Over de transformatie van ex-partners in collega-ouders en de kindermomenten in bemiddeling
Cees van Leuven en Annelies Hendriks
Kind in bemiddeling
Eerste druk van deze titel werd uitgegeven door Jabalis BV, Molenschot (ISBN 90 9017 401 X)
Kind in bemiddeling Over de transformatie van ex-partners in collega-ouders en de kindermomenten in bemiddeling Cees van Leuven en Annelies Hendriks ISBN 90 6665 638 7 NUR 847
© 2005 B.V. Uitgeverij SWP Amsterdam Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j° het Besluit van 20 juni 1974, St.b. 351, zoals gewijzigd bij het besluit van 23 augustus 1985, St.b. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot Uitgeverij SWP (Postbus 257, 1000 AG Amsterdam) te wenden.
4
Inhoudsopgave Inleiding Hoofdstuk 1
1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.6.1 1.6.2 1.7 1.8 1.8.1 1.8.2 1.8.3 1.8.4 1.9 1.10 1.11 1.12
2.3.4 2.3.5
Echtscheidingsbemiddeling: (ex-)partner worden
De eerste afspraak: de intakefase in de praktijk De intakefase in theorie De geschiedenis van de relatie: twee verhalen De betekenis van de twee verhalen Hoe Ingrid en Paul met elkaar communiceren en welk ruziemodel daarbij hoort De theoretische grondslagen van de wetmatigheden in gedrag en communicatie Gedragsmodel en ruziesystemen Transactionele Analyse (TA) Paul en Ingrid veranderen hun communicatie: de scheidingsmelding Gestructureerde reflectie op de kwaliteit van de relatie De scheidingsmelding Fasen in het scheidingsproces De vijf bouwstenen van een partnerrelatie Gestructureerd onderhandelen Inventarisatiefase: beschrijving van levensperspectieven en (aanzet tot) het regelen van zaken Het eerste kindermoment: Ingrid en Paul bereiden het paraplugesprek voor Het paraplugesprek nader bezien Verslag van het paraplugesprek en aanzet tot de herstructurering van het ouderschap: het Zorgmodel
Hoofdstuk 2
2.1 2.2 2.3 2.3.1 2.3.2 2.3.3
11
15 16 17 18 19 21 21 23 25 29 29 30 32 33 35 39 41 42
Het juridische kader van de herstructurering van het ouderschap in bemiddeling
Bloedverwantschap Ouderschap Gezamenlijk gezag Hoe ontstaat (gezamenlijk) gezag? Blijft gezamenlijk gezag na echtscheiding altijd doorlopen? Kan gezamenlijk gezag dat bij of na echtscheiding werd verbroken weer worden hersteld? Hoe dient men in de praktijk om te gaan met gezamenlijk gezag na echtscheiding? Wat te doen als gezagdragende ouders het niet met elkaar eens zijn?
7
45 45 46 46 47 48 48 50
Kind in bemiddeling
Hoofdstuk 3
3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.5.1 3.5.2 3.6
Gezinssysteem: structuur en taken Stadia gezinsontwikkeling Culturele en sociale achtergronden van het gezin Ontwikkelingsfasen van kinderen Wat gebeurt er bij echtscheiding met een gezin? Fasen in echtscheiding Wat betekent scheiding voor kinderen? Resumé
Hoofdstuk 4
4.1 4.2 4.3
5.2.3 5.2.4 5.2.5 5.2.6 5.2.7 5.2.8
6.2 6.3
Luisteren naar kinderen in bemiddeling 77 79 79 79 80 80 83 83 84 85
Afwikkeling Zorgmodel en het kindermoment
Paul en Ingrid strijden om de tijdsverdeling binnen coouderschap De bemiddelaars spreken met de kinderen Ingrid en Paul komen tot overeenstemming
Hoofdstuk 7 7.1 7.2 7.2.1 7.2.2
De herstructurering van het ouderschap na scheiding: het Zorgmodel
Het juridische kader Het maatschappelijke kader Luisteren naar kinderen Waarom kinderen rechtstreeks betrekken bij scheidingsbemiddeling? Wat willen we van kinderen weten? Hoe gaan we te werk? Betrekken we de kinderen er altijd bij? Op welk moment betrekken we de kinderen in de bemiddeling? Wat is de bedoeling van het kindermoment? Luisteren verrijkt
Hoofdstuk 6 6.1
53 56 57 57 59 59 60 62
Paul en Ingrid starten met ‘de vijf vragen’ en komen toe aan het Zorgmodel 65 Paul en Ingrid vullen het Zorgmodel in 68 De vijf vragen en het Zorgmodel nader bezien 69
Hoofdstuk 5 5.1 5.2 5.2.1 5.2.2
Het sociaal-psychologische kader waarin het Zorgmodel past
87 89 92
Bemiddeling: methode en technieken
De methode van bemiddeling Technieken in bemiddeling Heretiketteren, samenvatten, weglaten De procedure als sturingsmechanisme 8
95 97 97 98
Inhoudsopgave
7.2.3 7.2.4 7.2.5
Kernkwadranten Ecogram Rituelen
Hoofdstuk 8 8.1 8.1.1 8.1.2 8.1.3 8.2 8.2.1 8.2.2 8.2.3 8.2.4 8.3
98 99 100
Verplichte bemiddeling en forensische bemiddeling
Verplichte bemiddeling Actuele ontwikkelingen in de politiek Gewenste ontwikkeling Verplichte bemiddeling bij een rechterloze scheiding? Forensische bemiddeling: het deskundigebericht met toepassing van mediation De rapportage aan de rechter Regels in een forensische bemiddeling De eerste ervaringen Vereisten forensische bemiddelaar Special: het gebruik van het miniscript ter verandering van de communicatie
101 101 102 102 103 103 104 104 105 106
Nawoord
113
Literatuur
115
Bijlagen Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 Bijlage 5 Bijlage 6 Bijlage 7
VFAS-model bemiddelingsovereenkomst en gedragsregels Het verhaal van de zeeschildpad en de landschildpad Zorgmodel Suggesties voor vragen aan kinderen, behorende bij het Zorgmodel Kinderconvenant Regels geldende voor het deskundigenonderzoek met toepassing van mediation Rapportage in forensische mediation
9
119 126 127 130 132 140 142
