PATIËNTENINFORMATIE
SPIJKENISSE Medisch Centrum
COLOSCOPIE (diabetespatiënten) In deze folder geeft het SPIJKENISSE Medisch Centrum u algemene informatie over een coloscopie voor diabetespatiënten in ons ziekenhuis. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig te lezen. Indien voor u van toepassing zullen aanvullingen en/of wijzigingen op deze algemene informatie altijd door uw behandelend arts en/of de diabetesverpleegkundige aan u worden meegedeeld.
Uw afspraak Datum en tijd
__________________________
U dient zich te melden bij route 109 (= 1e verdieping). Let op: zorg dat u 15 minuten vóór uw afspraak aanwezig bent! Wat is een coloscopie Met een coloscopie wordt het slijmvlies aan de binnenkant van de dikke darm en eventueel het laatste stuk van de dunne darm onderzocht. Het onderzoek wordt uitgevoerd met behulp van een coloscoop. Dit is een dunne flexibele slang voorzien van een lampje en kleine camera.
SPIJKENISSE Medisch Centrum Ruwaard van Puttenweg 500 3201 GZ Spijkenisse T 0181 65 88 88 E
[email protected] I www.rpz.nl
261-281113
Doel van het onderzoek
Ook zal het inname- en/of toedienings-
Met dit onderzoek kan uw behandelend arts
schema van een aantal medicijnen tijdens
afwijkingen aan uw dikke darm en even-
de voorbereidingsperiode moeten worden
tueel het laatste stuk van uw dunne darm
aangepast. Uw behandelend arts zal dit met
opsporen. Ook kunnen via de coloscoop
u bespreken. Neemt u uw medicijnen in
kleine ingrepen worden gedaan zoals het
ieder geval mee naar het ziekenhuis zodat u
verwijderen van kleine poliepen, het stelpen
deze, indien nodig, na het onderzoek kunt
van bloedingen of het oprekken van ver-
innemen.
nauwingen. Verder kan op deze manier weefsel worden weggenomen voor nader
Het onderzoek vindt plaats op de Behandel-
onderzoek (= biopsie).
polikliniek, route 109, eerste verdieping. Wij verzoeken u uw patiëntenkaart mee te
Voorbereiding op het onderzoek
nemen op de dag van het onderzoek en een
Een coloscopie wordt in dagbehandeling op
lijstje met alle medicijnen die u gebruikt.
de Behandelpolikliniek uitgevoerd.
Wij adviseren u niet knellende en makkelijk zittende bovenkleding te dragen, een paar
Vertel uw behandelend arts in ieder geval
warme sokken mee te nemen en geen sie-
vóór het onderzoek
raden te dragen en/of waardevolle spullen
-
of u zwanger bent.
mee te nemen naar het ziekenhuis. Het
-
of u allergisch bent voor bepaalde medi-
ziekenhuis is niet aansprakelijk voor dief-
cijnen.
stal, vermissing of beschadiging van uw
welke medicijnen u gebruikt (bijvoor-
eigendommen.
-
beeld bloedverdunners, insuline, ijzer-
tabletten).
Tevens verzoeken wij u geen nagellak en/of
of u een longziekte, epilepsie of andere
make-up te gebruiken omdat anders de
aandoening heeft.
controleapparatuur niet werkt. Ook ziet men
of u een hartafwijking en/of hartgebrek
aan de natuurlijke kleur van uw huid en
heeft.
nagels hoe uw lichamelijke conditie is.
Meestal is het nodig te wachten met het innemen van bepaalde medicijnen tot na het onderzoek.
2
261-281113
Professioneel aangebrachte kunstnagels
een andere datum en na een her-
hoeven niet te worden verwijderd als deze
nieuwde darmreiniging opnieuw te
doorzichtig zijn! Deze nagels mogen dus
worden uitgevoerd!
niet voorzien zijn van nagellak. Zelf aangebrachte kunstnagels dienen wel verwij-
Toediening pijnstillende en rustge-
derd te worden!
vende medicatie Het onderzoek kan onaangenaam en/of
Voor het goed uitvoeren van dit onderzoek
pijnlijk zijn en daarom kunt u pijnstillende
is het noodzakelijk dat uw darmen helemaal
en rustgevende medicatie toegediend krij-
schoon zijn. De voorbereiding hiervoor dient
gen via een infuus. De hoeveelheid medi-
u in de dagen voorafgaand aan het onder-
catie is afhankelijk van de mate waarin u
zoek zelf thuis te doen en bestaat uit veel
last en/of pijn ervaart tijdens de ingreep. U
drinken, een vezelbeperkt dieet en het
wordt slaperig gemaakt, maar u bent niet
gebruik van laxeermiddelen (zie bladzij-
volledig in slaap. Deze techniek wordt
den 7, 8 en 9 voor uitgebreide instruc-
‘sedatie’ genoemd, in de volksmond ook wel
ties). Het moment waarop u start met de
‘roesje’. Het betekent echter niet dat u niets
laxeermiddelen is afhankelijk van het
van het onderzoek zult merken maar op
tijdstip waarop de coloscopie plaatsvindt en
deze wijze vinden de meeste mensen het
van het aan u voorgeschreven darmreini-
onderzoek goed te doen en niet al te
gingsmiddel.
belastend.
Let op: houd rekening met eventueel verminderde effectiviteit van de anti-
Toediening van deze vorm van pijnstillende
conceptiepil gedurende de periode van
en/of rustgevende medicatie kent zelden
laxeren!
complicaties. Soms kunt u “te slaperig” worden, waardoor onder andere uw adem-
Het is belangrijk dat u de aanwijzingen
haling ontregeld kan raken. Dit kan gebeu-
voor deze voorbereiding goed opvolgt.
ren bij bijvoorbeeld een verhoogde gevoe-
Wanneer uw dikke darm niet goed
ligheid voor de toegediende medicatie. Uw
schoon is kan de coloscopie niet plaats-
behandelend arts en de aanwezige
vinden. Als dit pas blijkt tijdens de
assistenten zullen uw situatie te allen tijde
coloscopie, wordt het onderzoek
scherp in de gaten houden en indien nodig
stopgezet. Het onderzoek dient dan op
adequaat handelen.
3
261-281113
Begeleiding naar huis
-
U wordt verzocht op uw linkerzij te gaan
Tot 24 uur na het onderzoek kunt u zich wat
liggen. Indien afgesproken wordt via het
suf en slaperig voelen. Wij adviseren u dan
infuusnaaldje een pijnstillend en rustge-
ook in die periode niet zelf actief deel te
vend medicijn toegediend.
nemen aan het verkeer en/of belangrijke
-
Uw behandelend arts schuift de colo-
beslissingen te nemen. Om die reden mag u
scoop voorzichtig in uw darm tot aan de
na het onderzoek alleen onder begeleiding
aansluiting met de dunne darm. Het
naar huis. U dient zelf uw vervoer naar huis
nemen van bochten van de darmen met
te regelen. Als u geen vervoer naar huis
de coloscoop kan pijnlijk zijn.
heeft, kan de verpleegkundige een taxi voor
-
Tijdens het onderzoek wordt lucht in de
u bestellen. De kosten hiervan zijn voor uw
darm geblazen zodat de darm zich kan
eigen rekening.
ontplooien. Soms is dit wat pijnlijk, als u een wind laat zakt de pijn meestal af.
Het onderzoek
-
Vaak wordt tijdens het onderzoek aan u
Gedurende het onderzoek wordt u begeleid
gevraagd van positie te veranderen bij-
door uw behandelend arts en een verpleeg-
voorbeeld op uw rug te gaan liggen of op
kundige. Onderstaand een omschrijving van
uw andere zij te draaien. Soms vraagt
het onderzoek.
uw behandelend arts aan de verpleeg-
-
U meldt zich bij de balie van route 109,
kundige om met de handen druk uit te
op de eerste verdieping.
oefenen op bepaalde plaatsen van uw
Voor het onderzoek wordt een infuus-
buik. Dit gebeurt om het onderzoek
naaldje ingebracht ten behoeve van
gemakkelijker en dus voor u prettiger te
eventuele sedatie.
laten verlopen.
-
-
U wordt naar de onderzoekskamer ge-
-
Nadat het verste punt in de darmen is
bracht. U wordt verzocht de onderste
bereikt, trekt uw behandelend arts de
helft van uw lichaam te ontbloten en
coloscoop langzaam terug. Tijdens deze
gaat onder een laken op het onderzoeks-
fase vindt de daadwerkelijke inspectie en
bed liggen. U krijgt een 'knijpertje' op
eventuele behandeling plaats.
één van uw vingers of oren, waarmee
-
Tijdens het terugtrekken van de colo-
tijdens het onderzoek uw hartslag en het
scoop wordt de ingeblazen lucht zoveel
zuurstofgehalte in uw bloed worden
mogelijk verwijderd.
gecontroleerd.
4
261-281113
Duur van de coloscopie
Zelden dient om die reden een bloed-
De coloscopie staat gepland voor 30 minu-
transfusie te worden gegeven of een
ten. Indien een behandeling wordt uitge-
spoedoperatie te worden uitgevoerd.
voerd, zoals het verwijderen van poliepen,
-
kan het onderzoek wat langer duren.
een gaatje in de darm (= perforatie), met name na verwijdering van een poliep. Dit dient in de meeste gevallen
Na het onderzoek
operatief te worden hersteld. Dit komt
Na het onderzoek wordt u naar een uitrust-
echter zelden voor.
kamer gebracht. Als u voldoende bent hersteld mag u na ongeveer 60 minuten onder
Hoe meer ingrepen tijdens het onderzoek
begeleiding naar huis.
worden gedaan, hoe groter de kans op complicaties.
Na het onderzoek kunt u met name de eerste twee dagen last hebben van buikpijn
De behandelend arts die het onderzoek
en/of buikkrampen. Dit wordt veroorzaakt
voorstelt, weegt altijd de kleine kans op
door de ingeblazen lucht. Hoe eerder u deze
dergelijke complicaties af tegen de voor-
lucht kwijt raakt, des te eerder nemen de
delen van de belangrijke informatie die door
buikpijn en/of buikkrampen af. Dit gaat het
de coloscopie wordt verkregen.
beste als u op uw linkerzij ligt. Ook kunt u last hebben van een veranderd ontlastings-
Indien na het onderzoek klachten optreden,
patroon.
bijvoorbeeld koorts, heftige buikpijn en/of buikkrampen of helder bloedverlies, neemt
Als tijdens het onderzoek kleine ingrepen
u dan direct contact op met uw behande-
zijn gedaan, kan het zijn dat u korte tijd een
lend arts via de medewerkers van de be-
beetje bloed verliest via de anus.
handelpolikliniek. Zij zijn op werkdagen van 08.00 tot 16.00 uur bereikbaar.
Mogelijke complicaties Een coloscopie is over het algemeen een
Buiten deze tijden dient u contact op te
veilig onderzoek. Zoals bij elk onderzoek
nemen met uw huisarts.
kunnen echter complicaties optreden zoals -
een kleine kans op een (na)bloeding, die bijna altijd vanzelf weer stopt.
5
261-281113
De uitslag
niek via telefoonnummer (0181)
Uw behandelend arts zal de definitieve uit-
65 83 35.
slag van het onderzoek met u bespreken als
-
u voor controle komt. Indien het onderzoek
Neem een actuele lijst met medicijnen mee die u gebruikt.
is aangevraagd door uw huisarts, krijgt u de uitslag in de meeste gevallen direct voor
Neem in onderstaande gevallen zo snel
hem/haar mee. Indien materiaal is afgeno-
mogelijk contact op met uw behandelend
men dat nog moet worden onderzocht, kan
arts via de medewerkers van de Behandel-
het 7-14 dagen duren voordat de uitslag
polikliniek.
bekend is.
-
Wanneer u genoodzaakt bent om het onderzoek af te zeggen of te verzetten.
Tot slot
-
Wanneer u vragen of problemen heeft
Een aantal belangrijke punten nog op een
met betrekking tot het dieet of het
rij.
drinken van het darmreinigingsmiddel.
-
Begin twee dagen vóór het onderzoek
-
met het vezelbeperkte dieet volgens de
ding wel echt ‘schoon’ is.
instructies. -
Bij twijfel of uw darm na de voorberei-
-
Drink de hoeveelheid voorgeschreven
Bij koorts, heftige buikpijn/buikkrampen of helder bloedverlies na de coloscopie.
vloeistoffen volledig op volgens de instructies.
Mocht u na het lezen van deze algemene
-
Regel begeleiding naar huis.
informatie nog vragen hebben, stelt u die
-
Wees 15 minuten voor uw afspraak
dan gerust aan uw behandelend arts of de
aanwezig op de Behandelpolikliniek,
verpleegkundige. De medewerkers van de
route 109, eerste verdieping. Te laat
Behandelpolikliniek zijn op werkdagen van
komen kan tot gevolg hebben dat uw
08.00 tot 16.00 uur bereikbaar via telefoon-
onderzoek vertraging oploopt en in
nummer (0181) 65 83 35.
sommige gevallen dient een nieuwe afspraak gemaakt te worden. Wanneer u
Meer algemene informatie kunt u vinden op
uw afspraak niet op tijd kunt halen
www.mlds.nl.
neemt u dan direct contact op met de
www.crohn-colitis.nl
medewerkers van de Behandelpolikli-
www.voedingscentrum.nl
6
261-281113
INSTRUCTIES
pasta, honing, stroop en jam zonder pitjes.
Vezelbeperkt dieet
-
zacht en rijp fruit (bijvoorbeeld banaan),
Twee dagen voor het geplande onderzoek
fruitconserven zonder pitjes, vezels of
start u met het vezelbeperkt dieet. Dit
schil, appelmoes, vruchtenmoes.
betekent dat u bepaalde vezelrijke voe-
-
warme maaltijden zoals soep met
dingsbestanddelen niet mag eten.
stukjes vlees, vermicelli en/of soepbal-
Het betreft
letjes (géén groenten), aardappelen,
-
volkoren graanproducten zoals brood
witte rijst, pasta, macaroni, licht gebra-
met zaden en volkorenbrood, volkoren
den mager vlees, vis of kip (zonder vel).
en meergranen pasta en zilvervliesrijst. -
-
gaar gekookte groenten zoals jonge
vezelige groenten zoals asperges, bleek-
bietjes, bloemkool, broccoli en wortel-
selderij, zuurkool, snijbonen, sperziebo-
tjes.
nen, prei, doperwten, peulvruchten,
-
taugé, maïs, champignons, tomaten, ui,
desserts zoals vla, pudding, kwark of yoghurt.
knoflook, spinazie, andijvie, paprika’s en -
-
rauwkost.
Recept
bepaalde fruitsoorten zoals sinaasappels,
Van uw behandelend arts heeft u een recept
appels, ananas, grapefruit, mandarijnen,
gekregen voor 2 laxeertabletten bisacodyl
kiwi’s, bramen, druiven, aardbeien en
en voor het darmreinigingsmiddel
gedroogde vruchten.
Moviprep®.
noten, pinda’s en zaden. Laxeermiddel
Richtlijnen voor vezelbeperkt dieet
Twee dagen vóór het geplande onderzoek
Gelukkig zijn er ook veel voedingsbestand-
neemt u om 22:00 uur de twee tabletten
delen die niet vezelrijk zijn en die u dus wel
bisacodyl in met een slokje water. Deze
mag eten tijdens deze voorbereiding.
tabletten werken meestal pas na de nacht
Het betreft
en hebben een laxerende werking. Als
-
bijwerking kunnen darmkrampen ontstaan.
broodmaaltijden zoals beschuit, wit of licht bruinbrood met margarine of boter, magere vleeswaren, kaas of smeerkaas, een gekookt ei, hagelslag, chocolade-
7
261-281113
Darmreinigingsmiddel
-
Om een nare smaak tegen te gaan kunt
Naast het laxeermiddel heeft u ook een
u tussendoor eventueel kauwgom
darmreinigingsmiddel gekregen. Dit smaakt
gebruiken.
niet lekker maar het is belangrijk dat u
-
de voorgeschreven hoeveelheid vloei-
Tussendoor mag u andere heldere vloeistoffen drinken.
stof helemaal opdrinkt! Bij inname van het darmreinigingsmiddel wordt de ont-
Heldere vloeistoffen zonder koolhydra-
lasting steeds dunner tot uiteindelijk een
ten zijn water, bouillon, thee/koffie
licht gekleurde, waterige vloeistof.
zonder suiker en melk, light (fris)dranken zonder vruchtvlees, light limonade-
De bijsluiter die u van de apotheek heeft
siroop.
ontvangen bij het darmreinigingsmiddel mag u ongelezen weggooien. Onderstaande
Heldere vloeistoffen met koolhydraten
instructies vervangen deze bijsluiter
zijn
volledig.
-
koffie/thee met 1 klontje suiker (ca 4 gram).
Instructie voor de bereiding van
-
Moviprep® -
16 gram).
U heeft 2 verpakkingen gekregen met in
-
iedere verpakking een zakje A en een
-
klein glaasje (150 ml) appelsap (ca groot glas (250 ml) (fris)drank zonder vruchtvlees (ca 26 gram).
zakje B (elke verpakking is goed voor 1
-
35 ml limonadesiroop (ca 15 gram).
liter).
-
klein waterijsje (ca 12 gram).
U mengt 1 liter water met zakje A en B
-
1 tablet Dextro energy druivensuiker
(goed mengen!).
(ca 3 gram).
Tips voor het innemen van Moviprep®
Afhankelijk van het tijdstip van het onder-
-
Drink het (ijs)koud uit de koelkast.
zoek (vóór of ná 12.00 uur) dient u de
-
Gebruik een rietje bij het drinken, zodat
voorbereiding en instructie op de volgende
het wat verder in de mond komt.
pagina voor het reinigen van de darmen te
Drink de eerste liter niet te snel, neem
volgen.
-
hier 1-1½ uur de tijd voor.
8
261-281113
Onderzoek VÓÓR 12.00 UUR en
Onderzoek NÁ 12.00 UUR en
voorbereiding met Moviprep®
voorbereiding met Moviprep®
2 dagen vóór het onderzoek
2 dagen vóór het onderzoek
-
-
-
Vanaf 08.00 uur start u met het vezel-
Vanaf 08.00 uur start u met het vezel-
beperkt dieet dat u blijft volgen tot na
beperkt dieet dat u blijft volgen tot na
de coloscopie.
de coloscopie.
Om 22.00 uur neemt u de twee tabletten
-
bisacodyl in.
Om 22.00 uur neemt u de twee tabletten bisacodyl in.
1 dag vóór het onderzoek
1 dag vóór het onderzoek
-
-
Om 14.00 uur gebruikt u de laatste maaltijd.
-
-
maaltijd.
Om 17.00 uur start u met Moviprep®.
-
Let op: vanaf nu geen vast voedsel
meer gebruiken, alleen heldere
meer gebruiken, alleen heldere
vloeistoffen!
vloeistoffen!
Tussen 17:00 uur en 18:30 uur drinkt u
-
Tussen 18:00 uur en 19:30 uur drinkt u de eerste liter Moviprep®.
Tussen 19:00 uur en 20:00 uur drinkt u
-
de tweede liter Moviprep®. -
Om 18.00 uur start u met de Moviprep®.
Let op: vanaf nu geen vast voedsel
de eerste liter Moviprep®. -
Om 17.00 uur gebruikt u de laatste
Tussen 19:30 uur en 21:30 uur drinkt u tenminste 1 liter heldere vloeistof.
Tussen 20:00 uur en 22:30 uur drinkt u tenminste 2 liter heldere vloeistof.
dag van het onderzoek
dag van het onderzoek
-
-
Na 06.00 uur drinkt u niets meer tot na de coloscopie.
Tussen 08:00 uur en 09:30 uur drinkt u de tweede liter Moviprep®.
-
Tussen 09:30 uur en 10:30 uur drinkt u tenminste 1 liter heldere vloeistof.
-
Na 10.30 uur drinkt u niets meer tot na de coloscopie.
9
261-281113
Instructies voor TABLETAFHANKELIJKE diabetespatiënten Onderzoek VÓÓR 12.00 UUR
Onderzoek NÁ 12.00 uur
1 dag vóór het onderzoek
1 dag vóór het onderzoek
Neem uw avonddosering tabletten niet in.
Neem uw avonddosering tabletten in bij de maaltijd van 17.00 uur.
dag van het onderzoek
dag van het onderzoek
Neem uw ochtenddosering tabletten niet in.
Neem uw ochtenddosering tabletten niet in.
Deze neemt u pas in bij de eerstvolgende
Deze slaat u over. Bij de avondmaaltijd
maaltijd na het onderzoek.
neemt u uw avonddosering weer in.
Instructies voor INSULINEAFHANKELIJKE diabetespatiënten
1 dag vóór het onderzoek Overdag houdt u uw normale dosering insuline aan. ’s Avonds dosering volgens onderstaand schema. Insulinesoort
Tijdstip
Dosering
kortwerkende insuline
voor de avondmaaltijd
gebruikelijke dosering
voor het slapen gaan
50% van de gebruikelijke
(novorapid, actrapid, humalog) langwerkende insuline (levemir, lantus, insulatard) mix-insuline
dosering voor de avondmaaltijd
(novomix, humalogmix)
75% van de gebruikelijke dosering
10
261-281113
Het is verstandig om de dag vóór het onderzoek uw glucosewaarden minimaal om de vier (4) uur te controleren. De laatste controle voert u uit voor het slapen gaan. Onderstaand een schema met acties bij controle voor het slapen gaan. Tijdstip
Glucosewaarden
Actie
Controle voor de nacht
< 4,0 mmol
0,4 dl (= 2 cm) ranja met water na 30 minuten glucosewaarden opnieuw controleren.
< 6,0 mmol
2 glazen helder vruchtensap (bijvoorbeeld appelsap)
Tussen 6,0 – 8,0 mmol
1 glas helder vruchtensap (bijvoorbeeld appelsap)
> 8,0 mmol
goed, geen actie nodig
> 15,0 mmol
indien mogelijk zelf bijregelen, anders contact opnemen met uw arts
Dag van het onderzoek U spuit geen insuline totdat het onderzoek heeft plaatsgevonden. Het is verstandig uw glucosewaarden te meten als u opstaat. Wij adviseren u uw controleapparatuur mee te nemen naar de locatie waar het onderzoek plaatsvindt.
11
261-281113
Na het onderzoek (tijdstip onderzoek vóór 12.00 uur) Insulinesoort
Tijdstip e
Dosering
kortwerkende insuline
voor 1 maaltijd na het
gebruikelijke dosering
(novorapid, actrapid, humalog)
onderzoek
langwerkende insuline
voor 1e maaltijd na het
50% van de gebruikelijke
(levemir, lantus, insulatard)
onderzoek
dosering (indien vóór ontbijt wordt gespoten)
mix-insuline (novomix, humalogmix) alle soorten insuline
Voor 1e maaltijd na het
50% van de gebruikelijke
onderzoek
dosering
alle andere maaltijden
gebruikelijke dosering
Na het onderzoek (tijdstip onderzoek ná 12.00 uur) Insulinesoort
Tijdstip
Dosering
alle soorten insuline
voor de avondmaaltijd
gebruikelijke dosering hervatten
alle soorten insuline
voor het slapen gaan
gebruikelijke dosering hervatten
Uitzondering bij het éénmaal (1x) per dag
voor de avondmaaltijd
’s ochtends spuiten
50% van de gebruikelijke dosering
12
261-281113
