Nov 2007 jaargang 19

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:20

Pagina 1

7

Ontwikkelingen in

CAD, CAM en CAE

Okt./Nov 2007 jaargang 19

G PLM opnieuw gedefinieerd G Het Máxima Medisch Centrum G Materialise Innovation Forum G Render to Texture www.cadplaza.nl

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:20

Pagina 2

Cadac Group Company

00800 - CALL CADAC

00800 - 2255 22322

Bouwkunde

Enterprise Content Management

Ŷ Ŷ Ŷ Ŷ

Ŷ Ŷ Ŷ Ŷ

DeModus.com Revit Architecture Revit Structure AutoCAD Architecture

Document Management Drawing Management Organice Suite MS SharePoint Server

Werktuigbouwkunde

ICT / Infrastructure

Ŷ Autodesk Inventor Ŷ AutoCAD Mechanical Ŷ Autodesk Productstream (Pro)

Ŷ Ŷ Ŷ Ŷ Ŷ

Power & Process / Electrical

Training@Cadac

Ŷ AutoCAD P&ID Ŷ AutoCAD Electrical

Ŷ Ŷ Ŷ Ŷ

GIS / Civiel

Cadac Professional Resources

Ŷ Ŷ Ŷ Ŷ Ŷ

Ŷ Ŷ Ŷ Ŷ

AutoCAD Map 3D Autodesk MapGuide AutoCAD Civil 3D NedCiviele Techniek NedBrowser

Ź www.nedgraphics.nl

Ź www.cadac.com

IT Netwerken Levering Hardware / Software Installatie / Implementatie Operationeel Beheer Specialist Sizing SharePoint

Autodesk Trainingen Microsoft Trainingen Cisco Trainingen Citrix Trainingen

CAD Tekenaars / Engineers CAD Systemen Netwerkbeheerders Helpdesk Medewerkers

Ź www.organice.com

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:20

Pagina 3

Colofon CAD-Magazine is een vaktijdschrift voor (potentiële) gebruikers van PC CAD, GIS, Mapping en Visualisatiesystemen en informeert over de ontwikkelingen en toepassingsgebieden, alsmede over software- en hardware-producten, leveranciers en gebruikers. CAD-Magazine verschijnt 8x per jaar in Nederland en België. Directie/uitgever: Dhr. R. Groothuis

[email protected]

Redactie: [email protected] Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Hoofdredacteur: Dhr. ing. L.J.A. Koops [email protected] Redacteur: Dhr. drs. J.F.O. van Haaften [email protected] Dhr. drs. E. van Rees [email protected] Aan deze uitgave werkten mee: Jaap Dubbelaar Jean-Pierre van Gastel Gerard IJzermans Danny Joseph Ellen Prinse Johan Vreede Advertentie-exploitatie: [email protected] Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Dhr. W. Westerhof Abonnementenservice: [email protected] Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Mw. L. Pels Ontwerp: A.F. van der Kolk / CMedia Productions, Emmeloord Druk: Drukkerij Giethoorn ten Brink, Meppel Uitgever: CMedia Productions B.V. Noordzijde 2b, 8302 GL Emmeloord Postbus 231, 8300 AE Emmeloord

PTC en CoCreate Het voorwoord is het laatste artikel dat geschreven wordt voor een nummer van CAD-Magazine. Dat is logisch, want het voorwoord moet ofwel gaan over de inhoud van het nummer, en die is pas op het laatst definitief bekend, ofwel gaan over het laatste nieuws. Omdat de belangrijkste inhoudelijke wijziging van CAD-Magazine, de verandering van de opmaak, al bekend was gemaakt in het vorige nummer, kan dit voorwoord alleen maar gaan over het laatste nieuws, nieuws dat pas ver na onze deadline werd bekendgemaakt. PTC heeft namelijk bekendgemaakt dat het CoCreate wil overnemen. Alhoewel de koop nog goedgekeurd moet worden door de Duitse overheid, lijkt de overname van CoCreate zo goed als zeker. De overname wordt gesteund door de directie van het Duitse bedrijf en valt dus onder de noemer ‘vriendelijk’. Voor de overname wordt zo’n slordige 250 miljoen dollar uitgetrokken. Het is voor PTC de tweede overname in 2007, nadat eerder al CAM-specialist NCG werd ingelijfd. De vorige opvallende overname vond in 2006 plaats, toen Mathsoft werd toegevoegd aan het bedrijf. Kortom: PTC heeft zeker nog de ambitie om sneller te groeien dan organisch mogelijk is. De echt interessante vraag is natuurlijk wat PTC nu wil met CoCreate. De Duitse CAD-specialist heeft zich de laatste jaren steeds meer en meer geprofileerd als specialist in Product Life Management (PLM-)producten. Opmerkelijk genoeg wordt die kant niet expliciet genoemd in het persbericht dat werd uitgebracht. Daarin staat namelijk dat PTC de modelleringsoplossingen van CoCreate wil integreren in het PTC Product Development System, waardoor de CoCreate-gebruikers extra mogelijkheden geboden wordt op het gebied van engineeringberekeningen, publishing, visualisatie en NC- en CAM-werkzaamheden. Kortom: het zijn vooral de gebruikers van de CoCreate-producten die iets aan deze overname hebben. Dat zal allemaal best, maar daar is geen overname voor nodig, een strategisch samenwerkingsverband zou al voldoende zijn. De grote vraag is dan ook, wat zijn de andere redenen voor een dergelijke overname? Dat gaan we proberen uit te zoeken in één van de volgende nummers van CAD-Magazine.

Abonnementen: Uitgebreide informatie over een abonnement op CAD-Magazine vindt u in de rubriek Lezersservice. CAD-Magazine op Internet: www.cadmagazine.nl www.cadmagazine.nl/banenmarkt www.cadplaza.nl ISSN 1386-1689 Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden overgenomen en vermenigvuldigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. © Copyright 2007 CMedia Productions B.V.

Lambert-Jan Koops Hoofdredacteur CAD-Magazine CADMagazine Oktober/November 2007-7

3

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:21

Pagina 4

Haal alles uit je opleiding en groei! Arkey Centraal in het teken van de techniek Als er vijfhonderd gasten naar een feestje komen, is het geen feestje meer, maar een feest. Zeker als er ook nog een zilveren jubileum te vieren valt, is het terecht om te spreken van een serieuze bijeenkomst. Vandaar dat de door Arkey georganiseerde bijeenkomst, Arkey Centraal, terecht beschreven kan worden als een echt congres. Met interessant nieuws.

Waar je ook kijkt, overal zie je het resultaat van vernieuwende ideeën die veelal tot leven zijn geroepen door Autodesk-klanten. Gebouwen, bruggen, auto’s en consumentenproducten vaak gecreëerd met Autodesk software.

Rob Wolkers wint Design Contest

Platform, Pagina 54.

AutoCAD P&ID 2008

11

Combinatie Cadac en Nedgraphics wil one-stop-shop worden 12

De Design Contest is ten einde. Na vijftien maanden ontwerpen en twee maanden jureren werd op vrijdag 7 september de winnaar van de groots opgezette

Bouw & Civiel, Pagina 46. Autodesk Vault ook zelfstandig te gebruiken Animatiemogelijkheden voor de architectuur

Rob Wolkers wint Design Contest 8 6

Klantgericht BAM Woningbouw verandert visie op documentbeheer 14

Materialise Innovation Forum Digital Prototyping voor iedereen

Arkey Centraal in het teken van de techniek

Versie 10 ook geschikt voor mooie plaatjes

22

38 50

Haal alles uit je opleiding en groei!

54

“Engineering in combinatie met Change Management” 32

Generative Components: een aanzet voor zelfstudie

58

SolidWorks 2008 in baan om de aarde

24

46

Het Máxima Medisch Centrum 52 CADMagazine Oktober/November 2007-7

30

CADCenter gaat helemaal voor CAD en PLM 28

Verschaling en Multileaders PIM beheert bouwproces

18

34

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:21

Pagina 5

Voorplaat

ontwerpwedstrijd bekendgemaakt. De grote winnaar was Rob Wolkers. De jonge Design Engineer wist met zijn Burton Elementz een echte Burton Car te winnen. Mechanical & Design, Pagina 8.

Nieuwe economie, column Edwin Schalk PLM opnieuw gedefinieerd

37 40

De afbeelding op de voorkant is een ontwerp van een kantoorgebouw in Noord-Nederland. De visualisatie is gemaakt door René Talsma van Wind Architecten Adviseurs te Drachten, de groep die ook verantwoordelijk is voor het ontwerp van het gebouw. De afbeelding is tot stand gekomen met behulp van Piranesi en Microstation.

Render to Texture Sinds 17 oktober jl. is 3ds Max 2008 officieel verkrijgbaar. In dit tweede artikel zal ik verder ingaan op de nieuwe mogelijkheden van het populaire visualisatie en animatie pakket. Bij het schrijven van dit artikel werk ik overigens nog steeds met de Pre-Release van 3ds Max 2008 die erg stabiel en snel te noemen is. Zelfs op Windows Vista boven verwachting van de consumentenbond. Visualisatie, Pagina 56.

www.windgroep.nl

Zoals Altijd Adverteerdersindex

74

Agenda

20

kort nieuws CoCreate Forum krijgt internationaal karakter

42

Tekeningen bematen

62

AutoVue 19.2 van Cimmetry Systems

Solid Edge Free 2D Drafting

64

Render to Texture

CADMagazine Oktober/November 2007-7

26, 44

Lezersservice

74

48

Trainingswijzer

14

56

Volgende keer

74

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:21

Pagina 6

B OUW & C IVIEL

Een stadion vol juichende toeschouwers met Massive 3.0

Animatiemogelijkheden voor de

Door de redactie.

Massive en Houdini lieten tijdens de Siggraph 2007 zien hoe kunstmatige intelligentie en ‘city-generation’ technologie uit de film- en game-industrie in de architectuur toegepast kunnen worden. Dankzij de veranderingen en toevoegingen in versie Massive 3.0 kunnen nu ook Windows-gebruikers met de software aan de slag.

D

e jaarlijkse Siggraph bijeenkomst was van 5 tot en met 9 augustus in San Diego, USA. Het is een bijeenkomst van professionals die zich bezig houden met computer graphics en interactieve technologie. Stephen Regelous, de oprichter van Massive Software, sprak de Windows-gebruikers toe. Regelous heeft Peter Jackson geholpen het Orc-leger voor The Lord of the Rings over het scherm te laten denderen. Ook is hij verantwoordelijk voor het vloeiend bewegende verkeer in het New York van de dertiger jaren in de film King Kong, met toevoeging van de door Jackson geregiseerde ongelukken. Regelous spreekt niet de taal van de Orcs en kent niet de verkeerssituatie in het New York uit de tijd van Al Capone. Wat hij wel deed, is op de computer gegenereerde wezens en voertuigen een zekere autonomie geven, waardoor ze natuurlijk lijken te bewegen met Massive. Deze software is een 3D animatiesysteem dat de visuele effecten kan genereren voor CADMagazine Oktober/November 2007-7

grote menigten. Deze software was tot voor kort alleen beschikbaar voor Linux maar de versie 3.0 is ook geschikt voor Windows. Regelous: “Als er iets is waar massaal om gevraagd is door onze klanten, dan is het wel de ondersteuning voor Windows.” Dit opent mogelijkheden om de software toe te passen op animaties zoals die gebruikt worden in de bouw en architectuur. De kunstmatige intelligentie machine die de filmmakers diende, kan ook mensen en verkeer genereren in animaties voor grote projecten als een winkelcentrum of stadion. Niet alleen Windows Onder de vele andere wijzigingen en toevoegingen is de verbeterde FBXondersteuning. De mogelijkheid om data van figuren en vormen te importeren in Massive en weer te exporteren. Figuren die gemaakt kunnen zijn in animatiepaketten zoals Autodesk Maya, Maxon Cinema 4D tot en met Autodesk 3ds Max. En dat sneller en makkelijker dan vroeger. 6

Ook kan nu haar en bont dynamisch gesimuleerd worden. Het beweegt dus mee met de bewegingen van het figuur en bijvoorbeeld afhankelijk van de weersomstandigheden in een scène beweegt het door wind of regen. In Massive Artificial Intelligence (Massive AI) zitten bepaalde karakters/figuren die ‘agents’ genoemd worden: - Locomotion Agent, voor personen die bewegen, rennen, lopen, staan of zitten. - Stadium Agent om een stadion mee te vullen, rustig de wedstrijd volgend of uitzinnig juichend. - Ambient Agent, voor achtergrondfiguren zoals rondlopende mensen, converserende mensen in groepjes of met mobieltje. - Mayhem Agent, voor allerlei ordeverstoringen zoals oproer, politieke demonstratie, massapaniek of rampscenario’s. - Combat Sword Agent, voor gevechten met schild en zwaard.

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:21

Pagina 7

e a rc h i t e c t u u r

Grote mensenmassa’s, zoals het publiek in een stadion, kunnen met Massive worden nagebootst voor de presentatie van het ontwerp van een nieuw stadion.

Skelet en bewegingen Deze agents zijn opgebouwd uit een skelet, bewegingen, kunstmatige intelligentie, geometrie, kleding, texturen ‘shaders’ en ‘controls’. Om ze te gebruiken is een licentie van Massive nodig, Massive Jet of Prime. Met Jet kan het uiterlijk van de agent worden aangepast, zoals het lijf, de huid en kleren. Met Prime is er meer controle over het gedrag van de agent, het maakt het voor de gebruiker mogelijk wijzigingen aan te brengen in de manier van bewegen, de kunstmatige intelligentie, de bewegingsvrijheid en meer. De animators van Massive gebruiken ‘fuzzy logic’ om de reacties te ontwerpen van de personen. In plaats van een digitale of binaire waarde, (wel/niet, wit/zwart) kan dit ook een tussenvorm zijn wat de reacties meer natuurlijk maakt in plaats van een robotachtig resultaat. De agent baseert zijn route en

routines deels op zijn kunstmatige zicht, een gepatenteerd visieproces. Simpel gezegd, het rekent een koers uit gebaseerd op de dichtstbijzijnde pixels die binnen zijn gezichtsveld komen. Volgens Regelous worden de pixels/ beelden uit de omgeving gevoed aan het brein van de agent. De agent gebruikt dan die beelden om beslissingen te maken over waarheen hij gaat en wat hij doet. Van VFX naar CAD WETA digital, een bedrijf in visuele effecten (VFX), heeft met Massive bussen, treinen, voetgangers en zelfs vleermuizen en vogels gemaakt voor de film King Kong. En dat alles in jaren dertig stijl. Ook voor scenes in X-Men: The Last Stand, op de Golden Gate Bridge en Alcatraz is Massive gebruikt. Met de technologie van Massive kunnen allerlei activiteiten in de echte wereld worden gesimuleerd ook bijvoorbeeld het laden van schepen in de haven of spitsuur in het centrum van een grote stad. “In het begin beperkten we ons tot de Linux-markt, de ‘high-end users’, specialisten in animaties. Met de feedback van deze professionals konden we ons product verbeteren met het toevoegen van features. De laatste jaren hebben we echter een explosieve groei gezien in de interesse voor Massive bij kleinere en minder specialistische bedrijven.” zegt Diane Holland, algemeen directeur van Massive Software. “Één van de markten die Windows opent voor ons, is de visualisatie in de architectuur. Later dit jaar maken we daar meer over bekend. Massive is in contact met bedrijven in de bouwwereld om te zien hoe Massive voor hen kan functioneren en om de compatibiliteit met CAD te onderzoeken. Met name omdat de eisen in dat werkgebied veel hoger zijn dan bij visuele effecten.”

Houdini’s magie Siggraph is de jaarlijkse bijeenkomst van digitale magiërs en goochelaars, dus is het niet verrassend dat de betaversie van Houdini 9, een animatiepakket van Side Effects Software, daar beroering veroorzaakte. Eerdere versies van deze software is gebruikt voor magische effecten in films als The Lord of the Rings, Spider-man, Harry Potter en andere bekende films en series. Robert Magee, productmanager bij Side Effects, vertelde hoe Houdini gebruikt kan worden door architecten en ingenieurs met een experimentele en creatieve geest. “Houdini is niet voor hen die zich bezighouden met de exacte afmetingen en constructie van bijvoorbeeld een liftschacht. Zie het als een visualisatiegereedschap, voor het onderzoeken van vormen en modellen. Houdini’s wijze van modelleren geeft een snelle manier om prototypes te maken en unieke structuren. Met deze aanpak kan een stadsomgeving of ander landschap digitaal worden gegenereerd. Waar anders veel complexe handelingen voor nodig zijn, kun je nu de stappen als een set kopiëren en wijzigen. Daarmee kan de set herhaald worden en aan die herhaalde onderdelen kan variatie worden meegegeven. Zo ontstaat een landschap dat afgeleid is van een enkele set handelingen. Met deze methode kan er random, ofwel willekeurig, herhaald worden met variatie die het natuurlijk doet voorkomen. Houdini kan documenten in IGES en OBJ lezen. Maar met een Python ‘programming script’ kunnen ook 3D CAD-documenten naar Houdini worden geconverteerd. www.massivesoftware.com www.sidfx.com

In de Lord of the Rings werden grote massa’s met Orcs weergegeven met behulp van Massive. CADMagazine Oktober/November 2007-7

7

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:21

Pagina 8

M ECHANICAL & D ESIGN

Vijftien maanden creativiteit ten einde

Rob Wolkers wint Design Contest Door: Lambert-Jan Koops

De Design Contest is ten einde. Na vijftien maanden ontwerpen en twee maanden jureren werd op vrijdag 7 september de winnaar van de groots opgezette ontwerpwedstrijd bekendgemaakt. De grote winnaar was Rob Wolkers. De jonge Design Engineer wist met zijn Burton Elementz een echte Burton Car te winnen.

Het

oorspronkelijke idee voor de Design Contest ontstond in een gesprek tussen Kees Kloosterboer van SolidWorks Benelux en Hans Tragter, docent en onderzoeker aan de faculteit Industrieel Ontwerpen aan de TU Twente. Zij kwamen samen tot het ruwe idee van een ontwerpwedstrijd. Om de details uit te werken werd contact gezocht met Rens Horn van de HTS Autotechniek aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen en Iwan Göbel van het Nederlandse Burton Car Company. Gezamenlijk werd een pilot project opgestart. Burton Car Company stelde een onderstel van een Citroen 2CV, een lelijke eend, beschikbaar. Alle sportwagens van Burton zijn op dit onderstel gebouwd. Studenten van de HTS Autotechniek kregen in een project de opdracht dit onderstel op te meten en in SolidWorks te tekenen. Vervolgens moesten ze in groepen een nieuwe carrosserie op dit onderstel

Rob Wolkers voor het eerst in zijn Burton Car.

ontwerpen en modelleren. Dit pilot project was volgens Rens Horn van de HTS Autotechniek uitermate leerzaam. Door met dit project in het diepe te springen, werd in korte tijd veel ervaring in het werken met 3D CAD opgedaan. Het pilot project toonde ook aan dat het idee van de Design Contest haalbaar was: ook mensen zonder veel ervaring in 3D-CAD bleken in staat te zijn om in relatief korte tijd zich de software eigen te maken en een auto te ontwerpen. Vier Terabyte Op 3 april 2006 was uiteindelijk de kick-off van de Design Contest. In de organisatie en jurering speelde de website www.designcontest.nl een centrale rol. Via deze site konden deelnemers zich aanmelden en alle benodigde informatie downloaden, zoals het door studenten van de HTS Autotechniek gemodelleerde onderstel van de sportwagen, een wedstrijd-

versie van het programma SolidWorks en enkele Nederlandstalige handleidingen voor dit programma. In totaal heeft d e website ongeveer 99 duizend bezoekers gehad, en hebben de downloads voor bijna vier Terabyte aan dataverkeer gezorgd. De opdracht voor de deelnemers aan de Design Contest was eenvoudig, maar daarom niet makkelijk: ontwerp de ultieme sportauto op basis van een gegeven model. De auto moest hierbij in 3D worden ontworpen met behulp van de software die door de wedstrijdorganisatie beschikbaar was gesteld. Bijna vierduizend individuele deelnemers uit Nederland, België en Luxemburg, zowel studenten, amateurs als professionals, hebben zich ingeschreven. Verder hebben 121 onderwijsinstellingen aangegeven met een groep studenten deel te willen nemen. Uiteindelijk zijn er 58 ontwerpen ingezonden en gepubliceerd op de site. De Burton Elementz van hoofdprijswinnaar Rob Wolkers.

CADMagazine Oktober/November 2007-7

8

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:21

Pagina 9

rest van de deelnemers kreeg het model niet af, of niet op tijd af. Waarschijnlijk zijn veel inschrijvers na het downloaden van de software afgehaakt omdat ze zich realiseerden dat het toch wel een uitdagende klus zou zijn. Dat was het ook, de gemiddelde ontwerptijd bedroeg zo’n tweehonderd uur. Verbeteringen Via de site van de Design Contest konden deelnemers ook hun ontwerp uploaden en laten jureren. De jurering vond volledig interactief en transparant plaats via de website. Elk jurylid kon op elk moment de ingezonden ontwerpen beoordelen. De totaalscore van elk ontwerp was meteen op de site te zien. Zodoende wisten de deelnemers steeds hoe hun ontwerp er voor stond, en konden ze er verbeteringen in doorvoeren. De juryleden kregen vervolgens de kans om opnieuw te stemmen waarbij ze dus indirect een oordeel gaven over de veranderingen. Op die manier konden actieve deelnemers hun ontwerp helemaal ‘finetunen’ op basis van deze tussenrapportcijfers. Banketbakker Aan de Design Contest deden uiteenlopende deelnemers mee: studenten, professionals en amateurs. Van deze laatste categorie was Alain Smets uit het Belgische Lommel de meest opvallende kandidaat. Smets is van beroep banketbakker, en had, voordat hij besloot mee te doen aan de Design Contest, geen enkele ervaring in het werken met een 3D-CAD programma. Hoewel het

hem in eerste instantie tegenviel, hij heeft zelfs enkele maanden de software terzijde gelegd, heeft hij doorgezet. In ongeveer 60 uur heeft hij zich het programma SolidWorks eigen gemaakt met behulp van de beschikbare handleidingen, èn een eerste ontwerp van de sportwagen gemaakt. Met dit eerste ontwerp werd Alain in oktober 2006 maandprijswinnaar. Geen slechte prestatie voor een buitenstaander. Burton Elementz De hoofdprijs van de Design Contest was een echte Burton wagen ter waarde van 12 duizend euro. Deze prijs werd gewonnen door Rob Wolkers met zijn ontwerp 'Burton Elementz'. Over zijn ontwerp zegt Wolkers: “De slogan is: Burton Elementz, designed to sharpen your senses. Bij het ontwerpen van de Burton Elementz stond voor mij maar één ding centraal: zo veel mogelijk rijplezier. Het is dan ook een extreem en compromisloos ontwerp geworden, puur en rauw, ontdaan van elk stukje overbodig comfort om het hogere doel te dienen. De 2CV heeft niet zo heel veel vermogen, daarom heb ik er alles aan gedaan om de rijervaring zo intensief mogelijk te maken. Vandaar het open ontwerp, met een vrije blik op het asfalt dat onder de bestuurder langs zoeft.” Wolkers heeft tijdens zijn opleiding Industrieel Product Ontwerpen aan de Haagse Hogeschool al veel ervaring opgedaan met SolidWorks.

Europees vervolg Terugkijkend op de 15 maanden van de Design Contest is organisator Kees Kloosterboer zeer tevreden over het verloop van de wedstrijd. Tijdens de prijsuitreiking roemde hij dan ook enthousiast elke deelnemer om het doorzettingsvermogen en de aan de dag gelegde creativiteit. Daarnaast was hij erg blij met het feit dat de Design Contest een Europees vervolg krijgt: de 3Dchallenge. Vanaf september 2007 tot januari 2008, kunnen studenten van ongeveer 10 duizend verschillende onderwijsinstellingen in Europa, Algerije, Marokko, Tunesië hun talenten gebruiken voor het ontwerpen van een virtuele sportwagen met behulp van de 3D CAD-software. Er zijn wederom talrijke prijzen te winnen, waaronder een Burton wagen. Alle deelnemers ontvangen een gratis licentie van SolidWorks Student DesignKit 3D CAD-software om hun ontwerp te realiseren. De wedstrijdvoorwaarden voor de Europese variant zijn nagenoeg hetzelfde als bij de Nederlandse Design Contest. Er is één verschil: de 3Dchallenge staat niet open voor nietstudenten. Lambert-Jan Koops ([email protected]) is hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor verdere informatie over het onderwerp van dit artikel zie: www.designcontest.nl en www.3dchallenge.net.

Buster van banketbakker Alain Smets viel in de prijzen. CADMagazine Oktober/November 2007-7

Tegenwoordig werkt hij als Design Engineer bij een kunststofverwerkend bedrijf, waar hij dagelijks met het pakket werkt. Over de Design Contest zegt Wolkers: “Ik heb er met veel plezier aan gewerkt. Het leuke was dat het een hele vrije en realistische opdracht was. Uiteindelijk ben ik er circa tweehonderd uur mee bezig geweest, vanaf de eerste handschetsen tot aan de eindpresentatie.”

9

19-11-2007

14:21

Pagina 10

_cW][
Yekhj[io
e\
FWXbe
Jmei[
LWbbi

CAD77:CAD 2-2006

(&&.

EdjlWd]dkj_`Z[b_`aX_`WWdaeeflWd 7kje97:BJ[[dYWZ[WkdWWha[kp[$ A_`aid[befmmm$(ZYWZ$_d\eleeh[[del[hp_Y^jlWd Z[p[[dWdZ[h[bef[dZ[fhecej_[ief7kje97:BJ$

Kf]hWZ[dkdWWh7kje97:BJ!' c[j aehj_d] :['&aehj_d]_i[[dfhecej_[][bZ_]j%c'+`WdkWh_(&&.$:[fhecej_[_i][bZ_]X_`WWdiY^W\lWd[[d7kjeZ[ia IkXiYh_fj_ed$:[kf]hWZ[ip_`dlWdje[fWii_d]ef7kje97:BJ(&&+"(&&,[d(&&-l[hi_[i$

D_[km07kje97:BJ!'Ç;hlWWhZ[ce][b_`a^[Z[d[d m[haid[bb[h[dib_cc[hZWdee_jj[leh[dÈ L[h^ee]kmh[dZ[c[djc[jÉim[h[bZic[[ijl[haeY^j[(:j[a[dfWaa[j$7kje97:BJ(&&.l[h[[dlekZ_]jZW][b_`ai[ jWa[d[d_ilebb[Z_]YecfWj_X[bc[j:M=#X[ijWdZ[d$KakdjWWdj[a[d_d][diY^Wb[d"bWW][_][diY^Wff[df[hl_[mfehj X[^[h[d"kX[iY^_ajel[hl[hX[j[h_d][def^[j][X_[ZlWdjWX[b[dj[aijl[hm[ha_d][dc[[hlekZ_][b[WZ[hi$IWc[dc[j X[ijWWdZ[\kdYj_[ipeWbiZodWc_iY^[XbeYai[d[nfh[iijeebi"pkbb[dZ[p[k_jXh[_Z_d][dpeh][dleeh[[dYedijWdj[l[h^e# ]_d]lWdkmfheZkYj_l_j[_j$;hlWWhp[b\mWWhec7kje97:BJZ[dkcc[h#'#efbeii_d]_ileehedjm[hf[d_d(:$

A_`aleehk_j][Xh[_Z[fheZkYj_d\ehcWj_[[djh_WbZemdbeWZief0mmm$WkjeZ[ia$db%WkjeYWZbj

ÜÜÜ°Ó`V>`°ˆ˜vœ jʎi˜˜ˆÃLÀœ˜ÊۜœÀÊ ÊÓ Ê
‡}iLÀՈŽiÀð

ž(&&-
7kjeZ[ia"
?dY$
7bb
h_]^ji
h[i[hl[Z$
7kjeZ[ia"
7kje97:
BJ"
WdZ
:M<
Wh[
h[]_ij[h[Z
jhWZ[cWhai
eh
jhWZ[cWhai
e\
7kjeZ[ia"
?dY$"
_d
j^[
KI7
WdZ%eh
ej^[h
Yekdjh_[i$



CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:22

Pagina 11

P LATFORM

Proces- en instrumentatiediagrammen

AutoCAD P&ID 2008 Door: de redactie.

Autodesk heeft recentelijk AutoCAD P&ID 2008 op de markt gebracht, een oplossing voor proces- en instrumentatiediagrammen (P&ID’s). Het is een belangrijke toepassing binnen het productaanbod dat Autodesk momenteel ontwikkelt voor de markt van het ontwerpen van procesinstallaties. bewerking, DWF-publicatie, ondersteuning van ISO-normen en maatwerk.

I

n de afzienbare toekomst zal Autodesk de 3D plant applicatie lanceren. AutoCAD P&ID past naadloos in de gedachte om een geïntegreerde oplossing aan te bieden voor elektrotechnisch (AutoCAD Electrical), werktuigbouwkundig (Autodesk Inventor en AutoCAD Mechanical), bouwkundig (Autodesk Revit en AutoCAD Architecture), geografisch (AutoCAD MAP 3D), civieltechnisch (AutoCAD Civil 3D) en procestechnisch ontwerpen van een complexe proces installatie. AutoCAD P&ID 2008 is gebaseerd op het veelgebruikte AutoCAD-platform, dat maakt het vertrouwd voor veel ontwerpers in de industrie. In de 2008-versie zijn onder meer verbeteringen voor het opzetten van projecten, meer gebruiksgemak van tekenfuncties, en verbeteringen wat betreft apparatuurgedrag, gegevenstoegang,

Hierna een opsomming van de features van AutoCAD P&ID: De ‘project manager’ zorgt voor de onderliggende datastructuur voor het managen van de project DWG’s. Revisies bijhouden en projectrapporten bedrijfsmatig of projectmatig beheren wordt eenvoudig gehouden over het gehele project. De ‘data manager’ levert een data-grid interface om engineering data te beheren. Door het visueel managen en beheren is het wijzigen van data en de bijbehorende gevolgen van een externe wijziging eenvoudig te volgen. ‘Industrie standaard symboliek’ (PIP, ISA en ISO) is beschikbaar om direct vanuit de P&ID Tool pallet in de tekening te plaatsen. Systeem administrators kunnen specifieke symbolen creëren met betrekking tot hun eigen vraag of die van hun klanten. Gebruikte symbolen klikken snel op hun plaats in de tekening. ‘Dynamische lijnen’ maken het creëren en verplaatsen van lijnen eenvoudig met behulp van grips. Lijnen worden automatisch onderbroken wanneer componenten worden ingebracht in de lijn. Tevens worden lijnen weer verbonden wanneer een component wordt

verwijderd. ‘Dynamische componenten’ zijn eenvoudig te creëren, te plaatsen en verplaatsen. De eigenschappen en informatie behorende bij het component zijn dynamisch verbonden met de achterliggende data. ‘Tagging en annoteren’ gebeurt volgens de formaten die zijn gedefinieerd door de industrie. De gebruikte interface is intuïtief. Informatie uit de Data Manager kan makkelijk in de tekening worden geplaatst. Data worden automatisch verschaald. De software exporteert alle engineering informatie eenvoudig naar verschillende rapportageformaten waaronder Microsoft Excel. Informatie zoals lijnlijsten, kleplijsten en instrumentatielijsten zijn accuraat en snel beschikbaar voor de organisatie. Verder biedt het ontwerpers de mogelijkheid nauwkeurige P&ID-logica en informatie te generen die nodig is voor beslissingen op operationeel en ontwerpgebied. En dat zonder dat daarvoor een centrale database of zeer gestructureerde, projectspecifieke instelprocedures nodig zijn. Cadac Group is sinds 1 augustus 2007 officieel geaccrediteerd als reseller voor de Benelux voor het product P&ID. Cadac Group BV biedt de geïntegreerde oplossing aan (elektrotechnisch, werktuigbouwkundig, bouwkundig, geografisch, civieltechnisch en procestechnisch). Regelmatig organiseert Cadac inloopdagen op één van hun kantoren in de Benelux. Voor meer informatie: www.cadac.com en www.autodesk.com.

Flexibele productieautomatisering: Producent CELLRO kan geen dag zonder SolidWorks en zijn plug-ins...

S O L I D T E C H N O L O G Y, C R E AT I V E S O L U T I O N S I N C A D C A M C A E & P D M

CADMagazine Oktober/November 2007-7

11

C A D M E S. N L

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:22

Pagina 12

P LATFORM

Goede ‘fit’ tussen bestuurders en organisaties

Combinatie Cadac en Nedgraphic s Door: Eric van Rees en Lambert-Jan Koops

In april 2007 nam Cadac het bedrijf Nedgraphics over. Eigenaar van CadacGroup Jan Baggen en Richard Goossens, CEO van Nedgraphics, beschrijven hoe de samenwerking is verlopen: “Er was sprake van een goede ‘fit’ tijdens de gesprekken die voorafgaand aan de overname zijn geweest. Niet alleen bij beide directeurs, maar ook tussen de verschillende teams van de bedrijven is er een goede match”.

Jan Baggen

Waar Cadac een grote speler is in de werktuigbouwkundige markt, is Nedgraphics dat in gemeenteland. Vanaf de eerste overnamegesprekken was het duidelijk dat beide partijen zich op hun eigen markt zullen blijven richten. De vraag is dan wat de toegevoegde waarde is van de overname. Baggen licht deze beslissing toe. “Cadac had altijd al een GIS-poot, maar die was klein en het was onze wens om deze uit te breiden. Dat is mogelijk door organische groei, maar dat kan lang duren. Omdat Nedgraphics beschikbaar was en een sterke speler op de Nederlandse GISmarkt is, leek het ons verstandig om dit bedrijf over te nemen. Hierdoor ontstaat er een nieuw bedrijf dat op drie verticals, werktuigbouw, bouw en GIS, een sterke positie inneemt. We denken dat dit voor de toekomst belangrijk is omdat grote klanten, ingenieursbureaus als Oranjewoud en BAM, hierdoor CADMagazine Oktober/November 2007-7

voor alle CAD-gerelateerde oplossingen terecht kunnen bij één partner.” Naast het one-stop-shop principe heeft de fusie ook als voordeel dat er meer locaties beschikbaar komen voor de trainers van Nedgraphics. Goossens: “Als we nu een cursus moeten geven in het noorden van het land kunnen we gebruik maken van de Cadac-vestiging in Meppel. Dat lost een hoop logistieke problemen op. Bovendien geldt ook voor de detachering dat we nu een landelijk netwerk hebben. Dat is wel nodig ook, want we hebben momenteel tachtig vacatures openstaan, waarvan vijftig detacheringplaatsen.” ‘Een andere overheid’ Ook Goossens ziet voordelen als gevolg van de overname. Volgens hem is er een onderscheidende rol weggelegd voor Nedgraphics als marktpartij. Dit heeft te maken met de komst van nieu12

we wetgeving omtrent automatisering en GIS bij gemeentes, waardoor er veel werk zal loskomen in de komende jaren. “Wat betreft de verkoop ontstaat hier een probleem voor ons, aangezien heel veel werk tegelijkertijd moet gebeuren. Mid-, back- en frontoffice systemen moeten met elkaar verbonden worden als gevolg van nieuwe wetgeving”. Zo moet bijvoorbeeld het kabels- en leidingennetwerk in kaart worden gebracht in midofficesystemen van gemeenten. Dit dient voor aannemers als basisbron bij graafwerkzaamheden. Een belangrijke taak, want elke niet geclaimde leiding of kabel valt onder de verantwoordelijkheid van de gemeente. Dat betekent dat bij fouten in de database de gemeente aansprakelijk is, als er schade volgt bij graafwerkzaamheden op plekken waar is aangegeven dat er zich geen ondergrondse systemen bevinden. Ook zijn gemeenten straks verplicht een eenduidige adressen- en gebouwenregistratie te voeren in het kader van de wet Basisregistraties voor Adressen en Gebouwen. Dit alles maakt onderdeel uit van het project ‘Een andere overheid’, waarbij gemeenten worden verplicht bepaalde informatie te hebben en te kunnen aanbieden aan burgers. Goossens: “Er is nu nog geen partij die alle activiteiten in deze kan aanbieden aan gemeenten om deze automatiseringsklussen te klaren, maar Nedgraphics straks wel”. Software shoppen De manier waarop gemeenten software inkopen, vraagt ook om een onderscheidende aanpak van dienstverlening en productontwikkeling van Nedgraphics, stelt Goossens. Hij ziet een nieuwe trend in de manier waarop gemeentes software aanschaffen: gemeenten kunnen shoppen bij verschillende

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:22

Pagina 13

c s wil one-stop-shop worden bedrijven sinds de komst van open standaarden. De reactie daarop is echter dat gemeenten en leveranciers in projecten partnerships met elkaar aangaan. De gemeenten zijn hierbij verenigd in verenigingen als Andes, die voor hen bepalen met wie ze zaken doen. De open standaarden zorgen zo voor een groot inkoopcluster, eigenlijk precies het tegenovergestelde van datgene wat de open standaarden zouden moeten bewerkstelligen. Goossens vraagt zich af of deze ontwikkeling wel verstandig is. “Het kan toch niet zo zijn dan grote groepen gemeenten allemaal op hetzelfde punt van automatisering zijn en allemaal dezelfde behoefte hebben. Ze zouden elk voor zich een optimale keuze moeten maken, maar die beslissing besteden ze uit aan dat samenwerkingsverband, waarbij ze verplicht zijn de voorgestelde oplossing over te nemen”. De vraag is ook bij wie de eindverantwoordelijkheid van een project ligt. Goossens: “Die is er na levering niet. Het samenwerkingsverband houdt op te bestaan en de verschillende leveranciers hebben geen belang meer. Ze hoefden alleen deze deal te sluiten en te voldoen aan de specs. Dat doen ze, en daarmee is voor hen de kous af. Het verschil met de aankoop van gewone software is dat daarvan de ontwikkeling door blijft gaan. Volgend jaar is er weer een nieuwe versie beschikbaar. Dat zorgt voor continuïteit en is een andere manier van werken dan het denken in projecten.” Synergie De synergie tussen Cadac en Nedgraphics als gevolg van de overname, is nu al terug te zien in de dienstverle-

CAE

CAM

ning van beide bedrijven: daar waar de organisaties elkaar eerder beconcurreerden met Civil3D, kunnen ze elkaar nu aanvullen. Een goed voorbeeld is de luchthaven van Montreal. Cadac en Nedgraphics hebben hier allebei projecten lopen. Waar Cadac het Organice-gedeelte doet, daar werkt Nedgraphics met Civil3D. De overname van Nedgraphics lijkt te passen in de ontwikkeling waarbij er steeds minder Autodesk-dealers overblijven. Goossens ziet de afname ook: “De producten van Autodesk worden steeds complexer, en een klant moet daarom terecht kunnen bij een bedrijf dat verstand heeft van de software. Een bedrijf dat meer is dan alleen maar een leverancier. Autodesk heeft geëist dat de dealers dit op kunnen brengen en daardoor verdwijnen de kleinere spelers. Cadac en Nedgraphics profiteren hiervan dus we zullen niet klagen over

Eric van Rees ([email protected]) is redacteur en Lambert-Jan Koops ([email protected]) is hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor verdere informatie over het onderwerp van dit artikel zie: www.cadac.com en www.nedgraphics.nl.

PDM

CAD/CAM & PDM AUTOMATISERING CADMagazine Oktober/November 2007-7

Richard Goossens

Al met al zien Baggen en Goossens door de fusie de toekomst eensgezind tegemoet: “Naast een klik is er de wens om samen te bouwen aan continuïteit. Dat is belangrijk, dat gemeenschappelijke doel. Met de overname heeft Cadac immers werknemers, software en klanten binnengehaald. Dat kan alleen als ons hetzelfde voor ogen staat. Het is zaak rekening te houden met ieders wensen, zowel intern als extern, en zo automatiseringsoplossingen voor de hele markt te leveren,” aldus Baggen.

PDM

F

CAD

de koers die Autodesk heeft uitgezet.” Baggen vult zijn Nedgraphics-partner aan: “Wat we wel jammer vinden is dat dat het Beneluxkantoor van Autodesk is leeggelopen en dat nu al het contact via Engeland gaat. Door de afstand gaat er toch snel tijd verloren, wat snel handelen lastig maakt. Dat is soms onhandig als je op korte termijn een actie wilt doen, bijvoorbeeld een aanbieding. Wat dat betreft zou het handiger zijn als degene die daar verantwoordelijk voor is in Nederland zou zitten.”

WWW.CAD2M.NL 13

drives your engineering

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:22

Pagina 14

B OUW & C IVIEL

Het einde van de folders en publieke schijven

BAM Woningbouw verander t visie Door: Lambert-Jan Koops

Wie in zijn eentje werkt, weet een (fout) geplaatst document meestal wel terug te vinden. Wie met een collega werkt hoeft maar één keer te vragen of de versie die hij heeft wel de goede is. Bij drie samenwerkende partijen wordt het al lastiger en zijn goede afspraken van groot belang. Als het er nog meer zijn, en zeker als dit aantal enkele honderden bedraagt, is ook ondersteunende software nodig. Dat is tenminste de conclusie die BAM Woningbouw heeft getrokken.

De verbouwing van het Heilig Hart Klooster te Reuver is door BAM Woningbouw uitgevoerd met behulp van Organice Explorer.

B

AM Woningbouw is onderdeel van Koninklijke BAM Groep. BAM Woningbouw richt zich op alle onderdelen van de Nederlandse woningmarkt. Dit wil zeggen: projectontwikkeling, nieuwbouw, onderhoud, renovatie en restauratie in zowel uitbreidingsgebieden als op binnenstedelijke locaties. Per jaar levert de werkmaatschappij ruim vijfduizend woningen op. Stefan van der Valk is Manager ICT bij BAM Woningbouw en legt uit dat de bouwonderneming opereert in een continu veranderende markt. “Onze visie op de markt en onze aanpak is zodoende ook aan het veranderen ten opzichte van een paar jaar geleden. De woonconsument is mondiger geworden en bepaalt veel meer het gehele proces. CADMagazine Oktober/November 2007-7

De focus ligt dan ook sterk op klantgerichtheid; zowel naar onze opdrachtgevers toe als naar de woonconsumenten. Bovendien zien we de eindgebruikers van onze producten - de woonconsumenten - vaker als een partij die we ook in het stadium na de oplevering van de woning van dienst kunnen zijn, bijvoorbeeld bij renovaties en onderhoud.” De communicatie naar de opdrachtgevers en woonconsumenten wordt vanzelfsprekend steeds belangrijker. De informatie die beschikbaar is over de lopende projecten, moet goed overgedragen kunnen worden en eventuele wijzigingen moeten snel en effectief door te voeren zijn. Dit is alleen mogelijk met een documentbeheersysteem waarin al14

le relevante gegevens snel, correct en eenvoudig terug te vinden zijn. Algemeen overzicht In eerste instantie werken de verschillende regionale bedrijven van BAM Woningbouw via een gedeelde file server per bedrijf. De regiokantoren bepalen hierbij naar eigen inzicht de structuur. Dit heeft als gevolg dat iedereen zijn eigen indeling gebruikt, iets dat niet altijd gunstig is voor het algemene overzicht op een project. Zo kan het bijvoorbeeld voorkomen dat dezelfde documenten in verschillende mappen worden geplaatst of dat verschillende versies van eenzelfde document naast elkaar in gebruik zijn. Dat brengt weer onwenselijke effecten met zich mee met bijbehorende kosten die het gevolg zijn van extra controles of aanpassingen. Van der Valk: “We willen af van de mappenstructuur en de nadelen die dat met zich meebrengt. We willen een systeem dat de eindgebruiker in staat stelt om te kunnen zoeken op tekst en kenmerken van een document en dat centraal beschikbaar is. Dus echt iets dat meer zou bieden dan de basis zoekfuncties van Windows.” Metadata Naast nieuwe techniek is er ook een nieuwe manier van nadenken/werken nodig. Van der Valk legt uit waarom dit belangrijk is. “Wat we absoluut willen voorkomen, is dat we de oude manier van werken importeren in ons nieuwe systeem. Bijvoorbeeld doordat eindgebruikers proberen om met behulp van metadata bij hun documenten de oude mappenstructuur na te bootsen. Het zijn nu juist die metadata die zo belangrijk zijn, want die zorgen er voor dat we met dit documentbeheersysteem structureel en gecertificeerd kunnen werken. Op die manier is het bijvoorbeeld ook mogelijk om te voldoen aan de ISOnorm voor kwaliteitsmanagement.” Less paper office De verandering bij BAM Woningbouw op het gebied van documentbeheer be-

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:22

Pagina 15

e op documentbeheer De toekomst van Organice De Cadac Group is in 2003 gestart met de verkoop van Organice. Het beheerpakket is gebaseerd op SharePoint van Microsoft en kent integratie met AutoCAD, BricsCAD en Microstation. Omdat 3D-CAD steeds meer gemeengoed wordt binnen de bouwwereld, wordt er momenteel gewerkt aan een diepere integratie met Revit. Het Nederlandse bedrijf volgt hierbij de koers van Autodesk en zal de meeste energie steken in de integratie met het pakket dat het meest gebruikt wordt in de markt. Een ander punt dat de aandacht van Cadac heeft, is de communicatie met derden op basis van Organice. Voor het uitwisselen van gegevens met bijvoorbeeld leveranciers en onderaannemers zijn inmiddels al verschillende programma’s op de markt verschenen, maar die zijn niet gebaseerd op Microsoft Sharepoint en niet gekoppeld aan het interne documentbeheer. De bedoeling van de door Cadac te ontwikkelen software is dat deze volledig gebruik zal maken van de door Organice georganiseerde interne documentenstructuur. Inmiddels is ook een Organice gebruikersvereniging opgestart waarin vertegenwoordigers van uiteenlopende bouwbedrijven zitting hebben genomen. Cadac wil de feedback vanuit deze groep meenemen in het ontwikkelingsplan van de software.

gon bij het regionale bedrijf Wilma Weert. “Dit regiokantoor wilde een documentbeheersysteem voor een zogenaamd ‘less paper office’. Het bleek echter niet haalbaar om zelfstandig iets dergelijks in te voeren. Na een functionaliteitanalyse en veelvuldig overleg was SharePoint van Microsoft de eerste kandidaat. Dat was echter geen ideale oplossing. De technologie was ruimschoots voldoende, maar we von-

den het te onoverzichtelijk voor de eindgebruikers binnen BAM Woningbouw. Daar was wel wat aan te doen, maar dat zou veel maatwerk vergen. Daar zagen we echter tegenop. Niet zozeer omdat dit technisch onhaalbaar was, maar omdat we daarmee afhankelijk zouden zijn van Microsoft. Niemand zou ons kunnen garanderen dat ons maatwerk ook nog geschikt zou zijn voor de volgende versie van

SharePoint. Dat risico wilden we niet lopen en daarom hebben we verder gekeken. Uiteindelijk kwamen we uit op Organice, dat werkt op basis van SharePoint, dat met het Outlook-uiterlijk makkelijker voor de eindgebruiker te hanteren is”, vertelt Van der Valk. Zestig gebruikers Momenteel werken dertig medewerkers van BAM Woningbouw met Organice en bevat het systeem een vijftal projecten. Organice zal op korte termijn binnen de vestiging Weert tot zo’n zestig gebruikers worden uitgebreid. Daarna is het tijd voor de rest van de organisatie. “We willen het gebruik van Organice gefaseerd invoeren, waarbij we landelijk per functiegroep opstarten. Het voordeel van deze manier van implementeren is dat je de gebruikers met dezelfde problemen en vragen bij elkaar kunt brengen. Zo kunnen ze samen overleggen. Een dergelijke methode hebben we ook gebruikt bij het introduceren van SAP en dat is zeer effectief gebleken.” Om de verandering van het documentbeheer in goede banen te leiden, heeft BAM Woningbouw een stuurgroep documentbeheersystemen. Één van de participerende partijen in deze groep is Cadac, de ontwikkelaar van Organice. Dit bedrijf bemoeit zich hierbij niet zozeer met de technische begeleiding, deze is in handen van Getronics Pink Roccade, maar treedt veel meer op als facilitatiepartner. Het ultieme doel is in ieder geval duidelijk, stelt Van der Valk: “We willen uiteindelijk onze gedeelde file server waar mogelijk uitfaseren en alle project gerelateerde informatie via Organice afhandelen om een zo compleet mogelijk overzicht te houden.” Lambert-Jan Koops ([email protected]) is hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor verdere informatie over het onderwerp van dit artikel zie: www.bam.nl, www.organice.com en www.cadac.com.

CADAC werkt momenteel aan een diepere integratie tussen Organice en Revit. CADMagazine Oktober/November 2007-7

15

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:57

Pagina 16

Software gekocht en een training nodig?

WWW.CADIX.NL

PER 1 SEPTEMBER NIEUWE CURSUSLOCATIE 2 – daagse basiscursus ARKEY

Uw specialist in CAD opleidingen (0800) 235 22 34

2 – daagse basiscursus vMV-methodiek 2 – daagse schoolverlaterscursus

Autodesk Autorized Training Center

2 - daagse cursus ARKEY en/of vMV-methodiek 2 – daagse cursus ARKEY voor ontwerpers 1 - daagse cursus SketchUp

www.cadix.nl

1 - daagse workshop Piranesi 1 – daagse workshop ArtLantis

ICN Solutions B.V. Postbus 3302 5203 DH ’s-Hertogenbosch Tel. 073 - 750 6 750 Fax 073 - 750 6 751 www.ICN-Solutions.nl E-mail: [email protected]

Algemeen: • AutoCAD (LT) Basis, Update, 3D en gevorderden Werktuigbouwkunde: • Autodesk Inventor (Professional) • Autodesk Inventor leidingen en pijpen • Autodesk Inventor stressanalyses • AutoCAD Mehanical Bouwkunde: • Autodesk Revit • Autodesk Architectural Desktop Elektrotechniek: • AutoCAD Electrical Media & Entertainment: • Autodesk VIZ • Autodesk 3ds Max • Autodesk Maya Datamanagement: • Autodesk Vault • Autodesk Product Stream

Voor grote(re) groepen speciale tarieven en opleiding op locatie! Inschrijven of meer info? VMV CAD-Adviseurs, Den Haag 20 jaar software voor de bouw www.vmv-cad.nl, [email protected] of 070-3645464

www.vmv-cad.nl

Ons doel: u een perfecte CAD-specialist maken. USG Innotiv Training Center is gespecialiseerd in het ontwikkelen en organiseren van standaard en maatwerktrainingen voor CADspecialisten. Bel of mail voor een informatiepakket of kijk voor data en prijzen op de trainingakalender op www.usginnotiv.nl. Hier kunt u ook onze brochure downloaden.

Opleidingen in diverse trainingslokalen in Nederland, of op locatie mogelijk. Voor uitgebreide trainingsomschrijvingen kunt u kijken op www.ICN-Solutions.nl. Bel voor onze speciale (maatwerk)aanbiedingen, groepskortingen en trainingskalender. Met deze advertentie ontvangt u 15% korting op alle trainingen. VOL = VOL

www.icn-solutions.nl

AutoCAD Inventor MicroStation

Autodesk Authorized System Center

USG Innotiv Training Center Databankweg 12 3821 AL Amersfoort T 033 - 450 40 80 F 033 - 450 40 89 www.usginnotiv.nl

Werktuigbouwkunde • Autodesk Inventor Series • Autodesk Inventor Professional • AutoCAD Mechanical • AutoCAD Electrical • Autodesk VIZ Datamanagement • Autodesk Vault • Autodesk Productstream • Autodesk Streamline • AM Meridian • SPI Sheet Metal • Custom made add-in programs

CADMatch is specialist in werktuigbouwkundige engineering en data management. Trainingslocaties onder andere in Breda, Goes, Oosterhout (NB), Rotterdam en Velsen-Noord. Bel: 0162-490101 Mail: [email protected]. Meer informatie: www.cadmatch.nl.

www.ugsinnotiv.nl

www.cadmatch.nl

Cadmes B.V. Australiëlaan 8 5232 BB ‘s-Hertogenbosch Tel. (073) 645 62 22 Fax (073) 645 62 42 [email protected] Contactpersoon: Dhr. G. Thelissen

SolidWorks Basis Training SolidWorks Advanced Training SolidWorks API Training SmarTeam Basis Training ProfiDB Training DBWork Training Cosmos Works Training Cosmos Training Cimatron Training

Als Authorized Training Center verzorgt Cadmes de bovenstaande trainingen, zowel intern ('s-Hertogenbosch, Eindhoven, Gent en Gosselies) als op locatie. Neem voor uitgebreide trainingsinformatie en data contact met ons op. Bel (073) 645 62 22 of mail naar [email protected]. www.cadmes.nl

www.cad2m.nl

CADMagazine Oktober/November 2007-7

TRAININGSWIJZER 16

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:23

Pagina 17

TRAININGSWIJZER TEC / CAD College BV

Autodesk Authorized Training Center Nijmegen

• AutoCAD Basis • AutoCAD Update • AutoCAD Gevorderden • AutoCAD 3D • AutoCAD Optimalisatie • AutoCAD & VBA Basis • AutoCAD & VBA Gevorderden • Inventor Basis • Inventor Gevorderden • Inventor Ontwerpen • 3ds Max

Trainingen mét certificaat:

Het CAD-Centrum TEC, ook wel genoemd het CAD College, verzorgt sinds 1984 kennis-over-dracht in de vorm van CAD -opleidingen, -leerboeken en educatieve software. Bij de cursus ontvangt u een uitgebreid Nederlandstalig leeren naslagwerk van R. Boeklagen die tevens uw docent is. U krijgt een Autodesk-certificaat bij de cursussen en een HBO-diploma bij de opleidingen.

AutoCAD en AutoCAD LT AutoCAD Architecture of ADT Revit Building, Architecture én Structure

• •

AutoCAD MAP AutoCAD Civil3D

Zie onze trainingswijzer op: www.itannex.com. Of bel: 0546 800800

Autodesk HBO instituut Behaal uw HBO diploma! TEC biedt de mogelijkheid u verder te bekwamen tot een Autodesk Certified Engineer (ACE). U doorloopt een bepaald traject van cursussen, maakt een praktische eindopdracht, bij voorkeur passend binnen uw werk en bij uw eigen werkgever en verdedigt deze. Slaagt u, dan heeft u een AutoCAD HBO diploma verdiend! De opleiding is Inclusief materialen als boeken en software. Toelatingseisen: MBO. Studierichtingen: System Manager (AutoCAD), 3D Designer (AutoCAD/3ds Max) en Mechanical Designer (Inventor). Kerkenbos 1018 B 6546 BA Nijmegen T: (024) 356 56 77 F: (024) 354 19 31 E: [email protected] CP: Leonie Bergsma

• • •

www.itannex.com

Kijk op Internet www.cadcollege.nl of vraag de brochure aan. Bel (024) 3565677 of mail naar [email protected]

is!

prong met kenn

Realiseer voors

, of updatetraining rs-, gevorderdent ne gin be n ee et M in huis die u direc ny haalt u kennis tiever, ec eff en van CAD & Compa ete m t rk nt brengen. U we het in de praktijk ku software. Bekijk D CA uw et m ny.nl. pa om sneller én beter cadc anbod op www. actuele trainingsa

www.cadcollege.nl

Holland Engineering Consultants bv (HEC) verzorgt trainingen en workshops voor de software die wij aan onze klanten kunnen leveren. Deze trainingen vinden doorgaans plaats in ons pand in Nieuwegein maar kunnen op verzoek ook op locatie gegeven worden. De trainingen hebben een hoog “hands-on” gehalte daar de praktijk nog steeds de beste leermeester is. Ons trainingsaanbod bestaat o.a. uit: 3D CAD Stromings- en warmteoverdracht Pro/ENGINEER Basis training NIKA EFD Basis training Pro/ENGINEER Update training Pro/ENGINEER voor Pro/MECHANICA Mechanisme berekeningen gebruikers Pro/ENGINEER MDO Basis training Sterkte- en stijfheidsberekeningen Pro/ENGINEER Mechanica Basis training Pro/ENGINEER Mechanica Update training Pro/ENGINEER Fatique Advisor

CAD & Company Training Centers: Alkmaar - Amsterdam - Boxtel - Emmen - Oosterhout - bij u op locatie

www.cadcompany.nl

Code P10 Pipestress Basis training P10 Pipestress Advanced training P10 Pipestress Update training Microprotol Basis training

Training Center Autodesk Inventor Professional Hofstede van Erkel Bilderdijkkade 13a 1053 VA Amsterdam

Databeheer Windchill PDMLink Windchill ProjectLink CM II Change management

tel. : 020-6124780 fax : 020-6124730 E-mail : [email protected]

Kijk voor meer informatie op de website of neem contact met ons op. Holland Engineering Consultants bv Ratelaar 39, 3434 EW Nieuwegein T 030 600 60 60 F 030 600 60 61 E [email protected] W www.hecbv.nl

tel: 0347 329 626 fax: 0347 329 666

www.inventor-professional.nl

Autodesk Authorized Training Center AutoCAD Basis AutoCAD Upgrade AutoCAD Applicatiebeheer/Gevorderden AutoCAD MAP AutoCAD Civil 3D

Uw trainingen een heel jaar lang in CAD-Magazine en op www.cadmagazine.nl voor slechts € 1300,–

E-mail: [email protected] Contactpersoon: mevrouw K. van ’t Reve Voor meer informatie: www.nedgraphics.nl www.nedgraphics.nl

CADMagazine Oktober/November 2007-7

* Inventor Basis Spoed (3 dagen) * Inventor Basis Stnd (5 dagen) * Inventor Basis Extra (6 dagen) * Inventor Gevorderd * Inventor Professional * Inventor Release Update * Thema Training

kijk op : www.inventor-professional.nl

www.hecbv.nl

NedGraphics B.V. Ir. D.S. Tuynmanweg 10 4131 PN VIANEN

* AutoCAD Basis * AutoCAD Update * AutoCAD Gevorderd * AutoCAD Mechanical

www.cadmagazine.nl

17

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:23

Pagina 18

P LATFORM

Basisfunctionaliteit voor tekeningbeheer

Autodesk Vault ook zelfstandig te Door: Johan Vreede

Het documentbeheersysteem AutoDesk Vault krijgt weinig aandacht, maar heeft een aantal no-nonse mogelijkheden die elke AutoCAD-gebruiker zou moeten aanspreken. Daarom even een kleine opfrissing van het geheugen.

De ordeningsstructuur die de gebruiker in het beheersysteem wil hanteren is volkomen vrij. Er zijn mappen en submappen volgens een ordening die de gebruiker bekend zou moeten voorkomen. Afhankelijk van het soort werk kan de ordening met projectdelen, betrokken partijen of projectdeelnemers (onderaannemers), bouw- of onderhoudsfasen, bedrijfsonderdelen of wat dan ook te maken hebben.

Met ‘get latest version’ weet een gebruiker zeker dat hij de meest recente versie van een document gebruikt.

D

ocumentbeheersystemen zijn hot. Iedere rechtgeaarde PC-gebruiker realiseert zich langzaam dat het zoeken in die grote hoop bestanden lang duurt en vervelend is. Dat is natuurlijk voor CAD-bestanden net zo. Een groot aantal leveranciers heeft daar al op ingespeeld. Ook Autodesk, maar daar horen we op een of andere manier niet zo veel van. Al geruime tijd wordt de module Autodesk Vault met Autodesk Inventor meegeleverd en geïnstalleerd. Toch is de module ook als zelfstandig product beschikbaar. Deze module biedt net die hoeveelheid basisfunctionaliteit die je van een tekeningbeheersysteem mag verwachten. En dus wordt het product tekort gedaan wanneer er weinig aandacht voor is. Misschien kan deze korte uiteenzetting daar een klein beetje verbetering in brengen. Centrale opslag De essentie van een documentbeheersysteem kan beschreven worden als CADMagazine Oktober/November 2007-7

een registratiesysteem, meestal een database, waarin de opslag, de registratie van kenmerkende gegevens en de toegang tot de documenten geregeld is. Zo ook bij Autodesk Vault. Het systeem behelst een MS SQL-database waarin ingelogd moet worden om de documenten te bereiken. Eenmaal ingelogd kan de gebruiker de documenten geordend benaderen en de kenmerken van die documenten bekijken en/of wijzigen en natuurlijk het document bekijken of zelfs openen. Dit laatste alleen als de gebruiker daar de rechten voor heeft. Belangrijk is dat bij een dergelijke centrale opslag van documenten het beheren van versies eenvoudig en doeltreffend is. Daarnaast zijn de documenten natuurlijk beveiligd tegen ongeoorloofd inzien of wijzigen. Belangrijk is ook de constatering dat de bestanden zelf niet in die database staan, maar dat de database een verwijzing naar de locatie van die bestanden bevat. 18

Geen invuloefening Het is natuurlijk mogelijk de CADdocumenten van een oneindige hoeveelheid nuttige kenmerken te voorzien, zodat elk denkbaar gegeven van het document geregistreerd is, maar Autodesk heeft besloten dit niet te doen. Slechts het hoognodige, de naam, de versie en enkele opmerkingen, wordt geregistreerd. Daarmee verwordt het registreren voor de tekenaar niet tot een oeverloze invuloefening. Uiteraard kan binnen het systeem gezocht worden op de kenmerken van een document: de naam, de versie of een comment. De werking Wanneer een gebruiker een document wil openen, zal het document beschikbaar moeten komen. Dit heet check-out. Het originele document wordt, met eventuele Xrefs, gekopieerd naar een werkomgeving en als het gewijzigde document eenmaal is afgesloten, wordt de bijgewerkte versie weer teruggekopieerd in de ‘vault’. Dit is de zogenaamde ‘checkin’. Intussen wordt in Autodesk Vault op de achtergrond een Publish-bestand, een DWF, van de tekening gemaakt en ook dit wordt in de map van de Vault opgenomen. Deze DWF biedt andere gebruikers van Vault, met name de niet-AutoCAD gebruikers, de

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:23

Pagina 19

Durft u de sprong te maken?

e gebruiken

Het terugkopiëren van een bijgewerkte versie van een document heet ‘check-in’.

mogelijkheid om de tekening te bekijken. Dit kan met een DWF viewer waarmee valt te zoomen, lagen aan en uit te zetten zijn en ook plotten mogelijk is. Op deze wijze kunnen alle betrokkenen bij het project te allen tijde de laatste informatie inzien. Terwijl het originele document in bewerking is zal dit ‘gelocked’zijn, dus voor andere niet wijzigbaar. Met ‘get latest version’ kan een gebruiker zich ervan verzekeren dat hij de nieuwste versie van een document heeft. Koppeling AutoCAD Doordat ook de Xrefs van een document worden geregistreerd, is het beheer van alle documenten te regelen. Autodesk Vault noemt dit ‘uses’ en ‘where used’. Als het product eenmaal is geïnstalleerd, is de koppeling met AutoCAD al een feit. Onder het Filemenu staat een nieuwe optie Vault die toegang geeft tot het tekeningbeheersysteem. Daarnaast is er ook een shortcut op de desktop die direct toegang geeft tot de Vault Explorer, dus zonder AutoCAD te starten. Het invoegen van documenten in het systeem, opnemen in de vault, kan vanuit AutoCAD of vanuit de Vault Explorer gebeuren. In het eerste geval worden ook de bekende Xrefs geregistreerd. In alle vallen valt het document vanaf dat moment onder regime van het beheersysteem.

van gebruikers. Zo kent de laatste versie gebruikersgroepen, met bijbehorende groepsrechten, en de mogelijkheid om documenten te verplaatsen waarbij de Xref-relaties in stand blijven. Daarnaast is ook aandacht besteed aan het inbrengen van grote hoeveelheden bestaande documenten. Autodesk Vault is nauw gerelateerd aan Autodesk Productstream en aan Autodesk Streamline. Deze twee producten omvatten software voor het beheren van informatie voor productie, zoals stuklijsten en goedgekeurde tekeningen, en voor publicatie. Toch kan Autodesk Vault heel goed als zelfstandig product de opstap naar documentbeheer in een willekeurige organisatie vormgeven. Juist door de beknopte maar complete wijze van registreren en de krachtige mogelijkheden van viewing en toegangsbeheer kan dit een oplossing bieden die de tekenaars minimaal belast maar de organisatie maximaal voorbereidt op structureel documentbeheer.

ICN Solutions wél! Voor het overschakelen van 2D- naar 3D-tekenen hoeft u geen halsbrekende toeren uit te halen. Als u kiest voor de veelzijdigheid van het werktuigbouwkundig softwarepakket Autodesk®Inventor® en de professionaliteit van ICN Solutions, bent u verzekerd van een risicoloze overstap. Aan integrale oplossingen als Autodesk®Inventor® koppelt ICN Solutions een compleet

Johan Vreede is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor vragen of opmerkingen is de auteur bereikbaar via [email protected]. Voor verdere informatie over het onderwerp van dit artikel zie: www.autodesk.nl/vault.

Tot slot Het beheer van documenten en gebruikers in het systeem is in de afgelopen tijd steeds verder uitgebreid, uiteraard naar aanleiding van wensen CADMagazine Oktober/November 2007-7

Kijk op onze vernieuwde Website www.ICN-Solutions.nl voor informatie en scherpe aanbiedingen!

dienstenpakket: van advies en consultancy tot en met implementatie en training! Wij laten u graag zien dat overschakelen een koud kunstje is. Bel ons voor een afspraak!

ICN Solutions B.V. postbus 3302, 5203 DH ‘s-Hertogenbosch tel. +31(0)73 - 750 6 750 - fax +31(0)73 - 750 6 751 [email protected] - www.ICN-Solutions.nl

19

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:23

Pagina 20

De agenda bevat aankondigingen van gratis workshops, seminars, themadagen en andere kosteloze activiteiten van CAD-leveranciers en dealers. Daarnaast is er natuurlijk ook aandacht voor relevante beurzen in Nederland en België. De agenda is doorlopend en beslaat in ieder geval de evenementen tot aan de volgende uitgave van CAD-Magazine. Hiervoor kunnen beurzen, gratis seminars en workshops per e-mail worden aangemeld bij de redactie: [email protected]. Vermeld de datum, plaats, website en een korte inhoud, en geef als onderwerp van uw mail 'Agenda'.

November 16 november, Seminar EPLAN Electric P8 Kick Off Zevenaar www.eplan.nl 19 november, Workshop SolidWorks/PDM Zaltbommel www.design-solutions.nl 19-23 november, BIMCaseweek Zoetermeer, Bouwhuis www.bimcaseweek.nl

21 november, PRO.FILE V8 roadshow Bergambacht www.plmxpert.nl 21-23 november, GIN Congres Amsterdam, RAI www.gincongres.nl 22 november, Inloopdag Autodesk REVIT Architecture - DeModus Meppel www.cadac.com

20 november, ImandrA Gebruikersdag 2007 Amersfoort www.cadcompany.nl

22 november, Inloopdag voor de Werktuigbouwkunde Heerlen www.cadac.com

20 november, Productpresentatie P&ID Emmen www.cadcompany.nl

22 november, Solid Edge Introductiemiddag Bergambacht www.cadcenter.nl

20 november, Seminar COSMOS 2008 Etten-Leur, Trivium Hotel www.design-solutions.nl

22 november, 3D mechanical Seminar Food Industry Bunnik www.cadmatch.nl

23 november, Seminar Migratie van EPLAN 5 naar EPLAN Electric P8 Reeuwijk www.eplan.nl 26 november, Inloopdag voor de Werktuigbouwkunde Meppel www.cadac.com 27 november, Seminar Noord-Nederland EDM/CAD Groningen, Van der Valk Hotel www.itannex.com 28 november, Inloopdag Autodesk REVIT Architecture - DeModus Antwerpen (B) www.cadac.com 28 november, Inloopdag voor de Werktuigbouwkunde Hasselt (B) www.cadac.com 28 november, Productpresentatie AutoCAD Architecture Emmen www.cadcompany.nl

21 november, Inloopdag voor de Werktuigbouwkunde Gouda www.cadac.com

22 november, Demo PDMWorks Enterprise Etten-Leur www.cadmes.nl

21 november, Productpresentatie GRIP Emmen www.cadcompany.nl

22 november, Demo COSMOS Etten-Leur www.cadmes.nl

28 november, Themadag CosmosWorks/Mastercam Gent (B) www.cadmes.be

21 november, Demo + Workshop SolidWorks Gent (B) www.cadmes.be

22 november, Hands-On Workshop Pro/TOOLMAKER Nieuwegein www.hecbv.nl

28-29 november, Easyfairs MAINTENANCE vakbeurs 's-Hertogenbosch, Brabanthallen www.easyfairs.com

22 november, CAD/BIM en Revit seminar 's-Hertogenbosch www.icn-solutions.nl

28-29 november, Precisiebeurs 2007 Veldhoven, NH Koningshof Hotel www.precisiebeurs.nl

22 november, Themamiddag NC Generator Eindhoven www.mastership.nl

29 november, Inloopdag AutoCAD Civil 3D Vianen www.cadac.com

23 november, Seminar Wegwijs in PDM Oldenzaal www.boschengineering.nl

29 november, Inloopdag Autodesk REVIT Architecture - DeModus Hasselt (B) www.cadac.com

21 november, Seminar Update EPLAN Electric P8 Versie 1.8 Waalre www.eplan.nl 21 november, Seminar Arbortext Isodraw: creëren van technische illustraties Breda www.gposolutions.nl 21 november, Greening the Enterprise congres Utrecht www.mediaplaza.nl/event/greening 21 november, Workshop AutoCAD Electrical Bunnik www.nordined-prequest.com CADMagazine Oktober/November 2007-7

AGENDA 20

29 november, Van 2D naar 3D, een extra dimensie Alkmaar www.cadcompany.nl

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:23

Pagina 21

AGENDA 29 november, Workshop SolidWorks/PDM Zaltbommel www.design-solutions.nl

6 december, Inloopdag AutoCAD Civil 3D Hasselt (B) www.cadac.com

10 december, Workshop SolidWorks/PDM Zaltbommel www.design-solutions.nl

29 november, Hands-on Workshop: Ervaar zelf de kracht en eenvoud van Pro/ENGINEER! Breda www.gposolutions.nl

6 december, Inloopdag Autodesk REVIT Architecture - DeModus Gouda www.cadac.com

10 december, Seminar EPLAN ESG (Data-engineering) Zevenaar www.eplan.nl

29 november, Inventor Seminar: van 2D naar 3D - Productstream 's-Hertogenbosch www.icn-solutions.nl

6 december, Solid Edge Introductiemiddag Bergambacht www.cadcenter.nl

11 december, Seminar EPLAN Elecric P8 Kick Off. Reeuwijk www.eplan.nl

29 november, ICT BOUW Nijmegen, Triavium www.ictbouw.nl 29 november, Hands-On Workshop Arbotext IsoDraw Nieuwegein www.hecbv.nl 29 november, Seminar Noord-Nederland EDM/CAD Heerenveen, Abe Lenstra Stadion www.itannex.com

6 december, Productpresentatie GRIP Amsterdam www.cadcompany.nl 6 december, Demo + Workshop SolidWorks 's-Hertogenbosch www.cadmes.nl 6 december, Demo + Workshop SolidWorks Gent (B) www.cadmes.be 6 december, Workshop SolidWorks 's-Hertogenbosch www.cadmes.nl

30 november, Seminar EPLAN Electric P8 Kick Off. Zevenaar www.eplan.nl

6 december, Workshop SolidWorks Gent (B) www.cadmes.nl

30 november, Hands-On Workshop MSC SimOffice Nieuwegein www.hecbv.nl

6 december, Inventor Seminar: van 2D naar 3D - Electrical/Mechanical 's-Hertogenbosch www.icn-solutions.nl

December 3 december, Seminar EPLAN PPE Reeuwijk www.eplan.nl

6 december, Inventor Seminar: van 2D naar 3D - Inventor 's-Hertogenbosch www.icn-solutions.nl

3 december, PTC/USER Benelux Event Eindhoven, TU-Eindhoven www.ptcuser.nl

6 december, Seminar Noord-Nederland EDM/CAD Assen, Van der Valk Hotel www.itannex.com

4 december, Productpresentatie Revit Stucture Alkmaar www.cadcompany.nl

6 december, StabiCAD Roadshow 2007 Vilvoorde (B) www.technosoft.be

5 december, Inloopdag Electrotechniek Gouda www.cadac.com

7 december, Demo + Workshop Mastercam 's-Hertogenbosch www.cadmes.nl

5 december, Inloopdag voor de Proces industrie Gouda www.cadac.com

7 december, Hands-on PTC Pro/ENGINEER Wildfire Kortrijk (B) www.savaco.com

6 december, Inloopdag AutoCAD Map Gouda www.cadac.com

CADMagazine Oktober/November 2007-7

21

11 december, Rapid Prototyping and Hardware-in-the-Loop testing using Simulink Veldhoven www.mathworks.nl 11-13 december, Elektro Vakbeurs Hardenberg, Evenementenhal www.evenementenhalhardenberg.nl 12 december, Inloopdag voor de Werktuigbouwkunde Gouda www.cadac.com 12 december, Productpresentatie AutoCAD Architecture Emmen www.cadcompany.nl 13 december, Inloopdag Electrotechniek Meppel www.cadac.com 13 december, Inloopdag voor de Proces industrie Meppel www.cadac.com 13 december, CAD/BIM en Revit seminar 's-Hertogenbosch www.icn-solutions.nl 13 december, Autodesk Media & Entertainment Seminar - MAX/MAYA 's-Hertogenbosch www.icn-solutions.nl 13 december, Data Analysis and Application Development with MATLAB Hasselt (B) www.mathworks.nl 17 december, Inloopdag voor de Werktuigbouwkunde Heerlen www.cadac.com

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:23

Pagina 22

M ECHANICAL & D ESIGN

IronCAD Labs in ontwikkeling voor hergebruik 2D-data

Versie 10 IronCAD ook geschikt v o Door: Lambert-Jan Koops

“IronCAD moet niet gezien worden als de directe concurrent van Inventor of SolidWorks”, zo stelt Richard Serna, Channel Sales Director van IronCAD. Dit zijn grote en brede applicaties, terwijl IronCAD in de markt is gezet als een pur sang CAD-pakket, dat zich altijd heeft gericht op 3D en niet op aanverwante disciplines zoals bijvoorbeeld CNC en CAM.

Floris Stam: “IronCAD is beschikbaar in twee uitvoeringen: Metaal & Kunststof en Meubel & Interieur.

D

e eerste versie van IronCAD zag het licht in 1998 in de Verenigde Staten en sinds die tijd heeft het pakket zich langzaam verspreid over de hele wereld. Zo kwam er in 2004 een Europees distributiecentrum in Engeland en vond er in 2005 een fusie plaats met het Chinese CAXA. Dit laatste bedrijf is een grote speler op PLM-gebied in China en verkoopt daar de in het Chinees vertaalde versie van IronCAD onder de naam CAXA Solid. De Nederlandse markt is voor IronCAD een vreemde eend in de bijt. In de meeste landen is het merendeel van de IronCAD-gebruikers werkzaam in de werktuigbouw, maar in Nederland wordt het pakket vooral ingezet binnen de interieurbouw. CADMagazine Oktober/November 2007-7

Floris Stam, van de Nederlandse distributeur Duoteq, vertelt daarover. “IronCAD is beschikbaar in twee uitvoeringen: Metaal & Kunststof en Meubel & Interieur. De interface is voor beide versies gelijk, maar de add-ons en bibliotheken zijn aangepast aan de specifieke doelgroepen. Zo is Duoteq verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de lokale Meubel & Interieurbibliotheken.” Interieurbouw Zo’n tachtig procent van de IronCAD-gebruikers in Nederland is werkzaam in de interieurbouw. Stam legt uit dat dit langzaam zo gegroeid is. “De opleidingen voor de interieurbouw zijn op een gegeven moment overgestapt op het gebruik van 3D 22

CAD-programa’s. Daarvoor gebruikten ze in eerste instantie de traditionele pakketten, zoals Inventor, SolidWorks en Solid Edge. Die pakketten zijn echter zo breed opgezet dat ze door de leerlingen en docenten als te complex werden ervaren. De opleidingen schakelden daarom over op IronCAD en omdat dit nu het pakket is waar alle afgestudeerden ervaring mee hebben, is dit programma ook deze markt ingegroeid. Daarnaast wordt het niet alleen gebruikt voor de meubelontwerpers en interieurbouwers, maar zien we het ook vaak terug bij de salesafdeling. Dankzij de bibliotheken is van een samengestelde keuken bijvoorbeeld direct te zien welke onderdelen er in de opstelling zijn verwerkt en wat deze kosten. Een verkoper kan zo samen met een klant, achter het computerscherm een keuken construeren, die voldoet aan zowel de eisen als het budget van de koper.” Dubbele kernel IronCAD kent een aantal specifieke technologieën. Serna: “De bekendste is ongetwijfeld het gebruik van de dubbele kernel, het programma beschikt zowel over Acis als Parasolid. Dit zorgt er voor dat het pakket CADbestanden kan inlezen van welk 3D CAD-pakket dan ook. Daarom is IronCAD ook vaak in gebruik bij bedrijven die meerdere systemen naast elkaar gebruiken. Tevens biedt de dubbele kernel extra bewerkingsmogelijkheden. Als een aanpassing niet goed lukt is binnen Acis, kan de gebruiker overschakelen en de wijziging uitvoeren in Parasolid, en andersom natuurlijk.” Constraints In tegenstelling tot de meeste andere 3D-pakketten is IronCAD geen relatiegebaseerd programma. Dat wil zeggen, het is wel mogelijk om constraints aan te leggen, maar alleen aan het eind van het modelleerproces en alleen als de gebruiker dit expliciet wenst te doen. Tot deze eindfase heeft

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:24

Pagina 23

v oor mooie plaatjes programma draait. Voor het aanbrengen van constraints geldt dat de mogelijkheden hiervoor zijn uitgebreid in versie 10. De gebruiker kan een onderdeel selecteren waarna de software zelf constraints aanlegt. Hierbij geeft het programma tevens aan of het onderdeel normaal geconstrained is, of over- of ondergedefinieerd is.

Richard Serna: “In IronCAD geldt dat de bewerkingen van een model worden bijgehouden in de ‘history’.

de ontwerper dus geen relaties waar hij rekening mee moet houden en kan hij vrij aanpassingen doorvoeren. Deze aanpassingen zijn op zich vrij van elkaar te manipuleren. Serna: “In IronCAD geldt dat de bewerkingen van een model worden bijgehouden in de ‘history’. Als door de volgorde van de bewerkingen fouten in het model ontstaan, bijvoorbeeld omdat de ontwerper eerst heeft geshelld en daarna de hoeken heeft afgerond, dan is het mogelijk om deze aan te passen.” Naast de history maakt IronCAD gebruik van catalogi. Elk deel dat een ontwerper vaker dan één keer gebruikt komt in een catalogus te staan. Dit onderdeel is vervolgens te importeren in een model en naar eigen inzicht aan te passen, waarbij het origineel onaangetast in de catalogus blijft staan. Feedback Inmiddels is IronCAD toe aan versie 10. De nieuwe release kent een aantal speerpunten, maar de veranderingen hebben allemaal gemeen dat ze zijn doorgevoerd naar aanleiding van feedback van gebruikers. Zo is de performance van het pakket verbeterd CADMagazine Oktober/November 2007-7

bij grote samenstellingen en is er nieuwe 2D-functionaliteit te vinden. Ook is de gebruikersinterface geüpdate en beschikt IronCAD in versie 10 over een nieuwe renderengine. Stam is met name blij met dit laatste. “We hebben vanuit Nederland veel druk gezet om de rendermogelijkheden te verbeteren. Daar was veel vraag naar vanuit de interieurbouw. Tot nu toe was het vaak zo dat een model binnen IronCAD werd opgebouwd en in een ander pakket werd uitgewerkt. Nu is het mogelijk om de hele ontwerpcyclus binnen het pakket af te ronden met een mooi plaatje.” Detailniveau De gebruikersinterface van IronCAD is voorzien van een uiterlijk dat meer aansluit bij Windows XP. De gebruiker kan de toolbars zelf aanpassen en ook zelf bepalen waar de catalogi zich op het scherm bevinden, aan de zij- of onderkant van het scherm. Voor de grote samenstellingen heeft IronCAD verschillende technieken ingezet zoals Hoops-technologie waarbij de gebruiker zelf kan instellen welk detailniveau hij wil zien. Hierbij geldt natuurlijk dat hoe meer details te zien zijn, hoe langzamer het 23

IronCAD Labs Nu de ontwikkeling van versie 10 van IronCAD is afgerond staan er inmiddels al weer nieuwe punten op de agenda. Zo zal er een update van het programma komen die geschikt is voor 64-bit computers en ook overweg kan met Windows Vista. Daarnaast is er een nieuwe ontwikkeling bij IronCAD: IronCAD Labs. Afhankelijk van de respons zal dit onderdeel geïntegreerd worden in IronCAD of als stand-alone programma op de markt worden gebracht. “IronCAD Labs is een 2D-programma dat bedoeld is voor engineers,” zo vat Serna het programma samen. “Het heeft een beetje dezelfde look and feel als AutoCAD, met het verschil dat Labs ook blokken en symbolen ondersteunt. We hebben het ontwikkeld in samenwerking met CAXA, speciaal voor klanten die kennis in hun bestaande 2D-tekeningen willen hergebruiken in de 3D-wereld van IronCAD.” Lambert-Jan Koops ([email protected]) is hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor verdere informatie over het onderwerp van dit artikel zie: www.ironcad.nl en www.duoteq.nl.

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:24

Pagina 24

B OUW & C IVIEL

Een complete infrastructuur voor de bouw via internet

PIM beheer t bouwproces Door de redactie.

Beheer van het bouwproces is beheer van informatie en informatiestromen. Stichting STABU biedt met PIM een complete infrastructuur aan de bouw, waarin alle stappen van het bouwproces zijn opgenomen. PIM is gebaseerd op Vondle, het online projectmanagement platform van Bricsys, en biedt een onbeperkt gebruik aan in aantallen gebruikers en projecten tegen een vast tarief.

D

oel van PIM (Project Informatie Managementsysteem) is dat iedere deelnemer via internet snel en efficiënt over alle relevante projectinformatie kan beschikken. Deelnemers kunnen het project volgen; opmerkingen, wijzigingen en goedkeuringen geven, maar ook tekeningen zien, termijnen in de gaten houden of op afstand communiceren. Alle data over het ontwerpproces van een gebouw worden opgeslagen in PIM. Versiebeheer zorgt ervoor dat iedereen met de juiste versie van de gegevens werkt. Hierdoor wordt automatisch een projectendossier opgebouwd.

CADMagazine Oktober/November 2007-7

Element- of bouwdeelgericht PIM is meer dan online projectmanagement. Er is een koppeling gebouwd tussen de vernieuwde Elementenmethode en de STABU-systematiek, waardoor het mogelijk is informatie 'element- of bouwdeelgericht' op te bouwen via een voorlopig ontwerp, het definitieve ontwerp naar het bestek. In PIM zijn relevante bouwdocumenten verzameld zoals omtrent regelgeving, vergunningen. Alle projectdeelnemers hebben één toegang, met toegangsrechten in overeenstemming met hun rol binnen het project. Om er mee te werken, hoeven de medewer-

24

kers van een project geen software te installeren, een internet browser volstaat. De projectdata zijn hiermee vanaf iedere internetwerkplek toegankelijk en kunnen worden uitgewisseld. Beschikbaarheid en beveiliging De beschikbaarheid van uw data op PIM is te allen tijde verzekerd. Er is gezocht naar de best mogelijke beveiliging voor de bedrijfsgegevens: Mirroring. PIM wordt permanent gesynchroniseerd tussen twee verschillende, gecertifieerde datacenters, en uitgebreide backups worden standaard voorzien. Op die manier biedt PIM haar gebruikers een hoge zekerheid en beveiliging. Groot en klein PIM kan gebruikt worden voor online projectmanagement in grote projecten, maar ook in kleinere, korte-termijnprojecten. PIM maakt gebruik van online projectmanagement mogelijk tegen een vast jaartarief. Om velen in staat te stellen met PIM aan de slag te gaan, is er een introductieaanbod. Elke organisatie kan een project in PIM opstarten voor de duur van zes maanden tegen een vaste prijs. Meer informatie over PIM is op te vragen www.werkenmetpim.nl. Voor verdere vragen: [email protected].

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:24

Pagina 25

Official Sponsor of UEFA EURO 2008™

Als u onze knappe koppen leert kennen… In elke printkop van de imagePROGRAF printers zit meer dan 30 jaar ervaring op het gebied van Canon Bubble Jet-technologie. Een knap staaltje technologie, verantwoordelijk voor de uitstekende precisie, snelheid en betrouwbaarheid van onze grootformaat printers. Onze nieuwe imagePROGRAF iPF610 en iPF710 CAD/GIS printers zijn voorzien van 6 inkttanks, inclusief 2x matzwart en zwart. Het resultaat is een opmerkelijke precisie bij lijntekeningen en uitstekende kleurafbeeldingen. En dat op A1 formaat in exact 33 seconden. De Canon grootformaat printers zijn compatibel met HPGL/2, HP RTL en voorzien van een HDI driver – hierdoor ondersteunen zij de meest belangrijke CAD en GIS applicaties. En aangezien de printkop voorzien is van 1 jaar garantie* hoeft u zich geen zorgen te maken over extra kosten van het vervangen van printkoppen. Voor zorgeloos grootformaat printen kijkt u op www.canon.nl/grootformaatprinters of belt u 0800-2266648. * Vraag naar de voorwaarden.

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:24

Pagina 26

PTC neemt CoCreate over PTC heeft het plan aangekondigd om CoCreate over te nemen. Door de oplossingen van CoCreate toe te voegen aan het productportfolio wil PTC een volledig pakket aan designoplossingen bieden. De combinatie van PTC en CoCreate moet resulteren in een groter, financieel krachtiger bedrijf dat hun gecombineerde klantenbestand ondersteunt. PTC zal enkele oplossingen integreren met CoCreate-software, zodat eindgebruikers naar wens gebruik kunnen maken van PTC's aanvullende mogelijkhe-

Nieuwe STABU-Standaard 2007 De nieuwe uitgave van de STABU-Standaard 2007 is verschenen. Naar schatting wordt ruim 25 miljard euro jaarlijkse bouwomzet vastgelegd in projectbestekken die zijn opgesteld met de STABU-bestekssystematiek voor de woning- en utiliteitsbouw. Een belangrijk onderdeel van deze STABU-systematiek is de STABU-Standaard. Van dit boekwerk verschijnt iedere vijf jaar een versie die is aangepast aan de meest recente ontwikkelingen in de bouw- en installatiewereld. Namens de bouwnijverheid heeft Elco Brinkman, voorzitter Bouwend Nederland, officieel de STABU-Standaard 2007 overhandigd gekregen van Maarten van Hezik, algemeen directeur STABU. Eind september wordt de nieuwe STABU-Standaard 2007 verzonden aan alle STABU-

COMSOL 3.4 COMSOL heeft versie 3.4 van COMSOL Multiphysics 3.4 vrijgegeven. Deze release ondersteunt parallel computing gedurende het gehele proces, waardoor de solver sneller en nauwkeuriger is dan de voorgaande versie. Nieuwe solvers voor vloeistof-dynamica maken het mogelijk om chemische processen, warmtetransport en microfluidics te simuleren. Bijvoorbeeld ook straling van een mobiele telefoon, zie afbeelding. De Chemical Engineering Module bevat een interface voor de simulatie van bellenstromen voor het ontwerp van onder andere scrubbers, luchtpompen, bioreactoren en apparatuur voor voedselverwerking. De RF Module heeft geconcentreerde poorten met excitatiespanning om gemakkelijk microstrips, transmissielijnen, coaxkabels en andere TEM-golven voor printplaten te modelleren. COMSOL 3.4 haalt de rekenkracht uit multicore-processors waarbij het geheugen gelijktijdig wordt uitgewisseld. Iedere stap in de modellering, zoals meshing, assemblage en solvers, wordt parallel uitgevoerd. COMSOL maakt gebruik van de maximale hoeveelheid ruimte op een systeem, maar de gebruiker kan ook zelf een bepaalde hoeveelheid afbakenen. Dankzij de implementatie van de Galerkin Least Square (GLS) stabilisatietechniek is het mogelijk om complexe problemen rondom vloeistofstromingen te analyseren met miljoenen vrijheidsgraden. Een nieuwe ‘segregated’ solver met een gebruiksvriendelijke interface zorgt ervoor dat de gebruikte geheugenruimte voor het berekenen van grote problemen significant kleiner is. In vergelijking met de vorige release, versie 3.3a, realiseert versie 3.4 vijf keer snel-

den in engineering-berekeningen, simulatie, CAM, technische publicaties (inclusief illustraties), visualisering, en content- en procesmanagement voor bedrijven. De overname van CoCReate zal naar verwachting worden voltooid in december 2007, onder de voorwaarde van goedkeuring door de Duitse autoriteiten. Tot die tijd zullen PTC en CoCreate volledig onafhankelijk functioneren. www.ptc.com www.cocreate.com

licentiehouders. Aangezien de STABU Standaard 2007 integraal onderdeel van de komende projectbestekken zal zijn, dient iedere opdrachtgever, architect, adviseur, aannemer, installateur, onderaannemer en toeleverancier over dit boekwerk te beschikken. Zonder dit boekwerk beschikken de bouwers niet over het complete bestek. www.stabu.org

lere verwerkingstijden. Dankzij de toevoeging van nieuwe kleurschalen zijn de resultaten van de analyses op andere manieren te representeren. Met een suite van nieuwe postprocessing tools zijn geometrische eigenschappen te berekenen, zoals volume, oppervlakte en zwaartepunt. Binnen de Chemical Engineering en Heat Transfer Module zijn simulaties uit te voeren voor de variabele dichtheid van stromingen en vrije convectie. Deze nieuwe functionaliteiten zijn vooral bruikbaar bij de simulatie van microfluidics, meerdere convectietypes en stromingen in poreuze media. Ook nieuw zijn multifysische modelleringinterfaces voor turbulente en laminaire stroming met variabele dichtheid en voor thermische interacties tussen vloeistof en vaste stoffen. De Chemical Engineering Module omvat een modelleringinterface voor de analyse van multifase stromingen. Hiermee zijn bellenstromen te simuleren, zoals bij scrubbers, luchtpompen, bioreactoren en apparatuur voor foodprocessing. Ook zijn gecombineerde modellen te creëren voor de simulatie van emulsificatie, sedimentatie en andere scheidingsprocessen. www.comsol.nl

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:24

Pagina 27

Design-in-Progress portaal Design-in-Progress.com is het nieuwe dochterportaal van AutoCADExchange.com voor ontwerpers, managers en opdrachtgevers in de bouwwereld.

Het nieuwe portaal bevat informatie over de nieuwste trends en ontwikkelingen binnen de bouw, constructie & architectuur zoals Building Information Modeling, terugdringen van faalkosten en duurzaam bouwen.

Eén van de belangrijkste trends die op dit moment spelen, is Building Information Modeling, of BIM. Deze ontwikkeling zorgt er in het beginstadium van het ontwerpproces al voor dat alle ontwerpinformatie direct bij de verschillende partijen bekend is, om zo fouten, dubbel werk en extra kosten tot een minimum te beperken. Design-in-Progress.com is gericht op het informeren over BIM, hoe het werkt en welke voordelen te behalen zijn voor verschillende partijen in de bouw. De site geeft informatie over BIM-oplossingen die momenteel verkrijgbaar zijn en hoe ze werken in de praktijk. Dit laatste door middel van Tips & Trucs, tutorials en demo’s. www.design-in-progress.com

BOM Editor module CoCreate OneSpace Model Manager CoCreate biedt bedrijven die CoCreate OneSpace Model Manager gebruiken gratis modules aan voor het digitaal genereren van stuklijsten. De BOM Editor voor OneSpace Model Manager zorgt ervoor dat de BOM een exacte weergave is van de engineeringdata. Het zorgt voor een aanmaak van meerdere engineering BOM’s voor andere taken, zoals BOM versiecontrole. De BOM Editor is bedoeld om engineering BOM’s te genereren in iedere fase. De gebruiker kan architectuur of overview bekijken en alle engineering details van een product inzien.Daarnaast kan de module automatisch BOM’s ma-

IntelliCAD 6.4 uitgebracht Het IntelliCAD Technologie Consortium heeft IntelliCAD 6.4 uitgebracht. In deze versie zijn de laatste vernieuwingen verwerkt in de ODA DWGdirect 2.3.2-bibliotheken, die de DWG 2007- en 2008-documenten ondersteunen. IntelliCAD 6.4 kan de ontwerpen in deze documenten lezen, op het beeldscherm tonen en opslaan. Inclusief verschillende nieuwe features zoals annotaties en meer dan veertig nieuwe systeemvariabelen. IntelliCAD

CADMagazine Oktober/November 2007-7

27

ken voor specifieke toepassingen, waarbij top-level BOM’s te managen en alle niveaus in de BOM-structuur te bewaren zijn. Verschillende BOM’s zijn grafisch met elkaar te vergelijken om te zien wat is toegevoegd, verwijderd en veranderd tussen versies. Voor een beperkte periode biedt CoCreate BOM Editor gratis aan voor klanten met OneSpace Model Manager met onderhoudscontract. Uiteraard zijn hier wel verschillende voorwaarden aan verbonden. Deze zijn te vinden op de website van CoCreate. www.cocreate.com

wordt in licentie afgegeven aan de commerciële leden van het consortium. Zij verkopen het door en vullen het aan met eigen applicaties gebaseerd op IntelliCAD. www.intellicad.org

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:24

Pagina 28

M ECHANICAL & D ESIGN

Tienjarig bestaan met terug- en vooruitblik

CADCenter gaat helemaal voor C Door: Lambert-Jan Koops

CADCenter vierde het tienjarig bestaan van het bedrijf op 28 september 2007. Voor die gelegenheid waren zo’n tachtig bezoekers afgereisd naar het Nieuwegeins Business Center alwaar ze getrakteerd werden op een terugblik, een vooruitblik en een demonstratie van de nieuwste versies van Solid Edge en TeamCenter.

D

e opkomst bij het jubileum van CADCenter viel een klein beetje tegen. Vorig jaar waren er negentig deelnemers, dit jaar bleef de teller staan op tachtig. Dit was omdat de dag verzet was van 6 naar 28 september. Daar was een goede reden voor, de nieuwe versie van Solid Edge was nog niet beschikbaar op de oorspronkelijk ingeplande datum. De wat lagere opkomst mocht de pret echter niet drukken en de dag verliep verder zoals gepland. Uiteraard werd de openingsspeech verzorgd door Hugo Botter, directeur van CADCenter. Hij stelde hierbij zijn medewerkers voor en keek terug op de relatief korte historie van het bedrijf. Begonnen als eenmanszaak in 1997 en dealer van Bentley Systems, werd CADCenter in 2001 partner van UGS voor Solid Edge. In 2006 kreeg het bedrijf de status van BV en bediende het 270 klanten met dertien personen. Gemiddeld groeit de klantenkring met 50 nieuwe klanten per jaar. De focus ligt hierbij niet zo zeer op de verkoop van systemen, maar met name op de service en support aan klanten, zo stelt Botter. Klanttevredenheid staat bij ons hoog in het vaandel. Het is in onze branche niet vanzelfsprekend dat je waarmaakt wat je hebt beloofd. Inmiddels is dit echter wel hoe wij bekend staan. Een no-nonsense bedrijf die zijn klant helpt naar een hoger plan. Zo verzorgen we intensieve werkplekbegeleiding tijdens de invoering en helpen wij de klant bij het definiëren van een efficiënte werkwijze en de beste methodiek om een product te CADMagazine Oktober/November 2007-7

modelleren en assembleren. Dit zelfde is van belang bij de implementatie van een PDM-systeem als Teamcenter Express. Verder verzorgen we diensten op het gebied van visualisatie, animatie en complexe ontwerp ondersteuning. CADCenter ontwikkelt ook eigen, Nederlandstalig, lesmateriaal en biedt klanten een uitgebreid aanbod aan trainingen op ieder niveau. Focus op CAD en PLM De doelen van CADCenter voor de komende jaren zijn duidelijk volgens Botter. “We willen natuurlijk gewoon doorgroeien, stilstand is immers achteruitgang. Dat doen we op CAD en CAE gebied. Vorig jaar hebben we de PLMdiensten van CADCenter afgesplitst en ondergebracht in PLM XpertCenter zodat de focus van CADCenter helemaal 28

op CAD kan komen te liggen. Dat wil zeggen: we leveren weliswaar Teamcenter Express, wat ook een PLM-functie heeft, maar dat is als onderdeel van de Velocity series, duidelijk vervlochten met Solid Edge. De PLM-activiteiten die zijn afgestoten, waren veel meer generiek en behelsden bijvoorbeeld de integratie met ERPsystemen.” De groei bij CADCenter zal de komende jaren mogelijk zijn door drie ontwikkelingen in de markt, zo denkt Botter. “Allereerst is nog lang niet iedereen overgestapt van 2D naar 3D, dus daar is nog genoeg te doen. Verder zijn er ook steeds meer bedrijven die overstappen van 3D naar 3D, bijvoorbeeld omdat ze het een aantal jaar geprobeerd hebben met een pakket en nu tot de conclusie zijn gekomen dat het niet optimaal werkt. Tenslotte denken we ook nog veel te kunnen doen met onze PDM-kennis. De vraag naar integratie tussen CAD en andere systemen (zoals ERP) neemt toe en dat is altijd één van de belangrijkste pijlers van

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:24

Pagina 29

CAD en PLM CADCenter geweest. Toen ik tien jaar geleden op mijn zolderkamer begon, verkocht ik al Bentley’s ProjectWise en de aandacht voor PDM-software is altijd gebleven.” Koerswijziging De switch van Bentley- naar UGS-dealer in 2001 was natuurlijk een opmerkelijke verandering in het bestaan van CADCenter. De vraag is natuurlijk of er nog een keer een dergelijke koerswijziging zou kunnen plaatsvinden. “Dit ligt zeker niet in de lijn der verwachting. Wij maken een rechte rug voor de dingen die we doen en zo ook de producenten waar we mee samenwerken. Natuurlijk, we hebben wel eens discussies, maar zolang wij goed voor de producten en onze klanten zorgen is er met Siemens UGS een prima samenwerking mogelijk. Door de overname van UGS door Siemens zal er eerder meer dan minder met dealers en een indirect verkoopkanaal worden gewerkt. We komen in het voortraject bij klanten soms ook wel eens andere Solid Edge-dealers tegen. De ene keer krijgen wij de opdracht, de andere keer iemand anders, zo gaat dat nu eenmaal,” zo stelt de oprichter van CADCenter. Dat de verhouding met Siemens UGS inderdaad prima is, bleek wel uit de invulling van het programma. Zo hield Marcel van Oirschot, Manager Mid Market van Siemens UGS een kort praatje over de samenwerking van CADCenter en sprak hij zijn gelukwensen uit. Verder waren Jaap Dubbelaar en Hans Legters aanwezig om Solid Edge V20 te demonstreren, waarbij ze ingingen op de hoofdthema’s van de nieuwe release: design collaboration, grote samenstellingen en vernieuwingen op basis van feedback van klanten. Tijdens de verkiezing van het beste en mooiste ontwerp won de firma Seatec Underwater Systems uit 7 inzendingen de hoofdprijs. De ontwerpen zijn te zien op www.cadcenter.nl. Uitsmijter deze vrijdagmiddag was een sessie met Tom Coronel, die als auteur van het boek “Autocoureur in 30 stappen” een boekje open deed over de racewereld en de link met Engineering. Engineers van het Spykers squadron team ontwerpen op een hoog niveau met Solid Edge aan de Spyker race auto’s. Tom als coureur heeft zo’n Spyker C8 tijdens de 24 uurs van Le Mans over de finish gezet. Het einde van de dag eindigde met een cadeautje. Alle aanwezigen kregen een goodie-bag uitgereikt, waarin de jarige job voor de vaste klanten niet alleen een fles wijn en een CADCenter kladblok had gestopt, maar ook de nieuwe versie van Solid Edge. Lambert-Jan Koops ([email protected]) is hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor verder informatie over de dag en het jubileum: www.cadcenter.nl. CADMagazine Oktober/November 2007-7

These free downloads are intended for home use only for students to become acquainted with Autodesk software.

Free professional software?! Where can I get this?

www.students.autodesk.nl The Design and Engineering Student Community is an international communications platform for students and lecturers in the fields of architecture, civil engineering, mechanical engineering and manufacturing. As a registered member, you will have immediate access to free full versions of Autodesk software, job ads, e-learning and faculty forums!

© 2007 Autodesk, Inc. All rights reserved. Autodesk and Autodesk® InventorTM Professional, Revit® Architecture, Revit® Structure, AutoCAD® Civil 3D®, AutoCAD® Map 3D, AutoCAD® Raster Design, AutoCAD® Electrical, Autodesk® VIZ, Autodesk® AliasStudioTM are registered trademarks of Autodesk, Inc., in the USA and/or other countries. All other brand names, product names, or trademarks belong to their UHVSHFWLYHKROGHUV$XWRGHVNUHVHUYHVWKHULJKWWRDOWHUSURGXFWRIIHULQJVDQGVSHFLÀFD tions at any time without notice, and is not responsible for typographical or graphical errors that may appear in this document.

The following software is provided free of charge: • Autodesk® InventorTM Professional • Revit® Architecture • Revit® Structure • AutoCAD® Civil 3D® • AutoCAD® Map 3D • AutoCAD® Raster Design • AutoCAD® Electrical • Autodesk® VIZ • Autodesk® AliasStudioTM

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:24

Pagina 30

P LATFORM

Rapid Prototyping en Rapid Implant

Materialise Innovation Forum Door: Rob Sman

Op 12 en 13 september vond in Leuven het Materialise Innovation Forum plaats. Lezers die ook maar enige interesse in Rapid Prototyping hebben, zullen de naam Materialise direct herkennen. Materialise is een bedrijf met een stevige reputatie op het gebied van Rapid Prototyping. Voor wie er nog onbekend mee is, volgt hier een introductie van het bedrijf en de verwante technologie.

Het Materialise Innovation Forum was op de eerste dag opgesplitst in twee hoofdthema’s.

O

m ‘snel’ een model te vervaardigen van iets dat in 3D op de computer is ontworpen, zijn technieken ontwikkeld onder de noemer Rapid Prototyping. Veelal gaat het hierbij om methodes waarbij een model laagje voor laagje wordt opgebouwd. De meest bekende vorm hiervan is stereolithografie. Hierbij wordt met behulp van een bestuurbare laserstraal een speciale vloeibare kunsthars (polymeer) op de juiste plaatsen uitgehard. Nadat een laagje is vervaardigd, wordt de vloeistofspiegel verhoogd en wordt de volgende laag aangebracht. Bij andere technieken wordt bijvoorbeeld op soortgelijke wijze poeder gesinterd, of wordt een model als het ware 3D-geprint. Niet met inkt maar met kunststof. Voor de aansturing van de machines wordt veelal gebruik gemaakt van een specifiek formaat voor de beschrijving van het 3D-model: het STL-formaat. Veel CAD-systemen zijn in staat data in dit CADMagazine Oktober/November 2007-7

formaat te exporteren. Het woordje ‘snel’ aan het begin van deze alinea staat tussen aanhalingstekens, omdat het produceren van het prototype toch nog vele uren kan duren. ‘Snel’ betekent hier dus meer iets als ‘zo snel mogelijk’. Overigens zijn inmiddels combinaties van materiaal en techniek mogelijk waarbij eigenlijk niet een prototype, maar het feitelijke onderdeel wordt vervaardigd, zelfs in serie. Hier moet eigenlijk gesproken worden over ‘Rapid Manufacturing’. Het besluit hiertoe kan genomen worden uit economische overwegingen of technische noodzaak, zoals zeer complexe geometrie. Ook ‘Rapid Tooling’ is een verwant vakgebied, waarmee met behulp van Rapid Prototyping-technieken onder meer matrijzen worden vervaardigd. Voordeel hierbij is dat er vrijwel geen grenzen zijn aan de te realiseren vorm, zodat koelkanalen optimaal te construeren zijn. 30

Materialise Studenten van de Universiteit van Leuven hebben enkele zeer interessante en innovatieve bedrijven opgericht. Materialise is daar één van. Al vroeg in de jaren negentig was deze onderneming actief in Rapid Prototyping. Een belangrijk product van Materialise is het softwarepakket Magics. Een zeer breed inzetbaar pakket, dat zowel logistieke als technische aspecten omvat. Denk hierbij aan het importeren, analyseren en optimaliseren van CAD-modellen, maar ook aan het aanbrengen van ondersteuningen of het opbreken in onderdelen. Ondersteuningen zijn bijvoorbeeld noodzakelijk wanneer bij stereolithografie een stukje materiaal normaliter zou wegdrijven, en het opbreken in onderdelen is noodzakelijk voor objecten die groter zijn dan het werkbereik van de machine. Naast Magics zijn er nog andere softwarepakketten ontwikkeld, waaronder een aantal ten behoeve van Rapid Prototyping in de medische sector. In de geneeskunde wordt Rapid Prototyping onder meer gebruikt voor het vervaardigen van protheses. Hier wordt vaak deels uitgegaan van ingescande gegevens van de prothese omgeving. CAD leent zich dan nauwelijks voor het vervaardigen van het model. Materialise kan ook zelf het model vervaardigen, vooral handig voor de klanten voor wie de aanschaf van de apparatuur niet rendabel is. Er is een keuze uit vrijwel alle bekende methodes. Forum Het evenement was op de eerste dag opgesplitst in twee hoofdthema’s, namelijk het Rapid Implant Manufacturing Forum en de Magics International Summit. De tweede dag had als titel Automotive Round-Table. Er hadden zich circa 120 deelnemers per dag ingeschreven. Het merendeel daarvan kwam voor Rapid Implant. Op beide forums was een keur aan internationale experts te beluisteren, die hun ervaringen met het publiek deelden. Blijkbaar geen overbodige luxe, want er is een hoop know-how nodig om

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:25

Pagina 31

De modellen die met ‘rapid prototyping’ worden gemaakt, worden niet alleen voor presentatiedoeleinden gebruikt, maar vormen ook een element voor intern overleg en studies.

een aantal optredende problemen het hoofd te bieden, zo bleek op de Magics Summit. Bijvoorbeeld het plaatsen van ondersteuningen ten behoeve van het stereolithografieproces is iets dat veel inzicht vergt. Hoe en waar ondersteuningen worden geplaatst, is natuurlijk afhankelijk van de geometrie van het werkstuk, maar ook van procesparameters en het materiaal. Bij het Rapid Implant Forum viel met name op dat de onderwerpen tamelijk specialistisch waren. Het betrof uiteraard de vervaardiging van implantaten, protheses en hulpmiddelen. Enige medische kennis was wel vereist om dit te kunnen volgen, maar daaraan zal het de deelnemers aan dit forum niet ontbroken hebben. Het was opvallend dat de deelnemers hier meer betrokken waren; er werden duidelijk meer vragen gesteld en discussies gevoerd dan in de Magics Summit. Erg interessant en verrassend was de toepassing in de architectuur die door

een medewerker van de Specialist Modelling Group van een groot Engels architectenbureau uit de doeken werd gedaan. Niet alleen worden daar de schaalmodellen voor presentatiedoeleinden gebruikt, maar vormen ze ook voor intern overleg en studies een integraal element van het ontwerpproces. Rapid Prototyping beperkt zich dus duidelijk niet tot auto-onderdelen en mobiele telefoons. Magics versie 12 Buiten deze en nog een aantal soortgelijke lezingen was er natuurlijk ook aandacht voor het bedrijf Materialise en het pakket Magics. Bij Materialise bedient de groep Industrial Services zo’n twaalfhonderd klanten per jaar door voor hen modellen te maken, een mogelijkheid die hierboven al even werd aangestipt. Deze klanten bestelden in 2006 circa 95 duizend componenten, variërend van enkelstuks tot series van vijfduizend. De afdeling is als

het ware ook een testomgeving voor de eigen software, want alles wordt volledig in Magics afgehandeld, tot logistiek en kwaliteitsbewaking toe. Mede gebaseerd op de ervaring die hier wordt opgedaan, wordt Magics verder ontwikkeld. Er werd al een tipje van de sluier opgelicht aangaande versie 12, die nog uit moet komen. De nadruk ligt daar op meer gebruiksvriendelijkheid, verhoogde stabiliteit en productiviteit. Één van de nieuwe functies, die dat mogelijk moet maken, is het aanbrengen van een ‘digitale krimpfolie’. Deze trekt als het ware een gesloten oppervlak rond het computermodel, waarna het origineel kan worden weggegooid. Die nieuwe huid is geheel gesloten, en dat is noodzakelijk om het model te kunnen vervaardigen. De openingen die hiermee worden gerepareerd, zitten doorgaans niet in de vaak met veel precisie gemodelleerde machineonderdelen en consumer goods, maar wel in modellen van game-characters en gebouwen. Dit sluit natuurlijk prachtig aan op het toenemend gebruik van Rapid Prototypes in de architectuur. Voor zowel gebruikers als belangstellenden was er genoeg te leren op het terrein van Rapid Prototyping en de toepassing ervan. Een prettig opgezet evenement met voldoende gelegenheid om tijdens de pauzes een bezoekje te brengen aan de aanwezige exposanten en wat te netwerken met de aanwezige experts en andere deelnemers. Rob Sman ([email protected]) is redacteur voor CAD-Magazine. Voor meer informatie over dit onderwerp: www.materialise.com.

&$'-2%6QO HQJLQHHU\RXUIXWXUH !&$'YDFDWXUHVEHQMLMJRHGJHQRHJ" CADMagazine Oktober/November 2007-7

31

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:25

Pagina 32

M ECHANICAL & D ESIGN

Alleen de aanschaf van een 3D-pakket is niet genoeg

“Engineering in combinatie met Change Management” Door: Ellen Prinse

CADMatch, leverancier van Autodesk-producten en diensten voor werktuigbouwkundige engineering en datamanagement, past ‘Change Management’ toe bij bedrijven die overstappen van 2D- naar 3D-engineering. Corné Coremans, directeur van CADMatch, vertelt in het kort wat hiermee wordt bedoeld en wat bedrijven hier aan hebben.

plaatjes. Daarbij hoort logischerwijs ook een totaalplan voor het creëren van aanpassingen aan de structuur van de organisatie, waardoor er bedrijfsbreed economischer kan worden gewerkt. Met alleen de aanschaf van een 3D-pakket is het verhaal niet compleet”.

Corné Coremans, directeur van CADMatch: “Het moge duidelijk zijn

dat bij Change Management het sofwarepakket niet het uitgangspunt is.”

C

oremans: “Bedrijven die willen overstappen van 2D- naar 3D-engineering moeten niet verwachten dat met de aanschaf van een nieuw pakket de engineeringuren meteen dalen en het rendement omhoog gaat. Bij de investering in software dient een organisatie een duidelijke doelstelling te definiëren, die zich concentreert op besparingen en rendementsverhoging, en niet op het maken van mooie CADMagazine Oktober/November 2007-7

Change Management Coremans stelt dat het rendement dus niet vanuit de tekening volgt maar wel uit een effectieve integratie van engineering in een organisatie. “CADMatch is in staat om ‘Change Management’ door te voeren, met hulp van een daartoe speciaal opgeleide expert. Verandering is onze doelstelling, niet het automatiseren van de engineeringafdeling. Het verkopen van software kan iedereen, maar wij geven ook bedrijfsmatige adviezen. Als eerste worden hierbij de bedrijfsprocessen inzichtelijk gemaakt. Samen met het management onderzoeken wij vervolgens de verbeterpunten op meerdere afdelingen om het bedrijfsproces te optimaliseren en het product sneller en beter op de markt te krijgen. Dit betekent dat we multidisciplinaire vraagstukken aanpakken. Vervolgens wordt er een rapport voorgesteld met daarin de aanpassingen van structuren en werkmethodieken. Deze dienen in harmonie te zijn met bestaande regelgeving vanuit het bedrijf, zoals ISO of CE, en met de cultuur van het bedrijf. Op die manier is er een gezonde bodem 32

voor veranderingen gelegd. Vervolgens wordt er een werkmethodiek bepaald die aansluit bij zowel de engineeringsoftware als bij de gehele organisatie. Het moge duidelijk zijn dat bij Change Management het sofwarepakket niet het uitgangspunt is, alhoewel het wel een belangrijk onderdeel is. Wij hebben er hierbij bewust voor gekozen om Autodeskproducten in te zetten, want die hebben voor ons bewezen het beste te presteren in een totaaloplossing”.

“Verandering is onze doelstelling, niet het automatiseren van de engineeringafdeling.”

Organisatiestructuren Coremans: “Onze werkwijze behelst in feite het inzetten van producten en middelen bij bedrijven, in combinatie met het doorvoeren van ‘Change Management’ in de organisatie. CADMatch biedt als leverancier van 3D-software óók een diepte aan kennis en inzicht op het gebied van organisatiestructuren. We noemen deze uitgebreide aanpak dan ook de CADMatch Methode. We bieden klanten dit pakket aan in de vorm van een zorgvuldig opgesteld vierfasenplan, waarin alle elementen voor implementatie worden opgenomen, van een bedrijfs- en productonderzoek tot en met levering en training, met duidelijke, resultaatgerichte meetpunten CADMatch is, mede dankzij deze werkmethode, door Autodesk beloond met de Autodesk Award voor Best Focussed Mechanical Value Added Reseller”. Ellen Prinse ([email protected]) is freelance journalist. www.cadmatch.nl

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:25

Pagina 33

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:25

Pagina 34

M ECHANICAL & D ESIGN

Een geheel gemoderniseerde en uitgebouwde ‘satelliet’

SolidWorks 2008 in baan om de aarde Door: Job van Haaften

Voor de lancering van SolidWorks 2008 is een ruimtevaartfilm gemaakt. Vanaf de lancering van SolidWorks als een ‘satelliet’ toont de film dat er eindeloos aan ‘verspijkerd’ wordt tot er een geheel gemoderniseerde en uitgebouwde satelliet rond de aarde draait: SolidWorks 2008. Drie dagen presentaties van SolidWorks 2008, driemaal de film en de sprekers bij drie verschillende dealers. CAD2M de eerste Van de drie opeenvolgende SolidWorks-dagen had CAD2M de eer om te mogen beginnen op dinsdag 11 september in het congrescentrum Orpheus te Apeldoorn. Alfred Uytdewilligen deed de aftrap van dit SolidWorks en Cosmos congres. Hij wilde dit nu eens niet doen met de cijfertjes over hoe goed het met zijn bedrijf gaat. Uytdewilligen: “Vroeger maakten we ons druk om een slogan te bedenken. Al snel ontdekten we dat deze niet geheel voldeed. Uiteindelijk werd het een hele nieuwsbrief. om de lading te dekken. Later kwamen we op het idee om aparte woorden te gebruiken om ons bedrijf neer te zetten, in plaats van hele zinnen en teksten: Meer een landschap waarbinnen wij werken, geen proza dus.” ”Woorden als: focus, ervaring, systeemintegratie, snel en onderscheiden in een soort wolk die onze belevingswereld moest verbeelden. Maar na verCADMagazine Oktober/November 2007-7

loop van tijd kwamen er weer twijfels. ‘Focus’ is erg eng en eenzijdig, dat moest zijn ‘perspectief’, meer om ons heen kijken en inspelen op verandering. ‘Ervaring’ dat werd ‘vernieuwen’, ervaring is zoals het was, maar je moet juist verder. ‘Systeem-integratie’ is teveel gericht op het systeem zelf, het is de hele ‘organisatie’, dat gaat verder en heeft ook met de mensen en samenwerken te maken. ‘Snel’ is ook niet alles, ‘betrouwbaar’ dat is goed èn af, het is beter dan snel alleen, snelheid is daar een onderdeel van. ‘Onderscheiden’ richt zich teveel op het zoeken van nieuwe problemen, wij willen juist ‘oplossen’, we maken ons druk over hoe we met een partner kunnen samenwerken.” Design Solutions Als tweede in de rij kwam Design Solutions die zijn SolidWorks Seminar Op de High Tech Campus in Eindhoven hield in conferentiege-

34

bouw De Strip. Arnaud Kooij: “We voeren een aantal nieuwe producten: waaronder Maxwell, een renderapplicatie voor SolidWorks. Het gaat verder waar PhotoWorks stopt. De belichting is achteraf nog aanpasbaar en geeft een heel hoog fotorealisme. Ook nieuw is TopsWorks, een directe interface tussen SolidWorks en Trumpf plaatwerkmachines. Het maakt gebruik van de Tops-database. Voor Design Solutions-klanten met onderhoudscontract is een gratis versie van ToolWorks verkrijgbaar, de Standard Edition. Met deze versie kunnen niet-geometrische eigenschappen van het ontwerp opgeslagen worden als ‘custom property’ voor gebruik van bijvoorbeeld stuklijsten.” De uitgebreide versies van Toolworks worden ook geleverd door Design Solutions: Bom Manager, Document Creator en ERP-link.

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:25

Pagina 35

Frans Amsing, bedenker van het RTL7-programma Prautotype, vertelde dat in de serie die in 2008 wordt opgenomen, Design Solutions partner is van het programma. “Het programma heeft het doel Nederlanders te inspireren tot innovatieve ideeën. In Nederland bewijzen we al heel lang goed te zijn in design. Een voorbeeld uit het verre verleden is de eerste molen met een krukas, die krukas is wel mooi een Nederlandse uitvinding. De tweede programmaserie gaat in 2008 van start en de opdracht is het bouwen van een conceptcar. Het programma volgt het hele proces met alle partijen uit de industrie om tot het ‘prautotype’ te komen. De designers die meewerken aan het programma zijn inmiddels geselecteerd na opgave via een oproep in Autovisie.” Erik de Zwart presenteert dit programma. Cadmes In Lelystad bij het Aviodrome kwamen de relaties van Cadmes bij elkaar om kennis te maken met de nieuwe versie van SolidWorks, CosmosWorks, PDMWorks Enterprise en de participanten te bezoeken. Het thema voor de dag was ‘In de wolken’ en de opkomst was zo groot dat er stoelen moesten worden bijgehaald omdat het aantal bezoekers groter bleek dan aangemeld. Gerbert Thelissen, general manager, vertelde trots dat Bas Koomen, Technical Manager van Cadmes, de eerste was die alle acht examens van SolidWorks heeft gehaald. “En er komt een negende, hij heeft me al verzekerd dat hij die ook als eerste zal halen.” Uit Dubai was Jan Cocheret overgevlogen, een voormalig acteur die nu piloot is in de burgerluchtvaart. Hij stelde de vraag “Mama waar komen de vliegtuigen vandaan?” Zijn antwoord gaf hij met allerlei historische voorbeelden van veelal missers. Zoals een poging om met een stoommachine te vliegen, die was natuurlijk veel te zwaar. “Feitelijk is met de DC-2, die in 1934 is gebouwd, de blauwdruk geleverd voor alle latere vliegtuigen. Het zijn verder varianten op één thema: twee vleugels en een staart met zijvleugels. De belangrijkste veranderingen sinds de DC-2 zitten in de software en de kennis bij de mensen. Natuurlijk waren er mensen CADMagazine Oktober/November 2007-7

Jeremy Hines in Orpheus: “SolidWorks maakt zoveel mogelijk gebruik van de wijze waarop Windows werkt, omdat iedereen het kent.”

die soms zeer goed bedachte en economische vliegtuigen ontwierpen met een afwijkende vorm. Maar die werden geen succes, omdat ze simpelweg niet op een vliegtuig leken.” Op het eind van zijn verhaal kwam hij met het antwoord op die eerste vraag: “Mama waar komen de vliegtuigen vandaan?” We moesten echter beloven dat zijn antwoord niet buiten de deuren van het Aviodrome zou komen. Helaas dus voor degenen die niet aanwezig konden zijn in Lelystad.

684.000 gebruikers van SolidWorks verdeeld over 95.000 bedrijven. In de Benelux zijn 11.570 gebruikers. Hij eindigde met: “Hebben we de ontwerpers om de wereld te verbeteren? Ja, jullie!”

Ja, jullie Simon Booker, marketing manager Europe voor SolidWorks, kwam met nog wat cijfers. Inmiddels zijn er

Gericht op de klant De veranderingen die in de nieuwe versie zijn aangebracht, zijn voornamelijk gebaseerd op klantenervarin-

35

Nieuw in SolidWorks Zonder te herhalen wat Renso Kuster al geschreven heeft, toch een impressie van wat Jeremy Hines en Delphine Genouvrier te vertellen hadden bij CAD2M en Design Solutions. Bij Cadmes was het Renso Kuster die het woord voerde met Frank Soetbier.

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:25

Pagina 36

gen, zo’n tachtig tot negentig procent. Het draagt een duidelijke boodschap uit die kort samengevat is: ‘gericht op de klant’. Jeremy Hines is European Technical Manager bij SolidWorks en gestationeerd in Cambridge (UK). Hij vertelde met verve over de veranderingen. “De belangrijkste doelstellingen zijn samen te vatten als: ‘focus op ontwerpen, niet op CAD’; ‘hergebruik van beschikbare ontwerpen spaart tijd’ en ‘verbeter je ontwerp’. De interface is gemoderniseerd, er is gezocht naar mogelijkheden om zoveel mogelijk ruimte op het scherm te geven aan het ontwerp zelf, waaraan gewerkt wordt. Door klikken op tabs komen er verschillende sets van tools en opties in beeld. Op de toolbar kan de gebruiker de meest gebruikte commando’s plaatsen voor direct gebruik. Hergebruiken Sinds de versie 2007 kun je een woord in een zoekfunctie typen, die functie geldt zowel voor ontwerpen als properties. Met die functie kunnen onderdelen worden opgezocht die geheel of deels hergebruikt kunnen worden. Zo’n onderdeel kan opgevraagd worden, geselecteerd en aangepast voor het ontwerp waar de gebruiker het op dat moment wil gebruiken of toepassen.” SolidWorks maakt zoveel mogelijk

gebruik van de wijze waarop Windows werkt, omdat iedereen het kent. Hines: ” In Windows zijn bijvoorbeeld veel verschillende manieren om te kopiëren en te plakken. Die zijn in SolidWorks 2008 ook aanwezig. Dus afhankelijk van je eigen stijl en gewoontes, kun je in SW op je eigen vertouwde manier werken. Zo kan de gebruiker zich concentreren op het ontwerpen zelf.” Het is een stuk eenvoudiger en sneller geworden om met grote projecten te werken. Hines: “Ontwerpen met grote aantallen onderdelen, laden normaal gesproken langzaam. Nu kun je binnen een paar seconden het hele project alleen als ‘view’ op scherm krijgen. De onderdelen waar de gebruiker aan wil werken kan deze selecteren om wel helemaal te laden.” Passende variant Onderdelen zoals fittingen, t-stukken en meer kunnen uit een bibliotheek gehaald worden, de maten aangepast en koppelingen gemaakt. SolidWorks selecteert zelf passende onderdelen. Bijvoorbeeld bij een getapt schroefdraad, de gebruiker pakt een bout uit de bibliotheek en SW kiest de passende variant. Er kan automatisch een PDF gemaakt worden bij opslaan van een document zodat collega’s die geen SW hebben de documenten kunnen inzien in de meest recente versie.

Dat is een kwestie van instelling door de gebruiker.” Spiegelbeeld “Soms wil je een onderdeel spiegelen, dat kan en vanaf nu is de bemating en tekst dan niet in spiegelschrift. Ook is het mogelijk om het gespiegelde onderdeel te ontkoppelen van het origineel om wijzigingen aan te brengen die niet doorgevoerd hoeven te worden in het origineel. Bewegende delen in een dynamische analyse kunnen in een animatie worden weergegeven met de richting van de kracht en de tijd. Ook de benodigde kracht wordt weergegeven zodat bepaald kan worden hoe sterk de motor achter het mechanisme dient te zijn.” Dit is een greep uit wat Hines vertelde, er is natuurlijk meer. Hines: “Het publiek is hier zo beleefd en stil, dat ben ik wel eens anders gewend. Soms wil je ook wat meer reactie dan alleen wat gemurmel als je iets spectaculairs laat zien. In de VS krijg je massale uitroepen als ‘Wow’ en ’Fantastic’. Je ziet wel dat ze goed luisteren en echt geïnteresseerd zijn en dat is het belangrijkste voor mij.” Wat is goed? Delphine Genouvrier, Europees manager van Cosmos, het FEM-pakket van SolidWorks, gaf ook een demonstratie. Zij stelde de vraag “Wat is een

In de High Tech Campus was veel aandacht voor de partners en klanten die met hun producten in de hal stonden. CADMagazine Oktober/November 2007-7

36

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:25

Pagina 37

COLUMN Nieuwe economie Zomaar twee berichten vanmorgen. Allebei over internetbedrijven. Allebei voorbeelden van situaties waarvan je denkt: waarom is dat niet eerder bedacht? Iedere ondernemer die ooit begon op de zolderkamer heeft een associatie bij het begrip ‘schoenendoos’. Eens per maand (of zelfs per kwartaal) kwam de accountant langs om ’em op te halen: de bonnen voor de administratie. Tegenwoordig zijn er digitale schoenendozen: www.shoeboxed.com. Voor al uw rekeningen van online bestellingen – veilig (want met een mailadres dat u alleen gebruikt voor online bestellingen) en goed georganiseerd. Eigentijds (‘online’) en toch vertrouwd ouderwets. Bent u niet het schoenendoostype, dan is het andere bericht iets voor u. Een online bank die boekhouden en bankieren integreert. Niks geen schoenendoos, niks geen maandelijks accountantsbezoek – gewoon alles 1-op-1 doorboeken van bankrekening naar financiële administratie.

“Na de DC-2 uit 1934 zijn het verder varianten op één thema: twee vleugels en een staart met zijvleugels.”

goed ontwerp eigenlijk?” Ze legde uit dat dit van diverse zaken afhangt: “Dat is afhankelijk van ervaring, mogelijkheden, de klant, de productie, het materiaal, het gebruiksdoel en meer. Wat je in ieder geval wilt is verschil met de concurrentie, het moet voldoen aan de eisen van de klant en je moet op tijd kunnen leveren. Om de kwaliteit en uitvoering te verbeteren moeten vaak de kosten verhoogd worden. Toch zijn er meer mogelijkheden. Door verschillende varianten te testen voordat er een model gemaakt wordt, kun je goede keuzes maken. Dat kan met het zoeken van de meest effectieve maten en hoeken, maar ook met bijvoorbeeld het zoeken naar de beste bocht in een leiding CADMagazine Oktober/November 2007-7

om de doorstroming zo snel mogelijk te krijgen, met de minste druk op de buis. Dat kan door te simuleren en te analyseren, ook voor trillingen en bewegende elementen.” Job van Haaften ([email protected]) is eindredacteur van CAD-Magazine. Voor meer gegevens over dit onderwerp zie: www.solidworks.com/pages/launch2008.

Zomaar twee berichten. Die bij nader inzien meer gemeen hebben dan op het eerste gezicht het geval lijkt te zijn. Het zijn beide originele en bruikbare toepassingen van internettechnologie. Nieuwe economie. Nieuw? Dat valt nog te bezien. Goed, de gereedschappen die je als ondernemer, of breder: als mens, ter beschikking staan zijn nieuw. Maar in de kern is er niets veranderd. Uiteindelijk gaat het nog steeds om ‘het bevredigen van behoeften met schaarse middelen’. Uiteindelijk laten deze voorbeelden zien dat het in iedere economie, oud en nieuw, draait om de mens met zijn behoeften. Zoals ze het vroeger zeiden: voor elck wat wils.

Edwin Schalk commercieel directeur DeltaPi

37

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:25

Pagina 38

P LATFORM

Autodesk Manufacturing Media Summit

Digital Prototyping voor iedereen Door Rob Sman

Begin oktober was de wereldvakpers te gast bij Autodesk, met name bij de divisie Manufacturing Solutions. Als lokatie was Parijs gekozen. De bedoeling van het evenement was de pers op de hoogte te houden van de grote lijnen die Autodesk uitzet voor de ontwikkeling van oplossingen en producten. Visies en strategiën voor de toekomst dus. Daarbij is er ook aandacht voor de stand van zaken op dit moment, zowel qua techniek als qua marktpositie en financiële resultaten.

Analyse nu al mogelijk in Inventor, maar er komt meer.

O

nder de divisie Manufacturing valt bij Autodesk alles wat “mechanical” is, alsmede AutoCAD Electrical. Ook wordt er zwaar geleund op visualisatiemogelijkheden van producten zoals 3DS Max en Maya, die niet direct onder manufacturing vallen. De eerste presentatie was een overzicht van de resultaten door Buzz Kross, Vice President van de Manufacturing Solutions Division (MSD). Hij wond er geen doekjes om; de divisie doet het buitengewoon goed. De verdiensten van de divisie in het tweede kwartaal bedroegen $ 99 miljoen. Een groei van 31 % ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Dat is vijf keer het groeicijfer van de markt, en daarmee is Autodesk de snelstgroeiende aanbieder in die markt. Bij die resultaten behoren dus inmiddels flinke hoeveelheden gebruikers van de producten. Bijvoorbeeld 217000 voor AutoCAD Mechanical en 722000 voor Inventor, CADMagazine Oktober/November 2007-7

de gebruikers in het onderwijs e.d. niet meegerekend. Belangrijke trend: er zijn zo’n 850000 werkplekken die gebruik maken van Data Management oplossingen van Autodesk. Buzz kan niet nalaten op te merken dat 100% van de autofabrikanten klant is bij Autodesk. De eerlijkheid gebiedt wél te zeggen dat dit gaat om het toepassen van Alias Studio, en niet om de MCAD oplossingen uit eigen ontwikkeling. Alias Studio werd verkregen door de overname van Alias begin 2006. Autodesk wil hoe dan ook de groei voortzetten en wil inspelen op de druk die haar gebruikers in toenemende mate ondervinden. De belangrijke factoren van die druk zijn globalisatie, technische innovatie, toenemende complexiteit van producten en de toenemende vraag naar duurzame (“groene”) producten. Met de juiste software kan aan al deze zaken het hoofd geboden worden. Met slotwoorden van die 38

strekking was deze presentatie een opmaat naar de voordracht van Andrew Anagnost. Digital Prototyping Andrew Anagnost is de Vice President CAD/CAE Products van MSD, en onder meer verantwoordelijk voor de strategie en het plannen van de productreleases. Aan de hand van een leuk opgebouwde matrix toonde hij aan dat de meest succesvolle bedrijven zo succesvol zijn omdat ze kosten besparen door productontwikkeling van A tot Z digitaal te doen. “Dat geldt voor zowel de engineering en het tekenen, als voor het beheren van alle informatie”. Waar anderen dit veelal PLM noemen, heeft Autodesk het over Digital Prototyping. Door Digital Prototyping (DP) is er minder behoefte aan fysieke prototypes en zijn wijzigingen eenvoudiger door te voeren. Autodesk wil in een dergelijk ontwerpproces het in Inventor opgebouwde 3D model centraal stellen. Echter niet meer zozeer als uitgangspunt voor het genereren van tekeningen, maar als invoer voor vele andere taken in het proces. Op dit moment is dat natuurlijk al gedeeltelijk gerealiseerd met mogelijkheden voor FEA en Dynamische analyse. Te denken valt echter ook aan andere analyses, zoals bijvoorbeeld thermische belasting van bekabeling e.d. Ook het doorsluizen van de ontwerpen naar de productieomgeving valt onder de taken van het pakket. Het is trouwens niet gezegd dat Autodesk zelf alle aspecten van DP zou willen invullen. Nadeel op dit moment is echter dat het nog een behoorlijk complex geheel is. Autodesk wil, waar het maar kan, zaken vereenvoudigen. Met name met het modelleren is behoorlijk wat winst te behalen door de benodigde geometrie van de onderdelen te generen aan de hand van de functie en belastingen. Nu al zitten er in Inventor een aantal Design Accelerators die dergelijke taken vervullen, maar er staat ons meer te wachten. Er werd een korte demo gegeven van het opbouwen van een tandwielkast met behulp van wat sche-

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:25

Pagina 39

Buzz Kross

matische 2D ‘bouwstenen’ die vervolgens het 3D-model genereren, Dit was op zijn zachtst gezegd verbazingwekkend. “Deze technologie zal binnen 18 maanden beschikbaar zijn…” Het uiteindelijk doel is DP bereikbaar te maken voor iedereen. De eerder genoemde succesvolle bedrijven zijn namelijk tot nu toe wel grotere bedrijven met genoeg draagkracht en expertise om zich de kostbare oplossingen van dit moment te kunnen veroorloven. “Autodesk zal Digital Prototyping democratiseren”.

Even wat texturen uitproberen op het model in ShowCase. CADMagazine Oktober/November 2007-7

Visualisatiemogelijkheden Het 3D-model leent zich uiteindelijk ook prima voor het realistisch tonen van het ontwerp. Hierover kunnen weinig mensen beter spreken dan Richard Jones, Vice President Alias Design Product binnen de MSD. Hoewel hij nu dus met de Alias-producten bezig is, is Richard ook degene die verantwoordelijk is geweest voor de ontwikkeling van de reeks Inventor-producten. Hij kon dan ook een beeld schetsen waarbij de visualisatiemogelijkheden als een gemeenschappelijke laag boven alle stadia van het ontwerp hangt. Ook die ontwerpfasen moeten in Inventor nog breder ingevuld worden. Met name het stuk vóór het 3D solid-modellen : het conceptueel ontwerp en het ‘technical surfacing’. Het hele ontwerpproces wordt uiteraard over de volle breedte ondersteund door het Data Management Platform. De technieken voor visualisatie zijn volop in ontwikkeling. Pakketten als 3ds Max en Maya bieden heel wat op het terrein van het renderen van stills en animaties, maar zeker zo belangrijk is de interactieve omgang met het model. Een product als Showcase maakt het al mogelijk om bijvoorbeeld snel andere texturen op het model te tonen, of het model in een andere omgeving te plaatsen, maar we kregen ook al een voorproefje van een real-time raytracer, waarmee door het 3D model genavi39

geerd kan worden. In de visie van de heer Jones nog maar een stap op weg naar een heel andere, directere omgang met het digitale prototype. De vraag hoe dat dan zou kunnen werken bleef onbeantwoord. Op de tweede dag van het evenement waren er tijdens diverse presentaties nog wel wat toekomstige ontwikkelingen op te tekenen. Dit zijn de twee belangrijkste: ten eerste zal ten behoeve van Data Management samenwerking mogelijk zijn tussen Productstream en Microsoft SharePoint. Want SharePoint is al in gebruik bij veel van de klanten van Autodesk, zodat de kosten zeer laag zullen zijn. De andere motivatie is dat er een strategische samenwerking is tussen Autodesk en Microsoft. Het andere grote nieuws is dat de Mold&Die module voor Inventor er nu toch echt aan zit te komen. De eerste keer dat dergelijke fuctionaliteit getoond werdwas al zo’n 5 of 6 jaar geleden. Bereikbaar maken Na twee dagen informatie, en lekker in Parijs zijn, zijn een paar dingen duidelijk. Het gaat heel goed met Autodesk en ze hebben hun zinnen gezet op het bereikbaar maken van Digital prototyping voor iedereen. Er wordt door gebruikers van concurrerende producten, vaak fervente anti-Autodeskers, laatdunkend gedaan over het innoverend vermogen van Autodesk. De bedrijfsresultaten tonen echter aan dat heel wat andere gebruikers vol vertrouwen zijn. De golf van vernieuwing die ons te wachten staat, is misschien niet helemaal uniek, maar zal zich vast en zeker zeer wijd verspreiden. Rob Sman ([email protected]) is redacteur voor CAD-Magazine. Voor meer informatie over dit onderwerp: www.autodesk.nl.

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:25

Pagina 40

M ECHANICAL & D ESIGN

Siemens UGS Teamcenter 2007

PLM opnieuw gedefinieerd Door: Rob Sman

Siemens onderdeel UGS presenteerde zijn nieuwe versie van PLM-software Teamcenter in München aan de pers. Voor die lokatie was gekozen om het te combineren met een bezoek aan Bosch Siemens Hausgeräte, de grootste Europese fabriek voor huishoudelijke apparatuur.

PLM-software is een groep samenwerkende softwarepakketten of modules, die het managen automatiseert.

A

ls de grootste leverancier van Product Lifecycle Management software een nieuwe versie van zijn product Teamcenter gaat aankondigen, dan móet je wel gaan luisteren. Een uitnodiging aan de pers lokte ons naar het Beierse dorp Prien, gelegen aan de Chiemsee, tussen München en Salzburg. Die lokatie was gekozen vanwege het bedrijfsbezoek dat ook op de agenda stond. In het nabijgelegen Traunreut is namelijk Bosch Siemens Hausgeräte (BSH) gevestigd, waar TeamCenter het PLM-systeem is. Niet gering als u bedenkt dat het hier gaat om Europa’s grootste fabriek van huishoudelijke apparatuur als ovens, kookplaten en dergelijke. Er was al voor CADMagazine Oktober/November 2007-7

TeamCenter gekozen, toen nog van UGS, voordat de divisie Automation & Drives (A&D) van Siemens dit jaar UGS over nam. Siemens A&D levert bijvoorbeeld hele productielijnen aan autofabrikanten. Met die overname kreeg A&D dus ook automatisch een aantal klanten binnen het concern. Samenwerkende software Voor diegenen die niet zo vertrouwd zijn met het begrip PLM, hier nog even heel kort wat het is. PLM is het beheersen van de gehele levensduur van een product; van idee, concept, via ontwerp en engineering, fabricage tot en met onderhoud, reparatie, sloop en recyclen. PLM-software is een groep samenwer40

kende softwarepakketten of modules, die dat managen automatiseert. Zo wordt niet alleen steeds gebruik gemaakt van de juiste gegevens betreffende het product, maar worden ook de werkstroom, autorisatie, rapportage en dergelijke in goede banen geleid. Het gebruik van CAD-systemen (u leest dit in CAD-Magazine !) behoort in een organisatie waar PLM ‘bedreven’ wordt ook tot het PLM. Het kunnen omgaan met gegevens uit verschillende ontwerpsystemen is daar dan ook van groot belang. Sterker nog: de paar bedrijven die zich duidelijk profileren als leverancier van een PLM-oplossing zijn over het algemeen van oudsher bekend om hun CAD-software.

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:25

Pagina 41

het oorspronkelijke model geassocieerd; een wijziging in het model levert ook een gewijzigd JT-document op. Dit ‘neutrale’ formaat is door UGS uitgevonden en wordt inmiddels door flink wat partijen, waaronder PTC, ondersteund. Volgens UGS is zo’n 70% van alle CAD-data die in Teamcenter wordt gebruikt afkomstig uit Pro/ENGINEER en Catia. Het mooie van het JT-formaat is de schaalbaarheid; bij het geHet uiterlijk komt heel erg ‘MS-Outlook’ over. nereren van het JT-bestand kan worden gekozen tot op welk niveau het bepaalde gegevens moet bevatten. Een range die zo ongeveer loopt van ‘plaatje om te kijken’ tot ‘volledig CAD-model’. Niet iedereen Het hele bedrijfsproces vertrouwt echter op deze moVan de paar PLM-leveranciers gelijkheden. Tijdens een vraagop de markt claimt UGS het gesprek werd mij verteld dat meest succesvol te zijn. Zo’n het merendeel van de CAD-dadrie miljoen licenties in gebruik ta dan ook nog steeds gewoon in 2006, terwijl de twee grootin het eigen formaat (‘native’) ste concurrenten elk op nog door het PLM-systeem wordt geen half miljoen zouden zitten. beheerd, eventuele nadelen Dit geeft wel aan hoeveel verdaarvan ten spijt. Natuurlijk trouwen de klanten UGS Vanaf Teamcenter 2005 heeft het product eigenlijk voort- behoort het domweg ook vaak schenken. Per slot van rekening durend in de steigers gestaan en nu is het product ‘af’. niet tot de mogelijkheden van leg je als klant zo ongeveer je een applicatie om data in JThele bedrijfsproces, en het sucformaat op te slaan. Tenslotte ces daarvan, in handen van de leve- Vooral voor nieuwe gebruikers zal het zijn er ook partijen die belang hebben rancier van je PLM-systeem. Vanaf leren werken met Teamcenter een stuk bij hun eigen open formaat. Teamcenter 2005 heeft het product ei- intuïtiever worden, want het uiterlijk Die opmerking over de concurrentie genlijk voortdurend in de steigers ge- komt heel erg ‘MS Outlook’ over. Ook brengt me tot slot weer even terug naar staan en nu is het product ‘af’. Voor het bewerken van diverse documenten het begin van dit artikel. UGS had een het eerst kan gesproken worden van wordt veelal met MS Office toepassin- hele grote klant aan General Electric. een ‘end-to-end’ PLM-systeem, d.w.z. gen als Word en Excel gerealiseerd. Met de overname door Siemens had dat ook daadwerkelijk het gehele traGE opeens een grote concurrent als leject van begin tot eind gedekt wordt. Data in JT-formaat verancier. Ik heb geen reden om aan Dat succes staat echter niet op zich- Aangezien de software zeer veelom- het woord van Steve Bashada te twijzelf. De onderliggende architectuur is vattend is, is het uiteraard onmogelijk felen als hij zegt dat één en ander inonder handen genomen. grote vooruit- hier op alle mogelijkheden en details in middels is gladgestreken, maar toen ik gang is geboekt op de wijze waarop te gaan. Met uitzondering dan natuur- dit eerder aan een marketing manager het systeem geïmplementeerd kan lijk voor wat betreft de omgang met de voorlegde was het antwoord “no comworden. Er is eerder sprake van confi- data uit CAD-systemen. In het ment”. gureren dan van aanpassen (customi- Engineering Process Management sation). De aanpassingen zijn nu ook komen de (grafische) data uit diverse Al met al zet Siemens met de nieuwe nog eens makkelijk over te dragen bij ontwerpdisciplines samen: MCAD, Teamcenter software weer een stap een volgende nieuwe versie. Onnodig ECAD, CAE etc. Van samenstellingen voorwaarts, en kunnen de klanten die te zeggen dat hiermee de ‘cost-of-ow- en onderdelen kan in de zogeheten vi- stap ook maken. Samen met de marktnership’ gunstig wordt beïnvloed. suele Relation Browser de relatie tus- leider kan dat eigenlijk niet fout gaan. Mede door de steeds verder gaande sen documenten worden weergegeven. Rob Sman ([email protected]) is integratie van de diverse modules Van (3D) CAD-data is dan ook een afredacteur voor CAD-Magazine. Voor wordt het ook steeds eenvoudiger di- beelding zichtbaar. Voorwaarde daarmeer informatie over dit onderwerp: verse disciplines samen te brengen en voor is wel dat alle CAD-gegevens www.ugsplm.nl die samenwerking door de hele orga- voor het gebruik in het PLM-systeem nisatie in te voeren, op welke schaal worden geconverteerd naar het JT-formaat. De JT-data blijven dan wel met ook. Maar goed, terug naar het oorspronkelijke doel: de aankondiging van Teamcenter 2007. Het was een serieuze aangelegenheid waarvoor de nodige kopstukken uit de Siemens UGS teamorganisatie aanwezig waren. Het welkomstwoord werd gesproken door Henry Seddon, Vice President Marketing voor EMEA (Europe, Middle East and Africa), die dat op hartelijke en vlotte wijze deed. Daarna was het de beurt aan Steve Bashada, Vice President UGS Teamcenter. Zijn presentatie ging over zijn bedrijf en product in het algemeen en over de vernieuwingen en verbeteringen in de versie 2007 in het bijzonder.

CADMagazine Oktober/November 2007-7

41

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:25

Pagina 42

M ECHANICAL & D ESIGN

Samenwerking Microsoft belangrijk voor 3G PLM

C o C re a t e Fo r u m k r i j g t i n t e r n a t i o Door: Lambert-Jan Koops

Meer dan 360 deelnemers waren op dinsdag 9 oktober afgereisd naar het Duitse Sindelfingen om daar deel te nemen aan het CoCreate Forum. Een record voor het bedrijf dat zichzelf omschrijft als producent van derde generatie PLM-software, ofwel 3G PLM. Dat record was evenwel niet zo heel verwonderlijk, aangezien het forum voor het eerst openstond voor deelnemers uit heel Europa en er niet alleen Duitse bezoekers rondliepen.

William

Gascoigne, CoCreate’s CEO, startte het Forum en ging daarbij in op het voor de hand liggende onderwerp PLM. Volgens Gascoigne bestaat dit uit drie onderdelen: productplanning, productontwikkeling en de uitvoer naar de werkplaats. De eerste stap is volgens hem mogelijk met behulp van software die Microsoft biedt terwijl de derde stap mogelijk is met een ERPsysteem, waarbij SAP de voorkeurspartner van CoCreate is. Voor de productontwikkeling denkt CoCreate uiteraard zelf de meest geschikte software te maken.

Klanten Het programma bestond uit verschillende lezingen die voor de helft gegeven werden door medewerkers van CoCreate en voor de andere helft door klanten. Één van de bedrijven die aanwezig was, was het Duitse IST METZ, dat vlak voor het Forum bekendmaakte bijna honderd seats CoCreate OneSpace Model Manager-licenties te hebben aangekocht om wereldwijde 3D-productontwikkeling en PLM-processen te ondersteunen. CADMagazine Oktober/November 2007-7

IST METZ een ontwikkelaar, producent en distributeur van UV-oplossingen en apparatuur voor milieuvriendelijk uitharden van oplosmiddelvrije inkten, vernissen, siliconen en kleefstoffen. De droogsystemen van het bedrijf worden met name gebruikt door marktleiders in de grafische kunst en automobielindustrie. De onderneming is een internationale groep bestaande uit dertien bedrijven met meer dan 570 werknemers wereldwijd en een totale groepsomzet van 90 miljoen Euro. De activiteiten van de groep strekken zich uit over zeventig landen waaronder Engeland, Verenigde Staten, China, Frankrijk, Italië, Nederland, Spanje en Zweden. IST METZ gebruikt de CoCreate OneSpace Suite om de ontwikkeling te realiseren van klantspecifieke oplossingen zoals het MBS- 5 UV Systeem, winnaar van de FlexoTech ‘Award for Innovation’ in de categorie Milieu. Werner Dax, de spreker van IST METZ, besprak verschillende eigenschappen van de software van CoCreate en de manier waarop deze gebruikt werd binnen het bedrijf.

42

Hierbij ging het met name om dynamic modeling en het genereren en laden van lichtgewicht samenstellingen. Deze grafische representaties van het model maken het ontwerpers mogelijk om met grote modellen te werken die, in tegenstelling tot rijke modellen, slechts een klein gedeelte van de systeemkracht gebruiken. Wanneer de gebruiker wijzigingen wil doorvoeren, hoeft hij alleen de volledige onderdelen en componenten te downloaden die hij direct nodig heeft. Dynamic Modeling De medewerkers van CoCreate verzorgden verschillende bijdragen, maar die van Arnold Muller, functie, kreeg de meeste aandacht. Hij legde nog maar eens het verschil uit tussen ‘dynamic modeling’ en ‘direct editing’. Hij ging hierbij onder andere in op de ontwikkeling van concurrerende systemen die historiegebaseerd zijn en direct editing inzetten als extra hulpmiddel in het ontwerpproces. Hierbij kan de gebruiker zijn model rechtstreeks aanpassen, waarbij het mogelijk is om beperkende factoren, bijvoorbeeld constraints, te

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:25

Pagina 43

i onaal karakter overrulen. Muller deed deze mogelijkheden af als weinig nuttig met de oneliner: “Direct editing in historiegebaseerde systemen brengt niet zo zeer de voordelen van beide methodes bij elkaar als wel de nadelen.” Hij gaf vervolgens een aantal voorbeelden van bewerkingen die in de software van CoCreate wel mogelijk zijn, maar in concurrerende pakketten niet.

Microsoft, vertelde over de strategische samenwerking tussen beide bedrijven. Hij liet daarbij zien hoe de werkrelatie tussen de R&D-teams van CoCreate en Microsoft in elkaar steekt en welke rol Microsoft speelt bij de 3G PLM strategie van CoCreate. Op dezelfde dag werd bovendien bekendgemaakt dat CoCreate OneSpace Modeling het Certified for Windows Vista logo heeft gekregen. Dit houdt in dat CoCreate OneSpace Modeling is getest door een onafhankelijke instantie op compatibiliteit en functionaliteit op

Windows Vista Één van de sponsoren van het CoCreate Forum was Microsoft. Omdat Cocreate ook op R&D-gebied samenwerkt met de softwaregigant, was er ook een spreker van dit bedrijf aanwe- “Direct editing in historiegebaseerde systemen brengt niet zo zeer de zig op het Forum. Don Richardson, voordelen van beide systemen bij Director Global Innovation and elkaar als wel de nadelen.” PLM Industry Strategy van

CADMagazine Oktober/November 2007-7

43

pc's met Windows Vista en voorziet in de vereiste beveiliging door het implementeren van Microsoft beveiligingsvoorschriften. Verder voldoet de software nu aan de privacy richtlijnen van de Anti-Spyware Coalition en zorgt het voor compabiliteit met 32-bit en 64-bit versies van Windows Vista. De Certified for Windows Vista versie van OneSpace Modeling komt beschikbaar met de aanstaande release van versie 15.50 van de 2007 CoCreate OneSpace Suite. Lambert-Jan Koops ([email protected]) is hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor verdere informatie over het onderwerp van dit artikel zie: www.cocreate.com.

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:25

Pagina 44

cursussen

AutoCAD-Inventor

• CAD tekenen

AutoCAD Update

AutoCAD Basis

Inventor Basis

c

u

r

s

u

s

s

e

n

TEC, het CAD College, is een uniek kenniscentrum, volledig gespecialiseerd in CAD. Middels professionele boeken en opleidingen werkt TEC aan een gedegen kennisoverdracht. Autodesk heeft haar naam gekoppeld Ronald Boeklagen aan TEC met de titel ‘Autodesk Training Center’. TEC-docent Ronald Boeklagen ontving een award voor pleidingen Ook HBO-o Inventor en zijn werk als ‘Best ATC Instructor’. AutoCAD

AutoCAD Gevorderden AutoCAD Optimalisatie

Inventor Gevorderden

AutoCAD & VBA Basis

AutoCAD 3D

AutoCAD & VBA Gevorderden

3ds Max Basis

Inventor Ontwerpen

• Ontwerpen • 3D illustraties

• CAD Systeembeheer AutoCAD of AutoCAD LT

AutoCAD

3ds Max

HBO diploma

• WTB ontwerpen

Inventor of Inventor Professional

ICT BOUW, donderdag 29 november 2007 Op de 8e editie van ICT Bouw delen deskundigen uit de bouw en ict-wereld hun visies en ervaringen op het gebied van nieuwe samenwerkingsvormen, methodes om efficiënter te werken, (faal)kosten terug te dringen en processen op elkaar af te stemmen. De nieuwste ICTontwikkelingen voor de bouw. Het jaarcongres en de expositie zijn afgestemd op directie en management in de gehele bouwketen, leveranciers, opdrachtgevers en opdrachtnemers. Ontwikkelingen vanuit de ICT bieden oplossingen die structureel bijdragen in het professionaliseren en optimaliseren van uw bedrijf. Op het gebied van ketenbeheer, procesoptimalisatie, document management, digitalisering, projectmanagement, inkoop, marketing en meer. Het centrale thema van ICT Bouw 2007 is: hoe kan de gebruiker de belangrijkste uitdaging koppelen aan de best passende oplossing? Ook kijken we hierbij buiten de branche: wat kunnen we leren van branches die al verder zijn, zeker op het gebied van ketenbeheersing en samenwerking. Vanaf calculatie, aanbesteding en inkoop tot aan visualisatie, vanaf bouwplaats tot aan opdrachtgever en leverancier. Iedere bezoeker kan zijn eigen programma samenstellen uit het aanbod van parallel-sessies, praktijkverhalen en workshops. Neem kennis van de laatste bewezen ICT oplossingen voor de bouw op de overzichtelijke expositie en wissel ervaringen uit met collega’s uit de bouw. www.ictbouw.nl

Inventor Professional

Autodesk Certificaat

Complete leerboeken

Update Bentley AutoPipe XM Bentley’s AutoPipe XM is beschikbaar. Deze editie is compatibel met MicroStation V8 X en bestemd voor analyses en berekeningen bij buizenstelsels. Het programma kan gegevens uitwisselen met diverse andere CADsoftware en de ontwerpen analyseren. Er zijn speciale features voor ondergrondse pijpleidingen en diverse andere specialistische constructies. Autopipe kan analyses maken voor diverse vormen van gebruik: elektriciteit, olie, gas, petrochemisch, offshore en nucleair gebruik. www.bentley.com

Bentley verbetert AutoPlant P&ID

NIEUW NIEUW r ai rised T ning Cen tho ter Au

of

x

Best ATC

the

u Ben el

A utodesk

eken voor nieuwe kbo zie oo ege.nl www.cadcoll tel • (024) 356 56 77 • fax (024) 354 19 31 • E-mail: [email protected] • Internet: www.cadcollege.nl Kerkenbos 1018 B 6546 BA Nijmegen

Bentley heeft een verbeterde versie uitgebracht van AutoPLANT P&ID. Dit product had al alle componenten die nodig zijn om P&ID CAD-tekeningen uniform te vervaardigen. Versie 8.9.3 van AutoPlant P&ID heeft belangrijke nieuwe mogelijkheden, waaronder ondersteuning van AutoCAD 2007 en 2008 en een grotere compatibiliteit met ISO 15926. Het ondersteunen van AutoCAD 2007 en 2008 maakt het voor AutoPlant-gebruikers mogelijk in de pas te blijven lopen met de meest recente versies van AutoCAD. De mogelijkheden om data te exporteren in ISO 15926-compatibel formaat zijn verbeterd en zullen in de toekomst verder toenemen. Projectdata van AutoPlant P&ID zijn te exporteren in een ISO 15926-compatibel formaat voor opslag in Bentley’s ProjectWise Lifecycle Server of voor gebruik in andere applicaties die aansluiten bij ISO 15926. www.bentley.com/autoplant+pid

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:26

Pagina 45

De toonaangevende leverancier voor archieven: Snelle en betrouwbare oplossingen Haarscherpe scans in superieure CCD kwaliteit Flexibele connectiviteit Eenvoudig in gebruik en onderhoud

Aan wie vertrouwt u uw archieven toe? Document archieven zijn vaak delicaat en vertrouwelijk. Kaarten, tekeningen en grootformaat originelen kunnen kwetsbaar zijn. Informatie en details kunnen eenvoudig verloren gaan. Sta hier bij stil voordat u een scanner kiest om te digitaliseren. Vraag anderen in uw situatie op welk fabricaat scanner zij vertrouwen. De naam Contex zult u waarschijnlijk

vaak horen. Immers, Contex scanners scannen meer archieven met een hogere accuratesse, kwaliteit en snelheid dan welke andere scanners in de wereld dan ook. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met uw locale distributeur.

Distributeur voor Nederland: Repromat b.v. Specialisten van formaat! Damzigt 9 Industrieterrein Oudenrijn 3454 PS De Meern Telefoon 030 – 666 9020 Internet: www.repromat.nl

Kijk voor onze volledige reeks scanners en 3D printers op www.contex.com

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:26

Pagina 46

B OUW & C IVIEL

Prototype 3D-modeller te zien op jubileumbijeenkomst

A r ke y C e n t r a a l i n h e t t e ke n v a n Door: Lambert-Jan Koops

Als er vijfhonderd gasten naar een feestje komen, is het geen feestje meer, maar een feest. Zeker als er ook nog een zilveren jubileum te vieren valt, is het terecht om te spreken van een serieuze bijeenkomst. Vandaar dat de door Arkey georganiseerde bijeenkomst, Arkey Centraal, terecht beschreven kan worden als een echt congres. Met interessant nieuws.

Er waren zo veel bezoekers op Arkey Centraal, dat plaatsvond in het spoorwegmuseum op 1 oktober 2007, dat de aanwezigen werden opgesplitst in twee groepen. De eerste mocht live genieten van de lezingen, terwijl de tweede groep het met een verbinding en een videoscherm moest doen. Om scheve gezichten te voorkomen, werden de groepen tijdens het middagprogramma gewisseld. Het programma had een wat eentonige uitstraling, aangezien alle lezingen werden gegeven door Arie van Kranenburg, oprichter en directeur van Arkey Systems. Hij nam de bezoekers mee terug in de tijd, met een kleine samenvatting van de gebeurtenissen van CADMagazine Oktober/November 2007-7

de afgelopen 25 jaar. “Eind jaren zeventig was er een eindeloos vertrouwen in de computer. Er was een soort ideaalbeeld bedacht over het gebruik van de pc. Als ontwerper zou je op den duur alleen nog maar een programma van eisen hoeven invoeren, waarna het systeem vervolgens een ontwerp zou genereren. Dat idee staat de softwareontwikkelaars al lang niet meer voor ogen. Tegenwoordig begrijpen we dat de computer een handige tool is voor het controleren van een reeds gemaakt ontwerp, maar zelf geen model moet creëren.” Van Kranenburg legde zelf de hand aan een eigen ontwerpsysteem. De eerste versie van Arkey, toen nog 46

Arcos genaamd, werd in 1983 gelanceerd. Daarna volgde in 1985 de Arkey-versie voor Atari ST. Arkey heeft achtereenvolgens gewerkt op Unix, Atari ST/TT, 32 bits DOS en is momenteel beschikbaar op Windows 95/98,NT,2000, XP en Vista. Ondertussen zijn er ook specifieke modules ontwikkeld voor gebouwbeheer, projectinrichting en interieurbouw, voor woningcorporaties en voor installatietechniek. Stijlenmechanisme in Arkey 6 Van Kranenburg is verantwoordelijk voor de technische ontwikkeling van de software van Arkey en vanuit die rol gaf hij ook de presentaties. Zo

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:26

Pagina 47

n de techniek het model van dit pakket vrij met deuren en ramen slepen en doorsneden maken op elk gewenst niveau. Hierbij heeft de doorsnede dezelfde grafische intelligentie als wanneer deze handmatig met Arkey-componenten was getekend. Uiteraard wordt er nog volop ontwikkeld aan de modeller van Arkey. De aanwezigen kregen dan ook een korte demo voorgeschoteld van het prototype. Toch kon Van Kranenburg de naam al wel onthullen. Het nieuwe programma zal worden gelanceerd onder de naam Adomi. Dit staat voor Arkey Digital Object Modelling Informationsystem, waarbij we maar even door de vingers zullen zien dat dit laatste begrip in het Engels niet bestaat en eigenlijk Information System zou moeten luiden. De afkorting Adomis heeft echter als nadeel dat er geen extra uitleg meer aan te geven is. Want zoals Van Kranenburg vertelde is domi een verwijzing naar het Latijn voor ‘huis’ en dat past natuurlijk goed bij een dergelijk ontwerppakket voor de architectuur.

hield hij een diepgaand verhaal over Arkey 6, waarbij de achtergrond van het programma werd geschetst. Daarbij legde hij ook tevens uit wat de motivatie is geweest voor het nemen van verschillende beslissingen bij de ontwikkeling van de software. Met name het stijlenmechanisme kreeg een uitgebreide behandeling, omdat dit volgens Van Kranenburg een belangrijk onderdeel is voor de toekomst. De voordelen van het stijlmechanisme, dat lijn-, kleur- en vlakstijlen bevat, is dat de gebruiker een onbeperkt aantal stijlen kan gebruiken, zijn stijlen in een projectbibliotheek kan opslaan, geen externe bestanden meer nodig heeft en, indien gewenst, individuele aanpassingen kan doorvoeren. Het stijlenmechanisme is de vervanger van de tot nog toe gebruikelijke tabellen die de gegevens bevatten van een lijn, tekst of arcering, met de bijbehorende problemen op het gebied van uitwisseling. Van Kranenburg: “We werken momenteel met onze dealers aan de omzetting van de arcerings- en pentabellen naar de stijlen en dat kost veel tijd. Ik raad de gebruikers dan ook aan op te wachten tot hun eigen werkmethodiek helemaal is aangepast aan het gebruik van het stijlenmechanisme. Arkey 6 is weliswaar al beschikbaar, maar het is het beste om een beetje geduld te hebben en te wachten op het groene licht van de dealers.”

Lambert-Jan Koops ([email protected]) is hoofdredacteur van CADMagazine. Voor verdere informatie over het onderwerp van dit artikel zie: www.arkey.nl.

jjj!\aiXagbe cebYXff\baT_!a_

Toekomstige Arkey versies Naast de bespreking van Arkey 6 was er ook een vooruitblik op versie 7, die in de loop van volgend jaar uitkomt. Hierbij wordt het stijlmechanisme verder uitgebreid. Ook een verdere uitbreiding van de maat/tekstcomponent. Arkey 7 is gericht op een snelle ingebruikname en zal dus snel na versie 6 uitkomen. De volgende versies zijn erop gericht om het tekenen nog intelligenter en efficiënter te maken. Hierin staan relaties tussen verschillende onderdelen centraal. Van Kranenburg wil echter alleen relaties leggen die relevant zijn, bijvoorbeeld de geometrische relatie van een wand die op een vloer staat en de positie van een raam of een deur ten opzichte van een wand. Daarnaast is er ook aandacht voor logische relaties: zo zullen balken een onderdeel vormen van een vloer en zal een toilet de eigenschappen krijgen die passen bij de vorm. Een staande toiletpot zal bijvoorbeeld blijven staan, als een wand verplaatst word, terwijl een hangende pot met de wand meebeweegt bij een verandering.

;B9FG878I4A8E>8? GeT\a\aZ6XagXe
HOFSTEDE VAN ERKEL is gespecialiseerd in trainingen en cursussen voor:

Inventor Professional - Mechanical - AutoCAD wilt u een update-training naar de nieuwste release? wilt u uw kennis vergroten van uw CAD pakket? wilt u uw ontwerpcyclus versnellen en perfectioneren? wilt u vloeiend de overstap maken van 2D naar 3D? HOFSTEDE VAN ERKEL heeft de kennis in huis en deelt deze graag met u! Voor de volgende trainingen kunt u bij ons terecht: Inventor Basis Mechanical Basis AutoCAD Basis Inventor Extra Inventor Pro totaal Inventor Update Mechanical Update AutoCAD Update Inventor Gevorderd AutoCAD gevorderd Cursus op maat Thema training Tube & Piping Cable & Harness Stress Analysis - Alle genoemde cursussen kunnen ook op uw bedrijf gegeven worden. - Alle cursussen zijn inclusief Nederlandstalig cursusboek en support gedurende een half jaar! - U ontvangt een Autodesk Certificaat. [email protected] www.inventor-professional.nl

Ontwerpen Hofstede van Erkel

3D-Modeller Adomi Het grote nieuws van Arkey Centraal zat in de afsluitende lezing. Arkey werkt momenteel aan een echte ‘modeller‘ in de geest van concurrerende pakketten als Revit en Archicad. De gebruiker kan in CADMagazine Oktober/November 2007-7

47

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:26

Pagina 48

V ISUALISATIE

EDA-formaten en tooltips

A u t o Vu e 1 9 . 2 v a n C i m m Door Jean-Pierre van Gastel

Pro/ENGINEER Advanced XE

®

AutoVue is inmiddels wereldwijd bekend als software product waarmee er meer dan 450 verschillende documentsoorten (bestandsformaten) bekeken kunnen worden. Of het nu gaat om CAD bestanden die gemaakt zijn met diverse CAD applicaties, rasterbestanden of zelfs Office-documenten met behulp van AutoVue zijn deze allemaal te bekijken (viewen).

In PTC’s Pro/ENGINEER® Advanced XE pakket zijn nu ook de geïntegreerde databeheermogelijkheden van Windchill ingebouwd. Hierdoor wordt het mogelijk om alle productgegevens te beheren en te communiceren vanuit een single database, zowel intern als extern. Op deze manier wordt het productontwikkelingsproces gestroomlijnder dan ooit. Test het zelf en stel vast dat geen enkel ander product in deze prijsklasse deze functionaliteiten evenaart. Afbeelding 1. • Advanced 3D design tools • Secure Internet-based platform • Single-database content storage • Choice of add-on modules

Verkort uw time to market vanaf

12 780 E Test Pro/ENGINEER® GRATIS !

30 dagen testen www.ptc.com/go/mysolution

CADMagazine Oktober/November 2007-7

H

et grote voordeel van een viewer is dat het betreffende document bekeken kan worden zonder de applicatie zelf in huis te hebben. AutoVue is beschikbaar als netwerkversie en stand alone-versie en is leverbaar in diverse uitvoeringen. Zo is er een aparte versie voor het viewen van Office-documenten genaamd AutoVue Office. AutoVue 2D professionel is speciaal ontwikkeld om 2Dtekeningen te bekijken. Om 3D-formaten te bekijken is er de AutoVue 3D Professional Advanced versie. AutoVue EDA Professional is heel specifiek om PCB-bestanden te bekijken en de AutoVue Electro-Mechanical Professional versie is specifiek voor de elektromechanische richting. Dit is de meest uitgebreide versie, er zijn eigenlijk alle documenttypen die er zijn, in te bekijken. Naast het viewen van documenten kunnen deze natuurlijk ook voorzien worden van opmerkingen met de zogenaamde Redlining-techniek. 48

EDA-formaten In versie 19.2 is er een aantal vernieuwingen doorgevoerd. In deze versie wordt een groot aantal nieuwe EDAformaten ondersteund zoals Mentor 8.10, CadStar 8.0, ODB++ V6.5, Altium Designer 6.0, 6.3, 6.4 and 6.5, PADs2005 SP2 en SP3, DxDesigner 2005, Protel DXP/2004 binary en ASCII Schematics, Protel DXP Proj. Files, Cadence Allegro 15.5, 15.5.1 en 15.7, en Mentor Expedition 2005. Daarnaast wordt er ondersteuning geboden op het gebied van gebruikte lagen in een EDAdocument. Lagen kunnen eenvoudig aan- of uitgezet worden, waardoor het document overzichtelijker wordt. Layersets gemaakt in bijvoorbeeld Mentor Expedition of Cadence Allegro-bestanden, zijn te hergebruiken in AutoVue. Daarnaast worden er tooltips gebruikt om snel de eigenschappen te kunnen zien van een element dat geplaatst is op een PCB lay-out (afbeelding 1).

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:27

Pagina 49

mmetry Systems MCAD AutoVue 19.2 ondersteunt het meest recente Autodesk Inventorformaat 2008. Daarnaast worden bestandsformaten SolidEdge V19, SolidDesigner 2006 (V14.00), Parasolid V17.1 en 18.0, CATIA V5R17 en R17 SP3/SP4, Pro/ENGINEER Wildfire 3.0, SolidWorks 2007 en Inventor 11 ondersteund. Naast een heleboel nieuwe 3D-formaten worden uiteraard ook AutoCAD 2008-bestanden ondersteund. Tevens zijn er nog toevoegingen op het gebied van SmartSketch versie 4.0 en 5.0, DWF version 6.01, 6.11, en 6.2, ME 10 2006, AutoCAD 2007 SP1, Autodesk Mechanical Desktop 2007, en MicroStation V8 XM (afbeelding 2).

Afbeelding 2.

Redlining Het plaatsen van opmerkingen op het digitale document (redlining), kan zowel op een lokaal document plaatsvinden als op een document dat op de server staat. Met meerdere personen kan

Luister nientaar ons !

er een document bekeken worden, waarbij er slechts één persoon in staat is om opmerkingen te plaatsen op het document. AutoVue kan een belangrijk product zijn bij bedrijven die te maken hebben met veel bestandsformaten, zowel intern als extern. AutoVue werkt op Windows Vista en is beschikbaar als trial versie, te downloaden vanaf de website van Cimmetry systems. Jean-Pierre van Gastel ([email protected]) is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor dit onderwerp zie ook: www.cymmetry.com.

luister naar onze klanten ³'HLQWHUIDFHYDQ2UJDQLFHLV]HHUKHUNHQEDDUYRRUGHJHEUXLNHU 'H'RFXPHQW0DQDJHPHQWIXQFWLRQDOLWHLWPDDNWKHWXLWZLVVHOHQYDQGRFXPHQWHQELQQHQRQ]HRUJDQLVDWLHHUJHHQYRXGLJHQ EHKHHUVEDDU´ R. Fokkema Dur a Ver meer Bouw & Vastgoed, Hoofd technische infor matie voorziening

³:HKHEEHQJHNR]HQYRRU6KDUH3RLQWWHFKQRORJLHLQFRPELQDWLH PHW2UJDQLFHRPGDWKLHUPHHGHPRJHOLMNKHLGEHVWDDWRPGRFXPHQWHQHIILFLsQWWHJHEUXLNHQLQHHQJHGLVWULEXHHUGHRPJHYLQJ´ Ir. M.F. de Jonge Ballast Nedam Infr a, Infor matie manager

³:DWPLMDDQVSUHHNWLVGHHHQYRXGLQKHWJHEUXLNPHWDOVUHVXOWDDWVQHOOHDFFHSWDWLHGRRUJHEUXLNHUV´ Ing. S.C .J. van der Valk BAM Woningbouw, Medewer ker ICT / Adviseur Bouwapplicaties

³+HWLV]HHUHHQYRXGLJRPGRFXPHQWHQWHXSORDGHQRIGRZQORDGHQWHYRRU]LHQYDQPHWDGDWDEHZDUHQHQEHNLMNHQ]RQGHU WHEHVFKLNNHQRYHUGHGDDGZHUNHOLMNHDSSOLFDWLH´ H. Postma Hillen & Roosen, ICT coördinator

Ź www.organice.com Ź www.cadac.com Ź 00800 - 2255 22322

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:27

Pagina 50

P LATFORM

Nieuwe mogelijkheden in AutoCAD 2008 deel 5

Verschaling en Multileaders Door: Jean-Pierre van Gastel

In het vorige artikel over de nieuwe mogelijkheden in AutoCAD 2008 heb ik een start gemaakt met één van de meest interessante nieuwe mogelijkheden die AutoCAD 2008 biedt. Namelijk het automatisch verschalen van annotatieve objecten zoals tekst, bemating, arcering enzovoorts.

gelijkheden om aan een Block meerdere schalen te hangen. Dit is terug te vinden bij het aanmaken van een Block in het Make Block dialoogvenster. Ook voor lijntypes heeft Autodesk iets ontwikkeld op het gebied van verschaling. Zodra de schaal van de tekening wordt aangepast, worden alle lijntypes hierin meegenomen. De nieuwe systeemvariabele die dit gedrag regelt, is de MSLTSCALE-variabele. Overigens moet de gebruiker wel de tekening een keer regenereren om het effect te kunnen waarnemen. Zodra de stap gemaakt wordt naar een LayOut, kan er optimaal gebruik worden gemaakt van de nieuwe verschalingsmogelijkheden. Het eerste dat opvalt in de Lay-Out, is dat er rechtsonder in de statusbalk twee schaallijsten zijn terug te vinden zodra de gebruiker een Viewport actief maakt. De linker schaallijst is de schaal van de actieve Viewport en de rechter schaallijst is de schaal van de annotaties. Ook het vergrendelen van een Viewport waardoor deze niet meer van schaal verandert, kan nu met een icoontje. Zodra de schaal van een Viewport wordt aangepast veranderd automatisch de annotatieschaal en andersom. Bij het scrollen met het muiswiel wordt de schaal van de Viewport echter aangepast en niet de schaal van de annotatieve objecten. Hier moet de gebruiker dus nog steeds waakzaam zijn. Advies is, zodra de schaal voor zowel de Viewport evenals de annotatieve objecten is vastgelegd, de Viewport de vergrendelen. Bij het gebruik van meerdere View-ports op een Lay-Out in combinatie met meerdere schaalfactoren wordt het erg interessant. Standaard zullen alle annotatieve objecten met hun schaal zichtbaar zijn in alle Viewport. De gebruiker kan er echter bewust voor kiezen om alleen maar de schaal weer te geven van de actieve schaal. Hierdoor wordt bijvoorbeeld detailbemating niet zichtbaar in een Viewport waar de schaal veel groter is. Wellicht wil de gebruiker dit selectief doen, bijvoorbeeld bepaalde maten zijn wel belangrijk voor een detail en andere niet. Of de gebruiker wil een maat toevoegen die belangrijk is voor het detail maar niet voor alle andere Viewport. Door gebruik te maken van het rechtermuisknop menu gebaseerd op een selectie van een maat, kan de

Afbeelding 1.

O

ndanks dat een constructeur vaak niet weet welke schalen hij wil gaan gebruiken, is het niet aan te raden om het automatisch verschalen standaard aan te zetten. Indien mogelijk, is het verstandig om in het template bestand (.dwt) waar een tekening mee begint de meest gebruikte schalen vast te leggen. Er wordt namelijk per schaal een object aangemaakt wat de tekening onnodig kan verzwaren. Hangen er bijvoorbeeld aan een maat meerdere schalen, dan worden deze zichtbaar bij het selecteren van deze maat. Deze liggen dan vervolgens over elkaar heen. Overigens alleen indien de systeemvariabele SELECTIONANNODISPLAY ingesteld staat op de waarde 1. Wanneer dit niet het geval is, wordt alleen de bemating getoond van de op dat moment gebruikte schaal. Bemating positioneren Wat wel erg handig is van dit systeem, is de mogelijkheid om de bemating onderling te positioneren. Een maat bijvoorbeeld weergegeven op een schaal van 1:5 kan op een andere locatie komen te staan dan een maat die wordt weergegeven als de schaal op 1:2 staat (afbeelding 1.) Dit effect bereikt de gebruiker door gebruik te maken van de grips die tevoorschijn komen zodra deze een maat selecteert. Met het rechtermuisknopmenu, dat te voorschijn komt op het moment dat er een maat geselecteerd is, kunnen deze wijzigingen weer ongedaan gemaakt worden. Overigens ditzelfde effect verkrijgt de gebruiker door gebruik te maken van het nieuwe ANNORESET-commando. Alle bemating komt dan weer terug op de locatie van de huidige positie, die weer gebaseerd is op de actieve schaal. Overigens zijn er zelfs moCADMagazine Oktober/November 2007-7

Afbeelding 2.

50

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:27

Pagina 51

Afbeelding 3.

huidige schaal verwijderd worden van een object. Hierdoor wordt de maat niet verwijderd uit de tekening, alleen wordt deze niet getoond in de actieve Viewport (afbeelding 2.) Deze manier van werken is erg handig, alleen vereist het wel dat alle neuzen dezelfde richting uitstaan anders wordt het een grote puinhoop. AutoCAD 2008 maakt overigens wel gebruik van zogenaamde Round Trip Information. Ofwel indien de tekening wordt opgeslagen als een oudere versie en men keert weer terug in AutoCAD 2008 is de schaalinformatie nog steeds bruikbaar. De verschillende objecten worden opgeslagen in verschillende lagen die tevoorschijn komen bij het openen van een AutoCAD 2008-tekening in bijvoorbeeld AutoCAD 2007. Wanneer de gebruiker dit niet wil, kan deze in het Options dialoogvenster van AutoCAD de manier van opslaan aanpassen in het tabblad Open and Save met het vinkje bij ‘Maintain visual fidelity for annotative objects’.

Multileaders Een compleet nieuw object in AutoCAD 2008 is de Multileader. Multileaders worden opgebouwd gebaseerd op een Multileader-stijl (afbeelding 3.) In het Multileader-stijl dialoogvenster is er een Standard Multileader-stijl terug te vinden evenals een annotatieve Multileader-stijl. Het dialoogvenster bestaat uit een drietal tabbladen waarin de gebruiker de eigenschappen van de lijn en de tekst kan instellen. De instelling ‘leader break’ bepaalt de opening bij gebruik van het nieuwe ‘Dimbreak’-commando waarover later meer. Een Multileader kan vervolgens voorzien worden van een stukje tekst of een Block. Opvallend is dat er al standaard Blocks aanwezig zijn waaronder een ‘Posnummer. Multileader’s zijn volledig associatief en zijn door middel van grips aan te passen. Indien een Multileader verwijst naar een zelfde soort onderdeel, kan de gebruiker heel eenvoudig een lijn met een pijlpunt toevoegen aan een bestaande Multileader, die vervolgens verwijst naar een onderdeel in de tekening. Hiervoor is het commando ‘Add Leader’. Het tegenovergestelde ‘Remove Leader’-commando zorgt ervoor dat overbodige lijnen weer verwijderd kunnen worden. Meerdere Multileaders worden uitgelijnd met elkaar, door gebruik te maken van het ‘Align Multileaders’-commando. Erg handig commando waarbij meerdere Multileaders geselecteerd worden en vervolgens uitgelijnd worden op basis van een bestaande Multileader. Met het commando ‘Collect Multileaders’ zijn meerdere Multileaders bij elkaar te voegen met betrekking tot de content (afbeelding 4.) Wat wel een kleine teleurstelling blijft, is dat de inhoud van het gebruikte Block in een Posnummer niet herkend wordt bij het genereren van een stuklijst. Dit is echter op te lossen door de gebruiker door handmatig een Block te maken met daarin de Attributes die deze wil gebruiken. In het volgend artikel ga ik verder in op de nieuwe mogelijkheden op het gebied van tekst, bemating en tabellen. Jean-Pierre van Gastel ([email protected]) is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor dit onderwerp zie ook: www.autodesk.nl.

Afbeelding 4.

Ook gemeente Berkelland kiest voor NedCT

NedGraphics. Voor complete en modulaire CAD/GIS systemen. GEOCAD, IGOS, NedBrowser, NedCT, NedGeodataManager, NedGeodataWarehouse, NedInwinning, NedOffice, NedPlan, NedTekeningenbeheer, NedView, TopoCAD, WOCAD

CADMagazine Oktober/November 2007-7

NedGraphics BV T (0347) 32 96 00 [email protected] www.nedgraphics.nl

51

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:27

Pagina 52

B OUW & C IVIEL

Samenwerking opdrachtgever, architect, constructeur en installatieadviseur

Het Máxima Medisch Centrum

Door: Danny Joseph

Architecten en ingenieursbureau de Jong Gortemaker Algra uit Rotterdam werkt met Revit aan grote projecten. BIM wordt in praktijk gebracht bij het ontwerp en de uitwerking van ziekenhuizen en andere grootschalige opdrachten. Dit behandelt de resultaten van het gebruik van Revit bij de uitwerking van twee nieuwbouwplannen voor het Máxima Medisch Centrum in Veldhoven.

H

et Máxima Medisch Centrum wordt verbouwd en uitgebreid door de Jong Gortemaker Algra architecten en ingenieurs. Uniek is Medsim, een nieuw gebouw voor medische simulatie, waarbij teams van aankomende en gediplomeerde artsen en verpleegkundigen medische simulaties kunnen doen om, niet alleen verrichtingen te kunnen oefenen op levensechte modellen, maar ook als team leren samen te werken en VMK, het vrouw/moeder/kind centrum. De Jong Gortemaker Algra architecten en ingenieurs is een bureau van ongeveer 120 mensen. Recent verhuisde het bedrijf van Gouda naar Rotterdam en het is nu gevestigd in Las Palmas op de ‘kop van Zuid’, het ‘New York aan de Maas’. Er wordt volop gebouwd. Midden in deze bruisende locatie werkt het bureau actief aan veel bouwplannen. Het bureau heeft zich gespecialiseerd in de gezondheidszorg en bouwt en verbouwt veel ziekenhuizen. Vier jaar geleden werd een begin gemaakt met de invoering van Revit Architecture. Na een pilot-fase van ruim een jaar werden alle ontwerpers CADMagazine Oktober/November 2007-7

opgeleid om met Revit te gaan werken. Intussen is het bureau in een volgende fase aangeland en wordt beoordeeld of ook alle CAD-tekenaars van Revit te voorzien zijn. Visualisaties Het Máxima Medisch Centrum heeft twee vestigingen, één in Eindhoven en één in Veldhoven. In Veldhoven wordt gewerkt aan uitbreiding van het ziekenhuis met Medsim. Dit medisch simulatie centrum is uniek en het eerste in zijn soort in Nederland. Daarnaast wordt gewerkt aan VMK, het vrouw/moeder/kind centrum. Van het bestaande ziekenhuis zijn CAD-tekeningen beschikbaar. Deze zijn als onderlegger gebruikt om een model van het hele ziekenhuis in Revit aan te maken. De uitbreidingen zijn aparte projecten, die via het Revit linkmechanisme aan een ‘masterplan’ zijn gekoppeld. De opdrachtgever krijgt met het gebruik van Revit een goed inzicht in het totale plan. Het hele programma van eisen kan via Revit worden getoetst. De begroting maakt rechtstreeks ge52

bruik van gegevens uit het model. De constructeur kan de constructie doorrekenen vanuit het model. Ook dragen de 3D-modellen sterk bij aan de planvorming. Tot slot zijn vanaf het model rechtstreeks visualisaties te maken. Revit wordt ingezet in het hele traject. Samenwerken Meerdere mensen en afdelingen werken tegelijk aan de plannen. De Jong Gortemaker Algra beschikt over eigen constructeurs. Nadat het ontwerp in hoofdlijnen gereed is, wordt het plan constructief door de constructieafdeling uitgewerkt. Het ontwerp wordt gemaakt met Revit Architecture en de constructie met Revit Structure. De modellen sluiten volledig op elkaar aan. Voor het overnemen en bewaken van de bouwkundige uitgangspunten wordt het Copy/Monitor mechanisme gebruikt. Stramien, wanden, kolommen en balken worden uit het architectonische model overgenomen en daaraan gekoppeld. Zodra er iets verandert in het ontwerp, krijgt de constructieafdeling een signaal dat er wijzigingen zijn. Deze afdeling kan de aanpassin-

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:28

Pagina 53

gen accepteren of veranderen, zodat het constructieve model in de pas loopt met de ontwikkeling van het architectonische model. Deze werkwijze maakt het mogelijk om ook met externe adviseurs volgens dezelfde methodiek te werken. Voor samenwerken binnen de afdeling wordt gebruik gemaakt van worksharing. Hierbij worden werksets aangemaakt, waardoor verschillende mensen tegelijk aan het project kunnen werken. Resultaat De overgang van traditioneel CAD naar BIM met Revit levert een aantal voordelen op. Ontwerpbeslissingen zijn later in het proces nog te nemen, zonder dat dit veel veranderingstijd kost. Het 3Dmodel geeft een veel beter inzicht in het totale plan. Vanuit het model zijn gemakkelijk visualisaties te maken, waardoor de opdrachtgever in een vroeg stadium inzicht krijgt in het te verwachten resultaat. De coördinatie tussen archi-

tect, constructeur en installatieadviseur is goed te realiseren, waardoor bouwfouten te vermijden zijn. Software alleen is niet genoeg om tot resultaten te komen. ‘Content’, inhoud is nodig, die op de behoefte is aangepast. Revit wordt daarom gebruikt in combinatie met een aangepaste en uitgebreide variant van de CAD & Company-bibliotheek voor Revit. Deze bibliotheek voorziet in de benodigde algemene modelleer- en tekenfaciliteit. De Jong Gortemaker Algra liet op deze basis door CAD & Company eigen content ontwikkelen, die specifiek voor de bouw van ziekenhuizen nodig is en aansluit op de eigen werkmethodiek. Eisen De Jong Gortemaker Algra heeft de opgedane ervaringen met Revit intussen gebundeld tot een werkmethodiek. Het hele proces wordt zo veel mogelijk vastgelegd. Nieuwe gebruikers worden in deze systematiek opgeleid, zodat zij

rechtstreeks kunnen meewerken aan nieuwe bouwopgaven. Het Máxima Medisch Centrum is een goed voorbeeld van de stand van de techniek en wat gebruikers met Revit kunnen realiseren. Wat opvalt, is dat de grote bouwopgave van een ziekenhuis goed aansluit bij het werken met een gebouwmodel. Wel stelt dit eisen aan opdrachtgever, architect, constructeur en installatieadviseur om deze mogelijkheden ook daadwerkelijk te benutten. Bedankt Hierbij wil ik Rob Bouwmeester bedanken voor de toestemming om over de Jong Gortemaker Algra te mogen schrijven. Verder bedank ik het Máxima Medisch Centrum voor hun toestemming om over dit project te mogen schrijven en afbeeldingen te publiceren. Danny Joseph ([email protected]) is Senior Consultant bij CAD & Company. www.cadcompany.nl. Rob Bouwmeester is Senior Architect bij de Jong Gortemaker Algra architecten en ingenieurs www.djga.nl. Bron illustraties: de Jong Gortemaker Algra architecten en ingenieurs.

CAD op het scherp van de snede door: GBO Design Engineering

SOLID TECHNOLOGY CREATIVE SOLUTIONS

CADMagazine Oktober/November 2007-7

53

C A D M E S. N L

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:28

Pagina 54

P LATFORM

Studenten moeten investeren in 3D

Haal alles uit je opleiding en groei!

Door de redactie.

Waar je ook kijkt, overal zie je het resultaat van vernieuwende ideeën die veelal tot leven zijn geroepen door Autodesk-klanten. Gebouwen, bruggen, auto’s en consumentenproducten vaak gecreëerd met Autodesk software.

In een wereldwijde economie, geeft ontwerpkennis je een voorsprong die je persoonlijke ‘marktwaarde’ aanzienlijk vergroot.

D

esign zit diep verweven in ons dagelijks leven, vooral dat van de millennium generatie – mensen tussen de 20 en 30 jaar. Één reden daarvoor is dat de wereld kleiner wordt en de economie groeit en daardoor de vraag naar differentiatie en gepersonaliseerde producten toeneemt. Denk aan de eerste mobiele telefoons; er was slechts een beperkt aantal modellen met nog minder mogelijkheden. Nu zijn er ontelbare manieren om ze te personaliseren. Dat geldt ook voor sneakers, auto’s of zelfs je ontbijt! Geen wonder dat de vraag naar design groeit! Student vandaag, professional morgen Voor een student moet dit ‘topof-mind’ zijn. In een wereldwijde economie, geeft ontwerpkennis je een voorsprong die je persoonlijke ‘marktCADMagazine Oktober/November 2007-7

waarde’ aanzienlijk vergroot. Voor een bedrijf geldt dan ook: vindt en bindt het best opgeleide personeel en zorg dat ze op niveau blijven. Studenten hebben de toekomst. Het is belangrijk dat zij, en wij allemaal, van begin af aan bekend raken met de mogelijkheden van ontwerp. Om daaraan bij te dragen levert Autodesk software aan universiteiten en opleidingsinstituten over de hele wereld. Mede daardoor zijn de condities voor scholing nooit beter geweest. De huidige Autodesk-software is intuïtief en gemakkelijk te gebruiken. Alles wat de student zelf nodig heeft, is interesse in ontwerp, techniek en architectuur, hedendaagse stijlen en trends. Students.autodesk.nl: De Student Community Uitwisseling van ideeën stimuleert creativiteit. Dat is de reden dat de Autodesk Student Engineering & Design Community in het leven is geroepen. Binnen een jaar hebben zich wereldwijd al 90.000 studenten aangemeld. Studenten kunnen er gratis terecht voor de laatste versies 3D-techno-

54

logieën, discussiegroepen en branchegerelateerde vragen. Naast studenten kunnen ook docenten hier waardevolle informatie vinden. Dit is slechts één voorbeeld van de manier waarop Autodesk de academische wereld verder helpt. Onderwijs en economische groei hebben veel gemeen. Ook het onderwijs moet professioneler, er moet worden geïnvesteerd en zorgvuldig worden omgegaan met de middelen. Denelise’s top vijf redenen voor studenten om te investeren in 3D-vaardigheden: 1 Blijf jezelf verbeteren. 2 Concurreer met de rest van de wereld. 3 Begin goed aan je eerste baan. 4 Een beter salaris. Op de hoogte zijn van nieuwe software helpt je bij salarisonderhandelingen. 5 Voor je persoonlijke ontwikkeling en die van anderen. Voor meer informatie: www.students.autodesk.nl.

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:28

Pagina 55

MAKECHANGEGOOD.COM

BENTLEY + BIM

Ian Simpson Architects

De processen en eisen in de Bouw industrie veranderen continu. Uw dagelijkse taak en verantwoordelijkheid is het managen van al die veranderingen. Grote veranderingen in de manier van zakendoen en talloze, dagelijkse, kleine veranderingen en wijzigingen in ieder project. Hoe goed kunt u omgaan met deze veranderingen? Bent u er zeker van dat iedere verandering die u aanbrengt ook goed is voor uw zaak? Bentley’s Building Information Modeling & management oplossingen maken van verandering een groot goed. Als uw teams efficiënt om kunnen gaan met veranderingen, dan zullen zij dit eerder als een kans dan als een probleem ervaren! En dat geld ook voor u. Verander de manier van denken over verandering en u kunt zich onderscheiden met uw manier van zaken doen. Laat verandering voor u werken.

MakeChangeGood.com © 2007 Bentley Systems, Incorporated. Bentley and the B logo are either registered or unregistered trademarks or service marks of Bentley Systems, Incorporated or one of its direct or indirect whollyowned subsidiaries. Other brands and product names are trademarks of their respective owners.

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:28

Pagina 56

V ISUALISATIE

Autodesk 3ds Max 2008 Deel 2

Render to Texture Door Jean-Pierre van Gastel

Sinds 17 oktober jl. is 3ds Max 2008 officieel verkrijgbaar. In dit tweede artikel zal ik verder ingaan op de nieuwe mogelijkheden van het populaire visualisatie en animatie pakket. Bij het schrijven van dit artikel werk ik overigens nog steeds met de Pre-Release van 3ds Max 2008 die erg stabiel en snel te noemen is. Zelfs op Windows Vista boven verwachting van de consumentenbond.

Afbeelding 1.

O

m een 3D-scène van 3ds Max te kunnen gebruiken in een Virtual Reality (VR) programma zoals VR4MAX, Virtools of bijvoorbeeld Quest 3D moet er een aantal stappen gemaakt worden. Natuurlijk dient de scène weggeschreven te worden als een bruikbaar bestandsformaat voor de VR-omgeving, maar nog belangrijker is het aanmaken van bruikbare texturen. 3ds Max kan immers zeer natuurgetrouw licht berekenen, deze berekeningen worden echter niet herkend door een VR-programma zoals genoemd. Om deze lichtberekeningen toch zichtbaar te maken, wordt de hele 3ds Max-scène met texturen en belichting platgeslagen en uitgerenderd naar losse texturen. In die texturen wordt de licht- en schaduwinformatie ‘gebakken’. Dit proces verloopt automatisch en wordt Render to Texture genoemd (afbeelding 1.) In 3ds Max 2008 is het Render to Texture-commando vereenvoudigd, doordat veel gebruikte instellingen opgeslagen kunnen worden in een preset. Uiteraard kunnen deze preCADMagazine Oktober/November 2007-7

sets worden hergebruikt wat weer veel muisklikken en uitzoekwerk bespaart. Zodra een scène begint te renderen wordt het Rendered Image Window geopend (vroeger Virtual Frame Buffer genaamd). Hier is een klein maar handig icoontje bijgekomen om het gerenderde resultaat direct te kopiëren naar het Windows clipboard. Vanaf daar kan

Afbeelding 2.

56

de gerenderde afbeelding geplakt worden in elke applicatie die de gebruiker maar wenst. Ook op het gebied van 3D-modeling zijn er tal van nieuwe mogelijkheden terug te vinden in 3ds Max 2008. 3ds Max beschikt standaard al over een berg sneltoetsen. Deze sneltoetsen zijn overigens terug te vinden in het Customize User Interface menu. Een nieuwe optie op het gebied van deze sneltoetsen is een ‘override’ sneltoets. Door een vast ingestelde sneltoets iets langer in te drukken, kan er een alternatieve sneltoets worden gebruikt. De tijd van het iets langer indrukken is instelbaar. Pivot-punt Elk object in 3ds Max heeft een eigen Pivot-punt. Rond het Pivot-punt wordt het object geroteerd, verschaald, verplaatst enzovoorts. Om het Pivot-punt een andere locatie te geven dan standaard, wordt er gebruik gemaakt van het ‘Hierarchy’ tabblad. Vooral samenstellingen van een CAD-applicatie, moeten al snel op het gebied van hun Pivot-punt worden aangepast. In 3ds Max 2008 is het mogelijk om snel een tijdelijk nieuw Pivot-punt aan te maken. Dit tijdelijke Pivot-punt werkt als een override en kan dus tijdelijk worden geactiveerd. Het aanmaken van dit zogenaamde Working Pivot gebeurt ook in de Hierarchy-tab van het ‘command panel’. Met de knop ‘Edit

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:28

Pagina 57

Working Pivot’ is het tijdelijke Pivotpunt aan te geven en met de knop ‘Use Working Pivot, wordt het ook daadwerkelijk gebruikt. Indien de gebruiker dit niet meer wil, is het eenvoudig om de ‘Use Working Pivot’ knop uit te zetten en vervolgens wordt het standaard Pivot-punt van het object weer actief gemaakt. Daarnaast kan een tijdelijk Pivot-punt uitgelijnd worden loodrecht op de View of op een bestaande Surface. Om snel te kunnen schakelen tussen het lokale Object Pivot-punt en de Working-punt is er een nieuw coördinatenstelsel beschikbaar genaamd Working (afbeelding 2.) Sub-Objecten Tijdens het modeleren in 3ds Max wordt er continue geschakeld tussen de verschillende Sub-Object-mogelijkheden. 3ds Max 2008 kan een Preview weergeven voordat men daadwerkelijk een Sub-Object zoals een Edge selecteert. Dit gedrag komt automatisch te voorschijn bij het activeren van de SubObj-optie in de ‘Selectie Rollout’. Om deze actief te kunnen zetten, moet men overigens eerst wel handmatig een keuze maken voor een Sub-Object. Met de nieuwe optie ‘Multiple’ wordt het nog gemakkelijker. Zodra men in de buurt komt van bijvoorbeeld een Vertex, Edge of Polygon licht deze automatisch op. De gebruiker hoeft dus niet meer te schakelen tussen de verschillende Sub-Object-mogelijkheden alvorens deze te kunnen selecteren (afbeelding 3.) Een Edge-selectie kan overigens met de nieuwe ‘Constraint to Normal’ verplaatst worden in de richting van de normalen van het vlak. Dit heeft dan een Push en Pull-effect. Veel gebruikers die beginnen in 3ds

Afbeelding 4.

Max en CAD-ervaring hebben, missen een tool zoals Fillet om in 3D afrondingen te maken. Later komen ze er achter dat er tussen twee edges een afronding zal plaats vinden bij het gebruik van bijvoorbeeld een Turbo Smooth Modifier, maar dat terzijde. Zodra men in 3ds Max 2008 een Edge selectie heeft gemaakt en vervolgens het Chamfer commando start kunnen er meerdere segmenten worden toegevoegd wat een afronding als resultaat zal hebben. Let wel dat hiervoor het dialoogvenstertje met de instellingen van het Chamfer-commando geopend moet worden. UV Texturen Om texturen weer te kunnen geven op een 3D-model, zijn er nog steeds textuurcoördinaten nodig op een 3D-object. Deze textuurcoördinaten worden de UV’s genoemd. De ‘U’ staat hiervoor de X-richting en de ‘V’ voor de Y-richting. Een eventuele ‘W’ geeft de Z-richting aan bij het gebruik van een 3D-map of ‘procedural’ map. In 3ds Max worden er

Modifier List Een simpele maar toch handige tip om dit artikel mee af te sluiten heeft betrekking op de Modifier List. Door meerdere letters te typen van de naam van een Modifier, wordt de lijst met Modifiers verder uitgefilterd. 3ds Max 9 herkende alleen maar de eerste letter van een Modifier. 3ds Max 2008 gaat hier in verder en maakt het gemakkelijker voor personen die graag sneltoetsen gebruiken. In het volgende deel van 3ds Max 2008 zal ik verder ingaan op de nieuwe animatiemogelijkheden en de perfecte integratie met Autodesk Revit Architecture 2008. Inmiddels is overigens de 30 dagen Trial-versie van 3ds Max 2008 beschikbaar. Jean-Pierre van Gastel ([email protected]) is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor dit onderwerp zie ook www.autodesk.com/3dsmax.

Afbeelding 3. CADMagazine Oktober/November 2007-7

aan standaard 3D-objecten automatisch UV-coördinaten toegekend op het moment dat er een materiaal met een textuur wordt toegekend aan het object. Indien het object te complex is, zoals een autocarrosserie is het noodzakelijk om eigen UV-coördinaten te genereren die vervolgens ingekleurd kunnen worden in bijvoorbeeld Adobe Photoshop (afbeelding 4.) Deze techniek is op basis van de UVW Unwrap Modifier. In 3ds Max 2008 is het mogelijk om deze modifier te gebruiken op meerdere objecten tegelijk. Dit maakt het een stuk eenvoudiger om al deze objecten in één keer samen te voegen in een UVW-map. Nadat de UVW-map is aangemaakt en is ingekleurd, past deze vervolgens volledig op het 3D object.

57

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:28

Pagina 58

P LATFORM

Generative Components:

Een aanzet voor zelfstudie Door: Johan Vreede

Al eerder heb ik in een artikel in CAD-Magazine de globale werking van GenerativeComponents beschreven. Toch is de werking van GenerativeComponents het beste te beschrijven aan de hand van een concreet voorbeeld. In dit artikel volgt dan ook de beschrijving van een uitgewerkt voorbeeld. Meer gedetailleerde instructies en aanwijzingen – om zelf met de software aan de gang te gaan - zijn te vinden op www.cadmagazine.nl.

Symbolic view van een transactionscript.

O

m nog even kort terug te grijpen op het vorige artikel: GenerativeComponents is een belangrijke nieuwe ontwikkeling van Bentley. Een groep vooraanstaande ontwerpers van bekende Architecten- en Ingenieursbureaus onder leiding van Robert Aish, Bentley’s Director of Research, houdt zich bezig met de ontwikkeling van ontwerpgereedschap dat het mogelijk moet maken de ontwerpvoorwaarden te beschrijven en variaties te onderzoeken. Vastgelegd worden daarbij enerzijds de ontwerpregels die de ontwerper in zijn ontwerp van belang vindt en anderzijds de relaties die tussen structuuronderdelen in het bouwwerk bestaan. Bentley en Robert Aish hebben deze techniek de naam GenerativeComponents gegeven. Met GenerativeComponents wordt 3Dgeometrie parametrisch ingebracht in een MicroStation DGN. Door middel van het invoeren van een aantal basisparameters en het combineren van deze parameters met vooraf gedefinieerde CADMagazine Oktober/November 2007-7

gedragsregels, ontstaan zogeheten ‘features. Deze zijn onderling weer te combineren, waarbij aan de combinaties weer nieuwe gedragregels te koppelen zijn. Opzet van een model Het 3D-model is uiteindelijk opgebouwd uit een aantal componenten die met behulp van zogeheten’ transacties’ tot stand gekomen zijn. Het model heeft dus een soort logische hiërarchie, die globaal als volgt te omschrijven is: -

-

-

Het model, dat het resultaat is van alle transacties. De transacties die de afzonderlijke stappen in het ontwerpproces weergeven. De stappen, een verzameling van ‘features’ die tezamen het model vormen. De relaties tussen de verschillende features en de ingevoerde parameters.

58

De interface waarmee de GenerativeComponents software werkt kent een symbolic view, de Symbolic Dependancy Graph, en een 3D-model view. Met behulp van de Symbolic View is het mogelijk de relaties tussen de componenten in beeld te brengen en eventueel te wijzigen. Wijzigingen hebben in de regel tot gevolg dat het transactionscript opnieuw ‘afgespeeld’ moet worden, ofwel vanaf het begin doorlopen wordt. De opzet van een model voor GenerativeComponents is gebaseerd op zogeheten TransactionScripts. Dit betekent dat alle handelingen en bewerkingen geregistreerd en opgeslagen worden. Dit betekent ook meteen dat de bewerkingen ‘teruggedraaid’ kunnen worden of later ‘opnieuw afgespeeld’. In onderstaand voorbeeld worden enkele van de mogelijkheden toegepast. Dit eenvoudig emodel is opgezet naar voorbeeld van een van de vele voorbeeldscripts die door Bentley en door geïnteresseerde gebruikers gemaakt zijn, in dit geval van Axel Kilian. Opdracht en basispunten De bedoeling is een eenvoudig bouwwerk te creëren, met een min of meer rechthoekige plattegrond, waarbij één van de lange gevels zowel horizontaal als verticaal gekromd is. Bovendien moeten zowel de hoogte van het bouwwerk als de kromming van de gevel traploos variabel zijn. De basis van een model is de toepassing van een aantal basispunten om de vorm te sturen en een aantal punten die daarvan afgeleid zijn. Voor deze opgave zijn deze basispunten dus nodig en zullen een aantal afgeleide vormen en puntenseries gebruikt worden. Allereerst zijn een aantal punten in het grondvlak nodig. Voor de gekromde gevel worden vijf punten op zigzagwijze geplaatst. Deze zullen de basis vormen van de bspline die de vorm van de gevel bepaalt. Twee andere punten bepalen de (rechte) andere lange gevel en daarmee zijn ook de

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:28

Pagina 59

h3INDSKORTGEKOPMUIZENv

)NGRIDWERKTMET3TABI#!$3LIMMEMEID SLIMMESOFTWARE 3TABI#!$METHET3TABIPLAN$ISTRIBUTIEMODEL˜$EKRACHTIGE#!$ ENGINEVOORDEINSTALLATIETECHNIEK%7 (ETDAGELIJKSGEREEDSCHAP VAN DUIZENDEN #!$ TEKENAARS (ET PRINCIPE IS EENVOUDIG SLIM $ BEGINTGEWOONBIJ$(ETRESULTAATSNELLERENBETERONTWERPEN BETERECOÚRDINATIEENMINDERFOUTEN%ENENORMETIJDSBESPARINGVOOR DESLIMMETEKENKAMER+IJKOPWWWSTABIPLANNLVOORDEDETAILS

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:28

Pagina 60

(rechte) kopgevels bepaald. Tot slot bepalen drie andere punten de hoogte van het bouwwerk en de uitstulping van de gekromde gevel. Punten 8 en 9 behoren precies boven punten 1 en 6 te liggen: deze geven de hoogte van het bouwwerk aan en worden in dit geval even hoog gedefinieerd. Punt 10 ligt precies op halve hoogte tussen punt 1 en punt 9 en ligt daarmee vast. Het punt moet echter wel naar binnen en buiten te verplaatsen zijn, zodat de verticale bolling van de gevel variabel blijft. Het is dus erg belangrijk goed vast te leggen hoe de vorm wordt gestuurd. In dit geval is voor een negental basispunten gekozen en in de verdere uitwerking zal blijken dat tevens voor een aantal getalparameters is gekozen. Het is overigens wel degelijk mogelijk achteraf stuurelementen toe te voegen, getalvariabelen zijn hierbij eenvoudiger dan controlepunten, maar dit betekent in de regel dat het gehele transactiescript opnieuw moet worden doorlopen. Uiteindelijk is het de bedoeling dat de gevel opgebouwd wordt uit gevelelementen. Daarin zit de kracht van GenerativeComponents. Het is mogelijk een eigen component aan te maken dat toe te passen is op alle daarvoor aangewezen plekken.

welke als output. De setting ‘replicatable’ is hierbij van groot belang. Tot slot wordt het zelf gecreëerde element in de gevel ingevoegd. Daarbij zal de geometrie van het element zich aanpassen aan de stuurelementen (punten of vlakken) die in de beschrijving van het element benoemd zijn. Variaties in het model Uiteindelijk is het natuurlijk de bedoeling dat de vorm kan worden gevarieerd. Daarvoor is het mogelijk om de controlepunten te bewegen. Door een van de punten te veranderen, bijvoorbeeld een van de basispunten van de bsplinevorm van de voorgevel of het punt in de zijgevel, is de bolling van de voorgevel te sturen. Hier blijkt dat de rekenkracht van de PC wordt aangesproken en dat ook de snelheid waarmee de De stappen in het transactionscript. grafische processor kan reageren van belang is. Een andere manier van variëren is het werken met een getalvariabele. Deze is bijvoorbeeld te gebruiken voor de verdiepingshoogte, het aantal verdiepingen of de verdeling in de gevel (aantal tussenpunten). Met behulp van het pulldown-menu Graph->Manage Graph Variables zijn parameters in te brengen. Door hier eventueel gebruik te maken van ‘Limit value to range’ kan de gebruiker een schuifbalk invoegen die de mogelijkheid geeft de waarde ‘dynamisch’ aan te passen. Met een dergelijk parametrisch en wiskundig samengesteld model moet het mogelijk zijn een groot aantal gegevens automatisch uit het model te destilleren. Uiteraard kan dat. Daarvoor zijn speciale ‘features’ beschikbaar die bijvoorbeeld de mogelijkheid geven de coördinaten van alle punten of de maten van alle elementen op te slaan in ASCII-bestanden, spreadsheetbestanden of databases.

Verschillende stappen Het model wordt in een aantal opeenvolgende stappen opgebouwd. In stap 1 wordt een tiental basispunten aangeven, waarna een bspline door de punten 1 tot en met 5 de gekromde basisvorm van de voorgevel oplevert. Langs deze bspline worden tien secundaire punten gegenereerd die nodig zijn om de verdeling van de gevel vorm te kunnen geven. Nadat deze grondvorm is gekopieerd naar de maximale hoogte, wordt een tweede bspline gegenereerd op basis van drie verticale punten. Deze verticale bspline wordt gekopieerd langs alle secundaire punten van de horizontale bspline. Dit is één van de krachtige functies van GenerativeComponents. Door een punt van de hele groep aan te wijzen en de index te verwijderen wordt duidelijk gemaakt dat de actie voor alle punten moet worden herhaald. De gebruiker kan nu de vormvrijheid al testen door de punten 8 en 9 te bewegen. Tot slot wordt in deze stap een rechthoekige grondvorm met een linestring bepaald. In stap twee van het script wordt de vormvrijheid getest door basispunten te verplaatsen. In stap drie worden twintig secundaire punten langs de verticale curven toegevoegd, en op basis van de verticale en horizontale hulppunten wordt een bspline-surface gegenereerd. In stap vier worden zijgevel en bovenvlak gegeneerd met een verticale lijn die hetzelfde aantal secundaire punten bevat als de verticale curve. In stap vijf wordt de zichtbaarheid van hulppunten tijdelijk uitgeschakeld. Met stap zes van het script ontstaat een nieuw element dat als zelfstandig GC-component zal worden gebruikt. Dit basiselement, een zelfgemaakte component dus, zal als invulling voor de gevel worden gebruikt. Stap zeven is een belangrijke stap omdat hier een eigen GC feature uit de zojuist getekende geometrie wordt gegenereerd. Deze stap legt ook vast welke onderdelen van deze geometrie als input beschouwd worden en CADMagazine Oktober/November 2007-7

GenerativeComponents en MicroStation De relatie tussen een GenerativeComponents-model en een MicroStation-tekening is beperkt. Ten eerste wordt het model (de tekening) door het script steeds opnieuw opgebouwd zodat het dgn-bestand dat bewaard is, niet

60

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:28

Pagina 61

Variabele parameters.

meer is dan een representatie van een bepaalde stand van zaken. Ten tweede is de intelligentie die in de tekening zit alleen te gebruiken met de GenerativeComponents-software. De MicroStation-tekening bevat in essentie cellen en curves met intelligentie die alleen door GenerativeComponents software te gebruiken is. Het is wel de bedoeling dat steeds meer Bentley-producten deze techniek gaan ondersteunen. Een ander aspect van de scheiding tussen GenerativeComponents en MicroStation is het feit dat de interface van MicroStation teruggebracht is tot een enkel pulldownmenu. Het is de bedoeling dat wijzigingen in het model met de interface van GenerativeComponents gebeurt en niet met MicroStation. Dit laatste zou onvoorspelbare gevolgen kunnen hebben. Er is overigens wel degelijk een duidelijke mogelijkheid aanwezig om tekeningen als MicroStation-tekening te im- of exporteren of om een tekening als referentiebestand te gebruiken. Tot slot Dit artikel is voornamelijk bedoeld om zelf aan de slag te gaan en de eigen creativiteit met deze software te testen. De tutorial over GenerativeComponents is te vinden op de website www.cadmagazine.nl. Deze bevat een uitgebreiMicroStation-tekeningen gebruiken. de handleiding voor het aanmaken van een transactionscript voor GenerativeComponents. De tekst is gebaseerd op het gebruik van GenerativeComponents. software versie 08.09.04.73 met MicroStation 08.09.04.51 en Triforma. Behalve dit voorbeeld zijn diverse voorbeelden te vinden bij de websites van Bentley en andere ‘early adapters’. Tenslotte nog dit: elke overeenkomst tussen de vorm van dit model en andere gebruiksvoorwerpen of kledingstukken berust louter op toeval…

Dé 2D/3D CAD/PDM oplossing voor machinebouw - plaatwerk - staalbouw - piping

VRAAG DE GRATIS DEMO-CD AAN

Ingenieurbüro Görke GmbH

Johan Vreede is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor vragen of opmerkingen is de auteur bereikbaar via [email protected].

www.isdbenelux.nl The world of CAD and PDM solutions

CADMagazine Oktober/November 2007-7

ISD Benelux, Het Zuiderkruis 33, 5215 MV ’s-Hertogenbosch, T: (+31) 73–615 38 88.

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:28

Pagina 62

M ECHANICAL & D ESIGN

Inventor 2008

Tekeningen bematen Door: Rob Sman

Deze keer geen uitgebreid artikel over één onderwerp, maar een aantal weetjes, tips en trucs over bematingsfuncties in de tekeningmodule van Inventor. Sommige hebben betrekking op nieuwtjes in de laatste release, andere gaan al jaren mee. Het artikel is bedoeld om Inventor gebruikers met een redelijke basiskennis iets verder op weg te helpen. Verdere inleiding lijkt me overbodig, we gaan meteen maar van start. Doe er uw voordeel mee.

Afbeelding 1: snaps.

Snaps Maten worden gewoonlijk direct op het te bematen object geplaatst. Voor het bematen van de lengte van een lijn volstaat het de lijn te selecteren en vervolgens een locatie voor de maat aan te wijzen. Natuurlijk mag een afstand ook worden bemaat door twee eindpunten te selecteren. Bijvoorbeeld wanneer er geen lijn tussen die twee punten aanwezig is. Dat we die eindpunten kunnen selecteren nemen we vaak automatisch voor lief. Het is echter alleen aan de ingestelde Snap Settings te danken dat we dit kunnen doen. Activeer maar eens het bematen (General Dimension) en doe een rechtermuisklik (RMK). Er is een optie Snap Settings in het contextmenu, waarin Endpoint, Midpoint, Center en Quadrant als snapmodes gezet kunnen worden. Normaliter zijn ze allemaal ingeschakeld. De gebruiker kan dan ook een maat plaatsen naar het midden van een lijn of boog. Inventor verraadt niet welke snap gebruikt wordt. Als het midden van een boog nabij een quadrantpunt ligt, kan het handig zijn de ongewenste snap even uit te schakelen. CADMagazine Oktober/November 2007-7

Snijpunten In het hierboven genoemde rijtje ontbreekt een snap die wel degelijk kan worden gebruikt, namelijk Intersection (snijpunt). Eigenlijk wel logisch als je bedenkt dat er doorgaans geen elkaar snijdende figuurlijnen in een aanzicht voorkomen. Toch wil de gebruiker soms naar een (virtueel) snijpunt snappen. Kijk maar eens naar afbeelding 2. Om de getoonde maat te plaatsen was de werkwijze als volgt. Activeer General Dimension, selecteer linkerlijn, RMK, kies Intersection, selecteer onderste lijn, selecteer rechterlijn, RMK, kies Intersection, selecteer onderste lijn. Intersection kan alleen worden gebruikt voor lijnen.

Afbeelding 2: snijpunten.

Ongewenst parallel Zo af en toe heeft het plaatsen van een maat ongewenste bijwerkingen. Als in een situatie zoals in afbeelding 3 getoond de maat geplaatst is door het selecteren van de linker en rechter verticale lijn, dan wordt daarmee ook bepaald dat de lijnen parallel moeten zijn. Anders kan immers deze afstand niet bestaan. Bij niet parallele lijnen zou deze keuze een hoekbemating op-

62

Afbeelding 3: ongewenst parallel.

leveren. Bij wijzigingen in het model waardoor de lijnen niet meer parallel zouden lopen, reageert de geplaatste maat onvoorspelbaar. Het verdient dus aanbeveling de maat te plaatsen op de eindpunten. Meer algemeen gezegd: zo zuinig mogelijk vastleggen. Deze tip doet het trouwens ook in de sketcht omgeving van het part-modelling goed. Diameters Bent u ook een purist die het maar raar vindt dat Inventor ook bij het bematen van cirkels het diameterteken in de maattekst plaatst, terwijl dat helemaal niet hoeft? Zet dit dan via de Style and Standard Editor in het pulldown-menu Format uit. Kies hier de te gebruiken dimensionstyle en zet op het tabblad Options bij Diameter Dimensions het plaatsen van het diameterteken uit. Anderzijds wil de gebruiker wel een diameterteken wanneer deze iets ronds in een zijaanzicht bemaat. Selecteer dan voor het plaatsen van de maat de lijn die een cirkel in zijaanzicht is. Inventor weet dat dit eigenlijjk een diameter is. Helaas selecteert Inventor altijd de ‘meest zichtbare’lijn, en dus gaat deze methode niet op voor het bematen van de diameter van een doorlopend gat in zijaanzicht. Dan zal de gebruiker twee lijnen moeten selecteren. RMK vervolgens op de maat, kies Text en voeg het diameterteken toe. Booglengte Bij het bematen van bogen zijn er heel wat opties voor het Dimension

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:28

Pagina 63

dan die standaardinstelling. Dit is geen onderdeel van de dimension-style. Via pull-down Tools, Application Options kan de gebruiker op het tabblad Drawing de Dimension Type Preferences aanpassen, Niet alleen voor bogen maar ook voor diameters en lineaire maten.

Afbeelding 4 a en b: diameters.

Afbeelding 5: booglengte.

Type. Deze maakt de gebruiker zichtbaar door een boog te selecteren in het General Dimension commando en RMK vóórdat de locatie voor de maat wordt gekozen. Als de gebruiker in een bepaalde tekening herhaaldelijk een maat wil plaatsen waarvan het type van de standaardkeuze, bij een boog is dat Radius, afwijkt, verander

Ware lengtes In Inventor 2008 kan de gebruiker nu per view bepalen of de maten de ware afstand aangeven of de geprojecteerde afstand. RMK binnen een reeds geplaatste view en kies onder General Dimension Type voor True respectievelijk Projected. Voor isometrische aanzichten is trouwens de standaardinstelling True en voor alle orthogonale aanzichten uiteraard Projected. Zie afbeelding 6 Tenslotte Uiteraard is een rijtje tips nooit compleet. Er is altijd weer iets nieuws te ontdekken of slim toe te passen. We hopen de gebruiker echter weer op het spoor te hebben gezet van het verkennen van contextmenu’s, applicatie- en documentinstellingen en de styles and standardseditor. Er is altijd wel een manier om je doel te bereiken. Rob Sman ([email protected]) is redacteur voor CAD-Magazine. Voor meer informatie over dit onderwerp: www.autodesk.nl/inventor

Pro/ENGINEER Advanced XE

®

In PTC’s Pro/ENGINEER® Advanced XE pakket zijn nu ook de geïntegreerde databeheermogelijkheden van Windchill ingebouwd. Hierdoor wordt het mogelijk om alle productgegevens te beheren en te communiceren vanuit een single database, zowel intern als extern. Op deze manier wordt het productontwikkelingsproces gestroomlijnder dan ooit. Test het zelf en stel vast dat geen enkel ander product in deze prijsklasse deze functionaliteiten evenaart. • Advanced 3D design tools • Secure Internet-based platform • Single-database content storage • Choice of add-on modules

Verkort uw time to market vanaf

12 780 E

30 dagen gratis testen www.ptc.com/go/mysolution Afbeelding 6: ware lengtes. CADMagazine Oktober/November 2007-7

63

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:28

Pagina 64

M ECHANICAL & D ESIGN

Tips & Tricks

Solid Edge Free 2D Drafting Door: Jaap Dubbelaar

In dit artikel aandacht voor de Gratis 2D-versie van Solid Edge die iedereen kan downloaden van de Solid Edge website. Uitleg wordt gegeven over de installatie en het gebruik bij het maken van de eerste tekeningen.

Via de SolidEdge.com website kan de Gratis 2D drafting software worden gedownload.

2D Drafting Al enige tijd is Solid Edge 2D volledig gratis beschikbaar voor iedereen die 2D tekeningen wil maken. Dit gedeelte van Solid Edge is geheel gelijk aan de Drafting omgeving van het volledige pakket inclusief alle parametrische functies en translators voor bijvoorbeeld AutoCAD-bestanden. De 3Dfuncties die uiteraard wel in de commerciële versies zitten, zijn verwijderd of afgeschermd. Via de “Free 2D” link op de SolidEdge.com website is de installatiefile van ca. 300 Mb beschikbaar. Op de site wordt een aantal contactgegevens gevraagd waarna de download start. Kort daarna wordt een licentiefile per e-mail naar de gebruiker gestuurd. Na installatie van Solid Edge dient deze op de juiste plaats gezet te worden, waarna het tekenen kan starten. Starten Zoals gebruikelijk wordt het pakket gestart via het Start-menu. Vervolgens zal het opstartscherm verschijnen. Dit is een pagina met een aantal veel gebruikte functies zoals het aanmaken van nieuwe en het openen van bestaande tekeningen, een aantal handige CADMagazine Oktober/November 2007-7

links, een ‘Tip of the day’ en de ‘Tutorials’ met een aantal trainingen. Onderaan het scherm is een optie te vinden ‘Apprentice Mode’. Indien deze staat aangevinkt wordt de gebruiker geholpen bij iedere nieuwe handeling die wordt uitgevoerd. In een apart window, de Command Assistant, worden tips gegeven afhankelijk van de werkzaamheden die de gebruiker aan het uitvoeren is. Via de Command Finder wordt

de gebruiker ook geholpen bij het kiezen van de juiste commando’s. Typt de gebruiker in dit veld een omschrijving van een functie die deze zoekt, dan wordt een overzicht gegeven van beschikbare commando’s. Zodra de hulp niet meer noodzakelijk is, kan deze worden uitgeschakeld via het vinkje op het startscherm. Ook via het Tools/Options formulier zijn de helpfuncties te regelen. Met ‘Create 2D Drawing’ wordt een nieuwe tekening gestart. Ook via het File/New commando en het ‘New’ icon links bovenaan wordt een nieuw tekenblad aangemaakt. Een nieuwe tekening bevat een standaard kader waarvan het formaat kan worden aangepast via File/Sheet Setup. Hier kiest de gebruiker de afmetingen van het papier en het gewenste kader. Direct onder de selecteerpijl zijn de tekenfuncties te vinden zoals lijnen, cirkels, afrondingen en arcering. Rechtsboven is een aantal veelgebruikte zooming commando’s te vinden. Hiernaast een knop met een vraagteken die in een apart window de Help laat zien van ieder geselecteerd commando. Veel hulp bij het gebruik kan ook gevonden worden in het online ‘Help’ menu. Verder is uitleg te vinden in een aantal documenten op de Solid Edge website waaronder een FAQ.

Solid Edge 2D Drafting. Links de EdgeBar met de symbolen bibliotheek.

64

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:28

Pagina 65

traints kunnen als symbolen op de schetsen zichtbaar gemaakt worden met de functie ‘Relationships Handles’ die in hetzelfde Toolsmenu is te vinden. Deze symbolen dienen alleen als hulp om te zien welke relaties aanwezig zijn. Ze worden uiteindelijk bij het printen of plotten niet zichtbaar. Een bemating die met de maatvoeringfuncties zoals de Een Parametrische schets met relaties tussen een aantal ‘Smart Dimension’ op een variabelen. tekenelement geplaats is, zal door deze te wijzigen ook de schets aanpassen. Associatief tekenen Tijdens het tekenen kunnen alle tekeneOok deze gratis 2D-versie van Solid lementen, constraints en maatvoering Edge kan volledig ‘Parametrisch’ en geselecteerd worden met de Selectie‘Associatief’ gebruikt worden. Met tool om ze vervolgens te wijzigen of te ‘Parametrisch’ bedoelen we dat geome- verwijderen met de ‘Delete’-toets op trie via variabelen aangestuurd kan het toetsenbord. worden, waarbij ook relaties tussen variabelen gebruikt kunnen worden. EdgeBar Bijvoorbeeld de Lengte van een onder- Aan de linkerzijde van het scherm staat deel is altijd gelijk aan de Breedte x 2. de zogenaamde EdgeBar. Dit venster Bij ‘associatief’ tekenen zijn relaties heeft aan de bovenzijde drie tabbladen tussen tekenelementen aanwezig waar- voor het werken met Layers, Library door geometrie zich automatisch aan- voor symbolen bibliotheken en Groups past door wijzigingen in de schets. Zo voor het groeperen van schetsdelen. blijft het beginpunt van de ene lijn al- Via de Library kan de gebruiker een tetijd vastzitten aan het eindpunt van de kening openen met eerder definieerde andere en blijft bijvoorbeeld de cirkel symbolen die vanaf hier via Drag & van een gat altijd in het midden van een vlak. De associtieviteit kan Aan en Uit gezet worden. Direct na installatie van Solid Edge staat deze functie nog uitgeschakeld. Hierdoor zijn lijnstukken die aan elkaar getekend worden nog niet met elkaar verbonden via de zogenaamde Constraints. De associativiteit kan aangezet worden via de functie ‘Mantain Relationships’ in het Tools menu. Vanaf dat moment worden alle nieuw schetsen die de gebruiker maakt voorzien van Geometrische Constraints zoals een Connect om lijnstukken ‘kop- Een aantal gebruikerstrainingen die via staart’ aan elkaar te koppelen. De cons- het Help menu gekozen kunnen worden.

CADMagazine Oktober/November 2007-7

65

Drop in een tekening geplaatst kunnen worden. Onder andere AutoCAD Blocks kunnen hiervoor, zonder ze van te voren te vertalen, gebruikt worden. Een aantal voorbeeld bibliotheekfiles voor Werktuigbouw en Elektrotechniek zijn terug te vinden in de map ‘Sample Blocks’ van de Solid Edge-folder. Uitwisseling Naast de genoemde Blocks kunnen ook AutoCAD .dwg en .dxf bestanden direct geopend en uitgeschreven worden. Dit werkt eenvoudig via de ‘File/Open’ en ‘File/Save’ As commando’s. Middels de translation wizard kan een groot aantal vertaling settings zoals lijn- en tekststijl mapping gekozen worden die via een .ini bestand kunnen worden opgeslagen en worden hergebruikt. Ook tekeningen die uit de volledige Solid Edge-versie komen en gegenereerde aanzichten bevatten van 3Dmodellen en samenstellingen kunnen in de ‘Free Drafting’-versie geopend worden. Op deze tekeningen kan in 2D worden verder getekend en er kunnen ook print- en plotopdrachten gegeven worden. Het grote voordeel van het inzetten van Solid Edge 2D Drafting is het gebruik van één en hetzelfde tekenplatform voor zowel het 3D-ontwerpen als ook de simpele 2D-schetsen, schema’s en dergelijke. Omdat het 2D Drafting pakket volledig compatibel is met de commerciële versies wordt ook de Teamcenter integratie voor Solid Edge, de Embedded Client, ondersteund en kunnen de tekeningen hiermee worden beheerd. Jaap Dubbelaar is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Aanvullende informatie over Solid Edge is te vinden op www.solidedge.com en www.solidedge.nl. Eventuele vragen of opmerkingen zijn welkom via: [email protected]

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:29

Pagina 66

M ECHANICAL & D ESIGN

SolidWorks 2008 What’s new, deel 2

Nieuwe versie met innovatieve fun Door: Renso Kuster

In mijn vorige artikel in CADMagazine heb ik al geschreven over de nieuwe functionaliteiten van SolidWorks zoals Instant3D, DIMXpert en de TolAnalyst. Omdat niet alle vernieuwingen in dat artikel konden worden beschreven, nu deel 2. In deel 1 heb ik voornamelijk de vernieuwingen op partniveau besproken nu zullen de andere onderwerpen aan bod komen, zoals de large assembly tools, DriveWorksXpress enz.

De DriveWorksXpress interface voor het configureren van deze samenstelling.

Large Assembly Management Tools Wanneer de gebruiker veel met grote samenstellingen omgaat, is het een vaak gebruikte techniek om niet de complete samenstelling te laden maar alleen die delen waar u mee wilt werken. Om deze techniek juist toe te passen moest de gebruiker altijd gebruik maken van configuraties. Echter moest dan wel van te voren de gewenste configuratie zijn aangemaakt. Met de komst van SolidWorks 2008 is deze techniek veel flexibeler geworden met de functionaliteit van ‘selective open’. Als de gebruiker een samenstelling wil openen heeft deze in het open window de keuze om deze manier van openen te activeren. SolidWorks zal dan de samenstelling razendsnel grafisch openen, bijvoorCADMagazine Oktober/November 2007-7

beeld een openingstijd van een samenstelling met 1000 onderdelen van 2 seconden. In deze grafische voorstelling van de samenstelling kan de gebruiker vervolgens die onderdelen selecteren waar deze daadwerkelijk aan wil gaan werken, dit kunnen ook gedeeltes van een subsamenstelling zijn. Vervolgens klikt de gebruiker op ‘open selected’, en de gewenste uitvoering van de samenstelling zal geopend worden. De niet geselecteerde onderdelen zullen als ‘hidden’ gemarkeerd worden en vanaf versie 2008 dan ook niet meer geladen worden. Het grootste voordeel van deze methode is dat ondanks dat niet alle onderdelen geladen worden, wel alle relaties (mates) van de onderdelen geladen worden. Dit geeft de vrijheid om 66

toch alle bewegingen in de samenstelling te simuleren. Wil de gebruiker extra onderdelen toevoegen aan de selectie dan kiest deze voor de optie ‘show hidden components’ alle onderdelen die ‘hidden’ zijn, worden weergeven en alle onderdelen die wel in de selectie zaten tijdelijk verborgen. De gebruiker kan nu makkelijk de onderdelen selecteren die hij in de zichtbare geladen selectie van onderdelen wil hebben. Om de selecties voor onder andere de ‘selective open’ zo makkelijk mogelijk te maken, is ook een groot aantal nieuwe selectietools in SolidWorks 2008 geïntroduceerd. De eerste daarvan is ‘volume select’. Met deze selectietool is het mogelijk om onderdelen te selecteren die binnen een volume vallen. Dit volume creëert de gebruiker door een rechthoek te slepen met de muis, vervolgens geeft SolidWorks hier een diepte aan. Als de rechthoek met de muis van links naar rechts is gesleept, zullen alleen onderdelen worden geselecteerd die volledig binnen het volume vallen. Indien van rechts naar links wordt gesleept, zullen die onderdelen worden geselecteerd die met het volume snijden. Het volumeblok is in alle richtingen van afmeting te wijzigen door aan de bijbehorende pijltjes te slepen. Een andere selectiemogelijkheid is ‘select mated to’ hiermee kan de gebruiker direct alle onderdelen selecteren die met mates gekoppeld zitten aan het onderdeel, dit is met name handig als de gebruiker de consequenties wil weten van een wijziging of verwijdering van een onderdeel in een samenstelling. Andere nieuwe voorgedefinieerde selecties zijn, ‘select suppressed’, ‘select hidden’ en ‘select internal components’. Een andere zeer handige selectiemogelijkheid is het filter in de ‘feature manager tree’. In dit zoekveld kan de gebruiker zoekwoorden ingeven als ‘toolbox’, ‘frame’ en alle onderdelen die niet voldoen aan deze selectie zullen zowel in de tree als in het grafische gedeelte van het scherm verwij-

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:29

Pagina 67

design-your-stuff.com

unctionaliteit

In de motion manager vind je de structuur van de gehele animatie terug.

derd worden. Door de zoekactie af te sluiten komen de verborgen onderdelen weer terug. DriveWorksXpress Met DriveWorksXpress heeft SolidWorks standaard een database gestuurde productconfigurator in zich. Een productconfigurator kan met name goed worden toegepast wanneer het aantal mogelijke varianten van een ontwerp nagenoeg oneindig is. Indien het aantal beperkt is, kan bijvoorbeeld het beste van configuraties gebruikt worden. DriveWorksXpress maakt gebruik van een zogenaamde wizard. Hiermee wordt de gebruiker door het proces geleid van het aanmaken van configuratieregels en interface. De gebruiker selecteert maten en features in de modellen en geeft deze een logische naam. In de interface geeft hij aan wat ermee moet gebeuren, er kunnen maten van verschillende modellen aan elkaar worden gekoppeld of formules erachter gehangen. Ook bepaald de gebruiker welke modellen gekopieerd moeten worden onder een nieuwe unieke naam of welke onderdelen blijven verwijzen naar het origineel (bijvoorbeeld koopdelen). Vervolgens maakt hij een eigen interface met invulvelden, dropdownlijsten of optievinkjes. Start een andere gebruiker de aangemaakte productconfiguratie dan kan deze hiermee direct aan slag, door het invullen van de gevraagde waarden. Bij deze waarden wordt ook direct gecontroleerd of het wel een juiste waarde is, er kunnen minimale en maximale waarden worden ingevuld waar aan voldaan moet worden. Is dit eenmaal ingevuld dan klikt de gebruiker op ‘OK’ en zal SolidWorks zijn gevraagde werk uitvoeren en ziet deze het ontwerp als vanzelf op het scherm verschijnen met bijbehorende tekeningen. CADMagazine Oktober/November 2007-7

De complete informatiebron voor CAD-gebruikers www.design-your-stuff.com is ‘the place to be’ voor iedere CAD-professional. Diverse menu-opties vormen een poort naar een schat van informatie rond het gebruik van de Autodesk-ontwerptools. Op het algemene deel van deze website vind je o.a. meer details over producten en evenementen terzake en krijg je inzage in een galerij van projecten. Door eenvoudige registratie krijg je bovendien toegang tot het gebruikersforum, tips en trucs, de kennisbank, en doorblader je onze downloads-sectie. www.design-your-stuff.com: de complete CAD-referentie.

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:29

Pagina 68

muisknop te klikken op het part en te kiezen voor ‘save as external file’. Indien hij de bewegingen binnen de samenstelling wil controleren, kan hij dit doen door zowel de schets als de parts te selecteren en te bewegen.

Na analyse laat SW zien dat deze 3 gaten niet juist uitgelijnd zijn.

Motionmanager In de motionmanager zijn de drie verschillende ‘motion’-omgevingen van SolidWorks (Physical Dynamics, Animator en CosmosMotion) in een eenduidige interface. Onderaan in het SolidWorks scherm vindt de gebruiker een tabblad genaamd ‘motion study’. Hierin kiest deze bij ‘Type of study’ van welke techniek hij gebruik wil maken en kiest dan bijvoorbeeld ‘physical simulation’. Hierin kan de gebruiker vervolgens een bewegingsanalyse uitvoeren. Omdat de interface bij alle drie de motion-omgevingen hetzelfde is, kunnen deze makkelijk worden gecombineerd in een animatie. Zo kan dus een bewegingsimulatie aangemaakt met CosmosMotion deze visueel aantrekkelijker maken doordat een animator er met een camera langs/ doorheen loopt op het moment dat de beweging plaatsvindt. Een belangrijke wijziging is dat SolidWorks Animator vanaf nu deel uit maakt van de ‘core’ van SolidWorks en bij iedere versie geleverd wordt. Daarnaast is de ‘engine’ achter ‘physical dynamics’ gewijzigd in de ´engine’ van Ageia PhysX, bekend uit de game-industrie. Opzetten van lay-outs Als de gebruiker met een compleet nieuw ontwerp begint, is het vaak erg makkelijk om even snel in een aantal 2D-schetsen een eerste lay-out van het ontwerp op te zetten. Wanneer de gebruiker in SolidWorks 2008 een nieuwe samenstelling begint, zal SolidWorks vragen of deze bestaande moCADMagazine Oktober/November 2007-7

dellen toe wil voegen of dat hij een layout wilt beginnen. Wanneer de gebruiker kiest voor een lay-out zal SolidWorks een 3D-lay-outschets openen. Hierin kan de gebruiker globaal opzetten wat het eerste idee is van het ontwerp dat hij zoekt. Om lijnen, die met elkaar één onderdeel vormen, bij elkaar te voegen, maakt de gebruiker er blocks van. Hij kan ook bestaande blocks oproepen en toevoegen aan zijn lay-out. Als de gebruiker de blocks met relaties aan elkaar koppelt, kan hij ook de bewegingen testen. Omdat dit alles plaatsvindt in een 3D-schets, is de gebruiker met de bewegingen dus niet beperkt tot een twee-beweging. Indien hij klaar is met de lay-out kan hij de blocks omzetten naar daadwerkelijke parts. Hierbij heeft hij de keuze of het part op het block komt te liggen of dat het op het Block geprojecteerd wordt om zo het onderdeel in de diepte te kunnen verplaatsen. Het nieuwe part bevat direct een schets, waarin het zojuist gemaakt Block zit, zodat de gebruiker daarop verder kan werken. Bij het aanmaken van de parts, valt direct op dat SolidWorks niet meer vraagt om de parts op te slaan onder hun eigen naam. Dit komt omdat SolidWorks 2008 virtual components kent. Dit zijn parts die opgeslagen worden direct in de samenstelling. Dit is met name handig in een lay-outfase waarin de gebruiker niet eens weet of het onderdeel wel of niet in het ontwerp blijft. De gebruiker bepaalt zelf wanneer het onderdeel als een losse file wordt opgeslagen. Dit doet hij door met de rechter68

Controle op uitlijnen van gaten Indien een samenstelling is opgebouwd en deze voorzien is van een aantal boutverbindingen of dergelijke waarvoor gaten op meerdere onderdelen op elkaar uitgelijnd dienen te worden, dan is het erg handig om de uitlijning van deze gaten te controleren. Dit voorkomt montageproblemen op het moment dat het geheel daadwerkelijk in elkaar wordt gezet. Hiervoor kan in SolidWorks de nieuwe tool ‘hole alignment’ worden gebruikt. Deze tool analyseert de gaten in de samenstelling op afwijkingen tussen elkaars hartlijnen. De gaten die niet met de hartlijnen op elkaar liggen, worden met highlights weergegeven en daarbij vermeld de daadwerkelijke afwijking in millimeters. Aan de hand van deze analyse kan de constructeur de beslissing maken, of deze afwijking binnen de toegestane toleranties valt ja of nee. Renso Kuster ([email protected]) is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor meer gegevens over dit onderwerp zie: www.solidworks.nl.

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:29

Pagina 69

Building Solutions

ECM Solutions

ICT Solutions

Mechanical Solutions

Service Center

Training Center

DES Boxtel. QUACN pany & om D A C u E R I N. G is n S I T A M y Emmen AUTO n X I D o C A C nu CAD & mpa is OOPvan CADeK bshop p. is de w ompany Grou &C de CAD

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:29

Pagina 70

P LATFORM

Tuning AutoCAD

Tabellen à la AutoCAD 2008 Door Gerard IJzermans

De functionaliteit die aan het creëren van tabellen ten grondslag ligt, is in AutoCAD 2008 aanmerkelijk uitgebreid, vooral wat betreft de efficiency en flexibiliteit. De belangrijkste uitbreiding is wel de mogelijkheid om de gegevens van een werkblad van een Excel bestand, of een gedeelte daarvan, om te zetten in een AutoCADtabel die gekoppeld blijft met het Excel-bestand. Dit betekent dat een wijziging in Excel ook wordt doorgevoerd in de gekoppelde AutoCAD-tabel. Andersom kan ook, hoewel hiervoor bewust een keuze moet worden gemaakt.

Afbeelding 1: Paneel Tables van het 2D dashboard.

H

elemaal nieuw is de koppeling niet van een tabel in AutoCAD met een Excel-bestand. Dit is al geruime tijd mogelijk via een zogenaamde OLE koppeling, het Windows mechanisme voor ‘Object Linking and Embedding’. Hierbij wordt een kopie van de Excel-tabel of een gedeelte daarvan in de tekening geplakt via ‘Paste Special’. Wijzigingen in het Excelbestand worden ook doorgevoerd in het OLE-object, maar dat is dan ook het enige bijzondere. Bewerking van het OLE-object in AutoCAD is op acties zoals verplaatsen, roteren en schalen na, niet mogelijk. Zo kunnen bijvoorbeeld de inhoud van de cellen en de teksteigenschappen zoals lettertype en tekengrootte alleen in het bronbestand worden gewijzigd. Overigens kan het Excel-bronbestand eenvoudig vanuit de AutoCAD-tekening worden geopend door in het OLE-object dubbel te klikken. Maar niet iedereen is ervan gecharmeerd dat de AutoCAD-operator rechtstreeks toegang kan hebben tot het Excel-bestand en hierin kan ingrijpen. CADMagazine Oktober/November 2007-7

De nieuwe link in AutoCAD 2008 bedient zich weliswaar van hetzelfde ‘Paste Special’- mechanisme, maar dat is dan ook zo ongeveer de enige overeenkomst met de conventionele OLE-koppeling. Het eindresultaat is een volwaardig AutoCAD-tabelobject dat gekoppeld blijft met het Excelbronbestand. Tabel invoegen Het paneel ‘Tables’ in het nieuwe 2Ddashboard geeft snel en eenvoudig toegang tot de tabelfuncties van AutoCAD, zie afbeelding 1. De tabelfunctie zoals die in AutoCAD 2005 is geïntroduceerd is nu sterk uitgebreid. Dit is bijvoorbeeld duidelijk zichtbaar in het dialoogvenster voor het invoe-

gen van een tabel, zie afbeelding 2. Nieuw hierin zijn onder meer de opties voor het invoegen, de ‘Insertion Options’. De vorige versie van het invoegen van een tabel bood alleen een tabel die nu via de optie ‘Start from empty table’ tot stand komt. Optie ‘From a data link’ leidt tot het creëren van een tabel met gegevens uit een Excel-werkblad. Met de optie ‘From object data in the drawing’ wordt de ‘Data Extraction wizard’ geactiveerd. Hiermee kunnen gegevens die uit de tekening worden geëxtraheerd in een tabel worden gezet. Nieuw zijn ook de ‘cell styles’, de celstijlen waarin kan worden aangegeven welke soort informatie de cellen in de eerste en tweede rij en de overige rijen bevatten. Ook het dialoogvenster voor tabelstijlen is uitgebreid waardoor de gebruiksvriendelijkheid en flexibiliteit is toegenomen. Zo is er een nieuwe optie om een bestaand tabel te selecteren die als uitgangspunt dient voor de definitie van een nieuwe tabelstijl. Voor het invullen van de tabelcellen is nu ook een ‘auto-fill’ functionaliteit geïntroduceerd waarmee de inhoud van een cel in beginsel in de geselecteerde cellen automatisch wordt opge-

Afbeelding 2: Opties voor het invoegen van een tabel.

70

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:29

Pagina 71

Afbeelding 3: Data Link Manager.

dan verschijnt toont de eventueel aanwezige koppelingen met Excelbestanden, zie afbeelding 3. Een nieuwe koppeling kan in een viertal stappen tot stand worden gebracht. In de eerste stap krijgt de koppeling een naam; klik hiervoor de regel ‘Create a new Excel Data Link’ aan en geef hieraan een naam. In het volgende dialoogvenster (zie linker helft van afbeelding 4) dient eerst het Excel-bestand te worden opgegeven en in de ‘Link options’ of het gehele werkblad dan wel een gedeelte ervan moet worden ingevoegd. De vierde en laatste stap vormt het invoegen van de tabel in de tekening nadat op de ‘OK’ knop is geklikt. Het ‘Data

Link’ icoon in de statusregel (zie afbeelding 5) geeft aan dat er een koppeling is met een Excel-bestand. AutoCAD tabel Via de knop ‘>’ rechtsonder in het dialoogvenster van de nieuwe Excel data link worden uitgebreidere opties verkregen voor de celeigenschappen, zoals de rechter helft van afbeelding 4 laat zien. Deze zijn van belang voor de eigenschappen van de tabel en hoe deze er in de tekening uiteindelijk zal uitzien. In het paneel ‘Cell contents’ zijn de opties ‘Convert…’ en ‘Allow…’ in beginsel aangevinkt. Via de convert optie kan gekozen worden om de

hoogd. Via de rechter muistoets kan een menu worden opgeroepen dat meer functies biedt, bijvoorbeeld de inhoud van een cel in de geselecteerde cellen te herhalen. Data Link Zoals eerder aangegeven vormt de mogelijkheid om een Excel-werkblad om te zetten in een AutoCAD-tabel de smaakmaker van de nieuwe tabellenfunctionaliteit van AutoCAD. De snelste weg om zo’n tabel in de tekening in te voegen loopt via de optie ‘From a data link’ in het dialoogvenster ‘Insert Table’ van afbeelding 2. Als er al een koppeling bestaat, wordt deze in de pulldown-lijst weergegeven en kan hierin geselecteerd worden. Indien nog geen koppeling bestaat kan deze via de ‘Data Link Manager’ tot stand worden gebracht, die via de knop naast de pulldown-lijst kan worden geopend. Het dialoogvenster dat

CADMagazine Oktober/November 2007-7

Afbeelding 4: Instellingen voor de koppeling met het Excel bestand.

71

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:29

Pagina 72

Afbeelding 5: Melding van een wijziging in het Excel bestand.

gegevenstypen van de cellen in het Excel bestand over te nemen. Maar de tabel in de tekening zal doorgaans alleen maar ter informatie dienen, terwijl eventuele berekeningen met de celgegevens alleen in Excel worden uitgevoerd. Voor de tabel in de tekening kunnen de celgegevens dan ook het beste worden omgezet in het type tekst. Met de ‘allow’ optie kan de mogelijkheid worden uitgeschakeld om vanuit de tekening het Excel-bestand te wijzigen. Maar ook al staat deze optie aan, dan nog zijn de cellen van de ingevoegde tabel individueel vergrendeld. Om een wijziging vanuit de AutoCAD tekening naar het Excelbestand door te voeren moet dan ook een hele procedure worden gevolgd. In het paneel ‘Cell formatting’ is in beginsel de optie ‘Use Excel formatting’ aangevinkt. Hiermee wordt de tabel ingevoegd met de celeigenschappen van het Excel-bestand. Zo worden onder meer het lettertype en de positie van de celinhoud uit Excel overgenomen. Indien de optie ‘Use Excel formatting’ wordt uitgeschakeld, verschijnt de tabel met de instellingen van de actieve tabelstijl in de tekening. Als het externe Excel-bestand gewijzigd wordt, verschijnt in de AutoCAD-tekening een melding op het data link icoon, zie afbeelding 5. Door de regel ‘Update tables…’ aan te klikken wordt de wijziging ook in de gekoppelde tabel in de tekening doorgevoerd. De koppeling kan ook worden bijgewerkt via de functie ‘Update Data Links’ (zie afbeelding 1: Data Links bijwerken) in het paneel ‘Tables’ van het 2D-dashboard. Tabel bewerken De ingevoegde tabel is weliswaar gebaseerd op de actuele tabelstijl, maar als de instellingen van de cellen in Excel niet worden overgenomen (Use Excel formatting is uitgeschakeld) zal de ingevoegde tabel afwijken van de instellingen van de tabelstijl. De tabel behoeft meestal dan ook nog enige nabewerking. Helaas moet deze nabewerking worden herhaald als de CADMagazine Oktober/November 2007-7

data link gewijzigd is en de tabel hiervoor wordt bijgewerkt. Met de grips die verschijnen door bij het selecteren van de tabel op de rasterlijnen te klikken, zie afbeelding 6, kunnen op eenvoudige wijze de positie en de afmetingen van de gehele tabel, de rijen en of kolommen worden aangepast. Met de grips a kan van de afzonderlijke kolommen de breedte worden gewijzigd. Grip b is voor het verplaatsen van de tabel in zijn geheel. Met grip c kan de breedte van de tabel worden gewijzigd. De breedte van de kolommen wordt hierbij evenredig aangepast. Hetzelfde doet grip d met de hoogte van de tabel en grip f met de breedte en de hoogte tegelijkertijd. Grip e is een nieuwe grip, waarmee de tabel gesplitst kan worden. De vergrendeling van de tabel moet daarvoor wel eerst worden opgeheven. Verder zien we in afbeelding 6 de cursor met het data link icoon en een slot icoon. Het slot icoon geeft aan dat de tabel vergrendeld is. Verder wordt bij de cursor uitgebreide informatie over de datalink van de geselecteerd tabel vermeld. Voor verdere bewerking van de tabel moet eerst de vergrendeling worden opgeheven van de cel, reeks cellen of de gehele tabel. Met klikken in een cel wordt de cel geselecteerd, zie afbeelding 7. Het gekoppelde gedeelte

van de tabel, in ons voorbeeld de hele tabel, is gemarkeerd met vier groene hoekpunten. Afbeelding 7 laat één geselecteerde cel zien. Meer cellen zijn te selecteren door met ingedrukt gehouden selectietoets een selectiekader te trekken over de te selecteren cellen. Zo’n selectie kan ook worden gemaakt door de cel op een hoekpunt te selecteren en met ingedrukt gehouden Shift-toets de cel diagonaal ertegenover te selecteren. Met de grips op het selectievenster kan de hoogte van de rij en de breedte van de kolom worden aangepast. Klikken op de lichtblauwe grip rechtsonder op het selectievenster activeert de auto-fill functie. Een menu met auto-fill opties verschijnt als met de rechter muistoets op de lichtblauwe grip wordt geklikt. De celinhoud kan echter pas gewijzigd worden als de vergrendeling van de cel is opgeheven. Celinhoud wijzigen De vergrendeling van één of meer cellen kan worden gewijzigd door achtereenvolgens de cellen te selecteren, in het menu dat via de rechter muistoets geopend wordt de optie ‘Locking’ te selecteren en ‘Unlocked’ te selecteren, zoals in afbeelding 8 waar de gehele tabel is geselecteerd voor ontgrendelen. De inhoud en de eigenschappen van de geselecteerd cel kunnen vervolgens op eenvoudige wijze worden gewijzigd. Het snelste gaat dit in het paneel ‘Properties’. De inhoud van de cel kan ook gewijzigd worden door dubbelklikken in de cel waardoor de teksteditor opent. Dit vergt enkele

Afbeelding 6: Grips voor het wijzigen van tabeleigenschappen.

72

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:30

Pagina 73

COLUMN CAD international Vakantie is het loslaten van wat er allemaal op het thuisfront en kantoorfront gebeurt. Daaraan geef ik graag gehoor… Maar dan moet de vakantie, in al z’n facetten, er wel aan meewerken.

Afbeelding 7: Selectie voor bewerken.

klikken meer dan rechtstreeks wijzigen in het properties paneel. Wijzigingen in de celinhoud van de AutoCAD-tabel hebben geen invloed op Data Link koppeling. Deze bewaakt alleen maar wijzigingen die in het bronbestand plaatsvinden. Er verschijnt dan ook geen melding dat de tabelinhoud niet meer overeenkomt met die van het Excel-bestand. Als in de Data Link Manager de optie ‘Allow writing to source file’ is aangevinkt (zie afbeelding 4), kunnen de wijzigingen die in de cellen van de AutoCAD-tabel zijn aangebracht ook worden bijgewerkt in het Excel-bestand. Dit gebeurt door in het ‘rechter muistoets menu’ van de geselecteerde AutoCAD-tabel de opties ‘Data Links’ en ‘Upload User Changes to Source File’ te selecteren. Als na deze actie de melding van afbeelding 5 verschijnt, wil dat alleen maar zeggen dat het Excel bestand gewijzigd is. Omdat de wijziging vanuit de AutoCAD-tabel is uitgevoerd hoeft

de koppeling in dit geval niet te worden bijgewerkt. De veranderingen die de tabelfunctie in AutoCAD 2008 heeft ondergaan zijn stuk voor stuk als welkome verbeteringen te kwalificeren. Alleen is het jammer dat de lay-out van een aan een Excel-bestand gekoppelde AutoCAD-tabel niet behouden blijft als de tabel via de data-link wordt bijgewerkt. Voor eventuele vragen en/of opmerkingen over dit artikel is de auteur bereikbaar per e-mail: [email protected].

Mijn vrouw houdt ervan, als wij weer eens in Portugal zijn, om stapels woon- en interieurmagazines te kopen. Heerlijk bladert zij ze door en doet ideeën op voor thuis. Lekker ontspannend. Tenminste voor mijn vrouw. Ik zie zoveel werk op me af komen dat ik bij voorbaat alweer aan vakantie toe ben. Op een dag, net zo als die dag ervoor en daarvoor, onderzochten wij de bladenwand in de kiosk. Ik zag het wel, mijn oog viel er op, maar negeerde het signaal. Het is tenslotte vakantie. Toch bleef het zojuist geregistreerde beeld zich in mijn hoofd herhalen. CAD, CAD, CAD. Noem het beroepsdeformatie maar ik werd er helemaal enthousiast van. Direct voelde ik mijn bloeddruk stijgen. Al hyperventilerend pakte ik het blad uit het schap. Zo, een dik blad, dacht ik maar het waren er 3. Viel toch even tegen. CAD Project zeg maar het Portugese CAD Magazine. € 4,90. Wel duur maar ik kan dat gewoon bij onze directie declareren. Glossy, fris ogende uitgave, klein van formaat, veel te kleine foto’s, minder bladzijden en een opvallend aantal dezelfde advertenties als in onze CAD-Magazine. Onderwerpen over GIS, MicroStation, Solid Edge, AutoCAD, Inventor en Revit. Kwalitatief inhoudelijk moeten ze nog wel een ontwikkeling doormaken. CAD-Magazine hoeft dus niet bang te zijn voor internationale concurrentie. Hoogstens dat dit blad op zoek moet naar een nieuwe columnist want ondergetekende ziet een internationale carrière als freelancer wel zitten. Aanbieding inclusief het overzicht emolumenten zie ik graag tegemoet op het emailadres: [email protected]

Willem Barendsz Afbeelding 8: Cellen ontgrendelen. CADMagazine Oktober/November 2007-7

73

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:30

Pagina 74

De doelgroep

LET OP! Voor het abonnementsjaar 2007 is er vanaf januari een nieuw password beschikbaar. Dit wordt op aanvraag verstrekt na betaling van het abonnement. Uw toegangscode wordt u per e-mail toegestuurd.

CAD-Magazine wordt in Nederland en België verspreid onder (potentiële) gebruikers van PC CAD, GIS, Visualisatie en andere ontwerpproducten, binnen industriële ondernemingen, productie-, bouw-, installatie- en civieltechnische bedrijven, ingenieurs-, technische advies-, ontwerp- en architectenbureaus, de centrale, lokale en provinciale overheden, nutsbedrijven, instellingen voor middelbaar en hoger technisch onderwijs, dealerorganisaties en leveranciers in de CAD-branche.

CAD-Magazine op Internet www.cadmagazine.nl www.cadmagazine.nl/banenmarkt www.cadplaza.nl Voor info en aanvraag abonnementen: [email protected]

Abonnementen 2007 Informatieservice

Een abonnement op CAD-Magazine vraagt u schriftelijk aan of middels ingevoegde abonnementskaart. De prijs voor een jaarabonnement (acht opeenvolgende nummers) bedraagt € 69,- excl. 6% BTW. Deze prijs geldt voor verzending binnen Nederland. Voor verzending buiten Nederland bedraagt de prijs € 98,-. Het abonnement wordt automatisch verlengd. Opzeggingen, uitsluitend schriftelijk, dienen twee maanden voor het verstrijken van het abonnementsjaar in ons bezit te zijn.

Onder elk artikel Staat de website van de producent of dealer vermeld. Geïnteresseerden kunnen hiermee zelf informatie opzoeken over de besproken onderwerpen.

Gegevens onjuist? Indien uw adres- of persoonsgegevens op de adresdrager van CADMagazine onjuist blijken te zijn, verzoeken wij u deze adresdrager met gecorrigeerde gegevens in een gesloten envelop te retourneren aan:

Password Profiteer van de voordelen van het abonnement op CAD-Magazine! Met uw persoonlijke password krijgt u toegang tot alle informatie op de website www.cadmagazine.nl.

CMedia Productions B.V., Antwoordnummer 1036, 8300 VB Emmeloord (NL).

In CAD-Magazine 8 - 2007

Adverteerdersindex Autodesk/Prodesk

Plastica

www.autodesk.nl

76

Autodesk Student Community www.students.autodesk.nl

29

Plastica Thermoforming ontwikkelt en produceert halffabrikaten en

Bentley

www.makechangegood

55

eind-producten in kunststof. In de engineeringafdeling wordt VISI-

BlueCielo

www.blue-cielo.nl

75

Series ingezet om in 3D CAD

Bosch Engineering

www.boschengineering.nl

de thermovorm producten te

Cadac

www.cadac.com

ontwerpen en de mallen voor

CAD Center IT

www.cadcenter.com

43

de matrijzenmakerij in 3D op te

CAD & Company

www.cadcompany.nl

69

tekenen. Momenteel program-

CAD2M

www.cad2m.nl

13

meren de engineers ook alle

CAD Express

www.cadexpress.nl

complexe 5-assige program-

CAD jobs

www.cadjobs.nl

31

ma’s off-line met VISI-Series.

Cadmes

www.cadmes.nl

11, 53

CADKoop

www.cadkoop.nl

24

Canon

www.canon.com

25

CoCreate

www.cocreate.com

27

Design Solutions

www.designsolutions.nl

65

Hofstede van Erkel

www.inventor.profesional.nl

47

ICN Solutions

www.icn-solutions.nl

19

ISD Benelux

www.isdbenelux.nl

61

Themanummer In het laatste nummer van dit jaar leggen we de nadruk op grootformaat printers. We hebben enkele fabrikanten en dealers om informatie en specificatie gevraagd

71 2, 49

Meenieter

Nedgraphics

www.nedgraphics.nl

51

over hun printers en deze infor-

Man & Machine

www.manandmachine.nl

10

matie is in tabellen verwerkt

Prodesk

www.prodesk.be

67

voor onze lezers zodat ze

PTC

www.ptc.com

kunnen vergelijken.

Repromat/Contex

www.contex.com

45

SolidWorks

www.solidworks.nl

33

Stabiplan

www.stabiplan.nl

59

Tec Cad College

www.cadcollege.nl

44

CAD-Magazine verschijnt omstreeks 14 December 2007. CADMagazine Oktober/November 2007-7

74

48, 63

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:30

Pagina 75

CAD77:CAD 2-2006

19-11-2007

14:30

Pagina 76

creëer – U bouwt een digitaal model met Autodesk ® Inventor™ en definieert vorm, pasvorm en functie.

integreer – Voor het creëren van een vollediger digitaal prototype voegt u de gegevens van elektrische schakelschema’s toe.

valideer – U simuleer t prestaties in de echte wereld voordat u een f ysiek prototype bouw t.

HOE DIGITAL PROTOTYPING ERVOOR ZORGT DAT 17000 ONDERDELEN PUNTGAAF SAMENWERKEN VOORDAT ZIJ GEBOUWD WORDEN. autodesk.nl/digitalprototyping

Autodesk, Autodesk Inventor en Inventor zijn geregistreerde handelsmerken van Autodesk, Inc., in de Verenigde Staten en/of andere landen. Alle andere merknamen, productnamen en handelsmerken zijn eigendom van hun respectievelijke eigenaars. Autodesk behoudt zich het recht voor om productaanbiedingen en specifi caties op ieder tij dstip en zonder kennisgeving aan te passen, en is niet verantwoordelijk voor eventuele typografische of grammaticale fouten in dit document. © 2007 Autodesk, Inc. Alle rechten voorbehouden.

Authorized Distributor

www.design-your-stuff.com de complete informatiebron voor Cad-gebruikers.

www.prodesk.biz