Over wat nù moet en of het beste wel haalbaar is Verslag van de tweede dorpsconferentie Zwammerdam over een dorpshuis 30 oktober 2015
Voorwoord Dit is het verslag van de dorpsconferentie op 30 oktoberjongsleden. Het verslag is door Jan Pool geschreven die als medewerker van de gemeente betrokken is bij de ontwikkeling van een dorpshuis in Zwammerdam. Hij heeft het verslag op eigen titel gemaakt. Wat er in staat is wat hij heeft gehoord en gezien. Het is dus niet het verslag van “de gemeente”. De bedoeling van het verslag is dat iedereen kennis kan nemen van wat er op 30 oktober besproken is. Er is daar immers richting gegeven aan de manier waarop het dorpshuis zich gaat ontwikkelen. Dat is van belang voor alle Dammenaren.
Colofon Verslag: Jan Pool Foto’s: Steef van Hoorn
Samenvatting Zwammerdam wil een dorpshuis. Een plek waar alle verenigingen, clubs, groepjes enzovoort onderdak kunnen vinden en waar je je als Dammenaar thuis voelt en makkelijk binnenloopt. Een huiskamer. Daar zijn mooie plannen voor gemaakt. De werkelijkheid is dat een aantal dammenaren zelf in de oude Zwanenburcht een gebouw heeft ingericht en gebruikt dat tijdelijk is en maar voor een deel aan de wensen tegemoet komt. Bij een definitief dorpshuis is geld van groot belang. Geld van de gemeente om iets te realiseren maar ook om een gebouw te kunnen exploiteren. Geld ook van de verenigingen en Dammenaren om de huur van het dorpshuis te kunnen betalen. Daarnaast is ook van belang dat de gemeente niet langer meer alles regelt voor haar burgers. De verzorgingsstaat is voorbij. De gemeenschap moet organiseren en participeren. De gemeente faciliteert. Wat willen de Zwammerdamse verenigingen en clubs? Dat is ze gevraagd tijdens de tweede dorpsconferentie. Er is gekeken naar wat er allemaal voorhanden is Zwammerdam dat als dorpshuis dienst kan doen: de Zwanenburcht, de hervormde kerk, de Nutszaal, de voorzieningen op de Hooge Burcht, de kantine van VVZ, de IJsclub, de remonstrantse kerk en de Oranje Nassauschool. Elk van die locaties hebben haken en ogen en zijn niet direct het ideale dorpshuis dat Zwammerdam voor ogen heeft. Uiteindelijk is gekozen om de Zwanenburcht op de korte termijn verder te ontwikkelen als dorpshuis. Die keuze lijkt enerzijds ingegeven door bouwkundige problemen bij de Nutszaal die geen langdurige oplossing verdragen. Anderzijds is er een gebrek aan vertrouwen dat de mooiste oplossing – een nieuw multifunctioneel centrum met school, sportzaal en dorpshuis – haalbaar is. Wellicht is het mogelijk om op korte termijn de problemen van de verenigingen op te lossen zonder dat die mooie oplossing achter horizon verdwijnt.
Inleiding Zwammerdam is een levendig en zeer leefbaar dorp. Er zijn veel verenigingen en er men vormt een hechte gemeenschap. Die gemeenschap organiseert van alles en heeft het “zelf doen” hoog in het vaandel staan. Dat bleek recent, bijvoorbeeld, toen er “op proef” gestart werd met een dorpshuis in de voormalige openbare school de Zwanenburg. Zwammerdam denkt ook zelf na over haar toekomst. Al in 2009 is de Dorpsvisie opgesteld. De gemeente heeft over deze dorpsvisie besloten dat het de leidraad is voor wat zij doet in Zwammerdam.
Hoe zit de gemeente er in De gemeente heeft in 2009 het Welzijnsaccommodatiebeleid vastgesteld. Over Zwammerdam werd gezegd. 7.4.8 Kleinschalige (multifunctionele) welzijnsaccommodatie Zwammerdam Dit project heeft als doel om een kleinschalige accommodatie in Zwammerdam te realiseren, al dan niet gebruikmakend van bestaande accommodatie. In eerste instantie zal worden gestart met een nadere inventarisatie van de behoefte en de mogelijkheden in samenwerking met de belangenvereniging Zwammerdam. Vervolgens zal de oplossing worden uitgewerkt, waarbij ook de gebruikers van de accommodaties en Participe worden betrokken. Het uiteindelijke voorstel zal ter besluitvorming aan het college worden aangeboden. De strekking van het voorstel bepaalt de uiteindelijke planning en realisatiedatum.
In 2012 is in samenspraak met veel partijen uit het dorp een haalbaarheidsstudie gedaan naar de bouw van een multifunctioneel complex op de plek van beide schoollocaties aan de Buitendorpstraat. De scholen, de kinderopvang, de gymzaal en een dorpshuis zouden er onderdak in moeten vinden. De voorkeursvariant van de werkgroep was scenario 1 (concentratie van alle functies op de plek van Oranje Nassau school). De stichtingskosten werden berekend op € 3.3 mln. De gemeenteraad heeft begin 2013 besloten dat het haalbaarheidsonderzoek en de beslissing over een Mfa in Zwammerdam uitgesteld moest worden tot na de fusie met Boskoop en Rijnwoude. Na de fusie en de verkiezingen is de discussie over een dorpshuis weer opgestart, maar met een breder perspectief. De realisatie van een dorpshuis is slechts een middel om Zwammerdam een levendig klein dorp te laten blijven. Daar is veel meer voor nodig dan allee een onderkomen voor alle verenigingen. Hoe zit het met de behoefte aan woningen? Hulp aan huis? Sportvoorzieningen? De bereikbaarheid met het openbaar vervoer? Winkels etc.…
Vitaal Zwammerdam Samen met de Belangenvereniging Zwammerdam (BZV) is de gemeente daarom in 2015 het project Vitaal Zwammerdam begonnen. De centrale vragen in dit project zijn: 1. Wat is er nodig om Zwammerdam de komende 30 jaar een vitaal dorp te laten zijn? 2. Op welke wijze kunnen de voor die vitaliteit belangrijke organisaties en initiatieven effectief en betaalbaar ondergebracht worden.
Over die eerste vraag is op 30 mei 2015 de eerste dorpsconferentie gehouden. De resultaten van de conferentie zijn opgeschreven in een verslag. De gemeente voegt aan dit verslag toe wat zij gaat doen de komende jaren. Op 30 oktober is de tweede conferentie gehouden die over de tweede vraag gaat (dorpshuis)
De context en de randvoorwaarden Er is een lange aanloop geweest om de sprong naar een dorpshuis te maken. Tijdens die aanloop is de financiële polsstok korter geworden. Door de crisis heeft de gemeente de afgelopen jaren fors moeten bezuinigen. Het tij lijkt economisch weer te keren maar de inkomsten van de gemeente zijn nog niet op de hoogte van voor de crisis. Door de crisis hebben burgers ook minder uit te geven aan bijvoorbeeld verenigingen. Daarmee worden de exploitatielasten van een voorziening en de huurtarieven een veel belangrijker criterium bij een discussie over wat voor soort dorpshuis er in Zwammerdam moet komen. Het gaat om betaalbaarheid voor de gemeente en betaalbaarheid voor de verenigingen en inwoners van Zwammerdam. Daarnaast is werkt de gemeente nu veel meer vanuit het principe van de participatiemaatschappij. De gemeente verzorgt haar burger niet meer. Zij faciliteert zodat de burger kan participeren en organiseren. Gemeente en burgers moeten partners worden die samen zaken oppakken die voor de lokale samenleving van belang zijn. In Zwammerdam is die handschoen meteen opgepakt met bijvoorbeeld, de manier waarop de Zwanenburcht zich nu ontwikkelt. Bovendien had Zwammerdam via de BVZ en de Dorpsvisie al in 2009 het heft zelf in handen genomen. In het haalbaarheidsonderzoek is wel ingegaan op bouwkosten van de diverse varianten maar niet op wat de exploitatielasten zouden zijn: wat zijn de hypotheeklasten, afschrijving, gas/licht en water, verzekeringen, schoonmaakkosten, onderhoud en wellicht ook personeel. Ook is er niet gekeken naar wat voor de diverse gebruikers een aanvaardbaar huurtarief zou zijn en hoe het gebouw beheerd zal worden (stichting, vrijwilligers). Dat moet nu wel gebeuren. De haalbaarheidsstudie concentreerde zich op nieuwbouw van de school, de gymzaal, kinderopvang en dorpshuis op de locatie aan Buitendorpstraat. Er is slechts zijdelings gekeken naar andere mogelijkheden zoals bij Ipse-de Bruggen. Nu willen we ook kijken naar andere locaties in het dorp zoals de voetbalclub, de Nutszaal, Ipse-de Bruggen, de kerken en de Zwanenburcht. Dat zijn geen locaties die direct onderdak kunnen bieden aan alle verenigingen en activiteiten in het dorp maar wel een rol daarbij kunnen spelen.
Het doel van de tweede dorpsconferentie Er is meer dan één oplossing mogelijk om een dorpshuis en/of onderdak voor de verenigingen en activiteiten te organiseren. Uit de diverse mogelijkheden moet een richting gekozen worden die verder uitgewerkt gaat worden. Dat betekent dat andere mogelijkheden ter zijde worden gelegd en niet worden uitgewerkt. Voor die beslissing moet er draagvlak zijn in Zwammerdam. De dorpsconferentie heeft als doel om met alle betrokkenen te overleggen, ideeën uit te wisselen en tot een beslissing te komen. Na de dorpsconferentie is ruimte om met de achterban te overleggen over wat er uit gekomen is. Op 17 november is er een nieuw overleg om van elkaar te horen hoe men elders in de vereniging of organisatie heeft gereageerd.
De gemeente zal na 17 oktober ook beslissen over hoe het dorpshuis verder ontwikkeld gaat worden. Dit nog voor het einde van het jaar voorzien.
De opzet van de tweede dorpsconferentie De dorpsconferentie is opgezet als een mogelijkheid om met elkaar te praten en gedachten uit te wisselen. Veel partijen hebben ook deelgenomen aan het haalbaarheidsonderzoek. Er is dus al veel kennis over wat men wil en nodig heeft. Er is daarom gekozen voor een markt. De diverse aanbieders (zie hier onder) hebben zich eerst kort gepresenteerd (wat is allemaal te koop). Hun Daarna konden alle verenigingen en organisaties gaan winkelen en de waren keuren of zelfs al onderhandelen over de prijs. Na een eerste ronde maakt iedereen zijn voorkeur kenbaar maken door zijn kanskaart in te leveren bij de aanbieder van zijn/haar voorkeur. In een korte tweede ronde kunnen de aanbieders hun aanbod aanscherpen en mag er weer gewinkeld worden. Tot slot worden er gezamenlijk conclusies getrokken uit alle individuele beslissingen.
De aanbieders (zie ook de bijlagen) Dorpshuis de Zwanenbucht Het voorlopige dorpshuis heeft het gebouw van de oude openbare basisschool in gebruik. Er zijn diverse zalen/lokalen. Er zijn boekenkasten voor een ruilbibliotheek. Er zijn geen horecavoorzieningen. Er is wel een keuken zonder fornuis. E si Er is ook veel buitenruimte. Hervormde gemeente De PKN-Zwammerdam heeft nagedacht of zij haar gebouwen in wil zetten voor de brede dorpshuisfunctie in Zwammerdam maar ziet daar van af. Zij willen de dorpskerk inzetten voor kerkelijke activiteiten. Ipse de Bruggen Ipse de Bruggen heeft nu al drie voorzieningen in de aanbieding voor de Zwammerdamse verenigingen en gebruikers. BarBiertje Het kleinschalige recreatiecentrum van de bewoners aan de Spoorlaan is beschikbaar voor vergaderingen en bijeenkomsten maar niet voor feestjes. Het beweegcentrum Dit is het gebouw met de fitnessruimte, de Sporthal en het zwembad tegenover het Cruijff Court. Te gebruiken voor sportactiviteiten. “Dorpshuis Ipse de Bruggen” Dit is het grote centrum tegenover de Cruijff Court met een grote toneelzaal, een kleinere zaal, een Grand Café en het personeelsrestaurant. Er is dus horeca voorziening die door Ipse de bruggen verzorgd wordt. Remonstrantse kerk Is de kleine schuilkerk vlak bij brug. De kerkzaal is beschikbaar. Er is veel ruimte buiten en er mag in de Oude Rijn gezwommen worden. Verder zijn er weinig voorzieningen. De Stichting Vrienden van de Schuilkerk Zwammerdam wil graag een extra gebouw naast de kerk realiseren. Oranje Nassauschool (Scope) De Oranje Nassauschool heeft in haar huidige gebouw heel beperkt ruimte voor andere gebruikers. Wel wil ze graag nieuwbouw voor de school realiseren waarbij het gebouw zo wordt vormgegeven dat de school ook inzetbaar is voor verenigingen en de dorpshuisfunctie. Bij nieuwbouw zal ook de gymzaal betrokken worden. Stichting Zwammerdam der Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen De Nutszaal behoeft nauwelijks introductie. Het gebouw herbergt een grote toneelzaal en een biljartzaal en heeft veel opslagruimte. De horecafunctie kan in overleg door de gebruikers zelf ingevuld worden. Om voor de verenigingen een goede aanbieder te blijven is een grote opknapbeurt van de Nutszaal nodig. Voetbal Vereniging Zwammerdam Heeft een klassieke voetbalkantine in de aanbieding. Een groot clubhuis met ruimte voor een biljart, een keuken en een bar met een fikse muziek installatie en een bestuurskamer. Ook de velden zijn in overleg inzetbaar voor andere sporten dan voetbal.
Zwammerdamse IJsclub De Zwammerdamse IJsclub heeft sinds kort een nieuw gebouw buiten het dorp. De ligging en het bestemmingsplan laten het niet toe om de IJsclub in te zetten voor de dorpshuisfunctie.
De vragers Hieronder de lijst met uitgenodigde organisaties: In de bijlagen is een presentielijst opgenomen.
Belangenvereniging Brandweer buurtrestaurant Schuif es Aan Christelijk Jeugdwerk Zwammerdam (CJZ) Commissie dorpsfeest Commissie Dorpssignaal De Eetclub De Limes Fysiotherapie Van den Berg Gezondheidscentrum/huisartsenpraktijk Zwammerdam Gymnastiekvereniging U.D.I. Hervormd Kerkkoor Gemeentezang VIVIT Historische Werkgroep Zwammerdam Muziekvereniging Wilhelmina Stichting vrienden van de Zwammerdamse dorpskerk Ontmoetingscentrum AGLAJA Ouderensoos 55 + Biljart Nutszaal maandagavond Junis/BSO Bommelsteijn Stichting Cultuur Podium Zwammerdam Stichting Oranjecomite Zwammerdam Tom in de buurt Vakantie Kinder Spelen You Too Zwammerdams Amateurtoneel ZAT Pilates club Yoga club het Lauwtje Volleybal
De conferentie en de uitkomst Het was een levendige bijeenkomst met een informele en open sfeer. De presentaties waren kort en krachtig. Marc Samson (BVZ) en Mariël Middeldorp (gemeente) hielden de touwtjes strak in handen en schuwde niet om de aanwezigen “moeilijke” vragen te stellen. Marc benadrukte dat er een belangrijke stap gezet moet worden en dat het niet de bedoeling is om concurrentie tussen partijen aan te wakkeren. Het gaat juist om samenwerking en het optimaal benutten van wat er al is. Fake Boer van de Zwanenburcht deed de aftrap en onthulde en-passant een plannetje om (toneel)zaal aan het gebouw te bouwen. De heren van de Nutszaal deden het uit hun hoofd. Ze deden hun nieuwe verwarmingsketel in de verhuur. Ook lieten ze weten dat de wat hun betreft de Nutszaal niet heilig is. Als er een goed plan komt is deelname van de stichting daaraan bespreekbaar. Annette Hesseling van de Oranje Nassauschool moest het noodgedwongen zonder PowerPoint doen. Ze benadrukte dat de samenwerking tussen een dorpshuis en een school een natuurlijke zaak is en er voor kan zorgen dat een gebouw beter gebruikt kan worden. Jaap Peters gaf namens VVZ aan dat de voetbal vereniging graag het dorpshuis van Zwammerdam wil zijn. Hij lonkte naar de biljart en wil het dorp verrijken met tennisbanen op het miniveld. Jan Piet de Wit liet namens Ipse de Bruggen weten dat er veel mogelijk is op de Hooge Burcht. Een sportcentrum, waarvan hij vooral de fitness aanprees en het dorpshuis dat een andere naam gaat krijgen zijn ook voor andere Dammenaren dan de bewoners van de Hooge Burcht beschikbaar. Er was helaas niemand aanwezig die de remonstrantse kerk kon aanprijzen. Al na de eerste ronde was er een duidelijke richting aan te wijzen in de voorkeur van de verenigingen. De Zwanenburcht kreeg het merendeel van de Kanskaarten van verenigingen. Bij doorvragen door Mariël Middeldorp over het waarom van deze keuze, werd aangegeven dat de Zwanenburcht zich de afgelopen tijd heeft bewezen als een voorziening waar de Dammenaren ook zelf wat over te zeggen hebben. Bovendien is het dorpshuis concreet en niet iets wat in de toekomst gerealiseerd moet gaan worden. Met alle onzekerheid van dien. De tweede ronde kon het tij niet keren. De Zwanenburcht had bij het overgrote deel van de aanwezigen de voorkeur. Wel bleek het voor de huisarts moeilijk ander onderdak te vinden bij de aanbieders die zich nu presenteerden. Ook de Kindervakantiespelen kon niet de opslag voor haar spullen vinden die zij zocht. Het Zwammerdams Amateur Toneel sprak na de tweede ronde toch haar voorkeur uit voor de Nutszaal. Muziekvereniging Wilhelmina, bij monde van Mieke Schouten, gaf aan dat geen van de mogelijkheden nu hun voorkeur heeft. Wilhelmina heeft een goede oefenruimte nodig èn goede opslag voor de instrumenten. Voor zowel ZAT als voor Wilhelmina is de huidige bouwkundige toestand van de Nutszaal een probleem.
Conclusies De ontwikkelrichting voor een dorpshuis die uit de dorpsconferentie naar voren komt is dat de Zwanenburcht verder uitgebouwd moet worden als dorpshuis. In de korte tijd dat de voorziening open is heeft ze en plek verworven in de gemeenschap. Ook speelt mee dat er een aantal problemen spelen (met name voor ZAT, Wilhelmina en de Nutszaal) die weinig uitstel meer verdragen. Jeroen Eijkelboom van de IJsclub en UDI gaf aan dat met deze keuze de beste combinatie voor Zwammerdam van de school en het dorpshuis, in combinatie met voorzieningen van Ipse, uit zicht dreigt te verdwijnen voor het dorp met deze keuze. De weg naar die oplossing is te lang en te onzeker. De vraag is daarmee of de wensen die nu acuut zijn in de Zwanenburcht te realiseren zijn zonder dat de mogelijkheid om de beste oplossing te realiseren achter de horizon verdwijnt. Fake Boer verwoordde dit duidelijk: “Ik wil helemaal niets aan de Zwanenburcht bouwen. Ik wil dat dorpshuis dat we vier jaar geleden hadden bedacht. Maar met die aanbouw lossen we wel een hoop problemen op.” Daarmee werd de dorpsconferentie afgesloten met een duidelijk resultaat en met een overweging waar iedereen zijn achterban over dient te raadplegen en waar op 17 november over verder wordt gepraat.
Deelnemers dorpsconferentie 30 oktober
Naam
Belangenvereniging
Marc Samson; Hans ’t Hart
biljart Nutszaal woensdag en donderdag
Bart Riessen; Peter kr.
biljart Nutszaal dindagmiddag
Simon Oosterbeek
Biljart Nutszaal maandagavond biljart Nutszaal vrijdag
Jozef Kindt
biljart Nutszaal zondag Brandweer
Henny Smeding; Hans Zuidijk
buurtrestaurant Schuif es Aan Christelijk Jeugdwerk Zwammerdam (CJZ) Commissie dorpsfeest Commissie Dorpssignaal De Eetclub
Wil Griffioen
De Limes
Jaap Peters
Dorpshuis de Zwanenbucht
Fake Boer; Jan Schrama; Hans ‘t Hart
Fysiotherapie Van den Berg gemeente ambtelijk
Heleen Steens; Mariël Middeldorp; Steef van Hoorn; Jan Pool
gemeente bestuurlijk
Kees van Velzen
Gezondheidscentrum/huisartsenpraktijk
Geert van der Heijden; Marleis Timmer
Zwammerdam Gymnastiekvereniging U.D.I.
Jeroen Eijkelboom
Hervormd Kerkkoor Gemeentezang VIVIT Historische Werkgroep Zwammerdam
Arie van der Eijk
Ipse de Bruggen Junis/KDV en BSO Muziekvereniging Wilhelmina
Mieke Schouten; Jan Lodder
Ontmoetingscentrum AGLAJA Ouderensoos 55 +
Mw. H.A.W. Schrijvershof; Jannie Gaebel
Pilates club PKN Zwammerdam Remonstrantse kerk Scope
Annette Hesseling; Geert Jan Scholte; Johan Vodegd
Stichting Cultuur Podium Zwammerdam Stichting Oranjecomité Zwammerdam Stichting vrienden van de Zwammerdamse
Jaap Peters
dorpskerk Stichting Zwammerdam der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen
Gerbrand van Ast; Kees Vis; Sebastiaan Slappendel
Tom in de buurt
Thea Oosterlaken; Nanouk Knapen
Vakantie Kinder Spelen
Bram Strookman
Voetbalvereniging Zwammerdam
Richard Niessing; Jaap Peters
Volleybal Yoga club het Lauwtje
Meta Boer
You Too
Meta Boer
Zwammerdams Amateurtoneel ZAT Zwammerdamse IJsclub Dammenaar Zwammerdam.net
Bart van Riessen; Paul Boot Jeroen Eijkelboom Pim van Riessen Ingrid de Jong
