3
Overzicht TJK jaargang 2007
2007/1 EDITORIAAL Van een rechtspositioneel vertoog naar een relationeel vertoog over bekwaamheid?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Didier Reynaert
ARTIKELEN De verblijfsregeling van kinderen van gescheiden ouders: een verruimd wettelijk kader . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Roeland Vasseur
WETGEVING EN PARLEMENTAIRE WERKZAAMHEDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Christine Melkebeek
RECHTSPRAAK Arbitragehof nr. 27/2006, 1 maart 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Arbitragehof – Prejudiciële vraag – Jeugdbescherming – Artikel 37 decreet Franse Gemeenschap inzake de hulpverlening aan jeugd – Recht op eerbiediging van het privé- en gezinsleven – Schending voor zover niet verplicht minderjarige te betrekken in het geding Noot: Over deelname van minderjarigen aan gerechtelijke en buitengerechtelijke procedures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Ariane Van Den Berghe
Gent 20 juni 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Minderjarige – Tussenkomst op eigen initiatief over het recht op persoonlijk contact – Procedure tussen ouders over echtscheiding Noot: Kunnen minderjarige kinderen persoonlijk tussenkomen aangaande het ouderlijk gezag en het omgangsrecht in een echtscheidingsprocedure tussen hun ouders? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Herman Pas
RECHT UIT HET VELD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Karin Maes
INTERNATIONAAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 VANUIT HET KINDERRECHTENCOMMISSARIAAT Advies: Spreekrecht – Zelfstandige rechtsingang – Jeugdadvocaten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Ankie Vandekerckhove
KINDERRECHTEN IN ANDERE TIJDSCHRIFTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Christine Melkebeek
MEDEDELINGEN EN BERICHTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
LARCIER
TJK 2008/1 – 3
OVERZICHT TJK JAARGANG 2007
2007/2
4 EDITORIAAL
Kinderrechten, geen kinderspel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Sarah D’hondt
DOSSIER: KINDERRECHTEN INTERNATIONAAL De nieuwe VN-Mensenrechtenraad. Nieuwe hoop voor de rechten van het kind? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Cedric Ryngaert en Kim de Vos
Het Facultatief Protocol bij het IVRK inzake kinderhandel, kinderprostitutie en kinderpornografie . . . . . . . . . . . . . . 76 Lucia Dreser
OCMW-steun voor buitenlandse gezinnen in illegaal verblijf met kinderen in bijzondere overmachtsituaties: een overzicht van de rechtspraak van het Arbitragehof en de arbeidsgerechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Steven Bouckaert
Oegandese kindsoldaten: hoe de hulpverlening optimaliseren? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Joyce Wouters
WETGEVING EN PARLEMENTAIRE WERKZAAMHEDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Christine Melkebeek
RECHTSPRAAK Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Selectie van kindgerelateerde rechtspraak 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 Mieke Verheyde
Hof Mensenrechten 27 september 2005, Hucik t. Zweden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 Verbod op onmenselijke behandeling (art. 3 EVRM) – Uitwijzing van vreemdelingen Noot: Wat met het recht op ontwikkeling van een ernstig gehandicapt en ziek kind? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 Mieke Verheyde
Hof Mensenrechten 12 oktober 2006, Tabitha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 Opvang en uitwijzing van niet-begeleide minderjarige – Schending van het verbod op onmenselijke behandeling (art. 3 EVRM), het recht op bescherming van het gezinsleven en privéleven (art. 8 EVRM) en van het recht op persoonlijke vrijheid (art. 5 EVRM) Noot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
RECHT UIT HET VELD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 Karin Maes
INTERNATIONAAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 Fiona Ang
KINDERRECHTEN IN ANDERE TIJDSCHRIFTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 Christine Melkebeek
BOEKBESPREKING Preventie en ondersteuning van opvoedingssituaties Enkele reflecties vanuit het kader “wenselijke preventie”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 Nicole Vettenburg
MEDEDELINGEN
4 – TJK 2008/1
EN BERICHTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
LARCIER
OVERZICHT TJK JAARGANG 2007
2007/3
5
EDITORIAAL Echtscheiding anno 2007: nieuw en beter? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 Lut Daniëls
DOSSIER: ECHTSCHEIDING Het nieuwe Belgische echtscheidingsrecht met een knipoog naar de bemiddeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 Steven Brouwers
Oog hebben voor kinderen bij scheiding? Nog niet voor vandaag? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 Ankie Vandekerckhove
De impact van scheiding op kinderen: knelpunten gekoppeld aan de nieuwe wetgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 Ann Buysse en Mia Renders
Kind in een scheidingssituatie, tweemaal kind van de rekening? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 Joost Bronselaer, Valérie Carrette en Christine Van Peer
“Buitengewone kosten”-clausules: buitengewone bron van ergernis? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 Roeland Vasseur
WETGEVING EN PARLEMENTAIRE WERKZAAMHEDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 Christine Melkebeek
RECHTSPRAAK Jeugdrb. Mechelen 24 november 2004 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 Verblijfsregeling pasgeboren kind – Zeer jonge leeftijd kind als criterium voor gelijk verblijf – Voorzien evaluatiedatum – Onderhoudsbijdrage
Brussel 22 april 2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 Verblijfsregeling jong kind – Jonge leeftijd kind als criterium voor gelijk verblijf – Rol deskundige als verzoener – Evolutieve verblijfsregeling – Onderhoudsbijdrage Noot: De leeftijd als criterium voor een gelijk-verblijfsregeling bij jonge kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182 Thomas Storme
RECHT UIT HET VELD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 Nele Desmet, Karin Maes & Dominique van den Akker
KINDERRECHTEN IN ANDERE TIJDSCHRIFTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 Christine Melkebeek
BOEKBESPREKING Jongeren in cijfers en letters. Bevindingen uit de JOP-monitor 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 Veerle Vyverman
Folders kinderen en echtscheiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 Kinderen van de Masai. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 MEDEDELINGEN EN BERICHTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
LARCIER
TJK 2008/1 – 5
OVERZICHT TJK JAARGANG 2007
2007/4
6 EDITORIAAL
Het belang van het kind: Zoektocht naar een lading voor de vlag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 Didier Reynaert
DOSSIER: HET BELANG VAN HET KIND Het belang van het kind of een vraag naar de legitimiteit van de jeugdbescherming en bijzondere jeugdbijstand. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 Maria Bouverne-De Bie & Rudi Roose
De cliënt in de integrale jeugdhulpverlening: Over de “meerlagigheid” van het discours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214 Katrien De Koster
ARTIKELEN Proportionele maatregelen ter beëindiging van kinderverwaarlozing en kindermishandeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 Riki Heps
WETGEVING EN PARLEMENTAIRE WERKZAAMHEDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 Christine Melkebeek
RECHTSPRAAK Arbeidsrechtbank Gent 14 maart 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 Kinderbijslag – Daadwerkelijk opvoeden – Echtscheiding Noot: “Daadwerkelijk opvoeden”, een begrip zonder criteria? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245 Herman Pas
RECHT UIT HET VELD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249 Nele Desmet
INTERNATIONAAL – CANADA Herstelrecht volgens de mensenrechtenprincipes: naar een kritische aanpak van delinquente jongeren . . . . . . . . . . . 251 Dr. Shannon A. Moore & Dr. Richard C. Mitchell
VANUIT HET KINDERRECHTENCOMMISSARIAAT “Toegankelijke Jeugdhulpverlening?”: Een onderzoek bij 3000 kinderen en jongeren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260 Lieven De Rycke
KINDERRECHTEN IN ANDERE TIJDSCHRIFTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 Christine Melkebeek
BOEKBESPREKINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268 M. Kalverboer en E. Zijlstra, Het belang van het kind in het Nederlands recht. Voorwaarden voor ontwikkeling vanuit een pedagogisch perspectief Didier Reynaert
Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), Weet ik veel. Handboek voor kinderen- en jongerenparticipatie Klaas Fonck
MEDEDELINGEN EN BERICHTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
6 – TJK 2008/1
LARCIER
OVERZICHT TJK JAARGANG 2007
2007/5
7
EDITORIAAL Opvoedingsondersteuning: een af te bakenen praktijk? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279 Rudi Roose
DOSSIER: OPVOEDING Verplicht aanpakken? Verplichte scholingstrajecten voor voortijdige schoolverlaters in het licht van de mensenrechten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281 Aukje A.H. van Hoek & Wouter Vandenhole
“Agency” van kinderen en pedagogische normen: een gespannen onderhandeling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 Michel Vandenbroeck & Maria Bouverne-De Bie
“Opvoedingsondersteuning”, nood aan een breed draagvlak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305 Hilde Timmermans
Toen het Decreet Opvoedingsondersteuning het licht zag, was de zon nog niet op . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310 Frank Myny & John Decoene
WETGEVING EN PARLEMENTAIRE WERKZAAMHEDEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315 Christine Melkebeek
RECHTSPRAAK Brussel 30 november 2006 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318 Verblijfsregeling – Wet 18 juli 2006 – Onderzoek bij voorrang naar mogelijkheid verblijfsco-ouderschap – Bewijslast – Inschrijving bevolkingsregister – Onderhoudsbijdrage
Gent 30 april 2007 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 Verblijfsregeling kind – Wet 18 juli 2006 – Onderzoek bij voorrang naar mogelijkheid verblijfsco-ouderschap – Communicatiemoeilijkheden tussen ouders als potentiële tegenindicatie – Evaluatiezitting – Blijvende saisine
Gent 7 mei 2007. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325 Verblijfsregeling kind – Wet 18 juli 2006 – Onderzoek bij voorrang naar mogelijkheid verblijfsco-ouderschap – Communicatiemoeilijkheden tussen ouders als potentiële tegenindicatie
Jeugdrechtbank Gent 11 juli 2007 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327 Verblijfsregeling kind – Gevolg inwerkingtreding wet 18 juli 2006 op bestaande akte echtscheiding onderlinge toestemming – Gezag van gewijsde vroegere uitspraak Noot: Een eerste praktijktoets van een aantal aspecten van de wet van 18 juli 2006 op de bevoorrechting van het verblijfsco-ouderschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328 Roeland Vasseur
Gent 28 maart 2007 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334 Jeugdbescherming – Als misdrijf omschreven feit – Voorlopige maatregelen – Wet van 1 maart 2002
Gent 23 april 2007 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336 Jeugdbescherming – Als misdrijf omschreven feit – Voorlopige maatregelen – Wet van 1 maart 2002 Noot: Naar een “voorlopige hechtenis” in MOF-zaken? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339 Els Dumortier
RECHT UIT HET VELD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 Karin Maes
INTERNATIONAAL Day of general discussion bij het Comité voor de Rechten van het Kind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343 Joost van Haelst & Charlotte Van den Abeele
VANUIT HET KINDERRECHTENCOMMISSARIAAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
LARCIER
TJK 2008/1 – 7
OVERZICHT TJK JAARGANG 2007
8
Advies: Een opvoedingsondersteuning met oog voor de gezinscontext, de betrokken kinderen, de rechten van ouders en kinderen en specifieke doelgroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346 KINDERRECHTEN IN ANDERE TIJDSCHRIFTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352 Christine Melkebeek
BOEKBESPREKINGEN R. ROOSE, De Bijzondere Jeugdzorg als Opvoeder, Gent, Academia Press, 2006, 374 p. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355 Karel De Vos
KINDERRECHTSWINKELS (ed.), De juridische positie van de minderjarige in de praktijk, Kortrijk-Heule, UGA, 2007 (2de editie), 336 p. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356 Christine Melkebeek
MEDEDELINGEN EN BERICHTEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358
8 – TJK 2008/1
LARCIER