ParijsD Evoor Beginners ANSICHTKAARTEN KLOPPEN
ParijsN Evoor Experts T ALS JE DENKT DAT
JE ALLES WEL KENT
PARIJS
F R A N K R I J K
© CARTO'HAARLEM
Parijs
STEEDS WEER NIEUW:
ZELFS DOORGEWINTERDE PARISIENS ALS SASKIA DEKKERS EN EMILE LUIDER KWAMEN OOIT VOOR ‘T EERST IN DE STAD VAN DE EEUW. VERBIJSTERD OVER ZOVEEL SPEKTAKEL, ROMANTIEK, HISTORIE… EN NOG ONBEWUST VAN HET UNIEKE FENOMEEN: PARIJS GEEFT JE OOK DE
20STE KEER HET VOLLE POND, SMAAKT ALTIJD NAAR MEER. STEEDS
IS ER WEL EEN NIEUWE REDEN OM WÉÉR TERUG TE GAAN.
DAAROM:
PARIJS VOOR STARTERS, VOOR RECIDIVISTEN EN VOOR ROUTINIERS. TEKST: SASKIA
DEKKERS,
FOTO’S: EMILE LUIDER
Boven: blinkende jeu de boules-ballen bij het Palais Royale. Maar de Parijse jeugd vindt het binnenplein blijkbaar veel geschikter voor de nieuwste rage: skaten. Rechts: La Tour Eiffel kromt zich als een triomfboog over de stad. Met aan haar voeten altijd weer honderden toeristen.
12
REIZEN SEPTEMBER 1999
DE ST
AD VAN DE EEUW
REIZEN SEPTEMBER 1999
13
ROMANTISCH…VERRASSEND…PRIKKELEND. HOE VERTEL JE ZONDER CLICHÉS OVER EEN WERELDSTAD WAAR JE OP ELKE STRAATHOEK DE GESCHIEDENIS IN DE LUCHT VOELT HANGEN ?
PARIJS IS
MOEILIJK TE BESCHRIJVEN AAN IEMAND DIE ER NOG NOOIT IS GEWEEST .
PARIJS MOET JE GEWOON BELEVEN.
ParijsD Evoor Beginners ANSICHTKAARTEN KLOPPEN W
aar je je ontdekkingstocht moet beginnen? Bien sûr, bij La Tour Eiffel, want Parijs zonder IJzeren Dame is ondenkbaar. Niet alleen voor de toeristen met wie ze miljarden keren op de foto staat, maar ook voor de Parijzenaars, die haar iedere dag als een stabiel baken boven alles uit zien torenen. Ook al is de Eiffeltoren met zijn 320 meter lang niet meer het hoogste gebouw ter wereld, toch blijft het een belevenis om onder tienduizend ton ijzer en staal te staan. Het idee van de toren kwam van twee ingenieurs, Koechlin en Nouguier, die op het atelier van Eiffel in Parijs werkten. Met een hoge stalen toren hoopten ze indruk te maken tijdens de wereldtentoonstelling van 1889. De slimme en rijke Gustave Eiffel financierde het project en verbond er meteen z’n naam aan. Conservatieve Parijzenaars waren woedend over het misbaksel. Ze verzoenden zich met de gedachte dat de toren toch zou worden afgebroken. Maar in 1909 bleek de Eiffeltoren broodnodig voor de draadloze telegrafie en zo werd het populairste monument van Parijs (vier miljoen bezoekers per jaar) van de ondergang gered.
Voor ons ligt de Champ-de-Mars, een vredig stukje groen dat onder aan de Eiffeltoren begint. In de 15de eeuw was dit één grote groentetuin, omgeven door wijngaarden. Maar er heeft op deze plek ook bloed gevloeid. Tijdens de Franse Revolutie stond hier de guillotine waar alle koningsgezinden in rap tempo een kopje kleiner werden gemaakt. Toen in 1793 het hoofd van Lodewijk de Zestiende echter aan de beurt was, verplaatsten de revolutionairen het schavot ‘om te voorkomen dat de Champ-de-Mars met criminelenbloed besmeurd zou raken.’ Waar 200 jaar geleden hoofden rolden, liggen nu groepjes jongeren te zonnen. Het stadsbestuur kreeg vorig jaar een helder inzicht: de regel dat in Parijs niemand op het gras mocht zitten, werd afgeschaft. MONTMARTRE Ver van het gestresste stadsleven
V
aak krijgen bustoeristen maar veertig minuten om Montmartre te bekijken. Net genoeg om een blik te werpen op ‘de suikertaart’ die Sacré-Coeur heet en om een houtskoolportret te laten maken op het
PARIJS (BIJNA) GRATIS ● ●
●
●
●
Notre Dame, elke zondag om 17.30 uur gratis orgelconcert. France Culture, theaterstukken opgenomen voor de radio, met acteurs in spijkerbroek. 116, avenue du Président Kennedy, tel: 083 668 10 99. Auditorium van Musée du Louvre: de hele dag gratis lezingen en documentaires, tel: 014 020 51 51. Kiosque du Châtelet, verkoopt vanaf 12.30 uur kaartjes voor half geld voor voorstellingen van die dag. Warenhuis Tati, aan de place de la Republique 11e arr. Zéér lage prijzen.
PARIJS HÉÉL DUUR (maar leuk om even te kijken) ●
● ●
● ●
Le Tour d’Argent, het duurste restaurant van Parijs met een van de beste wijnkelders ter wereld 15, Quai de la Tournelle 5e arr. Place Vendôme, winkels voor allerrijksten: haute-couture, juwelen en parfums. Avenue Montaigne, winkelen bij couturiers. Dior nr. 32, Jil Sander nr. 52, Nina Ricci nr. 39 Ungaro nr. 2 Valentino nr. 17-19. Kapper Alexandre Zouari, Avenue Marceau 16e arr. knipt filmsterren en modellen. Caviar Kaspia, 17, Place de la Madeleine, gerookte zalm en kaviaar.
14
REIZEN SEPTEMBER 1999
place du Tertre. Maar wie van het geijkte pad afdwaalt - en dat is een kwestie van elk willekeurig steegje inslaan - komt terecht in een charmante buurt. In het begin van de 19de eeuw was la Butte (de berg) de Montmartre bedekt met boomgaarden, arbeidershuisjes, windmolens én wijngaarden. Pas in 1860 werd het dorpje aan Parijs toegevoegd. Maar het leven op la Butte bleef ver van het gestresste stadsleven beneden. De gemeenschap van Montmartre organiseert elk jaar feesten en parades en heeft een eigen ‘president’, die gekozen wordt in… het café. Aan rue des Saules liggen nog steeds twee grote wijngaarden. Van de Parijse druiven wordt jaarlijks 300 liter wijn gemaakt. “Zelf zetten we die niet op tafel, veel te zuur”, vertellen twee tuinmannen. “Maar wijn uit Parijs is zo zeldzaam, dat verzamelaars uit de hele wereld er een fortuin voor over hebben.” DE BATOBUS Hollandse boot over de Seine
M
etrostakingen: elke Parijzenaar klaagt er over, maar soms brengen ze ook iets
Vanaf de Seine kijken of je de klokkenluider ergens ziet.
goeds teweeg. Zoals die van het najaar in 1995. Duizenden mensen liepen vijf weken lang iedere ochtend kleumend naar hun werk. De burgemeester stelde als troost een ‘busdienst over de Seine’ in werking. De Batobus werd meteen een populair vervoermiddel. Inmiddels is de dienst uitgebreid tot zes haltes. Met een afgedankte Hollandse rondvaartboot (!) nemen we de route Musée d’Orsay St. Germain des Prés - Notre Dame - Hotel de Ville en het Louvre. De halte St. Germain lokt en we stappen snel uit. Place St. Germain-des-Prés was in de jaren vijftig en zestig het kloppend hart van het intellectuele leven van Parijs: hier woedden ‘s nachts in de cafés felle discussies. De stoeltjes van Café Les Deux Magots zijn wat dat betreft historisch: hierop zaten schrijvers en kunstenaars zoals Jean-Paul Sartre, zijn vriendin Simone de Beauvoir en zangeres Juliette Greco. In de buurt vind je nog steeds belangrijke linkse boekwinkels en uitgeverijen.
NOTRE DAME Het échte centrum
W
at is eigenlijk het échte centrum van Parijs? Het antwoord ligt op het plein voor de Notre Dame: een bescheiden bronzen ster, midden op het plein. Dit is het hart van de lichtstad. Van hieruit worden de bordjes ‘Paris 100 km’ gemeten. Het geeft meteen aan hoe belangrijk de Notre Dame is voor Parijs. “Elke zijde, elke steen van dit monument is een bladzijde uit de geschiedenis van ons land, maar ook uit de geschiedenis van kunst en wetenschap”, zo beschreef Victor Hugo in 1831 de middeleeuwse kathedraal in zijn roman ‘Notre Dame de Paris’. De drie roosvensters met al hun kleuren schitteren van het licht dat er doorheen stroomt. We bekijken het houtsnijwerk voor het oude koor van Jean Ravy en de voorstelling van het Laatste Oordeel in het midden van de kathedraal.
REIZEN SEPTEMBER 1999
15
▼
Het is wel gezellig op de trappen voor de Sacré-Coeur. Maar echte Parijzenaars zul je er niet gauw treffen.
Het nieuwe uiterlijk van het Louvre is misschien wel het meest succesvolle project van François Mitterand. Foto rechts: Parijs per fiets: ‘la guide charmante’ geeft uitleg aan haar groepje.
stoeltjes (gratis) rondom de vijvers zien er aanlokkelijk uit. Parijs hoeft niet altijd duur te zijn. LES CHAMPS ELYSÉES ‘De mooiste laan ter wereld’
V
kritiek op zijn geldverslindende projecten steeds meer toe. Alleen de piramide van het Louvre vindt iedereen “un succes enorm”. De Chinees-Amerikaanse architect Pei kreeg de opdracht om van het stoffige Louvre een groot museum te maken. Liefst het allergrootste museum ter wereld en het mocht wel wat kosten. Via de piramide kun je gratis de roltrappen af en via de centrale ruimte kun je een uitgebreide wandeling maken, want onder het Louvre heeft Pei een verdieping toegevoegd. Rondom een kleinere omgekeerde piramide bevinden zich zestig winkels. We komen uit in de Tuilerieën. De groene
Weer buiten kuieren we langs de oevers van de Seine. De zon hoeft maar even te schijnen of heel jong en mooi Parijs slaat hier aan het zonnen en versieren. HET LOUVRE Het mocht wat kosten!
B
ij het Hotel de Ville springen we weer in de Batobus. Op naar de volgende halte: Museum het Louvre, een van de Grands Travaux van François Mitterrand. De socialistische president had met zijn ‘Grote Werken’ geschiedenis willen schrijven. Dat is gelukt, maar misschien anders dan hij had gewild. Zo’n drie jaar na zijn dood neemt de
re nd Fla de
SACRE COEUR
Ca na Ma l Sain rtin t- R ue
(voor beginners)
BOIS DE BOULOGNE
ADRESSEN
Rondweg Noord
PARIJS
MONTMARTRE des Blvd. nolles tte Batig aye La F e u R Boule Ave Hauss vard mann nue Ély Cham sée s ps
ARC DE TRIOMPHE
PARC DE LA VILETTE
●
●
Rue de Belleville
Ave. Répu de la bliqu Bl e vd NOTRE LOUVRE .V Ile de DAME olt Blvd PARC DU CHAMPS air la Cité Place de . Ile St. e S. G DE MARS erm la Bastille Louis ain Blv Place de d. G arib la Nation JARDIN DU ald JARDIN DES d i irar LUXEMBOURG PLANTES aug eV D Rue
●
●
SE
IN
E
EIFFELTOREN
Ron
dwe
16
g Zu
id
REIZEN SEPTEMBER 1999
iac Rue de Tolb PARC MONTSOURIS
E IN
SE
Place d'Italie
oor ons uit ligt - volgens de Fransen - la plus belle avenue du monde: Les Champs Elysées. De avenue heeft de afgelopen jaren een grondige facelift ondergaan en daarmee heeft de Parijse laan weer haar oude allure terug. Geen schreeuwerige reclames meer (verboden), geen rijen geparkeerde auto’s (nieuwe parkeergarages) en verlichting en kiosken die zijn teruggebracht tot één stijl (groen namaakantiek, maar wel mooi). Het wachten is nu op de jaarwisseling. Natuurlijk gaat Parijs groots uitpakken: over de hele avenue verspreid worden hoge poorten neergezet waar iedereen hand in hand doorheen loopt als de klok twaalf slaat. Anderhalf miljoen mensen worden er verwacht. Misschien een ideetje voor een volgend bezoek aan Parijs?
BOIS DE VINCENNES
●
Café des Tempeliers - 35, rue de Rivoli 4e arr. Ouderwets Parijs café. Au Limonaire - 18, cité Bergère 9e arr., tel: 014 523 33 33. Bistro in oude stijl waar ‘s avonds Franse chansons worden gezongen. Chez Clement - 19, rue Marbeuf 8e arr. , tel 015 323 90 00. Goedkoop en goed restaurant. Hotel Eiffel Rive Gauche - 6, rue du Gros-Caillou 7e arr. Eenvoudig, goedkoop hotel vanaf 295 franc. Hotel Albert - 1er 162, rue Lafayette 10e arr. Om de hoek bij het Gare du Nord, prijzen vanaf 470 franc.
DE GEBOUWEN BEGROETEN JE ALSOF JE NOOIT BENT WEGGEWEEST. DE NOTRE DAME, HET LOUVRE, DE EIFFELTOREN. HET WEERZIEN MET PARIJS LIJKT EEN FEEST DER HERKENNING .
TOT JE AFWIJKT VAN DE STANDAARDROUTE
EN DAT ENE STRAATJE INSLAAT .
ParijsD Evoor Gevorderden TWEEDE KEER IS ALTIJD BETER F
LES BOUQUINISTES Grootste openluchtboekhandel ter wereld
W
e stoppen langs de Seine bij les Bouquinistes, de tweedehands boekenverkopers. Jean Louis (48) en Nicolas (35) zitten aan de kant te dobbelen. Met een half oog houden ze hun handel in de gaten. “Vier en een halve eeuw worden er op dit plekje al boeken verkocht”, vertelt Nicolas. Hij heeft na twee jaar wachten een eigen boîte (kist) bemachtigd en is nu al vijf jaar een van de 242 Bouquinistes. Samen vormen ze de grootste openluchtboekwinkel ter wereld. “In het begin van de 16de eeuw waren gedrukte werken zo duur, dat er veel belangstelling was voor tweedehandse exemplaren. Om de wilde verkoop in de hand te houden werden er kisten op de brug bevestigd”, legt Nicolas uit. En nog zoeken Parijzenaars hier naar koopjes. Zelfs op maandagochtend lopen er snuf-
NIET DOEN!
felaars rond, zoekend naar dat ene, unieke exemplaar. Af en toe verkoopt Nicolas een originele Jules Verne. “Ça me fait plaisir”, lacht hij. Jean Louis wijst ons op twee bootrestaurantjes, beneden aan de kade, die op het eerste gezicht niet zo opvallen: Six Huit en La Balle au Bond. Volgens hem prima adressen waar je voor niet te veel geld terecht kunt.
Wat Parijzenaars wel uit hun hoofd laten 1) Eten in de rue St. Séverin en de rue de la Huchette van Quartier Latin. Tussen de tientallen restaurants liggen vooral veel Griekse toeristenfuiken, de goede Franse bistro is ver te zoeken.
VILLAGE SAINT PAUL Een dorp in de stad
N
a drie uur fietsen zijn we terug op Place de la Bastille. Lopend vervolgen we onze tocht door het Village Saint Paul: achter de rue Saint Paul liggen dorpse straatjes verstopt met tientallen antiquairs en tweedehands winkels. Aan één van de binnenplaatsen zit La Table Saint Paul, een restaurantje dat soms open is, soms ook niet. Eigenaresse Antoinette heeft het met haar kinderschaar zo druk dat ze niet altijd toekomt aan koken voor haar gasten. Maar heeft ze de tafels gedekt, dan serveert ze een niet te versmaden aardbeientaart. Place du Marché-Sainte-Catherine lijkt voor zwoele zomeravonden bestemd: een pleintje vol terrassen dat zo in een Frans dorp zou passen en waar een groep trouwe straatmu-
2) Place du Tertre op de heuvel van Montmartre: een plein vol toeristen die zich voor veel geld door semi-kunstenaars laten portretteren. 3) Place Pigalle: de nachtclubs en dancings ontvangen vrijwel nooit Parijzenaars. Chauffeurs van touringcars brengen hier toeristen heen om commissie op te strijken.
▼
ietsen in Parijs? Wat in eerste instantie meer weg heeft van een doodswens blijkt bij nadere beschouwing niet eens zo’n gek plan. De stad heeft inmiddels zo’n 100 kilometer nieuwe fietsroutes. En het fietsbedrijfje ‘Paris à Velo c’est Sympa!’, aan het place de la Bastille, levert routes en fietsen. Ons trekt Coeur de Paris. Met twaalf toeristen én Parijzenaars staan we zaterdagochtend om tien uur klaar voor vertrek. ‘La guide charmante’ (haar Franse bijnaam), Christiane Obert, leidt ons met gemak van boulevard Henri IV naar de Marais. Met één armbeweging houdt ze het verkeer ‘even’ tegen en jongens op scootertjes zet ze met een schreeuw op hun nummer. Ondertussen vertelt ze fietsend - in een mengelmoes van Engels en Frans - over het Place des Vosges, het 400 jaar oude plein dat met z’n perfecte symmetrie een van de mooiste pleinen ter wereld is. En over het gekopieerde standbeeld van Louis XIII. Het oorspronkelijk bronzen beeld werd tijdens de Franse revolutie omgesmolten voor kanonskogels. “Zo waren de monarchen toch nog ergens goed voor”, lacht ze.
REIZEN SEPTEMBER 1999
17
DE MOOISTE MARKTEN ●
●
●
●
●
●
●
●
Rue Mouffetard (5e arr.), vrolijke, fotogenieke markt op di, do en za. Rue d’Aligre (12e arr.), internationale markt, een van de goedkoopste van Parijs. Rue de Seine (5e arr.), in het hart van Quartier Latin, daarom wel prijzig. Postzegelmarkt (8e arr.), in het parkje bij het Rond-Point des Champs Elysees. Boekenmarkt (15e arr.) op de rue Brancion. Porte de Montreuil (20e arr.), tweedehands kleren en Afrikaanse producten, op za, zo, ma. Marché aux Puces (17e arr.) Vlooienmarkt in Saint Ouen za, zo, ma. Marché aux Puces (14e arr.) Curiosa in de Port de Vanves, za en zo.
18
REIZEN SEPTEMBER 1999
zikanten zich iedere avond uitleeft. Météor, lijn 14, is niet zomaar een nieuwe metrolijn, het is de allerlaatste trots van de Parijse metrogebruikers. Het toch al druk gekleurde metroplattegrondje heeft er een dikke vette lijn bij gekregen van Madeleine tot Bibliothèque François Mitterrand. Op het strak gestroomlijnde perron stappen we in. Geen trage wiebelwagon, maar één lang zilverkleurig rijtuig, zodat je altijd door kunt
lopen voor een plaats. Er zit tempo in dit wonder van moderne technologie. Binnen twaalf minuten hebben we het hele traject afgelegd en staan we voor de grootste bibliotheek ter wereld, met vier torens die op opengeslagen boeken moeten lijken. Is het symbolisch dat juist dit meest mislukte ‘Grote Werk’ naar Mitterrand zelf is genoemd? De klachtenlijst: de torens zijn grijs, saai, hoog en laten te veel licht door. Kostbare werken worden niet beschermd, boeken zijn onvindbaar, het gebouw is niet efficiënt en de verf bladdert al af. Toch blijft het bouwwerk een bezienswaardigheid: zelfs Willem-Alexander werd er onlangs rondgeleid. LA DEFENSE Venster naar de wereld
L
a Grande Arche de la Defense, aan de andere kant van de stad, is meer geslaagd. In de glazen lift op weg naar de 36ste verdieping van het immense kantoorcomplex schieten we langs ‘de witte wolk’ die tussen de pilaren hangt. De Deens archi-
hielp. Op place de l’Alma staat een gouden vlam, een kopie van de vlam van het Amerikaanse vrijheidsbeeld. En dit blijkt de ideale bedevaartsplek. Fans en nieuwsgierigen denken zelfs dat de vlam er speciaal voor Diana is neergezet. Een groepje Japanners maakt foto’s van zichzelf - tunnel en vlam op de achtergrond. Naast ons staat een geëmotioneerde Diana (58) uit Birmingham. Ze heeft zojuist een rode roos neergelegd. “We bezoeken Parijs alleen maar voor Diana, de Eiffeltoren doen we er even bij. Dit is de plek waar ik haar wil gedenken. Hier wilde ze immers gelukkig zijn met Dodi.”
LE TUNNEL DE DIANA De nieuwste bedevaartsplek
W
at is de nieuwste bezienswaardigheid van Parijs? Mais oui… ‘Le tunnel de Diana’. We besluiten een kijkje te nemen op place de l’Alma aan de Seine. Hier reden Prinses Diana en haar vriend Dodi Al Fayed twee jaar geleden - tijdens een wilde achtervolging door paparazzi - tegen een pilaar. Parijs heeft nog steeds geen monument (al zijn er wel plannen voor), maar het toeval
Geheel boven: Wat velen houden voor een monument voor Prinses Diana is in feite een kopie van de fakkel van het Amerikaanse vrijheidsbeeld. Boven: zoenen in de Jardin du Luxembourg. Links: La Grande Arche als stuntdecor.
LA DEFENCE
nd
re SE
IN
E
BOIS DE BOULOGNE
Fla de ARC DE TRIOMPHE
Boule Ave Hauss vard mann nue Ély Cham sée p s PLACE DE s I'ALMA
Ca na Ma l Sain rtin t- R ue
des Blvd. nolles Batig
PARC DE LA VILETTE
tte
aye
La F Rue
H
et is waar: Parijs is dé stad voor geliefden. Soms trilt het zelfs in de straten, dan voel je l’amourrr. Mannen kijken net iets uitdagender. En de vrouwen? Die kijken frivool terug: als in een oud spel dat goed gespeeld wordt. Tegenwoordig bestaat daar zelfs een gids voor: Ou s’embrasser à Paris (waar te zoenen in Parijs). De route loopt over de Pont Marie en de Pont Louis Philippe naar het Ile St. Louis. Voor romantici onder ons: Square du Vert Galant (het parkje op de punt van Ile de la Cité, natuurlijk tijdens zonsondergang) staat zéér hoog in de top tien. Om in de stemming te blijven dineren we waar het altijd feest lijkt te zijn: Bofinger (spreek uit: Boofenjée) de oudste Brasserie van Parijs. Al in 1864 zaten hier Parijzenaars op leren muurbankjes tussen het glas-inlood choucroute en escargots te eten. We bestellen - in stijl - champagne: om te proosten op Parijs.
ADRESSEN
Rondweg Noord
LA GRANDE ARCHE
L’AMOURRRRR! Zoenen in Parijs
▼
tect Johan-Otto von Spreckelsen wilde de reiziger een gevoel van grootsheid geven. Zijn holle kubus - zo groot dat de Notre Dame er helemaal inpast - moest een venster naar de wereld zijn. Achter de honderden raampjes kijken kantoorklerken verveeld naar hun beeldscherm. Eenmaal op het dakterras zijn we stil. We staan zo hoog dat we zelfs de piramide van het Louvre nog zien schitteren in de zon. Dan laat Parijs zich weer zien zoals ze is: een fonkelende wereldstad.
●
●
Rue de Belleville
E
IN SE
Ave. Répu de la bliqu e B EIFFELLES BOUQUINISTES VILLAGE SAINT lvd. TOREN Vo PAUL lta NOTRE Blvd PARC DU CHAMPS Place de ire . S. DE MARS Ger DAME Ile St. la Bastille m ain Blv Louis Place de d. G arib JARDIN DU la Nation ald d LUXEMBOURG r i a r gi Vau De Rue LA BIBLIOTHÈQUE Place BOIS DE d'Italie VINCENNES Ron dwe iac g Zu Rue de Tolb id PARC MONTSOURIS
●
● ●
●
●
Hotel Sthrau -1, rue Sthrau, 13e arr. Op 5 minuten van La Bibliothèque F. Mitterrand, kamers vanaf 180 franc. Hotel Coypel - 2, rue Coypel, 13e arr. Vlakbij Place d’Italie. Goedkoop hotel vanaf 175 franc. Le Bistrot du Curé - 21, Boulevard de Clichy 9e arr., tel: 014 874 65 84. Tussen twee seksshops in, eten bij de nonnen in een ouderwets restaurant (met ouderwetse prijzen). Wel bidden voor het eten. Café Orbital - 4, rue du Quatre-Septembre, 2e arr. Cybercafé. Le Boeuf sur le Toit - 34, rue du Colisée 8e arr. tel: 014 359 83 80. Prachtige ouderwetse brasserie. Bibliotheque François Mitterrand - 11, Quai François Mauriac 13e arr. Van 10 tot 19 uur, zo van 12 tot 18 uur, ma gesloten. Paris à Velo, c’est sympa! - 37, Boulevard Bourdon 4e arr. tel: 014 887 60 01. Een tour van een halve dag vanaf 170 franc.
PARIJS
(voor gevorderden)
REIZEN SEPTEMBER 1999
19
PARIJS LIJKT OP EEN BONBON MET VEEL VERRASSENDE LAGEN. EERST DAT GLINSTERENDE PAPIERTJE : DE BUITENKANT VOL PRACHT EN PRAAL . SANTER HET WORDT . LEERT KENNEN .
VOORAL ALS JE BIJ DE PIT KOMT EN HET WARE HART VAN DE STAD
PLEKKEN WAAR GEEN TOERIST KOMT. PARIJS SMAAKT ALTIJD NAAR MEER.
ParijsN Evoor Experts T ALS JE DENKT DAT L
a Butte-aux-Cailles is nog steeds een authentieke volksbuurt. Ging vroeger iemand uit die wijk naar een ander arrondissement, dan reisde hij naar Parijs. Dat gevoel, alsof de stad ver weg is, bekruipt me nog steeds als we door de rue des CinqDiamants lopen: een straat vol appelbomen. Op de stoep rookt een groepje mannen een sigaretje en we worden als vreemdelingen nagekeken. De ober van Chez Gladines serveert z’n klanten op de stoep koude pastis. Verder is het buurtje niet spectaculair, er liggen geen historische monumenten of exclusieve winkels, maar toch…! Hier vind je langs rustige weggetjes lage huizen, begroeid met rozen en klimop. We drinken wat in la Folie en Tête aan de rue de la Butte-aux-Cailles, het café met het goedkoopste bier uit de buurt. ‘s Avonds wordt hier vaak muziek gespeeld en dan zingt het hele café mee met Franse chansons. EXOTISCH PARIJS Struinen door buitenlandse wijken
S
oms lijkt Parijs op een verre reis. Wanneer je door de Passage Brady loopt (in de buurt van Gare du Nord) waan je je in India, op de Marché Dejean in het 18de arrondissement ruik je de kruiden van
REIZEN SEPTEMBER 1999
JE ALLES WEL KENT
Afrika. Zonder immigranten zou Frankrijk vijftien miljoen minder inwoners tellen! Tussen de avenues d’Ivry en Choisy en boulevard Masséna heeft zich Chinatown genesteld, de grootste Chinese stad van Europa. Bakkers, advocaten en wisselkantoren: de voertaal is hier overal Chinees. In de winkels veel spiegels en zoetsappige bloemenmotieven en restaurants waar je voor 20 franc een hele maaltijd eet en de familie bij je aan tafel komt zitten. Maar ons hoogtepunt is warenhuis Tang Frères. Vijfentwintig jaar geleden begon M. Tang een winkeltje in Parijs. Nu heeft hij samen met zijn broer een imperium van supermarkten en restaurants. Het warenhuis is leuk om doorheen te dwalen (met veel raadselachtige produkten), maar vooral buiten onder de groen-witte tent - is het goed toeven. Chinese families zitten daar te smikkelen van kleine hapjes. We kunnen het niet laten om even mee te doen en kopen bij het tentje op het terrein wat nems (kleine loempia’s). ‘s Avonds gaan we naar Hammam Med Centre, een moderne Arabische sauna aan de rue Petit. Een dikke vrouw brengt ons van zwembad naar whirlpool en van sauna naar massagetafel. Zelfs in onze ligstoelen worden we nog verwend met zoete koekjes en muntthee. Na een paar uur is al het stof
Boven: het India van Parijs: Passage Brady. Rechts: het futuristische Parc André Citroën. Grote foto: skaten langs de Seine is immens populair. Geheel rechts: in de Buddha Bar tref je de jet-set van Parijs.
20
MAAR HOE MEER JE EET, HOE INTERES-
EVENEMENTEN WAAR JE VOOR AFREIST ●
●
●
●
●
●
Fête de la Musique, op 21 juni klinkt overal in de stad muziek. 14 juli: Dé nationale feestdag. ‘s ochtends is er onder toeziend oog van de president een militaire parade op de Champs Elysées. ‘s Avonds vuurwerk op het Trocadéro. Parc de la Vilette (19e arr.). In juli en augustus gratis filmvoorstellingen in de openlucht, tel: 014 003 75 03. Mois de la Photo: speciale tentoonstellingen in november. Fête du Beaujolais. Half november: wijnproeven in alle cafés. 18 heures 18 francs: een week lang in februari naar de film voor 18 franc (tussen 17.00 en 19.00 uur).
DE TRENDY PLEKKEN VAN PARIJS ●
●
●
●
●
●
●
Alcazar, 62, rue Mazarine 6e arr. tel: 015 310 19 99. De nieuwe Franse keuken, populair bij hippe Parijzenaars. Buddha Bar, 8, rue Boissy d’Anglas 8e arr. Onder het toeziend oog van een grote Buddha komt hier de jet-set van Parijs elke avond samen. Paris Roller organiseert elke vrijdagavond vanaf 22.00 uur een nachtelijke rollertour waar inmiddels duizenden skaters aan meedoen. De politie zet er zelfs straten voor af. Hun ontmoetingsplek: Place d’Italie, 13e arr. Colette’s, 213, rue St. Honoré 1e arr. Een soort designer-warenhuis. New Morning, met optredens van de allergrootste jazz- en salsamuzikanten. 7, rue des Petites Ecuries 10e arr. Le Balajo. Swing, mambo en salsaclub, 9, rue de Lappe 11e arr. Les Planches. De allernieuwste club à la mode, 40, rue du Colisée 8e arr.
van Parijs van onze huid geschrobd en gestoomd. DE OEVERS VAN DE SEINE Eén groot straatfeest
n 1997 lanceerde de stad Parijs een plan om de oevers van de Seine terug te geven aan de bewoners van de stad: vanaf het park Bercy (in het oosten) tot en met het park Citroën (in het westen) wordt een 12 kilometer lange, onafgebroken wandelroute aangelegd langs de Seine. Sommige stukken zijn klaar, zoals bij de Quai de St. Bernard. In de jardin Tino Rossi loop je langs het water door een grote beeldentuin met figuratieve werken uit de jaren zestig. De bestuurders hadden nog een goed initiatief: elke zondag verandert la voie expresse (de snelweg langs de Seine) in één groot vrijetijdsparadijs. De kilometerslange weg wordt voor het verkeer afgesloten en tot vier uur ‘s middags is dit de plek voor Parijse skaters, fietsers en joggers. Iedere zondag lijkt het één groot straatfeest aan de Seine. Ik wil nog even een kijkje nemen op dat hele
REIZEN SEPTEMBER 1999
21
▼
I
GROENE WANDELING DOOR PARIJS
In alle rust over het Canal Saint Martin. Als het aan president Pompidou had gelegen liep hier nu een gezellige snelweg.
Wat gebeurt er met een oude spoorlijn die niet meer in gebruik is? Die verandert in een lint van veldbloemen en struiken. En zo loop je anderhalve kilometer over een hoog stukje groen Parijs van Bastille naar Saint Maur. Met prachtige uitzichten en inkijkjes in Parijse tuinen. Ingang elke 250 meter. Geopend van 8 uur tot zonsondergang.
durende reis moet je boeken, want er zijn maar twee mogelijkheden per dag: ‘s ochtends van Musée d’Orsay naar Parc de la Vilette en ‘s middags weer terug. We gaan aan boord in Parc de la Vilette samen met een groepje lachende huisvrouwen uit de provincie. Onze gids heet ons vrolijk welkom: “Hopelijk bent u niet te veel gestresst, want dit wordt een langzame tocht.” Het Canal Saint Martin werd in 1825 door Napoleon geopend. Maar in de jaren zeventig wilde president Pompidou het dichtgooien: hij wilde er een snelweg overheen leggen, dwars door het centrum van Parijs. Woedende Parijzenaars torpedeerden het idiote idee en zo bleef één van de meest romantische plekjes van de stad toch nog bewaard. De tocht over het oude kanaal is inderdaad erg rustig. Ons uitzicht: beplante oevers met veel oude bruggetjes. Af en toe wachten we een kwartiertje voor een sluis. Ter hoogte van de place de la Republique gaan we onverwacht een donkere tunnel in. Twee kilometer varen we onder de grond, met hier en daar een straaltje zonlicht afkomstig uit de putten boven ons hoofd. Als onze gids ook nog vreemde geluiden maakt, is het huisvrouwenclubje niet meer te houden. Joelend vervolgen we onze reis, die eindigt met een tocht over de Seine, door het vertrouwde centrum van de stad. Na afloop kijken we elkaar aan: leuk! Het klopt dus echt. Parijs blijft je verrassen. ■
beton en glas. Op het oude terrein van de Citroën-fabrieken werd in 1992 dit 14 hectare grote park aangelegd. Het past bij de hypermoderne spiegelwanden van de bedrijven eromheen: veel glas (van immense kassen met exotische planten), veel fonteinen (die lijken te bewegen op onhoorbare muziek) en veel stalen bruggetjes en stoelen. Toch vinden we de wat warrige thematuinen het leukst: vooral le jardin blue waar je vanuit lange ligstoelen naar alle blauwe bloemen kunt kijken.
stille plekje dat zo mooi verborgen ligt achter rue de Navarre. Je moet het even weten: via een poortje loop je naar les Arénes de Lutece, een grote arena midden in het groen. Op het pleintje voetballen wat jochies. “Maar”, vertelt de opzichter, “zomers moeten ze plaats maken voor avondconcerten.” PARC ANDRÉ CITROËN Futurisme op oud fabrieksterrein
I
n het Parc André Citroën is een groepje mannen in blauwe overals aan het werk. Elke dag tot december 2000 kunnen er 30 mensen in een mandje mee naar boven om vanuit de lucht het futuristische park en de rest van Parijs te bekijken. Parc André Citroën laat zien hoe de natuur een bijna ritmisch geheel kan worden van
CANAL SAINT MARTIN De onbekendste aller rondvaarten
P
arijs heeft veel rondvaarttochten, maar de onbekendste is toch wel die over het Canal Saint Martin. Voor de drie uur
ADRESSEN
Rondweg Noord
re
PARIJS
des Blvd. nolles Batig
BOIS DE BOULOGNE
ARC DE TRIOMPHE
E IN SE
e
ett Fay
●
●
dwe
g Zu
id
REIZEN SEPTEMBER 1999
E
Ron
●
●
●
●
PARC BERCY ●
IN SE
Ile de Blvd PARC DU CHAMPS la Cité . S. Ger DE MARS mai Blv n d. G arib JARDIN DU ald d i irar LUXEMBOURG aug eV D Rue
Rue de Belleville Plage de la République Ave. Répu de la bli Bl que vd NOTRE .V olt DAME air Place de e Ile St. la Bastille Louis Place de la Nation
Place d'Italie
22
. Ave
PARC DE LA VILETTE urès n Ja Jea
La Boule Rue Pas Ave Hauss vard s mann nue Bradage Ély Cham y sée s ps
EIFFELTOREN
PARC ANDRÉ CITRÖEN
Ca na Ma l Sain rtin t- R ue
de
Fla
nd
(voor experts)
LA BUTTECHINAAUX-CAILLES Rue de TOWN Tolbiac PARC na sse MONTSOURIS Ma . d Blv
BOIS DE VINCENNES
● ●
Café La Folie en Tête - 33, rue de la Butte-aux-Cailles 13e arr. Vin et Marée - 108, avenue du Maine 14e arr. tel: 014 320 29 50. Fantastisch visrestaurant. Nos Ancêtres les Gaulois - 39, rue Saint-Louis-en-l’Ile 4e arr., tel: 0146336607. 17de-eeuws gebouw met indrukwekkende zalen. Hotel Mondia - 22, rue du Grand-Prieuré, 11e arr. tel: 014 700 93 44. Familiehotel, goed gesitueerd, kamers vanaf 320 franc. Locaflat (tel: 014 306 78 79), Citadines (tel: 014 759 03 09). Flats van Parijzenaars te huur vanaf 490 F per dag. Ballonvaart Parc Citroën (tel: 034 457 35 35), Volwassenen 66 franc, kinderen gratis. Canal Saint Martin (tel. 014 240 96 97). Om 9.30 uur vertrek vanaf Musée d’Orsay en om 14.30 uur vanaf Parc de la Vilette. Warenhuis Tang Frères - 48, av. d’Ivry 13e arr. Hammam Med Centre - 43, rue Petit 19e arr., tel: 014 202 31 05. Dagelijks van 10-21 uur.
