Over winkelen op zondag Zouden alle winkels iedere zondag open moeten kunnen zijn? En de supermarkten? Moeten die open op zondag?
Stadserf van de Gemeente Schiedam 11 oktober 2010 Aanvang 20.00 uur Aleidazaal, Stadskantoor Gespreksleider: Rob Oosthof
WAAR GAAT HET STADSERF OVER? De gemeente Schiedam wil beleid ontwikkelen rond winkelen op zondag. Dat moet omdat de winkeltijdenwet ruimte laat voor verschillende winkeltijden op zondag. In principe is de winkeltijdenwet duidelijk. Zes dagen in de week, van maandag tot en met zaterdag, mogen de winkels open van 6:00 uur tot 22:00 uur. En op zondag zijn de winkels dicht. Maar de wet heeft een aantal uitzonderingen mogelijk gemaakt op die regel. Een gemeente kan 12 koopzondagen aanwijzen, of een deel van een stad kan tot toeristisch gebied worden bestempeld en dan mogen de winkels iedere zondag open. Winkels kan een zondagopenstelling worden toegestaan vanwege bijzondere redenen. Omdat de winkel een jubileum viert, of omdat er een evenement plaatsvindt. Landelijk is het beeld dan ook heel wisselend: in sommige gemeenten mogen alle winkels iedere zondag open. In andere gemeenten zijn alle winkels op zondag altijd dicht. Er zijn ook steden waar de winkels 12 keer per jaar open zijn. En dan zijn er nog steden waar een aantal supermarkten op zondag vanaf vier uur 's middags de
deuren openen. De bedoeling van het stadserf is te peilen wat er leeft onder de ondernemers en publiek. Is er behoefte aan (veel) meer mogelijkheden om op zondag te winkelen, of moeten de winkels juist dicht? Of moet alles blijven zoals het nu is.
HOE LUIDT DE WET Voor de openstelling van winkels op zondag zijn twee dingen in de wetgeving van belang. Het ene geldt voor alle winkels, het andere uitsluitend voor supermarkten. Voor alle winkels is de eerste vraag: Is Schiedam een toeristische trekpleister? De wet zegt dat winkels in principe op zondag gesloten zijn. Daarop worden een aantal uitzonderingen gemaakt. Een daarvan is dat winkels in een gebied dat een toeristische trekpleister vormt iedere zondag open mogen zijn. De wet zegt echter niet wat een toeristische trekpleister is. In de praktijk gebruiken gemeenten de toerismebepaling dus om de winkels open te stellen. Niet voor toeristen, maar voor de eigen bewoners. Rotterdam heeft bijvoorbeeld nagenoeg het gehele stadsgebied tot toeristisch gebied verklaard. Alle winkels mogen daar op zondag uur open zijn. En als Schiedam geen toeristische trekpleister is? Veel steden die de winkels niet iedere zondag open willen hebben maken gebruik van de mogelijkheid om koopzondagen aan te wijzen. De gemeente kan twaalf zondagen bestempelen tot koopzondag. Daarbij kan de gemeente ook andere zon- en feestdagen aanwijzen per wijk. In het centrum kunnen de dagen die worden aangewezen dus anders zijn dan in andere wijken. Op de dagen die zijn aangewezen als koopzondag mogen de winkels open zijn maar ze zijn daartoe uiteraard niet verplicht. Maar de gemeentelijke overheid kan er ook voor kiezen om geen enkele zondag als koopzondag aan te wijzen. Als de meerderheid in een gemeente raad dat wil kan in de plaatselijke verordening ook worden vastgelegd dat er geen koopzondagen zijn.
Er zijn dus vier mogelijkheden: Alle zondagen mogen de winkels open Twaalf keer per jaar mogen de winkels open. Winkels mogen op zondag open vanwege een evenement Nooit mogen de winkels open.
Er is nog een aanvulling: winkels of groepen winkels, kunnen ook een ontheffing aanvragen om open te zijn op een zondag als er een bijzonder evenement is. Een buurtfestival kan bijvoorbeeld een reden zijn om een bepaalde buurt een ontheffing te verlenen. Of een jubileum voor een bepaalde onderneming.
Hoe zit het met de supermarkten Voor supermarkten gelden bijzondere regels. Allereerst mogen supermarkten uiteraard open zijn als andere winkels dat ook mogen. Dus op koopzondagen mogen supermarkten ook hun deuren openen. Maar de wet kent nog andere mogelijkheden voor supermarkten: de zondagavondopenstelling. De wet zegt dat de gemeente toestemming mag verlenen aan supermarkten om open te zijn op iedere zondag tussen 16.00 uur en 22.00 uur. Maar die mogelijkheid is niet onbeperkt. Een gemeente mag per 15.000 inwoners één
supermarkt zo'n vergunning geven. In Schiedam betekent dit dat 5 supermarkten op zondag avond open mogen zijn Een gemeente die niet wil dat er supermarkten op zondagavond open zijn moet in de plaatselijke verordening nadrukkelijk de bepaling opnemen geen openstelling van supermarkten toe te willen staan. Schiedam kan dus ook af van de openstelling van supermarkten op zondag, maar dan moet de gemeenteraad daarover een besluit nemen. De wetgever laat het aan de gemeenten over welke supermarkten openstelling op zondag mogen. In veel gemeente, en ook in Schiedam, zijn er meer ondernemers die open willen dan de wet toestaat (1 per 15000 inwoners). De gemeente moet criteria ontwikkelen om te kunnen bepalen welke supermarkten toestemming krijgen en welke niet. Er zijn verschillende criteria in andere gemeenten in gebruik. Er zijn gemeentes die de beschikbare plaatsen bij toerbeurt verdelen: daar komen ieder jaar andere ondernemingen aan de beurt. Er zijn er ook die zorgen dat er een goede spreiding is van open winkels: in ieder gebiedsdeel of wijk een.
NOG EVEN DE MOGELIJKHEDEN: de winkels zijn nooit op zondag open de winkels mogen 12 zondagen per maand open de winkels mogen (ook) bij speciale gelegenheden open de winkels die willen mogen iedere zondag open En voor de supermarkten Alle supermarkten blijven dicht op zondag Vijf supermarkten mogen iedere zondag open van 16.00 uur tot 22.00 uur
WELKE VRAGEN ZIJN ER VOOR HET STADSERF:
Willen we in Schiedam de winkels zo vaak mogelijk open hebben? En als dat zo is, moet dat dan gelden voor de hele stad of alleen voor de binnenstad? En als de winkels niet iedere zondag open mogen, wat doen we dan met de supermarkten? Willen we dat er iedere zondag 5 supermarkten vanaf 16.00 uur open zijn? En op welke wijze worden de plaatsen toegewezen? Bij toerbeurt? Per gebied?
