OUD WOENSEL
MASTERPLAN INTEGRALE WIJKVERNIEUWING OUD WOENSEL
Februari 2008
MASTERPLAN
INTEGRALE WIJKVERNIEUWING OUD WOENSEL
tussen Luwte en Levendigheid
VOORWOORD Het masterplan Oud Woensel is een belangrijke mijlpaal in het integrale (wijk)vernieuwingsproces Oud Woensel. Het bevat de ambitie, een masterplankaart met een concreet programma voor de gehele wijk Oud Woensel met als centrum de Woenselse Markt en de Kruisstraat. Daarnaast doet het masterplan richtinggevende uitspraken voor enkele specifieke opgaven. Vier spraakmakende voorbeelden van opgaven in Oud Woensel die in de komende periode tot concrete projecten uitgewerkt gaan worden, zijn de vernieuwing van de woonbuurt Weteringstraat e.o., aanpak openbare ruimte Woenselse Markt / Kruisstraat, revitalisering van bedrijventerrein Vissersstraat en het oprichten van een voorzieningencluster op een betekenisvolle plek. De vernieuwing van de buurt Weteringstraat e.o. is feitelijk de aanleiding van het masterplan Oud Woensel. Voor dit gebied, wat onderdeel uitmaakt van het raadsbesluit tot de opgave Integrale wijkvernieuwing 2000-2010 (december 2000), zijn in dit masterplan duidelijke keuzes gemaakt. Met deze keuzes kan nu voortvarend gewerkt gaan worden aan de ontwikkeling van de wijk en haar bewoners, onder meer met een concreet stedenbouwkundig plan en sociale programma’s. Het streven is een buurt te maken die voldoet aan de eisen van deze tijd, met veel aandacht voor de belangen en woonwensen van de huidige én toekomstige bewoners. Toekomstperspectieven vergroten. Dit plan is het resultaat van een intensief en vernieuwend planproces, waarbij de wijkbewoners, wijkwerkers en wijkgebruikers, samen met Domein en gemeente Eindhoven het plan hebben samengesteld.
Namens de projectgroep Oud Woensel Vastgesteld door de gemeenteraad 12 februari 2008
OUD WOENSEL
8
INHOUDSOPGAVE 1
INLEIDING
‘de weg er naar toe ’
01
2
TOEKOMSTVISIE
‘dit gaat het worden ’
15
2.1
concept
19
2.2
hoofdlijnen
22
2.3
thema’s
23
2.3.1
ruimte
25
2.3.2
wonen en leven
33
2.3.3
sociaal
35
2.3.4
economie
39
3
ENVELOPPEN
3.1
wat is een ‘envelop’ ?
47
3.2
de enveloppen
49
4
FINANCIËLE UITVOERBAARHEID
93
BIBLIOTEEK
97
MET DANK AAN
‘werk aan de winkel !’
43
107
INLEIDING
1 1
2
3
INTEGRALE WIJKVERNIEUWINGSBUURTEN OUD WOENSEL IN EINDHOVEN
4
1.1
INLEIDING
1
De integrale wijkvernieuwing in Oud Woensel loopt inmiddels ongeveer twee jaar. Waarbij in eerste instantie veel tijd is geïnvesteerd om met “de gebruikers” van Oud Woensel in gesprek te komen. In juli 2004 is
DE WEG ER NAAR TOE
AANLEIDING
de Tussenbalans Integrale wijkvernieuwing Oud Woensel (startnotitie) vastgesteld door het college. Hierin is o.a. besloten verder te kijken dan alleen naar de woonbuurt Weteringstraat e.o.. In de tussenbalans is het studiegebied bepaald op de wijk Oud Woensel (gebied tussen
De Eindhovense gemeenteraad heeft in december 2000 ingestemd
Boschdijk, Kronehoefstraat, Pastoriestraat, Veld. Montgomerylaan,
met een meerjarige opgave voor integrale wijkvernieuwing. Met dit
Past. Petersstraat), waarmee een veel bredere problematiek dan
voorstel zijn 12 buurten in de stad aangewezen voor fysieke, sociale
enkel de woonbuurt van Domein en aangrenzende openbare ruimte
en economische vernieuwing. Het zijn over het algemeen buurten
onderwerp van discussie is geworden. O.a. de stedelijke voorzieningen
waar leefbaarheidsproblemen mede worden veroorzaakt door
aan de Kruisstraat en Woenselsemarkt (economische pijler) zijn
een eenzijdig samengestelde woningvoorraad. Nadrukkelijk gaat
hierdoor mede centraal komen te staan in de visieontwikkeling.
integrale wijkvernieuwing daarnaast uit van het benutten van kansen die samenhangen met de identiteit en het imago van stadsdelen.
Oud Woensel maakt, als onderdeel van het stadsdeel Woensel Zuid,
Versterking van de kwaliteit van de fysieke leefomgeving, versterking
tevens onderdeel uit van de 56 prioritaire wijken van het ministerie
van de sociale cohesie en een versterking van de economische structuur
van VROM. Deze wijken zijn in 2003 door VROM aangewezen als
staan hierbij voorop. Het noordelijke deel van de statistische buurt
aandachtswijken. De aanpak van deze prioritaire wijken is onderdeel
Hemelrijken, Weteringstraat e.o. met vooral goedkope vooroorlogse
van het actieprogramma herstructurering, een samenhangend pakket
sociale huurwoningen van woningcorporatie Domein, maakt onderdeel
dat zich in eerste instantie volledig richtte op de versnelling van de
uit van dit raadsbesluit.
stedelijke vernieuwing. Deze wijken krijgen extra aandacht (in het bijzonder gericht op facilitering en procesmatige aanpak) en moeten
De mate waarin de leefbaarheid in de wijkvernieuwingsbuurten onder
een voorbeeldfunctie vervullen voor de aanpak elders in het land.
druk staat verschilt. Met het Impulsbeleid schonk de gemeente al
Inmiddels heeft VROM een bredere context in beeld; verbreding en
langer samen met bewoners aandacht aan de leefbaarheid in een
verschuiving van alléén een fysieke kwantitatieve opgave naar een
aantal buurten in de stad. De integrale wijkvernieuwing valt in veel
sociale en kwalitatieve opgave. Het Rijk wil ondersteunen richting een
gevallen samen met de oude Impulsbuurten. De buurt Weteringstraat
sociaal fysieke aanpak en de publieke ruimte in relatie met de sociale
e.o. was in 1997 ook al aangewezen als een Impulsbuurt. De wijze
veiligheid. Oud-minister Dekker (VROM) heeft, naar aanleiding van de
van samenleven in de buurt is redelijk harmonisch, er is echter wel
aanwijzing, in oktober 2005 een bezoek gebracht aan Oud Woensel.
sprake van dreigende sociale problematiek. Sociaaleconomisch
Daarnaast is recent een subsidieverzoek (impulsgelden) door het
staat de buurt voor een verbeteringsopgave. De buurt scoort met een
ministerie gehonoreerd. Met dit budget kunnen we vooruitlopend
armoedepercentage (inkomen op bijstandsniveau) van 23 % het hoogst
op grotere vernieuwingsprojecten uit het voorliggende masterplan,
van alle Eindhovense buurten en ver boven het Eindhovense gemiddelde
al enkele kleinere, maar zeer noodzakelijke, maatregelen in de
(11%). In samenwerking met bewoners en andere organisaties wordt
wijk (vooral Kruisstraat / Woenselsemarkt) in uitvoering
getracht oplossingen te vinden voor de aanwezige problemen.
brengen.
5
6
1.2
PROCES
De wijkvernieuwing is van start gegaan met de publicatie van de
De opvatting, dat kennis aanwezig is bij professionals én wijkgebruikers,
startnotitie, “de Tussenbalans” (juni 2004). Voor het maken van het
is bepalend geweest voor de keuze om de ambities te laten uitwerken door
Masterplan Oud Woensel was het de wens om niet zozeer van achter
onderzoeksgroepen die bestonden uit professionals en wijkpartners. De
het bureau plannen te maken, maar om aan interactieve planvorming
synergie tussen de deelnemers in een onderzoeksgroep leidde tot meer
te doen. De belangrijkste kennis over de wijk is voornamelijk aanwezig
bouwstenen voor het Masterplan en een gedragen en realistische visie.
in de wijk. Om in een vroeg stadium allianties te sluiten en te werken
Deze gevarieerd samengestelde onderzoeksgroepen waren ingedeeld
aan draagvlak en overleg met de bewoners en gebruikers van de
naar vier thema’s, te weten ruimte, economie, sociale voorzieningen
wijk, is gekozen voor een actieve, participerende werkwijze waarbij
en wonen & leven. Elke onderzoeksgroep heeft, op eigen wijze gewerkt
behalve de betrokken professionele partners ook de bewoners van Oud
aan een onderlegger voor het Masterplan.
Woensel (huurders en kopers), de winkeliers en ondernemers in het
Naar aanleiding van de bevindingen van deze onderzoeksgroepen
gebied, de ambulante handel, ontwikkelaars, onderwijsinstellingen
en enkele separaat uitgevoerde onderzoeken (zoals onderzoek naar
en welzijnsinstellingen direct betrokken zijn bij de voorbereiding
het functioneren van de Woenselse (waren)markt en de Sociale
van het Masterplan. Met deze wijkpartners zijn de mogelijkheden
diagnose) is een eerste aanzet tot een ontwikkelingskader gemaakt.
van stedelijke ontwikkeling afgetast. Problemen en kansen zijn
Deze is gepresenteerd in een grote brede wijkbijeenkomst en is tevens
geïnventariseerd, ambities benoemd, samenhang in beeld gebracht en
bilateraal onderwerp van vele gesprekken geweest. Al deze resultaten
oplossingen afgetast. Via wijkbijeenkomsten en onderzoeksgroepen
hebben geleid tot het nu voorliggende Masterplan Oud Woensel.
zijn alle partijen intensief betrokken bij het proces.
Een integraal plan pur sang: fysiek, sociaal, economisch en beheer en veiligheid in één. Het Masterplan Oud Woensel is een integrale
In eerste instantie is tijdens een startmanifestatie in de vorm van
visie met concrete projectopdrachten (enveloppen). Het is een plan
creatieve sessies gezocht naar de sterke en zwakke punten van de wijk
met vele kansrijke ontwikkelingen die niet allemaal (direct) zichtbaar
en naar haar identiteit. Hierdoor zijn de belangrijkste thema’s voor
worden. De ambities zullen op uiteenlopende manieren in de tijd hun
het Masterplan bekend geworden.
doorwerking krijgen in de wijkvernieuwing van Oud Woensel.
Daarna is aan de wijk de vraag gesteld wat het meest voorstelbare scenario voor de ontwikkeling van Oud Woensel zou zijn. Er werden
Al het onderliggende (studie)materiaal is vastgelegd in “de bibliotheek”
twee uiterste scenario’s (‘Ons Dorp’ en ‘Stedelijk Knooppunt’) voor-
van Oud Woensel. In de bijlage van dit Masterplan treft u een korte
gelegd. Hoewel er waardering was voor deze werkwijze bleek ook
omschrijving van de inhoud van deze bibliotheek en een cd-rom met
dat het maken van keuzes te vroeg in het proces kwam. Er moest
daarop alle afzonderlijke documenten.
eerst samen gewerkt worden aan de richting van de ontwikkeling, om pas later daadwerkelijke keuzes te kunnen maken. Eerst de ambities formuleren en pas daarna een eindbeeld schetsen. Naar aanleiding van deze conclusie zijn (werk-)ambities geformuleerd welke als een soort leidraad voor de verdere ontwikkeling van het Masterplan zijn gaan gelden.
7
8
1.3
OUD WOENSEL: WELKE OPGAVE?
moeten daarop aansluiten. Homogene buurten in een heterogene wijk is daarbij ons motto.
Al snel bleek dat er veel waardering bestaat voor de ‘mix’ van wonen (buurt) en voorzieningen (stad) in deze wijk: Oud Woensel is een echte
Woningen en voorzieningen
stadswijk. Op dit moment wordt het gebied gekenmerkt door een
Veel woningen in Oud Woensel zijn oud. Een deel van de woningen is
grote diversiteit van mensen, buurten en voorzieningen. De wijze van
ook nog klein en van slechte kwaliteit. Ook de woningdifferentiatie is
samenleven in de buurt is een redelijk harmonische. Hierin ligt de kans
niet optimaal. Daardoor hebben bewoners onvoldoende mogelijkheden
om de vraagstukken die in de wijk leven zoals de hoge parkeerdruk,
om hun wooncarrière in de wijk voort te zetten. De nabijheid van het
de slechte bouw- en woontechnische kwaliteit van een deel van de
stadscentrum, het winkelaanbod en het dynamische karakter van de
woningen, de noodzakelijke doorontwikkeling van de detailhandel, de
wijk met allerlei soorten huishoudens van autochtone en allochtone
samenhang en kwaliteit van de maatschappelijke voorzieningen en de
afkomst vormen een heel aantrekkelijke omgeving voor jonge, stedelijke
slechte staat van de inrichting van het openbaar gebied aan te pakken.
huishoudens. De meeste woningen blijven natuurlijk gewoon staan,
Er is bijzondere aandachtspunt voor de sociaal economische situatie
maar in enkele buurtjes is een verandering te verwachten. Door nieuwe
in delen van de wijk Oud Woensel. De buurt Weteringstraat e.o. scoort
woningen en voorzieningen te realiseren kan die aantrekkelijkheid
met een armoedepercentage (inkomen op bijstandsniveau) van 23%
een extra impuls krijgen. Denk daarbij aan voorzieningen op het
het hoogst van alle Eindhovense buurten en daarmee ook ver boven het
gebied van onderwijs, zorg, welzijn, sport, recreatie, kunst en cultuur.
gemiddelde van Eindhoven (11%).
Uitgangspunt daarbij is dat de nieuwe woningen en voorzieningen bijdragen aan het totale leefklimaat, sociale samenhang in de wijk en
Ambities wijkvernieuwing Oud Woensel
aan individuele groeimogelijkheden.
Mensen en buurten
Winkels en bedrijven
Veelkleurig en divers. Dat zijn sleutelwoorden om de identiteit
De stedelijke dynamiek en identiteit van Oud Woensel heeft voor een
van Oud Woensel te schetsen. Veelkleurig betekent dat er een mix
groot deel te maken met de winkels langs de Kruisstraat, de Woenselse
van bewoners is: jongeren en ouderen, gezinnen met kinderen en
Markt en de andere bedrijven op de kleine bedrijventerreintjes in
huishoudens zonder kinderen, autochtonen en allochtonen, bemiddelde
de wijk. Daardoor heeft Oud Woensel in het Eindhovense een uniek
en minder bemiddelde bewoners. Mensen van allerlei pluimage dus die
karakter met een kleinschalig winkelaanbod, betaalbare winkelhuren
soms geconcentreerd bij elkaar en soms door elkaar in verschillende
en allochtoon ondernemersschap. De Woenselse (waren)markt heeft
buurten wonen. Buurten hebben daardoor een eigen karakter. De
zelfs een regionale betekenis. De bedrijventerreintjes in de wijk
diversiteit en dynamiek hebben ook te maken met de aanwezigheid van
vormen een broedplaats van een breed palet aan ondernemers: van
winkels en bedrijven in de wijk. De ambitie is om die veelkleurigheid
garages tot ict-bedrijven, zorgverleners en kunstenaars. Behoud en
en diversiteit in de toekomst te behouden en om kansen te bieden aan
versterking van de economische structuur van Oud Woensel is de
individuen om vooruit te komen in het leven. Daarbij gaat het zowel om
ambitie voor de toekomst. Daarbij moeten de nadelen – parkeerdruk
de fysieke verschijningsvorm als om de bevolkingssamenstelling en de
en verkeersonveiligheid – zoveel mogelijk worden verminderd. Ook
economische dynamiek. Investeringen in gebouwen, openbare ruimte
hier zal steeds een link moeten worden gelegd met het totale
en sociaal-maatschappelijke en sociaaleconomische voorzieningen
leef- en ondernemersklimaat in Oud Woensel.
9
10
Stedenbouw en openbare ruimte
Opbouw Masterplan: visie & enveloppen
Oud Woensel kent een zeer gevarieerde bebouwing met soms grotere, heldere stedenbouwkundige eenheden. De verschillende buurten
Het Masterplan biedt het samenhangende kader (een ontwikkelings-
hebben over het algemeen een stenig karakter. De kwaliteit van de
visie) voor het totale gebied. Dit is een globale opzet voor het
openbare ruimte is daardoor op veel plekken aan de magere kant.
fysiek-ruimtelijke, het functionele, het sociaal-maatschappelijke,
Er zijn weinig aantrekkelijke verblijfsplekken en er is weinig groen
het (sociaal-)economische en het financiële programma. Gezien de
in de wijk. Vooral het parkeren en het autoverkeer op en rond de
specifieke situatie in Oud Woensel beschrijft dit Masterplan geen
Kruisstraat en de Woenselse Markt vormt een toenemende bedreiging
statisch eindplan voor de wijk, maar geeft door de ontwikkelingsvisie
voor de verblijfskwaliteit. De ambitie is de huidige stedenbouwkundige
richting en ruimte aan projecten.
structuur en markante gebouwen grotendeels te behouden. Dat bepaalt
De verdere uitwerking na vaststelling van het Masterplan zal dan ook
de herkenbaarheid van Oud Woensel en de verschillende buurten als
in de afzonderlijke projecten gebeuren. Voor ontwikkelingen in het
onderdelen daarvan. Tevens moet men rustig kunnen wonen in de
gebied die nu voorzien zijn (het gaat hierbij bijvoorbeeld om sloop en
luwte van de stedelijke voorzieningen. Het rommelige en stenige
nieuwbouw van Weteringstraat e.o., maar ook om sociale interventies)
karakter van de openbare ruimte kan worden verbeterd door meer
zijn in dit Masterplan enveloppen opgenomen. Daarin wordt voor de
speelplekken, door pleintjes in te richten en meer groen in de wijk te
betreffende ontwikkelingen aangegeven welke randvoorwaarden daar
brengen. Veiligheid, identiteit en duurzaamheid zijn sleutelwoorden
vanuit het Masterplan aan meegegeven worden. Latere bijsturing van
voor de aanpak van de openbare ruimte.
projecten op basis van resultaten en ontwikkelingen in de wijk is binnen de ontwikkelingsvisie mogelijk. Ook toekomstige ontwikkelingen die
Verkeer en parkeren
nu nog niet te voorzien zijn moeten op deze wijze aangestuurd gaan
De verkeersstructuur in Oud Woensel is lang niet optimaal. Zo ontbreekt
worden vanuit het Masterplan.
een duidelijke hiërarchie van ontsluitingswegen en verblijfsgebieden evenals een scheiding van verkeerssoorten. Daardoor ontstaan er voornamelijk op de Kruisstraat voor voetgangers en fietsers onveilige situaties. Verder is er sprake van overlast (parkeren, geluid) voor de bewoners in sommige straten, in het bijzonder rond de Kruisstraat en Woenselse Markt (bezoekers winkels en warenmarkt), Fellenoord (centrum, kantoren, PSV) en Weteringstraat e.o. (bezoekers winkels, warenmarkt en kantoren). De parkeerdruk kan op termijn ook negatieve gevolgen hebben voor het winkel- en marktbezoek. Inzet is veilige routes voor voetgangers en fietsers te ontwikkelen. Uitgangspunt is dat bezoekers moeten parkeren bij de winkels en dat de bewoners in hun buurt geen overlast meer hebben. De ambitie is om het totale verblijfsklimaat te verbeteren, waardoor de bereikbaarheid van woonbuurten, winkelstraten en bedrijventerreinen er op vooruitgaat. De uitdaging is om aantrekkelijke en samenhangende oplossingen te vinden voor soms strijdige belangen.
11
12
1.4
LEESWIJZER
Het Masterplan bestaat uit vier delen. Hoofdstuk 1 ‘Inleiding’ gaat in op de aanleiding van het masterplan, het doorlopen proces en de opgave c.q. ambities voor Oud Woensel. In hoofdstuk 2 komt de ontwikkelingsvisie voor Oud Woensel aan bod. Hier wordt ingegaan op de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen, wonen en leven in Oud Woensel, sociale voorzieningen en economie. Hoofdstuk 3 ‘De Enveloppen’ geeft een doorkijk naar de toekomst. In dit hoofdstuk is voor concrete projecten randvoorwaarden gegeven op fysiek, sociaal en economisch gebied. Hiermee krijgt de uitwerking van het Masterplan (na de vaststelling) daadwerkelijk vorm en inhoud. Hoofdstuk 4 ‘Financiële Uitvoerbaarheid’, geeft inzicht in zaken als planning, financiën en organisatie. In de bijlage vormt ‘De Bibliotheek’ het naslagwerk waarin alle onderliggende studies ten behoeve van het Masterplan zijn opgenomen
13
TOEKOMSTVISIE
2 15
16
17
18
2.1
TOEKOMSTVISIE
2
DIT GAAT HET WORDEN!
CONCEPT
Uit diverse workshops met bewoners en overige wijkpartners, de cultuurhistorische analyse, de sociale diagnose en de stedenbouwkundige analyse is gebleken dat de kracht van Oud Woensel is gelegen in de bijzondere combinatie van dorpse en stedelijke kenmerken en een diversiteit aan bewoners. De bewoners en professionals zien dit als dé kracht van Oud Woensel, een kracht die een goede basis biedt voor verdere ontwikkeling. Dat betekent dan ook dat gekozen wordt om Oud Woensel verder te ontwikkelen volgens deze filosofie: ‘Tussen Luwte en Levendigheid’ Dat betekent keuzes maken. Keuzes op het gebied van ontsluiting, woningtypen, woonmilieus, sociale structuurversterking, versterken economische structuur, gebruik van het openbaar domein etc. Levendigheid op de stedelijke assen (Kruisstraat, Boschdijk, Montgommerylaan, Ring) en rust in de achterliggende woonbuurten. En die keuzes zijn gemaakt in dit masterplanproces. Dit integrale Masterplan is daar het resultaat van.
19
! v P
s
H
s
v
M
s
s
0
20
100
200
300
N
gemengde kleinschalige detailhandel Kruisstraat kleinschalig wonen / werken langs stadstraat; bedrijvigheid aan huis gebouw met maatschappelijke betekenis kantoorbebouwing hotel
P
parkeren op de Markt belangrijke langzaamverkeers verbinding belangrijke verbindingen met omgeving, waarbij “oversteekbaarheid” van groot belang is relatie met de binnenstad en Kronehoef belangrijke fietsroute hoofdroute intern ontsluitingssysteem (auto) stadsontsluiting herprofilering Boschdijk Herstructurering Weteringstraat e.o. (Sloop/Nieuwbouw) opwaardering ‘verborgen’ openbare ruimte Boschdijk eo
!
gezicht aan de ringweg
v
(zoekgebied) voor cultureel / maatschappelijke voorziening
H
stimuleren van horeca
M
nieuwe moskee Visserstraat
s
speelplaats
MASTERPLANKAART
leefgebieden
bestaande bomen aan de randen van de wijk versterken van structureel groen in de vorm van laan / straatbomen en boomcluster onderzoekslocatie herstructurering van parkje ontwikkellocatie 'vestzakparkje' micro stedelijk groen eenduidige profilering en vergroening Hemelrijken herprofilering Kruisstraat met nadruk op ruimte voor langzaamverkeer, en de bezoekende auto bijzondere aandacht voor verblijfskwaliteit en inrichting van de openbare ruimte pleinruimte
21
2.2
HOOFDLIJNEN VAN HET MASTERPLAN
De woonbuurten liggen hierachter in de luwte van deze stedelijkheid. Deze buurten hebben allen een eigen identiteit en uitstraling, te ervaren
Het integrale Masterplan heeft een aantal dimensies: een sociale
in de vorm van bebouwing, sociale verbanden en buurtgebonden
dimensie, een ruimtelijke dimensie en een economische dimensie. Deze
activiteiten. Kwaliteiten als rust, groen en betrokkenheid zijn
dimensies beïnvloeden elkaar. Bijvoorbeeld de keuze voor een bepaald
hier aanwezig. De filosofie is dat de woonbuurten de herkenbare,
verkeerssysteem heeft gevolgen voor het parkeren, de toegankelijkheid
kleinschalige eenheden zijn als tegenwicht tegen de stedelijke dynamiek
van de winkels, het gebruik van het openbaar gebied door diverse
van Kruisstraat – Woenselse Markt, Boschdijk-Kronehoefstraat-
doelgroepen en de algehele uitstraling van de wijk. Het is daarom van
Montgomerylaan. In de buurten Weteringstraat e.o. en Gildebuurt
belang dat alle dimensies goed op elkaar afgestemd zijn.
vindt herstructurering van de woningvoorraad plaats of wordt daar over nagedacht. Door gedeeltelijke vervanging van de woningvoorraad worden de buurten meer levensloopbestendig en ontstaat in Oud Woensel meer keuzevrijheid door meer differentiatie aan woningtypes in een groene, sociale omgeving. De keuze voor de buurt als herkenbare eenheid, neemt niet weg dat sociale verbanden over de buurten heen worden gestimuleerd. De Hemelrijken wordt gezien als ‘buurtbinder’, een soort dorpsstraat die de buurten aan de westzijde van de Kruisstraat bindt. De
Het thema “Tussen Luwte en Levendigheid” verwijst naar het contrast
Hemelrijken geeft ook nu al plaats aan veel sociaal-culturele en
tussen de dynamische stedelijke as van de Kruisstraat en Woenselse
sociaal maatschappelijke functies (Stadshof Hemelrijken, Spilcentrum
Markt en de rustige woonbuurten aan weerszijden daarvan. De dynamiek
Fellenoord, Atelier Oude School, infowinkel etc.) die de ontmoeting van
op deze as vertegenwoordigt de stedelijkheid in haar optimale vorm door
bewoners mogelijk maakt en hen met elkaar bindt. Aan de behoefte aan
winkels, voorzieningen, ontmoetingsfunctie, markt en ontsluiting te
1e lijnszorg komt het Masterplan tegemoet door aansluiting te zoeken
combineren. Het economisch klimaat op deze as is er een van ondernemen
bij een Woonservicezone en/of een multifunctioneel wijkcentrum.
en investeren. Niet teveel regels in dit gebied dat is ontstaan (en kan
Het voorzieningenniveau zal uiteindelijk meer samenhangend en
floreren) dankzij haar bijzondere imago van vrijheid, ondernemerschap
vraaggericht zijn.
en flexibiliteit. Verblijfskwaliteit voor winkelend publiek wordt verbeterd door gericht plekken aan te wijzen voor de mogelijkheid tot ontwikkeling
De Woenselse Markt en de Kruisstraat zijn voor alle bewoners
van horeca. Hiervan zal ook de detailhandel vruchten plukken. De
belangrijke elementen in hun leefgebied. Dat betekent dat in de toekomst
warenmarkt blijft een belangrijke trekker van Oud Woensel. Het
de Kruisstraat en de Woenselse Markt niet alleen plaats moeten geven
functioneren van de warenmarkt zal onder meer verbeterd worden door
aan stedelijke dynamiek in de zin van diverse activiteiten, maar ook aan
een betere inrichting, ontsluiting, parkeersituatie en beheer. Het gebied
ruimte voor ontmoeting en ontspanning. Vandaar dat gekozen is voor
rondom de Vissersstraat kan zich doorontwikkelen tot een kleinschalig,
de versterking van de verblijfsfunctie van de Woenselse Markt en de
gemengd woon-werk milieu, waar ook de bestaande moskee een
Kruisstraat door een volledige herinrichting van het openbaar gebied.
nieuwe plaats heeft gekregen.
De Woenselse Markt wordt een plein met twee gezichten. Enerzijds
22
wordt een deel van het plein autovrij ingericht met mogelijkheid tot
2.3.
HOOFDTHEMA’S BINNEN DE INTEGRALE VISIE
horecaterrassen en cultuur, alwaar ontmoeten en ontspannen centraal staat. Anderzijds biedt het plein ruimte aan de warenmarkt, welke het
In deze paragraaf wordt het Masterplan beschreven aan de hand van
hele plein gebruikt, en het parkeren. Om dit mogelijk te maken zal het
vier thema’s:
autoverkeer afkomstig van de Kruisstraat niet meer over de markt naar de ring kunnen rijden. Het terugdringen van de parkeerdruk op
-
RUIMTE
de woonbuurten heeft bijzondere aandacht.
-
WONEN EN LEVEN
-
SOCIAAL
-
ECONOMIE
Daarnaast is Oud Woensel een verzameling van leefgebiedjes, waarbinnen mensen hun sociale relaties onderhouden en betekenis geven aan het samenleven en multiculturaliteit. Versterking van sociale samenhang en leefbaarheid zal in de vorm van sociale programma’s op het niveau van de leefgebieden gestalte krijgen. Dit vergroot ook de kansen van het individu in de maatschappij. Oud Woensel is een belangrijke schakel tussen het centrumgebied van Eindhoven en Eindhoven Noord. Dit uit zich door de ligging tussen en aan de radialen Boschdijk, Kruisstraat en Montgomerylaan en de aandacht die het Masterplan geeft aan het verbeteren van de oversteekbaarheid van deze wegen. Bijvoorbeeld door extra aandacht te geven aan de ingangen en uitgangen van de wijk ter plaatse van de Kruisstraattunnel onder het spoor en de oversteek KruisstraatKronehoef. Er zijn immers publiekstrekkende functies aan beide zijden, respectievelijk het centrumgebied aan de zuidzijde en het zorgcentrum Kronehoef en het winkelcentrum Woensel aan de noordzijde. De Boschdijk zal opnieuw worden ingericht, waarmee mogelijkheden ontstaan om Oud Woensel aan deze zijde wat meer een menselijke maat en uitstraling te geven.
23
P rondweg
in
uit P
P
P
P
P
P
P
uit P
dijk sch Bo
in+uit
in+uit d noor Felle
24 0
100
200
300
N
Veldmaarschalk Montgomerylaan
uit
2.3.1. RUIMTE VERKEER, OPENBARE RUIMTE, STEDENBOUW
VERKEER stadsontsluiting
In ruimtelijk opzicht kan Oud Woensel wel wat verbetering gebruiken.
wijkontsluiting (Kruisstraat lus) met rijrichting (inclusief parkeerstrook stedelijke voorzieningen)
In stedenbouwkundig opzicht is de buurt helder opgebouwd en qua
wijkontsluiting (Markt lus) met rijrichting
is de begaanbaarheid voor minder validen slecht en is er geen
buurtontsluiting (Hemelrijken) woonstraten (parkeren t.b.v. buurtbewoners) busroute bushalte primaire fietsroute primaire fietsroute sterfietsnet SRE secundaire fietsroute herprofilering Boschdijk meer ruimte voor oversteken langzaam verkeer
P
Huidige situatie
parkeerbuffer aan de randen
bebouwingstypologie gevarieerd, maar ze heeft een zeer stenig karakter. Op vele plekken is het openbaar domein mager ingericht, verblijfskwaliteit. De auto is aan de macht en er wordt overal geparkeerd. Met name op zaterdagen (weekmarkt), levert dit veel overlast op. De hiërarchie van ontsluitingswegen en verblijfsgebieden en de scheiding van verkeerssoorten is onduidelijk, met onveilige situaties tot gevolg.
Toekomstige stedenbouwkundige structuur Identiteit en herkenbaarheid begint bij de oorsprong. Markante en/of historische gebouwen en structuren worden dan ook zoveel mogelijk gehandhaafd en versterkt. Het gaat daarbij om de belangrijkste structuren: Kloosterdreef, Van Brakelstraat, Kruisstraat, Woenselse Markt,
Van
Kinsbergenstraat,
Schoenmakersstraat,
Hemelrijken,
Vredesplein-Trompstraat.
Bij
Verwerstraattoekomstige
ontwikkelingen spelen twee markante gebouwen een belangrijke rol, namelijk Sancta Maria (in eigendom bij Domein) en de boerderij aan de Woenselse Markt. De toekomst van de voormalige boerderij is mede afhankelijk van de locatiekeuze van een cluster van welzijns- en zorgvoorzieningen en de bebouwingsmogelijkheden op de twee locaties
P
parkeren op of onder de Markt
(de ‘V’ op de kaart, ‘zoekgebied voorzieningencluster’).
P
zoekgebied gebouwde parkeervoorziening
Vanuit
belangrijke verbindingen met omgeving, waar “oversteekbaarheid” van groot belang is
de Woenselse Markt wordt verbeterd door herinrichting van het
historisch perspectief is er aandacht voor de diverse
stedenbouwkundige structuren in Oud Woensel. Het pleinkarakter van openbaar gebied en het stellen van randvoorwaarden voor de
25
bebouwingswanden. Toekomstige ingrepen aan de bebouwingswanden
Oud Woensel, een maximale snelheid van 30 km/uur.
langs de markt zullen minder ad hoc moeten plaatsvinden dan tot nu toe. De bebouwing aan de Woenselse Markt dient zich zodanig te
Om de verblijfskwaliteit op de Woenselse Markt en Kruisstraat te
ontwikkelen dat er een samenhangende woon- werk- en winkelstructuur
verbeteren, de economische structuur van het totale winkelgebied
ontstaat. De functionele uitwerking van de Woenselse Markt (verkeer,
te versterken en de veiligheid van verkeersdeelnemers te verhogen,
inrichting etc) wordt nader toegelicht in de envelop ‘Herinrichting
wordt de route Kruisstraat-Markt-Kloosterdreef anders ingericht.
Kruisstraat en Woenselse Markt’.
De versleten Kruisstraat wordt heringericht, teneinde parkeren, trottoirs, fietspad en rijbaan met elkaar in harmonie te brengen en de
Aan de Kronehoefstraat wordt het beeld van Oud Woensel aan de
verblijfskwaliteit verbeteren. Er zullen geen parkeerplaatsen verloren
ring verbeterd door invulling van de braakliggende locatie aan
gaan bij de herinrichting van de Kruisstraat.
de Wassenaarsstraat-Kronehoefstraat. Hier zal een kleinschalig wooncomplex worden opgericht voor senioren. Daarnaast zal ter hoogte van de Kloosterdreef-Kronehoefstraat herstructurering plaats dienen te vinden van de oversteekzone, in verband met toegankelijkheid van de Kronehoef. Hierdoor wordt aan de noordzijde een duidelijke en
Kloosterdreef Van Bakelstraat Woenselse Markt Verwerstraat
prettige entree voor de wijk gecreëerd. De Kruisstraattunnel aan de zuidzijde is een onprettige plek tussen Oud Woensel en het centrum
Van Kinsbergenstraat
Kruisstraat
van Eindhoven. In het kader van het project ‘stationsdistrict’ zal deze mogelijk veranderen naar een langzaam verkeersverbinding op
Gildestraat
maaiveldniveau. Tot die tijd zal de tunnel meegenomen worden bij de tijdelijke maatregelen ter verbetering van de Kruisstraat.
Toekomstige verkeersstructuur
Pastoor Petersstraat
De verblijfskwaliteit in Oud Woensel wordt versterkt, zowel op de as (Kruisstraat Woenselse Markt) als in de woonbuurten. De ontsluiting voor gemotoriseerd verkeer, parkeeroplossingen en inrichting van het openbaar gebied zijn hierbij van belang. We gaan hierbij uit
De Woenselse Markt wordt weer het plein van Oud Woensel met,
van het principe dat het doorgaande gemotoriseerd verkeer zoveel
naast het parkeren, ruimte voor ontmoeten en verblijven. Om dit te
mogelijk via stedelijke hoofdroutes (Boschdijk, Montgomerylaan,
bereiken gaat het Masterplan uit van een ‘selectieve doorgang’ van
Kronehoefstraat) wordt afgewikkeld en dus uit de wijk wordt geweerd.
gemotoriseerd verkeer uit de Kruisstraat in de richting van de Woenselse
De hoofdverkeersstructuur van de wijk bestaat uit twee verkeerslussen
Markt-Ring. Dit betekent het volgende; Het (personen)autoverkeer
die de Kruisstraat en de Woenselse Markt verbinden met de stedelijke
kan niet meer vanaf de zuidzijde de Woenselse Markt oprijden, maar
hoofdroutes. De ontsluiting van de woonbuurten is gericht op
zal naar de Montgomerylaan of de Boschdijk worden afgevoerd via
bestemmingsverkeer. Hier geldt , net als in de rest van de wijk
de Verwerstraat of de Van Kinsbergenstraat. Op de Woenselse Markt
26
ontstaat daardoor aan de zuidzijde een autovrij deel van het plein.
Tijdens de ontwikkeling van het Masterplan is het zowel voor
Dit kan zonder verlies van parkeerplaatsen door een herinrichting
ondernemers als bewoners van belang gebleken dat de parkeerbalans
van het plein. De bus blijft halteren en rijden op de markt, ook is
(het aantal parkeerplaatsen voor en na de realisatie van het Masterplan)
fietsverkeer in beide richtingen mogelijk en blijft er ruimte voor
minimaal gehandhaafd blijft. Dat wil zeggen een doordachte fasering
calamiteitenverkeer. De Woenselse Markt is dan voor (personen)auto’s
en goede volgorde van aanleg van parkeerplaatsen. Er is in eerste
alleen bereikbaar vanaf de noordzijde, via de Kloosterdreef en de Van
instantie niet gekozen voor een grootschalige ingreep zoals een
Bakelstraat. Dit betekent herstructurering van de Verwerstraat en Van
gebouwde parkeervoorziening onder de Woenselse Markt maar juist
Kinsbergenstraat, immers deze straten gaan een andere rol vervullen
voor specifieke kleinschalige oplossingen die meer recht doen aan
in de verkeersafwikkeling. Omdat het sluipverkeer op deze wijze uit de
de specifieke situatie in Oud Woensel. De kosten voor de aanleg en
buurten wordt geweerd zal de totale verkeersdruk verminderen. Bij
exploitatie van een dergelijke parkeergarage en het verplaatsen van
de herinrichting van de genoemde straten is er aandacht voor . Tevens
de warenmarkt voor een langere periode hebben een belangrijke rol
moet de oversteekbaarheid van de Boschdijk en Montgomerylaan in
gespeeld bij deze afweging. Voor de stedelijke voorzieningen zijn
ogenschouw genomen worden.
verschillende oplossingen mogelijk die nader onderzocht worden. Het dubbelgebruik van parkeercapaciteit op particuliere terreinen kan
Parkeren
worden gestimuleerd.
Het parkeerregime in de wijk zal er uiteindelijk als volgt uitzien.
Nader onderzoek parkeergarage
Er is sprake van een samenhangend geheel aan maatregelen. In de woonbuurten wordt het parkeren voor de bewoners van die buurten
Bij de bestuurlijke behandeling van het masterplan is besloten een nader
en hun bezoekers opgelost. Bij elk nieuw te ontwikkelen deelgebied
onderzoek in te stellen naar nut en noodzaak van ondergrondsparkeren
wordt dit uitgangspunt gehanteerd. Het parkeren voor de stedelijke
onder de Woenselse Markt. Dit vervolgonderzoek dient rekening te
functies zal langs de stedelijke as (Pastoor Petersstraat-Kruisstraat-
houden met de volgende aspecten:
Woenselse Markt) plaatsvinden. Het aantal parkeerplaatsen neemt hier, en op de markt, in ieder geval niet af en er wordt volledig
-
het gebied;
betaald parkeren ingevoerd. Langs deze as bestaat de mogelijkheid om bij grotere vastgoedontwikkelingen een (gedeelte van) de te
-
het effect op de omliggende detailhandel, zowel tijdens als na de bouw;
zaterdagmarkt en grote activiteiten in de directe omgeving van de wijk) wordt opgevangen aan de randen: de Montgomerylaan, de toe
de exploitatie van een dergelijke garage: is de investering terug te verdienen?
bouwen parkeervoorzieningen een publieke functie te geven. De extra parkeerbehoefte die ontstaat tijdens evenementen (zoals de
het effect van een dergelijke garage op de parkeerbalans in
-
het effect op de ambulante handel: wat zijn de
te voegen parkeerplaatsen aan de Boschdijk en ten noorden van de
overlevingskansen van de weekmarkt met name tijdens
Kronehoefstraat. In samenspraak met de ambulante handel zal
de bouw, maar ook daarna.
gezocht worden naar alternatieven voor het parkeren van auto’s van de marktkooplui.
Voor de leefkwaliteit in de woonbuurten is het van belang dat er een heldere en permanente oplossing komt voor het
27
parkeren voor de stedelijke voorzieningen (winkels e.d.) en dat dit niet
in het profiel het belang van deze as benadrukken, samen
plaatsvindt in de woonbuurten, hier parkeren alleen de mensen uit de
met een duurzame inrichting en heldere scheiding van
woonbuurten zelf en hun bezoekers. Flankerend parkeerbeleid in de
verkeersstromen. De auto krijgt een minder prominente rol en
woonbuurten is echter noodzakelijk, om de overdruk vanuit andere
er zijn voldoende parkeerplaatsen voor de voorzieningen langs
gebieden met betaald parkeren en het parkeren tijdens marktdagen
deze as. Deze zullen niet afnemen ten opzichte van het huidige
te kunnen reguleren in Oud Woensel. Opties zoals belanghebbenden
aantal.
parkeren zullen onderzocht moeten worden. Nader onderzoek is nodig
2.
naar de wijze van bewegwijzering en inrichting.
Woenselse Markt als multifunctionele ruimte. De veelzijdigheid van deze ruimte (ontmoeten, verblijven, warenmarkt, parkeren) moet vertaald worden in een nieuwe, duurzame
Momenteel zijn er geen fatsoenlijke voorzieningen voor fietsparkeren op de Woenselse Markt en in de Kruisstraat. Bij de herinrichting van
inrichting met behoud van eigen karakter 3.
Hemelrijken als ‘buurtbinder’ van de diverse woonbuurtjes;
het openbaar gebied dient er rekening te worden gehouden met een
Hemelrijken koppelt de diverse buurten aan elkaar en moet
aantal geclusterde parkeervoorzieningen op strategische plekken.
meer als één straat ingericht worden. Dat betekent een consistent profiel en het toevoegen van een boomstructuur.
Toekomstige groenstructuur en structuur van de openbare ruimte
4.
Groene pleintjes als ‘centrale groenplekken’ van de buurtjes; Kenmerkend voor Oud Woensel is dat de buurtjes allemaal
Het rommelige en stenige karakter van de openbare ruimte wordt
een groen hartje hebben in de vorm van een pleintje, perkje of
verbeterd door de openbare ruimte op enkele plaatsen opnieuw in
een boom. Op het niveau van deze buurten zijn deze centrale
te richten, groene plekken op te waarderen en zo meer informele
groenplekken vanuit structuur en identiteit van groot belang.
ontmoetings- en speelplekken te creëren.
In overleg met de buurt is verbetering van deze plekken aan de orde.
In het Groenbeleidsplan is geconstateerd dat Oud Woensel een
5.
Woonstraten volgens principe ‘schoon, heel en veilig’;
groenarme buurt is. In de buurt is nu ongeveer 4 m2 groen per inwoner
6.
Een
bomenstructuur
begeleidt
en
ondersteunt
de
beschikbaar, slechts een deel hiervan is gebruiksgroen. In het kader
hoofdverkeersstructuur in de wijk. De algemene richtlijn van
van de wijkvernieuwing is er bijzondere aandacht voor de vergroening
de gemeente Eindhoven is te streven naar 1 boom per woning.
van de wijk. Eveneens is geconstateerd dat er een tekort is aan een
In welke vorm dit haalbaar is voor Oud Woensel zal nader
speelplaats in de noord-oosthoek van Oud Woensel (Gildebuurt). Bij
worden onderzocht.
herstructurering of herinrichting dient in deze buurt een structurele speelplaats (voor alle leeftijden) te worden opgericht. Er is nu al sprake van hiërarchie in het openbaar gebied. Deze hiërarchie wordt versterkt in Oud Woensel:
28
1.
Kruisstraat-Woenselse Markt als ‘stedelijke drager’ van Oud Woensel. Bij herinrichting moet continuïteit
30 0
100
200
300
N
WONEN
WETERINGSTRAAT E.O.
VELD. MONTGOMMERYLAAN
groep: karakter: opgave:
groep: karakter: opgave:
grote gezinnen/ allochtonen; gezinnen; senioren sociaal; dorps; werkenden; woonbuurt met hart eenheid in de buurt; ruim groen, minder verharding; heldere straatprofielen; OR voor de buurt (ontmoeten)
WOENSEL WELKOM
GILDEBUURT groep: karakter: opgave:
senioren en twee-verdieners stedelijk wonen; anoniem niet van toepassing
starters- senioren; 1-2 persoonshuishoudens trots; dorps; sociaal betrokken; vrije tijd; eenheid per straat buurt met hart; versterken woonmilieu; toevoegen andere categorie woningen; OR voor buurt (ontmoeten)
groep: karakter: opgave:
stedelingen en senioren veilig en gezond wonen menging wonen, voorzieningen, detailhandel en cultuur
BOSCHDIJK E.O. groep: karakter: opgave:
starters; gezinnen; 1-2 persoonshuishoudens anoniem; besloten; kil warmte; OR als bindmiddel; herprofilering Boschdijk; van anoniem naar geborgen
VAN GENTPLEIN E.O. (centrale buurtje) groep: karakter: opgave:
divers; gezinnen; stedelingen individueel; actief/ eigen inbreng; creatief betrekken bewoners bij inrichting OR; profiel Hemelrijken als buurtbinder; continuïteit
bestaande pleintjes/ parken als hart van de buurt ontwikkeling openbare ruimte als hart voor de buurt gebouwcluster met wonen, voorzieningen, detailhandel en cultuur Markt/ Kruisstraat: wonen boven winkels opwaardering openbare ruimte
STUDENTENBUURT groep: karakter: opgave:
studenten; stedelingen buurt met hart; onafhankelijk; foot-loose; intensief stadsgebruik beheer OR; locatie Loket W + Sancta Maria
31
32
2.3.2. WONEN EN LEVEN ‘WONEN IN DE LUWTE VAN DE STAD ‘
Huidige situatie Ook al wonen vele bewoners graag in Oud Woensel, veel woningen
Het woningbestand in Oud Woensel zal gewijzigd worden, met name
zijn oud, een deel is klein en woontechnisch van slechte kwaliteit.
door de herstructurering en/of gedeeltelijke renovatie van met name
In verhouding zijn er ook veel goedkope huurwoningen en kunnen
de buurtjes Weteringstraat e.o, Gildebuurt en Vissersstraat. Op
bewoners in de eigen wijk niet goed doorstromen. Ook voor ouderen
het niveau van de totale wijk is het van belang dat in de toekomst
zijn op dit vlak weinig mogelijkheden. De woningen aan de randen
er meer diversiteit in typologie en differentiatie in prijs en huur/
(Montgomerylaan en Boschdijk) zijn in hun bebouwingsvorm meer
koop ontstaat. Dit om een wooncarrière in eigen wijk mogelijk te
gericht op de stedelijke omgeving dan op de buurt zelf. De kwaliteit
maken, meer keuzevrijheid aan de bewoners te geven en een diverse
van het huidige wonen en leven in Oud Woensel zit in de diversiteit
bevolkingsopbouw te krijgen. Concreet betekent dit:
van de gebouwde omgeving en de diversiteit aan bewoners, en deze diversiteit is dan ook de leidraad voor de toekomst.
-
toename van het aandeel grondgebonden koopwoningen in de wijk
Toekomstig woonmilieu
-
toename van levensloopbestendige woningen en kleinschalige seniorencomplexen
Het Masterplan gaat uit van ‘wonen in de luwte van de stad’. De
-
leggen van combinaties tussen wonen-zorg en welzijn
woonbuurten achter de Kruisstraat- Woenselse Markt ademen een
-
toename van het particuliere opdrachtgeverschap
intieme sfeer van rust en betrokkenheid. Uit het onderzoek voor het
-
wonen boven winkels stimuleren, eventueel in samenwerking met studentenhuisvester Vestide
Masterplan is gebleken dat het belangrijk is om aan te sluiten bij de bestaande leefgebieden in de wijk. Het concept ‘wonen in de luwte van de stad’ is dan ook vertaald voor de woonbuurten door deze een profiel
-
concentreren studentenhuisvesting ten zuiden van de Nieuw Fellenoord
mee te geven, dat aansluiting zoekt bij de bestaande bewoners en het bestaande woonmilieu. Indien ingrepen plaatsvinden in deze buurten, is het van belang om dicht bij dit profiel te blijven.
33
34
2.3.3. SOCIAAL GEZONDHEID, ONTPLOOIING EN VEILIGHEID
Huidige situatie
het vermogen van de mensen in een buurt om iets voor hun eigen buurt en buren te kunnen betekenen. De integrale benadering van de
In Oud Woensel zijn verschillende buurtverenigingen, belangen-
wijkvernieuwing in Oud Woensel heeft een schat aan feiten, meningen
verenigingen en bewonersorganisaties actief. Er bestaat een grote
en wensen opgeleverd ten aanzien van het samenleven, het wonen,
bereidheid van bewoners om samen te werken in bewonersorganisaties.
de sociale verbanden, de beleving van de buurt, de voorzieningen, de
In de buurt Weteringstraat e.o. is sprake van een zwakke sociaal-
identiteit en belangrijke plekken. Uit analyse blijkt dat er voldoende
economische situatie.
sociaal kapitaal aanwezig is in Oud Woensel maar dat veel mensen dat
Tegelijkertijd is ook duidelijk dat Oud Woensel een verzameling van
kapitaal nauwelijks of niet inzetten. Daarnaast kent Oud Woensel ook
vele kleine leefgebieden is. Een leefgebied is het schaalniveau waarop
kwetsbare huishoudens, die ondersteund kunnen worden bij de aanpak
mensen hun sociale relaties onderhouden en betekenis geven aan het
van hun problematiek “achter de voordeur”.
samenleven. Ten aanzien van de sociaal-maatschappelijke voorzieningen doen Voorzieningen op sociaal maatschappelijk gebied liggen verspreid door
zich kansen voor. Uit analyse blijkt dat verbetering en versterking
het gebied en er is nauwelijks of geen zorgaanbod in Oud Woensel.
noodzakelijk is. Deels kwantitatief maar vooral ook kwalitatief. De
Aan welzijnsaccommodaties is er in kwantitatief opzicht voldoende
bestaande voorzieningen en het al aanwezige ‘sociale kapitaal’ bieden
aanbod, een goede spreiding ter verbetering van de bereikbaarheid
daarvoor goede mogelijkheden. Daarvoor komen de volgende huidige
dient wel te worden nagestreefd. In kwalitatief opzicht lijkt het
voorzieningen in beeld: de ontmoetingsruimte van Stadshof Hemelrijck,
aanbod van welzijnsaccommodaties niet aan te sluiten op de vraag.
het particuliere VTA Sancta Maria, wijkcentrum Woensel Zuid,
Een voorbeeld hiervan is de moskee aan de Visserstraat, deze wordt
Spilcentrum Fellenoord inclusief gymzaal, digicentrum en wijkatelier,
voornamelijk bezocht door mensen van omringde buurten en fungeert
T+ huis, Spilcentrum de Driestam, zwembad Dolfijn, oude School
dus niet als voorziening voor de bewoners van de wijk zelf. Over
met tuin. Met betrekking tot de genoemde functies gaat het zowel
de aspecten zorg, ontmoeten, spelen, onderwijs en welzijn hebben
om binnenruimte als om buitenruimte/openbare ruimte zoals parkjes,
bewoners via verschillende kanalen laten weten dat er nog genoeg
speelplekken en pleinen.
te verbeteren valt. Ook een betere integratie van de dienstverlening en informatievoorziening aan bewoners op het gebied van wonen,
Ten aanzien van de functie (maatschappelijke) opvang is het niet wenselijk
woonomgeving, zorg, welzijn en werkgelegenheid is een belangrijk item
om bovenop de huidige aanwezige voorzieningen (Diaconaal Centrum
dat verschillende keren is aangekaart door bewoners en instellingen.
en het Leger des Heils) vergelijkbare voorzieningen toe te voegen binnen Oud Woensel; de wijk heeft naast de aantrekkende werking van deze
Toekomstige sociale voorzieningen
functies ook nog te maken met mensen die het gebied doorkruisen vanuit het centrum naar opvangvoorzieningen elders in de stadsdelen Woensel
Om de sociale kwaliteit te kunnen versterken moet niet alleen geïnvesteerd worden in voorzieningen maar ook in het aanwezige ‘sociaal kapitaal’,
Zuid en Noord en daarbij overlast veroorzaken.
35
Naast de bovengenoemde kleinschalige buurtvoorzieningen ligt er
idee van een voorzieningencluster en moeten in samenhang daarmee
ook een opgave voor de meer wijk- en wijkoverstijgende functies. Dit
worden bekeken. Denk daarbij ook aan het versterken van de functie
betekent het volgende:
van bestaande voorzieningen, zoals het Spilcentrum Fellenoord, inclusief gymzaal, wijkatelier, computerruimte, schoolplein/tuin en
-
Zoeken naar een oplossing voor het wegvallen van de wijk-
het Spilcentrum De Driestam.
en wijkoverstijgende functie van het particuliere VTA Sancta -
Maria en het Wijkcentrum Woensel Zuid;
Het is belangrijk om op het schaalniveau van leefgebieden aan te haken
Het opstellen van een visie en kaders voor het realiseren van
bij het in stand houden en versterken van sociale samenhang en het
een ‘voorzieningencluster’ inclusief een zoekopdracht voor
verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid. Alle betrokken partners
een locatie voor dat cluster aan de Woenselse Markt ten
in de wijkvernieuwing zullen op gebiedsniveau invulling moeten gaan
behoeve van wijk- en eventueel wijkoverstijgende functies en
geven aan de sociale opgave, die in algemene zin uiteenvalt in een
eventueel voor specifieke doelgroepen zoals jongeren, ouderen
aantal thema’s:
en zelforganisaties; Zelfwerkzaamheid Voor Oud Woensel ligt er dus een duidelijke opgave om met
In Oud Woensel worden aanwezige sociale netwerken gestimuleerd,
bestaande partners maar ook met potentiële stakeholders de kansen,
vaak door het stimuleren van eigen initiatieven van bewoners en
wensen, ideeën en de consequenties goed in beeld te brengen en te
ondernemers. Dit stimuleren vindt plaats op diverse niveaus, van
komen tot een uitgewerkt voorstel. Eventueel in de vorm van een
straatinterventies tot steun aan bewonersorganisaties, het voorzien in
voorzieningencluster, waar zorg, diensten, cultuur en buurtactiviteiten
informele ontmoetingsplekken en gemeenschapsruimte tot het mede
samenkomen. In dit voorzieningencluster wordt een combinatie van
organiseren van buurtevenementen.
eerstelijnsgezondheidszorg met huisarts en fysiotherapie nagestreefd, waarbij het liefst ook samenwerking wordt gezocht met de aanwezige
Diversiteit
apotheek/apotheken, waarbij de functie maatschappelijk werk kan
De diversiteit aan bewoners en bevolkingsgroepen is meermaals
aansluiten. Een dergelijke voorziening is van belang voor totaal
aangegeven als een kracht van Oud Woensel. Deze diversiteit in al
Woensel Zuid en zal dan ook op een betekenisvolle, goed bereikbare
haar schakeringen zal een plaats behouden in Oud Woensel door te
en toegankelijke plek moeten komen. Vooralsnog is een tweetal
voorzien in diverse typen woningen en voorzieningen. Deze diversiteit
potentiële locaties aangegeven, aan de westzijde en noordzijde van
zal ook tot uiting komen in de fysieke ruimte, de multiculturele
de Woenselse Markt. Dit ‘voorzieningencluster’ kan onder meer ook
winkelsamenstelling en het voorzieningenaanbod. Aandachtpunt is het
plaats bieden aan een buurtaccomodatie, zorg, informatiepunt, jeugd-
behouden van een evenwichtige menging van bevolkingsgroepen.
en jongerenwerk. Zorg en Welzijn Ook zullen buurtinitiatieven op het niveau van de subbuurten worden
Het zorgaanbod in Oud Woensel zal uitgebreid worden met een
gestimuleerd. Stadshof Hemelrijken en de Oude school aan de
meer uitgebreid pakket aan 1e lijnszorg, eventueel in combinatie
Hemelrijken kunnen hier een rol in vervullen. De keuzes die
met andere sociale voorzieningen. Inspanningen worden verricht om
hiervoor gemaakt worden hebben expliciet invloed op het
diensten van Zorgcentrum Kronehoef beter toegankelijk te maken
36
voor Oud Woensel (eventueel oprichting satelliet in Oud Woensel).
Veiligheid
Daartoe zal worden aangesloten bij een ‘woonservicezone’. Dit is
Veiligheid in en om de woning en in de buurt vormt de basis-
een samenwerkingsverband van professionals die een wijkgerichte en
voorwaarde voor wijkontwikkeling. Verbetering hiervan is enerzijds
integrale aanpak nasterven waarin nieuwe projecten kunnen worden
aandachtspunt bij herstructureringsopgave voor Weteringstraat e.o.
opgezet. Daarnaast is preventief beleid van belang. Oud Woensel zou
en Gildebuurt, anderzijds door het inzetten en versterken van sociale
meer een ‘bewegingsvriendelijke wijk’ moeten worden. Een wijk waar
netwerken (leefbaarheidsteam, buurtpreventie, bemoeizorg, etc).
langzaam verkeer goed gefaciliteerd is, voorzieningen voor sport en
Ook de veiligheid in de Kruisstraat en de Kruisstraattunnel vraagt
spel aanwezig zijn en activiteiten op dit vlak worden gestimuleerd.
aandacht.
Opleiding en Arbeid
Overig
De wijk Oud Woensel dient zodanig ontwikkeld te worden dat er een
Het is wenselijk om lokale bedrijven, indien mogelijk, een rol te
betere diversiteit op het gebied van scholing en arbeid ontstaat. Op
laten vervullen bij de aanpak van maatschappelijke vraagstukken,
dit moment is Hemelrijken de buurt met de grootste armoede in de
bijvoorbeeld als werkervaringsplaats of klankbord in stedelijke
stad. De bevolkingsopbouw is te éénzijdig. Investering in opleiding
processen.
en werkgelegenheid middels programma’s moet hierin verbetering aanbrengen. Werk en Inkomen Een grote groep bewoners in het gebied heeft een laag inkomen. Deze groep kan ondersteund worden bij het vinden van een zinvolle dagbesteding en inkomensverbetering door sociale activering, scholing en/of bemiddeling naar werk. Eveneens is het zinvol om lokale bedrijven, indien mogelijk, een rol te laten vervullen bij de aanpak van dit vraagstuk, bijv. als werkervaringsplaats. Jeugd Er zijn thans 2 Spilcentra in de buurt: de Driestam en de Fellenoord. Een samenhangende aanpak van naschoolse programma’s en het stimuleren van ouder- en buurtbetrokkenheid dragen bij aan een beter opgroeiklimaat voor kinderen en jongeren. Ook samenwerking met onderwijsinstellingen voor voortgezet onderwijs biedt kansen. In de programmering van spelvoorzieningen zullen voorzieningen voor 12- verbeterd moeten worden. De wensen en behoeften van 12+ zullen bijzondere aandacht krijgen.
37
! v w H
v
38
0
100
200
300
N
2.3.4. ECONOMIE STEDELIJKE VOORZIENINGEN EN BUURTECONOMIE
VOORZIENINGEN
Huidige situatie Oud Woensel heeft in Eindhoven een uniek karakter door het ruime aanbod van kleinschalige winkels, betaalbare winkelhuren en allochtoon ondernemerschap. De warenmarkt heeft regionale betekenis en de
gemengde kleinschalige detailhandel met wonen boven winkels
bedrijventerreintjes in de wijk bieden bedrijfjes van allerlei pluimage ruimte om zich te ontplooien. De randvoorwaarden om dit functioneren op peil te houden moeten versterkt worden. Aandacht is nodig voor
kleinschalig werken en wonen langs stadsstraten
openbaar gebied, verblijven en horeca, beheer, gevels, laden en lossen, toegankelijkheid, reclameuitstallingen etc.
buurtbinder Hemelrijken sociale-, maatschappelijke- culturele functies hotel kantoor
Detailhandel, bedrijvigheid en buurteconomie Het behoud en de versterking van de huidige detailhandelsstructuur zal in eerste instantie plaatsvinden door de verblijfskwaliteit (openbaar domein en winkelgebonden horeca) in het winkelgebied te verbeteren. Naar verwachting zal de relatief lage koopkrachtbinding vanuit de wijk stijgen en is er groei te verwachten in de levensmiddelensector. Herinrichting van
w
optimalisering weekmarkt Oud Woensel
H
stimulering horeca
belangrijke voorwaarden. Ook de keuze om de Woenselse Markt voor een
v
(zoekgebied) voor culturele/ maatschappelijke functies
deel autovrij te maken, sluit hierbij aan.
!
gezicht en uitstraling van Woenselse Markt aan de Ring herontwikkeling Visserstraat e.o. met behoud van kleinschalige bedrijvigheid eventueel gemengd met wonen
het openbaar gebied, aanpakken van gevel- en stallingbeleid zijn daarbij
De Woenselse warenmarkt is een unique selling-point van Eindhoven en Oud Woensel. Het behoud van de warenmarkt is dan ook gewenst, echter nadelige effecten moeten worden omgebogen of verzacht. Het marktterrein zal worden heringericht om ook kwaliteit te kunnen bieden tijdens nietmarktdagen. Daarnaast is een andere schikking van de marktkramen nodig om het functioneren van de warenmarkt te verbeteren. Ook zal een betere inrichting en beheer de kwaliteit en het functioneren in de toekomst waarborgen. Het aanpassen van de verkeerscirculatie (deels autovrij maken van de markt) en het opnemen van een calamiteitenroute maken hier onderdeel van uit.
39
40
Het bedrijventerrein aan de Vissersstraat wordt niet aantrekkelijk gevonden als bedrijfslocatie, omdat er weinig samenhang is tussen de bebouwing en er te weinig parkeerplaatsen zijn. De aanwezige grootschalige detailhandel hoort eerder thuis op een perifere detailhandelslocatie dan aan de Vissersstraat. Indien deze grootschalige detailhandel zou verplaatsen naar een andere locatie ontstaat de mogelijkheid om het bedrijventerrein actief te herstructureren tot een gebied waar naast binnenstedelijke bedrijvigheid ook eventueel gewoond mag worden. Er zijn hier mogelijkheden voor functiemenging in de breedste zin van het woord. De verplaatsing van de Moskee naar de oostzijde van de Vissersstraat is dan reeds geschied. Als het gebied Visserstraat e.o. ontwikkeld wordt, zal de Moskee ingebed worden in de nieuwe situatie. De uitbreiding van het aantal parkeerplaatsen voor detailhandel is dan aan de orde. Het bedrijventerrein aan de Van Gentstraat is als bedrijfslocatie in Eindhoven te verwaarlozen en zal niet verder gestimuleerd worden, momenteel komen hier steeds meer woonfuncties voor. Deze transformatie van werk- naar woongebied zal geleidelijk geschieden. De aanwezigheid van bedrijvigheid is in principe mogelijk, maar wordt niet actief gestimuleerd. Werken aan huis kan in Oud Woensel, indien er geen sprake is van overlastgevende bedrijvigheid. Economische dynamiek past langs de belangrijkste straten (wijkontsluitingslussen) van de wijk en in de Vissersstraat. Hier kunnen bij een herstructurering woningen met een iets grotere inhoud opgericht worden ten behoeve van het werken aan huis. Een goed voorbeeld hiervan is de nieuwbouw aan de nieuwe Fellenoord.
41
3
43
44
45
46
3.1.
ENVELOPPEN
3
WERK AAN DE WINKEL!
WAT IS EEN ‘ENVELOP’?
Proces Het proces heeft betrekking op zaken als organisatie (betrokken en
‘Envelop’ is een figuurlijke benaming voor een pakketje aan
deelnemende partijen), financiën en planning. Aangezien de enveloppen
richtinggevende informatie over de ontwikkeling van een bepaald
invloed op elkaar kunnen hebben, is het van belang om de fasering
gebied of thema. Het is een kader waarbinnen plannen verder
(korte, middellange en lange termijn) zo veel mogelijk aan te geven,
uitgewerkt of gerealiseerd moeten worden, zodat het gedachtegoed van
evenals afhankelijkheden van andere projecten/enveloppen.
het Masterplan Oud Woensel ook daadwerkelijk wordt vastgehouden als diverse partijen ermee aan de slag gaan.
Resultaat Waar mogelijk zal er per envelop een korte beschrijving van het
De enveloppen zijn ingedeeld volgens een vast stramien dat inzicht geeft
resultaat worden toegevoegd.
in; de aanleiding, de opdracht of doelstelling van de ontwikkeling; het proces dat doorlopen zal moeten worden om tot resultaat te komen; de randvoorwaarden die daarbij gelden en het gewenste resultaat.
Aanleiding In de envelop wordt onder het kopje ‘aanleiding’ weergegeven wat de uit het Masterplan voortgekomen aanleiding is om een envelop op te stellen.
Opdracht De enveloppen richten zich op deelgebieden of thema’s. Voor elke envelop zal worden aangegeven wat de beoogde doelstellingen zijn voor de thema’s sociaal, ruimtelijk en/of economie.
Randvoorwaarden Bij ‘randvoorwaarden’ is aangegeven aan welke eisen de ontwikkeling dient te voldoen. Als een envelop in een later stadium wordt uitgewerkt, zijn dit de zaken die bepalend zijn voor de toekomst.
47
48 0
100
200
300
N
ENVELOPPEN HERSTRUCTURERING WETERINGSTRAAT E.O.
HERINRICHTING WOENSELSE MARKT & KRUISSTRAAT
REVITALISERING GILDEBUURT E.O. ONTWIKKELING KOP VAN DE WOENSELSE MARKT HERINRICHTING BOSCHDIJK HERINRICHTING PASTOOR PETERSSTRAAT AANPAK HEMELRIJKEN E.O. REVITALISERING VISSERSTRAAT E.O. HERONTWIKKELING SANCTA MARIA E.O. OVERSTEEKBAARHEID VAN DE RING EN AANSLUITING OP DE MARKT VERSTERKEN SOCIALE KWALITEIT WOONSERVICE
49
HERSTRUCTURERING WETERINGSTRAAT E.O. AANLEIDING
OPDRACHT
Domein wil het vooroorlogse deel van haar woningvoorraad van circa
De algehele doelstelling voor de buurt Weteringstraat e.o. is het
400 woningen (inclusief de 41 voormalige Trudo woningen) in dit
bieden van een nieuw toekomstperspectief voor de huidige bewoners
gebied moderniseren. Haalbaarheidsonderzoek levert op dat woningen
en nieuwkomers. Dit toekomstperspectief wordt geboden door de
te renoveren zijn, maar dat daarmee gewenste kwaliteitssprong naar
herstructurering van de huidige woningvoorraad tot een gevarieerd
meer differentiatie en grotere woningen niet bereikt wordt. Domein kiest
woonmilieu met diverse woningtypes, zowel in soort als prijscategorie.
derhalve voor sloop en vervangende nieuwbouw met waarborgen voor
Bewonersparticipatie bij de inrichting van de nieuwe buurt staat
betaalbaarheid, participatie en terugkeer van bewoners. Tegelijkertijd
voorop. Het openbaar gebied zal meer gebruiksvriendelijk worden
wordt de inrichting van het openbaar gebied vernieuwd. Gemeente
ingericht, met aandacht voor beweging en ontmoeting. In het kader
en Domein hebben in 2004 in het kader van de wijkvernieuwing Oud
van het sociaal perspectief dient een kleinschalige ontmoetingsfunctie
Woensel een intentieovereenkomst afgesloten.
te worden gerealiseerd. De wijkvernieuwingsopgave gaat niet alleen over fysieke herstructurering, maar ook over zaken als sociale cohesie, individuele ontplooiingsmogelijkheden, kansen op de arbeidsmarkt, verhoging van de levensstandaard. Dit wordt samen met de buurtbewoners aangepakt.
50
HERSTRUCTURERING WETERINGSTRAAT E.O. PROCES De vernieuwing van Weteringstraat e.o. is een proces dat zich over
c.
Belanghebbenden: bewoners van het gebied (huurders en
een aantal jaren uitstrekt. Investeren in continuïteit en partnerschap
eigenaren), omwonenden, de corporaties en binnen het
is nadrukkelijk aan de orde. Partners moeten op elkaar kunnen
gebied actieve maatschappelijke organisaties moeten tijdig
vertrouwen. Er wordt een projectorganisatie ingericht waarin bewoners,
geïnformeerd worden over de voortgang van het project;
Domein, de gemeentelijke diensten en voorzover van toepassing andere
goede communicatie is bepalend voor succes.
partners in de ontwikkeling, zijn inbreng kunnen hebben. Het is van belang dat de verschillende opvattingen en meningen die in de buurt
Het proces start officieel met het vaststellen van de projectbeschrijving.
bij bewoners leven, bij beslissingen mee afgewogen worden.
De projectbeschrijving bevat o.m. de volgende onderdelen: projectorganisatie,
samenwerkingspartners,
planning,
planbegrenzing,
De professionals in het project hebben voldoende mandaat om tot
communicatie en inzet van mensen en middelen. Mijlpalen zijn:
een besluitvaardige projectorganisatie te komen. Er wordt adequaat
inventarisatie van woonwensen en toekomstperspectief bewoners door
ingespeeld op veranderingen. De gemeentelijke diensten en organisaties
middel van huisbezoeken bij alle bewoners in het plangebied (actie
zullen mensen vrij maken om de ambities waar te maken.
Domein), een sociaal plan (afspraken over vernieuwingsproces en gevolgen hiervan tussen bewoners en Domein), een stedenbouwkundig plan, een sociaal programma, een samenwerkingsovereenkomst tussen
Rollen: a.
b.
Samenwerkende partners: bewoners(organisatie), Domein,
Domein en gemeente, bouwplannen en inrichtingsplan openbaar
gemeente en de overige samenwerkende maatschappelijke
gebied, realisatie sloop/nieuwbouw en de continue uitvoering sociale
organisaties.
programma’s.
Regierol: wordt in de projectbeschrijving nader vastgelegd; de verantwoordelijkheid voor de aansturing van het publiekrechtelijke traject berust bij de gemeente, de verantwoordelijkheid voor de uitwerking in uitvoeringsgerede plannen ligt bij Domein. De trekkersrol kan zowel bij de gemeente als bij Domein liggen. Het bewaken van de samenhang met andere projecten binnen Oud Woensel ligt bij
het
projectmanagement
Integrale
Wijkvernieuwing
(gemeente).
51
HERSTRUCTURERING WETERINGSTRAAT E.O. UITGANGSPUNTEN EN RANDVOORWAARDEN De realisatie van de plannen gebeurd in fasen, daarbij is uiteindelijk
1. Fysieke dimensie
de herhuisvesting bepalend voor het tempo dat gemaakt kan worden. De leefbaarheid moet gedurende het vernieuwingsproces gewaarborgd
•
Het huidige Vredesplein in combinatie met de verbindings-
worden; daarbij zijn o.m. veiligheid en tijdelijke beheerplannen aan
straten naar de Woenselse Markt en de Kronehoefstraat en de
de orde.
wijze waarop de wanden langs het plein en de hoofdstructuur worden vormgegeven, zijn samen een belangrijke identiteits-
Planning: •
Projectbeschrijving :
drager voor de buurt. Dit dient in de nieuwe buurt, zo mogelijk eind 2006 (vaststelling ‘Masterplan
versterkt, terug te komen. Zowel de bewoners als de gemeente
Oud Woensel’ door de Raad, voorjaar 2007)
hechten veel belang aan de betekenis, kwaliteit en uitstraling
•
Huisbezoeken:
start februari 2007
van het Vredesplein. IJkpunt voor de kwaliteitsverbetering
•
Sociaal plan:
voorjaar 2007 (doorlopend)
is de huidige hoofdstructuur met begeleidende bebouwing:
•
Stedenbouwkundig plan: eind 2007 / begin 2008
verbetering van de woonkwaliteit, de verblijfskwaliteit,
•
Bouwplanontwikkeling:
gereed eind 2008 / begin 2009
de kwaliteit van het groen en de versterking van de
•
Start sloop / bouw:
eerste fase begin 2010
ontmoetingsfunctie voor de hele buurt zijn uitgangspunt.
•
Oplevering:
eerste fase medio 2011
Indien dit niet mogelijk is dient een heroverweging van de planuitgangspunten plaats te vinden. •
Sloop van ca. 400 woningen en vervangende nieuwbouw van ca. 450 woningen;
•
Vergroting van de keuzemogelijkheden voor bewoners. Dat betekent nieuwbouw in de volgende typologie: hoofdzakelijk grondgebonden woningen in de huur- en koopcategorie en kleinschalige seniorencomplexen. Van deze woningen wordt een aanmerkelijk deel gebouwd als levensloopbestendige woningen;
•
Afhankelijk van de ervaringen in de Bloemenbuurt-Zuid, zal Domein huur- en koopwoningen realiseren in de vorm van 'collectief particulier opdrachtgeverschap'.
52
HERSTRUCTURERING WETERINGSTRAAT E.O.
•
Woningen dienen te voldoen aan de kwaliteitseisen die zijn
•
opgenomen in de publicatie ‘Wonen en leven in Oud Woensel’
is bepalend voor het nieuw te ontwerpen profiel en inrichting
(zie bibliotheek) en de bevestiging daarvan tijdens de bewoners-
van deze straat, maar ook voor de situering en massa’s van de
workshop ‘op naar de envelop’ op 22 juni 2006 . Dat betekent
nieuwe bebouwingswanden aan de noordzijde van deze straat;
onder meer voldoen aan de volgende aandachtspunten:
•
Zorgvuldige aansluiting tussen de nieuwe bebouwing aan de
- Zorgvuldige aansluiting oud en nieuw
Rondweg en Boschdijk: dat wil zeggen een in maat en schaal
- Wonen in de luwte van de stad
passende stedenbouwkundige overgang met het achterliggende
- Sfeer en identiteit
gebied;
- Ruim, maar niet saai
•
Water: gescheiden rioolstelsel in het kader van de herinrichting openbare ruimte.
- Goed materiaal en kleurgebruik
•
De meer uitgebreide verkeersfunctie van de Van Kinsbergenstraat
- Diversiteit aan woningtypes
•
Zorgvuldige aansluiting achterkant Woenselse Markt;
- Eigen buitenruimte
•
Nader onderzoek naar de mogelijke inpassing van een voor-
Behoud van aansluiting op bestaande ‘dragers’ Hemelrijken
zieniningencluster aan de zijde van de Woenselse Markt.
en Woenselse Markt; •
Aanleg speelplaats voor kinderen in de leeftijd tot 12 jaar;
•
Verhogen verblijfskwaliteit openbare ruimte. Dit houdt in versterking groenstructuur met de nadruk op ontmoeten, verblijven en bewegen;
•
Bewonersparkeren moet binnen de eigen ontwikkeling opgelost worden. De parkeerplaatsen in het openbaar gebied zijn voor het bezoekers. Als parkeernorm wordt uitgegaan van de op de op dat moment geldende norm binnen Eindhoven.
•
De gemeente Eindhoven zal (gebiedsgericht) parkeerbeleid formuleren voor Oud Woensel en Weteringstraat e.o., om de parkeeroverlast vanuit de omgeving te kunnen beheersen;
•
De hoofdontsluiting voor gemotoriseerd verkeer dient plaats te vinden via de Van Kinsbergenstraat;
53
HERSTRUCTURERING WETERINGSTRAAT E.O.
3. Economische dimensie
2. Sociale dimensie •
Realisatie
van
kleinschalige
buurtontmoetingsruimte,
•
werken kan invulling krijgen langs de Van Kinsbergenstraat
'buurthuiskamer' in of in de directe omgeving van de buurt Weteringstraat e.o., mede in relatie tot de enveloppe "voor-
•
•
Bij opdrachtverlening aan derden voor werkzaamheden in
zieningenstructuur en sociaal programma"; de beschikbaar-
het kader van de wijkvernieuwingsopgave, bevorderen van
heid van een
(tijdelijke) ontmoetingsruimte is tevens een
leerarbeidsplaatsen en stagemogelijkheden voor mensen
vereiste voor een goed verloop van het veranderingsproces in
uit de buurt zelf. In het bijzonder bij de uitvoering van de
het kader van de wijkvernieuwing;
bouwprojecten zal Domein met aannemers werken die daartoe
Realisatie van een buurtontmoetingsfunctie in de openbare
bereid zijn.
buitenruimte in de vorm van een speel- en ontmoetingsplein; •
Buurteconomie in de vorm van een combinatie van wonen en
•
Actieve bemiddeling naar de arbeidsmarkt zal de inkomenssituatie van de buurtbewoners moeten verbeteren.
Betrekken van bewoners bij de invulling en uitwerking van de buurtontmoetingsruimte binnen en buiten in samenwerking met de wijk;
•
Opstellen van een sociaal plan door Domein, waarin onder
GEWENST RESULTAAT
meer een terugkeergarantie voor de huidige bewoners en de •
financiële tegemoetkomingen;
De vernieuwing van de Weteringstraat eo. biedt individuele bewoners
Opstellen en uitvoeren van sociale programma’s gericht op
perspectief in een duurzame buurt met kwalitatief goede woningen.
sociale activering, participatie, zelfwerkzaamheid, scholing •
en arbeid.
Fysiek
Opstellen gezondheidsprogramma’s (“bewegingsvriendelijke
•
gezondheidstoestand
gedefinieerde) stedenbouwkundige waarden en kwaliteiten
van de wijkbewoners en daarmee ook vergroting van
van het gebied. De historie en de inbedding in de stad zijn
ontplooiingskansen.
hierbij bepalend, waarmee het eigene van de wijk ook in de
Onderzoeken van de mogelijkheden voor vrijetijdsbesteding
nieuwe situatie wordt vastgehouden;
wijk”)
•
Stedenbouwkundig plan gebaseerd op de (door onderzoek
ter
verbetering
van
de
voor de jeugd van 12 jaar en ouder;
•
Eigentijds plein dat recht doet aan historische betekenis, kwaliteit en uitstraling huidige Vredesplein, in steden-
54
HERSTRUCTURERING WETERINGSTRAAT E.O.
bouwkundig opzicht verbonden met de Woenselse markt; een
•
Realisatie van een ontmoetingsruimte
gemeenschappelijke tuin als ontmoetingsplek voor de hele buurt;
Economisch
Meer diversiteit in woningen, meer variatie in eigendomsvorm,
•
Vergroting van de kansen op de arbeidsmarkt
grootte en prijs;
•
Verbetering inkomenspositie
•
Levensloopbestendige, gezonde buurt;
•
Uitvoering projecten als werkervaringsprojecten c.q. leer-
•
Een buurt in de luwte van de stad.
•
arbeidsplaatsen voor buurtbewoners zonder werk RELATIE MET
Sociaal •
Vergroten deelname aan maatschappelijk verkeer;
•
Projecten gericht op armoedebestrijding en kansenbevor-
Envelop ‘Herinrichting Woenselse Markt & Kruisstraat’
dering voor buurtbewoners (opleiding, scholing, werkervarings-
Envelop ‘Aansluiting en verbeteren oversteekbaarheid Ring’
plaatsen);
Envelop ‘Versterken sociale kwaliteit’
•
Vernieuwing biedt individuele bewoners perspectief
Envelop ‘Herinrichting Boschdijk’
•
Versterken en verbreden van sociale netwerken binnen de
Envelop ‘Ontwikkeling kop van de Woenselse Markt’
buurt (sociale cohesie);
aansluiten op bestaande dragers Ring
hart voor de buurt in de vorm van een plein met betekenis & kwaliteit van het Vredesplein Woenselse Markt
V
zoekgebied voorzieningencluster herinrichting Van Kinsbergenstraat
Bo d sch
V
goede overgang Boschdijk bebouwing
ijk
aansluiting & vormgeving aan Ring
55
HERINRICHTING KRUISSTRAAT EN WOENSELSE MARKT AANLEIDING
OPDRACHT
De Kruisstraat en de Woenselse Markt zijn gezichtsbepalend voor
Maak van de Kruisstraat een plek waar iedereen voldoende ruimte
Oud Woensel. De inrichting van de openbare ruimte in deze gebieden
heeft en zich thuis voelt met behoud van het eigenzinnige karakter
is zowel visueel als functioneel versleten. Door de toename van
van deze bijzondere winkelstraat. Verbeter de uitstraling en
verschillende verkeersstromen is er een chaotisch en onoverzichtelijk
gebruiksmogelijkheden (warenmarkt, parkeren en ontmoeten) van de
straatbeeld ontstaan. Een heldere en functionele inrichting kan de
Woenselse Markt. Het marktplein dient ook een ontmoetingsfunctie te
verkeersontsluiting verbeteren en de stedelijke kwaliteit stimuleren. Dit
krijgen, door het gedeeltelijk autovrij maken van het plein ontstaan er
betekent tevens een goede stimulans voor de aanwezige detailhandel.
mogelijkheden om er op een prettige manier te verblijven. Daarnaast
De wens bestaat om de scheiding tussen stedelijke dynamiek van de
zal de markt zijn functie als warenmarkt op zaterdagen behouden.
Kruisstraat en de Woenselse Markt en de meer intieme verblijfskwaliteit
Een verbeterde verblijfskwaliteit wordt ook gerealiseerd door de
van de achterliggende buurten te versterken.
ontvlechting van het verkeer en het maken van een plan voor de beeldkwaliteit van de wanden. Deze verbeteringen dienen een positieve invloed op de detailhandelsstructuur te hebben. Bij de herinrichting worden er kansen voor de ontwikkeling van nieuwe vormen van bedrijvigheid (zowel detailhandel als ambachten) gecreëerd. Deze nieuwe vormen van bedrijvigheid zijn gelieerd aan het multiculturele karakter van de buurt, de ondernemers en de markt. De potentie van Oud Woensel als broedplaats voor nieuwe activiteiten aan de rand van de binnenstad wordt dan maximaal benut. Bij het uitvoeren van deze envelop dienen er uitspraken te worden gedaan over, in ieder geval de volgende items: -
Verbeteren uitstraling (beeldkwaliteit0
-
Verbeteren verkeersstructuur en parkeeroplossing
-
Herinrichting Kruisstraat en Woenselse Markt van gevel tot gevel
-
56
herinrichting Verwerstraat
HERINRICHTING KRUISSTRAAT EN WOENSELSE MARKT PROCES -
Behoud van historische elementen als identiteitsdragers ter
Vele partijen hebben belang bij een goede voorbereiding en uitvoering
versterking van de ruimtelijke kwaliteit,
van deze envelop. Samenhang en afstemming tussen verschillende
-
Versterken economische ontwikkeling,
deelprojecten is essentieel. Daarom zal een projectorganisatie worden
-
Stimuleren ondernemersklimaat,
ingericht waarbij de betrokken partijen de gelegenheid wordt geboden
-
Afspraken met winkeliers over expeditie, afvalverwerking,
om mee te denken en te reageren op de voorstellen die ontwikkeld
reclamebeleid etc,
gaan worden. Hiertoe zal, vanaf het eerste moment van planvorming,
-
Verband met warenmarkt,
een klankbordgroep in het leven worden geroepen waarin de betrokken
-
Opstellen van een beheerplan markt met ambulante handel,
partijen zitting hebben. In deze klankbordgroep worden voorstellen
-
Opstellen van een beheerplan detailhandel,
besproken en getoetst; de klankbordgroep krijgt een adviserende
-
Veiligheidsaspecten met betrekking tot de zaterdagmarkt.
taak.
-
Begaanbaarheid ten behoeve van minder validen en ouderen De daadwerkelijke planontwikkeling en voorbereiding zullen plaats vinden in een projectgroep. Deze projectgroep maakt vervolgens weer onderdeel uit van het gehele programma Oud Woensel waar alle initiatieven op elkaar worden afgestemd. Het proces start met het vaststellen van de projectbeschrijving . De projectbeschrijving bevat onder meer de volgende onderdelen: projectorganisatie, partners, planning, plangrens en middelen. Mijlpalen zijn: met als uitgangspunt het Masterplan een verdere en concrete inventarisatie van wensen en toekomstperspectief ondernemers in relatie tot de inrichting van het openbaar gebied, technische inventarisatie huidige situatie en wet en regelgeving, werkplan en faseringsafspraak, programma van eisen, inrichtingsplan, uitvoeringsplan.
57
HERINRICHTING KRUISSTRAAT EN WOENSELSE MARKT UITGANGSPUNTEN EN RANDVOORWAARDEN Onderscheid maken tussen verschillende deelprojecten:
1.
Fysieke dimensie
•
Herinrichting Kruisstraat en Woenselse Markt ‘van gevel
•
Verbeteren verblijfskwaliteit
•
Verbeteren ondernemersklimaat
•
Afstemmen beheer en logistiek
tot gevel’ met behoud van een goede trottoirbreedte, het
•
Opstellen beeldkwaliteitplan gevels
behoud van het huidige aantal parkeerplaatsen en een heldere
•
Verbeteren beheer van de woonfunctie
scheiding tussen fietsers en voetgangers. De inrichting van een
•
Functioneren warenmarkt
deel van het marktplein als verblijfsgebied en een inrichting waarbij rekening is gehouden met de wekelijkse warenmarkt;
Rollen: a.
• Samenwerkende
partners:
winkeliers
en
winkeliers
vereniging Oud Woensel; kwaliteitskring Oud Woensel, marktadviescommissie,
vereniging
voor
b.
van het openbare gebied; •
Behoud van historische elementen als identiteitsdragers ter versterking van de ruimtelijke kwaliteit;
ambulante
handel, gemeente, bewoners en de overige samenwerkende
Aandacht voor senioren en minder validen bij de inrichting
•
Samen
met
ondernemers
een
gevel-,
stallings-
en
maatschappelijke organisaties.
reclamebeleid ontwikkelen, eventueel gekoppeld aan een
De verantwoordelijkheid voor de aansturing berust bij de
beeldkwaliteitplan;
gemeente.
•
Verkeersstructuur:
éénrichtingsverkeer
Kruisstraat
met
een afbuiging of selectieve doorgang bij overgang naar de Planning:
Woenselse Markt, het bereikbaar maken van het marktplein
De planningstermijn is afhankelijk van het moment waarop middelen
vanaf de ring, doorgaande fietsroute, handhaven busroute,
beschikbaar komen. De realisatie van de plannen gebeurt in fasen,
calamiteitenroute;
daarbij zal zoveel als mogelijk is, rekening gehouden worden met de
•
Het huidige aantal parkeerplaatsen op de Kruisstraat en de
verkoopactiviteiten in het gebied. Het streven is de planvorming in
Woenselse Markt blijft minimaal gehandhaafd, de indeling
2007 op te starten.
zal wijzigen. Een onderzoek naar het invoeren van betaald parkeren op de markt in relatie tot een parkeerbeheerplan voor de gehele omgeving wordt uitgevoerd.
58
•
Ruimte voor fiets- en bromfietsparkeren;
•
Een veilig en ruime fietsroute;
HERINRICHTING KRUISSTRAAT EN WOENSELSE MARKT
•
Het verbinden van de fietsroute vanuit de Kruisstraat met de twee fietsroutes aan de noordzijde van de ring;
•
Bij de herinrichting van de pastoor Petersstraat in het voorjaar van 2008 wordt rekening gehouden met het kruisen van autoen fietsverkeer;
•
Tijdelijke maatregelen Kruisstraat tunnel gericht op veiligheid zijn wenselijk zolang er geen structurele oplossing is;
•
P
Aanbrengen afsluitingssysteem ten behoeve van de warenmarkt op zaterdag;
•
Bij (week-)marktinrichting aandacht voor calamiteitenroute voor hulpdiensten;
•
Inrichting passend bij Oud Woensel (niet chique maar functioneel en multicultureel);
•
Goed te beheren openbare ruimte;
•
Opstellen van een beeldkwaliteitplan waarin is opgenomen een gewenst palet aan, vorm- ,kleur- en materiaalgebruik voor
de
Woenselse
Markt;
met
aandacht
voor
de
wederopbouwarchitectuur van de Kruisstraat; •
Duurzame inrichting, met veel aandacht voor beheer en onderhoud;
•
Het pleinontwerp dient invulling te geven aan de ‘tweegezichten’ van het plein (verblijven en parkeren) en zowel het stedelijkheid van de zone Kruisstraat-Markt uitstralen als de menselijke maat van Oud Woensel zichtbaar maken;
•
Toevoeging boombeplanting.
59
HERINRICHTING KRUISSTRAAT EN WOENSELSE MARKT
Bij de bestuurlijke behandeling van het masterplan is besloten een
2.
Sociale dimensie
•
Samen met ondernemers een gevel-, stallings- en reclamebeleid
nader onderzoek in te stellen naar nut en noodzaak van ondergrondsparkeren onder de Woenselse Markt. Dit vervolgonderzoek dient rekening te houden met de volgende aspecten: •
het effect van een dergelijke garage op de parkeerbalans in
ontwikkelen, eventueel gekoppeld aan een beeldkwaliteitplan •
het gebied; • • •
de exploitatie van een dergelijke garage: is de investering
Wegnemen van sociale onveiligheidsgevoelens door bijvoorbeeld betere verlichting, doorzichtige rolluiken;
•
Stimuleren en of beter beheren van wonen boven winkels in
terug te verdienen?
samenwerking met corporaties zoals Vestide als huisvester
het effect op de omliggende detailhandel, zowel tijdens als na
van studenten en starters;
de bouw;
•
Verkeersveiligheid, veiligheid weekmarkt, calamiteitenroute;
het effect op de ambulante handel: wat zijn de overlevingskansen
•
Tijdelijke maatregelen Kruisstraat tunnel ivm veiligheid;
van de weekmarkt met name tijdens de bouw, maar ook
•
Aandacht voor Beheer en onderhoud na opbreken markt op
daarna.
zaterdag; •
Woenselse Markt niet alleen als stedelijk plein, maar ook als plein voor de wijk;
•
Woenselse Markt is een zoeklocatie voor een voorzieningencluster;
60
HERINRICHTING KRUISSTRAAT EN WOENSELSE MARKT
3.
Economische dimensie
In het boekwerkje ‘Economie in Oud Woensel’ (zie bibliotheek) worden er uitspraken gedaan die in algemene zin ook op de Kruisstraat
• •
Kruisstraat is een zelfstandige detailhandelszone, er wordt
en Woenselse Markt van toepassing zijn. Het boekwerkje is een
geen doorlopende aansluiting met de binnenstad nagestreefd;
vertaling van de mening van de vele actoren (bewoners, ondernemers,
Laden en lossen reguleren in overleg met ondernemersvereniging.
winkeliersvereniging) in het plangebied en dient als leidraad.
Denk aan venstertijden, toegankelijk maken achterpaden etc. •
Inzet startersfondsen ondernemers zoals Focus gelden (Oud Woensel is onderdeel van het Focusgebied) in overleg met de
RELATIE MET
beherende instanties; •
•
Betaald parkeren voor alle parkeerplaatsen Kruisstraat en
Envelop Nieuwe ontwikkeling kop van de Woenselse Markt
Woenselse Markt als onderdeel van parkeerbeleid voor de
Envelop Herinrichting Pastoor Petersstraat
gehele wijk;
Envelop Aansluiting en oversteekbaarheid Ring
Opstellen brancheringsvoorstel voor het gehele gebied in
Envelop Herstructurering Weteringstraat e.o.
samenwerking met betrokken partijen en in relatie tot de
Envelop Revitalisering Gildebuurt e.o.
herinrichting openbaar gebied; •
Uitstallingsbeleid reclame uitingen;
•
Opbouw en afbraak warenmarkt reguleren in overleg met marktadviescommissie ;
•
Elders geconcentreerd stallen van vrachtwagens ambulante handel zodat bezoekers de markt beter kunnen bereiken;
•
Economisch functioneren markt naar aanleiding van BROrapport;
•
Versterken verblijfsklimaat en toename kwalitatieve horeca (terrassen) aan de Woenselse Markt zal de kwaliteit van het totale winkelgebied verhogen;
•
Verbeteren bewegwijzering parkeergebieden tijdens marktdagen.
61
REVITALISERING GILDEBUURT E.O. AANLEIDING
OPDRACHT
De Gildebuurt omvat het complex woningen van Wooninc (Bakkerstraat
Bij de revitalisering van de Gildebuurt is er bijzondere aandacht
e.o.), de omliggende particuliere woningen en het spilcentrum de
voor het opstellen van een sociaal programma ter ondersteuning
Driestam. De envelop richt zich enerzijds op de revitalisering van de
van vrijetijdsbesteding waarbij de participatie en zelfwerkzaamheid
Gildebuurt als geheel en anderzijds op de eventuele herstructurering
van bewoners voorop staat. De opdracht bestaat onder andere uit;
van de Bakkerstraat en omgeving.
het toevoegen en verbeteren van een structurele speelplaats voor kinderen van alle leeftijden. De ruimte ten noorden of zuiden van de
De woningcorporatie Wooninc. en de Stichting Huurderorganisatie
Verwerstraat kan hiervoor worden benut. Het ontwikkelen van een
“Bakkerstraat e.o.” hebben gezamenlijk aangegeven zich te gaan
kleinschalige ontmoetingsfunctie ter bevordering van sociale cohesie
beraden over de toekomst van de buurt. In de Gildebuurt zijn circa
in de buurt, eventueel in combinatie met de geplande nieuwbouw op de
120 huurwoningen eigendom van Wooninc. De braakliggende locatie
braakliggende locatie van Wooninc. op de locatie Pastoriestraat en/of
op de hoek Wassenaarstraat / Pastoriestraat wordt bij de revitalisering
de kerk aan de Wassenaarstraat.
betrokken. Op het moment dat het ‘Masterplan Oud Woensel’ wordt opgesteld, is er nog geen uitspraak gedaan over de toekomst van dit
Voor het bezit van Wooninc. hebben de woningcorporatie en de
gebied.
huurderorganisatie afgesproken om een toekomstplan te ontwikkelen. De twee opties voor een toekomstscenario zijn; het handhaven van de huidige huurwoningen met (beperkt) onderhoud, de verwachte levensduur is dan nog circa 15 jaar, of een plan opstellen voor de herstructurering, waarin de huidige huurwoningen vervangen worden door nieuwe woningen. Leidraad bij de planontwikkeling zijn de behoeften en wensen van de (toekomstige) bewoners. Partijen realiseren zich dat de huidige woningen woontechnisch beperkt zijn, maar voor een bepaalde doelgroep wel degelijk waardevol kunnen zijn. Streven is om te komen tot een aanpassing, waarbij voorwaarde is dat de bewoners die dat willen in de buurt kunnen blijven wonen en de sociale samenhang behouden blijft. Vanuit deze uitgangspunten gaan de betrokken partijen op basis van gelijkwaardigheid werken aan het toekomstplan.
62
REVITALISERING GILDEBUURT E.O. PROCES In de Gildebuurt e.o. spelen meerdere zaken. Deze hebben direct met
Het proces is onder te verdelen in een viertal fases:
elkaar te maken, maar zullen ook deels afzonderlijk van elkaar kunnen worden aangepakt. Zo zal een onderscheid gemaakt worden tussen het
Fase 1: sterkte-/zwakte-analyse
proces over de toekomst van het bezit van Wooninc en het opzetten
Fase 2: uitgangspunten en randvoorwaarden
van een sociaal programma. Afstemming tussen de verschillende
Fase 3: planontwikkeling instandhouding en sloop/nieuwbouw
initiatieven is hierbij noodzakelijk.
Fase 4: keuzes maken: in deze laatste fase worden de ontwikkelde mogelijkheden met elkaar vergeleken en de haalbaarheid wordt getoetst.
Voor de Stichting Huurderorganisatie “Bakkerstraat e.o.” is het erg belangrijk haar achterban bij het proces te betrekken, zodat de achterban zich de problematiek kan eigen maken en gelegenheid krijgt
Elke fase wordt gezamenlijk doorlopen en afgesloten door een
om op basis van argumenten invloed uit te oefenen.
terugkoppeling naar de achterban van iedere partij. Telkens wordt gezocht naar de meest effectieve methode om een fase te doorlopen
De gemeente speelt haar publiek rechterlijke rol in het proces, alsook
en een terugkoppeling te organiseren. Elke partij blijft zelf
het opstellen van stedenbouwkundige randvoorwaarden.
verantwoordelijk voor de terugkoppeling naar de eigen achterban, maar kan daarbij wel rekenen op de steun van de andere partijen.
Gehele Gildebuurt In overleg met woningcorporatie Trudo, Wooninc., bewoners en
Rollen:
gemeente dient er een plan te worden opgesteld omtrent de toekomst
a.
van de huurwoningen in o.a. de Spinnenstraat, Looierstraat, Schoenmakerstraat. De bewoners kunnen onder andere betrokken worden
Samenwerkende partners: Wooninc., Stichting Huurderorganisatie “Bakkerstraat e.o.” en de gemeente Eindhoven.
b.
De regie wordt in de projectbeschrijving nader vastgelegd,
bij de realisatie van ontmoetingsplekken in de openbare ruimte en de
waarbij voor de hand ligt dat de verantwoordelijkheid voor
herinrichting van de Looierstraat.
de aansturing van het publiekrechtelijk traject berust bij de gemeente en de verantwoordelijkheid voor de uitwerking in
Bakkerstraat eo
uitvoeringsgerede plannen ligt bij Wooninc. Het bewaken van
Voor het gebied Bakkerstraat e.o. zal in nauw overleg tussen Wooninc,
de samenhang met andere projecten binnen Oud Woensel ligt
de bewoners en de Woonbond de beide opties, herstructurering
bij het projectmanagement Integrale Wijkvernieuwing van de
of behoud worden uitgewerkt, om zo de bewoners een afgewogen
gemeente Eindhoven.
keuzemogelijkheid voor te kunnen leggen.
63
REVITALISERING GILDEBUURT E.O. UITGANGSPUNTEN EN RANDVOORWAARDEN c.
Belanghebbenden buiten de partners moeten tijdig geïn-
1.
Fysieke dimensie
•
Woningen dienen te voldoen aan de kwaliteitseisen die zijn
formeerd worden over de voortgang van het project; goede communicatie is bepalend voor succes.
opgenomen in de publicatie ‘Wonen en leven in Oud Woensel’
Planning:
(zie bibliotheek). Dat betekent onder meer voldoen aan de
Het streven is om de vier fases binnen circa 12 maanden te doorlopen
volgende aandachtspunten:
en begin 2008 een toekomstplan met een groot draagvlak te hebben.
-Zorgvuldige aansluiting oud en nieuw -Wonen in de luwte -Sfeer en identiteit -Ruim, maar niet saai -Goed materiaal en kleurgebruik -Diversiteit aan woningtypes -Eigen buitenruimte; •
Bewonersparkeren dient primair op eigen terrein opgelost worden. De parkeerplaatsen in het openbaar gebied zijn voor het bezoekers. Als parkeernorm wordt uitgegaan van de op het moment van planontwikkeling binnen Eindhoven geldende parkeernorm;
•
Aandachtspunt vormt het parkeerbeheer in het openbaar gebied in verband met parkeerdruk Woenselse Markt;
•
Gescheiden riool stelsel in het kader van de herinrichting openbare ruimte;
•
Behoud boom Bakkerstraat;
•
Onderzoek naar de ontwikkeling van ouderenhuisvesting op braakliggende locatie aan rondweg, in samenhang met de opbouw van de rest van de wijk;
•
64
Verhogen verblijfskwaliteit openbare ruimte. Dit houdt in
REVITALISERING GILDEBUURT E.O.
versterking groenstructuur met de nadruk op ontmoeten,
3.
Economische dimensie
•
Buurteconomie in de vorm van een combinatie van wonen en
verblijven en bewegen; •
Rekening houden met nieuwe verkeersfunctie van het gedeelte van de Verwerstraat tussen de Kruisstraat en de Looierstraat
werken kan invulling krijgen langs de Verwerstraat in gedeelte tussen Kruisstraat en Looierstraat.
2.
Sociale dimensie RELATIE MET
•
•
Realisatie en mogelijk verdere uitbouw van een Spilcentrum bij de Driestam (naschoolse activiteiten en educatie, buurt-
Envelop Revitalisering Visserstraat e.o.
ontmoeting);
Envelop Aansluiting en verbeteren oversteekbaarheid Ring
Realisatie van een kleinschalige locatie voor ontmoeting
Envelop Herinrichting Kruisstraat & Woenselse Markt
(binnen) voor alle inwoners van de Gildebuurt ook mogelijk gekoppeld aan een wooncomplex of het Spilcentrum; •
Realisatie van een kleinschalig buitenontmoeting locatie voor bewoners, gekoppeld aan de realisatie van een speelvoorziening voor jeugd- en jongeren;
•
Realisatie van een sociaal programma met en voor bewoners van de woningen van de corporaties Wooninc en Trudo in relatie tot activering van bewoners, problemen achter de voordeur en gezondheid in het algemeen.
65
NIEUWE ONTWIKKELING KOP VAN DE WOENSELSE MARKT AANLEIDING Binnen Oud Woensel is er behoefte aan een plek waar verschil-lende
zijn. Wonen vormt een belangrijk onderdeel omwille van de continue
voorzieningen, maatschappelijk, sociaal cultureel en eerstelijns-
levendigheid en sociale controle. De mogelijkheid van een centrale
gezondheidszorg geclusterd een plek krijgen. Deze voorzieningen
geclusterde parkeervoorziening dient in de integrale visie te worden
hebben een betekenis voor de wijk en voor de omringende wijken.
onderzocht.
Zeker in het licht van het wegvallen van de buurtgerichte en buurtoverstijgende functie van het particuliere VTA Sancta Maria en
Naast de genoemde functies dient de mogelijkheid voor culturele
het Wijkcentrum Woensel Zuid. De locatie tussen het marktplein en
activiteiten onderzocht te worden. Bijvoorbeeld in de vorm van een
de Ring, de kop van de Woenselse Markt genaamd, ligt centraal in
‘multicultuurhuis’ met film, theater, eethuis, jeugd en jongeren of een
het verzorgingsgebied in de nabijheid van de Woonservice Zone rond
badhuis. Tevens kan het voorzieningencluster onderdak kan bieden aan
Kronehoef. De locatie kent verschillende mogelijkheden en initiatieven
diverse (multiculturele) zelforganisaties welke nu ook in het gebied
tot herontwikkeling.
gehuisvest zijn en een meer stedelijk karakter hebben
OPDRACHT
PROCES
De opdracht bestaat uit het opstellen van een integrale visie op de
Proces
ontwikkeling van een multifunctioneel, stedelijk blok aan de Ring
samenwerkingsmogelijkheden
waarbinnen verschillende soorten voorzieningen kunnen worden
gemeente om gezamenlijk tot een aanpakvoorstel te komen
start
met
onderzoek
naar
met
vragers
eigenaren,
en
aanbieders,
ondernemers
en
opgenomen. Het blok dient een herkenbare uitstraling aan de Ring te krijgen, als ‘gezicht’ van Oud Woensel en naadloos aan te sluiten
Rollen:
bij de wanden rond de Woenselse Markt. Door een goede inpassing en
a.
positionering van de verschillende functies dient er een synergie effect bereikt te worden.
Samenwerkende
partners:
ondernemers
en
eigenaren,
gemeente en aanbieders voorzieningen b.
Regie: bij samenwerkende partijen, gemeente als aanjager en aanbieders voorzieningen
Het voorzieningencluster bestaat uit eerste lijnsgezondheidszorg zoals
c.
Belanghebbenden: ondernemers en bewoners van het gebied
bijvoorbeeld een tandarts, een huisarts, een zorginformatiepunt en
(huurders en eigenaren), corporaties, vereniging ambulante
fysiotherapie. Aan de zijde van het marktplein en Kronehoefstraat
handel en aanbieders voorzieningen
dient er ruimte voor detailhandel en eventueel andere functies te
66
NIEUWE ONTWIKKELING KOP VAN DE WOENSELSE MARKT UITGANGSPUNTEN EN RANDVOORWAARDEN Fysieke dimensie • •
•
•
cluster (zie opties Masterplankaart);
•
Aansluiting bij Woonservice Zone rond Kronehoef;
Onderzoek naar cultuurhistorische waarde boerderij en
•
Indien de keuze voor een voorzieningencluster wordt ingevuld
onderzoek naar mogelijkheden om de boerderij te integreren
op de kop van de Woenselse Markt, kan dit gebied verworden
in de ontwikkeling van het voorzieningencluster;
tot een verblijfsgebied dat ook in de avond aantrekkelijk is.
Stedelijk blok: uitstraling en herkenbaarheid aan de Ring; detailhandel aan kant Woenselse markt en Kronehoefstraat,
Economische dimensie
parkeren en bereikbaarheid;
•
•
Afmaken van de detailhandel rond het marktplein in wisselwerking met weekmarkt;
Goede aansluiting op het openbaar gebied van eventuele interne buiten ruimte;
•
tandarts kunnen zijn;
Verrichten van onderzoek naar beste locatie voorzieningen-
•
Onderzoek naar samenwerking met commerciële dienst-
Massastudie in relatie tot directe omgeving en ligging aan de
=verlening biedt kansen met betrekking tot de exploitatie van
Ring;
sociale voorzieningen.
Goede bereikbaarheid, parkeren op eigen terrein (onderzoek extra openbare plekken) en herkenbaarheid aan de Ring.
RELATIE MET
Sociale dimensie
Envelop Herinrichting Kruisstraat en Woenselse Markt,
•
De ontwikkeling van de kop van de Woenselse Markt heeft
Envelop Aansluiting en verbeteren oversteekbaarheid Ring
zowel een culturele als sociale functie voor alle omliggende
Envelop Woonservice Zone
buurten. Dit in navolging van de multiculturele weekmarkt op
Envelop Versterken sociale kwaliteit
zaterdag;
Envelop Herstructurering Weteringstraat e.o. (irt onderzoek
•
De huidige gebruikers van de VTA Sancta Maria en het
voorzieningencluster)
Wijkcentrum Woensel Zuid kunnen een nieuwe plek vinden in het voorzieningencluster en zo de sociale kwaliteit binnen Oud Woensel versterken; •
Een andere, te combineren, maatschappelijke functie zou een eerstelijnsgezondheidszorg functie zoals een huisarts of
67
HERINRICHTING BOSCHDIJK AANLEIDING
OPDRACHT
Het gebied Boschdijk heeft een anoniem karakter met een gebrekkige
De opdracht bestaat uit de herinrichting van de Boschdijk binnen de
uitstraling van de woningen. De Boschdijk is een belangrijke
Ring. Het aantal rijbanen dient te worden gereduceerd van 2 maal 2
ontsluitingsweg als radiaal van de stad. Bij de huidige inrichting heeft
naar 2 maal 1 rijbaan (in aansluiting op de situatie buiten de Ring).
de auto meer ruimte (2x2 rijbanen) dan vanuit de verkeersintensiteit
De herinrichting dient de verblijfskwaliteit en uitstraling van deze
noodzakelijk is. Bij herinrichting ontstaan er mogelijkheden om de
stedelijke radiaal te versterken, wat voordelen biedt voor de woon-
verschillende (functies, wonen, kantoren en detailhandel) aan de
en de winkelfunctie aan de Boschdijk. De oversteekbaarheid tussen
Boschdijk een ruimere en kwalitatief betere voorruimte te geven.
Oud Woensel en Limbeek dient te verbeteren. De herinrichting houdt
Zodoende ontstaat er ook meer eenheid en samenhang tussen beide
rekening met een ventweg die als evenementenparkeerplaats kan
zijden van de Boschdijk. Aan de zijde van Oud Woensel ligt er achter
dienen tijdens bijvoorbeeld de zaterdagmarkt. Enkele onderwerpen
de gestapelde woningen langs de Boschdijk een woongebiedje dat
die aan bod dienen te komen;
‘verborgen’ potentie heeft. De Boschdijk vormt daarnaast een barrière tussen de verschillende wijken. Zoals de wijk Limbeek die voor een
-
relatie omliggende wijken versterken,
deel vaan haar voorzieningen aangewezen is op Oud Woensel.
-
verbeteren oversteekbaarheid langzaam verkeer,
-
terugbrengen Boschdijk naar 2 maal 1 rijbaan
-
extra ruimte voor (tijdelijk) evenementenparkeren,
-
vrijliggende fietspaden als onderdeel sternet fietsroute,
-
opheffen blackspot kruising Zernikestraat,
-
goede aansluiting van de Kinsbergenstraat,
-
betere toegankelijkheid van de detailhandel,
-
verhogen van de (groen)kwaliteit van de openbare ruimte.
Door de herinrichting van de Boschdijk moet er een aantrekkelijke woonomgeving ontstaan die interessant is voor een bredere doelgroep, vooral voor senioren. De herinrichting van de ‘verborgen’ openbare ruimte aan de achterzijde dient een meerwaarde voor de bewoners te genereren. Om een bredere doelgroep daadwerkelijk te bereiken dient de uitstraling van de complexen (gevel en inrichting tuinen) te worden verbeterd.
68
HERINRICHTING BOSCHDIJK PROCES Vele partijen hebben belang bij een goede voorbereiding en uitvoering
Rollen:
van deze envelop. Daarom zal een projectorganisatie worden ingericht
a.
Samenwerkende partners: bewonersorganisaties, Domein,
waarbij de betrokken partijen de gelegenheid wordt geboden om mee te
gemeente en de overige samenwerkende maatschappelijke
denken en te reageren op de voorstellen die ontwikkeld gaan worden.
organisaties.
De daadwerkelijke planontwikkeling en voorbereiding zal plaats
b.
Regie: wordt in de projectbeschrijving nader vastgelegd; de
vinden door deze projectgroep. Deze projectgroep maakt vervolgens
verantwoordelijkheid voor en regie over het herinrichtingproject
weer onderdeel uit van het gehele programma Oud Woensel waar alle
Boschdijk ligt bij de gemeente .
initiatieven op elkaar worden afgestemd.
c.
Belanghebbende: alle omwonende aan beide zijden van de Boschdijk, kantoren en detailhandel.
Het proces start met het vaststellen van de projectbeschrijving. De projectbeschrijving bevat o.m. de volgende onderdelen: project-
Planning:
organisatie, partners, planning, plangrens en middelen. Mijlpalen zijn:
Projectbeschrijving:
2007
inventarisatie, projectopdracht, inrichtingsontwerp, voorbereiding en
Planvorming:
2007 /2008
uitvoering.
Voorbereiding:
2009
Realisatie:
2010
Voor de woningen van Domein aan de zijde van Oud Woensel worden complexbeheersplannen opgesteld. Daaruit volgen concrete verbeteringsprojecten die samen met de betrokken bewoners worden voorbereid en tot realisatie gebracht. Afstemming en coördinatie vinden plaats via deelname van Domein in de projectgroep.
69
HERINRICHTING BOSCHDIJK UITGANGSPUNTEN EN RANDVOORWAARDEN 1.
Fysieke dimensie
2.
Sociale dimensie
•
Herinrichting Boschdijk conform ten noorden van het
•
De inrichting van de openbare achtergebieden (Oud Woensel)
•
Marconiplein gehanteerde profiel
voor gezamenlijk gebruik, tevens aangrijpen voor het
Rekening houden met wijzigende verkeersfunctie van Kins-
bevorderen van sociale cohesie;
bergenstraat, aansluiting Boschdijk: kwalitatief goede en
•
Door betere verbinding met de achterliggende wijken,
veilige aansluiting;
vergroten van betrokkenheid bij de buurt, en bevordering
•
Middenberm met bomen;
actievere deelname aan sociale netwerken op buurtniveau;
•
Vrijliggende fietspaden (sternet fietsroute);
•
Uitbreiding parkeerplaatsen aan de kant van Oud Woensel ten
bereiken dat er een beter woonklimaat ontstaat in de complexen
behoeve van bezoekers van de Woenselse Markt en kantoren
langs de Boschdijk. Enerzijds door sneller en adequater te
Gevolgen voor verkeerscirculatie en snelheden in beeld
kunnen reageren op klachten van bewoners, anderzijds door
brengen;
intensiever toezicht op de wooncomplexen, de buitenruimten
Nagaan wat mogelijkheden en wenselijkheden zijn van
en de woonomgeving. In de complexbeheersplannen van
belanghebbenden en betaald parkeren in relatie tot andere
Domein wordt daarnaast aandacht geschonken aan de
maatregelen in het gebied;
negatieve effecten van de anonieme bewoning.
• •
•
De herinrichting dient een verbetering van de verblijfskwaliteit en daarmee versterking en ondersteuning van de woonfunctie langs de oude radiaal;
•
Aandacht voor inrichting van ‘verborgen’ achtergebieden in Oud Woensel;
•
Diversiteit aan woningtypes die thans aanwezig is, ook aan de buitengevel zichtbaar worden gemaakt, doorbreekt anoniem karakter. De individualiteit van de woningen wordt daardoor meer benadrukt.
70
•
Door de aanstelling van complexbeheerders wil Domein
HERINRICHTING BOSCHDIJK
3.
Economische dimensie
RELATIE MET
•
Verbinding met omringende wijken uitgaande van Oud
Envelop Herstructurering Weteringstraat e.o.
Woensel als voorzieningencentrum.
Envelop Aanpak Hemelrijken e.o.
•
Rekening houden met detailhandel aan westzijde Boschdijk.
Envelop Herinrichting Pastoor Petersstraat
•
Rekening houden met kantoren.
•
Presentatie en voorruimte aanliggende functies
71
HERINRICHTING PASTOOR PETERSSTRAAT AANLEIDING De Pastoor Petersstraat vormt de entree van Oud Woensel aan de
worden. Hiertoe zal, vanaf het eerste moment van planvorming, een
zuidzijde. Het WTC-gebied wordt vanuit deze straat ontsloten.
klankbordgroep in het leven worden geroepen waarin de betrokken
De inrichting van de Pastoor Petersstraat is achtergebleven bij de
partijen zitting hebben. In deze klankbordgroep worden voorstellen
kwaliteitsslag die de kantoorontwikkelingen hebben doorgemaakt. De
besproken en getoetst; de klankbordgroep krijgt een adviserende taak.
technische levensduur is verstreken. De riolering is aan vervanging
De daadwerkelijke planontwikkeling en voorbereiding zal plaats vinden
toe, waarvoor de hele straat dient te worden opgebroken. Het
een projectgroep. Deze projectgroep maakt vervolgens weer onderdeel
gebruik van de straat is gewijzigd en geïntensiveerd. De straat zou
uit van het gehele programma Oud Woensel waar alle initiatieven op
het visitekaartje van de wijk en het WTC-gebied moeten zijn wat nu
elkaar worden afgestemd.
niet aan de inrichting te zien is. De inrichting van het pleintje aan de Houtstraat en de aanloop naar de fietstunnel zijn hierbij ook van
Het proces start met het vaststellen van de projectbeschrijving.
belang. De Pastoor Petersstraat speelt een rol bij de verdeling van
De
de parkeercapaciteit, zoals bij een optimale bereikbaarheid van de
projectorganisatie, partners, planning, plangrens en middelen.
private parkeerclusters en een optimalisatie van de plekken in het
Mijlpalen zijn: inventarisatie, projectopdracht, inrichtingsontwerp,
openbaar gebied.
voorbereiding en uitvoering.
OPDRACHT
Rollen:
De herinrichting van de Pastoor Petersstraat dient te bestaan uit
a.
projectbeschrijving
bevat
o.m.
de
volgende
onderdelen:
Samenwerkende partners: CKE, bedrijven WTC-gebied,
een reconstructie van de verharding van gevel tot gevel. De nieuwe
bewonersorganisaties, gemeente en de overige samenwerkende
inrichting dient te voldoen aan de richtlijnen ‘duurzaam veilig’ en
maatschappelijke organisaties.
te passen bij een 30 km/uur regiem. De opdracht bestaat tevens uit
b.
Regie: wordt in de projectbeschrijving nader vastgelegd; de
het onderhoud van de riolering, de upgrading van het WTC gebied en
verantwoordelijkheid voor en regie over het herinrichtingsproject
aansluiten bij de buurtbinder Hemelrijken en Kruisstraat.
Pastoor Petersstraat ligt bij de gemeente .
PROCES
Planning:
Vele partijen hebben belang bij een goede voorbereiding en uitvoering
Planvoorbereiding
2007
van deze envelop. Daarom zal een projectorganisatie worden ingericht
Bestek en aanbesteding
2007/2008
waarbij de betrokken partijen de gelegenheid wordt geboden om
Uitvoering
2008/2009
mee te denken en te reageren op de voorstellen die ontwikkeld gaan
72
HERINRICHTING PASTOOR PETERSSTRAAT
Vooruit lopend op de gehele herinrichting bestaan er mogelijkheden om
plek de eerste mogelijkheden biedt aan groepen welke uit of
in het kader van ‘tijdelijke maatregelen’ Oud Woensel verbeteringen in
naar het centrum van de gaan of komen;
de huidige situatie aan te brengen.
•
Betrekken omwonenden bij de inrichting is een voorwaarde;
•
Verbeteren van de verblijfskwaliteit.
3.
Economische dimensie
UITGANGSPUNTEN EN RANDVOORWAARDEN 1.
Fysieke dimensie
•
Invoeren betaald parkeren;
•
Het kwaliteitsniveau voor de inrichting is ‘plus’;
•
Versterken representatieve uitstraling kantoorfuncties
•
Het beheer heeft een ‘basiskwaliteit’;
•
Aandacht voor Holiday-Inn;
•
Herstraten in gebakken materiaal en nieuw straten in beton
•
Aantrekkelijke aanlooproute richting detailhandel Kruis-
•
Vervangen van straatmeubilair;
•
Vervangen/reduceren van straatmeubilair zoals straatnaam-
straat.
borden/verkeersborden;
RELATIE MET
•
Vervangen en verbeteren openbare verlichting;
Envelop Herinrichting Woenselse Markt & Kruisstraat
•
Camoufleren/uit het zicht plaatsen van nutsvoorzieningen;
Envelop Herinrichting Boschdijk
•
Vervangen riolering;
Envelop Aanpak Hemelrijken e.o.
•
Onderhoud en verbeteren van de groenstructuur;
•
Toevoegen taxihavens ten behoeve van in/uitstappen;
•
Anticiperen op de toekomstige herinrichting Kruisstraat en de buurtbinder Hemelrijken;
•
Bijzondere aandacht voor de verkeersveiligheid in verband met kruisende hoofd fietsroute;
•
Fietsparkeren voor de bezoekers van CKE.
2.
Sociale dimensie
•
Aandacht voor inpassing en renovatieplannen van CKE;
•
Inrichting Houtplein gericht op ontmoeten, hierbij gelet op de leefbaarheid en veiligheid van de plek. Temeer omdat deze
73
AANPAK HEMELRIJKEN E.O. AANLEIDING
OPDRACHT
De Hemelrijken was ooit een levendige straat met winkels, die
Maak van de Hemelrijken, het Van Gentplein en de Ven Gentstraat
zorgde voor eenheid in Oud Woensel. Tegenwoordig zijn alle winkels
weer de ‘buurtbinders’ in het gebied. De nadruk ligt op de sociale
verdwenen en is de inrichting van het openbaar gebied verbrokkeld.
dimensie, waarbij de fysieke ingrepen daaraan ondersteunend zijn.
De achterterreinen aan de Boschdijk zijde zijn vervallen en in onbruik
Hierbij dient het thema ‘samen leven / samen spelen’ als uitgangspunt.
geraakt. Vanuit het gebruik van de openbare ruimte is er grote druk
De straat Hemelrijken vormt de verbindende as door dit relatief grote
op het Van Gentplein. In verschillende panden vinden ongewenste
en door verscheidenheid gekenmerkte gebied, het karakter daarvan
activiteiten plaats.
dient fysiek tot uitdrukking te komen in de inrichting van de openbare
Het merendeel van de woningen is in het bezit van woningcorporaties.
ruimte en in de positionering van buurtvoorzieningen aan deze straat.
Het gebied kent een grote verscheidenheid aan woningtypen,
Op termijn dienen activiteiten die geen relatie hebben met ‘wonen in
architectuur en functies zoals bedrijven aan het Van Gentplein,
de luwte van de stad’, zoals prostitutie, zo veel mogelijk te verdwijnen.
kunstenaars in de oude school en maatschappelijke voorzieningen.
Op kortere termijn is een betere regulering wenselijk. Voor de bedrijven aan de Van Gentstraat staat het ‘buurtvriendelijk ondernemen’ centraal. Wonen heeft de voorkeur maar ondernemen mag, mits niet met elkaar in strijd. Naast de ‘buurtbinder’ speelt het Van Gentplein binnen de envelop een belangrijke rol als identiteitsdrager voor de buurt. Het speelplein op het Van Gentplein wordt intensief gebruikt door diverse leeftijdsgroepen. Het samenspelen levert soms spanningen op in de buurt. De jeugd dient betrokken te worden bij de ideevorming, programmering en uitvoering. De betrokkenheid van ouders en omwonenden is een voorwaarde om te komen tot een veilig en leefbaar speelplein voor de jeugd. Enkele onderwerpen die aan bod dienen te komen;
74
AANPAK HEMELRIJKEN E.O.
Inrichting openbare ruimte van de Hemelrijken als buurt-
Planning:
binder
In de samenhangende projectbeschrijving zal een planning worden
Inrichting Van Gentplein als gebruiksplein met buurt-
opgenomen voor de verschillende initiatieven. De aanpak van de
identiteit
Hemelrijken loopt gelijk op met de aanpak van Weteringstraat e.o.
-
Keuze over toekomst Oude School en bijbehorende tuin
en heeft een verband met de aanpak Kruisstraat-Woenselse Markt.
-
Terugdringen overlast
Vanuit de noodzaak tot samenhang binnen de wijk is realisatie vanaf
-
Aanpak binnenterreinen tussen Boschdijk en Hemelrijken
2010 wenselijk.
-
De menging van wonen en bedrijven aan de Van Gentstraat
De aanpak van het Van Gentplein is op kortere termijn noodzakelijk
-
(sociale problematiek, verkleuring functies). In 2006 is het proces ingezet om de betrokkenheid van de omgeving te vergroten zodanig PROCES
dat er een veilig samenspelen ontstaat. Continuering en versterking
De enveloppe bestaat uit meerdere, samenhangende, initiatieven die
van dit proces verdient een vervolg te krijgen in 2007. De aanpak
afzonderlijk van elkaar kunnen worden uitgevoerd maar wel een direct
van de verkeersveiligheid rondom het plein vindt plaats in 2007/
verband met elkaar hebben. Een actieve betrokkenheid van bewoners
2008. De aanpak van de direct omliggende straten is afhankelijk van
is van belang, in de organisatie van het proces zal hiermee rekening
bouwplanontwikkeling aan de Van Gentstraat.
worden .
Rollen: a.
Samenwerkende partners: bewoners, eigenaren, Domein, Wooninc, gemeente en de overige samenwerkende maatschappelijke organisaties.
b.
De verantwoordelijkheid voor de aansturing en samenhang tussen de verschillende initiatieven berust bij de gemeente. De verantwoordelijkheid voor de aanpak van elk der initiatieven afzonderlijk ligt bij partij met het grootste (zakelijke) belang.
75
AANPAK HEMELRIJKEN E.O. UITGANGSPUNTEN EN RANDVOORWAARDEN 1.
Fysieke dimensie
een meer openbaar karakter en/of het ontwikkelen van een openbare (buurt) functie, met in stand houding van gebouw en
-
Continue inrichten van de Hemelrijken als verbindende route tussen de diverse buurten in de vorm van een gebruiksvriendelijk
tuin. Instandhouding vergt restauratie. -
en gelijkvormig profiel -
Gedeeltelijke herinrichting van het Van Gentplein met
-
-
parkje voor de buurt. -
ouders en de Spilcentra door middel van activiteiten invulling
functionaliteit waar de buurt zich thuis voelt.
geven aan het Van Gentplein waarbij “gezond en veilig samen
Zorgvuldige aansluiting op en inpassing van de Hemelrijken
spelen” centraal staat. -
De speeltuin aan het Van Gentplein is voor iedereen toegankelijk.
Pastoor Petersstraat.
Toegankelijkheid waarborgen door huis-aan-huis gesprekken te
Versterking van de groenstructuur van de Hemelrijken en het
voeren met ouders; de Speeltuincommissie te ondersteunen en
Van Gentplein.
(speel)activiteiten te begeleiden.
Vervangen van bedrijven door woningbouw aan de Van
-
Gentstraat is denkbaar. 2.
Ontwikkelen van een programma waarbij omwonenden, jeugd,
een “waardige” kwaliteit van inrichting, vormgeving en
in aangrenzend openbaar gebied, zorgvuldige aansluiting op -
De tuin van de Oude School ontwikkelen tot een openbaar
Sociale dimensie
Ontwikkelen van alternatieven voor leeftijd jeugd ouder dan 12 jaar.
-
Aandacht voor de ontmoetingsfunctie van het openbaar gebied
-
Spilcentrum Fellenoord: gymzaal, wijkatelier, ICT-lokaal: bewegen, educatie, recreatie. Onderzoek naar gebruik ten
-
Aanpak sociale problematiek Van Gentplein, van hieruit dient het ontwerpproces georganiseerd te worden.
behoeve van de wijk. -
Verder vormgeven van veilige Maatschappelijke opvang
-
Bevorderen van de veiligheid.
Diaconaal centrum en terugdringen negatieve effecten in de
-
Ontwikkeling van de straat Hemelrijken als centrale as voor de
directe woonomgeving. Hiertoe zal in overleg met onder meer
aanliggende buurten.
politie en veiligheidshuis naar oplossingen worden gezocht.
-
Oude School inclusief tuin, wordt nu gebruikt door kunstenaars.
-
In de toekomst wordt bezien of deze bestemming herzien wordt. Onderzoek naar het gebruik van de oude school. Continueren van het gebruik door kunstenaars is niet uitgesloten, maar met
76
evalueren van het effect van het prostitutiebeleid voor zover het betrekking heeft op Hemelrijken.
-
Beter benutten mogelijkheden Spilcentrum Fellenoord voor de buurt en de wijk ten aanzien van ontmoeting, ontspanning
AANPAK HEMELRIJKEN E.O.
-
en ontplooiing;
van Domein. Door een straatgewijze aanpak worden sociale netwerken
de ontmoetingsruimte van Stadshof Hemelrijck (meer)
binnen de buurt versterkt en ontstaat er een sociale activering. De
openstellen voor buurtinitiatieven;
overlast, door onder andere prostitutie wordt teruggedrongen door
de Buurtinfowinkel opnemen in één van de bestaande of nieuw
regulering en/of het stimuleren van gerichte aankoop en herontwikkeling
te ontwikkelen voorzieningen gekoppeld aan de ‘buurtbinder
van prostitutiepanden voor woningbouw. Er ontstaan nieuwe kansen
Hemelrijken’;
voor buurteconomie door bij herontwikkeling combinaties van wonen en werken mogelijk te maken.
3.
Economische dimensie
-
Aan de Van Gentstraat staat buurtvriendelijk ondernemen
RELATIE MET
centraal. Economische activiteiten mogen op deze locatie
-
worden ontplooid, mits niet hinderlijk voor de woonomgeving.
Envelop Woonservice zone
Er wordt geen actief stimuleringsbeleid gevoerd voor deze
Envelop Herstructurering Weteringstraat e.o.
locatie, waarbij omvorming tot woningen is toegestaan.
Envelop Herinrichting Pastoor Petersstraat
Er wordt niet in grootschalige economische activiteiten voorzien aan de Hemelrijken of het aanpalend gebied. Gezien de grote diversiteit aan bouwwerken langs de Hemelrijken zullen ideeën rondom economische activiteiten afzonderlijk worden bekeken.
GEWENST RESULTAAT De aanpak van Hemelrijken resulteert in een levendige buurt en een betere profilering van de verschillende woonmilieus (herkenbare buurt met eigen identiteit) waarin verschillende doelgroepen graag willen wonen. Er ontstaat meer variatie in eigendomsvormen, onder meer door de introductie van Koopgarant voor het bestaande woningbezit
77
REVITALISERING VISSERSTRAAT E.O. AANLEIDING
PROCES
De Visserstraat e.o. is een zeer gevarieerd gebied met economische
Het proces start met een onderzoek naar samenwerkingsmogelijkheden
potentie voor kleinschalige bedrijvigheid in de stad. De plannen voor
met eigenaren, ondernemers en gemeente om gezamenlijk tot een plan
de nieuwbouw van de moskee zijn in een vergevorderd stadium. Er is
van aanpak te komen
weinig samenhang tussen de verschillende gebouwen en de uitstraling van de openbare ruimte sluit niet aan bij omringende buurten in Oud
Rollen:
Woensel. De rol van de Verwerstraat zal wijzigen in het toekomstige
a. Samenwerkende partners: ondernemers, moskeebestuur, gemeente
verkeerssysteem. De huidige laad- en losstraat ten behoeve van de
b. Regie: bij samenwerkende partijen, gemeente als aanjager
Kruisstraat functioneert niet optimaal.
c. Belanghebbenden: ondernemers en bewoners van het gebied (huurders en eigenaren), moskeebestuur, corporaties
OPDRACHT De opdracht bestaat uit het opstellen van een studie naar de
Planning:
samenwerkingsmogelijkheden binnen het gebied. In een samenhangend
Zie nota kleinschalige bedrijventerreinen en het naar aanleiding
strategisch
hiervan op te stellen programma.
ontwikkelingsplan
dienen
de
mogelijkheden
met
betrekking tot herontwikkeling, functiemenging en inrichting van de openbare ruimte te worden uitgewerkt. Hierbij dient de positie van de Verwerstraat en Looierstraat te worden onderzocht in relatie tot de selectieve doorgang in de Kruisstraat.
78
REVITALISERING VISSERSTRAAT E.O. UITGANGSPUNTEN EN RANDVOORWAARDEN 1.
Fysieke dimensie
•
Functionele en overzichtelijke inrichting openbare ruimte;
•
Ontwikkeling als kleinschalig binnenstedelijk bedrijventer-
•
(gemeente Eindhoven, voorjaar 2007); •
rein; •
Handhaven als bedrijfslokatie met eventueel woon-werk
Direct verband met de nota ‘Kleinschalige Bedrijventerreinen Ruimte bieden aan startende bedrijfjes, Visserstraat als broedplaatsmilieu;
•
Van belang voor de werkgelegenheid van de wijk.
functie; •
Geen grootschalige detailhandel;
GEWENST RESULTAAT
•
Ruimtelijke inpassing nieuwbouw moskee;
Een integraal strategisch ontwikkelingsplan gedragen door de
•
Aanduiden (geclusterde) parkeerplaatsen in openbaar gebied;
verschillende partijen, waarin de mogelijkheden tot samenwerking en
•
Bindende openbare ruimte inclusief speelplaats Looierstraat;
(her)ontwikkeling worden beschreven.
•
Bij de speelplaats is de aanwezigheid van de functie belangrijker dan de lokatie ervan;
RELATIE MET
•
Mogelijkheden voor functiemenging en dubbel grondgebruik;
•
Aandacht voor functioneren en profilering Verwerstraat;
Envelop Revitalisering Gildebuurt e.o.
•
Aandacht voor het functioneren van de expeditiehof achter de
Envelop Herinrichting Woenselse Markt & Kruisstraat
Kruisstraat. 2.
Sociale dimensie
•
Aandacht voor sociale veiligheid;
•
Spelen voor kinderen ouder dan 12 jaar faciliteren;
•
Aandacht voor de sociale betekenis van de moskee;
•
Sociale activering door bijvoorbeeld werkplaatsen voor de buurt.
3.
Economische dimensie
•
Handhaven, faciliteren en stimuleren van de economische functie;
79
ENVELOP HERONTWIKKELING SANCTA MARIA EO AANLEIDING
PROCES
Het voormalige parochiehuis aan de Kruisstraat, dat dienst deed als
Gemeente en Domein nemen gezamenlijk het initiatief om de
verenigingsgebouw is door het kerkbestuur afgestoten. De huur voor
herontwikkelings mogelijkheden van het gebied Kruisstraat / Nieuw
de huidige gebruikers is door de verkoper opgezegd. In het kader van
Fellenoord te onderzoeken. Het proces start met een onderzoek
de enveloppe “Versterking van de sociale kwaliteit” zal gezamenlijk
naar samenwerkingsmogelijkheden met eigenaren, ondernemers en
onderzocht worden welke activiteiten voor de wijk als geheel van
gemeente. Vervolgens kan dit resulteren in een gezamenlijk plan van
belang zijn en op welke wijze aan de accommodatiebehoefte hiervoor
aanpak en het vaststellen van de projectgrens en het opstellen van een
voorzien kan worden.
samenwerkingsvorm tussen de betrokken partijen.
Woningcorporatie
Domein
heeft
het
gebouw
Sancta
Maria
De eigenlijke planontwikkeling start met de uitvoering van een
aangekocht voor herontwikkeling. Versterking van zowel de woon-
onderzoek naar de stedenbouwkundige kwaliteiten en te behouden
als de detailhandelsfunctie aan de Kruisstraat, alsmede een grotere
cultuurhistorische waarden van het gebied, om deze vervolgens te
differentiatie van het woonaanbod in Oud Woensel, is daarbij gewenst.
gebruiken als inzet en inspiratie voor een stedenbouwkundig plan.
Indien mogelijk en haalbaar gebleken zullen meerdere ontwikkelingen
De randvoorwaarden voor het plan worden dan geformuleerd vanuit
in dit gebied hiervoor worden samengebracht.
de betekenis van de locatie in Oud Woensel, de versterking van de woonfunctie in dit deel van de wijk, versterking van de functie van de
OPDRACHT
Kruisstraat als verbindingsas naar de binnenstad, en op basis van een marktonderzoek voor zowel de woningen, de detailhandel
De opdracht bestaat uit de herontwikkeling van de locatie Sancta
en de voorzieningen.
Maria e.o., met als primaire insteek versterking van de woonfunctie gekoppeld aan de detailhandelsfunctie van de Kruisstraat. Het
Rollen
onderzoek naar de herontwikkelings mogelijkheden beperkt zich niet
a.
De samenwerkende partners zijn Domein en overige
tot de locatie van het parochiehuis. Indien zich de gelegenheid daartoe
vastgoedeigenaren, gemeente en de overige samenwerkende
aandient worden ook de aangrenzende percelen hierbij betrokken.
maatschappelijke organisaties (evt. andere corporaties,
Doel is te komen tot een integraal plan voor de totale locatie. Hierbij
winkeliers en gebruikers voorzieningen).
dient er een combinatie van verschillende functies, zoals detailhandel,
b.
De trekkersrol ligt voor wat betreft haar eigendom bij
sociaal-culturele voorzieningen en/of wonen, mogelijk gemaakt te
Domein. Domein initieert en legt contacten met andere samen-
worden, afhankelijk van de behoeften vanuit de markt en gemeentelijk
werkingspartners. Het bewaken van de samenhang met andere
beleid.
projecten binnen Oud Woensel ligt bij het projectmanagement
80
HERONTWIKKELING SANCTA MARIA E.O.
2. Sociale dimensie
Integrale Wijkvernieuwing (gemeente). c.
De belanghebbenden zijn de huidige gebruikers van de gebouwen, Domein, gemeente, winkeliers en omwonenden.
•
Aandacht voor sociale veiligheid
•
Door het wegvallen van Sancta Maria als particulier
Planning
geëxploiteerde verenigings gebouw, wordt in het kader van
Projectbeschrijving en onderzoeken samenwerkingsmogelijkheden 2007
de enveloppe versterken sociale kwaliteit gekeken waar de
Marktonderzoeken/haalbaarheidsstudie eind
2007
groepen die momenteel van deze accommodatie gebruik maken,
Stedenbouwkundig plan medio
2008
huisvesting kunnen vinden, daarbij onderscheid makend in
Bouwplanontwikkeling gereed eind
2008
wijkgebonden activiteiten en stedelijke activiteiten.
Start sloop / bouw begin
(zeer voorlopig) 2009
Oplevering
(zeer voorlopig) 2011
UITGANGSPUNTEN EN RANDVOORWAARDEN
3. Economische dimensie •
Bevordering van een vitaal ondernemersklimaat in de Kruisstraat.
1. Fysieke dimensie
•
Mogelijkheden ontwikkeling detailhandel en of kleinschalige bedrijvigheid bezien.
•
•
• •
Aansluiten op de herinrichting Kruisstraat ‘van muur tot muur’
•
Op basis van distributieplanologisch onderzoek vast stellen
zoals aangegeven in de envelop “Herinrichting Kruisstraat-
gewenste c.q. benodigde ruimte voor detailhandelsvoor-
Woenselse Markt”.
zieningen.
Aansluiten op het in het kader van de envelop “Herinrichting
•
Onderzoek naar de mogelijkheid om de uitvoering van de
Kruisstraat-Woenselse Markt” geformuleerde beeldkwaliteit-
projecten als werkervaringsprojecten c.q. leerarbeidsplaatsen
plan voor de Kruisstraat.
voor buurtbewoners zonder werk in te zetten.
Uitkomsten cultuur historisch onderzoek vertalen in ontwerp voor de locatie.
RELATIE MET
Achterliggend gebied (het voormalige buurtcentrum Felle-
Envelop Herinrichting Woenselse Markt & Kruisstraat
noord e.o.) bij de ontwikkeling betrekken onder nog nader in
Envelop Versterking Sociale Kwaliteit
te vullen voorwaarden. •
Parkeren op eigen terrein oplossen.
81
OVERSTEEKBAARHEID VAN DE RING EN AANSLUITING OP DE MARKT AANLEIDING In de voorgestelde verkeersstructuur is de markt voor autoverkeer alleen
worden. Hiertoe zal een klankbordgroep in het leven worden geroepen
nog bereikbaar vanaf de noordzijde, de ring. De huidige ontsluiting vindt
waarin de betrokken partijen zitting hebben. In deze klankbordgroep
plaats via de smalle Kloosterdreef, waar langzaam verkeer en autoverkeer
worden voorstellen besproken en getoetst; de klankbordgroep krijgt
elkaar in de weg zitten. De Ring vormt een grote barrière voor fietsers en
een adviserende taak.
voetgangers tussen de wijken Kronehoef en Oud Woensel. Rond de kruising
De daadwerkelijke planontwikkeling en voorbereiding vinden plaats in
ontstaan gevaarlijke situaties door bezoekers van de zaterdagmarkt die
de projectgroep. Deze projectgroep maakt vervolgens weer onderdeel
op meerdere plekken aan weerszijde van het kruispunt oversteken. De
uit van het gehele programma Oud Woensel waar alle initiatieven op
relatie tussen de Woonservice Zone rond Kronehoef aan de ene kant en de
elkaar worden afgestemd.
voorzieningen rond de markt en Kruisstraat aan de andere kant is slecht. Het proces start met het vaststellen van de projectbeschrijving. OPDRACHT
De projectbeschrijving bevat onder meer de volgende onderdelen: projectorganisatie, partners, planning, plangrens en middelen. Mijl-
De opdracht bestaat uit het opstellen van een plan waarbij de
palen zijn: inventarisatie, projectopdracht, inrichtingsontwerp, voor-
oversteekbaarheid van de Ring en de ontsluiting(slus) van de markt
bereiding en uitvoering.
integraal wordt uitgewerkt, met behoud van de doorstroming op de Ring. Hierbij dient er rekening te worden gehouden met de aansluiting
Rollen:
op de Ring van de Kloosterdreef en de Van Bakelstraat. De verbeterde
a.
Samenwerkende
partners:
belangenorganisaties
(OVO,
oversteekbaarheid dient vooral rekening te houden met ouderen en
PGE etc.), Kronehoef (woonzervice), WOW en Markt-
minder validen. De kwaliteit van de inrichting van de openbare ruimte
adviescommissie en gemeente .
dient ter plaatse te verbeteren.
b.
De regie wordt in de projectbeschrijving nader vastgelegd; de verantwoordelijkheid voor en regie over het herinrichtingproject
PROCES
ligt bij de gemeente .
Vele partijen hebben belang bij een goede voorbereiding en uitvoering
Planning:
van deze envelop. Daarom zal een projectorganisatie worden ingericht
Projectbeschrijving:
voorjaar 2008
waarbij de betrokken partijen de gelegenheid wordt geboden om
Planvorming:
2008/2009
mee te denken en te reageren op de voorstellen die ontwikkeld gaan
Voorbereiding
2010
82
OVERSTEEKBAARHEID VAN DE RING EN AANSLUITING OP DE MARKT
Realisatie:
2011
•
Bij de herinrichting van de pastoor Petersstraat in het voorjaar van 2008 wordt rekening gehouden met het kruisen van auto-
In de planning dient er een afstemmen plaats te vinden met de planning in de envelop Kruisstraat-Woenselse Markt.
en fietsverkeer; •
Aanpakken black spot;
•
Verkeerstechnisch uitwerken van het eenrichtingsverkeer via
Op basis van een integraal plan wordt een faseringsvoorstel gemaakt.
route Van Bakelstraat, Markt, Kloosterdreef ook in relatie tot
Tevens moet worden nagegaan of de verbetering van de oversteek-
de bus- en fietsroute;
voorzieningen op korte termijn kan worden uitgevoerd.
•
Integraal ontwerp in samenhang met env. Woenselse Markt / Kruisstraat, tevens vwb realisatie (fasering).
UITGANGSPUNTEN EN RANDVOORWAARDEN 2.
Sociale dimensie
1.
Fysieke dimensie
•
Verbeteren van de verbinding tussen de wijken;
•
Betreft in ieder geval het deel van de Ring tussen Van Bakel-
•
Betere bereikbaarheid Woenselse Markt en Kruisstraat voor
straat en Kloosterdreef; •
•
•
bewoners Kronehoef;
Bij de inrichting rekening houden met wijzigende verkeers-
•
Verbetering veiligheid;
functie van deze beide straten;
•
Samenhang met Woonservice Zone.
gangers oversteken;
3.
Economische dimensie
Functionaliteit in een normale situatie en tijdens de
•
Uitbreiding aanbod;
zaterdagmarkt garanderen;
•
Toename werkgelegenheid.
Aandacht voor fietspaden, fietsoversteken en natuurlijk voet-
•
Handhaven van de busroute;
•
Aandacht voor illegaal oversteken in dit gehele deel van de
RELATIE MET
Ring;
Envelop Weteringstraat eo
Oversteek primaire fietsroute Kloosterdreef (binnen en buiten
Envelop Herinrichting Woenselse Markt & Kruisstraat
de ring) verbeteren;
Envelop Revitalisering Gildebuurt e.o.
Het verbinden van de fietsroute vanuit de Kruisstraat met de
Envelop Ontwikkeling Kop van de Woenselse Markt
twee fietsroutes aan de noordzijde van de ring;
Envelop Woonservice
•
•
83
VERSTERKEN SOCIALE KWALITEIT AANLEIDING
OPDRACHT
De envelop ‘Versterken sociale kwaliteit’ heeft een bijzondere positie
De opgave op het vlak van voorzieningen betreft enerzijds kleinschalige
in het ‘Masterplan Oud Woensel’. In deze envelop worden onderwerpen
buurtvoorzieningen, anderzijds voorzieningen ten behoeve van wijk- en
beschreven die impliciet terugkomen in de andere enveloppen. Voor
wijkoverstijgende functies. Die opgaven zijn opgenomen in de andere
de ontwikkeling en verbetering van Oud Woensel moet extra inzet
enveloppen.
gepleegd worden op het versterken van de sociale kwaliteit, gericht op de ontmoeting, ontspanning, ontplooiing en gezondheid. Goede
Voor het investeren in het aanwezige ‘sociaal kapitaal’ moeten
aanknopingspunten daarvoor zijn het voorzieningenniveau en het
professionele partners randvoorwaarden scheppen waardoor bewoners
aanwezige ‘sociaal kapitaal’, het vermogen van de mensen in een
actief willen worden en ook kansen krijgen op sociale activering,
buurt om iets voor de eigen buurt en buren te kunnen betekenen.
scholing, werk of zorg. In een sociaal programma moet worden
Er is voldoende sociaal kapitaal aanwezig maar veel mensen zetten
aangegeven welke maatregelen en middelen daarvoor nodig zijn. De
dat nauwelijks of niet in. Het gebied kent relatief veel kwetsbare
volgende onderwerpen dienen te worden opgenomen in het sociaal
huishoudens die ondersteuning nodig hebben.
programma: -
bevorderen van ‘samen leven en samen spelen’ op en rondom het Van Gentplein;
-
begeleiden van kwetsbare groepen in de Gildebuurt en Hemelrijken;
-
meer betrekken van gebruikers bij het ontwerp, beheer, onderhoud en gebruik van voorzieningen
-
beter benutten van bestaande voorzieningen door buurtbewoners voor activiteiten ten behoeve van ontmoeting, sport/ beweging, kunst/cultuur;
-
Speciale aandacht voor kinderen, jongeren en ouderen;
-
beter benutten van het aanwezige ‘creatief kapitaal’ ten gunste van de buurt en de bewoners;
-
borgen van de benodigde structurele inzet op preventie, begeleiding van kwetsbare groepen en aanpak van overlast (woonoverlastteam,
84
bemoeizorg,
buurtbemiddeling,
VERSTERKEN SOCIALE KWALITEIT
maatschappelijke steunsystemen) en aandacht voor zorg-
aanzien van spreiding/concentratie, partners, vierkante meters, beheer
mijders;
en exploitatie, kosten en dekking.
-
bevorderen gezonde leefstijl;
-
leggen van verbindingen tussen onderwijsinstellingen zoals
Rollen:
Fontys en TUE en Spilcentra gericht op meerwaarde voor
a.
-
de buurt (bijvoorbeeld bij ontwerpen, inzetten bij opzetten/
(gemeente, Domein, Welzijn Eindhoven); werkgroep zal
begeleiding naschoolse activiteiten, samen spelen, samenleven,
het sociaal programma opstellen en dat voorleggen aan de
uitruilen/matchen van diensten, mentorprojecten);
sociale partners in Oud Woensel ter goedkeuring en om toe
inspringen op de groeiende vraag naar diensten als zorg
te werken naar afspraken over uitvoering van onderdelen van
aan huis (WMO), ook vanuit de directe leefomgeving
dat sociaal programma;
(mantelzorg); -
samenwerkende partners: (kerngroep) werkgroep sociaal
beter zichtbaar maken aan bewoners van het bestaande
b.
de gemeente zal kaders ontwikkelen met betrekking tot buurtgerichte en wijkoverstijgende voorzieningen.
aanbod op het gebied van (gezondheids)zorg, welzijn, sport,
-
kunst en cultuur, en het bevorderen van een betere afstemming
Planning:
van activiteiten in de buurt;
sociaal programma door werkgroep: opstellen voorjaar 2007,
handhaven inzet signaleringsnetwerk bewoners en professionals
uitvoering gedurende volgende jaren (per 2 jaar nieuwe werkplan).
(leefbaarheidsteam, buurtpreventie). -
arbeidsparticipatie vergroten door werkplaatsen in de buurt een stimuleren aannamebeleid van ondernemers uit de wijk.
Proces De bestaande werkgroep sociaal zal het sociaal programma opstellen en heeft een coördinerende taak ten behoeve van de afstemming tussen initiatieven en het aansturen op samenhang. Ten aanzien van de uitwerking van de opgaven voor zowel de buurtgerichte als de wijkoverstijgende functies en voorzieningen zullen er (door de gemeente en partners) kaders moeten worden ontwikkeld en meegegeven ten
85
VERSTERKEN SOCIALE KWALITEIT UITGANGSPUNTEN EN RANDVOORWAARDEN 1.
Fysieke dimensie
2.
•
Faciliteren dat bewoners iets met elkaar op kunnen bouwen
Een aantal algemene uitgangspunten bij het ontwikkelen en uitvoeren
op straat- en buurtniveau; sociale netwerken kunnen vormen.
van wat voor soort van ideeën, initiatieven en projecten dan ook:
Dit heeft consequenties voor het ontwerpen en inrichten
•
•
•
Sociale dimensie
speel in op het eigen initiatief en ondernemerschap van bewoners
van de fysieke omgeving en het benodigde aanbod aan
en ondernemers. Ga uit van eigen kracht en capaciteiten
welzijnsactiviteiten en ondersteuning.;
van die partijen en stimuleer ze om die kwaliteiten in te
Voorzieningen zoals speelterreintjes, buurtontmoetingsplekken
zetten (capaciteitenbenadering). Gebruik de mogelijkheden
binnen en buiten, Spilcentra, etc. met elkaar ‘verbinden’
die daarvoor vaak al in bestaand beleid aanwezig zijn; de
zodat ze veilig en goed onderling bereikbaar zijn, vooral voor
WMO, woonservice, de raadsprogramma’s zorg, welzijn,
kinderen en mensen met een beperking;
onderwijs, gezondheid, burgerparticipatie, sociale activering,
Aanpak van concrete knelpunten in de fysieke leefomgeving
reïntegratie, buurtbudgetten;
zijn gedurende het hele proces noodzakelijk om het sociale
•
het schaalniveau van buurtjes en leefgebiedjes heeft een belangrijke sociale betekenis voor veel bewoners; neem dat
proces te ondersteunen.
niveau waar mogelijk als uitgangspunt bij het ontwikkelen van plannen; •
aandacht voor ondersteuning van individuele bewoners met sociale problematiek.
3.
Economische dimensie
•
Instandhouden instrumenten zoals Buurtinfowinkel, buurtbudgetten;
•
Koppelen mogelijkheden inzet vanuit MKB bij oplossen/ aanpak maatschappelijke vraagstukken (zoals werkloosheid, ondersteuning kwetsbare groepen) op niveau Oud Woensel;
•
86
Versterken cultureel en maatschappelijk ondernemersschap,
VERSTERKEN SOCIALE KWALITEIT
•
bijvoorbeeld met hulp van MKB;
partners hebben een beter inzicht in de rol die zij kunnen en moeten
Werkgelegenheidsprogramma’s gericht op reïntegratie en
spelen bij het creëren van randvoorwaarden waarmee bewoners actief
wijkgericht casemanagement.
(willen) worden. Meer bewoners maken gebruik van de bestaande voorzieningen en waarderen de activiteiten die er plaatsvinden.
GEWENST RESULTAAT Draagvlak voor de fysieke en sociale vernieuwing creëren door
RELATIE MET
bewoners perspectief te bieden, zowel collectief als individueel. De
Zoals gezegd heeft de envelop ‘Versterken sociale kwaliteit’ een
sociale samenhang zal op verschillende niveaus (straat, buurt, wijk) en
bijzondere positie in het Masterplan, want elke ander envelop heeft
tussen groepen bewoners verbeteren en de leefbaarheid en veiligheid is
direct of indirect met de versterking van de sociale kwaliteit te
meetbaar toegenomen (buurtthermometer). Het imago van de buurt is
maken.
er een van veelkleurigheid en diversiteit, met een evenwichtige menging van bevolkingsgroepen. Samen met de bewoners en de ondernemers zijn activiteiten en projecten opgezet ter bevordering van de sociale samenhang, het kennen en gekend worden, het elkaar ontmoeten; het merendeel van de deelnemers waardeert dergelijke activiteiten positief en zijn bereid mee te werken aan een vervolg. De professionele
87
WOONSERVICE AANLEIDING
OPDRACHT
Oud Woensel maakt deel uit van de Woonservicezone Oud Woensel
Inzet is om de opdrachten die te destilleren zijn uit het concept
e.o. De doelstelling van Woonservice is mensen beter in staat te stellen
woonservice mee te nemen in de wijkvernieuwing Oud Woensel. Daarbij
om, zolang als zij dat willen, in de eigen woonomgeving of woning
zal vooral aansluiting gezocht worden bij de projecten die voortvloeien
te blijven wonen en om zoveel mogelijk zaken zelfstandig te kunnen
uit dit Masterplan en bij de uitwerking van de verschillende enveloppen.
blijven doen en/of daarover de regie te hebben.
De ontwikkelingen die in de totale woonservicezone van invloed zijn
Voor het hele woonservicezone is in 2005 een wijkscan gemaakt,
op het wijkvernieuwingsgebied zullen afgestemd moeten worden met
waarin de STAGG normen uitgangspunt zijn. Via deze normen wordt
de belanghebbenden in het wijkvernieuwingsgebied (bv stedelijke
aangegeven hoe het gesteld is met de situatie in de zone in de domeinen
projecten).
‘wonen’, ‘woonomgeving’, ‘zorg’ en ‘welbevinden’.
Deze gegevens
zijn te herleiden naar het wijkvernieuwingsgebied en te vertalen in
PROCES
opdrachten voor de toekomst in de betreffende domeinen. Voor Oud Woensel betekent dit:
In de Woonservice Zone wordt samengewerkt met de partijen uit de verschillende domeinen, zorgvragers en bewonersvertegenwoordigers,
-
realiseren van levensloopbestendige en nultreden woningen
aanbieders van zorg en welzijn, gemeente, corporaties. Zij streven
-
begaanbare en veilige looproutes
naar een wijkgerichte en integrale aanpak waarin nieuwe projecten
-
toegankelijk maken van abri’s openbaar vervoer
opgezet worden. Nu de pilotperiode van woonservice achter de rug is
-
lichtniveau op peil brengen
(per 1-1-2007) zal woonservice in de pilotzones die in 2003 van start
-
zorgdragen voor voldoende mogelijkheid van informatie en
zijn gegaan verder ingevuld worden door de partners waar bij vooral
advies op terreinen wonen zorg en welzijn (WMO)
ook aansluiting wordt gezocht bij initiatieven die er in de buurten zijn.
-
vestiging van eerstelijnsgezondheidszorg
Door de vertegenwoordiger van het stadsdeelteam zullen de contacten
-
bekendheid geven naar bewoners over initiatieven op sociaal
met de buurtinitiatieven en partners gelegd worden.
vlak -
bereikbaarheid van detailhandel voor mindervaliden realiseren
88
WOONSERVICE UITGANGSPUNTEN EN RANDVOORWAARDEN 1.
Fysieke dimensie
•
Mogelijkheden creëren en vestiging aantrekkelijk maken zodat eerstelijngezondheidszorg terugkomt in Oud Woensel;
•
Met de corporaties afspraken maken over de realisatie van
•
levensloopbestendige en nultreden woningen waarbij als richtlijn gehanteerd kan worden: 11% levensloopbestendige
zelfredzaam te blijven; •
woningen en 15,5% nultredenwoningen (stedelijke norm); •
Nagaan welke behoefte er is bij allochtonen om zelfstandig en Nieuwe methodes gebruiken om bewoners te informeren over en betrekken bij initiatieven op sociaal vlak.
Bij de herinrichting van het wijkvernieuwingsgebied zal aandacht moeten blijven voor een veilige en rollator/rolstoel-
3.
Economische dimensie
•
Dorpels/niveauverschillen tussen bestrating en winkels weg-
toegankelijke looproute in het winkelgebied en een veiliger oversteek over de Ring. PGE kan betrokken worden in de planvorming maar ook verder in het proces; •
Bij de herinrichting van het gebied zal uitvoering gegeven
halen om bereikbaarheid van detailhandel te vergroten; •
Aanpassing uitstallingbeleid.
worden aan het convenant van gemeente en PGE over de abri’s openbaar vervoer; •
RELATIE MET
Oversteekbaarheid van de radialen Boschdijk Ring en Montgomerylaan, met name op plaatsen waar voorzieningen
Envelop Versterking sociale kwaliteit
aan de andere zijde gelegen zijn moet verbeterd worden. (zie
Envelop Oversteekbaarheid van de Ring en aansluiting op de Markt
ook project Begaanbaarheid); •
Goed lichtniveau aanbrengen om het gevoel van veiligheid te verhogen.
2.
Sociale dimensie
•
In het kader van de woonservicezone wordt een pilot gestart gericht op cliëntondersteuning, waarbij invalshoeken zijn: informatie, advies en inschakeling van informele zorg;
89
FINANCIEEL
4
FINANCIEEL
4
UITVOERBAARHEID
HET VERVOLG
DE PLANNING
Het masterplan geeft de visie voor een groot aantal projecten in
De huidige planning voor de verschillende enveloppen ziet er als
de wijk. Ook kunnen op basis van het masterplan in de toekomst
volgt uit. Dit is geen statische planning maar een continue proces af-
randvoorwaarden voor nieuwe projecten worden opgesteld. Elk project
hankelijk van de (on)mogelijkheden van de initiatiefnemers en andere
zal een zelfstandig verloop kennen met een eigen projectorganisatie.
belanghebbenden.
Elk project zal echter ook een effect hebben op de wijk als geheel. Om de projecten op elkaar af te kunnen stemmen en om onderlinge synergie te bereiken zal een coördinerend overleg in het leven worden geroepen dat deze samenhang bewaakt. De gemeente zal trekker zijn van dit coördinerend overleg. Enveloppe
2007 kwartaal
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
Herstructurering Weteringstraat eo Herinrichting Woenselse Markt en Kruisstraat Gildebuurt Ontwikkeling Kop Woenselse Markt
mede afhankelijk initiatief derden
Herinrichting Boschdijk Herinrichting Pastoor Petersstraat Revitalisering Hemelrijken Revitalisering Visserstraat eo
afhankelijk initiatief derden
Herontwikkeling Sancta Maria Oversteekbaarheid Ring Versterken sociale kwaliteit Tijdelijke maatregelen Kruisstr. Woenselse Markt
voorbereiding en besluitvorming planontwikkeling (gefaseerde) uitvoering
93
ORGANISATIE
FINANCIËLE RANDVOORWAARDEN
Het op uitvoering gerichte deel van het masterplan bestaat uit
Oud Woensel is een gebiedsprogramma dat bestaat uit projecten die
een toekomstvisie en een samenhangend geheel aan projecten
voortkomen uit de (huidige en eventueel toekomstige) enveloppen. Voor
(enveloppen).
de vele projecten binnen het programma Oud Woensel zijn de financiële
Per project zal een, op het project zelf toegesneden, projectorganisatie
randvoorwaarden van belang. Op verschillende niveaus en vanuit
worden opgezet. Hierbij wordt aandacht besteed aan de plaats van de
verschillende belanghebbenden worden investeringen verwacht die een
initiatiefnemers, van de directe belanghebbenden en van de overige
effect hebben op de wijk in al haar facetten.Een aantal projecten zijn
belangstellenden uit de buurt. De belangen organisaties (de bewoners,
reeds van financiële middelen voorzien, een aantal andere gedeeltelijk
de winkeliers en ondernemers, en de ambulante handel) worden actief
en een aantal ook nog niet. Voor elk der projecten zal tijdig, dat wil
bij de projecten betrokken. De wijze waarop dat plaats gaat vinden is
zeggen voor de daadwerkelijke start, duidelijk moeten zijn hoe de
in de enveloppen beschreven.
financiering tot stand komt en onder welke voorwaarden dit gebeurt.
De afstemming tussen de verschillende projecten evenals de bewaking van voortgang van de projecten afzonderlijk vindt plaats
Financiële projectkaders sociale pijler
in een coördinerend overleg op wijkniveau. In dit overleg hebben
Bij raadsbesluit d.d. 31 oktober 2005 heeft de gemeenteraad besloten
de belangrijkste partners in de wijkvernieuwing zitting. Het overleg
aanvullende middelen voor de sociale dimensie van de integrale
wordt voorgezeten door de gemeente. Vanuit dit overleg wordt ook het
wijkvernieuwing tot 2010 ter beschikking te stellen.
algehele contact met de buurt middels nieuwsbrief, internet en eventuele
Die middelen zijn bedoeld voor:
wijkbijeenkomsten georganiseerd. Hiertoe wordt voor de komende planvormings- en uitvoeringsfase een communicatieplan opgesteld.
-
het toevoegen van extra kwaliteit op het vlak van
Monitoring van de effecten van de uitvoering en terugkoppeling naar
maatschappelijke voorzieningen mochten reguliere middelen
de intenties van het masterplan behoren eveneens tot de taken van dit
daar ontoereikend voor zijn;
overleg. -
sociale programma’s (maximaal 20.000,- euro per IWV gebied per jaar tot 2010, bestaande uit projecten en activiteiten bij voorkeur gericht op sociale wijkvisies, sociale samenhang, participatie van doelgroepen en empowerment.
Verdeling
van
bovengenoemde
middelen
zal
in
jaarschijven
plaatsvinden op basis van een door de projectgroep IWV vastgesteld Sociaal Programma per IWV gebied. Een programma samenhangende maatschappelijke voorzieningen zal onderdeel uitmaken of een directe
94
relatie hebben met dat Sociaal Programma.
Uitgangspunt voor de financiering van het Sociaal Programma is
De gemeente levert hier een bijdrage aan die wordt gereserveerd
co-financiering van betrokken partners. Voor het gemeentelijke
voor fysieke maatregelen in de openbare ruimte. Voor Oud Woensel
aandeel
binnen
is hiervoor een bedrag van 4,5 miljoen euro gereserveerd. Domein
bestaande gemeentelijke middelen zoals die gekoppeld zijn aan de
en de gemeente zullen deze uitgangspunten nader vast leggen in een
Raadsprogramma’s waaronder Onderwijshuisvestingsmiddelen, boven-
samenwerkingsovereenkomst.
genoemde beschikbare middelen voor IWV, maar bijvoorbeeld ook de
Inmiddels is door het ministerie VROM een impulsbudget van
op te bouwen reserve Buurtontmoeting , de buurtbudgetten van de
817.000,- euro ter beschikking gesteld voor tijdelijke maatregelen
Stadsdeelteams en de inzet van bijvoorbeeld Welzijn Eindhoven via de
in de Kruisstraat en de Woenselse Markt die vooruitlopend op de
Beleidsgestuurde Contract Financiering (BCF), aan te vullen met extra
reconstructie zullen worden uitgevoerd.
wordt
in
eerste
instantie
dekking
gezocht
incidentele middelen. Verder hebben woningcorporaties uitgesproken dat zij bereid zijn op projectbasis en per wijkvernieuwingsgebied
Gebiedsexploratie
ingestoken (gericht op hun bezit) mee te betalen aan sociale projecten
Investeringen in de wijk hebben een direct meetbaar effect op basis
en activiteiten.
waarvan bepaald kan worden of de investering rendabel is dan wel anderszins verdedigbaar. Investeringen die gedaan worden in deze
Financiële projectkaders fysieke pijler
complexe stedelijke samenhang hebben echter ook altijd indirecte
De verschillende projecten kennen, afhankelijk van hun inhoud en
effecten die in vele gevallen even waardevol zijn maar vaak niet
opdrachtgever, verschillende financieringskaders. Per project zullen
of minder meetbaar. Dit kunnen economische effecten zijn maar
hiervoor bij de start afspraken gemaakt worden die in een intentie- of
evenzogoed kan het gaan om sociale, culturele of effecten van andere
samenwerkingovereenkomst worden vastgelegd.
aard.
Voor enveloppen waar dat van toepassing is zal een exploitatie-
Om deze samenhang van acties en reacties voor de wijk Oud Woensel
overeenkomst met de ontwikkelende partij worden afgesloten. De
inzichtelijk te maken is een studie opgezet naar de exploratie van het
enveloppen waarbij een gemeentelijke bijdrage voor de aanleg van
gebied. In deze studie zijn alle elementen in beeld gebracht die beïnvloed
het openbaar gebied noodzakelijk is, zijn of zullen worden opgenomen
worden door de veranderingen in het gebied en de wijze waarop deze
in de gemeentelijke programma’s. Het streven is de kosten te dekken
verandering gewaardeerd kan worden. Als vervolg hierop zal nu het
uit een combinatie van beschikbare middelen en subsidies. Zo zal
effect van de beschreven maatregelen in het gebied (de uitvoering van
de reconstructie van de Boschdijk en de oversteekbaarheid van de
de enveloppen, de tijdelijke maatregelen maar bijvoorbeeld ook de
Kronehoefstraat worden opgenomen in het gemeentelijke programma
investeringen die gedaan zijn bij de bouw van de twee spilcentra in
verkeer voor de jaren 2010 respectievelijk 2011. Het budget voor
de wijk) worden gewaardeerd naar het effect voor de totale wijk. Dit
de reconstructie van de Pastoor Petersstraat is in de jaarschijf 2007
pilot onderzoek zal gedurende de verdere voorbereiding plaats vinden
beschikbaar gesteld vanuit het programma wegen en terreinen.
en indien wenselijk worden uitgebouwd. Gemeente en Domein werken
Voor de enveloppe Weteringstraat eo wordt uitgegaan van het algemene
hierin samen.
principe, zoals dat ook het geval is in de overige wijkvernieuwings gebieden, dat de totale planexploitatie (vastgoed- en grondexploitatie) gedragen wordt door de ontwikkelende partij, in dit geval Domein.
95
BIBLIOTHEEK
B
BIBLIOTHEEK
B
Aan het Masterplan Oud Woensel is veel werk vooraf gegaan. Om
gebaseerd op een identiteit. Dit idee is in het wijkvernieuwingsproces
dit werk niet verloren te laten gaan zijn alle documenten verzameld
meegenomen waarbij vervolgens de nadruk is gelegd op het betrekken van
op een bijgevoegde CD-rom met de titel Bibliotheek Masterplan Oud
de inwoners en gebruikers van de wijk zelf bij de verdere ideevorming.
Woensel. Hieronder staat een korte samenvatting van het proces waarbij op de CD-rom verzamelde documenten in hun context
Proces
genoemd worden.
Voor het maken van het masterplan Oud Woensel was het de wens om niet zozeer van achter het bureau plannen te maken, maar om aan
Context
interactieve planvorming te doen. De belangrijkste kennis over de wijk
Oud Woensel, bestaande uit de statistische buurten Hemelrijken en
is toch voornamelijk aanwezig in de wijk. Om in een vroeg stadium
Gildebuurt, behoort tot de wijken die de gemeente Eindhoven in 2000 heeft
allianties te sluiten en te werken aan draagvlak en overleg met de
aangewezen in het kader van het raadsbesluit integrale wijkvernieuwing
bewoners en gebruikers van de wijk, is gekozen voor een actieve,
(december 2000). Het doel van integrale wijkvernieuwing is verbetering
participerende werkwijze waarbij behalve de betrokken professionele
van de leefbaarheid in wijken waar zich problemen concentreren of
partners ook de bewoners en de ondernemers in de wijk direct zijn
waar zich op termijn problemen kunnen voordoen. Nadrukkelijk gaat
betrokken bij de voorbereiding van het masterplan.
integrale wijkvernieuwing daarnaast uit van het benutten van kansen die samenhangen met de identiteit en het imago van stadsdelen. Versterking
De gemeente en Domein hebben Buro 5 Maastricht verzocht om
van de kwaliteit van de fysieke leefomgeving, versterking van de sociale
te assisteren bij de procesvernieuwing en planontwikkeling. In de
cohesie en een versterking van de (sociaal-)economische structuur staan
concept rapportage startmanifestatie integrale wijkvernieuwing
hierbij voorop.
Oud Woensel (december 2004) . In dit rapport zijn door Buro 5 Maastricht procesvoorstellen gedaan voor een actieve, participerende
Projectstart
werkwijze. Het is een groeidocument geweest waarin de uitkomsten
De wijkvernieuwing is officieel van start gegaan met de publicatie van
van verschillende workshops (koude- warmte analyse, kenmerken en
de startnotitie, de Tussenbalans (juni 2004). Hierin is aangegeven dat
stellingen leiden tot conclusies op basis waarvan Buro 5 Maastricht
bij het maken van een toekomstvisie voor een wijk terdege gekeken moet
een tweetal ontwikkelscenario’s heeft gemaakt.
worden naar hetgeen al leeft en de zaken die het initiatief vooraf zijn gegaan. Dit is een reden om vanaf de eerste start de identiteit van de
Na deze wijkbijeenkomsten (sterkte/ zwakte, identiteit, scenario’s)
wijk een belangrijke rol te geven.
werkambities (april 2005) geformuleerd door het coördinatieteam
Van de kant van het gemeentelijk beleid is het initiatief ‘Civic Centers’
(Domein, gemeente en Buro5). Hierin zijn de thema’s van de wijk-
aangehaald. Dit initiatief heeft tot doel te zoeken naar de samenhang
vernieuwing verwoord.
in maatschappelijke basisvoorzieningen, gekoppeld aan de omgeving,
99
Naar aanleiding van alle informatie uit de oriëntatiefase was het moment
Onder begeleiding hebben twee stagiaires van de NHTV uit Breda
aangekomen om met de professionals en de wijkpartners de wenselijke
een stageopdracht gedaan. Het eindrapport, Oud Woensel onder de
ontwikkelingsrichting van een aantal thema’s te bestuderen om deze
loep, Oud Woensel in feiten en wensen (januari 2005), bevat een
daarna samen te voegen tot een of meerdere ontwikkelingsrichtingen.
inventarisatie en een visie voor de wijk Oud Woensel. In dit rapport is
Hiervoor heeft Buro 5 een Informatiebrochure gemaakt Oud Woensel
een opsomming gemaakt van onder andere het gemeentelijk beleid van
Vooruit! Hoe zou Oud Woensel zich in de toekomst ontwikkelen? (april
belang voor de gebiedsontwikkeling Oud Woensel. Deze informatie is
2005). De thema’s zijn verdeeld over een aantal onderzoekgroepen, te
als input gebruikt voor het maken van het masterplan.
weten ruimte, economie, sociale voorzieningen en wonen en leven. De vier onderzoeksgroepen waarin is samengewerkt hebben elk hun eigen
Op initiatief van Stichting ALICE en Oxyrea is onderzoek gedaan
methodes gebruikt en hebben per thema conclusies opgeleverd die zijn
naar het creatieve kapitaal en cultuurhistorie in de wijk. Het speciaal
verwoord in een viertal onderzoeksrapportages:
hiervoor in het leven geroepen HemelrijkenGilde BV heeft het rapport
De Gouden Meeuw, het creatief kapitaal van Oud Woensel (februari -
Wonen en Leven in Oud Woensel (juli 2005)
2005) opgeleverd. Bedoeling van het project. was het inventariseren,
-
Economie in Oud Woensel (juli 2005)
zichtbaar maken en het mogelijk mobiliseren van de cultuurhistorie,
-
Ruimte in Oud Woensel (juli 2005)
het creatief kapitaal en de netwerken in de wijk, om een bijdrage te
-
Voorzieningen in Oud Woensel (juli 2005)
leveren voor een nieuw toekomstperspectief van de wijk.
Aanvullende studies
In het voorjaar van 2005 zijn er door de gemeente parkeertellingen laten uitvoeren op en rond de Woenselse Markt. De resultaten hiervan,
Bij aanvang van de integrale wijkvernieuwingsaanpak heeft de afdeling
overzicht parkeertelling Oud Woensel (april 2005), zijn een belangrijke
Bestuursinformatie en Onderzoek van de gemeente alle aangewezen
input geweest voor de te maken keuzen en dienen als input/informatie
gebieden statistisch doorgelicht. Deze onderzoeken zijn met namen
voor diverse enveloppen.
gericht op de sociale opbouw. In deze reeks is ook verschenen het rapport Sociale kenmerken van Hemelrijken, een onderzoek in het
Om meer inzicht te krijgen in het functioneren en de toekomstige
kader van de integrale wijkvernieuwing (juli 2003).
positie van de Woenselse warenmarkt heeft BRO een onderzoeken gedaan. Het eerste onderzoek heeft de titel Functioneren en positie
In het kader van het Keurmerk Veilig Ondernemen, een initiatief van
Woenselse (waren) Markt (oktober 2005). De vraagstelling in het
de Winkeliersvereniging, samen met gemeente, politie en brandweer,
rapport heeft twee invalshoeken, namelijk vanuit de warenmarkt zelf
is een onderzoek gedaan door Polyground naar de stand van zaken
(het functioneren, levensvatbaarheid, toekomstontwikkelingen e.d) en
rondom het thema veiligheid. Het rapport Veiligheidsanalyse
de impact van de warenmarkt op de omgeving (parkeren bezoekers en
Winkelhart Oud Woensel (oktober 2004) biedt inzicht in moeilijk
handelaren, relatie met omliggende detailhandel, beheer e.d.).
grijpbare onderwerpen als onveiligheidsgevoelens, overlast, vernieling e.d.
De GGD heeft in 2006 uitgangspunten en aanbevelingen geformuleerd
100
ten behoeve van de integrale wijkvernieuwing in Eindhoven. Daarvoor heeft zij het ‘gezondheidsdeterminantenmodel’ gebruikt, alwaar
de gezondheidssituatie in de buurt wordt bepaald door: de fysieke
Door het project Woonservice Eindhoven zijn drie pilotgebieden in
woonomgeving, de sociale woonomgeving, de beschikbaarheid en
de stad aangewezen gericht op samenwerking tussen partners op het
toegankelijkheid van (zorg)voorzieningen en leefstijlfactoren. De
gebied van wonen, woonomgeving, welbevinden en zorg en gericht op
resultaten van deze studie zijn te lezen in Naar een leefbare, veilige en
samenhangend beleid op stedelijk niveau om tegemoet te komen aan
gezonde buurt? (januari 2006).
de vragen, behoeften en mogelijkheden van mensen. Als onderdeel van het project zijn wijkscans uitgevoerd. Het rapport Lang zal je leven in
Het bouwtechnisch adviesbureau Kovos heeft in opdracht van Domein
Oud-Woensel?!, resultaten wijkscan woonservice (februari 2006) levert
het woningbestand in Oud Hemelrijken onderzocht. Daarbij heeft men
zicht op de knelpunten en de blinde vlekken in het woonservicegebied
vier scenario’s in beeld gebracht, te weten:
Oud Woensel e.o. en is als zodanig een belangrijke informatiebron voor het masterplan Oud Woensel en de uit te werken enveloppen.
1
restauratieve aanpak van alle woningen,
2
behoud van de ruimtelijke structuur maar nieuwe woningen,
Het onderzoek van Loket W Doorkijkjes in Oud Woensel (juni 2006)
3
nieuwe woningen in een nieuwe structuur en een mix van
heeft ten doel de sociale relaties in Oud Woensel in kaart te brengen, de
restauratie,
verbeterpunten in de wijk aan te dragen en prioriteiten aan te brengen.
vernieuwing waarbij de woningen aan de hoofdstructuur van
Hieruit is een aantal concrete aanbevelingen naar voren gekomen die
de buurt gerestaureerd worden).
input leveren voor het masterplan en met name in de enveloppen.
4
Het Woningonderzoek Weteringstraat e.o. (januari 2006) is het
In het voorjaar van 2006 is er in Eindhoven een armoedeonderzoek
resultaat van deze studie.
gehouden. De Eindhovense Armoedemonitor 2006, leven met een laag
inkomen (juli 2006) is een meetinstrument om inzicht te krijgen in In opdracht van Domein heeft in de buurt Weteringstraat e.o.) een
de feitelijke armoedeproblematiek in Eindhoven en de ontwikkelingen
woonbelevingsonderzoek Wat vindt u van uw woningen en uw buurt?
daarin alsook de resultaten van beleid volgen. Het aandeel mensen
(januari 2006) plaatsgevonden. De doelstelling van het onderzoek was
met een inkomen op bijstandsniveau ligt in de statistische buurt
om, naast de betrokkenheid te vergroten en draagvlak te creëren bij
Hemelrijken ruim boven het Eindhovense gemiddelde.
betrokken partijen, inzicht te krijgen in: Een tweede onderzoek van BRO naar de Woenselse Markt, Op de woonbeleving van de bewoners van de Weteringstraat en
naar herinrichting en kwaliteitsverbetring van de Woenselse Markt
Omgeving;
(september 2006), gaat over de herinrichting van de Woenselse Markt.
•
hun binding met de buurt en andere buurtbewoners;
De rapportage geeft op hoofdlijnen aan wat de consequenties zijn van
•
hun verwachtingen over de vernieuwing van de buurt;
bepaalde keuzes met betrekking tot de herinrichting van de openbare
•
de bereidheid van bewoners en mogelijkheden om zelf te
ruimte en de opstelling van de warenmarkt.
investeren (in activiteiten) gericht op de vernieuwing van de
verbeelden zijn grove (inrichtings-) modellen opgesteld. De rapportage
buurt.
dient als bouwsteen voor het masterplan en vormt een nieuwe stap op
•
Om deze keuzes te
weg naar het verbeteren van de kwaliteit van de openbare ruimte van de Woenselse Markt en de warenmarkt zelf.
101
In opdracht van de gemeente is tevens door Grontmij onderzoek gedaan naar de voorgenomen wijziging van de verkeersstructuur in het masterplan ten behoeve van de verbetering van de leefbaarheid en verblijfskwaliteit rondom de Woensel Markt. Deze Microsimulatie
Oud Woensal (oktober 2006) levert inzicht in de consequenties van een gewijzigde verkeersafwikkeling in de wijk en op de aansluitingen met het gebiedsontsluitende wegennet. Ook is een doorkijk naar het jaar 2020 gemaakt om de toekomstvastheid van de maatregelen vast te stellen. Eind 2006 is ook alvast een Quick Scan uitgevoerd door Ecologica naar het voorkomen van beschermde flora en fauna, om indien nodig een ontheffing aan te kunnen vragen in het kader van de Flora- en faunawet. Het rapport Beschermde flora en fauna Oud Woensel te
Eindhoven, fase 1 (november 2006) geeft een inschatting welke beschermde soorten in de komende drie jaar in het gebied te verwachten zijn waarvoor in de toekomst nader onderzoek nodig is. Oud Woensel is een historisch begrip. Het masterplangebied dat zo wordt aangeduid, dankt deze naam aan de relatieve ouderdom van de bebouwing ten opzichte van de omliggende wijken. De notitie
Cultuurhistorische waarden in Oud Woensel, beknopte analyse (februari 2007) geeft allereerst inzicht in de historische plaatsbepaling, de wegenstructuur en de bebouwing en vervolgens waardering aan de hand van de cultuurhistorische waardenkaart, archeologie en monumenten. Daaruit volgen aanbevelingen die meegenomen zijn in het proces van visievorming.
102
103
104
105
MET DANK AAN Dit Masterplan is tot stand gekomen dankzij de inzet en medewerking van een zeer groot aantal personen. Zij vertegenwoordigden bewoners, winkeliers, marktkooplui, corporaties, onderzoeksbureaus, studenten en gemeentelijke diensten om maar een paar betrokken groeperingen te noemen. Een uitputtende lijst samenstellen is helaas niet mogelijk. Hieronder volgt een overzicht van een selectie uit alle geledingen, zij staan voor de inzet van iedereen die betrokken is geweest. Met Dank !
Ingrid Aarsman, Jos van Acht, Kasja Adams, Mehmet Arkun, Annemiek Arts, Willem Arts, Özden Bahceci, Paul Bakker, Eeltje Bangma, Sjef Baselmans, Han le Blanc, Bas Braakman, Dhr. Van der Beek, Solange Beekman, Alwin Beernink, Joep Berghuis, Daisy Benz, Noud Bierings, Johan Bodd, Edgar Bon, Jan van den Borne, J. van Breugel, Arno van den Broek, Martijn van Bussel, Henk Buursink, Jonne Christensen, Toon Cooymans, Maurice Delil, Ben Demilt, Frans Dijstelbloem, M.de Doelder, Rob van Dommelen, Karin Doms, Y. Drost, C. van Dungen, Koen Duisters, Suzan Eijkelenboom, Peter Engel, Jaap Frerichs, Harry Gebroers, Ien van Gemert, Angelique van Gemert, Hannah Greefhorst, Th. Greeven, Marja de Groot, C.Haan-Hendriks, Trudy van Gurp, J.H. Hansen, Sylvia van Haeff, S. Hayta, Ulrike Heesakkers, Jos Hendrikx, Erik van den Heuvel, Nick van den Heijkant, Jan Willem Hommes, Lettie Hoogstra, dhr. en mevr Houbraken, Jan van Hout, Wil van Hout, Tonny Humblett, Jeroen van Iersel, Bert Jansen, Nelly Jansen, Sandra Janssen-Poelman, Hedi Johantges, Nancy Jongen, Bert Kaiser, Marco Karssemakers, Chris Kerkhof, Ruud Kerssemakers, Ben de Klerk, Gemma Lamers, Marije van Loon, Paul van Loon, Maria Manders, Jacques van der Meer, Ruud Meij, Jan Hein van Melis, Selma van Mensvoort, Dennis Meulenbroek, Irene Neggers, Valerie van Nielen, Marian van den Nieuwenhof, Gerard Noordman, Roelie van Nuenen, Wim Neuteboom, Guy Nyssen, Lejo Odijk, Koen van Os, Dirk den Ouden, Marjon Packydakis- v.d. Hurk, Hanneke Paumen, Laurens Peters, Hans Peterson, Anne-Margreet van Putten, Milenko Radivojevic, dhr. en mevr. Reintjes, Luc Reusken, Petra Rijken, Joëlle Rijkers, Eric Roodnat, D. Samir, Hans Schellens, Ankie Schoonhoven, Nicole Segers, Mathea Severeijns, Paul Smeets, Charissa Smits, José Spanjaard, John Spaninkx, Fons Spijkers, W. Spoorenberg, A. Steenbeek, Wim Sterks, Rik van Stiphout, Toon Timmermans, Chris van Vucht, Janny van Veen, Arnie van de Veerdonk, Henri Verbruggen, Han de Vries, Peter de Vries, Pascal Wauben, Wim Werrelman, Astrid van Wijk, Rob Woltinge
Foto’s: Jos Lammers, Tom Spanjerdt, Buro 5 Maastricht, Stan Gerrits en Merel Pit (foto winkels Kruisstraat), Peter de Vries
