PACS Picture Archiving and Communication System RIS Radiologie Informatie Systeem
dr. J. Doornbos, afd Radiologie LUMC NGI bedrijfsbezoek 2525-9-2007
[email protected]
PACS: BeeldBeeld-archivering en -verspreiding
Picture Archiving and Communication system: computers or networks dedicated to the storage retrieval distribution and presentation of images
Radiologie LUMC
2
Tuesday, 25 September 2007
1
Wat voor diagnostische beelden? Röntgenfoto’ ntgenfoto’s CT Angiografie MRI Echografie Nucleaire Geneeskunde
Radiologie LUMC
3
Tuesday, 25 September 2007
Vereisten bij aanvang (Raad van Bestuur) Beeld: geï geïntegreerd in patië patiëntendossier (iSoft MIRADOR) ter verbetering van de patië patiëntenlogistiek (workflow)
Centrale opslag en distributie van beelden In principe niet ingewikkeld, maar datadata-omvang en beschikbaarheidsbeschikbaarheids-eisen zijn zwaar circa 5 TeraByte per jaar datadata-productie (radiologie) gewenste beschikaarheid: binnen enkele seconden
Patië Patiëntenzorg primair (standaard beeldformaat) Tevens bruikbaar voor onderwijs en wetenschap Radiologie LUMC
4
Tuesday, 25 September 2007
2
Analoog Digitaal Alle Rö Röntgenntgen-apparatuur moet digitaal worden PACSPACS-systeem nodig Voordelen niet meer zoeken naar foto's foto's kunnen niet meer kwijtraken foto's op meerdere plaatsen tegelijk aanwezig Nadelen afhankelijk van techniek / ICTICT-afdeling personeel: scholing nodig
Radiologie LUMC
5
Tuesday, 25 September 2007
Voordelen BESCHIKBAARHEID De specialist heeft altijd de beschikking over de beelden van de “eigen” eigen” patië patiënten en er behoeft veel minder naar bijvoorbeeld de demonstratiedemonstratie-ruimtes op de Radiologie gelopen te worden MINDER WERK Reductie van het logistiek proces rond beelddistributie, -opslag en voorbereiding van patië patiëntbesprekingen voorbeeld per week 53 fotobesprekingen met groepjes med specialisten voorheen foto's op lichtkast nu op PC's met beamer
Radiologie LUMC
6
Tuesday, 25 September 2007
3
Voordelen / vervolg
WORKFLOW op afd Radiologie: geautomatiseerd beeldopname verslag archivering Na autorisatie door de specialist worden verslag en beeld via het ZIS verspreid KWALITEIT Verbetering van de kwaliteit van de beelden / digitale opnameopname-apparatuur, was al eerder geinstalleerd
Radiologie LUMC
7
Tuesday, 25 September 2007
DataData-omvang per type onderzoek Röntgenfoto's 2000 x 3000 pixels 2Byte per onderzoek 22-10 foto's
12MB per foto ~35MB per patient
CT, MRI, Nucleaire Geneeskunde 256x256 / 512x512 2Byte ≤ 0.5MB per foto maar per patient 500500-1000 beelden ~250MB per patient Echografie 11-50 beelden per patient, soms movies, ~10MB per patient Radiologie LUMC
8
Tuesday, 25 September 2007
4
Hoeveel beelden op afdeling Radiologie LUMC ?
Diagnostiek (geen bestraling) ~165.000 verrichtingen per jaar ~ circa 600 verrichtingen per dag Alles digitaal Totaal aan informatie: nu circa 5 TeraByte/jaar compressed
Radiologie LUMC
9
Tuesday, 25 September 2007
Relatief gebruik van de onderzoekonderzoek-methoden
Röntgenfoto's:
~105.000
Echografie:
~ 25.000
CT-scan:
~ 13.000
Nucleaire scan:
~ 11.000
MRI-scan:
~ 11.000
(status 2006)
Radiologie LUMC
10
Tuesday, 25 September 2007
5
Proces in LUMC 19991999-2007 Bevestiging consensus aanbesteding PACS langdurig traject vanaf ’99 Participatie in PACS proces alle afdelingen maar in het bijzonder de beeldbeeld-intensieve afdelingen: Radiologie Longziekten Orthopedie Cardiologie Intensive Care OKOK-complex Radiotherapie
Radiologie LUMC
11
Tuesday, 25 September 2007
Historie Eerste plan in 19991999-2000 Toen geen prioriteit voor Raad van Bestuur LUMC geschatte kosten ƒl. 15 miljoen (met Ernst & Young) dat was te duur Nieuw plan 20032003-2006 (met MedicalPHIT): patient image management system (PIMS), meer dan alleen radiologie Plaatsing vanaf jan. 2007 Voor het project is € 7 miljoen euro beschikbaar gesteld…… gesteld……
Radiologie LUMC
12
Tuesday, 25 September 2007
6
Architectuur (voor managers) Scopie / Radiologie / Pathologie / Cardiologie / Etc.
Input
Opslag Distributie
Image manager
Output
uit Visie-rapport PIMS
Radiologie LUMC
13
Tuesday, 25 September 2007
Radiologie LUMC
14
Tuesday, 25 September 2007 Eur Radiol. 2006 Dec;16(12):2775-2791.
Tuesday, 25 September 2007
7
Wat doet zo’ zo’n systeem? Wat houdt het nu technisch in, behalve dat het een grote beeldbeelddatabase is? Ook de ‘workflow’ workflow’ wordt bewaakt/bestuurd en gelogd: RIS van aanmelding vd patient tot en met beeldproduktie en verslag Werklijsten voor laborant en radioloog worden bijgehouden: RIS Beeldarchivering: PACS Traditioneel/historisch zijn PACS en RIS gescheiden systemen. Nu ontwikkeling naar gecombineerd systeem Het ingewikkelde van PACSPACS-RIS zit in de vele subsub-functies die het systeem heeft
Radiologie LUMC
15
Tuesday, 25 September 2007
Radiologie Informatie Systeem (RIS) Faciliteert workflow op de afdeling radiologie Regelt onderzoekonderzoek-kamerkamer-indeling, wie wordt waar onderzocht PatientPatient-afhandeling (status wordt in het systeem bijgehouden: patient arriveert, wordt onderzicht, is klaar, verslag is gemaakt, gemaakt, etc Regelt de 'Verslaglegging' via computercomputer-spraakherkenning Toegang tot oude radiologieradiologie-verslagen, via ZIS (EPD) en via RIS
Radiologie LUMC
16
Tuesday, 25 September 2007
8
Geautomatiseerde Stappen “Scheduled Workflow Profile” Profile” op afd. Radiologie
report
report Registration
Report Repository
report
HIS patient
Diagnostic Workstation
information
PACS
Film Lightbox
images retrieved
Orders Placed
examination orders
RIS
Orders Filled
procedure scheduled Image Manager Prefetch any relevant & Archive prior studies Acquisition modality images Modality worklist stored acquisition completed acquisition images completed in-progress in printed
Film Folder
Film
Modality
Radiologie LUMC
17
Tuesday, 25 September 2007
IHE integrating the healthcare enterprise
Radiologie LUMC
18
Tuesday, 25 September 2007
9
Invloed op Workflow Afdelingen ↔ Radiologie Aanvraag en verslag Radiologie Beeld is direct na opname elektronisch beschikbaar Verslag is elektronisch beschikbaar, na diagnose door radioloog Verkorting doorlooptijd verslag (nu reeds ~50%) In ontwikkeling "elektronisch aanvraagformulier" Order Management
Radiologie LUMC
19
Tuesday, 25 September 2007
Performance Snel archief • Beeld is beschikbaar < 3 seconden • Series CT / MRI in <10 sec, eerste beelden beschikbaar
Everything online (storage area network: ICTICT-LUMC) Key images • Selecties voor kliniek, besprekingen • Volledige sets separaat
Radiologie LUMC
20
Tuesday, 25 September 2007
10
Veranderingen op afd Radiologie Verandermanagement nodig: Op afd Radiologie circa 125 direct betrokkenen trainen Idem in LUMC circa 600 artsen die van beelden gebruik kunnen maken maken Voor laboranten, oud RIS is vervangen door nieuw RIS; gewenningsfase! gewenningsfase! Administratie afd radioliogie: Nieuw RIS, nieuwe agenda, ook afhandeling afhandeling van spraakherkenning verloopt anders Radiologen: op de werkstations verschijnen werklijsten van wat er er nog verslagen moet worden, direct aanklikbaar, speechspeech-programma start dan bij de juiste patient FotoFoto-besprekingen op andere afdelingen: via folderstructuur in PACS worden worden de fotoseries geselecteerd en klaargezet
Radiologie LUMC
21
Tuesday, 25 September 2007
Typen Beeldstations voor artsen "de elektronische lichtkast" 1.
Diagnostische Werkstations (Radiologie) PC, hogehoge-resolutie monitor, medische kwaliteit, + 2 kleurenschermen (RIS, 3D)
2.
Klinische Werkstations PC met hogehoge-resolutie monitoren voor diagnostische doeleinden buiten de producerende afdelingen (bv Intensive Care, OK, Longziekten, Orthopedie, Cardiologie)
Radiologie LUMC
3.
Via ziekenhuisziekenhuis-informatieinformatie-systeem: mogelijkheid voor het bekijken van beelden vanaf het centrale archief; PC met normaal scherm (alle artsenartsen-werkplekken circa 200)
4.
PACSPACS-stations en faciliteiten (beamers) voor het voeren van besprekingen (bespreekzalen)
22
Tuesday, 25 September 2007
11
Hardware (locaal) 32 Zware werkstations HP 8400 64bit + nvidianvidia-4600 grafische kaart (3D rendering) voor radiologen (thick clients) ~23 middelzware werkstations (beeldintensieve specialisten) ~50 Beeldschermen voor diagnostiek 4Mpixel, 30inch DICOMDICOM-gecalibreerd (Planar (Planar--Dome) Dome) ook voor longartsen/ cardiologen / orthopeden OperatieOperatie-kamers: 22x aparte hardware Administratieve PC's extra op Radiologie en in LUMC, ~90 Dell ~200 lichte PC’ PC’s Dell voor spreekkamers en poliklinieken (thin(thin-clients)
Radiologie LUMC
23
Tuesday, 25 September 2007
hardware (centraal) Servers op ICT afdeling: Dell Power Edge 6850, 44-socketsocketsystem in clusters 6 machines in 3 clusters (4xPACS, 2xRIS) EMCEMC-Centera langelange-termijn archief EMC SAN korte termijn archief, dubbel uitgevoerd 3TB3TB-mirrored 3D3D-reconctructiereconctructie-server (voor thinthin-clientclient-gebruik) SpeechSpeech-server (spraakherkenning) GigabitGigabit-netwerk op Radiologie, idem LUMC backbone Overige artsen PACSPACS-werkplekken 100Mbps netwerk
Radiologie LUMC
24
Tuesday, 25 September 2007
12
Het ideale werkstation voor de medisch specialist …………
Radiologie LUMC
25
Tuesday, 25 September 2007
Het LUMC PACS werkstation (anno 2007) Rad. Inf. Syst.
Diagnostiek
22''
30''
Kantoor-aut.
22''
diagnostic quality Radiologie LUMC
26
Tuesday, 25 September 2007
13
LUMC Radiologie in praktijk
Radiologie LUMC
27
Tuesday, 25 September 2007
Zorgpunten / nadelen / fall back scenario Afhankelijkheid van de technische infrastructuur neemt toe Storingen • Archief is dubbel uitgevoerd, Servers idem
Organiseren serviceservice-reparatie • Serverpark + werkstations: centraal (LUMC ICT) • Applicatiebeheer (afdeling Radiologie) • Onderhoudscontract leverancier: 24 x 7 service • Beschikbaarheid >99%, garantie
UitwijkUitwijk- en noodprocedures • Actuele beelden op Radiologie beschikbaar (1(1-2 dagen) • Enkele filmprinters blijven aanwezig, ook lichtkasten Radiologie LUMC
28
Tuesday, 25 September 2007
14
Hoe kwam de keuze voor de leverancier tot stand? Europese Aanbesteding (> ~ € 250.000) Programma van Eisen: Formele / Functionele / Juridische etc / ImplementatieImplementatie-eisen Er waren 500 functionele eisen opgedeeld in hoofdstukken bv Architectuur / Performance / Beveiliging, etc etc Hoofdstukken hadden eigen wegingsfactoren ( 1 – 15)
Radiologie LUMC
29
Tuesday, 25 September 2007
Hoe is de offerte beoordeeld? Prog v Eisen (40%) Prijs (30%) Plan van Aanpak (20%) Juridische eisen in contract (10%) Aanbieders: Philips, Agfa, Kodak, Fuji, Oldelft, Sectra, Gen.Electric Winnaar: Sectra (voorheen door Philips geleverd), nu zelfstandig
Radiologie LUMC
30
Tuesday, 25 September 2007
15
2007 contract is getekend 1212-1-2007
Implementatie vanaf jan.2007 Gereed 16 juni afdeling Radiologie 16 aug geheel LUMC
Radiologie LUMC
31
Tuesday, 25 September 2007
Groot project: veel inzet nodig tot nu toe werkten mee Denn Barning Hans Bloem Koos Blokland Paul Bode Paul Booijen Kees Brobbel (ICT (ICT)) Rob Cornelisse (ICT (ICT)) Petra Dibbets Martijn Dirksen Joost Doornbos Arian van Erkel Tilly Hagendoorn Eelco de Jong (ICT (ICT)) Martin Kalshoven (ICT (ICT))
Marlies van der Laar (Inkoop) Karel van Lambalgen (ICT (ICT)) Hans Mekenkamp (externe (externe consultant) consultant) Aart van der Molen Petra van der Raad (externe (externe consultant) consultant) René René Raps (ICT (ICT)) Fred Rosier Olaf Ruygrok Aart Spilt Roos Steenvoorden Wouter Verduyn Irene Vreeswyk Piet Hein Zwaal (externe (externe consultant) consultant) Dirk Zweers Doike Zweers (externe (externe consultant) consultant)
En vele anderen ! Radiologie LUMC
32
Tuesday, 25 September 2007
16