Overzicht resultaten meerjarenprogramma Recreatie en toerisme opnieuw bekeken 2004 - 2009 SES West-Brabant oktober 2009
1
1. inleiding Begin 2004 heeft de Sociaal Economische Samenwerking West-Brabant haar Regionale beleidsvisie recreatie en toerisme gepresenteerd. Een regionale visie op recreatie en toerisme gedragen door de 18 gemeenten in West-Brabant. Een visie die uitvoeringsgericht is van opzet. In de visie zijn actievoorstellen geformuleerd waar de regio de afgelopen jaren op ingezet heeft. Nu, najaar 2009, zijn we ruim 5 jaar verder en is het tijd de behaalde resultaten te presenteren. De resultaten van deze evaluatie staan schematisch weergegeven in hoofdstuk 2 van voorliggende notitie. Hierbij is de opbouw aangehouden van beleidsvisie uit 2004. De destijds beschreven actievoorstellen zijn opgenomen en per voorstel uit de beleidsvisie is aangegeven wat er de afgelopen jaren gerealiseerd is; een korte beschrijving van de verrichte werkzaamheden en de gerealiseerde output voor zover van toepassing. Ook is per actie te lezen welke partijen betrokken zijn geweest en welke organisatie als ‘trekker’ van betreffende actie optrad/optreedt. In de beleidsvisie is gekozen voor de volgende thema’s: • Dagrecreatie; • Verblijfsrecreatie; • Waterrecreatie; • Evenementen; • Promotie. Naast de in de beleidsvisie beschreven actievoorstellen zijn de afgelopen jaren ook andere (aanvullende) activiteiten ontwikkeld. Deze activiteiten zijn eveneens in het overzicht opgenomen en beschreven. Het overzicht geeft de behaalde resultaten van 2004 tot eind 2009 weer. De behaalde resultaten gelden als opmaat naar een nieuw te formuleren regionale beleidsvisie op het gebied van toerisme en recreatie voor de komende jaren (2010 en verder).
2
2. Overzicht activiteiten 2004-2009 De opbouw van onderstaand overzicht refereert aan de regionale beleidsvisie recreatie en toerisme. De acties uit de beleidsvisies zijn opgenomen en staan gerubriceerd onder de thema’s zoals die in de beleidsvisie aangeduid zijn (zie inleiding). Naar aanleiding van de reacties op de inspraakversie van de regionale beleidsvisie recreatie en toerisme van SES West-Brabant is er prioriteit toegekend aan zeven acties. De toegekende prioriteit is in onderstaand overzicht aangegeven onder de kolom ‘p’. Per actie/activiteit staat omschreven wat de gerealiseerde output is dan wel wat de huidige stand van zaken is. De gebruikte afkortingen worden verklaard onder het overzicht. actie
P
Thema
omschrijving actie/toelichting najaar 2009/ actoren/ financiering
Status
In kaart brengen van de kansen voor wellness in West-Brabant.
uitgevoerd
najaar 2009
Dagrecreatie 1.1.
kwaliteitsverbetering van het huidige aanbod
Concrete vragen uit de markt en laatste toeristische trends en ontwikkelingen hebben SES in 2005 doen besluiten in samenwerking met de Nationale Hogeschool voor Toerisme en Verkeer (NHTV) de kansen voor wellness in West-Brabant in kaart te brengen. Onder de naam ‘Wellness West-Brabant’ is eind 2005 een rapport verschenen waarin concepten op het gebied van wellness voor West-Brabant zijn gepresenteerd. Vervolgens is de markt aan zet om kansen in dit kader op te pakken en te benutten. In 2009 is Economische Impuls Zeeland in samenwerking met het Kenniscentrum van de Hogeschool Zeeland en de NHTV Breda het project ‘Vitaliteit, en wellness, een zee van kansen’ gestart. Dit project is mede gefinancierd door het programma Pieken in de Delta van het Ministerie van Economische Zaken. Aan de hand van bestaande ideeën, kwaliteiten van het gebied en de wensen van de consument wordt een aansprekende ‘brand’ voor de Delta ontwikkeld. Deze ‘brand’ vormt de basis voor de ontwikkeling van nieuwe product-marktcombinaties op het gebied van vitaliteit en wellness voor de toeristische sector. Ondernemers staan centraal in de activiteiten van het project. Via gestructureerde bijeenkomsten wordt concreet invulling gegeven aan het ontwikkelen van een portfolio aan nieuwe producten en diensten. In het kader van dit project vindt in het najaar van 2009 in West-Brabant ook een bijeenkomst voor ondernemers plaats en staat in het najaar van 2009 een ‘recherche’ naar Oostenrijk voor ondernemers op het programma. Actoren: SES West-Brabant, NHTV. Trekker: SES.
3
kwaliteitsverbetering van het huidige aanbod
Grenzeloos toegankelijk
in uitvoering
Grenzeloos Toegankelijk is de titel van een project dat zich richt op het economisch versterken van de grensregio door het benutten van het potentieel aan bezoekers onder ouderen, mensen met een beperking en gezinnen met kinderen. SES West-Brabant is lid van het projectteam; West-Brabant is pilot regio in het project. Binnen het project wordt een nieuwe methodiek ontwikkeld en in de praktijk getoetst, waarmee de toegankelijkheid van een gebied in kaart wordt gebracht. Ook worden in het SES gebied de toeristische en recreatieve voorzieningen geïnventariseerd. Ondernemers wordt begeleiding op maat aangeboden om de onderneming toegankelijker te maken. De toegankelijkheid wordt gepresenteerd op websites. Zoals gezegd zal het SES gebied als pilotregio model staan voor andere regio’s in Nederland en België. Het project wordt vanaf medio 2009 uitgevoerd door de stichting ZET. Actoren: SES West-Brabant, Stichting ZET, gemeenten, SBB. Trekker: stichting ZET. Financiering: Stichting ZET, SES
kwaliteitsverbetering van het huidige aanbod
onderzoek kwaliteitsverbetering huidige aanbod
niet uitgevoerd
Hieraan is, na overleg binnen het RAC, in de beleidsperiode 20042009 geen prioriteit gegeven voor uitvoering.
1.2.
5
stimuleren beleving cultuurhistorie
visies opstellen voor de toeristische ontwikkelingskansen WestBrabantse verdedigingslinies en turfwinningverleden
uitgevoerd
Op initiatief van het Brabants Bureau voor Toerisme (BBT) heeft SES West-Brabant met het Waterschap, Staatsbosbeheer, provincie Noord-Brabant, Brabants Landschap en de heemkundekringen cultuurtoeristische concepten ontwikkeld. In dit kader zijn visies opgesteld voor de toeristische ontwikkelingskansen voor de West-Brabantse verdedigingslinies en het turfwinningverleden. Door de betrokken partijen is er in 2006 de Stichting Cultuurhistorie West-Brabant opgericht. De stichting voert, in nauwe samenwerking met andere partijen, de projectvoorstellen uit de visies uit. De heer De Kok, portefeuillehouder recreatie en toerisme vertegenwoordigt SES West-Brabant in de stichting. Zie ook actiepunt 1.3. Actoren: SES West-Brabant, BBT, gemeenten, heemkundekringen, waterschappen. Trekker: BBT. Financiering: Brabants Bureau voor Toerisme, REAP, provincie Noord-Brabant, gemeenten, waterschappen.
4
1.2.1.
5
stimuleren beleving cultuurhistorie
uitvoering projecten voortkomend uit streefkader cultuurhistorie
in uitvoering
In de afgelopen jaren zijn door enkele gemeenten initiatieven genomen om de geschiedenis van de turfwinning te benutten voor de regionale toeristisch/recreatieve ontwikkeling (bijvoorbeeld het onderzoek uit 2005 ‘Turf, de Bruine Motor van West-Brabant’). Vanuit de geschiedenis van de turfwinning heeft men een toeristisch streefbeeld ontwikkeld en drie voorbeeldprojecten uitgewerkt. Dit document heeft helaas niet geleid tot concrete uitvoeringsactiviteiten. Er zijn veel projectideeën, maar het ontbreekt aan concrete uitvoering. Momenteel (najaar 2009) is de stichting Cultuurhistorie West-Brabant trekker van een project dat als doel heeft een brug te slaan tussen beleid/ideeën en de concrete uitvoering. Actoren: Stichting Cultuurhistorie West-Brabant, SES WestBrabant, NHTV, heemkundekringen, waterschappen. Trekkers: NHTV, Stichting Cultuurhistorie West-Brabant. Financiering: Reconstructiegelden, provinciale en landelijke fondsen.
1.3.
stimuleren beleving cultuurhistorie
consumenten informeren over cultuurhistorische relicten aan de hand van uitgewerkte thema's
uitgevoerd
In 2003 is de museumgids ‘Op Pad in West-Brabant’ in een oplage van 15.000 exemplaren uitgebracht. De gids is in samenwerking met de West-Brabantse gemeenten, VVV’s en musea, kloosters en kerken tot stand gekomen. In deze gids zijn alle West-Brabantse musea en een aantal cultuurhistorische attracties als kerken en kloosters beschreven. De gids is uitverkocht en werd aangeboden via alle West-Brabantse VVV’s en toeristische informatiepunten. Ook is de gids verkrijgbaar bij de grotere boekhandels en de meeste verblijfsaccommodaties. Actoren: SES West-Brabant, gemeenten, Regionale Adviescommissie Recreatie en Toerisme (RAC), CV VVV West- en Midden-Brabant, Stichting Cultuurhistorie West-Brabant, BBT, heemkundekringen, waterschappen. Trekker: SES. Financiering: SES West-Brabant.
1.4.
stimuleren beleving cultuurhistorie
ontwikkeling thematische recreatieroutes
uitgevoerd
SES West-Brabant heeft samen met de Heemkundekring Roosendaal een thematische fietsroute ontwikkeld over het belangrijke voormalige turfwinningsgebied van Roosendaal, Nispen en aangrenzend België. De route is gebaseerd op het fietsknooppuntensysteem. Actoren: SES West-Brabant, gemeenten, BBT, heemkundekringen. Trekker: Heemkundekring Roosendaal. Financiering: SES West-Brabant, Brabants Bureau voor Toerisme, gemeenten en REAP.
5
1.5.
verbetering relatie stad-buitengebied
informatie in de stad over buitengebied en vica versa
niet uitgevoerd
Hieraan kon in de beleidsperiode 2004-2009 geen prioriteit worden gegeven voor uitvoering in afwachting op de realisatie en ontsluiting van toeristisch-recreatieve infrastructuur in de regio.
1.6.
6
verbetering relatie stad-buitengebied
pilotproject recreatiekaart Brabantse Wal
niet uitgevoerd
Voor de uitvoering van de recreatiekaarten hebben SES en haar partners geen afdoende financiering kunnen vinden. Besloten is daarom van het project af te zien.
1.7.
verbetering relatie stad-buitengebied
recreatieve infrastructuur als verbinding tussen stad en buitengebied
uitgevoerd
De recreatieve verbinding tussen stad en platteland is voor fietsers voor een belangrijk deel gelegd met de komst van het fietsnetwerk. Het netwerk verbindt stad en platteland op een zo veel mogelijke verkeersveilige en ‘bezienswaardige’ manier. Ook bij de totstandkoming van het wandelroutenetwerk in WestBrabant is een goede verbinding tussen stad en platteland een belangrijk item. Verder verbetert SES West-Brabant de relatie tussen stad en buitengebied door in de regiopromotie de recreatieve mogelijkheden van stad en 'ommeland' gezamenlijk te belichten. Ook zijn arrangementen gestimuleerd waar stad en buitengebied deel van uitmaken. Actoren: SES West-Brabant, Dienst Landelijk Gebied, gemeenten. Trekker: SES. Financiering: zie 1.8., 1.9., 1.10.
1.8.
4
routegebonden recreatie
aanleg fietsknooppuntensysteem
uitgevoerd
Sinds 2001 functioneert het fietsknooppuntensysteem al in De Baronie en sinds 2003 in het Land van Heusden en Altena. Medio 2004 zijn alle trajecten van het fietsknooppuntensysteem definitief vastgesteld na overleg met gemeenten, natuurbeheerders en andere partners. In de zomer van 2005 is het fietsknooppuntensysteem aangelegd in de gemeenten Breda, Oosterhout, Geertruidenberg en Drimmelen. In het najaar van 2005 is het netwerk eveneens in de gemeenten Etten-Leur, Rucphen, Zundert, Moerdijk, Roosendaal, Halderberge, Steenbergen, Woensdrecht, Roosendaal en Bergen op Zoom gerealiseerd. West-Brabant heeft daarmee een gebiedsdekkend, fijnmazig en grensoverschrijdend fietsroutenetwerk. Het netwerk wordt ondersteund door drie fietskaarten. In het voorjaar van 2006 zijn op alle fietsknooppunten informatiepanelen geplaatst. Actoren: SES West-Brabant, provincie Noord-Brabant, gemeenten. Trekker: SES. Financiering: Interreg III ‘Beleef het Groen’, (Europa), provincie Noord-Brabant, deelnemende gemeenten en SES West-Brabant.
6
1.9.
4
routegebonden recreatie
herziening wandelstructuur
deels uitgevoerd/ in uitvoering
In juli 2007 is een fijnmazig wandelnetwerk, gebaseerd op knooppunten, van in totaal 963 kilometer aangelegd in de gemeenten Roosendaal, Rucphen, Etten-Leur, Zundert, Breda, Alphen-Chaam, Gilze en Rijen, Baarle-Nassau. Dit netwerk is gerealiseerd met financiële bijdragen van REAP, Leader+ (Europa), de Rabobanken Baarle-Nassau, Breda, Hagebeek Roosendaal, Rucphen, Rijsbergen en Zundert, gemeente Breda en de provincie Noord-Brabant. Daarnaast is in 2007 de studie verricht naar de mogelijkheden voor een grensoverschrijdend wandelnetwerk in het gebied Kalmthoutse Heide en de Brabantse Wal. De studie dient als concrete opmaat voor de verwezenlijking van een grensoverschrijdend wandelnetwerk. SES West-Brabant gaat in de periode 2009-2012 het wandelroutenetwerk uitbreiden naar het overige deel van haar werkgebied. SES West-Brabant heeft deze uitbreiding beschreven en ter medefinanciering (subsidieprogramma Interreg IV) samen met Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE, projectleider) en het Regionaal Overleg Midden-Brabant (ROM) als Nederlandse partners enerzijds en Vlaamse organisaties anderzijds in een gezamenlijk project ondergebracht: Grenzeloos Wandelen. Het project wordt verder financieel gedekt door o.a. de gemeenten waar het netwerk wordt gerealiseerd. Streven is om eind 2012 het netwerk volledig te hebben gerealiseerd. Actoren: SES West-Brabant, gemeenten, terreineigenaren, wandelverenigingen, VVV's, ZLTO. Trekker: SES West-Brabant. Financiering wandelroutenetwerk Baronie: SES West-Brabant, REAP, Leader+, deelnemende gemeenten , Rabobanken, provincie Noord-Brabant. Voorziene financiering wandelroutenetwerk overig West-Brabant (2009-2012): Interreg IV (Europa), deelnemende gemeenten.
1.10.
routegebonden recreatie
Routebureau West-Brabant
in uitvoering
SES realiseert, beheert, onderhoudt en vermarkt sinds 2003 de recreatieve routestructuren (waaronder het fietsknooppunten- en wandelknooppuntensysteem) in West-Brabant. Najaar 2009 zijn er 20 verschillende fietsroutes die SES beheert, waaronder alle ‘ANWB routes’ en ‘LF routes’ in de regio. Verder beheert SES 25 gemarkeerde wandelroutes in West-Brabant en een deel van ruiterroutenetwerk ‘Door het Grensland van Taxandria’. De totale lengte van de routes is ruim 1600 km. Hieraan werken jaarlijks vele vrijwilligers (45) en verenigingen mee. Samen met de activiteiten met betrekking tot de routekaarten (opmaak, uitgifte en verkoop) heeft SES al deze onderdelen ondergebracht in het Routebureau West-Brabant. Daarnaast participeert SES in het Routebureau Brabant samen met Vrijetijdshuis Brabant, het Regionaal Overleg Midden-Brabant (ROM), de regio VVV Meierij en Noordoost Brabant en het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven (SRE). In het Routebureau Brabant werken de
7
verschillende organisaties samen om de Brabantse routestructuren te promoten. Verder doet het Routebureau Brabant onderzoek naar gebruik van routes en de wensen ten aanzien van het gebruik. Op basis van het onderzoek doet ze concrete aanbevelingen die moeten leiden tot het vergroten van de economische meerwaarde van de routestructuren. Tevens fungeert het Routebureau Brabant als centraal consumentenmeldpunt in Brabant. Actoren: SES West-Brabant, gemeenten, Vrijetijdshuis Brabant (voorheen BBT). Trekker: SES. Financiering: SES West-Brabant, deelnemende gemeenten in SES West-Brabant, opbrengsten uit verkoop van kaarten en routes.
routegebonden recreatie
fietscafé's
uitgevoerd
Met het initiatief ‘fietscafé’ zijn vanaf 2005 de cafés op of nabij de route (cafés die gericht zijn op het comfort van de fietser) in het knooppuntennetwerk opgenomen. De, op dit moment (najaar 2009), 84 cafés zijn herkenbaar op de ondersteunende routekaarten en langs de route door een speciale verwijzing. Actoren: SES West-Brabant, gemeenten, ondernemers fietscafés. Trekker: SES. Financiering: SES West-Brabant.
routegebonden recreatie
uitbreiding ruiterroutenetwerk
niet uitgevoerd
Hieraan is in de beleidsperiode 2004-2009 geen prioriteit gegeven voor uitvoering vanwege te gering gebleken (financieel) draagvlak.
1.11
paardensport
Inventarisatie van toekomstige locaties van nieuwe maneges/ Studie verrichten naar de economische meerwaarde van paardenhouderijen.
uitgevoerd
De inventarisatie naar locaties voor maneges had weinig prioriteit en draagvlak. Daarom heeft het bestuur van SES besloten af te zien van de uitvoering van dit project. Wel is er door SES een korte startnotitie opgesteld die inzicht biedt in de economische meerwaarde en de ontwikkelingen binnen deze sector. Het thema paardenhouderijen (maneges) is wat betreft de economische meerwaarde wel verder uitgediept door een afstudeerstagiaire van de NHTV: een onderzoek naar de economische ontwikkelingskansen voor de paardenhouderijen in West-Brabant. In 2008 zijn de resultaten aan belanghebbende organisaties gepresenteerd. Eind 2009 organiseert SES i.s.m. de ZLTO een voorlichtingsbijeenkomst voor de achttien gemeenten, dit n.a.v. de herziene handreiking ‘Paardenhouderij en Ruimtelijke Ordening’ die in februari 2009 is opgesteld door de VNG en de Sectorraad paarden. Doel van de bijeenkomst is om de gemeenten meer uitleg te geven over de regelgeving met betrekking tot paardenhouderijen. Actoren onderzoek: SES West-Brabant, NHTV, gemeenten, Sectorraad Paarden, HAS Den Bosch, Agro &Co, paardenhouderijen in West-Brabant. Trekker: SES West-Brabant. Financiering: SES West-Brabant.
8
1.12.
golfsport
inventarisatie van toekomstige locaties van nieuwe golfsport
deels uitgevoerd
De inventarisatie naar locaties voor de golfsport had weinig prioriteit en draagvlak binnen de beleidsperiode 2004-2009. Daarom heeft het bestuur van SES besloten af te zien van de uitvoering van dit project. Wel is er door SES een korte startnotitie opgesteld die inzicht biedt in de economische meerwaarde en de ontwikkelingen binnen deze sector. Actoren: SES West-Brabant. Trekker: SES West-Brabant. Financiering: SES West-Brabant.
Verblijfsrecreatie 2.1.
thema's gebruiken om meerdaags verblijf te genereren
thematische arrangementen ontwikkelen
niet uitgevoerd
Hieraan is in de beleidsperiode 2004-2009 geen prioriteit gegeven voor uitvoering.
2.2.
thema's gebruiken om meerdaags verblijf te genereren
informatie over toeristische activiteiten en mogelijkheden op campings, in hotels maar ook op gemeentelijke internetsites (interessegebieden)
niet uitgevoerd
Hieraan is in de beleidsperiode 2004-2009 geen prioriteit gegeven voor uitvoering.
2.3.
meer ruimte voor (kwaliteits)uitbreiding in de verblijfsrecreatie
recreatiebelangen zwaarder laten meewegen in het bestemmingsplan
niet uitgevoerd
Hieraan is in de beleidsperiode 2004-2009 geen prioriteit gegeven voor uitvoering.
2.4.
hotels meer betrekken bij toeristische ontwikkelingen en overleggen
deelname toeristische platforms
gedeeltelijk uitgevoerd
Namens de Horeca neemt een vertegenwoordiger zitting in het RAC. Actoren: SES West-Brabant, RAC, hotels, gemeenten. Trekker: RAC, SES
9
2.5.
hotels meer betrekken bij toeristische ontwikkelingen en overleggen
inlichten over RAC Recreatie en Toerisme en REAP
uitgevoerd
REAP en RAC zijn door SES West-Brabant en de Kamer van Koophandel (KvK) in de bestaande gemeentelijke toeristische platforms toegelicht. Verder zijn nieuwsbrieven van REAP en RAC verzonden naar de gemeenten en het bedrijfsleven. Actoren: SES West-Brabant, toeristische ondernemers, gemeenten, KHN. Trekkers: SES, KvK.
2.6.
samenwerking toeristisch georiënteerde accommodaties
laten kennisnemen van elkaars standpunten en doelstellingen
uitgevoerd
NORT Brabant en de Kamer van Koophandel hebben gemeenten ondersteund bij de oprichting van toeristische platforms en aanjaagteams. In veel gemeenten vindt er nu in een vaste frequentie overleg plaats tussen overheid en bedrijfsleven. Actoren: toeristische ondernemers, Kamer van Koophandel, gemeenten, NORT Brabant. Trekker: NORT.
Waterrecreatie 3.1.
7
combinatie waterrecreatie en landrecreatie
onderzoek naar de mogelijkheden om de combinatie water- en landrecreatie te verbeteren
uitgevoerd
De NHTV heeft in 2004 in opdracht van SES West-Brabant een studie verricht naar de mogelijkheden om de koppeling tussen water- en landrecreatie te verbeteren. SES heeft samen met de Vereniging Varen in Brabant de studie begeleid. De resultaten zijn aan overheden en bedrijfsleven gepresenteerd. Op basis van de aanbevelingen is samen met de Vereniging Varen in Brabant een nieuwe vaarkaart ontwikkeld met daarop alle bewegwijzerde wandel- en fietsroutes. Actoren: SES West-Brabant, Vereniging Varen in Brabant, NHTV. Trekker: SES. Financiering: REAP, SES West-Brabant en Vereniging Vaarroute West-Brabant.
3.2.
7
combinatie waterrecreatie en landrecreatie
aansluiting fietsknooppuntensysteem op jachthavens en clusters van aanlegplaatsen
uitgevoerd
In samenwerking met het Waterschap en de Vereniging Varen in Brabant heeft SES West-Brabant het tracé van het fietsknooppuntensysteem aansluitend of zo dicht mogelijk langs jachthavens en aanlegplaatsen geleid. Actoren: SES West-Brabant, Vereniging Varen in Brabant, gemeenten, jachthaven. Trekker: SES. Financiering: Uit projectkosten Interreg III ‘Beleef het groen’.
10
3.3.
combinatie waterrecreatie en landrecreatie
toeristische informatie van de regio's in de jachthavens
niet uitgevoerd
Aan dit actiepunt is in de beleidsperiode 2004-2009 geen prioriteit voor uitvoering gegeven/ zie ook project Brabant aan Zee. N.B. in de zomer wordt de evenementenkrant van de CV VVV West- en Midden-Brabant verspreid onder de jachthavens.
3.4.
combinatie waterrecreatie en landrecreatie
inventarisatie van toekomstige locaties voor nieuwe aanlegplaatsen op korte afstand van of in waardevolle recreatieftoeristische gebieden
niet uitgevoerd
Aan dit specifieke actiepunt is in de beleidsperiode 2004-2009 geen prioriteit gegeven om het in uitvoering te brengen/ zie ook project Brabant aan Zee.
3.5.
combinatie waterrecreatie en landrecreatie
koppeling cultuurhistorie aan toervaart: cultuurhistorische vaarkaart
niet uitgevoerd
Aan dit specifieke actiepunt is in de beleidsperiode 2004-2009 geen prioriteit gegeven om het in uitvoering te brengen/ zie ook project Brabant aan Zee.
3.6.
bevorderen passieve waterrecreatie
bruine vloot als publiekstrekker in havens
uitgevoerd
SES West-Brabant heeft een vierdejaars studentgroep van de NHTV, internationale hogeschool Breda opdracht gegeven een studie te verrichten naar de mogelijkheden om de historische vloot, vanuit toeristisch oogpunt, terug te brengen in de WestBrabantse havens. De visie ‘Historische schepen’ is medio 2007 aan de regio voorgelegd. Het RAC heeft de gemeenten geadviseerd dit verder individueel op te pakken. Actoren: gemeenten, havens, Vereniging Varen in Brabant. Trekker: SES. Financiering: SES
3.7.
bevorderen passieve waterrecreatie
ontsluiting havens in historisch stedelijk of bezienswaardig natuurlijk decor voor publiek; 'bootjes kijken'
in uitvoering
Zie project Brabant aan Zee.
3.8.
samenwerking
(regio)grensoverschrijdende samenwerking, structureel
deels uitgevoerd
Op projectbasis wordt intensief samengewerkt met partijen buiten de regio/ landsgrenzen. Te denken valt hierbij aan (interreg)projecten als Grenzeloos wandelen, Grenzeloos zakendoen in het groen.
3.9.
samenwerking
inventarisatie kansen ZLTO en waterrecreatie
niet uitgevoerd
Hieraan is in de beleidsperiode 2004-2009 door het ZLTO geen prioriteit gegeven voor uitvoering.
11
onderzoek vaargedrag
Onderzoek vaargedrag Deltagebied
uitgevoerd
In de zomer en het najaar van 2008 heeft het bureau Waterrecreatie Advies BV een onderzoek uitgevoerd naar het vaargedrag van watersporters in het Deltagebied. Het betrof een gecombineerde opdracht van de provincies Zeeland en ZuidHolland, SES West-Brabant, Rijkswaterstaat Waterdienst, de gemeente Vlissingen en Toerisme Vlaanderen. Doelstelling was om te achterhalen in welke mate watersporters gebruik maken van het gebied en welke motieven, vaarbewegingen en patronen daarbij een rol spelen. Het onderzoek heeft informatie opgeleverd over de waardering voor de Deltawateren van zowel ‘vaste gebruikers’ als ‘bezoekers’. Het geeft inzicht in de mate van het gebruik van het gebied, in de motieven van watersporters om in de Deltawateren te varen en in vaarbewegingen en patronen die daarbij een rol spelen. Ook zijn de wensen van watersporters geïnventariseerd om de kwaliteit van het gebied verder te verbeteren. Actoren: SES West-Brabant, provincie Zeeland, provincie ZuidHolland, RWS Waterdienst, gemeente Vlissingen, Toerisme Vlaanderen, Waterrecreatie Advies BV. Trekker: provincie Zeeland. Financiering: SES, provincie Zeeland, provincie Zuid-Holland, Toerisme Vlaanderen, gemeente Vlissingen, RWS Waterdienst.
thema's 3.1. t/m 3.9.
Uitvoering project waterrand, later Brabant aan Zee
in uitvoering
Het project Brabant Aan Zee heeft tot doel van West-Brabant een hoogwaardig watersportgebied te maken met een duidelijk profiel met als uiteindelijk doel een toename van de toeristisch/recreatieve bestedingen. Brabant Aan Zee is een koepelproject dat zo'n 70 uitvoeringsgerede projecten van gemeenten in West-Brabant en Tholen bundelt en op elkaar afstemt. Alle projecten hebben een relatie met het water of de beleving ervan. Na inventarisatie van deze projecten is in 2008 aan bureau Tinker de opdracht verleend een visie en bindend concept voor deze diverse projecten te formuleren. De uitwerking van deze opgave is in maart 2009 gepresenteerd aan de ambtelijke begeleidingsgroep en bestuurlijke stuurgroep die georganiseerd zijn t.b.v. dit project. Momenteel (najaar 2009) wordt gewerkt aan het opstellen van een investeringsmatrix en een uitvoeringsparagraaf (vervolgtraject) om te komen tot realisering van de projecten en vermarkten van het concept. Daarnaast is het verwerven van subsidies voor het realiseren van de projecten essentieel. De aandacht richt zich daarvoor op Europese, landelijke en provinciale subsidieprogramma’s. Actoren: SES West-Brabant, gemeenten, toeristische en watersportondernemers, watersportverenigingen, Vereniging Varen in Brabant, Waterschap Brabantse Delta, HISWA, RAC, TOP Brabant, NHTV, adviesbureau Tinker. Trekker: SES. Financiering: REAP, Regiofonds West-Brabant, SES.
12
Evenementen 4.1.
2
verbetering communicatie omtrent evenementen
1. 2.
Opzetten en verspreiden van een regionale evenementenkalender Toeristisch Bulletin
uitgevoerd
De regionale VVV West- en Midden Brabant heeft de evenementenkrant ‘Op stap in (West-) Brabant’ ontwikkeld. De krant wordt in de maanden mei tot en met september gratis verspreid onder verblijfsaccommodaties, hotels en dagattracties. In samenwerking met de NHTV is het evenementenbeleid van de West-Brabantse gemeenten in beeld gebracht en zijn er aanbevelingen gedaan voor verbetering ervan. Vanuit RAC middelen wordt de verspreiding van de evenementenkrant gefinancierd. Per kwartaal worden daarnaast de belangrijkste West-Brabantse toeristische evenementen aangekondigd in een digitaal toeristisch bulletin aan honderd Nederlandse persadressen. Het RAC vergoedt aan de regio VVV West- en Midden Brabant deze werkzaamheden tegen kostprijs. Actoren: SES West-Brabant, gemeenten, CV VVV West- en Midden Brabant, evenementen organisatoren. Trekker: CV VVV West- en Midden Brabant. Financiering: RAC, CV VVV West- en Midden Brabant.
4.2.
3
verbetering communicatie omtrent evenementen
organiseren van onderlinge afstemming en promotionele bundeling van regionale evenementen op het gebied van wielrennen en paarden
in uitvoering/ te ontwikkelen
Gedeeltelijk in uitvoering binnen stichting De Goeie Ontsnapping.
evenementenbezoekers voorzien van informatie over recreatiemogelijkheden die aansluiten bij hun interessegebieden
promotiemateriaal beschikbaar stellen tijdens evenementen
niet uitgevoerd
Hieraan is in de beleidsperiode 2004-2009 geen prioriteit gegeven voor uitvoering.
Promotie 5.1.
informeren toeristen in gebied
internetsite ontwikkelen
uitgevoerd
SES heeft de afgelopen beleidsperiode geen aparte website ontwikkeld. Wel heeft SES samen met het BBT de West-Brabant pagina’s op de website ‘bijzonderbrabant.nl’ uitgebreid en beter vorm gegeven. Het BBT is als zelfstandige organisatie opgehouden te bestaan per 1 januari 2009 en is ondergebracht in het Vrijetijdshuis Brabant. Actoren: SES West-Brabant, toeristische ondernemers, BBT, CV VVV West- en Midden Brabant, gemeenten. Trekker: SES, CV VVV West- en Midden Brabant. Financiering: RAC, SES West-Brabant, CV VVV West- en Midden Brabant.
13
5.2.
subregio's in WestBrabant promoten via de Brabantpromotie
gebruikmaken van promotiekanalen van het BBT
uitgevoerd
Deelname aan de toeristische website van de provinciale promotieorganisatie BBT (nu Vrijetijdshuis Brabant) betekende voor de regio West-Brabant dat het eveneens aangesloten was bij de landelijke en regionale promotieactiviteiten van het BBT. Op de website ‘bijzonderbrabant.nl’ is toeristische informatie terug te vinden per regio, thema of rubriek toeristische informatie vinden, maar ook per plaats. Het toeristisch aanbod van West-Brabant komt uitgebreid aan bod op de website. Ook zijn de afgelopen jaren West-Brabant ‘producten’ (bijvoorbeeld fiets- en wandelroutenetwerk) gepromoot via consumentenbeurzen (doelgroepbeurzen zoals de fiets- en wandelbeurzen, vakantiebeurzen). Actoren: SES West-Brabant, BBT, RAC. Trekkers: SES, BBT. Financiering: RAC, CV VVV West- en Midden-Brabant, BBT.
5.3.
1
subregio's in WestBrabant promoten via de Brabantpromotie
Opstellen promotieplan voor West-Brabant
uitgevoerd
Als opmaat voor een promotiecampagne voor West-Brabant heeft SES (mede op verzoek van het RAC) het toeristisch imago van ‘West-Brabant’ laten onderzoeken. In hetzelfde onderzoek hebben het BBT en de andere Brabantse regio’s gelijktijdig het imago van hun streek in beeld laten brengen. De belangrijkste conclusie uit het onderzoek is dat de beleving van de consument bij de verschillende regio’s en Brabant als geheel hetzelfde is. De resultaten van het onderzoek zijn in december 2007 in rapportvorm gepresenteerd. Het BBT is in 2004 gestart met een promotiecampagne voor Brabant: ‘Bijzonder Brabant’. Spil van de campagne vormt de website bijzonderbrabant.nl die door het BBT via diverse media onder de aandacht wordt gebracht. De website biedt bezoekers een breed overzicht van het toeristisch aanbod in Brabant. Het promotieplan van SES richtte zich tot eind 2008 op deelname aan de genoemde campagne van het BBT (nu Vrijetijdshuis Brabant). Actoren: SES West-Brabant, Rijn-Schelde-Delta, BBT, RAC, CV VVV West- en Midden Brabant. Trekker: SES. Financiering: RAC, SES West-Brabant.
promotie West-Brabant onder potentiële bezoekers en eigen inwoners
Koppelen van een digitale fotodatabank aan de internetsite van het Brabants Bureau voor Toerisme .
uitgevoerd
In samenwerking met het BBT heeft SES in 2006 een digitale fotodatabank ontwikkeld. Op de website www.westbrabantinbeeld.nl is een groot aantal digitale toeristische foto’s van West-Brabant bijeengebracht. De foto’s kunnen rechtenvrij en kosteloos worden gedownload. Met dit ‘laagdrempelige’ fotobestand kan elke toeristische recreatieve organisatie in West-Brabant op eenvoudige wijze haar eigen folders en informatie op internet uitbreiden met beelden van haar omgeving. Op deze manier wordt West-Brabant als destinatie
14
collectief op een goede manier verkocht wanneer de brochures door de potentiële bezoekers worden ontvangen of het internet door hen wordt geraadpleegd. Eind 2008 is het BBT opgehouden te bestaan. De organisatie is opgegaan in de organisatie Vrijetijdshuis Brabant. Momenteel (najaar 2009) wordt niet langer prioriteit gegeven aan de fotodatabase. De website is ook niet langer actief. Actoren: SES West-Brabant, BBT. Trekker: BBT. Financiering: RAC, SES West-Brabant.
informeren toeristen in gebied en eigen inwoners
Plaatsen van toeristische informatiepanelen op druk bezochte plaatsen met informatie over de regio.
uitgevoerd
In 2008 zijn op zes drukke verzorgingsplaatsen aan WestBrabantse Rijkswegen toeristische informatiepanelen geplaatst. De panelen laten de doorgaande reiziger zien wat toeristisch WestBrabant allemaal te bieden heeft. De panelen zijn, aan beide zijden van de rijksweg geplaatst bij de Wouwse Tol, Raakeind en Hazeldonk Actoren: SES West-Brabant, gemeenten, RWS, RAC. Trekker: SES. Financiering: RAC, SES West-Brabant
promotie West-Brabant onder potentiële bezoekers en eigen inwoners
De regio onder de aandacht brengen in TV programma's in binnenen buitenland.
uitgevoerd
SES West-Brabant heeft de regio vanaf 2006 onder de aandacht gebracht in de tv programma’s Bestemming Nederland (2006, RTL4); Op Stap, De Boer op en Op de Bonnefooi (2007, 2008, 2009, TV&Co, later Brabant10) en Vlaanderen en Vakantieland (2007, VRT, België). In totaal is meegewerkt aan 35 programma’s van gemiddeld zo’n 20 minuten. Hiertoe is budget vanuit RAC middelen ter beschikking gesteld. De TV serie 'De Boer op' is tevens uitgebracht op DVD. Al het opgenomen materiaal van Brabant10 is rechtenvrij te gebruiken door SES West Brabant voor andere doeleinden. Actoren: SES West-Brabant, RAC, NBTC, RTL4, VRT, Brabant10. toeristische ondernemers, gemeenten/ trekker: SES Financiering: RAC, SES West-Brabant.
15
Diversen stimuleren beleving cultuurhistorie + routegebonden recreatie + promotie West-Brabant onder potentiële bezoekers en eigen inwoners
Ontwikkeling van een visie waarin de toeristische kansen voor de wielersport in West-Brabant beschreven staan.
uitgevoerd
SES West-Brabant heeft samen met onder meer de heer Rini Wagtmans, de NHTV, het Noord-Brabants Genootschap en de Rabobank een visie ontwikkeld getiteld ‘De Goeie Ontsnapping’ op de toeristische kansen voor de wielersport in West-Brabant. De visie is voorjaar 2007 aan de regio gepresenteerd. Het realiseren van de visie werd financieel mede mogelijk gemaakt door Europa en de provincie Noord-Brabant. Om de visie uit te voeren heeft SES West-Brabant het initiatief genomen een stichting op te richten genaamd 'De Goeie Ontsnapping'. De stichting houdt zich bezig met het verbinden, initiëren, stimuleren en coördineren van bestaande en (ver)nieuwe(nde) initiatieven op het terrein van de wielercultuur in West-Brabant en stelt hiertoe in 2009 een projectleider, aanjager aan. Denk hierbij aan het initiatief tot het oprichten van een wielermuseum in West-Brabant, lobbywerk om ‘grote’ rondes of sportevenementen naar de regio te halen en West-Brabant te vermarkten als aantrekkelijk gebied voor (wieler)toeristen. Voor de uitvoering van de activiteiten is cofinanciering beschikbaar van de gemeenten die toegezegd hebben om gedurende een periode van drie jaar (2008-2010) de stichting te ondersteunen. Najaar 2009 hebben elf gemeenten hun bijdrage toegezegd. Actoren: SES West-Brabant, gemeenten, NHTV, Noord-Brabants Genootschap, Rabobank, wielrenners, Stichting De Goeie Ontsnapping/ trekker: SES Financiering visie ‘De Goeie Ontsnapping’: REAP, Rabobank, Noord-Brabants Genootschap, NHTV, SES. Provincie NoordBrabant Financiering activiteiten Stichting De Goeie Ontsnapping: deelnemende gemeenten (najaar 2009 nemen elf gemeenten deel).
subsidieprogramma's
stimuleren innovatief ondernemerschap en samenwerking
in uitvoering
Het project ‘Terug naar de Kust’ komt voort uit de actielijn (kust-) toerisme van rijksprogramma ‘Pieken in de Delta’. Het project moet op den duur van de toeristische regio West-Brabant en Zeeland weer een internationaal concurrerende vakantiebestemming te maken. Het project richt zich op het activeren van de urgentie van ondernemers om door innovatie de sector recreatie en toerisme te versterken. In afwachting van de oprichting van de Ontwikkelingsmaatschappij Zeeland (Economische Impuls Zeeland) is SES opgetreden als trekker van het project. SES West-Brabant heeft een studie laten verrichten waarvan de resultaten in mei 2008 onder de titel ‘Terug naar de Kust’ gepubliceerd zijn. Dit rapport beschrijft nieuwe marktallianties voor toeristische gebiedsontwikkeling in de Delta. Als vervolg hierop heeft SES West-Brabant heeft samen met NV Economische Impuls Zeeland het bureau ZKA de opdracht gegeven om kansrijke thema’s nader uit te werken en samen met
16
ondernemers te komen tot concrete businesscases of projectvoorstellen op basis van de eerdere gerealiseerde studie. Dit heeft niet tot het gewenste resultaat geleid. Actoren: SES West-Brabant, provincie Zeeland, provincie NoordBrabant, NV Economische Impuls Zeeland, ZKA, RAC, gemeenten/ trekker: SES Financiering: programma Pieken in de Delta (ministerie van EZ), SES West-Brabant, Provincie Zeeland, Provincie Noord-Brabant, REAP.
samenwerking zakelijke markt
onderzoeken potenties en behoeften voor grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van zakelijk toerisme
in uitvoering
In samenwerking met Brabantse en Vlaamse partners participeert SES in het Interregproject ‘Zakendoen in het Groen’. Het project wil middels een haalbaarheidsstudie de behoeften en mogelijkheden nagaan om gezamenlijk MICE-activiteiten (Meetings, Incentives, Congressen en Events) verder te ontwikkelen en uit te bouwen met de focus op een groene, landelijke omgeving, alsmede een grensoverschrijdende samenwerking op dit vlak nader te onderzoeken. Het project formuleert (eventuele) aanbevelingen voor concrete, gezamenlijke productontwikkeling en promotiemogelijkheden. Ook worden aanbevelingen gedaan om te komen tot een optimale organisatiestructuur voor toekomstige samenwerking. Hiervoor wordt een haalbaarheidsstudie uitgevoerd dor NRIT Onderzoek. De resultaten van de studie worden in een eindrapportage vastgelegd (eind 2009). Actoren: SES West-Brabant, Vrijetijdshuis Brabant, Toerisme Provincie Antwerpen, provincie Vlaams-Brabant, Regio VVV Zuidoost Brabant, Regio VVV Meierij en Noordoost Brabant, NRIT Onderzoek, toeristische ondernemers/ trekker: Vrijetijdshuis Brabant Financiering: REAP, SES
Algemene 0-meting toerisme en recreatie
Uitvoeren van een algemene 0-meting toerisme en recreatie
in uitvoering
SES West-Brabant voert de regie over de uitvoering van de toeristische doelstellingen van de Strategische Agenda WestBrabant 2008-2011. Onderzoek, te beginnen met een analyse van de huidige situatie/omvang/toetsing haalbaarheid in de vorm van een zogenaamde ‘0-meting’, is noodzakelijk om de groei in toerisme en recreatie in West-Brabant te kunnen monitoren/bijsturen en eventueel de verwachting (tussentijds) bij te stellen. Het onderzoek heeft de volgende doelstelling: het in beeld brengen van de gasten die West-Brabant bezoeken en het meten van de bestedingen en werkgelegenheid die voortkomen uit toerisme en recreatie in West-Brabant. Zowel dag-, verblijfs-, en zakelijk toerisme alsook waterrecreatie in West-Brabant worden in het onderzoek meegenomen. Deze 0-meting wordt momenteel (najaar 2009) uitgevoerd door de NHTV. De methodiek van onderzoek is afgestemd op gemeentelijke monitoren in de regio. Actoren: SES West-Brabant, NHTV, gemeenten/ trekker: SES Financiering: REAP, SES West-Brabant.
17
Gebruikte afkortingen in het overzicht: RAC:
Regionale Adviescommissie Recreatie en Toerisme West-Brabant. Daar waar bij ‘financiering’ RAC aangegeven staat wordt hiermee bedoeld dat (een gedeelte van) de kosten gefinancierd zijn uit middelen die gereserveerd zijn voor uitvoering van activiteiten ter promotie van de regio waarover het RAC aan SES West-Brabant adviseert.
BBT:
Brabants Bureau voor Toerisme
REAP:
Regionaal Actieprogramma West-Brabant
NHTV:
NHTV internationaal hoger onderwijs Breda
NORT:
Organisatie die zich richt op ondersteuning en advies voor de sectoren horeca, watersport en recreatie
ZLTO:
Zuidelijk Land- en Tuinbouworganisatie
KvK:
Kamer van Koophandel
NBTC:
Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen
VRT:
Vlaamse Radio- en Televisieomroep
18