Partners voor (nog) betere gynaecologische zorg De partners van de BeterKeten hebben de overtuiging dat een ziekenhuis niet overal in kan excelleren. Keuzes maken, als het gaat om de inhoud en organisatie van zorg, zijn nodig om de patiënt de beste behandelplek in de keten te geven. Omdat afzonderlijke keuzes leiden tot suboptimale uitkomsten, is de inzet van de partners van de BeterKeten om dit keuzeproces in gezamenlijkheid te doorlopen. Daarbij legt elk ziekenhuis zicht toe op die zorg waar het in uitblinkt en waar het verder in wil en kan uitblinken. Daarbij wordt expertise gedeeld en krachten gebundeld. Vanuit deze gedachte is het traject ‘Partners voor betere zorg’ in 2013 opgestart. Deze samenvatting geeft de uitkomsten weer van de verkennende fase van het project voor het specialisme Gynaecologie, Obstetrie en Voortplantingsgeneeskunde. Een uitgebreide rapportage is op te vragen via het projectbureau van de BeterKeten (tel 010 – 7031296).
DOELSTELLING Doelstelling van dit project is om concrete initiatieven te verkennen en te realiseren die bijdragen aan de ‘beste zorg op de beste plek’. Dat wil zeggen: zorg die patiëntgericht is, kwalitatief hoogstaand en efficiënt en die naadloos aansluit tussen de verschillende zorgaanbieders. Het project is gestart met een verkenning van de samenwerkingskansen die bijdragen aan het verhogen van de kwaliteit en/of doelmatigheid van de gynaecologische zorg. Hierbij gaat het specifiek om het gezamenlijk maken van keuzes in zorgportfolio, waarbij accenten in de zorg verlegd worden. Ook kan het gaan om het delen van expertise en bundelen van krachten.
PROCES Het project is gestart met een analyse 1 waarin gekeken is naar de verschillende profielen en de (contouren) van Centers of Excellence per ziekenhuis. 1 Deze analyse is gebaseerd op ziekenhuisdata van 2011.
Deze analyse is vervolgens besproken met diverse medisch specialisten in de vier ziekenhuizen, waaronder de Gynaecologie. Hierbij diende de analyse als hulpmiddel in de zoektocht naar mogelijke kansen tot versterking van zorg door middel van keuzes in zorgportfolio. Met behulp van een aantal workshops zijn de kansen nader verkend en besproken. De meest kansrijke en gedragen ideeën zijn vervolgens verder uitgewerkt in nauwe samenspraak met de betrokken medisch specialisten. Deze uitwerking omvatte een drietal componenten: 1. Concrete uitwerking van de inhoud van het voorstel; 2. Onderbouwing van de beoogde meerwaarde van het voorstel: kwaliteits- en efficiencywinst; 3. De potentiële consequenties van het voorstel voor de vier stakeholders: de patiënt, medisch specialist, verwijzer en verzekeraar. Daarbij ging specifieke aandacht uit naar de samenhang tussen patiëntenzorg, onderwijs en onderzoek. Eindresultaat van de Gynaecologie is een viertal concrete voorstellen, die in maart gepresenteerd zijn aan en omarmd zijn door het bestuur van de BeterKeten. De voorstellen zijn tot stand gekomen dankzij de inzet van de volgende gynaecologen: • Drs. B. Broekman, Sint Franciscus Gasthuis • Dr. M. van der Gaast, Havenziekenhuis • Dr. M. van Hooff, Sint Franciscus Gasthuis • Mw. dr. M. ten Kate – Booij, Erasmus MC • Drs. E. Klompmaker, Maasstad Ziekenhuis • Prof. dr. J. Laven, Erasmus MC • Dr. J. Martens, Maasstad Ziekenhuis • Dr. L. Pijpers, Havenziekenhuis Zij werden begeleid door Rianne Ruit (projectbureau BeterKeten) en analytisch ondersteund door Wouter Klinkhamer (Gupta Strategists).
VOORSTEL MYOMENZORG
Inhoud van het voorstel: Met dit voorstel wordt de kwaliteit en het aanbod van de myomenzorg in de Rotterdamse regio op een hoger niveau getild, dankzij de volgende inzet: - Het optuigen van een regionaal samenwerkingsverband, bestaande uit gynaecologen van diverse ziekenhuizen die dedicated zijn aan de myomenzorg. Gezamenlijk is men verantwoordelijk voor het blijvend organiseren van complete en kwalitatief hoogwaardige myomenzorg. - Alle perifere ziekenhuizen leveren uitstekende en uniforme myomenzorg onder eigen merk. Een regionaal en excellent zorgpad wordt ontwikkeld teneinde op elke plek dezelfde beste zorg te leveren. Evidence based en efficiënt. - Myomenzorg wordt niet langer aangeboden in het Erasmus MC. Dit is niet noodzakelijk en zorgt voor efficiëntere benutting academische capaciteit. - Een intercollegiale prospectieve bespreking wordt opgezet waarin complexe patiënten besproken worden teneinde de beste behandeling op de beste plek af te spreken. - De inhoud en het aanbod van complexe myomenzorg wordt verbeterd dankzij zorginhoudelijkeen concentratieafspraken. Patiënten kunnen in de Rotterdamse regio terecht voor de volledige myomenzorg. Myoomembolisaties worden geconcentreerd aangeboden (optie in Maasstad Ziekenhuis). De meerwaarde van het voorstel De kwaliteit van zorg Dankzij dit voorstel neemt de kwaliteit van de myomenzorg (verder) toe. Door deze gezamenlijke aanpak wordt de myomenzorg op een hoger niveau
getild en dit kan als voorbeeld dienen voor de verdere regio en zelfs daarbuiten: • Kwaliteit en veiligheid van de myomenzorg nemen toe dankzij de ontwikkeling en toepassing van een gezamenlijk, uniform, zorgpad en protocollen die gebaseerd zijn op best practices en geldende richtlijnen. Daarbij is het streven om gezamenlijk de uitkomsten van zorg inzichtelijk te maken zodat hier vervolgens op gestuurd kan worden. • Kwaliteit neemt toe dankzij bundeling van expertise in een structureel intercollegiaal overleg waarin kennis gedeeld wordt en waarbij de diverse experts tezamen nadenken over het juiste behandelbeleid op de juiste plek. Tevens wordt expertise gemakkelijk informeel gedeeld dankzij de opgebouwde relaties binnen het samenwerkingsverband. • Door dit voorstel is de patiënte niet langer afhankelijk van één dokter, maar wordt zij omgeven door een ‘virtueel’ team van dedicated gynaecologen die hun kennis samen inzetten voor deze patiënt. • Een verbeterd en compleet aanbod van myomenzorg in de regio draagt bij aan de patiëntgerichtheid. Dit voorstel maakt het mogelijk om de patiënt in haar eigen regio te bedienen met alle zorg die zij nodig heeft. Verwijzing naar buiten de regio is niet langer nodig, terwijl de kwaliteit van de complexe zorg minimaal zo goed is als elders. • Dit voorstel bevordert het gezamenlijk uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek. Deze regionale opzet maakt het mogelijk om meer en in gezamenlijkheid te participeren in wetenschappelijk onderzoek naar myomenzorg. Gezamenlijk is er meer volume om wetenschappelijk onderzoek naar te doen én een uniforme zorgstandaard zorgt ervoor dat samen geparticipeerd kan worden in studies. De doelmatigheid van zorg Verwachting is dat dit voorstel leidt tot doelmatigere myomenzorg in de regio: • De ontwikkeling van een zorgpad myomenzorg leidt tot efficiënte zorg, waarbij de patiënt de juiste zorg op het juiste moment en op de juiste plek krijgt. Onnodige zorg wordt voorkomen. • Het voorstel om de myomenzorg niet langer aan te bieden in de academische setting leidt tot ‘overall’ goedkopere myomenzorg. Bijv. ten gevolge van een lagere kostprijs in de periferie die voornamelijk ingegeven is door een kortere ligduur.
•
De keuze om de myoomembolisaties op één plek aan te bieden is efficiënter dan wanneer de diverse ziekenhuizen er afzonderlijk voor zouden kiezen om deze specifieke behandeling allen aan te (gaan) bieden. Op één plek kan deze zorg beter én doelmatiger aangeboden worden.
VOORSTEL FERTILITEITSPRESERVATIE Dit voorstel verbetert de fertiliteitspreservatie (counseling én behandeling) aan alle vrouwelijke patiënten met een oncologische aandoening en jonger dan 40 jaar. Hierdoor wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan de kwaliteit van leven. Dit door gezamenlijk in te zetten op de (verdere) ontwikkeling van een zeer goed fertiliteitspreservatie-programma dat betrekking heeft op zowel counseling als behandeling. Het betreft hier de koppeling van patiëntenzorg aan wetenschappelijk onderzoek. Hierdoor wordt zorginnovatie, gebaseerd op onderzoeksresultaten, mogelijk. Op deze wijze wordt de beste standaard voor fertiliteitspreservatie ontwikkeld, om deze vervolgens uit te rollen naar andere ziekenhuizen. Geconstateerd wordt dat: fertiliteitspreservatie van oncologische patiënten een nieuwe ‘tak van sport’ is met toenemende mogelijkheden waarin nog veel ontwikkeld en verbeterd moet worden; het een relatief kleine groep patiënten betreft waarbij de verwachting is dat de volumes toe zullen nemen; de uiteindelijke keuze van de patiënte sterk afhangt van de inhoud en wijze van counseling; de huidige counseling tekort schiet in die zin dat niet iedereen hiervoor verwezen wordt of veel te laat verwezen wordt. Deze doelstelling wordt als volgt gerealiseerd: - Samen inzetten op de (verdere) ontwikkeling van een zeer goed programma fertiliteitspreservatie; - Koppeling van patiëntenzorg aan wetenschappelijk onderzoek; - Innoveren van deze zorg, gebaseerd op onderzoeksresultaten. Dit voorstel beoogt een concentratie van de counseling in het academische centrum alwaar de behandeling reeds geconcentreerd is. Hierdoor krijgt de patiënt op één plek eenduidige en complete counseling, behandeling, nazorg en follow-up. Een groter volume wordt gerealiseerd dat benut kan worden voor onderzoek waardoor snellere en betere ontwikkeling van een uitstekend programma
mogelijk wordt. Tevens maakt een groter volume een betere en efficiëntere inrichting van spreekuren mogelijk. Voorstel is om samen in te zetten op een lobby richting verwijzend specialisten zodat elke patiënt uit de doelgroep standaard een counselinggesprek krijgt. Nadat een goed zorgpad ontwikkeld is, kan dit uitgerold worden naar de periferie. De meerwaarde van het voorstel De kwaliteit van zorg Doelstelling én overtuiging zijn dat de kwaliteit van de fertiliteitspreservatie op korte termijn toe zal nemen door tevens de counseling te concentreren in het Erasmus MC. Doordat dit voorstel tevens een goede en snelle ontwikkeling van een wetenschappelijk onderbouwd en uitstekend programma mogelijk maakt, is de verwachting dat dit voorstel ook op de lange termijn bijdraagt aan de kwaliteit van deze zorg aan oncologische patiënten. Door gezamenlijke inzet en commitment in deze, lukt het om de fertiliteitspreservatie op een hoger niveau te tillen in de gehele regio en mogelijk zelfs daarbuiten. De doelmatigheid van zorg Verwachting is dat dit voorstel de doelmatigheid van de fertiliteitspreservatie verhoogt, omdat: • Concentratie bijdraagt aan efficiëntere benutting van de spreekuurcapaciteit. • Concentratie bijdraagt aan doelmatige zorginnovatie. • De ontwikkeling van een wetenschappelijk onderbouwd en innovatief programma fertiliteitspreservatie bijdraagt aan doelmatigere zorg.
VOORSTEL VOORTPLANTINGSENDOCRINOLOGIE Doelstelling van dit voorstel is om de zorg aan patiënten met PCOS te verbeteren door in gezamenlijkheid een belangrijke bijdrage te leveren aan de wetenschappelijke ontwikkeling van: - Preventieve strategieën zodat op de lange termijn gezondheidsproblemen bij vrouwen met PCOS voorkomen worden; - Effectievere en veiligere strategieën om vrouwen met PCOS zwanger te maken. Geconstateerd wordt dat de diagnostiek en behandelstrategie verschillen per ziekenhuis. Hierdoor ontstaan mogelijke verschillen in kwaliteit van zorg. Daarnaast wordt, mede hierdoor niet geparticipeerd in wetenschappelijk onderzoek. Dit is een grote gemiste kans, kijkend naar het nut en de
noodzaak van wetenschappelijk onderzoek naar deze zorg. Dit mede gezien het toenemend aantal vrouwen met PCOS, de onduidelijkheden over de beste behandelstrategie én de lange termijn gezondheidsrisico’s. Met dit voorstel worden de krachten gebundeld rondom de zorg aan vrouwen met cyclusstoornissen, waaronder het PolyCysteus Ovarium Syndroom (PCOS). Samen wordt het voortouw genomen om kwaliteit van zorg aan deze groep patiënten in regio (verder) te verbeteren. De volgende aanpak wordt beoogd: - Ontwikkelen van uniform regionaal zorgpad, vanuit een gedeelde visie en evidence based. Dit leidt tot uniforme en uitstekende zorg op elke locatie. - Gezamenlijke research en ontwikkeling van behandelstrategieën. Dit kan door een uniforme werkwijze waardoor een aanzienlijk groter potentieel researchvolume ontstaat (van 650 naar 1450 per jaar). Hierdoor is toonaangevend onderzoek mogelijk met goed en snelle dataverwerving, analyse en gezamenlijke publicatie. Dit resulteert in de ontwikkeling van effectievere en veiligere behandelstrategieën met aandacht voor gezondheidsproblemen op LT - Inzetten op uniforme laboratoriumdiagnostiek voor research, waarbij afgenomen researchlab uniform verwerkt en gemeten wordt. - Regionaal overleg voortplantingsendocr. Een structurele bespreking van specifieke casuïstieken en behandelstrategieën. Tevens: verantwoordelijk voor regionaal zorgpad PCOS en status gezamenlijke research. De meerwaarde van dit voorstel De kwaliteit van zorg De kwaliteit van zorg aan patiënten met PCOS verbetert middels dit voorstel: • De kwaliteit van zorg neemt toe, dankzij de ontwikkeling en implementatie van een uniform regionaal en excellent zorgpad PCOS. • De kwaliteit van zorg neemt op de langere termijn toe, dankzij de gezamenlijke inzet op het gebied van wetenschap. • De kwaliteit van zorg neemt toe dankzij een regionaal overleg. In dit overleg wordt kennis structureel met elkaar gedeeld.
De doelmatigheid van zorg Het uniforme zorgpad draagt bij aan doelmatigere zorg, doordat de patiënt hierdoor op het juiste moment de juiste zorg ontvangt. Onnodige zorg wordt voorkomen. Het gezamenlijk wetenschappelijk onderzoek draagt ook een bij aan doelmatigere zorg, omdat dit op termijn zal resulteren in effectievere behandelstrategieën. De (vernieuwde) aandacht die daarbij tevens ontstaat voor de langere termijn gezondheidsrisico’s, dragen eveneens bij aan efficiëntere zorg doordat risico’s (tijdig) voorkomen/verminderd worden.
VOORSTEL ENDOMETRIOSEZORG Geconstateerd wordt dat de inhoud van de endometriosezorg in regio verschilt en dit heeft consequenties voor de kwaliteit van deze zorg. Het volume van patiënten met graden 3 / 4 is laag, terwijl de complexiteit hoog is. Deze hoog complexe zorg is niet goed georganiseerd in de regio waardoor patiënten naar buiten de regio verwezen worden. De regio heeft tegelijkertijd wel de mogelijkheden om deze zorg qua aanbod en inhoud te verbeteren. Dit voorstel gaat daar op in. Het voorstel bestaat uit de volgend eonderdelen: - Oprichting van een regionaal dedicated team bestaande uit gynaecologen die expert zijn in de endometriosezorg. - Ontwikkeling van een regionaal zorgpad endometriosezorg, evidence based, uniform en compleet. Vastgelegd wordt welke zorg wanneer en waar geleverd wordt (en door wie). - Formuleren van voorstellen betreffende de concentratie van hoog complexe zorg aan patiënten met endometriose. Twee opties worden verkend (1: concentratie op één locatie / 2: concentratie bij één regionaal team). Het betreft een multidisciplinair team dat goed met elkaar samenwerkt en elkaar vertrouwt. - Structureel expertisenetwerk endometriosezorg waarin gesproken wordt over specifieke casuïstieken en het regionale zorgpad. Ingezet wordt op het inzichtelijk maken van de kwaliteit van zorg en gezamenlijk wetenschappelijk onderzoek.
REALISATIE VAN DE VOORSTELLEN De vier voorstellen zijn goedgekeurd door het bestuur van de BeterKeten. Met het oog op de te realiseren doelstellingen, werd het zeer wenselijk geacht om de andere ziekenhuizen bij de verdere uitwerking en realisatie van de voorstellen te betrekken. Zodoende zijn de gynaecologen uit de andere regionale ziekenhuizen in mei geïnformeerd over dit project en de uitkomsten van de verkenning. Ze zijn nadrukkelijk uitgenodigd om deel te nemen aan het vervolg. En niet zonder resultaat: inmiddels hebben bijna alle ziekenhuizen uit de regio aangegeven de vier voorstellen te omarmen en actief mee te willen doen! In juli vond de startbijeenkomst plaats voor de vier werkgroepen. Elke werkgroep werkt het voorstel op de geformuleerde onderdelen nader uit. In de werkgroep participeren diverse gynaecologen uit de ziekenhuizen. De uitkomsten van de werkgroepen worden voorgelegd aan en besproken met de stuurgroep, waarin vanuit elk ziekenhuis één gynaecoloog zitting heeft. Streven is om begin 2015 de uitgewerkte voorstellen te implementeren, teneinde de gynaecologische zorg in de regio op een nog hoger niveau te tillen. Op deze wijze zetten gynaecologen uit de gehele regio zich in om samen te werken aan de beste zorg! Tijdens de uitwerking- en realisatie fase zijn de volgende punten van belang: Patiënt staat centraal en diens belang staat gedurende de realisatie voorop. Alle andere belangen zijn volgend. Nadrukkelijk zal bij de realisatie aandacht besteed moeten worden aan de samenhang tussen patiëntenzorg, onderwijs en onderzoek. Ingezet moet worden om de (verhoging) van de kwaliteit van zorg meetbaar te maken. Borgen van goede toegankelijkheid van zorg want de voorstellen mogen hier niets aan afdoen. Waar mogelijk, zal gebruik gemaakt worden van bestaande best practices zodat voorkomen wordt dat ‘wielen opnieuw uitgevonden worden’.
