Paddenstoelenexcursie Locatie: Bosrandpark, Almere Buiten

Paddenstoelenexcursie 29 november 2008

©Bosrandwerkgroep

Paddenstoelenexcursie 2008-11-29 Locatie: Bosrandpark, Almere Buiten

Totaal gevonden: 51 soorten

-1-


©Bosrandwerkgroep

Inhoud: Witte kluifzwam....................................................................................................- 3 Gewoon elfenbankje .............................................................................................- 4 Gerimpelde korstzwam .........................................................................................- 6 Witte vlierschorszwam..........................................................................................- 8 Zakjestrilzwam .....................................................................................................- 9 Crepidotus cesatii, rondsporig oorzwammetje ....................................................- 11 Kogelhoutskoolzwam ..........................................................................................- 12 Echt judasoor......................................................................................................- 14 Gewoon meniezwammetje ..................................................................................- 16 Gewone zwavelkop .............................................................................................- 17 Gele korstzwam ..................................................................................................- 18 Platte tonderzwam..............................................................................................- 20 Suikermycena .....................................................................................................- 22 Geweizwam ........................................................................................................- 24 Rondsporig pekzwammetje.................................................................................- 26 Bundelmosklokje (Galerina marginata) ..............................................................- 27 Grijze buisjeszwam.............................................................................................- 29 Gewone glimmerinktzwam..................................................................................- 31 Slijmzwam ..........................................................................................................- 33 Wit oorzwammetje..............................................................................................- 34 Witte bultzwam...................................................................................................- 35 Hoekig schorsschijfje ..........................................................................................- 36 Schorsbreker ......................................................................................................- 37 Vaalblauwe kaaszwam ........................................................................................- 39 Helmmycena .......................................................................................................- 41 Ziekenhuisboomkorst..........................................................................................- 43 Gele trilzwam......................................................................................................- 45 Paarse eikeschorszwam ...................................................................................... - 46 Conische franjehoed ...........................................................................................- 47 Zwarte knoopzwam.............................................................................................- 48 Grondhertezwam ................................................................................................- 49 Twijgkorstzwam .................................................................................................- 51 Waaierkorstzwam ...............................................................................................- 52 Esdoornhoutknotszwam......................................................................................- 54 Oranje aderzwam................................................................................................- 55 Witte bultzwam...................................................................................................- 56 Paarse korstzwam ..............................................................................................- 57 Paarse knoopzwam .............................................................................................- 59 Stobbezwammetje ..............................................................................................- 61 Oranje druppelzwam...........................................................................................- 63 Gewoon fluweelpootje ........................................................................................- 64 Bekerzwam .........................................................................................................- 65 Klontjestrilzwam.................................................................................................- 66 Grote viltinktzwam .............................................................................................- 67 Zwerminktzwam .................................................................................................- 69 Houtknotszwam ..................................................................................................- 71 Peksteel ..............................................................................................................- 72 Onbekende soort.................................................................................................- 74 Chaetosphaerella phaeostroma...........................................................................- 75 Inktvlekkenzwam ...............................................................................................- 77 Ruig elfenbankje .................................................................................................- 78

-2-

-


©Bosrandwerkgroep

Witte kluifzwam Beschrijving Vruchtlichaam 5-15 cm. Hoed 3-6 cm, golvend zadelvormig, 2- tot 3-lobbig. Bovenzijde vuilwit tot crème-oker. Hoedrand vrij van de steel, onderzijde ruw behaard, crème tot geelbruin. Steel hol, gekamerd, in de lengte diep gegroefd en geribd, (vuil)wit tot bleek grijsbruin, 4-13 x 1-5 cm. Giftig. Voorkomen Op humusrijk zand, klei en leem in bossen en bosranden. Zomer-herfst. Saprofiet. Status Algemeen. Verwante en/of gelijkende soorten De Melkwitte kluifzwam (Helvella lactea) (ZZ).

-3-


©Bosrandwerkgroep

Gewoon elfenbankje Beschrijving < 1cm: loep Vruchtlichaam éénjarig, waaier- tot rozetvormig, meestal in grote groepen in rijen of dakpansgewijs groeiend. Hoed 2-7 x 1-5 cm, 1-5 mm dik. Bovenzijde concentrisch gezoneerd, golvend, fluwelig, met zwarte, blauwige, bruine, roodachtige en gelige zones, vaak met weerschijn, met een scherpe, gekerfde, wittige rand. Buisjes 0,5-4 mm lang, wittig. Poriën 2-4 per mm, rond tot hoekig, wit of crème tot gelig-oker. Vlees dun, leerachtig taai, wittig, met een zwart laagje onder het hoedoppervlak. Sporeekleur wit. Voorkomen Op stronken, stobben, stammen en takken van loofbomen, soms op naaldhout (spar). In het hout is rechtsboven witrot zichtbaar. Saprofiet. Status Algemeen. Verwante en/of gelijkende soorten Trametes multicolor Trametes hirsuta Extra informatie Het mycelium van het Gewoon elfenbankje (Yun Zhi of Kawaratake) bevat Krestin, een bij de behandeling van kanker van het spijsverteringskanaal, borstkanker en longkanker toegepaste polysaccharide (antioxidant).

-4-


©Bosrandwerkgroep

-5-


©Bosrandwerkgroep

Gerimpelde korstzwam Beschrijving Vruchtlichaam korstvormig, onregelmatige stroken van enkele dm lang vormend. Hymenium glad, wittiggelig tot grijsroze, na beschadiging rood bloedend. Sporeekleur wit. Voorkomen Op loofhout, vooral op dode staande of liggende stammen. Saprofiet. Status Algemeen. Verwante en/of gelijkende soorten Stereum gausapatum De Dennebloedzwam (Stereum sanguinolentum) op verse naaldhoutstammen en -takken (zie Kerntrilzwam (232.jpg)).

-6-


©Bosrandwerkgroep

-7-


©Bosrandwerkgroep

Witte vlierschorszwam Beschrijving Vruchtlichaam dun korstvormig, als een verfstreek, Ø enkele dm. Hymenium zwak wrattig, mat, wit tot lichtcrème. Voorkomen Op vliertakken en -stammen zonder schors. Het hele jaar. Saprofiet. Status Algemeen.

-8-


©Bosrandwerkgroep

Zakjestrilzwam Beschrijving Vruchtlichaam hersenachtig geplooid bolvormig, Ø 2-5 cm. Buitenzijde droog mat, vochtig glanzend, roze tot violetbruin. Vlees gelatineus, taai, roze. Voorkomen Op dikke takken en liggende stammen van beuken (essen, elzen) op vochtige, voedselrijke grond in loofbossen. Zomer-herfst. Saprofiet. Status Matig algemeen.

-9-


©Bosrandwerkgroep

- 10 -


©Bosrandwerkgroep

Crepidotus cesatii, rondsporig oorzwammetje

- 11 -


©Bosrandwerkgroep

Kogelhoutskoolzwam Beschrijving Vruchtlichaam rimpelig kogel- tot kussenvormig, 2-6 x 1-3 cm. Buitenzijde glad, met onduidelijk papillen, roodbruin tot zwart. Bij vertikaal doorsnijden uit concentrische, afwisseld zilverig glanzende en zwarte cirkels opgebouwd. Voorkomen Op dode takken en dode delen van stammen van loofbomen, voornamelijk es, in loofbossen, parken en essenhakhout. Saprofiet. Status Vrij algemeen, Rode Lijst (Kwetsbaar). Extra informatie De Engelse koning Alfred zou de naar hem genoemde King Alfred's Cakes of Cramp Balls, ofwel de Kogelhoutskoolzwam, in verpulverde vorm als middel (norit) tegen maag- en darmbezwaren hebben gebruikt.

- 12 -


©Bosrandwerkgroep

- 13 -


©Bosrandwerkgroep

Echt judasoor Beschrijving Vruchtlichaam afstaand of hangend, schelp- tot oorvormig, Ø 2-8 cm. Bovenzijde centraal aan het substraat aangehecht, fijn donzig, bruinroze tot olijfbruingrijs. Onderzijde gerimpeld-geplooid, roodtot olijfbruin, soms wittig berijpt door de sporen. Vlees gelatineus tot droog hoornachtig. Voorkomen Op takken en stammen van vlier, ook op andere loofbomen en struiken, met name op kalkhoudende bodem. Voorjaar-herfst. Parasitair, (Saprofiet). Eetbaar. Status Algemeen. Extra informatie Het jaar rond vooral op vlier voorkomende Judasoor (= auricula-judae) moet ons herinneren aan het verraad van Christus door Judas, die zich later aan een vlierstruik zou hebben verhangen.

- 14 -


©Bosrandwerkgroep

- 15 -


©Bosrandwerkgroep

Gewoon meniezwammetje Beschrijving < 1cm: loep Vruchtlichaam kogelvormig tot ovaal met een papil, Ø 0,2-0,4 mm. Peritheciën ruw, scharlaken- tot bruinrood, in framboosachtige groepjes door de schors brekend. Vaak samen met het bleek oranjeroze, kussenvormige imperfecte stadium Tubercularia vulgaris. Voorkomen Op (levende en) dode takken van bomen in bossen, parken en plantsoenen. Saprofiet, (mogelijk parasitair). Status Algemeen.

- 16 -


©Bosrandwerkgroep

Gewone zwavelkop Beschrijving Hoed gewelfd, Ø 2-7 cm, helder zwavelgeel, met een oranjebruin centrum, de rand vaak met bleekgele tot bruine velumresten. Lamellen citroengeel-groenig tot vuil grijsgroen. Steel 4-10 cm x 5-10 mm, gebogen, zwavelgeel, met een zwakke, door de sporen purperbruin verkleurende ringzone en een bruine steelbasis. Vlees zwavelgeel. Smaak zeer bitter. Geur zwammig. Giftig. Voorkomen In bundels of groepen op dood hout (houtsnippers) van loof- en naaldbomen in bossen en plantsoenen. Voorjaar-herfst. Saprofiet. Status Algemeen. Verwante en/of gelijkende soorten Psilocybe capnoides Extra informatie Hoewel de Gewone zwavelkop in vroeger tijden in de Zwitserse huisapotheek gold als een probaat middel tegen reumatische klachten en gonorroe, geeft hij maag- en darmbezwaren en kan hij zelfs de lever beschadigen.

- 17 -


©Bosrandwerkgroep

Gele korstzwam Beschrijving Vruchtlichaam leerachtig korstvormig, met tot 2 cm afstaande schijnhoedjes, 3-10 x 1-4 cm. Bovenzijde van de schijnhoedjes harig, gezoneerd, okerkleurig tot bruin, met een bleke rand, vaak groen door algen. Onderzijde glad, helder geel tot dofbruin of grijzig-geel. Sporeekleur wit. Voorkomen Op loofhout, met name op gestapeld (brand)hout. Saprofiet. Status Algemeen. Extra informatie Het "Gouden oor" (Tremella aurantia), een trilzwamachtige substantie, die uit mycelium van de Gele korstzwam, op hetzelfde substraat wordt gekweekt als men voor het "Zilveren oor" gebruikt, wordt in dure tonicums en in deegwaren, cakejes en brood verwerkt, die vooral aan kinderenen bejaarden te drinken of te eten worden gegeven.

- 18 -


©Bosrandwerkgroep

- 19 -


©Bosrandwerkgroep

Platte tonderzwam Beschrijving Vruchtlichaam meerjarig, dik tot afgevlakt consolevormig. Hoed 10-70 x 5-30 cm, 2-10 cm dik. Bovenzijde concentrisch gegroefd, knobbelig, glad, met een indrukbare korst, lichtbruin of kaneel- of grijsbruin tot zwart, vaak roestbruin met sporen bestoven, met een golvende, scherp wordende, witte rand. Buisjes per laag 5-20 mm lang, roodbruin. Poriën 5-6 per mm, rond, wit tot crème (27.jpg), na beschadiging blijvend bruin verkleurend, soms met tepelgallen (38.jpg). Vlees kurkachtig-wattig, roodtot donkerbruin. Geur zwamachtig. Sporeekleur (licht) bruin. Voorkomen Op stammen, stronken en stobben van loofbomen, soms op naaldbomen. Parasitair, (Saprofiet). Status Algemeen. Verwante en/of gelijkende soorten Ganoderma australe Extra informatie De Tepelgalvlieg (Agathomyia wankowiczi) legt haar eieren aan de onderzijde in het hymenium van de Platte tonderzwam. De larven komen door de centrale opening van de tepelvormige gal (38.jpg) naar buiten, verpoppen zich en vliegen uit. Platte tonderzwam en Honingzwam (Armillaria tasten het kernhout van bomen aan en veroorzaken daarbij witrot. Het voor dieren onverteerbare lignine wordt door deze zwammen afgebroken en omgezet. Daarom wordt de houtpulp of "palo podrido", die bij deze aantasting ontstaat, in Zuid-Amerika als veevoeder gebruikt. De bij drogenbleek blijvende onderkant van grote exemplaren van de Platte tonderzwam of "the Artist's fungus" wordt in de Verenigde Staten met een kraspen van een bruin verkleurende tekening voorzien en als kunst of kitsch verkocht. (27.jpg) De speldenprikachtige poriën in het bleekwitte tot geelwitte hymenium aan de onderkant van de Platte tonderzwam zijn alleen met een loep goed te zien.

- 20 -


©Bosrandwerkgroep

- 21 -


©Bosrandwerkgroep

Suikermycena Mycena adscendens

Bestand informatie Sleutelwoorden: paddestoel plaatjeszwam mycena Voorkomen: op dode, houtige planten of plantedelen in loofbos op voedselrijk (lemig) zand en in elzenbroekbossen

- 22 -


©Bosrandwerkgroep

- 23 -


©Bosrandwerkgroep

Geweizwam Beschrijving Vruchtlichaam afgeplat cylindrisch tot smal knotsvormig, gevorkt tot geweivormig vertakt, 3-7 x 0,5-1 cm. Bovenste deel zwart, wrattig door peritheciënmondingen, maart-april met conidiën wit bestoven. Steel harig, zwart. Voorkomen Op dode takken, houtsnippers en stronken van loofbomen. (voor jonge exemplaren: zie Wilgehoutvlieskelkje). Saprofiet. Status Algemeen.

- 24 -


©Bosrandwerkgroep

- 25 -


©Bosrandwerkgroep

Rondsporig pekzwammetje Beschrijving Hoed gewelfd tot vlak, Ø 1,5-2,5 cm, gestreept, vochtig donker okerbruin met een bruinzwart centrum, droog okerbruin. Lamellen wijd uiteen, met een tandje aflopend op de steel, wittig-crème tot beige. Steel 3-5 cm x 3-5 mm, glad, beige- tot donkerbruin, met een wit berijpte top. Vlees crème. Geur meligranzig. Voorkomen Op brandplekken. Saprofiet. Status Algemeen, Rode Lijst (Kwetsbaar).

- 26 -


©Bosrandwerkgroep

Bundelmosklokje (Galerina marginata)

- 27 -


©Bosrandwerkgroep

- 28 -


©Bosrandwerkgroep

Grijze buisjeszwam Beschrijving Vruchtlichaam éénjarige, meestal dakpansgewijs groeiende, leerachtige hoedjes op een zich over het substraat uitspreidende, leerachtige, poroide korst. Hoed 2-6 x 1-3 cm, 3-6 mm dik. Bovenzijde meestal concentrisch gezoneerd, viltig-zeemleerachtig, okergrijs of bruingrijs tot zwart, met een scherpe witte, later zwarte rand. Buisjes 1-2 mm lang, grijs. Poriën 4-6 per mm, rond, licht- tot donkergrijs, lichter naar de rand, zwartverkleurend na beschadiging. Vlees dun, taai, wittig. Geur zurig zwammig. Sporeekleur wit tot lichtgeel. Voorkomen Op stobben en staande en liggende stammen en takken van loofbomen, soms op spar. Saprofiet. Status Algemeen. Verwante en/of gelijkende soorten Bjerkandera fumosa

- 29 -


©Bosrandwerkgroep

- 30 -


©Bosrandwerkgroep

Gewone glimmerinktzwam Beschrijving Hoed ei- tot klokvormig, Ø 1-3 cm, 10-25 mm hoog, radiair gestreept-gevoord, okerkleurig of honiggeelbruin tot grijszwart, met korrelig wit tot bruin velum bedekt, met een inscheurende rand. Lamellen wit tot lilagrijs of zwart. Steel 3-10 cm x 2-5 mm, breekbaar, melig witbestoven, met een gelig verkleurende basis. Vlees olijfbruin. Smaak mild. Geur geen. Verdacht. Voorkomen In bundels of groepen op dode stronken, stammen en dikke takken van loofbomen in loofbossen, parken en wegbermen op voedselrijke bodem. Voorjaar-herfst. Saprofiet. Status Algemeen.

- 31 -


©Bosrandwerkgroep

- 32 -


©Bosrandwerkgroep

Slijmzwam De slijmzwammen (Mycetozoa) vormen een groep van merkwaardige organismen waarvan men lang niet wist waar ze thuishoorden. Tegenwoordig worden ze meestal in de Protista geplaatst, maar sommige auteurs beschouwen ze ook als een apart eukaryoot rijk (naast planten, dieren, schimmels en protisten). Slijmzwammen komen veel voor, maar zijn meestal onopvallend. Een beperkt aantal soorten hebben een Nederlandse naam zoals Heksenboter, Bloedweizwam en Zilveren boomkussen.

Taxonomie Protista werd in het verleden als rijk gezien. Tegenwoordig niet meer omdat Protista als rijk niet monofyletisch is. Slijmschimmels werden toen ingedeeld bij de Unikonta-Opistokonten-Fungi op basis van morfologische kenmerken. Nu er DNA-materiaal beschikbaar kwam kwam men er al snel achter dat slijmschimmels en fungi niet een directe gemeenschappelijke voorouder hebben. De morfologische kenmereken zijn analogie. Het grootste verschil tussen slijmschimmels en Fungi is de celwand: Celwanden van Fungi bestaat uit chitine, die van slijmschimmels niet.

- 33 -


©Bosrandwerkgroep

Wit oorzwammetje Beschrijving Hoed nier- tot schelpvormig, Ø 5-30 mm, viltig, wit tot crème-gelig. Lamellen wijd uiteen, wit tot vleeskleurigbruin. Vlees wit. Voorkomen Op takjes en takken, soms op stengels van kruiden of op bladstrooisel in loofbossen op arme grond. Herfst-vroege winter. Saprofiet. Status Algemeen. Verwante en/of gelijkende soorten Crepidotus mollis

- 34 -


©Bosrandwerkgroep

Witte bultzwam Beschrijving Vruchtlichaam éénjarig, console- tot halfrond schotelvormig. Hoed 10-20 x 5-15 cm, 1-4 cm dik. Bovenzijde golvend, soms gezoneerd, aan aanhechtingszijde met een dikke bult, fluwelig-viltig tot kaal, wittig tot beige of gelig-bruin, vaak groen door algen, met een scherpe, gekerfde, wittige tot bruine rand. Buisjes 5-10 mm lang, wit tot crème. Poriën 1-2 per mm, tot 4 mm lang, langgerekt tot lamelachtig aan de rand, wittig of crème tot grijsoker. Vlees taai, elastisch, wit tot crème. Sporeekleur wit. Voorkomen Op stronken en stammen van loofbomen (beuk, populier, esdoorn, es). Parasiterend op het mycelium van deGrijze gaatjeszwam (Bjerkandera adusta (304.jpg)). Saprofiet, (mogelijk parasitair). Status Algemeen.

- 35 -


©Bosrandwerkgroep

Hoekig schorsschijfje Beschrijving < 1cm: loep Vruchtlichaam 4- tot 6-hoekig kussenvormig, Ø 3-5 mm, door de schors brekend. Bovenzijde ruw, regelmatig met papillen bezet, bruinzwart tot grijszwart. Stroma wit. Voorkomen Op dode beukentakken. Saprofiet. Status Vrij algemeen.

- 36 -


©Bosrandwerkgroep

Schorsbreker Beschrijving Vruchtlichaam korstvormig, de schors afwerpend en omkrullend, meerdere dmbedekkend. Hymenium glad, mat tot glanzend, wittig tot bleek vleeskleurig of grijs met lila tinten. Sporeekleur wit. Voorkomen Op dode, nog hangende of afgevallen loofhouttakken, vooral van eik. Saprofiet. Status Algemeen.

- 37 -


©Bosrandwerkgroep

- 38 -


©Bosrandwerkgroep

Vaalblauwe kaaszwam Beschrijving Vruchtlichaam éénjarig, halfrond waaier- tot consolevormig. Hoed 2-6 x 1-4 cm, 1-2 cm dik. Bovenzijde harig, wit, later blauwgrijs tot bruinig, met een scherpe witte rand. Buisjes 1-5 mm lang, wit. Poriën 4-5 per mm, rond tot hoekig, wit tot grijs. Vlees vezelig, wit. Sporeekleur wit. Voorkomen Op naaldhoutstammen, -stronken en -takken. Saprofiet. Status Algemeen. Verwante en/of gelijkende soorten Voornamelijk op loofhout, de kleinere Vaalblauwe kaaszwam (Oligoporus subcaesius).

- 39 -


©Bosrandwerkgroep

- 40 -


©Bosrandwerkgroep

Helmmycena Beschrijving Hoed kegelvormig tot klokvormig uitgespreid, Ø 2-6 cm, crème- of grijsbruin tot rozebruin, met een blekere, fijn gevoord-gestreepte rand. Lamellen breed, wijd uiteen, met een tandje aangehecht, wit tot vleeskleurig roze, de lamellen vaak aan de basis aderig verbonden. Steel 2-10 cm x 2-8 mm, hol, taai, licht grijsbruin, met een witvezelige basis. Vlees wit. Geur melig. Voorkomen Vaak in bundels op verterend hout en schors van (levende) loofbomen, soms van naaldbomen. Zomerherfst. Saprofiet. Status Algemeen.

- 41 -


©Bosrandwerkgroep

- 42 -


©Bosrandwerkgroep

Ziekenhuisboomkorst Beschrijving Vruchtlichaam korstvormig, wasachtig, Ø tot enkele dm. Hymenium knobbelig-wrattig, glad, crème tot grijsoker met een blauwe zweem, met een scherp begrensde, vaak gewimperde rand. Geur, ruikt naar ziekenhuisontsmettingsmiddelen. Voorkomen Op loofhout. Saprofiet. Status Algemeen.

- 43 -


©Bosrandwerkgroep

- 44 -


©Bosrandwerkgroep

Gele trilzwam Beschrijving Vruchtlichaam hersenvormig geplooid-gelobd, 2-6 x 2-4 cm. Buitenzijde glanzend, bleek- tot goudgeel. Vlees gelatineus, zacht, doorschijnend geel. Voorkomen Op of bij vruchtlichamen van Schorszwammen (Peniophora) op takken van loofbomen. Parasitair, (mogelijk saprofiet). Status Vrij algemeen.

- 45 -


©Bosrandwerkgroep

Paarse eikeschorszwam Beschrijving Vruchtlichaam dik korstvormig met afstaande randen, enkele cm tot enkele dm lange stroken vormend. Bovenzijde van de schijnhoedjes mat, donkerbruin tot zwart. Onderzijde glad of gebarsten, paars of blauwlila tot roze-grijsbruin. Sporeekleur wit. Voorkomen Op (hangende) eikentakken. Saprofiet. Status Algemeen.

- 46 -


©Bosrandwerkgroep

Conische franjehoed Psathyrella tephrophylla. Deze grote franjehoed is verwant met Psathyrella fusca. De witte steel, verbrede basis en donkergrijze lamellen blijken goede veldkenmerken te zijn.

- 47 -


©Bosrandwerkgroep

Zwarte knoopzwam Beschrijving Vruchtlichaam tol- tot schijfvormig, Ø 1-4 cm. Binnenzijde droog mat, vochtig glanzend bruinzwart tot zwart. Buitenzijde kleiig-vlokkig, met wat overstekende rand, donkerbruin tot zwart. Vlees okerbruin. Voorkomen Vaak in groepen op schors en door de schors brekend van recent gevelde stammen en gevallen takken van eiken en beuken in loofbossen en gemengde bossen. Saprofiet. Status Vrij algemeen.

- 48 -


©Bosrandwerkgroep

Grondhertezwam Beschrijving Hoed gewelfd tot afgevlakt, Ø 3-4 cm, mat, grijs of grijsbruin tot olijfbruin of -grijs, met een lichte rand. Lamellen wittig tot vuilroze. Steel 4-7 cm x 4-6 mm, vezelig, wittig tot licht grijs aan de basis. Vlees grijzig. Geur zwak. Voorkomen Op humusrijke grond in loofbossen en parken op voedselrijke bodem. Saprofiet. Status Vrij algemeen.

- 49 -


©Bosrandwerkgroep

- 50 -


©Bosrandwerkgroep

Twijgkorstzwam Beschrijving Vruchtlichaam leerachtig korstvormig, met tot 1 cm afstaande schijnhoedjes, in enkele cm brede stroken van enkele cm tot dm lang. Bovenzijde van de schijnhoedjes harig-viltig, haren grijs- tot okerwit, met een gewimperde rand. Onderzijde glad, bruin- tot grijsoker. Sporeekleur wit. Voorkomen Op takken en twijgen van loofbomen. Saprofiet. Status Algemeen.

- 51 -


©Bosrandwerkgroep

Waaierkorstzwam Beschrijving Vruchtlichaam leerachtig korstvormig, met ver uitstaande, waaiervormige, golvende schijnhoedjes, Ø 3-7 cm. Bovenzijde van de schijnhoedjes harig-viltig, concentrisch gezoneerd, bruin- of grijsoranje tot okergeel, vaak groen door algen, met een wittige groeirand. Onderzijde glad, geel tot grijsgeel of okerachtig, na beschadiging heldergeel verkleurend. Sporeekleur wit. Voorkomen Op loofhouttakken en -stammen (els, wilg). Saprofiet. Status Vrij algemeen.

- 52 -


©Bosrandwerkgroep

- 53 -


©Bosrandwerkgroep

Esdoornhoutknotszwam Beschrijving Vruchtlichaam tong- tot smal knotsvormig, 3-8 x 0,5-1 cm. Bovenste deel fijnwrattig, zwart. Steel ruw, zwart. Vlees radiair vezelig, taai, wit met dunne zwarte rand. Voorkomen Op takken van esdoorns, platanen en essen. Saprofiet. Status Vrij algemeen. Verwante en/of gelijkende soorten Xylaria polymorpha

- 54 -


©Bosrandwerkgroep

Oranje aderzwam Beschrijving Vruchtlichaam korstvormig, ovaal tot onregelmatig uitgestrekt, Ø enkele cm tot enkele dm. Hymenium onregelmatig radiair geplooid-geaderd tot geribd, helder oranje tot dof vleeskleurig of violetgrijs, met een gewimperde rand. Sporeekleur wit. Voorkomen Op dode (aan de boom hangende) takken en (door de schors brekend) op stammen van loofbomen (eiken). Saprofiet. Status Algemeen.

- 55 -


©Bosrandwerkgroep

Witte bultzwam Beschrijving Vruchtlichaam éénjarig, console- tot halfrond schotelvormig. Hoed 10-20 x 5-15 cm, 1-4 cm dik. Bovenzijde golvend, soms gezoneerd, aan aanhechtingszijde met een dikke bult, fluwelig-viltig tot kaal, wittig tot beige of gelig-bruin, vaak groen door algen, met een scherpe, gekerfde, wittige tot bruine rand. Buisjes 5-10 mm lang, wit tot crème. Poriën 1-2 per mm, tot 4 mm lang, langgerekt tot lamelachtig aan de rand, wittig of crème tot grijsoker. Vlees taai, elastisch, wit tot crème. Sporeekleur wit. Voorkomen Op stronken en stammen van loofbomen (beuk, populier, esdoorn, es). Parasiterend op het mycelium van deGrijze gaatjeszwam (Bjerkandera adusta (304.jpg)). Saprofiet, (mogelijk parasitair). Status Algemeen.

- 56 -


©Bosrandwerkgroep

Paarse korstzwam Beschrijving Vruchtlichaam korstvormig, met tot 2 cm afstaande, golvende randen, Ø 2-4 cm. Bovenzijde van de schijnhoedjes harig-donzig, concentrisch gezoneerd, de haren wit. Onderzijde glad, donker- of bruinviolet tot bruin. Sporeekleur wit. Voorkomen Op verse stammen en stronken van loofbomen. Veroorzaker van loodglansziekte bij kersenbomen. Parasitair, (Saprofiet). Status Algemeen. Verwante en/of gelijkende soorten uitgedroogde Auricularia mesenterica

- 57 -


©Bosrandwerkgroep

- 58 -


©Bosrandwerkgroep

Paarse knoopzwam Beschrijving Vruchtlichaam tol- tot schijfvormig, Ø 0,5-2 cm. Binnenzijde vleeskleurig roze tot violetroze. Buitenzijde droog fijn witkleiig, violetroze. Vaker in het glanzende, paarse tot paarsbruine, knop- tot kussenvormige, imperfecte stadium (Pirobasidium sarcoides) aanwezig. Voorkomen Op dood loof- (en naald)hout. Saprofiet. Status Algemeen. Verwante en/of gelijkende soorten De hiervan alleen microscopisch te onderscheiden Grootsporige paarse knoopzwam (Ascocoryne cylichnium).

- 59 -


©Bosrandwerkgroep

- 60 -


©Bosrandwerkgroep

Stobbezwammetje Beschrijving Hoed gewelfd tot uitgespreid bultig, Ø 3-8 cm, glad, kaneel- tot oranjebruin, bij opdrogen tweekleurig, met een bleek centrum en een gestreepte rand. Lamellen bleek tot kaneelbruin. Steel 3-8 cm x 5-9 mm, met een gladde, gelige steeltop en met wittige schubben op een donkere ondergrond onder de vliezige, bruine ring en met een zwartbruine basis. Vlees wittig-bruinig. Smaak wat bitter, radijsachtig. Geur aangenaam, zoetig. Eetbaar. Voorkomen In bundels op stobben en stronken van loofhout (eik, els, berk, wilg). Zomer-herfst. Saprofiet. Status Algemeen, Meetnet. Verwante en/of gelijkende soorten Galerina autumnalis Extra informatie Vergiftigingenmet de in de vruchtlichamen van Groene en Kleverige knolamanieten aanwezige cyclopeptiden (amatoxinen), die de lever en nieren van het slachtoffer aantasten, treden vaak op na verwisseling van deze Amanieten met in het veld verzamelde Champignons. Er sterven jaarlijks mensen na een cyclopeptidevergiftiging. Dezelfde gifstof komt in het met het Stobbezwammetje te verwisselen Kraagmosklokje (Galerina autumnalis) voor (671A.jpg) (671B.jpg).

- 61 -


©Bosrandwerkgroep

- 62 -


©Bosrandwerkgroep

Oranje druppelzwam Beschrijving < 1cm: loep Vruchtlichaam druppel- of kussenvormig tot vlak bekervormig, Ø 2-5 mm, slijmerig, gelatineus, geel tot oranjegeel, droog oranje tot oranjerood. Voorkomen Dicht opeen in groepen op sterk vermolmd naald- (en loof)hout, ook op bewerkt hout (hekpalen, kozijnen, vensterbanken, tuinmeubels). Saprofiet. Status Algemeen.

- 63 -


©Bosrandwerkgroep

Gewoon fluweelpootje Beschrijving Hoed gewelfd tot vlak, Ø 2-10 cm, glad, slijmerig, geel met een oranje- tot roodbruin centrum. Lamellen bleekgeel. Steel 3-5 cm x 3-4 mm, taai, fluwelig, donkerbruin, met een gele top. Vlees gelig. Geur aangenaam. Eetbaar. Voorkomen Op stronken, stammen, gevallen takken van loofbomen (els, es, populier, vlier) op rijkere bodems. September-maart. Saprofiet, (mogelijk parasitair). Status Algemeen. Extra informatie Van het eten van het Fluweelpootje (Jin Zhen Gu of Enokitake) zou een cholesterol- (en bloeddruk)verlagend en een afweer- en weerstandsverhogend effect uitgaan. Recent werd uit het mycelium van Fluweelpootjes de stof Proflamine geïsoleerd, waarvan op grond van epidemiologisch onderzoek wordt aangenomen dat zij bij de preventie vankanker een rol zou kunnen spelen.

- 64 -


©Bosrandwerkgroep

Bekerzwam

- 65 -


©Bosrandwerkgroep

Klontjestrilzwam Beschrijving Vruchtlichaam onregelmatig kussen- tot kogelvormig, Ø 0,5-1,5 cm. Buitenzijde slijmerig, glanzend, waterig wit met roze of violette tinten. Vlees doorschijnend, met een witte kristalkern van 1-2 mm, vaak verslijmend. Voorkomen Op loofhouttakken. Saprofiet. Status Algemeen.

- 66 -


©Bosrandwerkgroep

Grote viltinktzwam Beschrijving Hoed ei- tot klokvormig, Ø 2-4 cm, 1-3 cm hoog, crème met licht okerbruin centrum, jong met vezelige, bruine schubben, later met korrelige, wittige schubjes en een gestreept-gevoorde rand. Lamellen wit tot purperbruinzwart. Steel 3-8 cm x 2-9 mm, donzig, wit, met een gelige basis. Vlees wittig. Smaak mild. Geur zwak. Meestal groeiend op een oranje- tot roestbruine hyfenmat of ozonium (39.jpg). Verdacht. Voorkomen Op dode takken, stronken en stammen van loofbomen (populier, els, esdoorn) op voedselrijke bodem. Voorjaar-herfst. Saprofiet. Status Vrij algemeen. Extra informatie Een drietal Inktzwammen, waaronder de Grote viltinktzwam (Coprinus domesticus), maakt op hout soms een steriel oranjebruin luchtmycelium of ozonium.

- 67 -


©Bosrandwerkgroep

- 68 -


©Bosrandwerkgroep

Zwerminktzwam Beschrijving < 1cm: loep Hoed klokvormig, Ø 5-12 mm, gestreept-gevoord, crème tot muisgrijs met een okerkleurig centrum, jong met fijn harig-wollig, wit velum bedekt. Lamellen wittig tot bruinzwart. Steel 3-5 cm x 1 mm, breekbaar, doorschijnend wit, soms met een lichtgele voet. Vlees grijswit. Smaak mild. Geur geen. Voorkomen In grote groepen op hout, vooral op dode stronken, stobben en stammen van loofbomen, soms op de schors van levende bomen en op ondergronds hout, in loofbossen, parken en tuinen op vochtige, vruchtbare bodems. Voorjaar-herfst. Saprofiet. Status Algemeen.

- 69 -


©Bosrandwerkgroep

- 70 -


©Bosrandwerkgroep

Houtknotszwam (Dodemanshand) (Dodemansvingers) Beschrijving Vruchtlichaam knotsvormig, 3-8 x 1-3 cm. Bovenste deel wrattig, bruinzwart tot zwart. Steel ruw of fijn geplooid, zwart. Vlees radiair vezelig, taai, wit met zwarte rand. Voorkomen In bundels op dode stronken en stobben van loofbomen. Saprofiet. Status Algemeen. Verwante en/of gelijkende soorten Xylaria longipes

- 71 -


©Bosrandwerkgroep

Peksteel Beschrijving < 1cm: loep Vruchtlichaam éénjarig, (vlak) trechter- tot waaiervormig met een centrale of excentrische steel. Hoed Ø 2-25 cm. Bovenzijde glad, glanzend, donker roodbruin met een licht roodbruine tot gelige randzone en golvende, scherpe rand. Buisjes 0,5-2 mm lang, op de steel aflopend, okerkleurig. Poriën 6-8 per mm, rond tot hoekig, wit of crème tot lichtbruin. Steel 1-5 x 0,5-2 cm, fluwelig, bruinzwart. Sporeekleur wit. Voorkomen Op dode takken, stammen en stronken van loofbomen (populier, wilg, es, beuk). Voorjaar-herfst. Saprofiet. Status Algemeen.

- 72 -


©Bosrandwerkgroep

- 73 -


©Bosrandwerkgroep

Onbekende soort

- 74 -


©Bosrandwerkgroep

Chaetosphaerella phaeostroma Beschrijving < 1cm: loep Vruchtlichaam kogelvormig, 0,2-0,5 mm. Peritheciën ruw, zwart, opeengedrongen op of ingebed in een zwarte harige hyfenmat. Voorkomen Op dikke takken van loofbomen. Saprofiet. Status Matig algemeen. Extra informatie Sporen (13.jpg) De in methylblauw gedeeltelijk blauwverkleurende, 30 tot 40 micron lange ascosporen hebben drie dwarswanden (septen), die de spore in vier cellen verdelen. De binnenste cellen zijn bruin van kleur, de buitenste zijn waterig doorschijnend.

- 75 -


©Bosrandwerkgroep

- 76 -


©Bosrandwerkgroep

Inktvlekkenzwam De `inktvlekkenzwam` (`Rhytisma acerinum`) is een schimmel die zwarte vlekken veroorzaakt op het esdoornblad. Het gaat hierbij niet om vruchtlichamen, maar om ascomyceten. Deze ziekte komt meestal voor op de soorten: * Acer campestre * Acer platanoides * Acer pseudoplatanus * Acer pseudoplatanus var. purpurascens * Acer stevenii * Acer tataricum Categorie:Schimmel

- 77 -


©Bosrandwerkgroep

Ruig elfenbankje Beschrijving < 1cm: loep Vruchtlichaam éénjarig, waaier- tot rozetvormig. Hoed 3-10 x 2-6, 5-10 mm dik. Bovenzijde concentrisch gezoneerd, borstelig tot harig-viltig, met wittige, crème, okergele en geelbruine zones, vaak door algen groen, met een scherpe, gekerfd-gewimperde rand. Buisjes 1-4 mm lang, wittig tot crème. Poriën 2-4 per mm, wittig of crème tot bruinig met een grijze tint. Vlees kurkachtig, elastisch taai, wittig tot crème. Sporeekleur wit. Voorkomen Op stronken, stammen en takken van loofbomen (berk, els, beuk) en hekpalen. Saprofiet, (mogelijk parasitair). Status Algemeen. Verwante en/of gelijkende soorten Trametes versicolor Trametes multicolor Het Fluweelelfenbankje (Trametes pubescens) (Z).

- 78 -

Paddenstoelenexcursie Locatie: Bosrandpark, Almere Buiten

Recommend Documents