Ouder en school plus Helpt met TAAL, opvoeding, gezondheid, geld en schoolzaken.
Nieuwe formule voor ouderparticipatie en ouderbetrokkenheid door Margriet van der Werf
2
Inhoud Inleiding 4 Waarom de cursus Ouder en School Plus? 4 Scholen die met deze formule werken
5
Het draaiboek
7
Uitvoering
8
Ouder en School Plus inhoudelijk
10
Informatie en inschrijving
14
Over de auteur
15
een cursus voor moeders die aan hun eigen ontwikkeling willen werken; tegelijk bouwen zij aan een goede toekomst voor hun kinderen.
Uitgave: Stichting Ouder en School Plus, november 2013 © Margriet van der Werf. E-mail:
[email protected] tel: 06 45599869 www.ouderenschoolplus.nl
3
Inleiding
In deze brochure beschrijf ik mijn formule voor ouderparticipatie en ouder-betrokkenheid: Ouder en School Plus. Dit project is begin januari 2008 op drie scholen in de Haagse binnenstad van start gegaan. De gemeente Den Haag ondersteunt de uitvoering van deze cursus met subsidie.
Waarom Ouder en School Plus? Deze succesvolle cursus: • Ondersteunt allochtone moeders in hun dagelijkse ‘strijd’ met het Nederlands. Voor deze moeders is dit prioriteit nummer 1. • Laat het gebrek aan kennis over het Nederlandse schoolsysteem als sneeuw voor de zon verdwijnen. • Genereert ouderbetrokkenheid, gekoppeld aan de voor- en basisschool van hun kinderen, waardoor de prestaties van de kinderen bewezen positief worden beïnvloed. • Behandelt problemen en geeft antwoord op vragen waarmee moeders zitten op het gebied van de opvoeding en gezondheid van hun kinderen, hetgeen de moeders zeer aanspreekt. Ook krijgen de moeders adviezen met betrekking tot hun eigen gezondheid. • Verbetert het zelfbeeld van de deelnemende moeders, wat leidt tot empowerment en emancipatie en daarmee tot vergroting van hun kansen op de arbeidsmarkt. • Stimuleert het netwerken onder de moeders, dat leidt tot samenwerking. Zij ondersteunen elkaar, ruimen vooroordelen op en hebben samen plezier!! • Is laagdrempelig en biedt de doelgroep voldoende mogelijkheden om de lessen te kunnen volgen doordat: - de lessen overeenkomstig de wens van de moeders over twee dagdelen zijn verdeeld. - het opleidingsniveau van de moeders niet relevant is. Wel moet de moeder redelijk kun nen communiceren en enigszins kunnen lezen en schrijven. - de lessen op geringe afstand worden gegeven: in of nabij de school. - de lessen zijn gratis. • Stimuleert ouderparticipatie. • Is een opstapcursus voor officiële inburgeringcursussen die eisen aan taal en kennis stellen. Training voor het examen KNS en OGO. • Geeft support in budgettering • Genereert ouderbetrokkenheid en maatschappelijke participatie, hetgeen invloed heeft op de sociale cohesie in de buurt. Sociale cohesie is van essentieel belang voor de toekomst van de kinderen in de wijk en met het oog op de Brede buurtschool. Belangrijk is de mogelijkheid voor kinderoppas die de meeste scholen bieden. Meer moeders zijn door de aangeboden kinderopvang in de gelegenheid de cursus te volgen. Op één van de deelnemende scholen brengt meer dan de helft van de moeders hun kleintjes onder bij de oppasmoeders. De oppasmoeders krijgen een geldelijke beloning voor hun werk. Kinderoppas en ruimte regelt de cursusleider in samenwerking met de betreffende school. Duidelijk wordt gesteld dat de ouders zelf verantwoordelijk zijn voor het feit dat de kinderen daar verblijven.
4
Werving Aan de aangeboden cursus is een efficiënte werving gekoppeld met flyers, brochures, informatiebijeenkomsten en intakegesprek. De werving doet de projectleider ism de schoolleiding. Stichting Jeugdwerk Den Haag Eind 2007 heeft Stichting Jeugdwerk mij gevraagd mijn initiatief, zoals ik heb uitgewerkt in onderstaand concept, in samenwerking met genoemde stichting en de Van Ostadeschool op te starten voor ouders van genoemde basisschool. In de tweede week van januari 2008 zijn de eerste lessen van de cursus “Ouder en School Plus” gegeven. De lessen vinden nu al vijf jaar plaats in buurthuis Sam Sam/Sam Son op geringe afstand van de school. Ervaring tot april 2013 De moeders die meedoen met “Ouder en School Plus” vormen een belangrijk en positief kritisch platform. De moeders zijn zeer leergierig wat betreft het Nederlands. Willen graag vooral goed leren spreken, lezen en schrijven, meer weten over de opvoeding en gezondheid van hun kinderen en met name hoe goed met de school te kunnen communiceren. Regelmatig komt de ouder-coördinator in de les. Ook de directie komt over schoolzaken vertellen. De cursus blijkt een doorgeefluik van wat er speelt onder de ouders van de voorschool- en basisschooljeugd. Daarnaast oefenen de deelnemers bewijzen inburgeringprofiel OGO voor het inburgeringsexamen en werken zij aan eigen mova-schriva vaardigheden. De cursus geeft hen meer zelfvertrouwen. De deelnemende moeders hebben plezier, netwerken meer en steunen elkaar met eigen goede ervaringen, adviezen e.d. De meerderheid komt trouw, is enthousiast over het concept en doet de werving zelf. Gastdocenten bezoeken de lessen om over hun expertice te vertellen; waardevol voor de moeders om te weten en van te leren. De moeders doen mee aan allerlei activiteiten met name activiteiten op locaties van bibliotheek Den Haag. Zij participeren ook in allerlei activiteiten van samenwerkende instanties (zie website: www.ouderenschoolplus.nl). De moeders zien de cursus als een kadootje! Docente Marie-José
Scholen, die met deze formule werken zijn: De Van Ostadeschool, Schilderswijk, 5e jaar Het Startpunt Suze Robertsonstraat, Schilderswijk, vanaf januari 2009 De Marijkeschool, Schilderswijk, vanaf januari 2009 De Comeniusschool, Transvaal, vanaf september 2009 De Kameleon, Laak, vanaf september 2009 ’t Palet, Schilderswijk, vanaf januari 2010 De Irene school, Schilderswijk, vanaf april 2010 De Horizon, Laak, vanaf mei 2011 De Houtwijkschool, Loosduinen, vanaf augustus 2011 De Drie Linden, Segbroek, vanaf augustus 2011 De Waalse Louise de Colligny school, Mariahoeve, vanaf oktober 2011 De Toermalijn, Segbroek, vanaf augustus 2012 De Baanbreker, Laak, vanaf augstus 2012 De Jan Ligthartschool, Schilderswijk, vanaf oktober 2012 De Rosa basisschool, Rustenburg, vanaf maart 2013 De Beatrixschool, Schilderswijk, vanaf mei 2013
5
Inlichtingen en inschrijven voor scholen Directies van basisscholen kunnen zich aanmelden en inschrijven bij Stichting Ouder en School Plus en voor Den Haag bij Stichting Jeugdwerk ’s-Gravenhage-Oost. Zie verderop in deze brochure Samenwerkingsverband in Den Haag Stichting Jeugdwerk ’s-Gravenhage-Oost neemt de financiële kant van het project voor haar rekening en Bibliotheek Den Haag maakt de cursisten wegwijs in de bibliotheek en verzorgt lessen mediawijsheid.
Trotse cursisten cursus Ouder en School Plus showen hun certificaat cursus mediawijsheid
6
HET DRAAIBOEK Ouder en School Plus: “Kweekvijver voor ouderbetrokkenheid, ouderparticipatie en emancipatie. Opstap naar inburgeringsexamen inburgering profiel OGO”. Doelstellingen • Bewustwordingsproces via het schoolgaande kind: wat doet mijn kind op school en wat is mijn rol daarbij! • Uitleggen en wegnemen van onduidelijke communicatie met /door de school • Inzicht in het schoolsysteem. • Positieve en actieve opstelling ouders richting school. • Ouders werken aan eigen ontwikkeling en emancipatie d.m.v. kennis verwerving en verbetering van hun taalvaardigheid, zowel mova als schriva. (ook alfabetisering on- en laaggeletterden) • Opstap naar reguliere inburgering. • Bewustwording van de rol die ouders zelf spelen in de opvoeding van hun kinderen en de bijdrage die zij zelf kunnen geven aan de gezondheid van henzelf en hun kinderen. • Verwerving portfolio/CH-bewijzen en competenties binnen het inburgeringsprofiel OGO. • Zicht op wat zij zelf kunnen doen om hun financiële zaken op orde te houden. • Concrete participatie in de samenleving door hulp bij doorstroming naar opleiding en werk. De doelgroep De cursus is voor: • Ongeletterde migrantenmoeders, die weinig ervaring hebben met het gesproken Neder- lands (ze zijn aanspreekbaar) • Anders gealfabetiseerde migrantenmoeders op weg naar NT2 niveau 1 en 2 • Moeders, die weinig betrokken zijn bij de school. • Moeders die moeite hebben contact te maken met de school of daar slechte ervaringen mee hebben. De lessen kunnen ook aan autochtone ouders/moeders gegeven worden. Criteria betreffende deelname • Ouders (moeders) van voorschoolleerlingen van de basisschool en eventueel ouders van het vo. • Groepsgrootte 9/20 (zie werving), afhankelijk van de ruimte. Er wordt een wachtlijst aangelegd zodra de groep haar grens qua aantal heeft bereikt. • Geen verplichting, maar na inschrijving meer “verplichten” tot aanwezigheid • Aanspreekbaarheid (enigszins begrijpen wat in de lessen ter sprake komt.)
7
• Ouders zijn tevoren goed geïnformeerd over zaken als aanwezigheid, inzet en ‘huiswerkopdrachten’. • Ouders mogen tussentijds instromen, mits zij goed gemotiveerd zijn. ‘De moeders voelen zich gezonder, meer deel van de samenleving en gelukkiger!’ Docente Annemie
Uitvoering Werving Uitgebreide werving is een absolute voorwaarde voor een goede start via zowel flyer en nieuwsbrief als via informatie tijdens een te organiseren wervingsbijeenkomst op de school zelf. Op de bijeenkomst is het wenselijk ook informatie met behulp van een tolk te geven. Men kan zich tijdens de bijeenkomst voor de cursus inschrijven, maar diegenen die e.e.a. eerst willen overdenken of thuis willen bespreken, kunnen dit ook doen. Werving moet minstens twee tot drie keer per jaar plaatsvinden! Het vergroot de kans op meer deelname. De ‘intake’ Iedere cursist krijgt een intakegesprek, waarin de bedoeling van de cursus goed wordt uitgelegd. Ook de verwachte INZET wordt nadrukkelijk besproken om misverstanden te voorkomen. De lesaanpak Lestijd in de week: De cursus is 2 dagdelen in de week van 9.00-11.30 uur of van 13.00-15.00 uur Verplichte leselementen: • Nederlands spreken,lezen,schrijven en luisteren • Opvoedingsinformatie 1x in de week • Gezondheidsinformatie 1x in de week • Ouderbetrokkenheid • Echte hulp bij de inburgeringproblematiek (facultatief) • budgettering De start van de cursus en niveaubepaling In de eerste les wordt het doel van de cursus uitgelegd. Vervolgens krijgen de cursisten een instaptoets, waarmee hun niveau wort vastgelegd. Certificaat De cursus wordt voor iedere cursiste, die ruim een jaar de lessen voor ± 80% heeft gevolgd, feestelijk afgesloten met het cursuscertificaat Ouder en School Plus. Lesvoorwaarden voor een succesvolle cursus • Twee dagdelen les per week, omdat de uitgebreide en inhoudelijk belangrijke lesstof dan beter beklijft! • Het lestraject beslaat anderhalf jaar, zodat alle thema’s van de VVE-programma’s Piramide,
8
Startblokken/basisontwikkeling, Ko-totaal en Speelplezier kunnen worden afgerond. Tot nu toe is de cursus op de scholen opnieuw aangevraagd, zodat bovenstaande afronding mogelijk was. • Cursisten kunnen gedurende de gehele lesperiode instromen. • Een geschikte lesruimte, liefst met smartboard, whiteboard en PC’s. Een TV is ook zeer welkom. • De leslocatie in de betreffende school of vlakbij de school. • De mogelijkheid van kinderoppas in - of bij de school. • Potentiële cursisten vallen gegarandeerd af, als aan deze belangrijke randvoorwaarde niet wordt voldaan! • De locatie in de school of zeer dicht in de buurt ervan. De docent: De rol van de docent is zeer belangrijk. Zij is docente NT2 of volgt de post HBO-opleiding NT2. Zij is de spil, de motivator van de cursisten. Zij moet echt betrokken zijn bij dit werk, goed kunnen communiceren, flexibel zijn en goed kunnen organiseren. Een ‘warme persoonlijkheid’ wordt zeer gewaardeerd. Zij moet bekend zijn met de doelgroep en ervaring hebben met de lessen en de werkwijze en problematiek van de school. Zij leest met de cursisten de nieuwsbrief en betrekt hen bij schoolactiviteiten. Zij heeft- of voorziet zich van kennis van gezondheid en/of opvoeding. Zij verdiept zich ook in budgettering.
De docent aan het werk Samenwerking school en cursusformule Om van de cursus Ouder en school Plus een succes te maken is het belangrijk dat zowel directie als docenten van boven-als onderbouw van de school, evenals docenten van de voorschool, zich inzetten voor zaken de cursus betreffende.
9
Ouder en School Plus inhoudelijk Het stimuleren van de ouderbetrokkenheid Het wijzen op actieve deelname aan rapportbesprekingen en informatie-avonden Het stimuleren van regelmatig contact ouder-leerkracht en deelname als ouder aan activiteiten van de school en het helpen op school. Het bespreken van o.a. jaarkalender, nieuwsbrieven vanuit de school. Lezen met je kind. Kinderboeken worden besproken. Ook tijdens bibliotheek-activiteiten. Er wordt gewerkt met de thema’s uit het cursusboek: Wat is een Basis-school? van uitgeverij Coutinho. De thema’s zijn: Kennismaken. Wat is dit voor school? Wat doet en leert mijn kind op school. Het Nederlands/Haagse Onderwijs. Spelen. De lesmap module 7 Onderwijs en kinderen van Kleurrijker. Informatie en activiteiten voor ouders mbt de VVE-programma’s als Piramide, Kaleidoscoop, Ko-totaal, Startblokken/basisontwikkeling en Speelplezier. De leerstof van de thema’s wordt op een speelse manier aangeboden mbv woordenlijsten, liedjes, gedichtjes, spelletjes en praatplaten. Daarnaast krijgen de ouders sleutelvaardigheden aangeboden bij ieder thema van Piramide. Ook zijn er knutselactiviteiten en bezoeken ouders kinder-activiteiten in dit kader. De Nederlandse taal Spreekvaardigheid Er wordt gebruik gemaakt van de leerlijn spreken en luisteren: Spreek Actief van Ank Hilderink en Leni van Rossenberg van het ID College. Spreektoetsen, Toets Gesproken Nederlands. Uitspraaktraining uit de methode Uitspraaktrainer. Rollenspel. Taalpingpong van Nicole van Schaijk. Ook maken wij gebruik van Spreek-taal module 1. Thema’s met betrekking tot de cursus worden met behulp van een cd, plaatjes + begrippen en kleine zinnetjes geoefend. Grammatica Eenvoudige basisgrammatica NT2 van Jenny van der Toorn-Schutte uitgeverij Boom. Klare Taal van Jenny van der Toorn-Schutte uitgeverij Boom. Spelling Werkboeken spellingsschakels van het IVIO. Vervoeging in ott,vtt,het kof-schip,regelmatige-en onregelmatige werkwoorden. Trappen van vergelijking. Oefenen van dictees. Leerstof uit de Delftse methode Basiscursus 1
10
Lezen en schrijven Horen, Zien en Schrijven,ontwikkeld door het HCO Lees-en schrijfonderdelen uit de methode Breekijzer Lees-en Schrijf, een uitgave van ETV Oefenen brieven schrijven Leerstof uit Beter lezen en Nieuwsbegrip. Voor de inburgeringeisen items uit: Zwart op Wit, Praktische Schrijfvaardigheid voor Volwassenen. Burgerschap-OGO- Werk van Dorothé Pietersma, uitgeverij Coutinho. Actief met Taal. Didactische werkvormen voor het talenonderwijs van Dieuwke de Coole en Anja Valk, uitgeverij Coutinho. Internetsites Sprekers (deskundigen) uitnodigen. Buitenschoolse opdrachten: naar de bibliotheek, peuterspeelzaal, kinderboerderij, de wijk in…. etc. Kennis van de Nederlandse Samenleving Welkom in Nederland van Marilene Gathier uitgeverij Coutinho. Het Spel: Rondje Nederland Inburgeringsspel en KNS-examentraining
Op Weg en Onderweg van Jenny van der Toorn-Schutte uitgeverij Boom. Specifiek opvoedinggericht Opvoeding, Gezondheid en Onderwijs (OGO) Het inburgeringprofiel OGO: Er wordt gewerkt aan dit item gebruikmakend van het portfolio OGO-bewijzen van competentie. OGO CH’s (cruciale handelingsituaties) binnen dit portfolio worden aan de hand daarvan geoefend. Dit zijn bewijzen van competentie. Boeken: Welkom in Nederland van Marilene Gathier uitgeverij Coutinho. Supernanny van Jo Frost Copyright 2006 MOM/Unieboek. Lesmap Kleurrijker module 8 KNS kinderen en opvoeding Artikelen: Ouders, handige tips over opvoeding + videoband GGD Rotterdam en omstreken. Magazines Ouders van Nu en J/M. Opvoeden Samen Aanpakken. Informatiekrant themanummer: loslaten en grenzen stellen themanummer: leren, op school en thuis en themanummer : wie doet wat m/v. En de site www.opvoedensamenaanpakken.nl Daarnaast: Opvoedingsvragen worden beantwoord door onze docenten, deskundigen of gastdocenten. Sleutelvaardigheden, genoemd in de spel -en werkbladen thema’s Piramide. Ook de cursussen: opvoeden zó en opvoeden, zó verder. Thema’s uit deze cursussen zijn standaard in het draaiboek opgenomen.
11
Specifiek gezondheidgericht Standaard items als eigen gezondheid en die van je kinderen, de thuisdokter, gezonde voeding (o.a. vegetarisch eten), spel en sport, zwangerschapszaken en ernstige ziekten, maar ook alternatieve geneeswijzen. We maken gebruik van lesstof uit: Helen en genezen. Wegwijs in therapieland van Liet de Vries-Geervlied. De Aura als Levensgids van Frank den Ouden, uitgeverij Schors Amsterdam. Je kunt je leven helen van Louise L Hay, uitgeverij De Zaak Groningen. Uw Brein als Medicijn van Dr. David Servan–Schreiber, Kosmos uitgevers Utrecht /Antwerpen. Antikanker van Dr. David Servan–Schreiber, Kosmos Uitgevers Utrecht/Antwerpen. Signalen van je Lichaam van Jean-Pierre Barral, uitgeverij Ankh-Hermes Deventer. Eerste Hulp Tips voor Ouders van Kate Cronan en Neil Izenberg, M.D. Imagebooks Factory B.V. Sites op het gebied van voeding. Het boek met gezonde recepten voor kinderen: KEET SMAKELIJK, een uitgave van www.keetsmakelijk.nl Daarnaast: gezondheidsvragen worden beantwoord door onze docenten, deskundigen of gastdocenten. Empowerment Methodiek:voor empowerment van allochtone vrouwen: Naar een grotere wereld Stichting ELAN Experticecentrum Budgettering De docenten hebben een training : Omgaan met geld ism de Gemeente Den Haag gevogd Zij geven informatie hierover in de lessen. Gastlessen Stichting Aardewerk/milieu-educatie CJG logopediste wijkagent mondhygiëniste diëtiste schoolmaatschappelijkwerkster Zie verder de website www.ouderenschoolplus.nl Participatie naar vervolgopleidingen en werk Samenwerking met name met Stichting Jasmin: aanbod korte cursussen richting werk en ook loopbaanadvies. Taalaanbieder Capabel Taal : bezoek aan aangaande opleidingen in de zorg en verder aanbod. Verwijzing naar aanbod van ROC- Mondriaan Samenwerking verder met een breed scala aan instanties, waaronder ETV. Zie website
12
Buitenschoolse activiteiten Bibliotheekbezoek: lessen mediawijsheid e.a. Museumbezoek Informatieve bezoeken aan opleidingen vanaf NT2 niveau 2. bijvoorbeeld in de zorg + training naar werk Haags Onderwijsfestival Sporten in dichtbije parken.
Diversen Via de internetsite www.inburgeren.eigenstart.nl kan eveneens aan bewijzen worden gewerkt. Milieu-informatie o.a. via Projectbureau Aardewerk Verder kan men gebruik maken van de E.T.V. programma’s Thuis op school en Oefenenen.nl. De Wijk: aandacht wordt besteed aan de wijk waar men woont.
Les op de Rosa basisschool
een cursus voor moeders die aan hun eigen ontwikkeling willen werken tegelijk bouwen zij aan een goede toekomst voor hun kinderen.
13
Informatie en inschrijving
Margriet Van der Werf, directeur van de Stichting Ouder en School Plus, Tel: 06 45599869 en
[email protected], www.ouderenschoolplus.nl Voor Den Haag Jos van Setten, coördinator. Stichting Jeugdwerk Schilderswijk Oost/Den Haag Tel: 070-3699332 coördinator samenwerking scholen. Voor financiële afspraken. Renald Gunsch, informatie betreffende ervaringen: directeur van de Van Ostadeschool. Tel: 070-3806773
Uw aanvraag voor deze cursus in Den Haag kunt u doen via www.denhaag.nl U gaat naar de onderwijsportal en vraagt 2 dagdelen aan. U kunt ook mailen naar
[email protected] Voor meer informatie kunt u kijken naar: www.ouderbetrokkenheiddenhaag.nl Kijk ook op de website: www.ouderenschoolplus.nl
Vormgeving: Sandra Christe, www.dewijdeblik.nl opmaak/druk: Hes, www.drukkerijhes.nl
14
Over de auteur
Margriet van der Werf was vanaf 1971-2000 werkzaam in het voorschool- en basisonderwijs op verschillende schooltypen in Arnhem, Amsterdam, Voorburg en Den Haag. Na haar post-HBO studie NT2 bij de Transfergroep Rotterdam werd zij docent NT2 bij het ROC Mondriaan en werkte o.a. ruim zeven jaar met ouders op Haagse binnenstadscholen als docent oudereducatie. Zij bouwde veel ervaring op in dit werk. Zij ontwikkelde in deze tijd haar concept cursus Ouder en School Plus. Margriet van der Werf is vanaf 2001 actief geweest in de Haagse gemeentepolitiek waar zij zich bezighield met haar vakgebieden onderwijs en inburgering. Als docent rapporteerde zij over haar bevindingen inzake twee stadsschoolgroepen moeders in de Pilot Ouder en School (een gemeentelijke inburgeringcursus ouderbetrokkenheid) aan Haagse gemeenteraadsleden met inburgering in hun portefeuille en evalueerde deze Pilot met hen. Zij pleitte in de gemeenteraad voor het financieel ondersteunen van haar specifiek op deze doelgroep gerichte cursus, die ook rekening zou houden met de wensen en mogelijkheden van deze doelgroep. Dat resulteerde in subsidie voor haar formule. Zij initieerde in mei 2006 in samenwerking met bibliotheek Transvaalkwartier en bovengenoemd ROC de Pilot Kitap (boek) voor allochtone geïnteresseerden in jeugdliteratuur, opvoeding/gezondheid en thema’s met maatschappelijke relevantie. Zij voerde deze Pilot met succes gedurende anderhalf jaar uit in deze bibliotheek in samenwerking met het betrokken personeel. Zij werkte van mei 2007 tot oktober 2009 bij VIAT, Toetsbureau inburgering Den Haag. Vanaf januari 2008 geeft zij uitvoering aan haar cursus Ouder en School Plus i.s.m. Stichting Jeugdwerk Den Haag. Zij is nu full-time projectleider en leidt een team van 14 docenten. De cursus bestaat 5 jaar. Op 10-10 2012 riep zij de Stichting Ouder en School Plus in het leven met het doel landelijk te kunnen uitrollen.
Contactgegevens auteur: E-mail:
[email protected] Uitgave: Stichting Ouder en School Plus, november 2013 Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.
15
www.ouderenschoolplus.nl
16
