LEESFRAGMENT
Over het boek Dit is wat er mist: Opruiing. Initiatief. De voorwaartse beweging die leven in een organisatie blaast en ons leert wat werkt. We wachten op degene die verkent, creëert en tumult maakt. We hebben jou nodig om het systeem op te schudden en te zien wat er gebeurt, ervan te leren, aan te passen en dit te herhalen. Jouw organisatie heeft alles wat er nodig is: de fabriek, het merk, de mensen, alles. Behalve… Het enige wat er mist is jouw durf om uit te lokken, aan te wakkeren en te ontdekken. Go, go, go! Wanneer was de laatste keer dat je iets voor de eerste keer deed? We sturen onze kinderen naar school en zijn geobsedeerd door hun toetsscores, gedrag en vermogen om erbij te horen. We plaatsen een ‘hulp gezocht’-advertentie en zoeken naar ervaringen van anderen, bekende lezingen en hoe anderen mislukkingen hebben weten te voorkomen. We investeren in bedrijven op basis van hun meest recente prestaties, maar niet op wat ze morgen gaan doen. Waarom zijn we dan verbaasd als alles ineenstort? Onze economie is niet statisch, maar we doen alsof dat wel zo is. Je positie in de wereld wordt gekenmerkt door wat je aanwakkert, uitlokt en leert van de gebeurtenissen die je veroorzaakt. In een wereld vol veranderingen is dat waar het om gaat – jouw durf om van verandering te leren en te creëren.
Durf! is een manifest over het produceren van iets wat schaars is, en dus waardevol. Het eist dat je niet langer wacht op een routebeschrijving, maar zelf aan de slag gaat om er een te tekenen. Jij weet hoe je dit moet doen, je hebt het eerder gedaan, maar gaandeweg heeft iemand het uit je hoofd gepraat. Wij hebben jouw inzicht, jouw dromen en jouw bijdragen nodig. Schiet op! Reacties op Durf! ‘Investeringswaardig.’ – Annie Duke, wereldkampioen poker, auteur en gast vrouw talkshow ‘Sleuromkerend.’ – Sarah Jones, toneelschrijver ‘Essentieel.’ – Jill Greenberg, fotograaf, manipulator.com Over de auteur Seth Godin is de auteur van twaalf bestsellers, een po pulaire blogger en een succesvol ondernemer. Zijn boe ken zijn in meer dan 35 talen vertaald. Hij is de oprichter van Squidoo.com, een van de hon derd meest populaire websites in de Verenigde Staten. Godin was columnist voor Fast Company en Harvard Business Review en heeft duizenden lezingen gegeven voor bedrijven, overheden en non-profitorganisaties.
Van dezelfde auteur De Dip Purple Cow Gehaktballen met slagroom Tribes Onmisbaar Alle marketeers vertellen verhalen
Colofon Oorspronkelijke titel Poke the Box ©2011 by Do You Zoom, Inc. Vertaling Aad Markenstein Omslagbeeld Red Maxwell Omslagontwerp Pinta Grafische Producties ©2011 A.W. Bruna Uitgevers B.V., Utrecht ISBN hardcover: 978 94 005 0037 2 ISBN e-book: 978 90 449 6565 0 NUR: 802 The Domino Project is powered by Amazon. Sign up for updates and free stuff at www.TheDominoProject.com. De non-fictienieuwsbrief Bent u geïnteresseerd in populaire psychologie, current affairs, human interest, verhalende non-fictie of regionale geschiedenis? In deze nieuwsbrief vindt u informatie, interessante aanbiedingen, acties en extra’s over alle non-fictie-uitgaven van A.W. Bruna Uitgevers. U kunt zich aanmelden voor de nieuwsbrief via onze website www.levboeken.nl.
Seth Godin
Durf! Leesfragment
Wanneer was de laatste keer dat je iets voor de eerste keer deed?
b_Durf.indd
Het is niet aan jou om de status quo te volgen, maar aan de status quo om jou te volgen.
5
10-03-11
b_Durf.indd
Voorwoord Stel dat je alles waarvan je niet weet of het lukt, wél probeert. Dat ‘op je bek gaan’ cool wordt. Steeds minder mensen lijden aan wat ik het nostradamuseffect noem. De toekomst voorspellen op basis van in het verleden behaalde resultaten. Beleggers en banken weten dit reeds bij uitstek. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. En toch blijven we onszelf de mogelijkheden ontnemen om met de toekomst te spelen, omdat we naar het verleden blijven kijken. ‘Is al geprobeerd’ is vaak een vrijbrief om het niet nog eens te proberen. Maar stel je eens voor dat de gebroeders Wright die gedachten hadden gehad, voordat zij in het eerste gemotoriseerde vliegtuig maakten. In plaats van de toekomst te voorspellen, experimenteerden zij ermee. Of stel dat je na de eerste val tegen je kind dat net leert fietsen zegt: ‘Nou, stop maar, we hebben het immers al geprobeerd.’ De verleiding is groot om na elk falen het bijltje erbij neer te gooien. Falen doet pijn, is niet cool en wil je over het
7
10-03-11
b_Durf.indd
8
Seth Godin
algemeen zo min mogelijk meemaken. Maar wat zou er gebeuren als falen een doel op zich wordt? Juist in het falen zit de mogelijkheid te leren en je te ontwikkelen. Als je de durf hebt om risico’s nog een keer aan te gaan, om nogmaals te proberen datgene voor elkaar te krijgen waarvan jij echt wilt dat het lukt, als op je bek gaan niet meer eng is, dan heb je niks meer te verliezen en mag je leren. De energie die daardoor vrijkomt is krachtig genoeg om bergen te verzetten. Als oprichter van Durftevragen zie ik dagelijks hoe krachtig het is als mensen onderuit durven te gaan om uiteindelijk dat te doen waar hun hart salto’s van maakt. Zoals Godin in dit boek beschrijft: stel je eens voor dat niemand jou voorschrijft wat je zou moeten doen. Dat jij datgene doet waar je zelf voor kiest. Het zorgt ervoor dat je primair en vooral verantwoording aan jezelf verschuldigd bent, en dan zijn opeens heel andere parameters van belang. Doe het met hart en ziel, doe het omdat jij het wilt, doe iets waar jij blij van wordt, wat jou ook maar energie geeft. Wat zou er gebeuren als je enkel nog die dingen deed waar jouw hart salto’s van zou maken? Om vervolgens je energie te richten op het verzetten van bergen. Durf je dat? Nils Roemen Oprichter Durftevragen
8
10-03-11
b_Durf.indd
De initiatiefnemer Annie Downs werkt bij de Mocha Club, een non-profitorganisatie uit Nashville, die via rondreizende muzikanten geld inzamelt voor ontwikkelingslanden. Vorig jaar belde ze haar baas en zei iets wat ze nog nooit had gezegd: ‘Ik heb een idee en ik ga er vanaf morgen mee aan de slag. Het kost niet erg veel tijd of geld en ik denk dat het een succes gaat worden.’ Met deze twee zinnen veranderde Annie haar leven. Daarnaast heeft ze haar organisatie veranderd en de mensen voor wie ze het allemaal doet. Je vraagt je waarschijnlijk af wat haar idee nu eigenlijk was. Misschien ben je wel benieuwd hoe ze het ervan afgebracht heeft. Dat zijn dus de foute vragen. De verandering betrof haar instelling. De verandering was dat Annie voor het eerst in haar werkzame leven niet wachtte op instructies, zich niet door een todolijst liet
9
10-03-11
b_Durf.indd
10
Seth Godin
leiden of opgedragen taken uitvoerde. Ze kreeg het initiatief niet aangereikt, ze nam het zelf. Die dag nam ze een belangrijke beslissing. Ze werd iemand die ergens mee begon, iemand die initiatief nam, iemand die het risico nam om fouten te maken als ze daardoor haar doel kon bereiken.
Nu ben jij aan zet Stel je voor dat de wereld geen tussenpersonen kende, geen uitgevers, geen bazen, geen personeelsmedewerkers, niemand om je te zeggen wat je niet mag doen. Als je in zo’n wereld zou leven, wat zou je dan doen? Juist. Doe het. *** In China staat een fabriek die dezelfde producten maakt als jullie, maar dan voor een tiende van de prijs. Verderop in de straat is een restaurant drukdoende om jouw menu- en wijnkaart te kopiëren, maar ze vragen er wel twintig procent minder voor. Onlangs is de laatste reisbureaumedewerker gesignaleerd. Tijdschriftenuitgevers hebben hun groei aan bloggers overhandigd. Wikipedia hoefde niet de autoriteit van de Encyclopedia Britannica ter discussie te stellen, overal
10
10-03-11
b_Durf.indd
Durf!
11
kwamen de bijdragen vandaan en het gebeurde gewoon. De medewerkers van Britannica zaten erbij en keken ernaar. Tussenpersonen, agendabepalers en geldschieters zijn minder belangrijk geworden dan ooit tevoren. Vorig jaar zijn er in New York en San Francisco vijfenzeventig internetbedrijven gestart voor een bedrag waar in Silicon Valley maar een derde van kan worden gerealiseerd. Dus als geld, de toegang daartoe en organisatievermogen niet het fundament zijn van de hedendaagse economie, wat is het dan wel? Initiatief.
Dit is een manifest over starten Een project opstarten, reuring teweegbrengen, iets doen wat als een risico voelt. Niet: ‘Ik denk er al een tijdje over na’ of ‘Laten we daar eens verder over praten’, of zelfs maar: ‘Ik heb al een octrooiaanvraag lopen…’ Nee, starten. Starten, zodat er geen weg meer terug is. De sprong wagen.
11
10-03-11
b_Durf.indd
12
Seth Godin
Je nek uitsteken. Ervoor zorgen dat er wat gebeurt.
Het zevende gebod ʥ Het eerste gebod is dat je je bewust bent: bewust van de markt, van de kansen, van wie je bent. ʥ Het tweede gebod is dat je de benodigde kennis in huis hebt, zodat je begrijpt wat er allemaal speelt. ʥ Het derde gebod is dat je onderdeel uitmaakt van je omgeving, zodat je wordt vertrouwd door anderen. ʥ Het vierde gebod is dat je consistent bent, zodat duidelijk is wat er van je verwacht mag worden. ʥ Het vijfde gebod is dat je je meerwaarde ontwikkelt, zodat je iets te verkopen hebt. ʥ Het zesde gebod is dat je productief bent, zodat een goede beloning mogelijk is. Maar je kunt al deze geboden naleven en toch falen. Een baan is niet meer voldoende. Een fabriek is niet voldoende. Een vak is niet voldoende. Vroeger wel, maar nu niet meer. De wereld verandert te snel. Zonder de vonk van het initiatief kun je alleen nog maar op je omgeving reageren.
12
10-03-11
b_Durf.indd
Durf!
13
Zonder het vermogen om iets teweeg te brengen en te experimenteren zit je gevangen en ben je slechts een speelbal die op een opdonder zit te wachten. Ik kan duizend boeken en een miljoen notities vinden over de eerste zes geboden. Ze zijn er bij je ingestampt tijdens lange uren op de basisschool, de middelbare school en daarna, en bazen staan te popelen om ze je te helpen herinneren. Maar als we het hebben over het zevende gebod, dan lijkt het wel of je er helemaal alleen voor staat. Het zevende gebod is beangstigend en daarom makkelijk om te vergeten of te verdringen. Het zevende gebod houdt in dat je het lef hebt om je nek uit te steken.
Het verschil van doen Wat succesvolle individuen onderscheidt van achterblijvers is precies wat bruisende en groeiende organisaties onderscheidt van stagnerende of stervende. De winnaars hebben gepassioneerd een dagelijkse activiteit gemaakt van initiatief nemen. Pak pen en papier, en maak een lijst van mensen en bedrijven die je bewondert. Ik denk zomaar dat het zevende gebod precies dat is wat ze bijzonder maakt. Het blijkt dat de uitdaging niet ligt in het weten wanneer te starten en wanneer even te stoppen. De uitdaging is ervoor te zorgen dat starten een tweede natuur wordt.
13
10-03-11
b_Durf.indd
14
Seth Godin
Craig Ventner en dr. Frankenstein De man die het menselijk dna ontrafelde, heeft een manier bedacht om met behulp van een computer de genetische code van een organisme te beschrijven. Zijn team en hij kunnen net zo makkelijk met genen rommelen als jij een tekst in Word kunt bewerken. Maar toch. Maar toch, als het dna is beschreven, is het ook maar gewoon organisch materiaal in een petrischaaltje; het ligt daar maar te liggen. Er zit geen leven in. De laatste schakel, de vonk die het tot leven brengt, ontbreekt. Ventner moet nog steeds iets anders, iets levends, toevoegen om het te laten uitgroeien tot meer dan een roerloze massa genen. Het opvallende is dat daar nu precies jouw kans ligt. Niet om een petrischaaltje en een hoopje organisch materiaal aan te schaffen. Nee, de kans is vele malen groter, namelijk dat je ziet dat overal om je heen platforms, mogelijkheden en hele organisaties bestaan die tot leven komen op het moment dat jij gedreven en dapper genoeg bent om hetgeen ze ontberen, het initiatief, aan te reiken.
De belbox Na de geboorte van mijn neefje bouwde mijn oom (gepromoveerd aan het mit) een belbox. Het was een zwaar
14
10-03-11
b_Durf.indd
Durf!
15
metalen apparaat, dat met een groot zwart koord aan de muur vastzat. Het zag eruit als een onderdeel van een kerncentrale en zeker niet als kinderspeelgoed, maar dat weerhield hem er niet van het in de wieg te hangen. De box had twee schakelaars, wat lampjes en een paar andere onderdelen. Als je de ene schakelaar omzette, dan ging er een lampje branden. Als je beide schakelaars omzette, dan ging er een bel af. Natuurlijk volkomen angstaanjagend, behalve als je een kind bent. Een kind ziet de belbox en begint eraan te friemelen. Als ik dit doe, gebeurt er dat! Wiskundigen noemen dit een functie. Stop de ene variabele erin en er gebeurt dat. Oorzaak en gevolg. Het leven is een belbox. Zoek uit hoe hij functioneert.
De productiefactoren Wat je nodig hebt om te beginnen: ʥ Een idee ʥ Mensen om eraan te werken ʥ Een plek om het te maken of te organiseren ʥ Grondstoffen
15
10-03-11
b_Durf.indd
16
Seth Godin
ʥ Distributie ʥ Geld ʥ Marketing Dit zijn de ingrediënten waar economen al jaren van op de hoogte zijn. Ga naar een willekeurige businessschool en je kunt in al deze vakken opgeleid worden. Ga naar Wall Street en je ziet hoe een hele bedrijfstak zich op dit onderwerp gestort heeft. Dit is allemaal volkomen zinloos als het minst begrepen, maar meest essentiële, ingrediënt ontbreekt. Als niemand het startsein geeft, gebeurt er helemaal niets. Als er niemand aandringt, bedenkt, beïnvloedt en begint, dan is er niets, en is alle inspanning voor niets geweest. Mijn stelling is dat al die andere ingrediënten nog nooit zo goedkoop waren of zo makkelijk verkrijgbaar. Daarom is de motiverende factor zo belangrijk. We hebben de grootste economische motor in de geschiedenis gemaakt. Alle instrumenten zijn er en ze zijn nog nooit zo goedkoop geweest. De markt is in afwachting, het geld ligt te wachten, de fabrieken staan te wachten en ja, zelfs de winkels wachten af. Ze wachten allemaal op iemand die ‘ja’ zegt.
16
10-03-11
b_Durf.indd
Durf!
17
In kringetjes lopen Dr. Jan Souman, van het Max Planck Institute for Biological Cybernetics, onderzoekt wat er met ons gebeurt als we geen kaart hebben, geen kompas, geen manieren om ons te oriënteren. Ik heb het hier niet over een metafoor; hij onderzoekt wat er met mensen gebeurt als ze verdwalen in een bos of ronddolen in de Sahara, zonder Poolster of ondergaande zon om zich op te oriënteren. Het blijkt dat we dan in kringetjes gaan lopen. We proberen zo goed mogelijk in een rechte lijn het bos of de woestijn uit te lopen, maar we komen weer uit waar we zijn begonnen. Onze intuïtie is niet voldoende. In de woorden van dr. Souman: ‘Vertrouw niet op je zintuigen, want zelfs als je denkt dat je in een rechte lijn loopt, doe je dat niet.’ De mens heeft een kaart nodig. Als jij doortastend genoeg bent om er een te tekenen, dan zullen er mensen zijn die je volgen.
Wie zegt er ja? ‘Wat doe je hier?’ Die vraag stel ik vaak aan medewerkers van bedrijven. Het is interessant om te horen hoe mensen hun eigen rol omschrijven, hun werk, hun taken. Sommigen bagatelliseren hun rol (‘Ik sorteer elke donderdag de verkooprapporten’), terwijl anderen die volkomen opblazen (‘Ik ben verantwoordelijk voor de organisatiecultuur’).
17
10-03-11
b_Durf.indd
18
Seth Godin
Vrijwel niemand zegt: ‘Ik start dingen.’ Het is verbazingwekkend als je erbij stilstaat. Als niemand iets begint, waar komt innovatie dan vandaan? Het gaat niet om de ideeën – die zijn er zat – maar om het starten. Als dat het enige is wat ontbreekt, de vonk, de drijvende kracht, waarom wordt die dan vergeten? Waar is de vice-president van de start? Hoeveel ‘nee’s’ moeten worden geslikt voordat er een ‘ja’ vanaf kan? Natuurlijk is er iemand verantwoordelijk voor de fabriek, het verkoopteam of de financiën. Maar wie is de baas over het ‘ja’?
Durf! Hoe leren computerprogrammeurs programmeren? Bestaat er een stap-voor-stapproces dat een juiste uitkomst garandeert? Alle goede programmeurs leren het op dezelfde manier. Ze kijken wat er gebeurt. Ze schrijven wat code, stoppen die in de computer en kijken wat er gebeurt. Ze veranderen wat en kijken wat dat voor gevolgen heeft. Dat proces herhalen ze, net zolang totdat ze doorhebben hoe het werkt. Dat gaat op voor een computer, maar het kan ook een markt zijn, of een klant of zelfs je baas. Het is een puzzel die maar op één manier kan worden opgelost: door het te blijven proberen.
18
10-03-11
b_Durf.indd
Durf!
19
Als je dít doet, wat gebeurt er dan? Als je dát doet, wat gebeurt er dan? Het systeem geeft zijn kennis prijs doordat je het uitprobeert. Hoe beter je je daarin traint, hoe slimmer je wordt en op een gegeven moment word je zelfs de eigenaar. Eigendom gaat niet alleen over aandelen of controle. Eigendom vloeit voort uit begrijpen en de kracht om dingen in beweging te zetten. Doug Rushkoff en Mark Fraunfelder hebben allebei geschreven over de hedendaagse bereidheid om controle over te dragen aan entiteiten en organisaties die we kennen. Zodra we willoos en blind accepteren wat ons wordt aangeboden, verliezen we alle macht. Alleen maar door te onderzoeken, testen, aanpassen en begrijpen kunnen we echt ergens eigenaar van zijn, echt onze invloed laten gelden. Niemand heeft invloed, controle of vertrouwen in zijn werk voordat hij weet hoe hij veranderingen in gang moet zetten en kan voorspellen hoe het systeem reageert.
Wat kun je beginnen? Erg succesvolle ondernemers worden voortdurend bewierookt. We horen constant hun naam, mensen (te vaak mannen) die een bedrijf, een organisatie of een revolutie zijn begonnen. Het is ze gegund. Maar je hoeft geen Howard Schultz te zijn om iets te beginnen. Mensen zijn tot de merkwaardige conclusie gekomen dat als ze niet iets autonooms, wereldverbeterends of risico-
19
10-03-11
b_Durf.indd
20
Seth Godin
vols willen starten, ze dan maar nergens aan moeten beginnen. Op de een of andere manier hebben we ons wijsgemaakt dat een project, om ertoe te doen, een (merk) naam moet hebben, een gebouw en een beursnotering. Eigenlijk zijn organisatiemedewerkers de aangewezen personen om iets te beginnen. De derde man van een vier personen tellend klantenserviceteam kan het doen. De receptioniste kan het doen. De assistent-voorman ook. De vonk waar ik op doel is makkelijk te omschrijven, maar ook makkelijk te vermijden. Loopt daar iemand te hannesen met een dienblad in het cafetaria van het ziekenhuis? Je kunt opstaan, ernaartoe lopen en diegene helpen. Het is misschien niet je taak, misschien wordt het wel niet gewaardeerd, maar je kunt het wel doen. Bestaat er een betere manier om een boze klant telefonisch te woord te staan? Je kunt het uitproberen en het daarna anderen leren. Is er een piepend scharnier waar iedereen zich aan stoort in de kamer? Pak wat olie en los het op. Dit is zo’n open deur dat het pijn doet het op te schrijven. Maar als het zo’n open deur is, waarom doet dan niet iedereen het?
20
10-03-11
