een jaarsalaris.

KLEINE WERKGEVERS Tot 1 januari 2020 zijn ‘kleine werkgevers’ (gemiddeld minder dan 25 werknemers) niet altijd een vergoeding verschuldigd over de hele periode van werkzaamheden. Dit geldt in het volgende geval: als de arbeidsovereenkomst is geëindigd wegens de slechte financiële situatie van de werkgever kunnen de maanden die gelegen zijn voor 1 mei 2013 buiten beschouwing worden gelaten. In dat geval heeft ook een werknemer die al 20 jaar in dienst is slechts aanspraken over de tijd die hij na 1 mei 2013 heeft gewerkt. In de praktijk zal een werkgever niet snel een beroep kunnen doen op deze uitzondering. Er gelden drie voorwaarden die alle moeten zijn

vervuld om aanspraak te maken op genoemde uitzondering: Uw onderneming leed verlies over de drie boekjaren voor het ontslag; De waarde van het eigen vermogen was negatief aan het einde van het boekjaar voor het einde van het arbeidscontract; De waarde van de vlottende activa was kleiner dan de kortlopende schulden aan het einde van het boekjaar voor het einde van het arbeidscontract.

BETEKENIS VOOR U Veel ondernemingen in de bloembollensector kennen een wisselende vraag naar arbeid. Als de werkgever deze wisselende vraag invult met contracten voor bepaalde tijd, zal de werkgever straks – als de arbeidsverhouding 24 maanden heeft geduurd (contracten die elkaar opvolgen met een tussenpoos van ten hoogste zes maanden worden in beginsel samengeteld) - ook bij het einde van een contract voor bepaalde tijd (behoudens voortzetting) een transitievergoeding verschuldigd zijn. Ook waar de werkgever bij een dip in de arbeidsvraag het UWV vraagt om een ontslagvergunning af te geven, zal de werkgever – anders dan tot 1 juli 2015 - een (transitie)vergoeding verschuldigd zijn. Een uitzondering geldt voor de inzet van medewerkers onder de 18 jaar (scholieren) die gemiddeld minder dan 12 uur per week werken. Ook als zij na het bereiken van de 18 jaar nog voor de werkgever blijven werken telt de periode tot 18 jaar in beginsel niet mee voor de berekening van de transitievergoeding. Als de kleine werkgever door financiële omstandigheden gedwongen arbeidsovereenkomsten beëindigt, is de werkgever mogelijk een lagere vergoeding verschuldigd. De voorwaarden om aanspraken te maken op deze uitzondering zijn echter bijzonder streng.

TOPPERS

De bloembollengeschiedenis kent diverse grootheden die met hun prestaties de huidige generaties een dienst hebben bewezen. Deze ‘Toppers’ zijn geraapt uit ereleden van de (K)AVB en de laureaten van het Damesfonds. In deze aflevering aandacht voor Egbertus van Slogteren (1888-1968).

Tekst: Maarten Timmer Fotografie: René Faas

A

lhoewel Egbert van Slogteren geen lid was van de Commissie Wetenschappelijk Onderzoek van het CBC had hij veel meer invloed dan zijn adviseurschap aangaf. Hij bepaalde in feite de verdeling en de besteding van de gelden die grotendeels naar ‘zijn’ LBO gingen. Zo ging een groot deel van het geld dat in het eerste jaar bij elkaar werd gebracht naar de bouw van bewaarcellen in het LBO en van een warenhuis bij het LBO voor het onderzoek naar geelziek. Ook toen het LBO in februari 1928 gedeeltelijk afbrandde bood de CWO uitkomst. Als rijksgebouw was het niet verzekerd, maar de CWO had wel een brandverzekering afgesloten zodat de herbouw snel kon beginnen. Tijdens de algemene ledenvergadering van 15 december 1941 van de AVB hield Van Slogteren een inleiding over de bloembollencultuur en ‘hare technische problemen, een terugblik, een blik in de toekomst’. Daarin zei hij over de CWO dat die de generale staf van het grote leger van onze vakgenoten was die ‘tezamen onze strijdmacht, ons werkteam vormen’. Het was duidelijk wie de generaal was.

VIROLOGIE EN SEROLOGIE Al in 1929 werd Van Slogteren geïntrigeerd door het voorkomen van zogenaamde mozaïekziekten die hij, in tegenstelling tot wat de praktijk toen dacht, hield voor een groot gevaar voor de teelt en de export. Samen met zijn medewerkster dr. Maria P. de Bruyn Ouboter stelde hij in 1936/1937 vast dat de mozaïekziekte bij narcissen werd veroorzaakt door een virus. Het betekende een belangrijke impuls voor het virusonderzoek en er verrees op het terrein van het LBO een virusvrije (luisvrije) kas met twaalf afdelingen. In 1938 bewezen

Van Slogteren kreeg voor zijn werk de Nicolaas Damesmedaille

Van Slogteren legde basis voor serologie beiden dat het virus door luizen werd overgebracht en in 1941 brachten ze twee publicaties uit. Een over de virusziekten in narcissen en een over die in tulpen. In de laatste toonden ze aan dat de zo geroemde gebroken tulpen uit de tijd van de tulpenwindhandel (1634-1637) in feite virusziek waren. Van Slogteren gaf ook de stoot tot het toepassen van de serologie als middel om virussen in planten te kunnen aantonen. Hij verwierf daarmee wereldfaam en het LBO ontwikkelde zich tot producent van antisera om virussen in tal van gewassen, zoals aardappelen, te kunnen aantonen.

HEATING IN TRANSIT Van Slogteren vond dat als je de zieke plant onderzocht je ook de gezonde goed moest kennen. Vandaar dat hij samen met zijn medewerker dr. J. Beijer eind jaren twintig een groot programma voor broeierijonderzoek opzette. Zij ontdekten dat ook de omstandigheden tijdens het transport van bloembollen naar de Verenigde Staten van Amerika cruciaal waren. Goed behandelde bollen konden door te hoge transporttemperaturen, het zogenaamde heating in transit, volledig mislukken. Hij vond dat een zeer urgent probleem en vond ook dat de exporteurs zich maar weinig van zijn aanbe-

velingen aantrokken. In 1948 schreef hij daarover dat de grote massa zeer in gebreke bleef, de bollen te vroeg bleef verzenden en dat was zeer ten nadele van de reputatie van het product.

CWO 2 Op zaterdagmorgen 11 april 1942 kreeg Van Slogteren ter gelegenheid van zijn 25-jarig ambtsjubileum de gouden eremedaille van het Nicolaas Damesfonds. Later die dag tijdens een lunch met het CBC bood het CWO hem een door Oskar Mendlik geschilderd portret aan. In 1953 werd zijn buitengewoon hoogleraarschap omgezet in een gewoon hoogleraarschap. Zo kon hij tot zijn 70e jaar aanblijven. Ook daarna bleef hij aan als betaald adviseur van het CWO. Dat leidde uiteindelijk tot een conflict met de nieuwe directeur van het LBO en het terugtreden van Van Slogteren in juni 1962. Van Slogteren was lid van de KNAW sinds 1953 en kreeg vanuit de KNAW op 25 juli 1966 de eerste Beijerinkmedaille. Het was de laatste van zijn vele onderscheidingen. Omdat Van Slogteren (1888-1968) zowel erelid (1925) werd als de Nicolaas Damesmedaille ontving (1942) besteden we in twee afleveringen aandacht aan hem. 10 juli 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 45

BOOMKWEKERIJ

Al decennia lang behoort Hydrangea tot de meest populaire heesters. Met name de boerenhortensia is geliefd, maar de pluimhortensia volgt in rap tempo. De uitbundige bloei en de vele kleurschakeringen zijn bij vrijwel geen enkele andere heester te vinden. Tekst: Emiel van den Berg Fotografie: www.visionspictues.com

B

ij de hortensiafamilie, de Hydrangeaceae, draait het om bloemen. Enkele bekende familieleden zijn Deutzia en Philadelphus die beide bekend staan om hun rijke, en bij Philadelphia ook sterk geurende, bloei. Hydrangea spant de kroon, want met name de soort H. macrophylla bloeit maandenlang en kent een rijk scala aan kleuren. Het geslacht Hydrangea telt ruim tachtig soorten waarvan sommigen weer een groot aantal variëteiten hebben. Daardoor is de diversiteit binnen het geslacht indrukwekkend. H. macrophylla is veruit de bekendste soort, maar inmiddels haalt H. paniculata hem bijna in. Binnen beide soorten zijn afgelopen jaren veel ontwikkelingen geweest waardoor het aanbod enorm is verrijkt. Bij H. macrophylla vooral in bloemkleuren, bij H paniculata met name in de grootte van de bloem en de roodverkleuring tijdens de uitbloei. Het geslacht kent nog meer soorten die behoorlijk in de belangstelling staan. Denk daarbij aan de klimmende H. anomala subsp. petiolaris, H. quercifolia met blad dat lijkt op dat van de eik en in de herfst fraai verkleurt en H. arborescens waarvan de cultivar ‘Annabelle’ een van de meest verkochte heesters van de afgelopen jaren is.

JAARROND Voor Teunis van de Pol, eigenaar van het veel bezochte online ontwerpprogramma tekenjetuin.nl, is H. macrophylla een favoriete heester. Deze boerenhortensia groeit van nature in Japan, het zuidelijke deel van China en het oostelijke deel van de Himalaya. Daar haalt de heester 3 meter hoogte, echter in de Nederlandse tuin komt hij amper boven de 1,5 meter. Aan de dikke twijgen groeien grote, bijna leerachtige bladeren in een dofgroene tint. Die bladeren zijn bestand tegen zon en schaduw maar 46 • BLOEMBOLLENVISIE • 10 juli 2015

Hydrangea macrophylla ‘Rosita’

Plantnaam: Hydrangea macrophylla – Boerenhortensia Groeivorm: bossige, dichtgesloten heester Blad: dik, ovaal-omgekeerd eirond Bloem: in bolvorm of plat scherm Bijzonderheden: veel variëteiten, rijke kleurschakeringen

TEUNIS VAN DE POL:

‘Zelfs in de winter mooi’ jong uitlopend loof kan in het vroege voorjaar wel beschadigen bij een late nachtvorst. Tussen het grote blad verschijnen vanaf het begin van de zomer de indrukwekkende bloemen waardoor de heester zo populair is geworden. “Niet alleen de diversiteit in bloemkleuren is de moeite waard, ook het feit dat sommige variëteiten bloemen produceren die naar mate ze opengaan en uitbloeien kameleonachtig in kleur kunnen wisselen.” Het bekendste voorbeeld van een cultivar die in bloemkleur kan wisselen is de al zeer lang gekweekte ‘Bouquet Rose’. Afhankelijk van de grondsoort bloeit deze blauw, roze of een kleur daartussen. Binnen H. macrophylla zijn er zowel cultivars met een bolvormige als met een platte bloeiwijze. De hoofdrol is bij beiden weggelegd voor de steriele (rand)bloemen die voor het kleureffect zorgen. De fertiele bloemen zijn kleiner en spelen een meer bescheiden rol. “De verkleuring van die steriele bloemen, in de nazomer en herfst, is zeer de moeite waard. Zeker bij de meer recente introducties. Wat ik persoonlijk ook erg mooi vind, is dat de bloemen tegen de

winter bruin verkleuren en heel de winter aan de plant blijven. Die wintersierwaarde kom je maar bij weinig planten tegen.”

KAMERPLANT De ontwikkelingen binnen het sortiment H. macrophylla gaan snel, er komen steeds meer cultivars bij. Extra zijn eigenschappen als een langere bloeitijd, compacte groeiwijze en bijzondere verkleuringen van de bloem gedurende de nazomer en herfst. De meeste ontwikkelingen vinden plaats bij de bolvormige bloeiers. Voor alle nieuwkomers geldt steevast dat ze lang en uitbundig bloeien. “De grote kracht zit hem ook in het feit dat een bloeiende boerenhortensia zeer goed in de huiskamer te houden is. Een prima cadeau om weg te geven, ik zelf geef de voorkeur aan een hortensia boven een bos bloemen. Eenmaal uitgebloeid kan de plant zo de tuin in waar hij verder groeit.” In de tuin plaatst Van de Pol de hortensia het liefst in vakken. “Planten die te groot worden snoei je een keer rigoureus terug of dun je elk jaar wat uit.”

TIEN VRAGEN AAN... Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

1

WIE OF WAT MIS JE HET MEEST? “Mijn vader. Hij overleed in 1990. Hij was pas 57, iets ouder dan ik nu. Ik zou hem graag willen laten zien dat het goed met ons én het bedrijf gaat. Ik vind het jammer dat ik hem niets meer kan vragen, zowel over het bedrijf, als over hoe hij over bepaalde zaken dacht.”

2

IS GEZIN EN WERK GOED TE SCHEIDEN? “Voor mij niet. Het werk slokt veel tijd van het gezin op; dat moet zich altijd maar voegen naar de natuur en seizoenen. Mijn dochters weten nog dat ik vroeger zei: ‘Ik ga een dag minder werken’. Misschien moet ik dat nu als opa maar eindelijk echt doen.”

3

Gert Jan Paarlberg Gert Jan Paarlberg (53) is samen met zijn broer Eduard eigenaar van bloembollenbedrijf Gebr. Paarlberg bv in Sint Maarten. Zij vormen de derde generatie op het bedrijf. De broers hebben zich gespecialiseerd in de veredeling en teelt van gladiolen.

MET WELKE BEDRIJVEN WERK JE SAMEN EN WAAR OM? “Mijn vader zat al in diverse kwekersverenigingen. Wij ook. Het zijn kleine verenigingen, korte lijnen, we denken hetzelfde. Je hebt elkaar zowel financieel als qua kennis nodig.”

4

MET WIE ZOU JE EEN DAG WILLEN RUILEN EN WAAR OM? “Ik zou wel eens ‘gewoon’ werknemer willen zijn. Op vakantie gaan, of ’s morgens een taak krijgen en ’s avonds naar huis gaan, en dan niet meer over je werk nadenken. Het lijkt me heerlijk.”

5

WAAR WIL JIJ OVER VIJF JAAR STAAN MET JE BEDRIJF? “Ik ben nu begin vijftig, binnen ons gezin hebben we geen directe opvolger - mijn broer ook niet - en dus ga je nadenken over ‘later’. Het zou jammer zijn als ons bedrijf zou verdwijnen. Het is een gezond en uniek bedrijf. Over vijf jaar hoop ik dat er duidelijkheid is over de toekomst van ons bedrijf.”

6

HOE ZIE JIJ DE ROL VAN HET BEMIDDELINGSBUREAU IN DE TOEKOMST? “Ik denk dat de bemiddelingsbureaus zullen verdwijnen. We kunnen in een

muisklik de hele wereld bereiken. Winkels verdwijnen ook. Het is de geest van de tijd.”

7

HOE WORDEN DE BELAN GEN VAN DE BLOEMBOL LENSECTOR BEHARTIGD? “Ik bel de KAVB op en krijg twee keer iemand aan de lijn die niet weet wat de RVO is. Ze wilden een gladiolenvergadering plannen in november, GBM werd aangevraagd voor een periode dat het niet gebruikt werd... Dan sta je toch wel ver van je ‘klanten’ af. De LTO was hier ooit in de schuur voor promotie van hun online weekblad; ze liepen zonder te vragen wat we nou precies deden de schuur weer uit. Dat begrijp ik niet. Ik denk dat ze wat vaker de werkvloer op moeten, de schuur in, het land op. In mijn beleving mist de feeling met het vak.”

8

ALS JIJ EEN DAG MINISTER PRESIDENT ZOU ZIJN, WAT ZOU JE DAN DOEN? “Dan zou ik op een woensdagochtend zomaar een bollenkweker opbellen en vragen of ik een weekje mocht meedraaien. Zonder pr-mannen of pers. Gewoon om te kijken waar ze tegenaan lopen in hun vak. Zie de volgende vraag.”

9

HOE VER KAN DE OVERHEID GAAN MET HET DOORVOE REN VAN MILIEUMAATRE GELEN? “Ik denk dat niet de overheid, maar bepaalde grote schreeuwers het beleid bepalen. Eén tv-uitzending van Zembla brengt voor jaren schade toe aan het beeld van ons vak. En men scoort makkelijker met bijtjes dan met bolbloemetjes.”

10

WELKE VRAGEN STELT DE OMGEVING OVER JOUW BEDRIJFSACTIVITEITEN? “Als ik op het land bezig ben, word ik vaak aangesproken door omwonenden met de vraag wat ik doe en wat ik bijvoorbeeld spuit. Ik leg graag uit wat we doen en waarom, dat levert veel begrip op. Dat is de beste pr. Evenals een bosje bloemen.”


www.ibulb.org Internationale journalisten bezoeken persdagen Dutch Lily Days iBulb heeft met journalisten van internationale vakbladen voor de bloemisterij verschillende bedrijven bezocht die aan de Dutch Lily Days deelnamen. De bekende arrangeur Pim van den Akker gaf een demonstratie en een workshop over het gebruik van lelies in boeketten. De journalisten brachten tevens een bezoek aan de veiling in Aalsmeer en een aantal groothandelsbedrijven in de bloemisterijsector. Tijdens de Dutch Lily Days is het nieuwe ‘Yourlily’ boek geïntroduceerd. Deze boeken worden verspreid onder de vakpers en onder groothandelaren en cash & carry’s in Europa. Alle foto’s uit dit boek zijn ook opgenomen in de MediaFiler van iBulb.

Werving deelnemers Bulbs4Kids gestart Bulbs4Kids maakt kinderen in Nederland en Duitsland enthousiast voor het planten van bloembollen door ze het groeiproces van bloembollen te laten beleven. Docenten kunnen met hun klas meedoen door zich in te schrijven via de website www.bulbs4kids.com. Bij inschrijving ontvangen de klassen een Bulbs4Kids-pakket met daarin alle ingrediënten voor een educatieve en leuke bloembollenbelevenis. Om kinderen en docenten enthousiast te maken voor deelname zijn onlangs video-opnamen voor deze campagne gemaakt. De gouden bloembol Aan Bulbs4Kids is een leuke foto- en videowedstrijd verbonden, om de campagne nog meer te laten leven. De hoofdprijs is de Gouden Bloembol 2016.

Krokus Bloembol van het Jaar 2015 Dit jaar heeft krokus de titel ‘Bloembol van het Jaar’ gekregen. De knoppen van deze vroege voorjaarsbloeier springen bij de eerste voorjaarszon open, waardoor krokus symbool staat voor de lente. De variatie in krokus is enorm. De eerste persberichten zijn inmiddels uitgestuurd naar een paar duizend perscontacten in Nederland, Duitsland, Engeland, Frankrijk, Rusland, Oekraïne en Noord-Amerika.


ANTHOS Weeresteinstraat 10 • postbus 170 • 2180 AD Hillegom • tel. 0252 535080 • fax 0252 535088 • www.anthos.org

COLUMN

Vlotte verkoop en inkoop via www.bollenbeurs.nl Exporteurs hebben tegenwoordig minder soorten op voorraad waardoor zij orders van klanten vaak op het laatste moment moeten inkopen bij de kweker. Omdat deze orders meestal klein zijn, is het bijeenbrengen van vraag en aanbod en de afhandeling hiervan relatief duur. Met www.bollenbeurs.nl kan dit een stuk efficiënter. Gebruikers van bollenbeurs.nl zijn minder tijd en kosten kwijt aan deze kleinere orders. Onlangs is de website vernieuwd en geschikt gemaakt voor smartphones. Werkwijze De deelnemende kwekers zetten hun aanbod met de verkoopprijs op www.bollenbeurs.nl. Kopers krijgen hier inzicht in. Als de koper lid is van Anthos kan deze gebruik maken van de zogenaamde ‘bestelmodule’ en direct een order plaatsen. De verkoper ontvangt een e-mail (en desgewenst een gratis sms) en wordt gevraagd de transactie te bevestigen. Andere potentiële kopers zullen eerst contact moeten opnemen met de verkoper. Transport Uitgangspunt is dat bij aankopen via www.bollenbeurs.nl de koper het transport betaalt. De koper kan ervoor kiezen het transport zelf te regelen of kan gebruik maken van de transportservice van Van Dooren. Dit laatste kan met één muisklik geregeld worden. Op het moment dat de verkoper de order bevestigt, wordt automatisch een bericht verzonden naar Van Dooren Transport. Koper en verkoper kunnen telefonisch ook andere afspraken maken over het transport. De eerste kwekers hebben inmiddels aanbod geplaatst en verwacht wordt dat er gedurende het seizoen nog vele transacties zullen volgen.

Nieuwe medewerker inspectieteam USDA

Met blijdschap geven wij kennis……. De geboorte van een nieuwe brancheorganisatie is aanstaande en de bevalling zal niet lang meer op zich laten wachten. De ouders zijn nog in conclaaf over de naam van de nieuw geborene maar het is zeker dat er een nieuwe loot aan de stam van de organisaties in de sierteeltsector komt. Ik kan ook melden dat een ondernemer er geen lid van kan worden, want dat recht is uitsluitend voorbehouden aan de brancheorganisaties. Wel moet er rekening mee worden gehouden dat dit nieuwe gremium lange tentakels krijgt, die zelfs kunnen reiken tot de portemonnee van de ondernemer. De gedachte daaraan zal bij menigeen de haren ten berge doen rijzen en mogelijk doemen er allerhande spookbeelden op uit niet lang vervlogen tijden, waarin men verplicht werd om heffingen af te dragen aan een productschap. Dat schap is ter ziele, maar met haar heengaan is het kabinet en de politiek zich kennelijk gaan realiseren dat de sector daarmee een belangrijk financieringsinstrumentarium heeft verloren waardoor haar positie als topsector in de waagschaal wordt gelegd. En dus geeft men sectoren de ruimte om een brancheorganisatie op te richten, die door middel van een Algemeen Verbindend Verklaring de financiering van sectorale programma’s en projecten kan afdwingen. Verschillende organisaties in de sierteeltsector kijken verlekkerd naar deze in aanbouw zijnde snoepwinkel en in gedachten zijn ze al projecten aan het schrijven die met een AVV gefinancierd moeten worden. Anthos behoort niet tot die categorie en wij kijken juist kritisch naar het wordingsproces van deze nieuwe loot. Wij vinden dat die een bescheiden plaats moet krijgen en er alleen ge-AVVd mag worden voor de financiering van projecten op het gebied van fundamenteel, strategisch onderzoek, mits de noodzaak daartoe is èn er draagvlak voor bestaat bij ondernemers. Ook moet de organisatie lean en mean zijn ingericht, zodat hoge organisatiekosten achterwege blijven.

Sinds half juni versterkt Matthijs Knelange het inspectieteam van de Amerikaanse PD (USDA) in Hillegom voor het preclearance programma. Matthijs is opgegroeid in Leimuiden waar zijn vader een kwekerij runde voor met name vaste planten en zomerbloemen. In 2004 heeft hij de vierjarige MBO-opleiding plantenteelt en handel in Aalsmeer afgerond. De afgelopen tien jaar werkte Matthijs als kwaliteitsdeskundige groente & fruit bij een import/ exportbedrijf in Aalsmeer.

De geboorte is aanstaande en er wordt reikhalzend uitgekeken naar het moment waarop de teerling wordt geworpen. Zoals gezegd, ik blijf kritisch en we moeten vooral voorkomen dat oude tijden herleven, want daar is niet voor niets afscheid van genomen. Henk Westerhof [email protected] 10 juli 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 49

WERELDBOL

Invalshoeken genoeg op de Hortus Bulborum Plantentuinen vormen een interessante bron van vernieuwing voor de bloembollensector. Peter Knippels bezocht de afgelopen jaren een aantal van deze tuinen in binnen- en buitenland. In deze laatste aflevering over tuinen komen we thuis: de Hortus Bulborum in Limmen.

Tekst en fotografie: Peter Knippels

H

et verhaal van en over de Hortus Bulborum is al vele malen beschreven, met elk zijn eigen invalshoek. Voor de enkeling die het gemist heeft, volgen hier nog enkele woorden over de geschiedenis van de Hortus, voordat ik u meeneem voor een wandeling langs de bloeiende fritten, narcissen, hyacinten en tulpen. Is het een koud en laat voorjaar, dan hebben we geluk dat we ook de collectie krokussen in bloei kunnen zien. In 1924 start het hoofd van de lokale openbare lagere school in Limmen, Pieter Boschman, met het verzamelen van oude tulpencultivars. Hij ziet dat oude, historische tulpencultivars dreigen te verdwijnen. Om dit een halt toe te roepen, legt hij een verzameling aan. Enkele jaren later ontmoet Boschman dr. Willem de Mol. De Mol is bekend door zijn onderzoek naar de mogelijkheden van het bestralen van bloembolgewassen voor het verkrijgen van nieuwe cultivars. Het meest bekende resultaat hiervan is de tulp ‘Estella Rijnveld’, vernoemd naar zijn echtgenote. De Mol houdt zich ook bezig met het veredelen en verzamelen van hyacintencultivars. Net als Boschman heeft hij ruimtegebrek en zoekt hij hiervoor een oplossing. Hij vindt de oplossing bij en met Boschman. De heren richten in 1928 de Hortus Bulborum op en ze vinden bij de Limmense firma Van ’t Hof & Blokker onderdak voor hun collecties die ze onderbrengen in de Hortus.


Nabij de Nederlandse Hervormde Kerk van Limmen staan elk voorjaar duizenden historische tulpencultivars te bloeien

In 1992 verhuist de Hortus Bulborum naar zijn huidige locatie aan de Zuidkerkenlaan in Limmen, achter de oude school en de kerk van de Nederlands-hervormde gemeente. Ik kan niet anders zeggen dan dat dit een zeer passende locatie is voor de collectie historische bolgewassen.

INVALSHOEKEN Heden ten dage omvat de collectie 4.000 verschillende soorten en cultivars, waaronder 2.600 tulpen, 1.100 narcissen en 130 hyacinten. Een groot deel van de narcissencollectie is afkomstig van wijlen Karel van der Veek. Mijn bezoek aan de Hortus is meestal op zondagmiddag, bij voorkeur als het droog is en als de zon schijnt. Ik ga een keer vroeg voor de hyacinten, narcissen en vroegbloeiende tulpen en een keer laat voor later bloeiende tulpen. In mijn rugzak zitten altijd een fototoestel en het boek 'Hortus Bulborum; schatkamer van historische bolgewassen’, geschreven door Les-

Bezoekinfo: Hortus Bulborum Zuidkerkenlaan 23A, Limmen www.hortus-bulborum.nl

lie Leijenhorst. Onthoud bij het lezen van het volgende dat ik een vakidioot ben, ik weet het, maar ik doe er niemand kwaad mee. Ik bereid mijn bezoeken voor aan de hand van dit boek. Het tweede deel ervan bestaat uit een opsomming van de cultivars en soorten met erbij vermeld het jaar van introductie en de veredelaar. Ieder bezoek kies ik een andere invalshoek: een bedrijf dat de cultivars heeft veredeld (bijvoorbeeld tulpencultivars van CV Hybrida uit Schoorl), een groep cultivars (bijvoorbeeld enkele vroege tulpen van voor 1900), een periode van introductie (bijvoorbeeld de oorlogsjaren 1940-1945), oude hyacintencultivars of hyacinten veredeld door het IVT, narcissen uit de stal van de firma E.H. Krelage. Met het boek in de hand loop ik door de Hortus langs de betreffende cultivars of soorten. Op deze manier wordt een bezoek meer dan slenteren langs de bloeiende planten en er plaatjes van schieten. Een bezoek heeft zo voor mij toegevoegde waarde en wordt meer een totaalplaatje. Wat ik ook leuk vind is te lezen wie welke cultivar of soort heeft geadopteerd en me dan af te vragen ‘waarom deze cultivar of dit soort?’ Soms ligt het antwoord voor de hand, soms ook niet. Bij dit laatste ben ik toch wel nieuwsgierig naar het verhaal achter het adopteren.

VASTEPLANTENVARIA

Snoeien is groeien In de rubriek Vasteplantenvaria geeft teeltadviseur Henk van den Berg zijn visie op actuele onderwerpen en belangrijke thema’s in de vasteplantensector. Gewassnoei is zo’n onderwerp. Belangrijk om te doen, maar niet zonder consequenties. Tekst: Henk van den Berg teelten bedrijfsadvies 0252-340 301 / 06-513 122 07 Fotografie: René Faas

S

noeien is groeien, een titel die een beetje gestolen is uit de boomkwekerij. Daar wordt ook gezegd dat je snoeien door je grootste vijand moet laten doen, omdat je zelf altijd te weinig weghaalt. In de vaste planten ligt dat iets genuanceerder. Bij bomen heb je te maken met een reservekracht die boven de grond zit, bij de vaste planten zit die ondergronds. Het weghalen van gewas heeft gevolgen voor de wortels. De kunst is om de gewasstand in te perken zonder wortelsterfte te creëren.

WORTELSTERFTE Een belangrijk aandachtspunt bij snoeien, ofwel maaien, is het percentage gewas dat gemaaid wordt. Als een te groot deel van de gewasactiviteit wordt gemaaid, zal de plant hierop reageren met het afstoten van wortels. Deze wortelsterfte is extreem gevaarlijk, zeker als het snel daarna regent en erg warm is. Onder die omstandigheden is een Pythiumaantasting te verwachten. Als er gewassnoei wordt toegepast, doe dit dan op tijd. Zorg dat er steeds maar een klein beetje van het gewas

wordt gemaaid. De plant zal dan zo snel mogelijk nieuwe scheuten maken en het gewas zal snel weer herstellen. Bij maaien mag nooit de activiteit uit de plant worden gemaaid. Groot voordeel van het maaien is dat de plant steeds kan blijven groeien, zonder dat het gewas te dicht groeit. Er zal geen sprake van zijn dat sterke planten de kleinere overgroeien, omdat deze eerder worden gemaaid. Zo krijgen de kleinere planten de kans om door te groeien. Hierdoor kunnen er meer planten per meter worden geteeld, die ook nog eens veel uniformer zijn. Gewassnoei is dus nooit een eenmalige teeltactie, maar een steeds terugkerende handeling. Steeds als er gewas is gegroeid, wordt er weer een deel gemaaid. Zorg er voor dat er iedere keer een klein beetje hoger wordt gemaaid, zodat nooit de vertakking, die na de vorige keer maaien is ontstaan, wordt weggemaaid. Anders wordt er te veel activiteit weggehaald en zal er wortelsterfte plaatsvinden. Het maaien van gewassen zal steeds met beleid moeten gebeuren. Zeker niet alle planten zijn hiervoor geschikt. En elke plant zal op z’n eigen hoogte gemaaid moeten worden. Een goed in hoogte verstelbare maaibalk is onontbeerlijk.

ETALAGE Een goed groeiend gewas is mooi om te laten zien aan kopers die op de tuin komen om de

gewassen te beoordelen. Gewassen die regelmatig ‘naar de kapper’ gaan, zien er veel strakker uit en zijn veel beter te beoordelen. Bijkomend voordeel is dat groeiende gewassen veel minder last hebben van schimmelziekten dan gewassen die stil staan. Regelmatig gesnoeide gewassen staan nooit te dik, zodat ook hierdoor de schimmelvorming wordt beperkt. Het verminderde gebruik van gewasbeschermingsmiddelen is tevens een goed verkoopargument. Een nadeel van steeds maaien zou kunnen zijn dat vermenging in de partijen minder snel wordt opgemerkt. Hier moet dan ook echt rekening mee gehouden worden. Het komt namelijk in de praktijk vrijwel nooit voor dat er geen enkele dwaling in een partij zit. Probeer deze dwalingen er voor de eerste keer maaien uit te hebben. Een ander probleem zou virusverspreiding door mechanische overdracht kunnen zijn. De meeste vasteplantenvirussen worden echter door vrijlevende aaltjes overgebracht en enkelen door luizen of tripsen. Als er twijfel is, en er is een virusprobleem, kan er niet worden gemaaid.

NADENKEN Maaien is altijd een keuze die per gewas gemaakt moet worden. Vrijwel nooit zal de hele tuin gemaaid kunnen worden en al zeker niet op dezelfde hoogte. Soms is het zelfs nodig om eerst een jaar maar een klein deel van het gewas te maaien en zo eerst evaring op te doen. Een stukje niet maaien kan soms nodig zijn om (potentiële) afnemers de bloem te kunnen laten zien. Maar feit blijft dat door maaien de plant vegetatief blijft. En een vegetatief groeiende plant blijft vrijwel altijd gezonder dan een plant die gaat bloeien.

Een goed in hoogte verstelbare maaibalk is onontbeerlijk 10 juli 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 51

TEELTADVIES

INHOUD ALGEMEEN Stikstofbemesting vollegrond ...............................52 Second opinion Spintbestrijding Uitstraling product

ANEMONE Bladaaltjes

HOSTA Bladvlekken

VERBASCUM Spint

LELIE Stikstofbehoefte bepalen .........................................53

HYACINT Heetstookbehandeling

NARCIS Drogen ‘Tête-à-Tête’ Ontsmetten partjes Koken afbroei

MUSCARI Bestrijding woekerziek

IRIS Drogen en bewaren

TULP

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN

ALGEMEEN

STIKSTOFBEMESTING VOLLEGROND Veel vasteplantentelers hebben voor de vollegrondsteelt een stikstofbijmestmonster laten nemen of zullen dit zeer binnenkort gaan doen. Op dit monster staat de gewenste gift in zuivere stikstof per ha aangegeven. Afhankelijk van de gebruikte meststof kan vervolgens de juiste gift worden berekend. Het is verstandig de gift in twee of meer keren te strooien. Dit geldt met name voor uitspoelingsgevoelige (zand-)gronden of bij een hoge adviesgift. Op uitspoelingsgevoelige gronden is het interessant om de stikstofgift met Entec (26% N; 7,5% nitraat en 16,5% ammonium) of Basammon uit te voeren. Deze meststoffen geven de stikstof geleidelijk af en zijn gedurende een langere periode beschikbaar voor het gewas. Ook is bemesting mogelijk met gecontroleerd vrijkomende meststoffen, zoals Agroblen of Multigro. Ook met organische mestkorrels wordt dit effect bereikt. De meeste organische korrels werken tien tot twaalf weken. Om alleen stikstof bij te bemesten wordt veelal kalkammonsalpeter (KAS) gebruikt. KAS bevat 27% N waarvan 13,5% nitraat en de rest ammonium. Houd wel de wettelijke stikstofgebruiksnorm in de gaten! Deze bedraagt op zand, löss, veen en klei 175 kg per ha.

Keuze perceel

GLADIOOL Tripsbestrijding

LELIE Pythium aanpakken .....................................................54 Stikstofgebrek

GLADIOOL Koeling Houdbaarheid

HYACINT T late bloei en droogverkoop

NARCIS ‘Ziva’ als snijnarcis Bewortelingsruimte

IRIS Bladvlekkenziekte

TULP Peren voor de broeierij Tussentemperatuur Broeischema ....................................................................55

ALGEMEEN Bestrijding knolcyperus Vuur en beregening Grondbewerking grasland Mestwetgeving Logistiek broeierij Dieselbacterie

DE TIPS OVER VASTE PLANTEN WORDEN SAMENGESTELD DOOR DE VASTEPLANTENADVISEURS VAN DLV PLANT BV, TEL. 017221 28 27. 52 • BLOEMBOLLENVISIE • 10 juli 2015

SECOND OPINION Loop regelmatig door de gewassen om te bepalen of deze gezond zijn. Het loont de moeite om dit samen met een adviseur te doen. U wordt gewezen op ziekten en plagen en u ontvangt advies over gewasbeschermingsmiddelen, bemesting, onkruidbestrijding, bodemvruchtbaarheid en teelthandelingen. Verschillende risico’s worden tijdig in kaart gebracht. Extra ogen zien meer en bovendien heeft u een gesprekspartner om bijvoorbeeld uw ideeën te toetsen. Behalve de teelttechnische kant is een adviseur sparringpartner op andere gebieden van de bedrijfsvoering. Management, personeelsbeleid en marketing, maar ook de logistieke, strategische en bedrijfseconomische kant van uw bedrijf krijgen desgewenst aandacht. Dit alles kan helpen bij het maken van keuzes in de bedrijfsvoering. SPINTBESTRIJDING Overweeg (opnieuw) om spint te bestrijden door natuurlijke vijanden in te zetten in vollegrondsteelten. Daarbij is het verstandig om schoon te beginnen en breed te spuiten tegen spint en diverse mijten. Zet dan roofmijten uit. Heeft u roofmijten uitgezet tegen spint, controleer dan wekelijks of zij de spint onder controle kunnen houden. Zet extra roofmijten uit als de spint toeneemt of voer een correctie uit met een selectief middel, zoals als Floramite of Scelta. Deze middelen zijn niet schadelijk voor roofmijten. Let op dat Floramite niet gebruikt mag worden op percelen langs oppervlaktewater. Als alternatief kan Cantack worden inge-

zet. Cantack is veilig voor de roofmijt Amblyseius maar neemt Phytoseiulus persimilis beperkt mee. Heeft u geen roofmijten uitgezet, dan kunt u ook spuiten met Envidor, Masai, Vertimec Gold, of Milbeknock. Zie voor meer informatie het etiket. UITSTRALING PRODUCT Breng regelmatig een bezoek aan een veiling, beurs of tuincentrum. Op deze manier wordt snel zichtbaar hoe vaste planten worden gepresenteerd. Zeker bij visueel aantrekkelijke producten is de uitstraling belangrijk. Compacte planten, uniforme partijen en potten die vrij zijn van mos en onkruid hebben een goede uitstraling. Kijk kritisch naar uw eigen product. Overleg met uw adviseur, inkoper of veilingmeester en bepaal hoe de productkwaliteit, waar nodig, kan worden verbeterd.

ANEMONE

BLADAALTJES Let op aantastingen van bladaaltjes in Anemone. Tegen deze aantasting zijn geen middelen toegelaten. Het klepelen van het opgewas onder warme en droge omstandigheden kan een aantasting sterk reduceren. Er komen twee soorten bladaaltjes voor in Anemone: aardbeienbladaaltje en chrysantenbladaaltje. De aaltjes hebben het vermogen om te overleven in bladeren, bloemknoppen en groeipunten. In het aangetaste weefsel worden eitjes gelegd. De ontwikkeling van ei tot volwassen aaltje duurt ongeveer 14 dagen. Aaltjes verplaatsen zich over het gewas via vocht en infecteren gezond weefsel via de huidmondjes. Het aantastingsbeeld in de bladeren is te herkennen aan de scherp begrensde gele vlekken tussen de nerven die in een later stadium zwart verkleuren.

HOSTA

BLADVLEKKEN Controleer Hosta op aanwezigheid van bladvlekken. De schimmel Alternaria veroorzaakt deze bladvlekken. Behandel gevoelige soorten preventief met een strobilurine zoals Flint, Ortiva of Kenbyo en spuit zodra de eerste stipjes zichtbaar worden met 80 ml Switch per 100 liter water. Herhaal de bespuiting na een week. Voer een proefbespuiting uit wanneer er geen ervaring met dit middel is.

VERBASCUM

SPINT Controleer Verbascum tijdig op spint. De spintmijten zijn te vinden aan de onderzijde van de bladeren. Het valt daarom niet mee om ernstige spintaantastingen goed te bestrijden. Spuit bij een eerste aantasting in open teelten met bijvoorbeeld Cantack of Milbeknock. Herhaal de bestrijding na een week.

LELIE

STIKSTOFBEHOEFTE BEPALEN Bij Aziaten en Oriëntals moet in augustus de voorraad aan stikstof in de grond ongeveer 45-50 kg zijn. Meet de hoeveelheid stikstof in de grond door de laag van 0-30 cm te bemonsteren. Als 50 kg N of meer aangetroffen, dan is de voorraad groot genoeg voor de komende maand en is bijmesten niet nodig. Als de voorraad sterk afwijkt van het streefcijfer moet de voorraad tot 50 kg N worden aangevuld. Laat het toepassen van bijbemesting mede afhangen van mogelijke nalevering vanuit dierlijke mest en organische stof.

HYACINT

HEETSTOOKBEHANDELING Enkele tips voor de heetstook: • Houd de kans op aantasting door roet zo klein mogelijk door de bollen pas kort voor het planten te sorteren en ontsmetten. Als het toch nodig is om voor de heetstookbehandeling te sorteren, dan is dat kort na het drogen het beste; • Lage temperaturen voor en na het sorteren beperken de aantasting door roet. Bedrijven die veel last hebben van roet kunnen overwegen om vlak na het sorteren de bollen te ontsmetten in een reinigingsmiddel + 0,2% prochloraz 450 g/l. Ontsmet alleen de vatbare cultivars en de dikste plantmaten. Er zijn goede resultaten bij het ontsmetten en sorteren op dezelfde dag. Snel nadrogen is noodzakelijk. Om inzicht te krijgen in de roetdruk is een roettoets direct na het rooien aan te bevelen; • Bewaar de bollen voor de heetstookbehandeling vier tot zes weken bij 30°C om schade door de heetstookbehandeling te beperken; • Begin bij voorkeur met de 38°C voor half augustus. De kans om een 3 dagen 44°C-behandeling te voltooien is dan het grootst. De bolopbrengst is bovendien groter bij een heetstookbehandeling die op tijd begint. De heetstookbehandeling is als volgt: a. Voor pluis, zieke en verdachte partijen: twee weken 38°C + 3 dagen 44°C. b. Overige partijen: twee weken 38°C + 1,5 tot 2 dagen 44°C. Als de capaciteit van de verwarming krap is, dan mag bij het verhogen van de temperatuur van 30 naar 38°C en van 38 naar 44°C de buitenluchtklep enkele uren dicht (alleen binnenlucht draaien). Het opstoken gaat dan gemakkelijker, maar de kans op doorschieten van de temperatuur en daardoor schade, is ook groter. Dus de klep moet dan wel weer opengestuurd worden als de beoogde temperatuur bijna bereikt is. Tijdens het opstoken naar 44°C is veel circulatie nodig (750-1.000 m3 per m3 product). Breng na de heetstookbehandeling of bij het optreden van schade de temperatuur snel terug naar 25-30°C. Koel een gaasbakkencel snel af door de maximale hoeveelheid buitenlucht in de cel en bij de bollen te brengen; zet

hiervoor de buitenluchtklep volledig open en houd de celdeur gesloten. Houd bij een palletkistencel de deuren juist open.

NARCIS

DROGEN ‘TÊTEÀTÊTE’ Drogen bij maximaal 23°C, vervolgens nadrogen bij 30-34°C vermindert de kans op aantasting door Penicillium en Botrytis. Een hoge temperatuur in combinatie met een hoge RV kan echter leiden tot aantasting door zacht bolrot. Verhoog daarom pas de temperatuur tijdens het drogen, wanneer de RV onder 70% is gezakt. Droog met 1.000 m3 circulatielucht per m3 product. ONTSMETTEN PARTJES Ontsmet na het parteren de partjes nog dezelfde dag. Niet ontsmetten leidt beslist tot veel uitval door verrotting. Ontsmet de partjes dertig minuten in 2% captan 546 g/l + 0,5% Topsin M 500 g/l. Door het bloeden van de snijvlakken vervuilt het ontsmettingsbad snel. Ververs het bad regelmatig. KOKEN AFBROEI Geef afgebroeide narcissen een warmwaterbehandeling (wwb) van vier uur 47°C ter bestrijding van narcismijt, narcisvlieg en aaltjes. In de praktijk zijn goede ervaringen opgedaan met het koken van afgebroeide bollen gedurende vier uur bij 50°C. De kans op overleving van aaltjes is door de hogere temperatuur kleiner. Bewaar de bollen tot een week voor het koken zo koel mogelijk en voorkom sterke indroging. Om kookschade te voorkomen de bollen de laatste week voor het koken bij 30°C bewaren. Week de bollen voorafgaand aan de warmwaterbehandeling 24 uur voor. Voeg in beide gevallen captan of een reinigingsmiddel toe. Na het koken de bollen afkoelen en terugdrogen.

MUSCARI

BESTRIJDING WOEKERZIEK Door woekerziek aangetaste bollen hebben bij de bolbodem witte knobbels en spruitjes. De ziekte is met teeltmaatregelen niet volledig te bestrijden. Beperking is mogelijk met de volgende maatregelen: • Pas een ruime vruchtwisseling toe. Houd hierbij rekening met andere waardplanten zoals Triteleia (Brodiaea), dahlia en lelie; • Ga uit van gezond plantmateriaal. Verwijder voor het planten zieke bollen; • Geef een warmwaterbehandeling van 2-4 uur 45°C. Voeg aan dit bad een reinigingsmiddel toe; • Plant voldoende diep (7-10 cm). Druk de grond na het planten aan met een drukrol.

IRIS

DROGEN EN BEWAREN Drogen op vochtdeficit geeft een goed resultaat tegen lagere energiekosten. Stel de computer in op een vochtdeficit van circa 8 gram per m3 lucht. De verhoging van het vochtdeficit mag

heel hoog ingesteld worden. Bij sterk drogend weer blijven de kleppen steeds op volledig buitenlucht staan. U kunt ook de buitentemperatuur 2-3°C verhogen, maar stel de maximumtemperatuur in op 23°C. Droog de irissen zo snel mogelijk na het rooien om een aantasting door Fusarium en Erwinia tegen te gaan. Ook na het sorteren is nadrogen van groot belang. Drogen Bij het drogen geldt een ventilatienorm van 1.000-2.000 m3 lucht per uur per m3 bollen. Bewaren Bewaar bij maximaal 70% luchtvochtigheid. Circuleer bij het begin van de bewaring 500 m3/uur per m3 bollen en later geleidelijk minder tot 250 m³.

TULP

KEUZE PERCEEL De beschikbaarheid van goed grasland is beperkt. De perceelskeuze voor de bollenteelt voor het volgende seizoen blijft lastig. Vooral na veel regen is een oriëntatie zinvol. Door kuilen te graven in het perceel krijgt u een goede indruk over: • het gehalte aan humus en lutum (afslibbaar) in de bovengrond; • aanwezigheid van parasitaire aaltjes als wortellesieaaltjes en vrijlevende aaltjes; • de dikte van de beteelbare laag; • het wel of niet aanwezig zijn van verdichte lagen; • de structuur van de ondergrond (poriën, wortels). Beoordeel de bodemgeschiktheid van het perceel ook door informatie te verzamelen over de werking van de drains, de peilbeheersing, de vlakligging van het perceel, de beregeningsmogelijkheden, de voorvrucht en de teeltverboden en voorschriften. Niet alleen grondslag en structuur zijn belangrijk, maar ook de gewassen op de omringende percelen met betrekking tot de gewenste slootwaterstand. Controleer of voldoende aanvoer van (goed) water voor beregening mogelijk is. U kunt grondonderzoek voor de bemesting en aaltjesanalyse combineren, zodat er maar een keer bemonsterd hoeft te worden.

GLADIOOL

TRIPSBESTRIJDING Trips is een moeilijk te bestrijden plaag in gladiolen. Spuit voorbehoedend vanaf het derde of vierde blad met: 0,23 kg Gazelle of 0,25 l Calypso, of 0,5 l Vertimec Gold of Abamectine + 0,4 l Decis per ha. Herhaal vervolgens de bespuitingen regelmatig. Suikeroplossingen als Attracker versterken de werking van de middelen. Spuit tegen de avond; de trips zit overdag diep in het gewas verscholen. Calypso en Gazelle behoren tot dezelfde werkzame groep, wissel deze groep dan ook af met andere middelen. Opmerking: Pyrethroïden hebben ook enige werking op trips. Het valt niet mee om een al met trips aangetast gewas met middelen als 10 juli 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 53

TEELTADVIES Vertimec Gold, Gazelle of Calypso weer vrij te krijgen. Vooral bij warm weer is het aan te bevelen om vaker dan drie maal preventief te spuiten. Vertimec, Calypso en dergelijke kunnen gemengd met de vuurbestrijding mee worden gespoten.

LELIE

PYTHIUM AANPAKKEN Pythium veroorzaakt wortelrot en uitval. Een bestrijding uitvoeren nadat een aantasting is geconstateerd werkt nauwelijks. Advies • Zorg voor een optimale structuur en waterhuishouding; • Behandel de grond voorbehoedend. Spuit 2,5 tot 4 ml AAterra per m² over de grond en frees het middel onmiddellijk door de bovenste 20 cm. Gebruik op zandgrond de lage en op kleien veengrond de hoge dosering; • Gebruik 20 ml Ridomil Gold per 100 m²; • Voer, als voor het planten geen behandeling is uitgevoerd, na opkomst alsnog een bestrijding uit; • Spuit in het neuzenstadium 15-20 ml Ridomil Gold op 100 m2 of 50-100 ml Proplant en regen het in met 30 l water per 100 m²; • Bij de teelt op kisten kan ook kort voor het planten 2,5 ml Ridomil Gold of 90 gr Fenomenal per m3 potgrond worden gebruikt. STIKSTOFGEBREK Vooral in warme perioden wordt er flink wat gegoten. Laat daarom regelmatig een grondmonster steken om te kijken of bijmesten nodig is. Door het vele gieten kan namelijk stikstofgebrek optreden als gevolg van uitspoeling. Bij stikstofgebrek is het gewas lichtgroen tot geel van kleur, de groei neemt af en het blad blijft kleiner. Veelal treedt dit beeld plaatselijk op. Het bijmesten gaat via de regenleiding met een stikstofmeststof, zoals ammoniumnitraat, kalksalpeter, kalisalpeter of ureum. Spoel het gewas altijd even na.

GLADIOOL

KOELING Bij warm weer verloopt de bloei en daarmee de oogst erg snel. Oogst regelmatig en in het juiste stadium (een puntje van de bloem moet zichtbaar zijn). Bewaar de bloemen rechtopstaand bij 2-4°C. Direct op water zetten verbetert later het open komen. Langdurig bewaren gaat ten kos-

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN te van de houdbaarheid op de vaas. Breng altijd een zo vers mogelijk product op de veiling. HOUDBAARHEID Om te weten welke cultivars goed opkomen is het nuttig regelmatig een houdbaarheidsproef met nieuwere cultivars te doen. Na vijf dagen droog koelen de gladiolen op ± 80 cm afsnijden en op de vaas zetten. Als de bloemen slecht open komen of de houdbaarheid minder dan een week is, is de cultivar in deze periode niet geschikt als snijbloem.

HYACINT

T LATE BLOEI EN DROOGVERKOOP De juiste bewaartemperatuur voor hyacinten voor late broei en droogverkoop is 25°C. Indien de bollen pas in april en mei worden gebroeid, is het raadzaam om de bollen nog warmer te bewaren, bijvoorbeeld bij 27°C. Dit remt de spruitontwikkeling in de bol. Bewaar de bollen bij voorkeur apart in een cel. Als ze tijdelijk bij een lagere temperatuur staan, mogen ze daarna niet meer bij een hogere temperatuur vanwege bloemverdroging en onregelmatige bloei. Wees in dit opzicht voorzichtig met hyacinten die dan weer hier, dan weer daar zijn bewaard. Vergeet ook de tripsbestrijding niet.

NARCIS

‘ZIVA’ ALS SNIJNARCIS De maat van de bol is bepalend voor het aantal bloemstelen per bol. Hoe groter de bol, hoe meer bloemstelen. Gebruik minimaal zift 13. Behandeling Bewaar de bollen na aankomst bij 25°C. Bij deze temperatuur vindt de snelste aanleg van de bloemetjes plaats. Ten opzichte van hogere en lagere temperaturen, worden bij 25°C ook meer bloemetjes en bloemstelen aangelegd. Van Israelische bollen zijn rond eind oktober alle bloemetjes aangelegd. Bewaar de bollen na de 25°C-behandeling enkele weken bij 17°C. Bewaring bij 17°C verkort de kasperiode en heeft een gunstige invloed op de verhouding tussen de bladlengte en de lengte van de bloemsteel. De duur van de 17°C-bewaring is afhankelijk van de opplantdatum. Tot 15 november is zes weken 17°C nodig. Van 15 november tot 1 december is vijf weken en na 1 december is vier weken 17°C voldoende. Het aantal kasdagen bij 16-18°C is tot en met maart/april ongeveer vijf weken. Na deze tijd loopt de kasperiode terug naar ongeveer drie weken. In deze periode is de steellengte ongeveer 10 cm korter. BEWORTELINGSRUIMTE Evenals bij tulpen is het mogelijk narcissen in een bewortelingsruimte op te planten. Houd bij het ‘doorkoelen’ van narcissen de temperatuur in de cel op 9°C. Een lagere temperatuur geeft kortere bloemstengels. Het opplanten in een bewortelingsruimte is alleen mogelijk voor de vroegste


trekken (inhalen november tot begin december). Bij langdurige bewaring bij 9°C geeft het doorgroeien van de spruiten problemen met de stapeling. Plant narcissen voor een goede vochtvoorziening op in potgrond en niet in zand. Breng in de bakken een grondlaag van minimaal 8 cm aan. Houd de RV in de cel zo hoog mogelijk. Geef bij een lage RV vaker water.

IRIS

BLADVLEKKENZIEKTE Bladvlekkenziekte wordt veroorzaakt door de schimmel Heterosporium gracile sacc. De schimmel tast tijdens de laatgeremde teelt in de kas de planten aan. Op de bladeren verschijnen ovale tot ronde vlekken en de bladpunten verkleuren. Onder vochtige omstandigheden breidt de ziekte zich snel uit. Bestrijding: Spuit voorbehoedend om de 7-10 dagen met 15 ml Spirit of 3,5 ml Folicur SC + 10 ml Daconil. De schimmel blijft over op oude bladresten. Verwijder zo spoedig mogelijk afgestorven loof.

TULP

PEREN VOOR DE BROEIERIJ Peren kunnen in de broeierij net zulke goede broeiresultaten hebben als bollen afkomstig van tulpen die gebloeid hebben, maar meestal zijn er meer problemen. Bij vroeg gerooide bollen met zeer dichte huiden is er kans dat de peren tijdens de bewaring ‘voos’ worden (rammelaars). In bijvoorbeeld ‘Cheers’, ‘Verona’ en ‘Christmas Marvel’ ontstaan ‘rammelaars’. Peren zijn moeilijker kaal te maken en kunnen moeilijker bewortelen. Bij de broei op (met name stilstaand) water zien we problemen met peren, deze wortelen vaak slecht met uitval tot gevolg. Voor de vroegste 5°C-teelt zijn peren ongeschikt, omdat ze trager bewortelen en het kaalmaken van de wortelkrans niet gaat. Soms helpt het om 24 uur van tevoren de bollen nat te maken om peren sneller te laten bewortelen. Een voordeel van peren is het hoge bolgewicht ten opzichte van de bolmaat. Bovendien zitten ze goed in de huid, zodat er minder kans is op beschadiging. TUSSENTEMPERATUUR De tussentemperatuur is de periode met temperaturen bij 20°C tussen het moment waarop stadium G is bereikt en het begin van de koudeperiode. Hiermee worden bloemverdroging, traag bewortelen en witte bloempunten voorkomen. Elke cultivar heeft een eigen hoeveelheid tussentemperatuur nodig. De opgegeven perioden gelden voor de dikste bollen, dat wil zeggen zift 12/-. Zift 11/12 moet minstens een week extra tussentemperatuur krijgen en zift 10/11 2,5 weken extra. Voor cultivars met platte bollen is nog een extra week tussentemperatuur voor zift 10-11 aan te bevelen. Als er meerdere keren gesneden en beoordeeld wordt is de snelheid van ontwikkeling van de bloem na te gaan. Verloopt deze ontwikkeling traag, geef dan extra tussentemperatuur, bijvoorbeeld een week extra.

BROEISCHEMA De huidige broeierijsystemen vragen om een gelijkmatige arbeidsfilm. Door de kleine flexibiliteit van met name de containersystemen moeten elke dag ongeveer evenveel tulpen worden verwerkt. Daarnaast moet het aantal oogstdagen zo klein mogelijk zijn. Door een goed schema op te stellen is het mogelijk om aan bovenstaande eisen tegemoet te komen. De huidige computerprogramma’s zijn bij de juiste invoer van de basisgegevens goed in staat om op datum lijsten uit te draaien met de koeldata en inhaaldata. Controleer ook de basisgegevens met uw eigen ervaringen om zo fouten te voorkomen. Deze programma’s maken een inschatting van de hoeveelheid bloemen die per dag verwerkt moeten worden.

ALGEMEEN

BESTRIJDING KNOLCYPERUS

Knolcyperus wordt steeds meer in percelen bloembollen aangetroffen. Controleer de percelen met gladiolen en lelies regelmatig op de aanwezigheid van knolcyperus. Vanzelfsprekend geldt dit in de eerste plaats voor percelen die eerder besmet zijn geweest. Markeer de plaatsen van de gevonden plantjes en strijk de planten aan met Klaverblad Ultra Glyfosaat 360 g/l in een verdunning van 1 op 3. Blijf om de drie weken controleren; ook reeds eerder gevonden plantjes zonodig weer opnieuw aanstrijken. Voorkom dat knolcyperus zich met het plantgoed verspreidt. Rooi de plekken met knolcyperus apart. Bij constatering van knolcyperus is het verplicht dit te melden bij de AM-afdeling van de NAK AGRO te Emmeloord (telefoon 0900-0625). VUUR EN BEREGENING In de beregeningsperiode is het moeilijk om het juiste moment te kiezen voor de bespuiting tegen vuur. Bij beregenen spoelt een deel van de waslaag die op het blad zit af. Hiermee verdwijnt een deel van het middel, maar lang niet alles. Door een keer beregenen neemt de beschermingsduur ongeveer een dag af. Bij goed drogend weer met een hoge temperatuur, wind en een lage RV, is het blad maar enkele uren nat. De periode is dan te kort voor een schimmel om te kiemen. Er kan zowel voor als na de beregening worden gespoten. Zit u op land dat na het beregenen niet direct berijdbaar is, spuit dan voor de beregening. Als door beregening de bladnatperiode wordt verlengd, neemt de kans op infec-

tie/aantasting toe. Zorg dat het gewas niet nat de nacht ingaat. GRONDBEWERKING GRASLAND Meerjarig grasland heeft in het algemeen een goede structuur en een goed ontwikkeld bodemleven. Maak hier optimaal gebruik van. Egaliseer ongelijke percelen niet, maar tref extra voorzieningen voor een goede waterafvoer op de lage plekken, bijvoorbeeld greppels of drains. Voer de hoofdgrondbewerking zodanig uit dat de grond goed gesloten ligt. Vermijd bovenhalen van minder geschikte ondergrond. De doorlatendheid van de ondergrond van goede graslandpercelen is meestal zodanig dat een extra diepe grondbewerking niet nodig is. Als 25 cm diep voldoende is, werk dan geen 35 cm diep. Controleer na de uitvoering van de hoofdgrondbewerking regelmatig de werking van drains en greppels. Voer iedere bewerking onder droge omstandigheden uit. Werk geen groene massa van aanwezig gras onder in verband met luchtgebrek. Spuit de grasmat eerst dood met een hiervoor geschikt onkruidbestrijdingsmiddel (afhankelijk van het aanwezige onkruid) en frees vlak voor het planten ondiep stuk en voer de grondbewerking uit. MESTWETGEVING Het is handig als de mestleverancier weet wat het gebruiksplafond is voor organische mest, stikstof en fosfaat op het bedrijf. Met uitzondering van boer-boertransport dient alle organische mest geanalyseerd te worden. Bij dierlijke mest duurt het meestal enkele weken nadat de mest geleverd is, voordat de uitslag bekend is. Controleer de analysen direct na ontvangst! Bij buitensporige uitslagen mag u een herbemonstering aanvragen, maar die moet u direct na ontvangst van de uitslag aanvragen. Bij compost is de analyse vaak voor het leveren al bekend en is daardoor van te voren duidelijker hoeveel mineralen er in zitten. Hierdoor kan er makkelijker mee gestuurd worden. LOGISTIEK BROEIERIJ Steeds meer broeiers zoeken naar een systeem met de volgende kenmerken: • optimale kasbenutting onder andere door containersystemen en meerlagenteelt • besparing van arbeid • verlichting van arbeid dan wel verbetering van werkomstandigheden

SAMENSTELLING: DLV BLOEMBOLLEN EN BOLBLOEMEN. NADERE INFORMATIE: DLV TEAM HILLEGOM TEL. 025268 85 41

• vermindering weekendarbeid • voorkomen van piekarbeid • vermindering energieverbruik Per bedrijf hebben bepaalde kenmerken de voorkeur. Voor ieder bedrijf zijn verschillende oplossingen te bedenken. De oplossing is afhankelijk van onder meer: • keuze teelt op potgrond of water • teelt op stilstaand water of een systeem met eb en vloed, hierbij zijn meer systemen mogelijk • meerlagenteelt (is nu sterk in opmars) • grootte van het bedrijf • afmetingen gebouwen in verband met mogelijkheden oogst • assortimentskeuze • bedrijfsopvolging • aanwezig fust Door een bedrijfsplan te laten maken waarin de diverse aspecten op een rij worden gezet kan zowel economisch, teelttechnisch als arbeidstechnisch een goede keuze worden gemaakt.

Mogelijke oplossingen zijn: • teelt in meer lagen • rolcontainers met rollenbanen, meer of minder geautomatiseerd • smalle of brede containers • easycarriërsysteem • grote bakken • grote pallets met meer kleine bakken erop Begin tijdig met het denkproces om na te gaan wat voor uw bedrijf de beste oplossing is. DIESELBACTERIE Dieselbrandstof is inmiddels zo gevoelig geworden voor bacteriegroei, dat toevoeging van een bactericide raadzaam is om bacteriegroei en daardoor verstoppingen in het brandstofsysteem van de dieselmotor te voorkomen. Een toegelaten middel hiervoor is Acticide. Een kleine hoeveelheid van dit bestrijdingsmiddel voegt u toe aan de opslagtank. Meestal zorgt de leverancier voor toevoeging als u hierom vraagt. Tankt u aan de pomp, dan kunt u steeds de bactericide aan de tankinhoud toevoegen zodra de dieselmotor tijdelijk (een paar weken) niet wordt gebruikt. De oorzaak van bacteriegroei is vocht in dieselbrandstof. Condens uit de buitenlucht op het oppervlak van nog koude brandstof is al voldoende voor bacteriegroei. De dotten donkerbruine bacteriedrab hopen zich onder in de tank op. Als de tank langer dan een paar dagen stil staat kan alleen de laag bezonken drab eruit gezogen worden, anders moet de hele tankinhoud afgevoerd worden. 10 juli 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 55

AGENDA Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas t/m 25 oktober Fluwel’s Tulpenland. Locatie: Belkmerweg 65 Sint Maartenszee. Meer info: www.fluwelstulpenland.nl.

Plantarium 2015. Thema: ‘Focus op verkoop’. Locatie: Plantariumgebouw International Trade Centre Boskoop-Hazerswoude-Dorp/Boskoop. Meer info: www.plantarium.nl. 26 t/m 28 augustus

14 juli

Speciale Dahliakeuring. Organisatie: KAVB. Locatie: Showkas CNB - Lisse. 8 t/m 10 september GroenTechniek Holland. Locatie: Walibi-evenemententerrein - Biddinghuizen. 8 en 9 september Four Oaks Trade Show (UK). Meer info: www.fouroaks-tradeshow.com. 9 september Tweede actualiteitenavond Bovenkarspel. Organisatie: CNB en KAVB. Locatie: CNB Koel- en Preparatiebedrijf Bovenkarspel. Aanvang: 19.30 uur.

Derde zomerbijeenkomst Studieclub Greenport Boskoop. Thema: ‘Plantgezondheid en bodem’. Locatie: Kwekerij Lendert de Vos, Gouwedreef 1 - Reeuwijk. Aanvang: 19.00 uur. Aanmelden: via DLV Boksoop. 20 juli t/m 7 augustus CNB Gladiolenshowtuin. Locatie: AchterwegZuid 66 - Lisse (achter G. de Wit en Zonen). 22 juli Vierde zomerbijeenkomst Studieclub Greenport Boskoop. Locatie: Boot & Co, Rijneveld 12 - Boskoop. Thema: Xylella Fastidiosa, Pest Free zone, bacterievrije waardplanten en meer. Meer info en aanmelden: Helma van der Louw, tel. 06 - 28 45 49 55 of [email protected]. 3 augustus t/m 30 september CNB Dahliashowtuin. Locatie: Achterweg-Zuid 66 - Lisse (achter G. de Wit en Zonen).

Groen-Direkt Najaarsbeurs. Locatie: Noorwegenlaan 37, 2391 PW Hazerswoude/ITC-Boskoop. Meer info: www.groen-direkt.nl. 26 augustus Actualiteitenavond Bovenkarspel (broeierij). Organisatie: CNB en KAVB. Locatie: CNB Koel- en Preparatiebedrijf Bovenkarspel. Aanvang: 20.00 uur (inloop vanaf 19.30 uur).

21 augustus t/m 10 september Online materialenveiling D. van Diepen. Organisatie: CNB en Troostwijk Veilingen. Sluiting: 10 september vanaf 19.00 uur. Kijkdag: 5 september. Locatie: D. van Diepen en Zonen, Bosweg 15a - ’t Zand. Meer info: www.cnb.nl. 26 t/m 29 augustus 56 • BLOEMBOLLENVISIE • 10 juli 2015

30 september t/m 2 oktober

28 augustus Open dag lelie en Zantedeschia bij Innoventis. Organisatie: Van Gent van der Meer Nuyens en Innoventis. Spreker: Casper Slootweg van PPO. Locatie: Zandvaart 5A - Breezand. 3 september

GrootGroenPlus 2015. Thema: ‘Growing strong! Celebrating 25 years’. Locatie: voormalig veilingterrein Zundert. 12 oktober Speciale Siergrassenkeuring. Organisatie: KAVB. Locatie: Showkas CNB - Lisse.

3 augustus Speciale Gladiolenkeuring. Organisatie: KAVB. Locatie: Showkas CNB - Lisse.

17 augustus Speciale Corcosmiakeuring. Organisatie: KAVB. Locatie: Showkas CNB - Lisse.

28 september Keuring Najaarsbloeiende bolgewassen. Organisatie: KAVB. Locatie: Showkas CNB, Heereweg 347 - Lisse.

Klantencontactavond Plantarium/Groen-Direkt. Doelgroep: standhouders en hun klanten.

3 t/m 6 augustus CNB Gladiolenweek. Locatie: CNB - Lisse.

17 t/m 21 augustus CNB Crocosmiaweek. Locatie: CNB - Lisse.

16 september Workshop Bedrijfshygiëne in groente- en siergewassen. Tijden: 13.00 - 19.00 uur. Locatie: Naktuinbouw - Roelofarendsveen. Kosten: 375 euro per deelnemer. Inschrijven: tot 5 augustus via website Naktuinbouw.

Actualiteitenavond Creil. Organisatie: CNB en KAVB. Locatie: ’t Poortershuys - Creil. Aanvang: 19.30 uur. 5 september Kijkdag materialenveiling D. van Diepen. Locatie: D. van Diepen en Zonen, Bosweg 15a - ’t Zand. Organisatie: CNB en Troostwijk Veilingen. Meer info: www.cnb.nl. 7 t/m 11 september CNB Dahliaweek. Locatie: CNB - Lisse. 7 september

22 oktober Algemene Ledenvergadering CNB. Locatie: Mijnzaal CNB, Heereweg 347 - Lisse. 2 t/m 6 november CNB Lelieweek. Locatie: CNB - Lisse. 2 november Speciale Leliekeuring. Organisatie: KAVB. Locatie: Showkas CNB, Heereweg 347 - Lisse. 4 t/m 6 november IFTF Vijfhuizen. Aanmeldingen voor deze agenda: [email protected]

-

SERVICE

COLUMN Shinen

Tulpenplezier Uit de hele wereld komen ze naar Nederland. Toeristen vergapen zich in het voorjaar op Keukenhof aan de tulp. Langs de bollenvelden is het de tulp die verrast, verbaast, fotocamera’s overuren doet maken. Het is de buitenlander die gepassioneerd is over de tulp. Eén van hen is Richard Wilford en hij heeft die passie omgezet in een nieuw deel in de serie Plant Lover’s Guide van Timber Press. Wilford is liefhebber van bloembollen. Zijn passie heeft hij vele jaren kunnen uitleven in de Royal Botanic Gardens van Kew en nu nog als lid van het Bulb Committee van de Royal Horticultural Society. Dit is niet zijn eerste boek over de tulp, maar wel het boek dat voor een heel breed publiek de moeite waard is. Het tulpenplezier spat er van af. De passie voor de tulp begon voor Wilford op Kreta, waar hij voor het eerst Tulipa cretica zag bloeien. Hij was onder de indruk van de plant die in een onbarmhartig klimaat toch zo’n fraaie bloem produceerde. Enkele jaren later bezocht hij Keukenhof. Dat was het andere uiterste ten opzichte van Kreta. Immense hoeveelheden tulpen in alle mogelijke kleuren, vormen en hoogtes. Wilford was definitief gevallen voor de tulp. In The Plant Lover’s Guide to tulips is het leeuwendeel ingeruimd voor honderd tuintulpen die Wilford selecteerde. Deze honderd geven echt een hele fraaie doorsnee van het tulpensortiment. Vroeg en laat, oud en jong, cultivars en soorten, parkieten en gefranjerden, het zit er allemaal in. De fotografie is prima, de toelichting klopt gewoon. Bij elke cultivar geeft Wilford ook nog aan wanneer de bloeitijd is, waar deze tulp het beste is te planten en welke combinaties de moeite van het proberen waard zijn. Ook geeft hij nog enkele alternatieven, zo die er zijn. Mede daardoor komt een veel groter sortiment dan de gekozen honderd aan bod. De honderd zijn verdeeld in de belangrijkste kleurgroepen rood, wit, roze, geel, oranje en paars. Behalve deze selectie geeft Wilford de lezer nog veel meer informatie. Bijvoorbeeld over de cultivargroepen. Vooral de uitleg over de groep Rembrandttulpen klopt. Dat komt maar weinig voor. Ook geeft de auteur aan hoe de tulp in allerlei soorten tuinen is te gebruiken en welke cultivars of soorten geschikt zijn voor bepaalde groeiplaatsen zoals de schaduwtuin of de rotstuin. Foto’s ondersteunen dit hoofdstuk op een prima manier. Wie wil veredelen, krijgt ook de uitleg die daarbij hoort. Het enige dat ik hier mis, is de weg die daarna volgt: het proces van naamgeving en de internationale positie die de KAVB daarin inneemt. Dat is ook ongeveer het enige punt van kritiek dat ik kan bedenken. Voor het overige heeft Wilford een boek gemaakt waar je gewoon enthousiast van wordt. En dat voor 25 euro. Met zoveel mooie afbeeldingen die zijn gemaakt op Keukenhof zou dit een prima boek zijn voor in de winkels op het park.

Laatst bezocht ik een lokale toneelvoorstelling over Shakespaere, normaliter zeker geen makkelijke kost. Een van de belangrijkste redenen voor mij om deze voorstelling bij te wonen was dat mijn vrouw meespeelde in dit groots opgezette stuk. Ik heb dan ook een periode lang flarden meegekregen van de opbouw van dat stuk. Maar ook de frustraties en uiteindelijk het succes. Het lijkt erg op mijn eigen hobby hardlopen en de voorbereiding op een marathon. Met als hoogtepunt de week van het optreden. De spanning loopt op, de generale loopt voor geen meter en dan eindelijk op de dag van het optreden lijkt het toch allemaal nog goed te gaan. Het publiek heeft geen weet van die frustraties en paniek. Die zien wat ze zien. En dan het applaus, de opluchting en de waardering. Dat is waar al die uren in gaan zitten: ‘de waardering’. En daarna met elkaar het succes vieren. Maar nog even terug naar die generale die voor geen meter liep. Er deden namelijk veel mensen aan het stuk mee en het probleem zat hem vooral in de overdracht tussen die vele toneelspelers. Daarnaast was de een beter in teksten onthouden dan de ander. De opdracht die de regisseuse aan alle spelers meegaf op het moment dat de generale niet liep, vond ik geniaal: “Zorg dat je medespelers tijdens de première gaan ‘shinen’”. Op die manier verlegde ze de druk van de eigen prestatie naar die van de groep als geheel. Ik ga kijken of we in ons bedrijf ook iedereen kunnen laten ‘shinen’. Helaas zal ik de marathon alleen moeten lopen en heb ik niet zoveel aan die duizenden shinende medelopers. Gertjan Klumpenhouwer Exportbedrijf Florex te Grootebroek [email protected]

Arie Dwarswaard The Plant Lover’s Guide to tulips - Richard Wilford, 224 pagina’s, Timber Press, ISBN 978-1-60469534-2, prijs ongeveer 25 euro.


SERVICE HOBAHO

HOBAHO BEMIDDELEN

zaak (0252) 434 709

fax (0252) 434 609

mobiel 06 301 880 14

e-mail [email protected]

zaak (0252) 434 715

fax (0252) 434 615

mobiel 06 510 115 83

privé (0252) 411 258

zaak (0252) 434 706

fax (0252) 434 606


zaak (0224) 591 444

fax (0224) 593 518

naam Rick Bleeker

zaak (0252) 434 743

fax (0252) 434 643

mobiel 06 229 714 35


fax privé (0252) 434 643

Rober Dol

(0252) 434 717

(0252) 434 617

06 510 872 80

[email protected]

(0252) 434 617

John Droog

(0252) 434 747

(0252) 434 647

06 212 629 39

[email protected]

(084) 750 23 27

Piet Goemans

(0252) 434 728

(0252) 434 628

06 534 302 06

[email protected]

(0252) 434 628

Ronald van Gijlswijk

(0252) 434 829

(0252) 434 625

06 538 451 33

[email protected]

(0252) 434 625 (071) 33 19 365

DIRECTEUR

Sam van Egmond RECLAMES

Theo van Dijk ADMINISTRATIE

In- en verkoop REGIOKANTOOR

Kantoor BolleNoord


VERTEGENWOORDIGERS

Per Hoogenboom

(0252) 434 724

(0252) 434 624

06 201 374 57

[email protected]

Simon Huisman

(0252) 434 723

(0252) 434 623

06 539 306 24

[email protected]

(0228) 562 517

Johan Kiekebos

(0252) 434 746

(0252) 434 646

06 139 353 83

[email protected]

(0224) 582 351

Tinus Lustig

(0252) 434 752

(0252) 434 652

06 537 337 83

[email protected]

(0223) 647 600

Marco Meijer

(0252) 434 718

(0252) 434 618

06 511 456 19

[email protected]

(0252) 434 618

Rob Müller

(0252) 434 749

(0252) 434 649

06 513 897 39

[email protected]

(0252) 434 649

Marcel Noppen

(0252) 434 722

(0252) 434 622

06 533 779 82

[email protected]

(0252) 434 622

Peter Nulkes

(0252) 434 735

(0252) 434 635

06 513 897 38

[email protected]

(0252) 434 635

Ruud Pennings

(0252) 434 750

(0252) 434 650

06 513 894 79

[email protected]

(0252) 434 650

Frank van der Ploeg

(0252) 434 742

(0252) 434 642

06 533 799 36

[email protected]

(0252) 434 642

Aad Rood (agent)

(0252) 434 834

(0252) 434 677

06 511 942 94

[email protected]

(020) 600 57 16 (0252) 434 632

Rik Schoon

(0252) 434 732

(0252) 434 632

06 516 873 20

[email protected]

Joost Schut (agent)

(0591) 521 508

(0252) 434 677

06 528 442 06

[email protected]

(0252) 434 677

Bob Siecker

(0252) 434 730

(0252) 434 630

06 533 795 69

[email protected]

(0252) 434 630

Eric Steltenpool

(0252) 434 754

(0252) 434 677

06 215 008 47

[email protected]

(0252) 434 677

Dick Timmer

(0252) 434 720

(0252) 434 620

06 533 666 71

[email protected]

(0224) 299 997

Paul Verkleij

(0252) 434 753

(0252) 434 653

06 116 036 88

[email protected]

(0252) 434 653

Rob Visser

(0252) 434 738

(0252) 434 638

06 513 894 75

[email protected]

(0252) 434 638

Gert Vriend

(0252) 434 739

(0252) 434 639

06 536 718 57

[email protected]

(0252) 434 639

Nico Wiering

(0252) 434 721

(0252) 434 621

06 533 119 01

[email protected]

(0229) 574 872

Kuno Zonneveld

(0252) 434 719

(0252) 434 619

06 531 735 15

[email protected]

(0252) 434 619

zaak (0252) 434 777 (0252) 434 811 (0252) 434 777

fax (0252) 434 603 (0252) 434 603 (0252) 434 603

mobiel 06 533 915 07

(0252) 434 855

(0252) 434 607

fax (0252) 434 608 (0252) 434 608 (0252) 434 608

mobiel

Patrick Blijleven Kees Hopman

zaak (0224) 590 888 (0224) 590 888 (0224) 590 888

06 202 189 99 06 150 209 94

e-mail [email protected] [email protected] [email protected]

Eline Schilder

(0224) 590 888

(0252) 434 608

06 515 535 39

[email protected]

HOBAHO KETENDIENSTEN

functie Manager Administratie kwekersverenigingen Administratie licentiebeheer

naam Arno Verkley Erwin Hoogkamer Wendy Struik/Veronique de Zwart

e-mail [email protected] [email protected] [email protected]

TESTCENTRUM VOOR SIERGEWASSEN

adres: Prof. van Slogterenweg 2, 2161 DW Lisse

[email protected]

HOBAHO VEILEN

functie Kantoor BolleNoord Veilingmeester Veilingen, bemiddeling materialen & machines


naam

NIEUWS HOBAHO

‘Geschillen voorkomen door goede communicatie’ Het rooiseizoen is in volle gang en de levering van partijen bollen volgt spoedig. Theo van Dijk, stafmedewerker geschillen bij Hobaho, legt uit waar koper en verkoper op moeten letten om problemen bij deze transacties te voorkomen.

Theo van Dijk is gepokt en gemazeld in de wereld van de bloembollenhandel. Als stafmedewerker geschillen bij Hobaho heeft hij vaak meegemaakt dat telers en kopers de degens kruisten. Hoewel zich ten tijde van het schrijven van dit artikel nog weinig problemen hebben aangediend, zijn geschillen niet uit te sluiten. Meestal worden deze kwesties in overleg opgelost door intermediars of door Van Dijk zelf, maar een enkele keer moet het Scheidsgerecht voor de Bloembollenhandel uitsluitsel geven. Van Dijk denkt echter dat kopers en verkopers deze vorm van arbitrage kunnen voorkomen door een aantal zaken in acht te nemen. Zo benadrukt Van Dijk dat kopers of verkopers zich bewust moeten zijn van de reclametermijn. Als bijvoorbeeld de oogst tegenvalt, moet een kweker binnen vijf werkdagen na het rooien aan de koper melden dat de oogst lager uitvalt. Binnen twaalf werkdagen na rooien moet hij leveren of zo nauwkeurig mogelijk melden hoeveel hij gaat leveren. “In de praktijk merk je dat telers dat soms niet doen, omdat ze een andere werkwijze hebben aangenomen”, zegt Van Dijk. “Daarbij rooien ze de bollen en gaan na enige tijd pas pellen. Vroeger ging dat vrijwel achter elkaar door. Het handelsregelement is echter onveranderd, dus kwekers moeten dat goed beseffen.” Visiteren Het weer is van grote invloed op de kwaliteit. Bollen verwerken bij zeer hoge temperaturen, zoals vorige week, kan nadelig zijn voor de kwaliteit. Ze kunnen zelfs schade oplopen, zoals zonnebrand bij narcissen. De hoge temperatuur heeft ook een negatieve invloed op het drogingsproces. Door tulpenbollen na het spoelen/natmaken niet goed terug te drogen, ontstaan ideale omstandigheden voor de schimmelziekte zuur om zich te ontwikkelen. Van Dijk wijst op het belang van controle. “Bij binnenkomst moet je minimaal vijftig bollen kaal maken en doorsnijden om eventuele niet-verborgen gebreken te ontdekken.” Bij hyacinten is dit jaar relatief veel geelziek geconstateerd. Direct na het rooien is een nieuwe besmetting nog niet zichtbaar. “Ont-

Theo van Dijk: ‘Opvallend dat weinig broeimonsters worden genomen’ vangers moeten niet alleen bij ontvangst de bodem en de neus van de bol visiteren, maar ze moeten dit ook op een later tijdstip herhalen”, zegt Van Dijk. Voor broeierijpartijen is het zinvol om broeimonsters te laten nemen door een correspondent. Indien later problemen ontstaan in de broeierij, kan de broeier aantonen dat de besmetting bij leverantie al aanwezig was. “Het blijft opvallend dat het nemen van broeimonsters nog weinig gebeurt. De ziektedruk is de laatste jaren eerder toe- dan afgenomen. Het is zaak om zorgvuldig te kijken bij binnenkomst en monsters te nemen.” Herlevering Ten aanzien van het fust wijst Van Dijk op het nakomen van de afspraken. “In de verkoopovereenkomst staat meestal dat een bepaald aantal bollen per bak wordt geleverd en anders bepaalt men hoeveel in een bak gaat met het beschikbare fust. In de praktijk moet men wel altijd opletten dat de bakken niet overvol worden geleverd. Daardoor komt er minder lucht bij de bollen en neemt de kans op uitbreiding van ziekten toe. In die situatie is het belangrijk om - liefst telefonisch - contact

te zoeken met de koper om het probleem te voorkomen.” Van Dijk signaleert verder dat een aantal artikelen uit het handelsregelement nogal eens wordt ‘vergeten’. Zo zijn er regels voor herlevering, waarbij een door de koper afgewezen partij na hersortering of uitzoeken nogmaals wordt geleverd. Herlevering kan alleen plaatsvinden als beide partijen dat overeenkomen. Communicatie is dus noodzakelijk. Als na de opmaak van de overeenkomst een partij de BKD-klasse ‘Eindgebruik Europa’ heeft gekregen, betekent dit dat de partij niet voldoet aan de conditie ‘gezond’. Zodra de kweker dit weet, dient hij dit te melden aan de koper. Er is dan bijvoorbeeld een te hoge besmetting van een bepaalde ziekte aanwezig. Transacties die via Hobaho worden gesloten, kunnen rekenen op de steun en het advies van Van Dijk. Desondanks denkt de geschillenspecialist dat veel problemen voorkomen kunnen worden door tijdig met elkaar te communiceren. “Als er problemen worden geconstateerd is vroege helderheid het allerbelangrijkste om tot een oplossing te komen. Daarin ligt de basis voor het oplossen van ieder probleem.” 10 juli 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 59

VRAAG EN AANBOD HOBAHO

GEHEEL VRIJBLIJVEND

Calla ‘Cheese Cake’

Lelie ‘Bourbon Street’®

Lelie ‘Aygo’®

Informatie: Ronald van Gijlswijk, tel. 06-53 84 51 33

Informatie: Salecom, tel. 0252-434 777

Informatie: Salecom, tel. 0252-434 777

Aanbod tulpenplantgoed 2015 Aantal kg 10.000 10.000 7.500 4.000 2.500 1.500 1.500 4.000 2.000 1.500 7.500 10.000 1.000 500 5.000 15.000 4.000 2.000 15.000 3.000 10.000 2.500 4.500 5.000 1.000 1.000 3.500 3.500 10.000 15.000 5.000 2.000 15.000 3.000 10.000 5.000

Productnaam Maat Mama Mia® 5-10 Mark Pink® 5-10 Mascara® ong Marvel Parrot® 0-11 Memphis® ong Midnight® ong Milkshake® ong Milkshake® 2016 ong Minsk® ong Miss Medvedeva® ong Monarch Parrot® 0-11 Negrita 5-11 Negrita Parrot® 0-11 Novi Sun® 2016 ong Orange Juice® 2016 ong Orca® 0-11 Oviedo® 0-12 Passoa® 2016 ong Pikant® 5-10 Pink Flag® 5-11 Pionier® 0-11 Prada® ong Prada® 0-12 Pretty Love® 4-11 Pretty Princess ong Pretty Princess 0-12 Prinses Irene 5-11 Prinses Irene Parkiet® ong Purple Flag 5-11 Purple Prince 5-10 Queensday® 2016 ong Red Bright Parrot® incl. 1 ha 0-11 Red Passionale® 4-11 Red Planet® 0-12 Ronaldo® 4-11 Roussillon® 0-12


Prijs 2,50 3,00 2,75 4,00 10,00 5,00 16,00 8,00 25,00 7,50 3,50 1,25 8,00 20,00 4,00 3,00 4,50 6,50 1,75 3,00 3,00 4,00 3,75 3,00 7,50 10,00

1,75 6,00 2,50 2,50 4,00 2,00 5,50

10.000 20.000 4.000 3.000 1.500 20.000

Royal Ten® Royal Virgin® Russia® Sambuca® Sandor® 2016 Salmon Prince®

4-10 0-10 ong ong ong 4-11

1,00 1,25 10,00 7,50 5,50 1,00

Aafke® Denmark® Dow Jones® Flash Point® Jan Seignette® Lalibela Margarita Pallada Purple Flag Purple Prince Seadov Strong Gold Verandi Victor Mundi Yellow Flight®

5-11 5-11 5-10 0-5 5-10 5-12 5-10 5-10 5-10 5-10 5-10 5-10 5-11 5-11 5-11

2,25 3,50 2,75 3,75 1,50 2,75 2,00 2,00 1,50 1,50 1,75 3,50 3,50 2,50 2,75

Vraag 10.000 5.000 5.000 2.000 20.000 10.000 10.000 20.000 20.000 20.000 20.000 15.000 10.000 5.000 15.000

Broeibollenteam Rick Bleeker Per Hoogenboom Simon Huisman

06 229 714 35 06 201 374 57 06 539 306 24

TOP7 Rober Dol Marco Meijer Marcel Noppen Frank van der Ploeg Rik Schoon Erik Steltenpool Dick Timmer Nico Wiering Kuno Zonneveld

06 510 872 80 06 511 456 19 06 533 779 82 06 533 799 36 06 516 873 20 06 215 008 47 06 533 666 71 06 533 119 01 06 531 735 15

Machines & Materialen Artnr. 19483 19489 19492 19494 19497 19507 19510 19511 19519 19520 19527 19532 19540 19541 19542 19544 19547 19549 19550 19551 19552 19555 19558 19559 19562 19564 19565 19566 19567 19568 19570 19576

Artikel Merk Vraagprijs Schoffelmachine 150,00 Messenbalk Busatis 200,00 Broeierijsysteem Easy Carrier 29.500,00 Hakselaar Perugini 2.000,00 Tractor Massey-Ferguson 22.000,00 Gevraagd: Kettingrooimachine N.o.t.k. Kantelwagens Krakei 3.600,00 Rooimachine Krakei 7.750,00 Transporteur 450,00 Hefmast Cosmag 600,00 Verplegingswielen Pirelli 525,00 Poetsmachine met voorsortering 1.600,00 Broeibakken Curver p.s. 1,00 Leesband Compas 1.250,00 Verenkelaar M.A. vd Sluis 650,00 Rollensorteerder Antha 4.500,00 Droogwand, 4 hoog, 4 breed 2.500,00 Bevochtigingsinstallatie 1.500,00 Beregeningshaspel Turbocipa 5.000,00 Oogstband Van den Berg 1.500,00 Bochtband Compas 1.500,00 Diepploeg Jan Duivenvoorden 1.350,00 Telmachine Van Nobelen 400,00 Tellijn Cremer 400,00 Kunstmeststrooier Gromehanika 750,00 Veldspuit Douven 1.500,00 Maaimachine SIP 4.500,00 Ventilatoren Klima p.s. 250,00 Golfkar 2.750,00 Rollenbanen 250,00 Kantenmaaier NIEUW Orsi 7.500,00 GEVR.: Kuubkisten150x120x92 cm / 120x100x100 cm 19577 Euro pallets 120x80 cm p.s. 5,00 19581 Kuubkisten 120x100x92 cm p.s. 35,00 19583 TE HUUR: Kuubkisten150x120x100 p.s. 12,00

Hobaho Veilen 0224 590888 @hobahoveilen

ACTUEEL HOBAHO

Kwekersvereniging: Fritillaria imperialis ‘Orange Beauty’® Eigenschappen: • Bloemkleur oranje-rood • Bloeitijd zeer vroeg • Planthoogte ca. 1.25 m • Steel is opvallend stevig en plant is weinig windgevoelig • Maakt veel bloemen per plant, zelfs bij kleine bolmaten, maat 18-20 bloeit voor 100 procent • Maakt mooie, opvallende zaaddozen • Bollen zijn rond en hard, zeer geschikt voor droogverkoop en lange bewaring • Bollen zijn niet gevoelig voor fusarium Heeft u interesse of vragen, neem dan contact op met: Dick Timmer, tel. 06-53 36 66 71 of [email protected].

Online bloembollenveiling van start gegaan Organiseer uw daghandel efficiënt met de online bollenveiling. De bollenveiling richt zich op kleine en grote partijen bollen waarop kan worden geboden, maar het is ook mogelijk als verkoper vaste prijzen te bepalen. Kopers kunnen 24/7 en realtime bollen kopen in elke gewenste hoeveelheid. De bollen staan fysiek op locatie in Lisse en kunnen binnen 24 uur afgeleverd worden bij de koper. Ons nieuwe aanleveradres is: Achterweg Zuid 33 in Lisse. Zorg dat u het aanbod van de bollenveiling dagelijks in uw mailbox ontvangt. Stuur een kort verzoekje naar: [email protected] of bel met Patrick Blijleven (tel. 06-20 21 89 99) of Kees Hopman (tel. 06-15 02 09 94). Bel Kees Hopman of registreer voor de winactie, zie hiernaast. Kijk voor meer info op: www.hobaho.nl/Veilen/Bloembollenveiling

Uitbreiding veilingteam Sinds kort is het veilingteam van Hobaho versterkt met Niels Dol. Niels houdt zich bezig met de in- en verkoop bij de online bloembollenveiling en zal komend veilingseizoen zorgen voor een afwisselend en breed assortiment bolgewassen in de online bollenveiling.

Intermediair United Calla Na het vertrek van Wilfred Keijzer heeft Ronald van Gijlswijk de bemiddeling voor United Calla overgenomen. United Calla beschikt over een uitgebreide kraam van poten snijcalla’s, zie www.unitedcalla.nl. E-mail: [email protected]. Tel. 06-53 84 51 33

Win 2 kaarten voor de Zwarte Cross Schrijf u in voor: 1. De wekelijkse e-mailnieuwsbrief: u ontvangt één keer per week op woensdag de nieuwsbrief van Hobaho met onder andere Hobaho-evenementen, veilingen, aanbod machines en materialen, info over kwekersverenigingen en aanbod bloembollen. En/of 2. Het dagelijkse aanbod van de bloembollenveiling in uw mailbox: we verwachten dit jaar een nog uitgebreider assortiment van tulpen, hyacinten, narcissen en bijzondere bolgewassen. U hoeft niet lang meer te zoeken naar de leverancier en beschikbaarheid van bepaalde soorten. Kleine en grote hoeveelheden kunt u met een paar muisklikken bestellen tegen vaste prijzen of doe een bod. We geven maar liefst zes keer twee dagkaarten weg. Registreer en win: www.hobaho.nl/zwarte-cross

Volg ons op Twitter & Facebook voor de meest actuele zaken en schrijf in voor onze wekelijkse Hobaho-nieuwsbrief via [email protected] 10 juli 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 61

KAVB NIEUWS KEURING

Zomertijd Begin juli deelde de zomer zijn eerste plaagstoot uit: vier dagen warmte na maanden met te koel weer. De zomerbloeiers genieten erg van de warmte en dat is terug te zien in de KAVB-keuringszaal. Zomertijd met een scala aan gewassen en minstens

W

ie een ketting zou rijgen van alle gewassen die vanaf de late winter tot ver in het najaar bloeien, komt op een gegeven moment ook Trtiteleia en Brodiaea tegen. Samen met Dichelostemma vormen ze een groep bolgewassen uit de Verenigde Staten, die de schakel vormt tussen de laatste lentebloeiers en de eerste zomerbloeiers. Een onmisbare schakel dus, deze groep Amerikanen. Wat kleur betreft ook een hele interessante groep, omdat er zoveel kleuren in voorkomen; wit, blauw, geel en roze in Triteleia, rood, blauw en paars in Dichelostemma

en wit, roze en blauw in Brodiaea. Ideaal dus in de gemengde zomerborder. Er is altijd wel een kleur die past. De afgelopen weken lieten diverse inzenders vertegenwoordigers van deze geslachten zien in de KAVB-keuringszaal. Net weer iets later melden zich diverse bolgewassen uit Zuid-Afrika, waaronder Albuca en Tulbaghia. Van de eerste liet C.P.J. Breed een indrukwekkende pot vol met A. nelsoni en de kleinere A. humilis zien. Sjaak de Groot voegde daar de miniatuurvorm Albuca albucoides aan toe. Deze heeft kleine, gele bloempjes. Van Tulbaghia showde Breed naast de gangbare T. violacea ook de bontbladige ‘Silver Lace’ en de vrij zeldzame ‘Pallida’, die over geheel witte bloemen beschikt. Uit hetzelfde land komen Rhodohypoxis en de door hybridisatie verkregen Rhodoxis. Jaap Duijs uit Otterlo liet in een verzorgde presentatie zien welke kleuren er zoal voorhanden zijn bij deze gewassen. Soms varieert de kleur, zoals bij Rhodohypoxis ‘Jeannette Potterton’, andere keren is de kleur egaal, zoals bij enkele zaailingen van Rhodoxis.

GROEN EN ROOD

Gladiool CS Vroeg rood

Na de succesvolle Alliumkeuringen gaat de presentatie van dit kleuren vormenrijke bolgewas in deze periode onverminderd door. Zo liet Sjaak de Groot bijvoorbeeld de blauwe Allium caesium en de roze A. narcissiflorum zien, terwijl Vereniging Hair de gelijknamige selectie van A. vineale showde, aangevuld met nog drie andere selecties, te weten ‘Dready’, ‘Art’ en ‘Passion’. Bij de laatste overheerst de purperen kleur, bij de anderen de kleur groen. Beide kleuren zijn terug te vinden in Allium sphaerocephalon, geshowd door Kwekerij Davelaar uit Woudenberg. Ditzelfde bedrijf zette ook de eerste vaas Crocosmia ‘Lucifer’ neer, een echte zomer-

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


Foto’s: René Faas

zoveel kleuren.

Rhodohypoxis ‘Jeannette Potterton’ bloeier die het ook goed doet in de meerjarige beplanting van borders en rotondes. Voor de iris is de bloeitijd nu vrijwel voorbij. Inzender Hans Boesaard liet vorige week nog wel een eigen aanwinst zien van Iris spuria, waarin allerlei kleuren terug te vinden waren. De gladiool komt juist nu opzetten, en dat liet Chr. van der Salm zien met een aantal eigen aanwinsten waarbij vroegheid en veelkleurigheid enkele van de uitgangspunten zijn. Een voorbeeld daarvan is gladiool CS Vroeg rood. Op leliegebied is er de afgelopen weken eveneens veel te zien geweest. Dat varieerde van de roodoranje Lilium pomponicum van Piet Muller tot een mooie collectie voornamelijk LA-hybriden van De Jong Lelies uit Andijk, waaronder ‘Zanella’ en ‘Senna’ en de gele, dubbele ‘Yellow Bellies’. C. Steenvoorden zette de longiflorum ‘Big Tower’ neer, wit met schuin opstaande kelken. John Nijssen liet de afgelopen weken twee eigen aanwinsten zien, allebei uit de Oriëntalgroep. De eerste was een wit pottype, de tweede een roze snijlelie, zaailing 173-10. De bollen van maat 16/18 gaven hier tot tien bloemen per steel.

www.kavb.nl

HET PANEL Het nieuwe belastingplan was onderwerp van gesprek in Den Haag. Een van de onderdelen ervan was het afschaffen van het lage tarief voor onder meer siergewassen. Dat betekent niet alleen een duurder bosje tulpen maar ook duurdere bollen in de droogverkoop. Willen consumenten dat nog wel betalen? Vandaar deze keer de stelling

COLUMN 1 juli

Hoog btw-tarief kost meer dan het oplevert (Deze stelling legden wij het panel voor toen de discussie nog volop speelde.)

Marieke van den Berg-Haver, medewerkster P&O en transport bij Boltha De hogere btw op sierteeltproducten is natuurlijk slecht voor de gehele sierteelt. Onze producten gaan van 6 naar 21 procent, dus worden 15 procent duurder voor de consument. Praktijk zal zijn dat er 15 procent minder bloemen of bollen in het pakketje gaan. En dat in een markt waar een overschot van enkele procenten al een flinke marktverstoring kan veroorzaken. En waarom? Btw betekent Belasting Toegevoegde Waarde. Die toegevoegde waarde is het verschil tussen inkoopprijs en verkoopprijs. Dat verschil bestaat voor een heel groot gedeelte uit lonen. In feite wordt er dus op arbeid meer belasting geheven, en dat is precies wat het kabinet niet wil. Als dit dan weer in de IB-sfeer gecompenseerd moet worden, is het belastingverschuiving die voor kappers, fietsenmakers, cultuurinstellingen en de gehele sierteeltsector desastreus gaat uitpakken.

Geert Kruize, tulpenteelt en –broeierij, Uithuizermeeden Hocus, pocus, pilatus, pas en ik wou dat er een btw-verhoging voor de ..... sierteelt was. Alweer wordt er in het Haagse circus iets uit de hoge hoed getoverd waar de sierteeltsector absoluut niet blij van wordt. De uniformering van de btw heeft verstrekkende gevolgen voor de sierteelt. Een grootschalig banenverlies in Nederland en Europa, en een Europees omzetverlies van 3,5 miljard euro staat ons volgens de rekenaars te wachten. Het zou tevens het einde kunnen betekenen van de internationale toppositie van de Nederlandse sierteeltsector, die erg op de export leunt. Je vraagt je wel eens af, met welke ogen wordt er vanuit het Haagse naar de sector gekeken? Men tovert vernieuwingen uit de hoed, zonder dat de gevolgen van een dergelijke verhoging duidelijk in beeld worden gebracht. Deze lichtzinnigheid en het gebrek aan inlevingsvermogen van het huidige kabinet richting agrarische sector zet bij menigeen kwaad bloed. Ik pleit dan ook voor de terugkeer van een agrarisch departement.

Leo van de Westelaken, lelieteler en veehouder, Sint-Michielsgestel Ik ben het eens met de stelling. Een hoog btw-tarief op goederen die nu nog in het lage tarief zitten gaat ondernemers omzet kosten en gaat ten koste van de werkgelegenheid. Voor de sierteelt, die toch luxeartikelen produceert, komt dit extra hard aan, omdat consumenten een euro maar een keer uit kunnen geven. We hebben in het bedrijfsleven veel lotgenoten, zoals kappers en fietsenmakers, die bij een btw-verhoging het ook moeilijk krijgen om hun hoofd boven water te houden. Het is te hopen dat de oppositiepartijen hun rug recht houden en Mark Rutte hem alleen het eerste belastingplan gunnen en de btw-verhoging snel doen vergeten. Voor de bloembollensector is het zeker zo belangrijk om Europees gezien de sierteelt onder het lage btw-tarief te houden en is het des te belangrijker om deze plannen zo snel mogelijk in de ijskast te zetten.

Op 1 juli jongstleden vonden er een tweetal belangwekkende arbeidsvoorwaardelijke gebeurtenissen plaats. Allereerst trad op die datum de al zo veel bekritiseerde Wet Werk en Zekerheid (WWZ) in werking. Bovendien liep op diezelfde datum de cao open teelten af, van toepassing op onze sector, zonder dat het gelukt was om ook maar een tijdelijke verlenging van de lopende cao met de vakbeweging af te spreken. Wat het eerste betreft: bij mijn weten is het nog nooit voorgekomen dat een wet, nog voordat inwerkingtreding plaatsvond, zozeer vanuit de samenleving is bekritiseerd en zelfs is aangetoond dat de wet een tegenovergesteld effect gaat krijgen dan de bedoeling is, namelijk het creëren van meer vaste banen. Groot probleem met de wet voor onze sector, waar sprake is van veel tijdelijke arbeid, is dat volgens de wet de werknemer bij opvolgende tijdelijke dienstverbanden met kortere tussenpozen dan zes maanden, na twee jaar recht heeft op een vast dienstverband, ongeacht de vraag of er voor deze werknemer ook daadwerkelijk werk is gedurende het hele jaar. De KAVB is samen met LTO in gesprek met de vakbonden om hier een oplossing voor te vinden. In augustus volgt er dan een gezamenlijk gesprek met minister Asscher om te proberen uit deze impasse te komen. Wat het tweede betreft (de cao-loze periode waarin we nu verzeild zijn geraakt) moet niet de gedachte postvatten dat werknemers vanaf nu vogelvrij zijn verklaard: op bestaande arbeidsovereenkomsten is de afgelopen cao nog gewoon van toepassing! Wel wordt de komende periode door werkgeversorganisaties, waaronder de KAVB, benut om te komen tot een concept voor een gemoderniseerde opzet van de bestaande cao. De cao wordt als het ware door de ‘wasstraat’ gehaald. Al met al meer dan voldoende reden om als KAVB de komende tijd ook op deze fronten in uw belang alert en actief te blijven! René le Clercq Algemeen voorzitter KAVB


KAVB NIEUWS

Studiegroep Duurzaam telen Bollenstreek van start

Het begin van dit initiatief kwam tot stand tijdens een Hobaho-ontbijtsessie, waar John Huijberts zijn ervaringen deelde vanuit het project Natuurlijk leven, natuurlijk telen. “Dat leek mij een goed idee voor de kring Bloembollenstreek. Ik sprak erover met Johan Verschoor, en die wist dat Agrifirm al plannen had voor een dergelijk initiatief. Het contact was snel gelegd en we zijn aan de slag gegaan”, aldus Annemarie Bakker. Een eerste bijeenkomst werd belegd om na te gaan wie hieraan wilde meewerken. Samen met een oproep vanuit de kring om deel te nemen kon eind juni de balans worden opgemaakt. “We hebben nu elf bedrijven die willen meedoen. Misschien toevallig, maar ze telen allemaal hyacinten. Al deze ondernemers zijn bereid om hun nek uit te steken”, aldus Leen van der Heiden, specialist bloembollen en vaste planten bij Agrifirm. “Uitgangspunt is wel voor alle deelnemers dat ze streven naar minimaal gelijkblijvende opbrengsten.” Uit de groep kwamen al diverse suggesties om mee aan de slag te gaan, zoals structuurverbetering, bodemvruchtbaarheid en –weerbaarheid, ander teeltplan en controle krijgen over aaltjes, Rhizoctonia en Pythium. Omdat er veel bodemgerichte onderwerpen zijn genoemd, zal de groep daar de komende tijd mee aan de slag gaan. “We beginnen met de Veris Scan”, aldus Van der Heiden. Een collega van Agrifirm heeft hier al een uitleg over gegeven. Met alle gegevens die zo’n scan oplevert, kun je heel veel leren over de bodem. Het laten uitvoeren van een Veris Scan was een voorwaarde om mee te doen. Het hoeft niet op het hele bedrijf te gebeuren, maar wel een deel ervan.” Dat was niet de enige voorwaar-

Foto: Arie Dwarswaard

De KAVB-kring Bloembollenstreek start samen met Agrifirm een studiemonitoringsgroep Duurzaam Telen. Inmiddels hebben zich elf bedrijven gemeld en dat is voldoende om met deze studiegroep te starten. Leen van der Heiden van Agrifirm en kringsecretaris Annemarie Bakker van de KAVBkring Bloembollenstreek leggen uit wat het doel van deze studiegroep is.

de, vult Bakker aan. “Deelnemers moeten ook lid zijn van de KAVB.” Na de bodemscan staat het onderwerp mycorrhizaschimmels op de agenda. Van der Heiden: “Agrifirm heeft hier in enkele proeven al enige ervaring mee opgedaan en de resultaten zijn interessant genoeg om mee verder te gaan.” Wat zeker komend seizoen aandacht zal krijgen, is de inzet van groenbemesters en andere bronnen van organische stof. Juist op de duinzandgronden is de afbraak van organische stof veel groter dan elders. Voldoende aanvoer van verse organische stof is dus belangrijk. Ondernemers zullen daar wellicht hele andere keuzes moeten gaan maken, verwacht Van der Heiden. De KAVB en Agrifirm verwachten dat het project een aantal jaren zal draaien. Beide initiatiefnemers zijn positief. “Je proeft dat dit erg leeft onder ondernemers. Mooi om daar mee aan de slag te gaan.”

Piet op den Kelder: ‘Vooral sociale functie’ Na tien jaar zet Piet op den Kelder een streep onder zijn functie als kringsecretaris voor de KAVB-kring Zuidoost-Nederland. Hij draagt zijn functie over aan Annemarie Bakker, die al kringsecretaris is voor Kennemerland, Bloembollenstreek en Zuidwest-Nederland. De aanstelling van Piet op den Kelder op 1 mei 2005 was niet zijn eerste functie bij de KAVB. “Ik was al eerder een korte periode kringsecretaris geweest voor dit gebied, eind jaren negentig. Dat werk hield echter op omdat er voor werd gekozen om in dit gebied het werk door de standsorganisatie te laten doen. Dat betekende dat vanuit de LLTB Mark Hermans mijn werk overnam. In 2005 kwam Op den Kelder opnieuw in beeld. Hij was het jaar ervoor gestopt als docent op de Hogere Agrarische School in Den Bosch. Daar leidde hij menig leerling op voor een baan in de bollensector. In 2005 was het kringbestuur net grotendeels vernieuwd. “In die tijd werden er vooral veel bolgewassen op contract geteeld, zoals dahlia, gladiool en lelie. Daarvan is eigenlijk alleen de lelie nog over. Die contractteelt

vond en vindt vaak nog steeds plaats op gemengde bedrijven. Ze hebben er of vee of groente bij, of hebben naast bollen nog akkerbouw. Juist die contractteelt was zo markant voor deze kring. Dat was aanleiding voor een student die ik heb begeleid om na te gaan welke contractvormen er zoal waren. En dat waren er heel wat.” De afgelopen tien jaar heeft Op den Kelder de ondernemers in zijn gebied zien veranderen. “De teelt is de afgelopen jaren steeds gecompliceerder geworden, met als gevolg meer vragen over spoelbassins, mestwetgeving en regels rond gewasbescherming. Veel zoeken ze zelf uit, maar soms komen er vragen bij mij terecht. Mijn rol was vooral administratief en sociaal. Ik onderhield daarbij plezierige contacten met de collega’s in Hillegom.” Onlangs hebben de leden afscheid genomen van Piet op den Kelder met een excursie in Noord-Limburg. Als dank voor zijn inzet kreeg hij daarbij een jaarabonnement op BloembollenVisie. “Blijf ik toch nog op de hoogte van wat er allemaal in de bollen gebeurt.”

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


www.kavb.nl

Tagetes: periode verlengd, wachten op Brussel

Duurzaamheid en kwaliteit centraal op strategiedag KAVB Onlangs heeft het KAVB-hoofdbestuur in Bergen (NH) uitgebreid gesproken over de ontwikkelingen en inzet van de KAVB op de werkvelden duurzaamheid en kwaliteit. Niet voor niets heeft het bestuur deze werkvelden enige jaren geleden benoemd tot speerpunt van de vereniging; de ontwikkelingen volgen elkaar razendsnel op en de sector ligt onder een vergrootglas. Vandaar dat het hoofdbestuur in gesprek ging met twee externe deskundigen: Robert Heemskerk (eigenaar Natural bulbs) en Meeuwes Brouwer (ministerie van Economische Zaken). Heemskerk gaf zijn visie op een duurzame teelt van bloembollen vanuit het perspectief van de consument, waarna Brouwer uitgebreid inging op de fytosanitaire importeisen die derde landen aan Nederlandse bloembollen stellen. Aansluitend aan de beide presentaties besprak het bestuur de inzet van de KAVB op de beide werkvelden aan de hand van twee toelichtingen door de KAVB-directie. Eind oktober volgt een tweede strategiedag waarbij de twee speerpunten ‘imago’ en ‘ondernemerschap’ aan de orde komen.

Hoofdbestuur bezoekt Kring Zuidoost Nederland Op dinsdag 23 juni heeft het hoofdbestuur van de KAVB een bezoek gebracht aan Kring Zuidoost Nederland. Dit bezoek vond plaats op het bedrijf van bestuurslid Leo van de Westelaken in Noord-Brabant waar naast de teelt van lelies ook melkvee wordt gehouden. Na afloop van de reguliere vergadering van het hoofdbestuur stond een gesprek met vertegenwoordigers vanuit het kringbestuur van Zuidoost- en Zuidwest-Nederland op de agenda. Een geanimeerde discussie werd gevoerd over actuele zaken zoals de toekomst van het tulpenonderzoek en de wenselijkheid van het oprichten van een Brancheorganisatie Sierteelt. Deze Brancheorganisatie Sierteelt kan, na erkenning door de overheid, regelingen opzetten die van belang zijn voor de sector en die voor een hele beroepsgroep bindend zijn. De KAVB vindt het belangrijk dat zaken met een breed sectorbelang collectief kunnen worden opgepakt. Het bestuur denkt hierbij in het bijzonder aan innovatie en onderzoek, en plantgezondheid.

Foto: KAVB

Naar aanleiding van de actie met het aanbieden van afrikaantjes voor de Tweede Kamer op 10 juni is er op 24 juni een nieuw overleg over Tagetes geweest tussen de KAVB en het ministerie van Economische Zaken. In dit overleg heeft het ministerie aangegeven nadrukkelijk te kijken naar de beantwoording van de Europese Commissie op de vragen die Europarlementariër Jan Huitema op 10 juni heeft gesteld. Voor de beantwoording van deze vragen staat in principe een termijn van drie weken. De periode waarin Tagetes mag worden gezaaid is inmiddels door inspraak van telers en de KAVB wel verlengd. In het eerste ontwerpbesluit stond een periode van 1 tot en met 30 juni, maar dat is aangepast naar 1 juni tot en met 15 juli.

Zilveren speld voor Henk van Damme Dinsdag 23 juni overhandigde KAVB-voorzitter René le Clercq aan Henk van Damme de zilveren KAVB-speld. Van Damme krijgt deze onderscheiding van de KAVB voor zijn jarenlange inzet voor de bloembollensector in het algemeen en voor de KAVB-kringen Zuidwest- en Zuidoost-Nederland in het bijzonder. Zo was Van Damme twaalf jaar lid van het hoofdbestuur van de KAVB als afgevaardigde vanuit Kring Zuidwest-Nederland. De laatste tijd was hij tevens afgevaardigde namens Kring Zuidoost-Nederland, waar hij op dit moment adviseur van de kring is. Daarnaast had Van Damme zitting in het Milieuplatform en had hij meerdere zware dossiers onder zijn hoede, zoals de wijziging van de AM-regelgeving, de aanpak van knolcyperus en aandacht voor de beschikbaarheid van voldoende en kwalitatief goed water in Kring Zuidwest-Nederland. Bijzonder positief was de inzet van Van Damme in de samenwerking tussen de KAVB en ZLTO.

Speciale Gladiolenkeuring Van 3 tot en met 7 augustus vindt bij CNB de jaarlijkse Gladiolenweek plaats. Onderdeel van deze Gladiolenweek is de Speciale Gladiolenkeuring van de KAVB. Deze vindt op maandag 3 augustus plaats. De jury zal de inzendingen beoordelen en een winnaar aanwijzen in vijf categorieën: • Beste grootbloemig • Beste kleinbloemig • Beste overige (nanus, colvillei etc.) • Beste noviteit grootbloemig • Beste noviteit kleinbloemig De top drie van elke prijsvraag wordt benoemd. Potten vallen onder de categorie overige. De inzendingen worden om 11.00 uur gekeurd.

Vakantiesluiting KAVB-bibliotheek In de maand juli is de KAVB-bibliotheek tijdelijk gesloten. In augustus kunt u weer op afspraak terecht.


Compleet assortiment Calla’s Molenvaart 226 0223 52 14 20 1764 AW Breezand 06 53 41 66 89 www.aadprins.nl

Kistenfabriek M. Bakker & Zonen BV Kisten - pallets - voorraadkisten - exportkratten Akervoorderlaan 2 - 2161 DS Lisse - tel: 0252-211114 - fax: 0252-211115 Sinds 1914

www.kistenfabriek.nl

Bloembollenvakman biedt zich aan - ruime ervaring in bloembollenexport - veel kennis van Cremer en Hachmang inpakmachines JURWHDɝQLWHLWPHWELM]RQGHUHEROJHZDVVHQ OHLGLQJJHYHQGHFDSDFLWHLWHQJHGUHYHQ Omgeving Bloembollenstreek Reacties: 0647044870

[email protected] IJF

BEDR

LOON

N. Z & EIJN

ilk, N S2T A V De Z A V 1 . 9 1 , J.H eg 372 27 uinw 5160 Zilkerd Tel.: (0252) 6) 55546184 (0

Samen met CNB

organiseer ik moeiteloos een

groene of materialenveiling?

Slechts één telefoontje naar het CNB veilingteam is voldoende. Of het nu gaat om een materialenveiling of een groene veiling, het CNB veilingteam regelt het graag voor u. Het CNB veilingteam werkt samen met Troostwijk Veilingen op het gebied van materialenveilingen. Daarmee is een veiling verzekerd van een groot netwerk van potentiële kopers.

Veilen bij CNB:

• Materialen en groen • Inventarisatie • Samenstellen en verspreiden catalogus • Ook digitaal • Reclame en promotie • Service en betalingszekerheid • Breed en divers netwerk van potentiële kopers Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op. Veilingmeester Jan Meijer • [email protected] • 06 10 44 28 03 Veilinginkoper Ronald Walkier • [email protected] • 06 53 70 06 30

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31 cnb.nl

plant ik mijn bollen stevig in de markt?

Samen met CNB t Marktkennis t Product- en assortimentskennis t Kwaliteitsbegeleiding t Betalingszekerheid t Ondersteuning bij reclames en geschillen t Marketing en promotie van uw product t Toegang tot de juiste zakelijke netwerken t De beste verkooppositie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31

cnb.nl

Van 8.30 uur tot 17.00 uur geopend

Gratis toegang

Bol-op-pot bestaande uit de producten narcis, muscari & hyacint

PAUL DOGTEROM: OOGST 2015 ZIET ER GOED UIT

Recommend Documents